ITanalyze

سمیه مهدوی‌پیام – امروزه به خوبی مشخص شده که برنامه‌های رسانه‌های اجتماعی می‌توانند بر سلامت روان تاثیر منفی بگذارند؛ واقعیتی که حتی توسط تحقیقات داخلی فاش شده و از سوی فیس‌بوک نیز تایید شده است.

به عبارت دیگر استفاده از رسانه‌های اجتماعی ممکن است بر توانایی‌های شناختی ما تاثیر داشته باشد، با این حال، به این جنبه از رسانه‌های اجتماعی کمتر پرداخته شده است.

ایالات متحده در حالی به دنبال بررسی ممنوعیت ملی استفاده از رسانه اجتماعی تیک‌تاک است که توسط بیش از 150 میلیون آمریکایی استفاده می‌شود. اگرچه دلیل اصلی این ممنوعیت، نگرانی‌های ناشی از حریم خصوصی است اما فرصتی برای بررسی سایر خطرات احتمالی نیز فراهم می‌شود.

بررسی تمام فرایندهای مختلف مغز، برای تمرکز و حفظ توجه ما مهم است. توجه یک مکانیسم واحد نیست، بلکه نتیجه چندین مکانیسم متفاوت در مناطق مختلف مغز است. یکی از این مکانیسم‌ها، عملکرد اجرایی است که به عنوان توانایی ما برای تمرکز روی یک موضوع و فعالیت در دست اجرا، فیلتر کردن دیگر عوامل حواس‌پرتی و غیرمرتبط در این حوزه قابل‌توجه است. با این حال، همواره توجه و تمرکز یکسان ایجاد نمی‌شود. وقتی موضوع مورد توجه ما، جذاب و سرگرم‌کننده باشد، تمرکز، آسان‌تر است.

پلتفرم‌های اجتماعی، با توجه به این واقعیت، یعنی سرگرم نگه‌داشتن ما طراحی شده است. مساله اینجاست که  شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی اتفاقا بر اساس الگوریتم‌هایی که طراحی کرده‌اند، به طور مداوم محتوایی را که ما با آن درگیر هستیم، ردیابی می‌کنند.

این امر، نه تنها به معنای محتوایی است که ما دوست داریم، بلکه به معنای مدت زمانی است که برای هر قطعه از محتوا صرف می‌کنیم. با انجام این کار، اپلیکیشن به صورت روش‌مند محتوای مرتبط را در اختیار قرار می‌دهد تا ما را تا حدامکان، در پلتفرم خود نگه‌دارد.

روش ارائه‌شده محتوا توسط اپلیکیشن‌های رسانه‌های اجتماعی مهم است، زیرا بسیاری از اپلیکیشن‌ها، اکنون از ویژگی اسکرول بی‌پایان استفاده می‌کنند تا کاربران برای مشاهده محتوای بعدی به سادگی انگشت خود را به سمت بالا بکشند. داشتن جریان مداوم محتوا به خاطر جذب کاربران به مواردی است که محققان از آن به نام «وضعیت شناور» (Flow satate) یاد می‌کنند.

زمانی که آ‌ن‌قدر درگیر فعالیتی هستیم که حس زمان را از دست می‌دهیم، وضعیت شناور (فلو)، رونده و در جریان بودن را تجربه می‌کنیم. البته وضعیت‌های فلو می‌توانند در یک محیط کاری بسیار سودمند باشند، زیرا به ما کمک می‌کنند متمرکز بمانیم و کارآیی خود را در تکمیل وظایف مرتبط افزایش دهیم. با این حال، اپلیکیشن‌های رسانه‌های اجتماعی سعی می‌کنند حالت‌های فلو را برای خروج دشوارتر از پلتفرم خود ایجاد کنند.

به طور خلاصه، شرکت‌های فناوری، دائما توجه و تمرکز ما را دنبال کرده و از این داده‌ها استفاده می‌کنند تا ما را درگیر نگه‌دارند. با توجه به اینکه اکثر کاربران رسانه های اجتماعی حداقل یک بار در روز، وارد سیستم می‌شوند و یک سوم نوجوانان، تقریبا به طور مداوم از این برنامه‌ها استفاده می‌کنند، این سوال مطرح می‌شود که آیا رسانه‌های اجتماعی به توانایی‌های توجه و تمرکز ما آسیب می‌زنند یا خیر؟

هزینه پرش از موضوعات
در طول روز، بسیاری از افراد با انجام متناوب بین فعالیت‌های مرتبط با کار و استفاده از پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، چند کار را انجام می‌دهند. بر اساس مطالعه‌ انجام‌شده روی دانش‌آموزان متوسطه اول و دوم، نوجوانان به طور متوسط، کمتر از شش دقیقه قبل از روی آوردن به رسانه‌های اجتماعی را صرف یک فعالیت می‌کنند.

در حالی که برخی از اشکال چندفعالیتی مانند راه رفتن و جویدن آدامس به طور همزمان، بی‌ضرر هستند، اما نمی‌توان به طور موثر در فعالیت‌هایی که مکانیسم‌های شناختی مشترک دارند، چند کار را انجام داد. در مقابل، ما درگیر «تغییر وظایف» هستیم که شامل تناوب بین دو فعالیت مرتبط است.

به خواندن همزمان با مکالمه فکر کنید. بدون رهایی از یکی از این فعالیت‌ها، آن فعالیت دیگر، امکان‌پذیر نیست، زیرا هر دو شامل پردازش زبان هستند. از قضا رسانه‌های اجتماعی و بیشتر اَشکال فعالیت، در این دسته قرار می‌گیرند.

یکی از مشکلات پرش از یک فعالیت به فعالیت دیگر، در «هزینه‌های از این هدف به آن هدف پریدن» نهفته است؛ اصطلاحی که برای توصیف تاثیر منفی درگیر شدن مجدد به یک کار، از طریق ذهن استفاده می‌شود. این بدان معناست که هربار که شبکه‌های اجتماعی را در حین تحصیل برای مدرسه یا نگاه کردن در محل کار باز می‌کنید، به دلیل تداوم درگیری ذهنی، برای مدتی در زمان بازگشت به کار، کندتر و مستعد خطا خواهید بود.

مایه تعجب نیست افرادی که معمولا به طور همزمان با چندین شکل از رسانه درگیر می‌شوند، کاهش کلی در توجه پایدار یا توانایی حفظ تمرکز را نشان می‌دهند. بهتر است زمان را برای کار مسدود کنید. به یاد داشته باشید 20 دقیقه کار مداوم به طور قابل‌توجه، بهتر از چهار بلوک پنج دقیقه‌ای است که با وقفه‌های کوتاه ناشی از مراجعه به رسانه‌های اجتماعی، از هم جدا شده‌اند.

تحقیقات محدودی برای اندازه‌گیری تاثیر استفاده از رسانه‌های اجتماعی بر جنبه‌های مختلف عملکرد اجرایی افراد وجود دارد و محققان کمتری درباره اینکه چگونه اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی، ممکن است بر شناخت و ذهن آنها تاثیر بگذارد، پژوهش کرده‌اند. در این زمینه، اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی بر اساس یک پرسشنامه توسعه‌یافته بررسی و چگونگی تاثیر رسانه‌های اجتماعی بر خلق‌وخو و تجربه کناره‌گیری فرد تایید شد.(منبع:عصرارتباط)