زوایای پنهان سامانه سپهتن از دیدگاه بخش خصوصی
سامانه پیمایش هوشمند تردد ناوگان حمل و نقل جاده‌ای کشور موسوم به «سپهتن» با رویکرد بررسی اشتباهات گذشته و پیشنهادهای بخش خصوصی برای اجرای صحیح آن در آینده در دومین روز از ایده شوی دات راینکس مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
به گزارش روابط عمومی سندیکای شرکت‌های شناسایی و مکانیابی رادیویی، پنل کاربردهای ناوبری در پروژه سپهتن در دومین روز ایده شوی مجازی دات راینکس برگزار شد.
در این پنل افشین کلاهی رئیس سندیکای شناسایی و مکانیابی رادیویی، فرامرز مداح رئیس کارگروه فنی سپهتن، حمیدرضا پرویزیان مدیرعامل شرکت هوشمند نمایه افزار و محمدمهدی شیران مدیر بازاریابی و فروش شرکت سامانه ساز دلفین آپادانا مشارکت داشتند و به بررسی کارشناسی پروژه سپهتن در گذشته و ادامه آن در آینده پرداختند.
مداح رئیس کارگروه پروژه سپهتن در ابتدا به ارائه گزارش خلاصه‌ای از اجرای این پروژه در گذشته و برنامه‌های آتی کارگروه پرداخت و گفت: مصوبه‌ای که اخیرا شورای اقتصاد تصویب کرده است از سوی وزارت نفت و شورای بهینه سازی مطرح شده و مقرر شده است که 350 هزار ناوگان کامیونی به سامانه سپهتن مجهز شوند. مدل اجرایی به‌این نحو است که سرمایه گذارانی از بخش خصوصی باید سرمایه گذاری کنند و ازمحل صرفه جویی ایجاد شده درآمد کسب کنند.
او افزود: سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، پلیس راهور، سازمان بهینه سازی مصرف سوخت، شرکت پخش فرآورده‌های نفتی در قالب یک کارگروه فعال هستند.
مداح با بیان اینکه مراحل کاری که اکنون کارگروه در نظر دارد آماده سازی اسناد و مدارک است، گفت: طبق مصوبه شورای اقتصاد، اسناد و قراردادها باید در کارگروه مورد تصدیق قرار گیرد و ما فرآیندهای کاری را پیگیری می‌کنیم. مانند شرایط حضور در مناقصه، قرارداد و روشی که سرمایه گذار باید آن را اجرا کند.
او با بیان اینکه در مصوبه زمان سه ساله‌ای برای یافتن سرمایه گذاران داده شده است، گفت: نصب دستگاه GPS روی کامیون‌ها شرایط خاص خودش را دارد و باید مراکزی را پیش بینی کنیم تا کامیون داران به آن مراجعه کنند. تولید و نصب دستگاه GPS در تعداد بالا و بسیاری موارد دیگر که باید لحاظ شود.
کلاهی: حضورشان در پنل چالشی که انتقاداتی هم به نحوه اجرا و تصمیم گیریهای این پروژه وارد می شود جسارتی می خواهد که در کمتر دولتمردی سراغ داریم.
کلاهی، به روال تاریخی اجرای پروژه سپهتن اشاره کرد و گفت: ابتدا قرارداد انحصاری با یک شرکت بسته شد که پس از انتقادات و پیگیری‌های متعدد سندیکای شرکت‌های شناسایی و مکانیابی رادیویی، فراخوانی منتشر شد و به دنبال آن 6 شرکت دیگر هم وارد فرآیند شدند. در حالیکه شرکت اولیه کار نصب را آغاز کرده بود و از شش شرکت دیگر از نظر زیرساختی بسیار جلوتر بود و همین زمینه برای رقابت ناسالم میان شرکت‌ها را ایجاد کرد.
پرویزیان ضمن تشکر از برگزارکنندگان رویداد دات راینکس که فرصت گفت‌وگو در خصوص پروژه سپهتن را فراهم ساختند، گفت: در فاز اتوبوس‌ها نتوانستیم وارد شویم زیرا شرکتی که زودتر از بقیه و در ابتدا قرارداد بست از ما جلوتر اقدام کرده بود و رئیس وقت پلیس راهور نیز به دلایل نظارتی معتقد بود که باید دستگاه GPS اتوبوس‌ها را فقط یک شرکت تولید کند. ولی در بخش کامیون‌ها به خصوص نوسازی ناوگان توانستیم حدود 18 هزار دستگاه تولید کنیم.
او گفت: به رغم تلاش‌های سازمان راهداری و تمهیداتی که در نظر گرفته شد، به دلیل ماهیت پروژه که بین سازمانی بود با مشکلات بسیاری مواجه شدیم تا جاییکه پروژه متوقف شد و ضرر و زیان‌های بسیاری را به بخش خصوصی تحمیل کرد.
او به نکاتی اشاره کرد که در گذشته عامل شکست پروژه سپهتن شد ولی مرور آنها برای پیشبرد پروژه در آینده مفید خواهد بود. پرویزیان افزود: قرارداد سه جانبه‌ای بین یک شرکت و سازمان راهداری و پلیس راهور قبل از مصوبه هیات وزیران منعقد شد و کار را برای شرکت‌هایی که بعدا طی فراخوان به پروژه پیوستند دشوار ساخت. همینطور عدم همکاری وزارت نفت در پروژه سپهتن یکی از نکات اساسی بود. زیرا در مصوبه قید شده که 75 درصد هزینه‌های این پروژه را باید وزارت نفت بدهد که به طور عملی از این کار سر باز زد.
پرویزیان به نقش پلیس راهور در این پروژه اشاره کرد و گفت: حضور پلیس موجب می شود که کار امنیتی شود. سازمان راهداری توانمندی و وجهه لازم برای رسیدگی و اجرا را دارد و نیازی به نقش نظارتی و اجبار پلیس نیست. همین مساله امنیتی کردن پروژه ناخودآگاه مقاومت در راننده‌ها را در پی داشت.
شیران نیز در ادامه با بیان اینکه چنین پروژه‌ای در دنیا مشابه‌های زیادی ندارد و آن را نشانه بلندپروازی مسوولان دانست و گفت: از نکات مهم در فرآیند شکل گیری پروژه ملی سپهتن ترکیب تیم اجرایی و تصمیم گیری است که شامل کارفرما که‌اینجا سازمان راهداری است و بعد شرکت‌های فنی که بیشتر در حوزه سخت افزار فعال هستند، می شود. چنین پروژه‌هایی نیاز به تیم مدیریت پروژه، تیم فرهنگ سازی و غیره دارد تا مصرف کننده و کاربران یعنی رانندگان کامیون و اتوبوس مقاومت نکرده و موضع گیری نکنند.
به گفته وی، نکته بعدی نگاهی است که به پروژه‌های ناوبری وجود دارد که آن را منحصر به خرید سخت افزار و محصول می‌دانند. در صورتیکه‌این پروژه‌ها بیشتر بر ارائه سرویس استوار هستند.
شیران سپس به سه سرویسی که می‌توانست در سپهتن موثر باشد، اشاره کرد و گفت: سه سرویس جلوگیری از قاچاق سوخت، کاهش تصادف و ایمنی حمل و نقل و ساعت کار راننده که هر سه در دنیا مرسوم هستند، می توانستند محور پروژه سپهتن باشند، ولی در عمل تمرکز را بر نصب دوربین و تجهیزات دست و پا گیر گذاشتند.
در ادامه حاضران در پنل به ارائه پیشنهادهایی برای بهبود اجرای پروژه سپهتن در آینده و جلوگیری از اشتباهات تکراری عنوان کردند. پرویزیان در این خصوص گفت: پیشنهاد می‌کنم در کارگروه از حضور نماینده تولیدکنندگان و سندیکای شرکت‌های شناسایی و مکانیابی رادیویی استفاده شود و حمایت از تولید و توانمندی بخش خصوصی را مبنا قرار دهید.
شیران گفت: در سایت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای منتشر می شود. پیشنهاد می‌کنم آمارهای بهره وری هم از لیست موارد امنیتی خارج و منتشر شوند. ضمن اینکه انتقادها جهت بهبود روندهاست تا بخش خصوصی با مشارکت در تصمیم گیری‌ها در اجرای صحیح پروژه نیز یاری کنند.
کلاهی هم در پایان پیشنهاد کرد: به پروژه‌ها به شکل نیازسنجی نگاه شود به‌این ترتیب که قرار است با اجرای این پروژه نیاز چه کسی در کجا مرتفع شود. این دیدگاه کارآمدتر خواهد بود و نتیجه بهتری را هم نصیب هر دو طرف بخش خصوصی و دولتی می‌کند.
کلاهی تاکید کرد: حضور بخش خصوصی در کارگروه یک نیاز برای اتخاذ تصمیمات درست است چون در نهایت اجراکننده طرح‌ها و تصمیمات بخش خصوصی است.
ایده شوی دات راینکس با هدف ایجاد بستر برای ایده پردازی در حوزه ناوبری و موقعیت یابی بر اساس نیازهای فعلی و آینده کشور به صورت مجازی با همت سندیکای شرکت‌های شناسایی و مکانیابی رادیویی و سازمان فضایی از شنبه دهم خرداد آغاز شد و امروز (12 خرداد) به کار خود پایان داد.