سلب آزادی با آزادی
شبنم کهن چی- شبکه های اجتماعی، فضایی آزاد برای اظهار نظر، انتقاد و مطرح کردن درخواست برای همه کاربران به صورت مساوی به وجود آورده است. هرچند این شبکه ها در ایران فیلتر است اما فیلترینگ هم نتوانسته آزادی کاربران را محدود کند و این موضوعی انکارناپذیر است. حتی بسیاری از سیاستمداران در حالی که این شبکه ها فیلتر هستند از قدرت، تاثیرگذاری و سرعت شبکه های اجتماعی بهره می برند. طی سال های اخیر کاربران که بخشی از مردم (از هر قشری با هر سلیقه سیاسی و مذهبی) هستند با استفاده از شبکه های اجتماعی بسیاری از معضلات اجتماعی، عملکرد های نادرست و مشکلات را به گوش مسوولان رسانده اند. مسوولان نیز با شنیدن صدای مردم و گاهی تحت فشار کاربران شبکه های اجتماعی، به سرعت واکنش نشان داده و نسبت به رفع مشکلات اقدام کرده اند. علی رغم اینکه فیلترینگ شبکه های اجتماعی، تصمیم نهایی حکومت (فارغ از اختلاف نظر دولتمردان) است، کاربران با اتحاد و همدلی در بسیاری مواقع به حمایت از دولت برخاسته اند، البته در مقابل این حمایت، انتقادات سختی نیز نسبت به عملکرد حکومت داشته اند.
آزادی موجود در شبکه های اجتماعی به همان اندازه که می تواند در ساختن، اصلاح و بهبود امور نقش مثبت داشته باشد، می تواند بستری برای پا گرفتن فرهنگ نادرست، شایعه پراکنی و زیر سوال بردن شخصیت ها، تحقیر، توهین و اتهام بی اساس وارد کردن به دیگران نیز باشد؛ چیزی که این روزها به وضوح می توان در شبکه های اجتماعی دید. مرز باریکی بین آزادی و بی بند و باری وجود دارد. همانطور که مرز بین صراحت در اظهار نظر و بی ادبی نیز باریک است. به نظر می رسد نادیده گرفتن حریم خصوصی افراد، تحقیر و توهین به افراد – از شخصیت ها گرفته تا افراد معمولی- به سادگی تبدیل به امری مرسوم در شبکه های اجتماعی شده است. آزادی برخی از کاربران شبکه های اجتماعی در انتقاد همراه با توهین و تحقیر که به تصور خودشان «صراحت» است، منجر به پایمال شدن آزادی دیگران شده است.
برخی از کاربران با استفاده از کلمات ناشایست، لحن نامناسب و تحقیر دیگران در قالب انتقاد و اظهار نظر به گمان خودشان از آزادی و صراحت لهجه بهره می برند. نمونه های زیادی از این دست موارد را می توانید در حمله کاربران به صفحه چهره های مشهور ایرانی و غیرایرانی ببینید. استفاده از لحن و کلمات ناشایست در محتوایی که کاربران در شبکه های اجتماعی منتشر می کنند نیز رو به افزایش است. هر چند این ها تنها مختص به جامعه کاربران ایرانی نیست. تحقیقاتی که اخیرا روی توییت های انگلیسی ها انجام شده نشان می دهد این یک معضل دیگر کشورهای هم هست *.
مسلم است که فرهنگ سازی، وظیفه ای مختص به گروه خاصی نیست. هر چند که گاهی عده ای با همین هدف در بخش های دولتی و غیر دولتی مشغول به کار می شوند. فرهنگ سازی، کاری است که تک تک اعضای یک جامعه می توانند به سادگی انجام دهند، کافی است مطابق یک الگوی صحیح رفتار کنند و از آدم های اطراف شان نیز بخواهند همین کار را انجام دهند. در مورد رواج فحاشی و توهین و تحقیر در شبکه های اجتماعی، چند کمپین کوچک و بزرگ راه اندازی شده است که جدیدترین شان کمپین #رکیک_نیستم است**. اما واقعا شاید نیازی به راه اندازی کمپین هم نباشد، کافی است تک تک ما همانطور که به آزادی، احترام، ارزش و حریم خصوصی خود اهمیت می دهیم، دیگران را نیز صاحب ارزش، احترام، آزادی و حریم خصوصی بدانیم.
* کاربران انگلستان برای سه هفته از سوی محققان رصد شدند و مشخص شد طی این دوره کاربران انگلیسی ۱۰ هزار توییت تهاجمی و توهین آمیز را به ۶۵۰۰ کاربر خاص ارسال کرده اند/ منبع: Cnet
**کمپین راه اندازی شده از سوی www.1hes.ir .
(منبع:فناوران)