شبکه ملی اطلاعات مصوبه شورای عالی فضای مجازی را ندارد
عضو شورای عالی فضای مجازی می گوید اگر الزامات تعیین شده برای شبکه ملی اطلاعات محقق شود می توان گفت شبکه ملی راه اندازی شده است.
شبکه ملی اطلاعات چیست؟ آیا صرفا بروزرسانی و تکمیل تجهیزات سخت افزاری اینترنت در داخل کشور است و یا فراتر از آن؟ آنچه امروز به عنوان شبکه ملی اطلاعات رونمایی شده است به نظر بسیاری از کارشناسان فضای مجازی نام اش شبکه ملی اطلاعات نیست، پروژه ای که 11 سال از کلید خوردن آن می گذرد به نظر بسیاری هنوز تکمیل نشده است و اقدامات صورت گرفته درصدی ناچیز از این پروژه بزرگ است،"آنچه در افتتاح شبکه ملی اطلاعات رخ می دهد، اصلاح وضع موجود است و اتفاق جدیدی رخ نداده است"، این سخن در حالی از زبان برخی مسئولان و کارشناسان فضای مجازی مطرح می شود که وزارت ارتباطات و مجموعه سازمان های مرتبط با حوزه فناوری اطلاعات دو فاز از طرح شبکه ملی اطلاعات را راه اندازی کرده اند و تکاپوی برنامه ریزی برای افتتاح فاز سوم تا پایام دولت یازدهم هستند.
محمد حسن انتظاری دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی و عضو فعلی این شورا در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص ارزیابی فاز اول شبکه ملی اطلاعات که در شهریور ماه جاری افتتاح شد، گفت: در ابتدا باید گفت شورای عالی فضای مجازی در خصوص شبکه ملی اطلاعات مصوبه ای در دی ماه سال 92 به تصویب رسانده است که در آن 6 الزام برای شبکه ملی تعریف شده و هر زمان این شش الزام محقق شد می توان گفت شبکه ملی اطلاعات به ثمر رسیده است.
شبکه ملی اطلاعات به تصویب شورای عالی فضای مجازی نرسیده است
انتظاری اظهار داشت: طرح شبکه ملی اطلاعات با رویکردی که مورد تدبیر مقام معظم رهبری است باید به تصویب شورای عالی فضای مجازی برسد اما این طرح بنا به دلایلی هنوز در شورای مصوب نشده است، از سویی دیگر مرکز ملی فضای مجازی ماموریت ساز و کار علمی نظارت بر طراحی و پیاده سازی شبکه ملی را بر عهده دارد اما تا کنون هنوز گزارشی از سوی مسئولان امر در این خصوص دریافت نکرده ایم.
عضو شورای عالی فضای مجازی در ادامه با بیان اینکه چند ماه گذشته این شورا مصوبه ای در جهت گسترش شش الزام شبکه ملی مصوب سال 92 داشت، گفت: خوشبختانه با گسترش الزامات تبیین شده برای شبکه ملی شاخص ها معین و دارای تکنیک شد و اظهار نظر شورای عالی فضای مجازی یا مرکز ملی در خصوص شبکه ملی اطلاعات بر اساس این شاخص ها خواهد بود.
انتظاری گفت: مسئولان وزارت ارتباطات بر اساس شاخص های مطرح شده مواردی را در شورا در قالب پاورپوینت مطرح کردند که بر اساس نظر شورا در قالب طرح نمی گنجید و مورد قبول شورای عالی قرار نگرفت.
وزارت ارتباطات در واقع در حال اصلاح وضع موجود است
انتظاری در پاسخ به این سوال که اگر الزامات شبکه ملی، مورد تصویب شورا به طور کامل رعایت نشده؛ افتتاح طرح هایی تحت عنوان شبکه ملی اطلاعات در فازهای مختلف چگونه معنا می شود، بیان داشت: بر اساس اظهارات دبیر شورای عالی فضای مجازی که سند آن نیز موجود است دو کار در حال انجام است، وزارت ارتباطات در واقع در حال اصلاح وضع موجود است و زیر ساخت هایی که در گذشته وجود داشته و به فعلیت نرسیده را وارد عرصه عملیاتی می کند که این امر می تواند در چند فاز رقم بخورد.
دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی ادامه داد: همچنین برخی از زیر ساخت های این حوزه در حال بهبود است اما سوال اینجاست که مجری طراحی اصولی شبکه ملی کیست و چه زمانی می خواهد آن را انجام دهد، متدولوژی شبکه ملی هنوز به تصویب شورای عالی نرسیده و طراحی مفهومی شبکه که باید تمامی اجزای آن را شامل شود نیز در شورا مطرح نشده است.
انتظاری تاکید کرد: کارهایی انجام شده است که بصورت یکپارچه نبوده و و اعمال مدیریت واحد و یکپارچه بر این نوع فعالیت ها امکان پذیر نیست.
مواجهه علمی و مهندسی نداریم
انتظاری مهمترین اقدام در حوزه شبکه ملی اطلاعات را مواجهه مهندسی و علمی با این شبکه عنوان کرد و اظهار داشت: روال پیاده سازی طراحی شبکه ای به عظمت شبکه ملی اطلاعات کاملات مشخص است اما این روال طراحی نشده و پیشنهاد می شود یک دستگاه مستقل با یک گروه علمی مستقل روش ها و شاخص های مطرح شده و نحوه نظارت بر طراحی و ... را بر عهده بگیرند تا گزارش های مستقل علمی و نظارتی دقیق تهیه شود.
عضو شورای عالی فضای مجازی تاکید کرد: این شاخص های علمی و مهندسی در چارچوب سند تبیین الزامات شورای عالی باید طراحی شود.
انتظاری در پایان سخنان خود در پاسخ به اینکه از نظر شما شبکه ملی به درستی در مسیر راه اندازی قرار گرفته یا خیر، گفت: به دلیل اینکه گزارش های مستقل نظارتی و علمی از سوی وزارت ارتباطات دریافت نمی شود و مرکز ملی فضای مجازی نیز قادر به تهیه آن نیست نمی توان گفت آنچه در فازهای مختلف افتتاح می شود شبکه ملی اطلاعات است یا خیر!.
شش الزام حاکم بر تحقق شبکه ملی اطلاعات
در جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی در تاریخ سوم دی ماه سال 92 که با ریاست رییس جمهور برگزار شد الزامات حاکم بر تحقق شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیر ساخت ارتباط فضای مجازی کشور در شش بند به تصویب رسید.
1- شبکه‌ای متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی
2- شبکه‌ای کاملاً مستقل و حفاظت شده نسبت به دیگر شبکه‌ها (از جمله اینترنت) با امکان تعامل مدیریت شده با آنها
3- شبکه‌ای با امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم با تضمین کیفیت از جمله قابلیت تحرک
4- شبکه‌ای با قابلیت عرضه انواع خدمات امن اعم از رمزنگاری و امضای دیجیتالی به کلیه کاربران
5-شبکه‌ای با قابلیت برقراری ارتباطات امن و پایدار میان دستگاه‌ها و مراکز حیاتی کشور
6- شبکه‌ای پرظرفیت، پهن باند و با تعرفه رقابتی شامل مراکز داده و میزبانی داخلی
سرنوشت شبکه ملی از سال 84 تا کنون
در اواخر سال 1384 بحث شبکه ملی اینترنت در کشور مطرح و مهمترین دلیل پیاده سازی این شبکه درآن سال کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد در اسفند همان سال بود که بر اساس تصمیم هیات دولت مقرر شد شبکه ملی طی 3 سال به بهره برداری برسد و طراحی های کلی شبکه نیز انجام شود.
سال 85 اما دو رویداد در این حوزه به ثبت رسید در ابتدا ستاد ساماندهی پایگاه های اینترنتی به منظور ثبت اطلاعات مدیران پایگاه های اینترنتی ایرانی تشکیل شد و در ادامه بنا شد پروژه اینترنت ملی درمرکز تحقیقات مخابرات ایران انجام شود.
شبکه ملی اطلاعات دو سال از مسیر عملیاتی شدنش را طی می کرد تا در سال 86 هیات وزیران وقت برنامه عملیاتی راه اندازی و بهره برداری اینترنت ملی را تا سال 88 به تصویب رساند، این راه ادامه داشت و شبکه ای که قرار بود در سال 87 به بهره برداری برسد با توجه به الزامات سند چشم انداز 20 ساله در سال 89 با تغییر نام به شبکه ملی اطلاعات در برنامه پنجم توسعه مطرح شد.
سرانجام با اعلام وزارت ارتباطات در دولت یازدهم بنا شد شبکه ملی اطلاعات در سه فاز به بهره برداری برسد که فاز اول در شهریور ماه جاری، فاز دوم در دهه مبارم فجر امسال افتتاح شد و فاز سوم نیز در روز مخابرات نیز مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.
بر اساس تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر اهتمام ویژه به سالم سازی و حفظ امنیت همه جانبه فضای مجازی کشور و نیز حفظ حریم خصوصی آحاد جامعه و مقابله موثر با نفوذ و دست اندازی بیگانگان در این عرصه، مطالبه مردمی حفظ فضای اینترنت و مجازی کشور در مقابل جریان نفوذ دشمن و حمایت از تولیدات و استعدادهای داخلی است.