ITanalyze

فضای مجازی این روزها بسیاری از کارها را ساده‌تر کرده، اما همین سهولت فضایی را برای بروز جرائم متعدد اینترنتی فراهم آورده است تا با شگردهای جدید راه برای کلاهبرداری از عموم مردم باز شود. خریدوفروش و معاملات طلای آنلاین هم نمونه‌ای از انواع کلاهبرداری در فضای مجازی است. شیوع کرونا و تشویق مردم به عدم حضور در اماکن عمومی نیز فرصت مناسبی بود تا سودجویان از این موقعیت به نفع خود بهره‌برداری کنند و خریداران طلا را به خرید از طریق آنلاین ترغیب نمایند. 
خریدوفروش طلا در سایت‌های اینترنتی شناخته‌شده‌ای مانند دیوار و شیپور بسیار رونق گرفته و مخاطبان تنها با جست‌وجوی عنوان طلا، صدها آگهی خریدوفروش فلز زرد را مشاهده می‌کنند. این در حالی است که با وجود هشدارهای چندباره اتحادیه طلا و جواهر و فعالان این بازار، بازهم خریدوفروش آنلاین طلا و سکه از طریق اینترنت انجام می‌شود و تخلفاتی همچون کم‌فروشی، فروش طلا و سکه تقلبی، فروش طلای دست‌دوم به‌جای نو و مواردی ازاین‌دست را گسترش داده است که همگی نشئت‌گرفته از عدم توجه خریداران به هشدارهای داده‌شده و یا عدم برخورد جدی با فعالیت این سودجویان محسوب می‌شود. 
علاوه بر ارسال طلای تقلبی یا کم‌وزن، افرادی با اعتماد بیجا به آگهی‌های فروش در صفحات مجازی، بخشی از پول را به‌عنوان بیعانه واریز می‌کنند که بعد از واریز وجه، با عدم پاسخگویی و خاموشی خط تلفن داده شده، مواجه می‌شوند.

نمونه‌های متعددی از این شیوه کلاهبرداری به اتحادیه طلا و جواهر گزارش شده است که به علت عدم دریافت مجوز از سوی اتحادیه، امکان رصد و رسیدگی به تخلفات این گروه از کلاهبرداران وجود ندارد.
خرید طلا نیازمند الزاماتی همچون اطمینان از عیار طلا و وزن آن است که در صورت خرید حضوری قابلیت صحت سنجی پیدا می‌کند، درحالی‌که با استفاده از شیوه خرید آنلاین چنین شرایطی مهیا نیست و همین عامل به متضرر شدن بسیاری از خریداران طلا منجر شده است. 
طبق قانون اساسا خریدوفروش طلا و جواهر در فضای مجازی ممنوع است و قانونگذار هرگونه مسئولیت ضرر و زیان در این‌گونه از معاملات را به عهده خریدار گذاشته است، اما این قانون باعث نشده تا پلیس فتا از رصد و پیگیری کلاهبرداران اینترنتی غافل بماند و آن‌ها را به دست قانون نسپارد.  

 توصیه اکید به عدم پرداخت بیعانه در خریدهای اینترنتی
سرهنگ داود گودرزی رئیس پلیس فتای تهران، با اشاره به وقوع جرائم اینترنتی در حوزه خریدوفروش طلا و سکه به «رسالت» گفت: پلیس فتا به‌هیچ‌عنوان به شهروندان توصیه به خریدوفروش طلا از بستر فضای مجازی نمی‌کند، زیرا پرونده‌های کلاهبرداری متعددی در این زمینه تشکیل شده که از افراد در قبال دریافت پول کلاهبرداری شده است. 
وی ادامه داد: پلیس فتا تاکنون تعدادی از کلاهبرداران فضای مجازی را شناسایی کرده و در اختیار قانون قرار داده است. به‌عنوان‌مثال مدتی قبل فرد مجرمی از طریق کانال‌های تلگرامی اقدام به خریدوفروش طلا می‌کرد و از این طریق از شهروندان کلاهبرداری می‌نمود که با اقدامات تخصصی نیروهای سایبری پلیس فتا، ادمین اصلی این کانال‌ها در فضای مجازی مورد شناسایی قرار گرفت و دستگیر شد.

این مقام مسئول با توصیه اکید به شهروندان برای خرید حضوری طلا اظهار کرد: مجرمان سایبری به بهانه خرید و فروش طلا با شهروندان ارتباط می‌گیرند و با شگردهای مختلف سعی در فریب آنان دارند. آگهی‌های فروش طلا نه‌تنها در کانال‌های تلگرامی یا پیج‌های اینستاگرامی، بلکه در سایت‌های شناخته شده‌ای مانند دیوار هم دیده می‌شوند که شهروندان نباید به آن‌ها اعتماد داشته باشند. گودرزی درباره شیوه‌های دزدی از خریداران طلا در فضای مجازی بیان کرد: کلاهبرداران اینترنتی همواره سعی می‌کنند از زرق‌وبرق‌های این فضا نهایت استفاده را بکنند و کالاهایی را در معرض فروش قرار می‌دهند که به بهانه داشتن مشتری، خریدار مجبور به پرداخت بیعانه شود و یا گاهی به دلیل فروش با قیمت کمتر، همه پول کالا را درخواست می‌کنند، درحالی‌که کلاهبردار بعد از واریز پول به کارت‌بانکی، تلفن را خاموش می‌کند و با چنین شیوه‌هایی از شهروندان کلاهبرداری صورت می‌گیرد.

رئیس پلیس فتای تهران تصریح کرد: مردم در خریدهای اینترنتی باید از سایت‌هایی که دارای نماد اطمینان هستند، کالا خریداری کنند و چنانچه قصد دارند به هر دلیلی کالایی را از کانال‌ها یا شبکه‌های اجتماعی فاقد نماد اطمینان و یا سایت‌هایی که خدمات کالای دست‌دوم ارائه می‌دهند خریداری کنند، به‌هیچ‌عنوان بیعانه یا همه وجه کالا را نپردازند و قبل از تحویل کالا تسویه‌حساب نکنند.گودرزی در پایان سخنانش اظهار کرد: افرادی که مورد سوءاستفاده مجرمان سایبری قرار گرفته‌اند، می‌توانند به دادسرا شکایت کنند تا فرآیند بازرسی توسط پلیس فتا طی شود.

فروش سکه‌های متفرقه به نام اصلی 
عبادالله محمدولی عضو هیئت‌مدیره اتحادیه طلا و جواهر ایران در گفت‌وگو با «رسالت» درباره خریدوفروش اینترنتی طلا و سکه و خطر کلاهبرداری از این طریق گفت: دنیا با سرعت به سمت فضای مجازی پیش می‌رود و بسیاری از فعالیت‌های روزانه از این طریق انجام می‌گیرد. ما در اتحادیه طلا و جواهر هم به دنبال آن هستیم که زیرساخت‌های لازم برای خریدوفروش اینترنتی طلا و جواهر را فراهم کنیم، اما چنانچه فعال اقتصادی بخواهد از طریق فضای مجازی با مخاطب ارتباط برقرار کند، باید از عقبه صنفی و سابقه مشخصی  برخوردار باشد.

وی ادامه داد: شهروندانی که از طریق اینترنتی اقدام به خرید طلا می‌کنند باید از طریق پنجره آنلاین با اتحادیه ارتباط داشته باشد تا خریدار با این روش هویت و مجوز فعالیت فروشنده اینترنتی را احراز کند. خریدار باید از سایت‌هایی طلا خریداری کند که فروشنده هویت صنفی داشته باشد و از اتحادیه کارت شناسایی و معرفی‌نامه و گواهی فروش داشته باشد.

محمدولی اضافه کرد: در هر حوزه‌ای افراد سودجو حضور دارند به‌خصوص در حوزه طلا که جذابیت و قیمت بالای آن وسوسه کننده است. فعالان صنف طلا و جواهر هرگز حاضر به از دست دادن  اعتبار و پشتوانه خود نیستند، بنابراین افراد سودجو و کلاهبردار باید از فعالان بااعتبار این صنف جدا درنظر گرفته شوند. 
وی طرق مختلف کلاهبرداری در حوزه خریدوفروش طلا و سکه را برشمرد و افزود: سودجویان سکه‌های متفرقه را به نام سکه اصلی می‌فروشند و بعضی از سکه‌های طلایی که خارج از سیستم بانک مرکزی ضرب شده‌اند، به نام سکه بهار آزادی فروخته می‌شود. مصنوعات بدلی را هم از طریق آبکاری به اسم طلای 18 عیار به فروش می‌رسانند. 
عضو هیئت‌مدیره اتحادیه طلا و جواهر ایران ادامه داد: چنانچه خریداران دقت کافی داشته باشند، میزان این تخلفات اگر به صفر نرسد، به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند، زیرا تا خریداری نباشد، کلاهبرداران امکان سوءاستفاده نخواهند داشت.محمدولی با تأکید بر اینکه در معاملات پشت خطی امکان کلاهبرداری وجود ندارد، گفت: معاملات پشت خطی خریدوفروش لفظی بر اساس اعتبار بین دو نفر از فعالان اقتصادی در بازار طلا و سکه که آشنایی با یکدیگر دارند، انجام می‌گیرد. باز هم توصیه ما این است افرادی که اقدام به معاملات پشت خطی می‌کنند، اعتبارسنجی کرده و چنین معاملاتی را با افراد قابل‌اعتماد و شناخته شده انجام دهند.

وی با بیان اینکه در هر شرایط اقتصادی توصیه به خرید طلا برای سرمایه‌گذاری می‌شود، افزود: بهترین و به‌صرفه‌ترین نوع خرید، طلای مصنوع و ساخته شده است که هم از آن استفاده می‌شود و هم برای کارگاه‌های تولیدی طلا اشتغال‌زایی و درآمدزایی می‌کند و باعث رونق در بازار این محصولات می‌شود. شهروندان برای خرید طلای آب شده نیز باید از مغازه‌هایی که دارای جواز کسب هستند و زیرمجموعه اتحادیه محسوب می‌شوند، در ازای دریافت فاکتور، خرید کنند.
محمدولی در پایان با بیان اینکه خرید طلای مصنوع نسبت به سکه برای سرمایه‌گذاری مقرون‌به‌صرفه تر است، گفت: توصیه به خرید سکه طلا به دلیل وجود نوسان‌های مثبت و منفی سالیانه نسبت به مصنوعات طلا   نمی‌شود. ضمن اینکه در خرید جواهر بیشتر باید بحث یادگاری را مدنظر قرار داد و کمتر نگاه سرمایه‌گذاری نسبت به آن داشت.