فناوری اطلاعات در اختیار کشاورزی
بزرگراه فناوری- مرکز جهانی برنامه‌های غذایی سازمان ملل متحد در سایت اینترنتی خود اعلام کرده، در حالی که صنعت کشاوری غذای روزانه همه ساکنان این کره خاکی را تهیه می‌کند، هم‌اکنون بیش از 800 میلیون نفر در جهان گرسنه هستند. هر ساله بیش از 10 میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر سوءتغذیه جان خود را از دست می‌دهند؛ به‌عبارت دیگر 25 هزار نفر در هر روز و یک نفر در هر پنج ثانیه بر اثر سوءتغذیه از بین می‌روند. طبق یک آمار رسمی، هم‌اکنون 842 میلیون نفر در سراسر جهان غذای کافی برای خوردن ندارند که این رقم از کل جمعیت کشورهای آمریکا، کانادا، ژاپن و حتی اروپا هم بیشتر است. 9/314 میلیون نفر از گرسنگان جهان در آفریقای شمالی زندگی می‌کنند که این تعداد از کل جمعیت استرالیا و آمریکا هم بیشتر هستند.
در طول تاریخ همچنان تعداد زیادی گرسنه در سراسر جهان وجود داشته‌اند، اما آیا پیشرفت‌های امروزی نمی‌تواند این مشکل را برای همیشه حل کند؟ کارشناسان و متخصصان معتقدند که اگر فناوری اطلاعات به‌درستی در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد، مشکل گرسنگی برای همیشه در سراسر جهان حل خواهد شد.
تلاش برای فهم بیشتر فناوری‌های نوین و تطابق آن با زندگی‌های روزمره امری جدید محسوب نمی‌شود و از سال‌های دور مورد توجه قرار گرفته است. تطابق فناوری ارتباطات و اطلاعات در مناطق روستایی و دورافتاده یک مسئله جدی محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر در حوزه منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است. در سال 2005 کنفرانسی با نام EFITA/WCCA برگزار شد و این سؤال اساسی در آن مطرح شد: "آیا فناوری ارتباطات و اطلاعات می‌تواند در بخش روستایی و به‌خصوص کشاورزی مفید واقع شود؟" در این کنفرانس بحث‌های زیادی مطرح شد و در آخر کارشناسان به این نتیجه رسیدند که در دنیای پیشرفته امروزی تنها عامل توسعه کشاورزی و بهبود وضعیت کنونی آن استفاده از دستاودهای ICT و تطابق آن با شرایط محلی است.
اهمیت فناوری در کشاورزی
اگرچه امروزه اطلاعات و استفاده بهینه از آن در زمینه‌های مختلف اهمیت بسیاری پیدا کرده، بررسی‌ها نشان می‌دهد این ابزار از سال‌های دور در کشاورزی مهم تلقی می‌شده است. با روی کار آمدن مباحثی چون دهکده جهانی و جریان آزادی اطلاعات، اصول و فنون کشاورزی نیز در سراسر جهان تغییر کرد و باعث شد تا فناوری‌های جدید به‌عنوان مهم‌ترین عامل در تامین نیاز روزافزون جمعیت جهان به غذا به‌کار گرفته شود. فناوری اطلاعات امروزه در تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت و همچنین صنایع جانبی کشاورزی جایگاه خود را تثبیت کرده و باعث شده تا کیفیت محصولات تولید شده افزایش یابد.
کشاورزان با استفاده از ابزارهای فناوری به‌راحتی می‌توانند اطلاعات دقیقی را در مورد وضعیت خاک، آب، بذر گیاهان و... به‌دست آورند تا از این طریق محصولاتی با کیفیت بهتر و سازگار با ساختار محیط زیست تولید شود. در حال حاضر تعامل دو صنعت کشاوری و IT امروزه به‌قدری افزایش یافته که تمامی ابزارهای نوین فناوری نظیر اینترنت، پست الکترونیکی، سیستم مسیریاب(GPS)، سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و... به‌صورت تخصصی در اختیار کشاورزان قرار گرفته‌اند.
ورود فناوری اطلاعات به عرصه کشاورزی باعث شده تا رقابت میان بخش‌های مختلف این صنعت با یکدیگر افزایش یابد و در نتیجه افزایش کیفیت محصولات و کاهش قیمت آن‌ها حاصل شود. کارشناسان امروزه دریافته‌اند، افزایش چشمگیر جمعیت کره زمین مهم‌ترین عاملی محسوب می‌شود که اقبال مسؤولان را به استفاده از فناوری اطلاعات در کشاورزی و تولید محصولات زراعی افزایش داده است. اگرچه امروزه برای تمامی ساکنان کره زمین مواد غذایی تولید می‌شود، نبود سیستم مناسب برای توزیع آن موجب شده تا همچنان تعداد قابل توجهی از این افراد گرسنه بمانند. با این وجود، کارشناسان ادعا می‌کنند فناوری ارتباطات و اطلاعات قادر است این مشکل را تا چند سال آینده از میان بردارد و مواد غذایی را با بهترین کیفیت به‌دست همه مردم برساند.
بر پایه گزارش‌های منتشر شده از کشورهای بزرگ و صنعتی، این روزها روش‌های سنتی باعث شده تا صاحبان صنایع کشاورزی توانایی برآورده کردن نیازهای محلی و منطقه‌ای خود را نداشته باشند، در کنار این مسئله به‌کارگیری ابزارهای فناوری توانسته این مشکل را به‌خوبی حل و با افزایش تولیدات محصولات کشاورزی در داخل، نیاز کشورها را به واردات این فرآورده‌ها برطرف کند. مهم‌ترین اهدافی که به‌واسطه آن‌ها فناوری در صنعت کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل یکپارچه‌سازی سیستم منابع طبیعی مطابق با ضروریات سیاسی و اقتصادی، توسعه شاخص‌های تایید شده سیستم‌های تولید و پیشرفت سلامت سیستم منابع طبیعی می‌شود.
تخصص و کشاورزی
با وجود اینکه فناوری ارتباطات و اطلاعات می‌تواند وضعیت کشاورزی در تمامی کشورها را توسعه بخشد، محققان بر پایه مطالعات خود دریافته‌اند که نبود تخصص کافی برای استفاده از ابزارهای مرتبط با فناوری باعث شده تا نتایج قابل ملاحظه‌ای در این زمینه حاصل نشود. امروزه در برخی مناطق دنیا دوره‌های آموزشی برای استفاده بهینه از فناوری‌های موجود کشاورزی دایر می‌شود تا افراد با شرکت در آن‌ها به‌خوبی بتوانند از این وسایل استفاده کنند که البته دیده می‌شود، کشاورزان در بیشتر مواقع تمایلی به شرکت در این دوره‌های آموزشی ندارند.
محققان برای حل این مسئله موفق به ساخت نرم‌افزار هوشمندی شده‌اند که تا اندازه زیادی پیچیدگی‌های فناوری را برای کشاورزان از بین می‌برد. این نرم‌افزار با بررسی اطلاعات و استنتاج‌های تولیدکنندگان محصول و انتقال آن‌ها به متخصصان کشاورزی باعث می‌شود تا تصمیم‌گیری برای تغییرات شرایط یک زمین زراعی آسان‌تر صورت گیرد و این فعالیت‌ها با هزینه کمتری انجام شود. این نرم‌افزار هوشمند شامل پایگاه اطلاعاتی در مورد جزئیات گیاهان و شرایط رشد آن‌ها، کنترل روش‌های موجود در پایگاه اطلاعاتی و استفاده درست از آن‌ها، بخش هماهنگ‌کننده نرم‌افزار با سلایق کاربر و... می‌شود.
اگرچه امروزه نرم‌افزارهای فراوانی برای صنایع مرتبط با کشاورزی تولید شده، اما باید توجه داشت که بیشتر آن‌ها فقط شامل تعداد محدودی دستور می‌شوند و امکانات فراوانی را در اختیار کاربر قرار نمی‌دهند. نرم‌افزار جدیدی که توسط محققان ساخته شده به کاربر امکان می‌دهد تا اطلاعات شخصی خود را نیز به آن بیفزاید و نتایج قابل قبولی را به‌دست آورد.
کشاورزی نوین هندوستان
هندوستان از جمله کشورهایی است که صنعت کشاورزی آن امروزه وابستگی فراوانی به فناوری اطلاعات پیدا کرده است. انجمن ملی توسعه شیر هندوستان در چند سال گذشته موفق شده با راه‌اندازی سیستم انتقال موثر شیر میزان تولیدات خود را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. در این سیستم هر یک از کشاورزان با دریافت یک کارت پلاستیکی که حاوی تمام اطلاعات شخصی آن‌هاست، به سیستم مرکزی انجمن متصل می‌شوند و آخرین وضعیت خود را به مسؤولان انتقال می‌دهند. پس از شناسایی اطلاعات افراد در این سیستم، شیر تولید شده توسط آن‌ها وزن می‌شود و دستگاه مربوطه به‌صورت خودکار یک نمونه پنج میلی‌لیتری را از شیر انتخاب و آزمایش‌های لازم را روی آن انجام می‌دهد.
نتایج این آزمایش پس از گذشت مدت بسیار کوتاهی اعلام می‌شود و به این طریق دامداران می‌توانند وزن کلی شیر، میزان چربی موجود و... را به‌صورت مکتوب از سیستم دریافت کنند. به هنگام انتقال این اطلاعات به دامدار، پول محاسبه شده برای این مقدار شیر به آن‌ها پرداخت می‌شود. لازم به‌ذکر است که تمام عملیات یاد شده در کمتر از 30 ثانیه انجام می‌شود که این امر بر کارایی و اثربخشی هرچه بیشتر فناوری در کشاورزی و دامداری تاکید می‌کند.
در کنار این مسئله، مقامات هندی فعالیت‌های دیگری را برای توسعه فناوری اطلاعات در بخش کشاورزی انجام داده‌اند. این طور که اعلام شده، از ابتدای سال 2000 دولت هند اقدام به نصب 20 کیوسک اینترنتی در پنج ناحیه روستایی خود کرده تا به این وسیله با کشاورزان ارتباط مستمر داشته باشد. در حال حاضر حدود 60 درصد از ساکنان این مناطق در زیر خط فقر به‌سر می‌برند، اما استفاده از اینترنت باعث شده تا محصولات تولید شده توسط آن‌ها کیفیت بهتری داشته باشد. در این کیوسک‌ها برآوردهای مراکز مزایده تولیدات کشاورزی، اطلاعات تخصصی در مورد زمین‌های کشاورزان نظیر مساحت، سند، نوع خاک و غیره، ارایه گواهی درآمد، صنف و محل اقامت به صورت آنلاین، سرویس پاسخگویی به شکایات مردم و سرویس‌مزایده‌های روستایی در اختیار کشاورزان و دامداران قرار داده می‌شود. اطلاعات ثبت شده نشان می‌دهد، در 11 ماه نخست اجرای این طرح تعداد مراجعات مردم از 1200 بار به 55 هزار بار افزایش یافته است.
هندی‌ها با راه‌اندازی این سیستم‌های جامع و استفاده از جدیدترین خدمات فناوری اطلاعات دریافته‌اند که امروزه مهم‌ترین منبع اطلاعاتی یک کشاورز، کشاورز دیگر محسوب می‌شود و به‌همین خاطر انتقال اطلاعات به هر یک از کشاورزان می‌تواند دانش آن‌ها را به‌روز کند. این نتایج موجب شده تا امروزه فروشگاه‌های اینترنتی فراوانی برای کشاورزان و روستاییان هندی دایر شود. در این فروشگاه‌ها اطلاعات خاک‌شناسی، قیمت ادوات کشاورزی، میزان در دسترس بودن این ادوات، وسایل نقلیه، قیمت محصولات، میزان خطرپذیری طرح‌های کشاورزی، اخبار هواشناسی، کنترل و نظارت آفت‌های کشاورزی و میزان آب موجود ارایه می‌شود.
دولت هند با راه‌اندازی سیستم مجازی جدید خود با نام ITC-e-Chopal تمامی وسایل و ابزارهای قدیمی کشاورزی را به‌صورت مستقیم و با قیمت خوب از طریق اینترنت از کشاورزان خریداری می‌کند. این سیستم به مسؤولان مربوطه امکان می‌دهد تا در همه مراحل تولید، قیمت‌گذاری و فروش محصولاتی مثل سویا، قهوه، گندم، برنج، حبوبات، میگو و... دخالت کرده و شرایط را به نفع کشاورز فراهم کنند.
سیستم‌های الکترونیکی نه‌تنها در کشاورزی، بلکه در دامپروری نیز کمک‌های شایانی را به هندی‌ها کرده‌اند. این سیستم‌ها قادرند به‌صورت خودکار تغذیه‌دام‌ها، تولیدمثل، شیوع‌بیماری‌ها و... را زیر نظر بگیرند و از حیوانات به‌صورت کاملا الکترونیکی نگهداری کنند. شناسایی این عوامل در حیوانات و همچنین نگهداری اطلاعات ثبت شده، کنترل غذا برای هر یک از حیوانات، کنترل آفت و بهبود وضعیت جنسی حیوان در حال حاضر به‌صورت کاملا الکترونیکی در هند انجام می‌شود. این اعمال الکترونیکی تا آخر عمر، حیوان را همراهی می‌کند و گفته می‌شود که میزان خطا در آن‌ها بسیار کم است.
به‌طور مثال، هندی‌ها هم‌اکنون روی گردن تمامی گاوهای شیرده خود از حسگرهای ویژه‌ای استفاده می‌کنند که امکان شناسایی حیوان را در هر شرایط فراهم می‌آورد. ابزارهای توزیع غذا می‌توانند به کمک این حسگرها حیوان را شناسایی کنند و علوفه مورد نیاز آن را در اختیارش قرار دهند تا به این وسیله میزان شیردهی گاو مورد نظر تا چندین برابر افزایش پیدا کند. این سیستم پیشرفته به‌خوبی می‌تواند میزان دمای محیط را تشخیص دهد و شرایط بدنی حیوان را با آب‌وهوای موجود بسنجد. در سیستم جیره‌بندی غذایی، حسگرهای نصب شده روی گردن گاو‌ها باعث می‌شود تا میزان کلسیم، فسفر و لیزین موجود در علوفه به‌صورت کنترل شده در اختیار حیوان قرار داده شود. به‌طور کلی می‌توان گفت، امروزه فناوری اطلاعات زاد و ولد، کنترل و پیشگیری بیماری‌ها، شیردوشی، غذادهی و تمامی فعالیت‌های موجود در یک دامداری را در اختیار دارد.
در کشور هند هم‌اکنون سیستم‌های هوشمند در مرغداری‌های نیز استفاده می‌شوند و از طریق امواج رادیویی اطلاعاتی از قبیل تولیدمثل، رژیم‌های غذایی، محصولات تولیدی مرغداری، زمان واکسیناسیون، زمان بارداری، میزان زاد و ولد، بیماری‌ها و امراض، هزینه‌های مصرفی، داروها و غیره را به مراکز مربوطه انتقال می‌دهند. در محیط‌های نگهداری از دام و طیور ریز‌پردازنده‌هایی نصب می‌شود که به‌صورت خودکار میزان رطوبت‌هوا، میزان گرد و غبار و وضعیت سیستم تهویه را بررسی می‌کند.
امروزه بیشتر کشورهای آسیایی موفق شده‌اند به کمک فناوری ارتباطات و اطلاعات بخش‌های کشاورزی و دامپروری خود را توسعه دهند و این امکان را برای افراد ایجاد کنند که با صرف حداقل هزینه ممکن، محصولاتی با بهترین کیفیت را تولید کنند. به‌طور کلی باید گفت که اکنون فناوری اطلاعات به یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر کشاورزی جهان تبدیل شده و از مرحله کاشت تا فروش محصولات آن‌ها را زیر نظر می‌گیرد.
منابع:
http://www.asu.edu
http://www.ag.uiuc.edu
http://www.scu.edu.au
http://www.indian-farmers.org
http://www.itdoa.com
- ۸۵/۰۸/۱۵
