ماجرای چند مالباخته پیامک‌های تبلیغاتی
«تا حالا سر بریدی؟ 5. با پنبه 6. با گیوتین. عدد گزینه مورد نظر را به... ارسال کن تا وارد بازی جذاب ضرب المثل یاب بشی. هر پیام 100 تومان.»
« سلام تپل. شنیدم اضافه وزن داری. ای بابا غصه نداره که. یه پیشنهاد بهت می‌دم که حتماً لاغرت می‌کنه. عدد 4 رو به فلان شماره بفرست تا هر روز برات راه‌های لاغر کردن رو بفرستیم. هر پیام 150 تومان.»
«می خواهید پوستی جوان و شاداب و موهایی سالم داشته باشید؟ ساده ترین راه‌های جوان ماندن با ارسال 50. هر پیام 100 تومان.»
«تا حالا شده تو جمع دوستات، یه چیزی رو بدونی که بقیه نمی‌دونن؟ خیلی کیف می‌ده! برای بیشتر دونستن 60 رو بفرست هر پیام 120 تومان.»
«قرمزها! از سوت شروع تا پایان بازی، هرچی بشه رو برات پیامک می‌کنم. فقط باید 6 رو بفرستی تا عضو قرمزهات کنم! هر پیام 100 تومان.»
«مگه داریم؟! مگه می‌شه؟! این همه غذای کوچولوی خوشمزه؟! 99 رو بفرست، سریع هم بفرست تا عضوت کنیم. هر پیام 120 تومان.»
«سرنوشت آدم از لحظه تولد رقم می‌خوره! تاریخ تولدت رو بده تا بگم چی در انتظارته. ارسال 301. هر پیام 100 تومان.»
«جک داریم، جک‌های خنده دار و خفن. شما جنبه دارین؟ 3 رو بفرست و بخند. هر پیام 75 تومان.»
«صد نکته ازدواج. اصول حیاتی پایداری زندگی مشترک با ارسال کد 804. هر پیام 100 تومان.»
این جمله‌ها حتماً برایتان آشناست. اینها و جمله هایی نظیرشان. انگار یک دانای کل آن طرف خط نشسته تا به تمام سؤالات و نادانسته هایمان جواب بدهد؛ آن هم با یک پیامک ناقابل. تنوع و دربرگیری شان هم انصافاً بد نیست. لاغر باشید یا چاق، پیر یا جوان، ورزش دوست یا اهل سرگرمی و بازی، به هرحال میان چندین پیامکی که روزانه روی صفحه گوشی تلفن همراهتان مشاهده می‌کنید، حتماً یکی دوتای‌شان به دردتان می‌خورد. خلاصه که هرچه بخواهید، در این بازار مجازی پیدا می‌شود. اصلاً تا این پیامک‌ها هستند، چرا باید وقت نازنین‌مان را صرف امور غیرضروری مثل مطالعه کنیم. پیش دکتر هم لازم نیست برویم. پیامک‌ها کفایت می‌کنند. اهل فال و غیبگویی هم که باشید، باز میتوانید پیامک دلخواهتان را میان انبوه پیامک‌های ارسال شده، دریافت کنید. باور کنید می‌ارزد! آخر 100، 150 تومان در این دوره زمانه پولی است؟! البته فرستندگان پیامک که با زبان خودمانی خطاب تان می‌کنند، در ابتدا برایتان مشخص نمی‌کنند که قرار است روزی چند پیامک روی گوشی مبارک‌تان ارسال کنند! خیلی از مشترکان با همین ناآگاهی، عدد مورد نظر را به شماره مربوطه فرستادند و بعد... بگذارید از زبان خودشان بشنویم. « من عاشق فوتبالم. عشق برنامه نود هم هستم. یک پیامک برایم آمد که نوشته بود اطلاعات فوتبالی را از زبان عادل فردوسی‌پور ارسال می‌کند. بلافاصله شماره را پیامک کردم. از همان روز بود که سیل پیامک‌ها به طرف گوشی تلفنم سرازیر شد. روزی 10، 15 تا پیامک برایم می‌فرستادند. هیچ کدامشان هم به دردبخور نبود. اخبار سوخته. هیچ ربطی هم به عادل و برنامه نود نداشت. این‌طور که معلوم بود فقط از اسمش استفاده کرده بودند. خلاصه که اعصابم خرد شده بود. پیامک پشت پیامک. قبض تلفن همراهم که آمد، چیزی حدود 80، 90 هزار تومانش مال همین پیامک‌ها بود؛ پیامک هایی که هیچ نفعی هم برایم نداشتند. خواستم به طریقی جلوی ارسال پیامک‌ها را بگیرم و انصراف بدهم اما هرکاری کردم نشد، حتی با مخابرات هم تماس گرفتم ولی عنوان کردند که فرستنده خودش باید کدی در اختیارتان قرار دهد تا ارسال پیامک‌های بعدی را متوقف کنید. آخرش هم فکر می‌کنید چه کار کردم؟! ناچار شدم خطم را غیر فعال کنم و از سیم کارت دیگری استفاده کنم. اما حداقل این مسأله برایم درس عبرت شد.»
حسین 22 ساله، تنها کسی نیست که تجربه ارسال این‌گونه پیامک‌ها را دارد. برای خیلی‌های دیگر هم پیش آمده. مثل خانم صمدی، 57 ساله و خانه دار:« من دیابت دارم. یک روز پیامکی برایم آمد که ادعا کرده بود روزانه پیام‌های مربوط به سلامتی بیماران دیابتی را ارسال می‌کند. راستش به نظرم ایده خوبی آمد. عضو شدم. روزی چند پیامک برایم می‌آمد. اولش خوب بود. اما یک هفته که گذشت دیگر انگار که پیام هایشان ته کشیده باشد، همان پیامک‌های تکراری هفته قبل را می‌فرستادند. یک هفته دیگر هم صبر کردم اما هفته سوم باز هم این مسأله تکرار شد.
به همان شماره چند بار پیامک دادم و خواستم که پیامک جدید برایم بفرستند و در غیر این‌صورت ارسال پیامک‌ها را متوقف کنند، اما نه تنها پاسخی دریافت نکردم، پیامک‌های تکراری باز هم با تعداد بالا برایم فرستاده می‌شد. من خودم عضو انجمن دیابت هستم و تمام بروشورها و کتابچه‌های انجمن را مرتب دریافت می‌کنم که اطلاعات خوبی هم دارند. فکر می‌کردم پیامک‌ها ممکن است حاوی اطلاعات جدید و کلیدی باشند اما متأسفانه این‌طور نبود و چیزی که به نظر می‌آمد این بود که فرستندگان پیامک‌ها فقط دنبال سود مادی خودشان هستند و رضایت مشتری برایشان مفهومی ندارد. معلوم نیست چرا مخابرات با این قبیل کارها برخورد نمی‌کند! بالاخره اینها از طریق مخابرات اقدام می‌کنند دیگر! مگر غیر از این است؟!»
گلایه مشترکان تلفن همراه البته تنها در موارد این‌گونه خلاصه نمی‌شود. پیامک‌های تبلیغاتی با تعداد بالا، هر روز به مشترکان ارسال می‌شود و صندوق دریافت پیام‌های آنها را گاه آنقدر شلوغ می‌کند که پیام‌های شخصی، لابه‌لای آنها گم می‌شوند. همین دلیل هم هست که باعث می‌شود خیلی‌ها دیگر حتی پیامک‌هایشان را هم چک نکنند؛ حالا اینکه بین انبوه پیامک‌ها ممکن است جمله محبت‌آمیزی یا پیغامی مهم از سوی دوست و آشنایی باشد، دیگر فرق چندانی نمی‌کند چرا که مشترک مورد نظر دیگر حوصله چک کردن پیامک هایش را ندارد.
×× این پیامک همچنان محبوب
سال‌ها از ظهور تکنولوژی پیامک یا همان اس ام اس می گذرد و شاید بتوان گفت همچنان از محبوب ترین امکانات مخابراتی به شمار می‌رود.روز به روز بر جمعیت اشخاصی که از این روش برای برقراری ارتباط استفاده می کنند افزوده شده است.
البته ظهور نرم افزارهایی همچون وایبر، لاین، واتس اپ و اخیراً هم تلگرام تا حدودی از محبوبیت پیامک کاست. اما به دلیل استفاده نرم افزارهای مذکور از اینترنت برای برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات و دسترسی نداشتن به اینترنت در تمامی مناطق، به مرور زمان، محبوبیت از دست رفته این تکنولوژی بازگشت.
مهیار فاتح، کارشناس آی تی در این باره در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: «از دلایل عمده بقای پیامک در دنیای ارتباطات، امکان ارسال و مشاهده پیام های دریافتی به صورت همیشگی در تمامی تلفن‌های همراه است که امکان کمی نیست. نرم‌افزارهایی مثل وایبر و تلگرام ارتباطی که جزو نرم افزارهای OTT محسوب می‌شوند، برای برقراری ارتباط باید چه در مبدأ و چه در مقصد نصب باشند و در صورت وجود نداشتن آن در یکی از طرفین امکان مشاهده پیام ارسال شده برای طرف دوم میسر نیست. همین مسأله هم موجب شده که خیلی از افرادی که از تلفن های همراه با سیستم عامل قدیمی استفاده می کنند، نتوانند از سرویس های ارائه شده بهره‌مند شوند و به همین دلیل هم ترجیح می‌دهند از بستر همیشه در دسترس پیامک برای برقراری ارتباط با دوستان و آشنایان خود استفاده کنند.»
او ادامه می‌دهد:« استفاده غیرمستقیم از پیامک در ساختار و بدنه فعالیت های روزانه شرکت‌ها و فعالیت های اقتصادی یا اجتماعی از دلایل دیگر فراموش نکردن این تکنولوژی و محبوبیت آن است. به عنوان مثال برای فعال‌سازی حساب های کاربری در سایت های مختلف، اعلام مانده حساب و تراکنش های مالی حساب بانکی از طرف بانک از پیامک استفاده می‌شود. همچنین برگزاری مسابقات پیامکی و انجام نظرسنجی های مختلف از جمله مواردی است که استفاده روزانه از پیامک را توجیه می‌کند.»
این کارشناس آی تی، ارزان بودن استفاده از پیام کوتاه و سرعت بالای آن را دلیل دیگری بر محبوبیت این تکنولوژی می‌داند و به اعتقاد او همین مجموعه ویژگی هاست که شرکت‌ها و مؤسسات را به سمت و سوی استفاده از ابزار پیامک برای تبلیغات خود می‌کشاند. البته به گفته او، این امر در همه جای دنیا رایج است و امکان بدی هم نیست. خیلی وقت‌ها مشترکان از طریق پیامک از نحوه فروش و تخفیفات مؤسسات تجاری و فروشگاه‌ها مطلع می‌شوند که ممکن است برایشان قابل استفاده و کاربردی باشد اما مشکل زمانی پیش می‌آید که پیامک‌ها بی‌حساب و کتاب برای مشترکان ارسال می‌شود و خیلی از آنها هم اصلاً کاربردی و قابل استفاده برای مشترکان نیستند. ناگفته نماند که ارسال پیام‌های تبلیغاتی تنها در ابزار اس ام اس خلاصه نمی‌شود و پای تبلیغات به وایبر و تلگرام و امثال آنها هم باز شده است. ارسال برخی پیامک‌ها با محتوای خلاف عرف نیز از جمله مواردی بود که نارضایتی کاربران را در پی داشت. همین حساسیت‌ها بود که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را بر آن داشت که سامانه ای را به نام «شکایت مردمی پیامک‌های تبلیغاتی» با شماره 10001314 راه‌اندازی کند که مردم شکایت‌های خود را از پیامک‌های تبلیغاتی و پیامک های مسابقه ای تقلبی به آن ارسال کنند. بر اساس اعلام این وزارتخانه بیشترین میزان شکایات دریافتی، مربوط به پیامک‌های جعلی مسابقه ای و تبلیغات محصولات بهداشتی عنوان شد.
همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف شد تا کارگروهی برای نظارت بر ارسال و تبادل پیامک های انبوه تبلیغاتی و پیامک های ارزش افزوده با حضور نمایندگانی از مرکز ملی فضای مجازی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات، سازمان تبلیغات اسلامی، دادستان کل کشور، ستاد کل نیروهای مسلح، شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تشکیل دهد.
با وجود این هنوز هم پیامک‌های جعلی برای کاربران ارسال می‌شود؛ پیامک هایی که برای بعضی‌ها بسرعت قابل تشخیص است اما خیلی‌ها هم فریب این پیامک‌ها را می‌خورند و به آنها اعتماد می‌کنند.
نمونه اش پیامک جعلی بود که مثلاً از طرف رامبد جوان برای دوستداران برنامه «خندوانه» فرستاده می‌شد و ادعا می‌کرد که با ارسال عدد مورد نظر می‌توانند با مجری برنامه دیدار داشته باشند! حال آنکه شماره‌ای که پیامک را ارسال کرده بود، با شماره اعلام شده از طریق برنامه یکی نبود. البته با فرض اینکه تمام پیامک‌ها از فیلتر نهادهای ناظر می‌گذرند، باز هم نمی‌توان ارسال انبوه پیامک‌ها را به صورت روزانه، توجیه کرد. اینجاست که بحث حریم خصوصی و آسایش مشترکان مطرح می‌شود.
عبدالحسین محمدی حقوقدان در این ارتباط می‌گوید:« پیامک‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی که به وفور به مشترکان تلفن همراه ارسال می‌شود، برای افراد ایجاد مزاحمت می‌کند و در بعضی موارد، نقض حریم خصوصی و شخصی افراد است. تصور کنید ممکن است منتظر دریافت پیامکی مهم از طرف آشنایی هستید، اما صدای پیامک گوشی تلفن همراه به بهانه‌های مختلف درمی‌آید و اعصابتان را به هم می‌ریزد.» به گفته محمدی، در حال حاضر متأسفانه در این رابطه خلأ قانونی وجود دارد و این در حالی است که در خیلی کشورهای دیگر حقوق شهروندی یا حقوق رسانه‌ها وجود دارد که این مباحث در آن گنجانده شده است.
راستی قبل ترها که تلفن همراه و پیامک و این حرف‌ها نبود، زندگی‌ها چطور بود؟! پیشنهاد می‌کنم همین الان سری به گوشی تلفن همراهتان بزنید. پیامک‌ها منتظرتان هستند. (منبع:روزنامه ایران)
- ۹۴/۰۶/۰۷