ناگفته‌های وضعیت ارتباطی در اربعین
وزارت ارتباطات در اربعین سال ۹۳ از برقراری ۲۴ میلیون دقیقه تماس بین ایران و عراق خبر داد، اما امسال با اذعان به این که در سال ۹۳ هیچ ارتباطی برقرار نمی‌شد، از برقراری ۳۷ میلیون دقیقه مکالمه در اربعین امسال خبر داد؛ اکنون باید دید وضعیت واقعی ارتباطات زائران اربعین امسال چطور بود؟.
اربعین امسال در حالی سپری شد که عملکرد وزارت ارتباطات نشان می‌دهد این وزارتخانه درس مهم اقدام در مواقع بحرانی را سرانجام فرا گرفته است.
سال گذشته در ایام اربعین وضعیت ارتباطات و مکالمه وخیم بود؛ در نتیجه قطع کامل و غیرمنتظره ارتباطات علاوه بر اینکه اطلاع خانواده‌ها از سلامت زائران ممکن نبود، حتی اعضای بسیاری از خانواده‌ها پس از خروج از مرز یکدیگر را گم کردند و تداوم این شرایط برای چندین روز شرایط را وخیم کرد.
به این ترتیب در شرایطی که زائران بازگشته از کربلا در نخستین اظهار نظر از وضعیت تاسف‌بار ارتباطات گلایه داشتند، وزیر ارتباطات که آن زمان در خارج از کشور به سر می‌برد، بدون در نظر گرفتن وضعیت واقعی زائران، در پیامی از عملکرد کمیته ارتباطات اربعین، شرکت زیرساخت و اپراتورها تشکر کرد.
پارسال شرکت زیرساخت اعلام کرده بود: میزان ترافیک ارتباطی بین ایران و عراق در شرایط عادی به طور میانگین روزانه 150 هزار دقیقه است که در این ایام به 2.5 میلیون دقیقه در روز افزایش یافته و در طول ایام عزاداری اربعین حسینی نیز در مجموع 24 میلیون دقیقه مکالمه بین دو کشور صورت گرفته است.
در همان زمان عملکرد وزارت ارتباطات و سپس اقدام غیرمعقول وزیر ارتباطات مورد انتقاد خبرگزاری فارس قرار گرفت و با انتشار گزارشی واقعیت ارتباطات در اربعین را به تصویر کشید.
این شفاف‌سازی‌ها و در عین حال تجربه ناموفق سال گذشته سبب شد وزارت ارتباطات برای اربعین امسال برنامه ویژه‌ای ترتیب دهد. در نتیجه این اقدامات طبق اعلام رسمی شرکت ارتباطات زیرساخت، در ایام اربعین 94 به طور متوسط، روزانه دو میلیون و 800 هزار دقیقه مکالمه زائران برقرار شده که در از ابتدای آذر تا 15 آذرماه حدود 37 میلیون دقیقه مکالمه انجام شده است.
وزیر ارتباطات علیرغم تشکر سال گذشته، امسال همچنین اعتراف کرد که در اربعین 93 ارتباطات قفل شده بود و هیچ تماسی ممکن نبود.
امسال حدود 2 میلیون زائر ایرانی در پیاده‌روی اربعین حضور داشتند که سهم هر زائر حدود 18 دقیقه مکالمه بوده است.
همچنین مشاهدات خبرنگار اعزامی خبرگزاری فارس به کربلای معلی، حاکی از بهبود وضعیت ارتباطات در اربعین امسال است.
امسال اپراتورهای تلفن‌همراه تعرفه‌های یکسانی برای اربعین داشتند و از این رو تفاوتی در هزینه‌ها نبود اما آمار رویدادهای سابق نشان می‌دهد میزان استفاده از سیم‌کارت‌های همراه اول بیشتر از سایر اپراتورهاست.
البته رومینگ سیم‌کارت تمام اپراتورها به محض ورود به عراق فعال نشد و سرویس‌دهی برخی سیم‌کارت‌ها با تاخیر آغاز شد که برخی زائران نیز اعلام کردند رومینگ سیم‌کارتشان تا پایان سفر نیز فعال نشده است.
وای فای رایگان همراه اول که امسال برای نخستین بار فراهم شده بود، یک مزیت عمومی برای تمام مشترکان تلفن‌همراه ایرانی محسوب شد. اگرچه همراه اول پیش از این اعلام کرده بود این سرویس تنها برای دارندگان سیم‌کارت همراه اول و روی 4 پیام‌رسان باز است و امکان وب‌گردی ندارد، اما در عمل اعمال نشدن هیچ یک از این شرایط، تاثیر به‌سزایی در افزایش رضایت زائران از ارتباطات داشت. بسیاری از زائران ارتباط صوتی و حتی تصویری اینترنتی بر بستر وای فای رایگان همراه اول را جایگزین ارتباط سنتی مکالمه رومینگ کردند. البته اینترنت رایگان همراه اول نیز در اطراف حرم و بین‌الحرمین تنها تا پیش از نزدیک شدن به دو روز اربعین جوابگو بود.
اینترنت رایگان پراکنده موکب‌های عراقی و ایرانی نیز برای زائرانی که نخواستند هزینه‌های گران رومینگ بین‌الملل را متقبل شوند، بسیار مفید بود.
هزینه بالای رومینگ از جمله مشکلات زائران در اربعین بود. تعرفه 500 تومانی به ازای هر مگابایت اینترنت، هزینه 500 تومانی هر پیامک و نرخ 1000 تومانی برای هر دقیقه تماس، مشترکان را مدام ناگزیر به خرید شارژ می‌کرد و صورت‌حساب مشترکان دائمی نیز در راه است. شارژ‌هایی که به سرعت و طی چند دقیقه اتصال به اینترنت و 2 تا 3 دقیقه تمام می‌شدند، مشکل بزرگ مشترکان بود.
اخیرا همچنان که وزیر ارتباطات در دیدار با همتای افغانستانی از رایزنی برای کاهش تعرفه تماس از ایران به افغانستان برای افغانستانی‌های مقیم ایران خبر داده، رایزنی و تلاش بیشتر با عراق برای کاهش تعرفه در این ایام کم‌فایده نخواهد بود.
همچنین تمایز و مزیتی در آنتن‌دهی و مکالمه سنتی روی سیم‌کارت‌های همراه اول، ایرانسل و رایتل وجود نداشت. به جز اینکه رایتل قبلا اعلام کرده بود برخلاف 2 اپراتور دیگر مکالمات رومینگ را ثانیه‌ای (نه براساس دقیقه) محاسبه می‌کند که به این دلیل برخی زائران سیم‌کارت رایتل را برای تماس صوتی همراه آورده بودند که به محض فعال شدن رومینگ در عراق، رایتل نیز با پیامکی اعلام کرد این اپراتور نیز مکالمات را دقیقه‌ای محاسبه می‌کند. رومینگ ثانیه‌ای رایتل می‌توانست در کاهش هزینه‌های زائران بسیار موثر باشد که حاصل نشد.
نکته دیگری که در ارتباط زائران ایرانی اربعین به چشم می‌خورد دشواری تماس بین سیم‌کارت ایرانی بود که از سوی دیگر تماس بین سیم‌کارت‌های ایرانی و عراقی راحت‌تر برقرار می‌شد.
آمار برقراری 37 میلیون دقیقه مکالمه طی 15 روز نسبتا رضایت‌بخش است. اما در مجموع وضعیت ارتباطات کاملا نسبی بود. به طوری که در تمام مسیر نجف به کربلا و کربلا، ارتباطات گاهی برقرار و گاهی غیرممکن بود. در عمل برای مثال در روز اربعین در عراق ( پنجشنبه) در اطراف حرم که اوج ازدحام جمعیت است، برای ساعتی امکان مکالمه فراهم شد و در دو ساعت بعد هرگز مکالمه ممکن نشد.
در نهایت مسیری که وزارت ارتباطات و اپراتورهای تلفن‌همراه برای بهبود وضعیت ارتباطات در ایام اربعین در پیش گرفته‌اند، رو به پیشرفت است.
همان‌طور که تذکر و تلنگر سال گذشته حساسیت وزارت ارتباطات را به موضوع ارتباطات در ایام اربعین افزایش داد و باعث بهبود عملکرد در اربعین امسال شد، افزایش آمار مکالمات از 24 میلیون دقیقه به 37 میلیون دقیقه، نباید این وزارت و اپراتورها را از افزایش سالانه زائران اربعین، حفظ شرایط فعلی و بهبود امکانات غافل کند.
گزارش: فاطمه سامعی