نظری بر آیین نامه ساماندهی
شهرام شریف - بزرگراه فناوری - آیین‌نامه ساماندهی سایت‌های اینترنتی را می‌توان از جنبه‌های مختلفی مورد بررسی قرار داد. اینکه فضای مجازی کشور هنوز قانونمند نیست و در معرض انواع و اقسام تهدیدها و محدودیت‌ها قرار دارد، موضوع تازه‌ای نیست. از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی گرفته تا قانون تجارت الکترونیکی و بعد از آن قانون روی زمین مانده جرایم رایانه‌ای همه در واقع بخشی از تلاش‌هایی است که در عرصه قانونمند شدن این فضا انجام شده و آیین‌نامه ساماندهی فعالیت سایت‌های اینترنتی نیز به‌طور قطع در همین راستا تهیه شده است.
با این همه مهم‌ترین نکته اختلاف این آیین‌نامه با سایر اسناد قانونی حوزه سایبر، وضعیت کارشناسی آیین‌نامه و تبعات فرهنگی و اجتماعی آن است. حمایت از سایت‌ها و پایگاه‌های قانونی مناسب در واقع مثبت‌ترین بخش این آیین‌نامه است. کاری که می‌توان به تعبیر بهتر آن را حمایت از تولید محتوا روی اینترنت به‌حساب آورد. اما از نقطه‌نظر منفی دایره تاثیر این آیین‌نامه صرفا بر آن دسته از سایت‌ها و یا و وبلاگ‌های معدودی اعمال نمی‌شود که احتمالا از نظر قانونی پا از خطوط قرمز فراتر گذاشته‌اند، بلکه نقاط بازدارنده این آیین‌نامه می‌تواند بخش وسیعی از سایت‌ها و پایگاه‌هایی را تحت تاثیر قرار دهد که به شکل عادی و طبق قوانین جاری کشور مشغول به تولید محتوا هستند.
صرف‌نظر از مشکلات بزرگ اجرایی که در شناسایی، ثبت، کنترل و یا مسدودسازی پایگاه‌های اینترنتی توسط وزارت ارشاد وجود دارد، ایجاد الزام بر ثبت قانونی یک پایگاه اینترنتی (که بسیاری از زمینه‌های فنی و حقوقی آن فراتر از مرزهای مجازی کشور است) کار بسیار دشواری است. بر این اساس به لحاظ اینکه عدم ثبت هر پایگاه اینترنتی یک امر غیرقانونی به‌شمار خواهد رفت و بنا بر احتمال و به‌دلایل گوناگون تعداد زیادی از پایگاه‌ها برای ثبت قانونی مراجعه نخواهند کرد، عملا دولت خود را در مواجهه با انبوهی از سایت‌ها و وبلاگ‌هایی می‌بیند که به واقع غیرقانونی هستند.
اتلاق عنوان غیرقانونی به انبوهی از سایت‌هایی که تا پیش از این عملا نه‌تنها ضرری به دولت نمی‌رسانده‌اند بلکه در غنی کردن محتوای وب فارسی نیز تلاش داشته‌اند، نه از نقطه‌نظر داخلی و نه از منظر خارجی چندان منطقی به‌نظر نمی‌رسد.
به‌نظر می‌رسد آیین‌نامه مذکور با کار کارشناسی و برخی تغییرات می‌تواند به نوعی به مهم‌ترین ابزار قانونی برای حمایت از محتوای سالم فارسی تبدیل شود. در غیر این صورت در کنار ده‌ها قانون دیگری قرار می‌گیرد که زمینه‌های اعمال آن‌ها فراهم نیست.
- ۸۵/۰۹/۱۱