نگاهی به موضوع امسال «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات»
عباس پورخصالیان - در روز یکشنبه هفدهم می امسال، مثل سال‌های اخیر از سال 2007 به بعد، مراسم «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» در ایران و در دیگر کشورهای عضو اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) برگزار می‌شود.
البته روز شنبه 27 اردیبهشت 1399 در ایران، علاوه بر «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» همچنین «روز ملی روابط عمومی» است!
این دو مناسبت همزمان، بر عموم دست‌اندرکاران و کاربران جامعه اطلاعات ایران و متولیان روابط‌عمومی شرکت‌ها و نهادهای کشور مبارک باشد؛ به‌خصوص در سالی که عقل سلیم برای مقابله علیه کرونا، به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی توصیه می‌کند و مخابرات و جامعه اطلاعات بیش از هر زمان دیگر، در سطح ملی و در پهنه جهانی کمک می‌کنند تا انواع دسترسی‌ها ممکن و ترویج شوند: دسترسی‌های حیاتی ذی‌قیمتی چون:
- C2C (میان شهروندان، مشتریان و مصرف‌کنندگان)،
- B2C و C2B (میان شهروندان، مشتریان و مصرف‌کنندگان از یک‌سو و کسب‌وکارها از سوی دیگر)،
- B2B (میان کسب‌وکارهای کشوری و جهانی)،
- B2G و G2B (بین کسب‌وکارها و نهادهای حکومتی)،
- G2C و C2G (میان شهروندان و نهادهای حکومتی) و
- G2G (میان نهادهای حاکمیتی در یک کشور و در سطح بین‌المللی).
برای درک بهتر اهمیت روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات باید توجه داشت که:
1. کشورهای عضو اتحادیه بین‌المللی مخابرات، از سال 1969 تا سال 2005، همه ساله روز هفدهم ماه می را به‌عنوان روز جهانی مخابرات جشن می‌گرفتند و گرامی می‌داشتند.
2. برگزاری نشست جهانیِ جامعه اطلاعات در سال 2005 باعث شد که روز هفدهم ماه می سال 2006 علاوه بر روز جهانی مخابرات، همچنین روز جهانی جامعه اطلاعات نام‌گذاری شود.
3. درحالی که در روز هفدهم ماه می سال 2006، هم مناسبت روز جهانی مخابرات و هم مراسم روز جهانی جامعه اطلاعات به صورت دو مراسم موازی برگزار شدند، این دو مناسبت به توصیه سازمان ملل متحد، برای روز هفدهم می سال 2007 در هم ادغام شدند؛ و از آن به بعد، روز هفدهم ماه می هر سال به‌عنوانِ «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» یا World Telecommunication and Information Society Day نام‌گذاری شد.
4. در ایران اما، از آغاز فعالیت دولت نهم به بعد، در روز 27 اردیبهشت هر سال، همزمان از دو مناسبت یاد می‌شود: مناسبت جهانی «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» و همچنین مناسبت میهنی «روز ملی روابط عمومی»!
5. هر چهار سال یک بار، ما یک روز زودتر از سایر ملل به استقبال روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات می‌شتابیم! امسال، در کشورهای دارای تقویم میلادی، روز یکشنبه 28 اردیبهشت 1399 خورشیدی مصادف با هفدهم ماه می و «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» است! ولی ما در ایران، چون که به‌طور ثابت روز بیست و هفتم اردیبهشت هر سال را «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» در نظر می‌گیریم، یک روز زودتر از جامعه جهانی به بزرگداشت این روز می‌پردازیم. چرا؟ چون هرسالی که سال کبیسه میلادی است (یعنی هر سالی که قدر مطلق آن بدون مانده، قابل تقسیم بر عدد 4 است مثل سال 2020)، این جابه‌جایِی یک روزه، میان رویدادهای جهانی برای ما و برای دیگر کشورها رخ می‌دهد. البته اشکالی هم ندارد! به‌خصوص اگر در نظر داشته باشیم که امسال مراسم بزرگداشت این روز جهانی به‌دلیل بیماری کرونا، تقریبا همه جا به صورت «مجازی» برگزار می‌شود!
6. اما چرا روز هفدهم ماه می هر سال برای بزرگداشت «روز جهانی مخابرات» یا «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» انتخاب شده است؟ دلیل انتخاب این روز به‌خصوص، این است که 155 سال پیش در چنین روزی، نخستین کنوانسیون بین‌المللی تلگراف میان 20 کشور اروپایی در پاریس امضا شد و ITU (در آن زمان به‌عنوانِ «اتحادیه بین‌المللی تلگراف») و به‌مثابه اولین نهاد جهانیِ استانداردسازی و مقررات‌گذاری در حوزه ارتباطات الکتریکی تاسیس شد! البته حدود 130 سال پیش، ایران نیز کنوانسیون بین‌المللی تلگراف را امضا کرد زیرا خط، دکل‌ها و کابل رو-زمینی تلگراف از لندن تا بمبئی، از خاک ایران نیز می‌گذشت و دولت ایران برای بهر‌ه‌مندشدن از مزایای حق عبور یا Right of Way) می‌بایست به اتحادیه بین‌المللی تلگراف بپیوندد.
7. هر چهار سال یک بار، اجلاس سران مختار اتحادیه بین‌المللی مخابرات تشکیل جلسه می‌دهد و موضوع‌های مهم قابل بحث و اجماع در «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» را به تصویب وزرای ارتباطات و فناوری اطلاعات (یا وزرای همتراز ایشان) می‌رساند.
اما موضوع امسال «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» چیست؟
موضوع امسال «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات»
موضوع یا Theme امسال «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعاتِ» اتحادیه بین‌المللی مخابرات اصلا مربوط به کرونا نیست زیرا در سال 2018 که اعضای این اتحادیه در دوبی (امارات متحده عربی) جمع شدند تا (در کنار تصویب سایر موارد، همچنین) موضوع هر «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» را برای چهار سال آینده طراحی و تصویب کنند، وقوع کرونا در سال 2020 و ضرورت پیشگیری و مقابله علیه آن به یاری فاوا، اصلا قابل پیش‌بینی نبود.
اجلاس دوبی برای روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات سال 2020 این theme یا این موضوع را برگزید:
Connect 2030: ICTs for Sustainable Development Goals.
به‌رغم عدم پیش‌بینی مقابله علیه کرونا در روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات سال 2020، هنوز می‌توان در میان اهداف هفده‌گانه توسعه پایدار برای «ترادیسی جهان» جایی را برای توسعه زیرساخت‌ها و خدمات صنعت فاوا به منظور مقابله علیه کرونا باز کرد.
خلاصه اهداف هفده‌گانه توسعه پایدار برای «ترادیسی جهان» عبارتند از:
GOAL 1: No Poverty
GOAL 2: Zero Hunger
GOAL 3: Good Health and Well-being
GOAL 4: Quality Education
GOAL 5: Gender Equality
GOAL 6: Clean Water and Sanitation
GOAL 7: Affordable and Clean Energy
GOAL 8: Decent Work and Economic Growth
GOAL 9: Industry, Innovation and Infrastructure
GOAL 10: Reduced Inequality
GOAL 11: Sustainable Cities and Communities
GOAL 12: Responsible Consumption and Production
GOAL 13: Climate Action
GOAL 14: Life Below Water
GOAL 15: Life on Land
GOAL 16: Peace and Justice Strong Institutions
GOAL 17: Partnerships to achieve the Goal
مفاد سند مذکور به همراه قطع‌نامه شماره 200 در اجلاس سران مختار کشورهای عضو ITU در دوبی به سال 2018 تصویب شد و به امضای نماینده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، شرکت‌کننده در آن اجلاس نیز رسید.
اما (با توجه به اینکه فعل Connect در زبان انگلیسی به معنی «به هم وصل کردنِ» دو یا چند چیز عمدتا از طریق رابطی فیزیکی است) باید پرسید: منظور از Connect 2030 در عبارت و عنوانِ شعارگونه موضوع مورد بحث امسال «روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعات» چیست؟
منظور از Connect 2030 همانا درنظرداشتن مواد دستور کار جهانی تعریف شده در سند SDGs (اهداف توسعه پایدار) در برنامه توسعه‌های ملی برای 10 سال آینده (از سال 2020 تا سال 2030) است. این سند از سوی اغلب آژانس‌های تخصصی سازمان ملل متحد تصویب شده است؛ و لذا منظور ازConnect 2030، کلید زدن برنامه‌های اجرایی تحقق هماهنگ آن در سطح ملی با استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار در هر کشور است.
(در خصوص نقد سند دستور کار جهانی 2030 رجوع شود به مقاله نگارنده تحت عنوانِ "کجاست سند 2030 ایران؟" منتشر شده در هفته‌نامه «عصر ارتباط»، مورخ شنبه، ۲0 خرداد ۱۳۹۶).
- ۹۹/۰۲/۲۹