ورود جاکوب زوما و خروج یک میلیارد دلار MTN از ایران
پریسا خسروداد - نخستین هفته اردیبهشت سال جاری در حالی سپری شد که حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور بر اثر گسترش روابط با جهان متاثر از تحولات جدیدی بود. بر این اساس، رییس جمهور آفریقای جنوبی وارد ایران شد و همزمان نیز خبر رسید شرکت ام‌تی‌ان آفریقای جنوبی که شریک اپراتور دوم ایران هم هست، قصد دارد یک میلیارد دلار سود خود را (بر خلاف تلاش‌ها برای جلب سرمایه‌های خارجی) از ایران خارج کند. البته شبکه‌های اجتماعی نیز اقدام به اعلام حضور در ایران کردند. در این گزارش به بررسی و تحلیل اهم اخبار ICT ایرانی در هفته ای که گذشت، می‌پردازیم.
الزام پرداخت خسارت؛ وعده یا واقعیت؟
هفته گذشته آیین‌نامه روش‌های جبران خسارت واحدهای تولیدی در شرایط قطع خدمات فاوا توسط هیات وزیران به تصویب رسید و ابلاغ شد. بر اساس این آیین‌نامه، شرکت‌های عرضه کننده خدمات ارتباطی، فناوری اطلاعات، برق و گاز که به واحدهای تولیدی صنعتی، معدنی و کشاورزی دارای مجوز از وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی، خدمات ارایه می‌کنند، موظف شدند در صورت قطعی و بروز اختلال در ارایه خدماتشان خسارت پرداخت کنند. به موجب آیین‌نامه مذکور که به نوعی تفاهم‌نامه سطح خدمات (SLA) محسوب می‌شود، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف شد همه ساله اعتبار لازم برای جبران خسارت شرکت‌های ارایه دهنده خدمات، ناشی از تصمیم دولت برای قطع جبران خدمات به واحدهای تولیدی را در لوایح بودجه سالانه پیش‌بینی کند. بر اساس این گزارش، همه ساله واحدهای تولیدی بسیاری از قطع خدمات شرکت‌های ارتباطی دچار خسارت می‌شوند و اغلب آنها تا کنون نتوانسته‌اند حتی یک ریال از ضرر و زیان وارده را دریافت کنند. هر چند در این آیین‌نامه به عقد قرار در خصوص چگونگی دریافت خسارت اشاره شده است و این قضیه بار حقوقی نقص در ارایه خدمات را بیشتر می‌کند، اما می‌بایست با استناد به آمار و ارقام به این نتیجه رسید که واحدهای تولیدی با توجه به تعداد قطع شدن خدمات ارتباطی در سال چه میزان خسارت دریافت می‌کنند؟
اینستاگرام؛ از کالیفرنیا تا تهران
چند ماه پیش بود که مطلع شدیم فیس‌بوک با ثبت نشانی یک شرکت در خیابان کریمخان زند به ثبت رسمی علامت خود در ایران پرداخته است و با ورود به طبقه 45 کالا و خدمات به عنوان ارایه دهنده خدمات شخصی یا اجتماعی که توسط دیگران برای رفع نیازهای افراد ارایه می‌شوند، به طور رسمی و قانونی پذیرفته شده است.
در پی ادامه این روند، هفته گذشته نیز اینستاگرام و واتس‌اپ هم اقدام به ثبت رسمی علامت تجاری خود در تهران کردند. طی این اقدام هر دو شبکه پیام‌رسان به مورخ 15/01/95 توسط اداره ثبت به رسمیت شناخته شده‌اند. همچنین هر دو پیام‌رسان توسط یک فرد ایرانی که دارای تابعیت آمریکایی است در طبقه 9 به ثبت رسیده‌اند و همانند فیس‌بوک آدرس ایران آنها در خیابان کریمخان و نشانی آمریکایی آنها منلو پارک کالیفرنیاست. گرچه ثبت رسمی این شبکه‌های اجتماعی لزوما به معنای حضور آنها در کشور نیست، اما نگرانی‌هایی نیز متوجه این جریان است. از جمله این که این اقدام نه در راستای ارایه خدمات، بلکه فقط در پی اجرای کپی رایت و منع هرگونه استفاده از لوگوی آنها باشد که در این صورت جز ایجاد محدودیت برای کاربران، نفع دیگری نخواهد داشت. اتفاقی که مشابه آن در مورد یکی از برندهای خرده فروشی سوئدی در کشور رخ داد.
جاکوب زوما و خروج یک میلیارد دلار پول
هفته گذشته جاکوب زوما، رییس جمهور آفریقای جنوبی همراه با هیاتی بلند پایه متشکل از مقامات دولتی و خصوصی این کشور به ایران سفر کردند. با توجه به رایزنی‌هایی که پیش از این در خصوص احتمال سرمایه گذاری شریک آفریقای جنوبی ایرانسل، یعنی شرکت MTN مطرح شده بود، گمان می‌رفت یکی از تفاهم نامه‌های منعقد شده میان تهران و کیپ‌تاون به حوزه مخابرات و فناوری‌های ارتباطی تعلق داشته باشد.
اما غافل از این که تفاهم نامه‌های مذکور موضوعات متنوعی از جمله مبارزه با پولشویی و تروریسم گرفته تا فرهنگ و منابع آب را شامل شد اما خبری از سرمایه‌گذاری در فیبرنوری و این چیزها نبود. چراکه پس از رفتن زوما شنیده شد که MTN قرار است یک میلیارد دلار عواید حاصل از فعالیت‌اش در ایران که در زمان تحریم متوقف شده بود را از کشور خارج کند.
هر چند که بر اساس برخی اظهارات غیر رسمی، مسولان ایرانی تلاش بسیاری کردند تا این رقم بزرگ به جای خروج از ایران، معطوف به سرمایه‌گذاری در پروژه ارتباطی دیگر (همچون مشارکت با ایرانیان‌نت) شود، اما ظاهرا چنین نشد و جور دیگری رقم خورد. اپراتور چهارم ارتباطی ایران با نام تجاری ایرانیان نت با هدف ایجاد، توسعه و مدیریت شبکه ملی، دسترسی فیبرنوری و ارایه سرویس‌های ارزش افزوده در سال 89 اقدام به اخذ مجوز کرد و ملزم شد در سال دوم فعالیت خود یک میلیون پورت پرسرعت، در سال سوم ۳ میلیون درگاه و تا پایان سال هشتم تعداد ۶ میلیون و ۸۷۰ هزار درگاه فیبرنوری برای اتصال منازل به اینترنت پرسرعت منصوب کند اما از تعهدات خود بسیار عقب‌تر است.
صدور کدرهگیری خودرو با 8 هزارتومان
خودرو، پس از آپارتمان و زمین یکی از مستعدترین معاملات موجود جهت انجام هر گونه اعمال شیادی و کلاهبرداری است. هفته گذشته، اما رییس سامانه اطلاعات معاملات خودرو از اجرایی شدن این طرح خبرداد و گفت به زودی بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هایی از سوی اتاق اصناف ایران در خصوص ضرورت پیاده سازی این طرح ابلاغ می‌شود. هدف از صدور کدرهگیری برای معاملات خودرو، یکسان سازی فرآیند تنظیم و ثبت قراردادها، حفظ و نگهداری سوابق قراردادهای واحدهای صنفی و جلوگیری از فروش هم زمان یک خودرو به بیش از دو نفر و جلوگیری از فعالیت فروشندگان و نمایشگاه‌داران غیرمجاز اعلام شد.
طبق آنچه که در سایت سامانه اطلاعات معاملات خودروی کشور به نشانی khodroir.ir آمده است تعرفه ارایه خدمات دریافت کدرهگیری قرارداد با احتساب مالیات بر ارزش افزوده 8 هزار و 720 تومان برآورد شده است و از این روی متقاضیان دریافت کدرهگیری نباید متحمل هزینه بیشتری بابت دریافت این خدمت شوند. هر چند تا کنون جزییات بیشتری از اجرایی شدن این طرح به میان نیامده است، اما تجربه مشابه این موضوع در حوزه مسکن حاکی از به راه انداختن دکان و کاسبی‌های بسیاری توسط افراد سودجو بود. گفتنی است سال گذشته لزوم دریافت کدرهگیری با رای دیوان عدالت اداری لغو شد. این کد به میزان قابل توجهی باعث کاهش کلاهبرداری در حوزه مسکن شده بود اما ظاهرا با پیگیری کانون دفترداران سرانجام لغو شد.
دام باجگیران برای زنان در فضای مجازی
زنان از جمله اصلی ترین مخاطبان شبکه‌های پیام رسان محسوب می‌شوند که گویا عمده‌ترین جامعه قربانیان این فناوری نیز به شمار می‌روند. هفته گذشته پلیس فتا با تاکید بر این موضوع و همچنین احتمال فریب کودکان و نوجوانان در فضای مجازی از والدین خواست مراقب رفتارهای جنسی نوجوانان در فضای مجازی باشند. سرهنگ رضا آذردرخش، رییس اداره پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتای ناجا اظهار داشت بازی‌های آنلاین بهترین بستر برای مجرمان سایبری است تا بتوانند کودکان و نوجوانان را قربانی امیال پلید و شوم خود کنند.
بر اساس این گزارش، مرور سرتیتر اخبار حوادث نشان می‌دهد بسیاری از افرادی که قربانی انتقام جویی افراد بزهکار در فضای مجازی از طریق انتشار عکس‌ها و فیلم‌های شخصی و یا باجگیری می‌شوند را معمولا دختران و زنان تشکیل می‌دهند و پس از آنها کودکان و نوجوانان هستند که تاوان سنگینی بابت عدم آگاهی از آنچه که ممکن است به واسطه بروز آن در فضای مجازی، آینده آنها را به تباهی بکشاند می‌پردازند. البته زنان و دخترانی که در فضای مجازی از مردان به ویژه متاهل و دارای وضع مالی مناسب اقدام به اخاذی کرده اند نیز نباید دست کم گرفت!
هک سوئیفت و ایمیل معاون رییس جمهور
در هفته‌ای که گذشت، هکرها نیز روزهای پرکاری را پشت سرگذاشتند. بر این اساس، روزنامه گاردین اعلام کرد که هکرها سیستم انتقال بانکی بین‌المللی یعنی سوئیفت را مورد حمله قرار دادند. به طوری که 11 هزار موسسه مالی عضو این گروه، مجبور شدند سیستم نرم‌افزاری خودشان را به‌روزرسانی کنند. ظاهرا مهاجمان با ارسال پیام‌های جعلی روی سیستم کاربران بانکی، اقدام به هک کردن سیستم آنها کرده‌اند و سوئیفت نیز برای خنثی کردن حملات احتمالی هکرها، نرم‌افزار دسترسی بانک‌ها به یکدیگر را به روزرسانی کرده است. همچنین در هفته گذشته ایمیل و فیس‌بوک معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده نیز بی‌نصیب نماند. در پی این اقدام شهیندخت مولارودی با انتشار متنی کوتاه گفت: "سلام دوستان. متاسفانه تا اطلاع ثانوی حساب فیس بوک و جی‌میل من هک شده است." (منبع:عصرارتباط)