وزارت "فاوا" هم امریه صادر می‌کند!
عباس پرورخصالیان _ ابهامات خبر اخیر مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (فاوا)، در مورد تعیین مهلت 24 ساعته وزیر ارتباطات برای رفع اختلالات اینترنتی توسط اپراتورها، بی‌تاثیر نبود:
بهشکرانه امریه وزیر، 85درصد از موارد اختلالات اینترنتی برطرف شدند! و 15درصد از موارد باقیمانده (که معلوم نیست چه وزنه‌ای در خرابی اینترنت کشور داشته و دارند) به زودی برطرف خواهند شد! همین خبر، واکنش‌هایی زنجیره‌ای در قالب تحسین و اعجاب خبرنگاران و مجلسیان را در پی داشت و اعتراض برخی از مدیران بخش اپراتوری اینترنت کشور را برانگیخت.
متن خبر مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به این شیوایی تدوین شده بود: «در این جلسه گزارشی از دلایل بروز برخی از اختلالات در اینترنت مطرح و پس از بحث و بررسی درباره این موضوع و ارایه راهکارهای فنی، مقررشد تمام شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنت و اپراتورها حداکثر ظرف 24 ساعت آینده بر اساس راهکارهای مطرح شده نسبت به رفع اختلالات دراینترنت اقدام کنند و همچنین تمام گزارش‌های مردمی در این خصوص بررسی و در اسرع وقت مشکلات مطروحه رفع شود».
طی هفته گذشته، تحلیلگران متن مذکور، پرسش‌هایی را مطرح کردند که من تعدادی از آنها را در ادامه بازنویسی می‌کنم:
1. منظور از «گزارش دلایل بروز برخی اختلالات اینترنتی»، گلایه‌های شفاهی حاضران در جلسه یا منظور مکتوبی تدوین شده توسط کارشناسان مراکز مدیریت شبکه، پیش از برگزاری آن جلسه است؟
2. اگر گزارش مذکور، کتبی است، چه کسی یا چه کسانی آن را تدوین و تایید کرده‌اند؟
3. چرا مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به گزارشی فنی (گزارشی در اصل شفاهی یا کتبی) استناد می‌کند، ولی متن آن را منتشر نمی‌کند؟
4. منظور از «بروز برخی از اختلالات در اینترنت» چیست؟ علت طرح این پرسش، باز بودن، چیزی را لو ندادن و دقیق نبودن واژه «اختلالات» است. کارشناسان مراکز مدیریت شبکه مخابرات دارای استاندارد M.60 هستند که حاوی اصطلاح‌شناسی مصوب اتحادیه بین‌المللی مخابرات برای تعیین دقیق نام و نوع هر اختلال است.
اگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سازمان ملی استاندارد و مرکز تحقیقات مخابرات، در ارتباط و با همکاری یکدیگر آمدند روی بومی‌سازی اصطلاحات نگهداری و بهره‌برداری از تاسیسات و تجهیزات مخابراتی کار کردند، چرا تهیه‌کنندگان متن خبر فوق، تنها به کلی‌گویی اکتفا می‌کنند و به ذکر دقیق نام و نوع اختلال یا نام‌ها و انواع آنها نمی‌پردازند؟
**چرا آنها مثل پزشکی می‌مانند که به لحاظی قادر به بیان شفاف بیماری نیست، پس به‌جای ذکر نام دقیق بیماری، از «اختلال» و «اختلالات شدید» دم می‌زنند! **شاید دلیل این کلی‌گویی (ابتلای اکثر ما ایرانیان معاصر به) بی‌تفاوتی به اصطلاح‌شناسی علمی/فنی است. باید توجه داشت که تا "ما"ی نوعی نسبت به زبان معیار حوزه فعالیت خود، چنین ولنگار و بی‌تفاوت هستیم، قادر به برقراری ارتباط میان‌فردی و روشن کردن همان لامپی نیستیم که در ذهن داریم و مایلیم در ذهن مخاطب نیز روشن شود!
بدون اصطلاح‌شناسی معیار و در فقدان اجماع و درک عمومی آن، ارتباط ذهن به ذهن میان ما به‌درستی برقرار نمی‌شود؛ و تا هنگامی که چنین است، باید آشوبناکی جامعه، و بخشی از مشکلات موجودمان را برآمده از همین ولنگاری و بی‌تفاوتی نسبت به اصطلاح‌شناسی و در نتیجه: ناشی از «توهم برقراری ارتباط» بدانیم.
5. اگر منظور از "اختلالات"، مشکلات ترافیکی گذردهی داده‌های اینترنتی و وجود راهبندان‌های ناشی از مسدودسازی میلیون‌ها پورت در سرورهای خدمات شبکه خصوصی مجازی (VPN) طی دو- سه هفته اخیر است، چرا این نکته مهم در خبر مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌طور شفاف، بیان نمی‌شود؟ یا اگر ویروس VPN Filter (که احتمالا از سوی همان کشورهایی ساخته شده که استاکس‌نت را هم ساختند، تا کاربران ایران را در برهه کنونی گول بزند و خرابی‌های کلان برای شرکت‌های ما به وجود آورد) مزید بر علت شده، چرا این واقعیت‌های هشداردهنده، در پس رمز "اختلالات اینترنتی" مدفون می‌شوند؟
6. اگر پس از بحث و بررسی درباره اختلالات، در جلسه مذکور، راهکارهای فنی برای رفع آنها، واقعا ارایه شده است، آیا این راهکارهای فنی، جایی مکتوب شده‌اند؟ **آیا سند راهکارهای فنی، در اختیار کارگزاران رفع اختلالات قرار داده شده است؟ اگر چنین است، پس چرا این دستاورد بزرگ آن جلسه مهم، منتشر نمی‌شود؟**
7. منظور از «تمام شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنت و اپراتورها» که مکلف به اجرای راهکارهای فنی شده‌اند، چیست؟ آیا در آن جلسه، مدیران «تمام شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنت» حاضر بوده‌اند؟ آیا در کشوری که دارای "حکومت‌های منقسم" است، «تمام شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنت»، در یک بخش از حکومت جمع‌کردنی هستند؟ اگر جمع‌کردنی باشند، آیا همه آنها تحت فرمان مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزیرش قرار دارند؟
8. منظور از "اینترنت" در اصطلاح "اختلالات اینترنتی" چیست؟ - صفت"اینترنتی"، تنها توصیف‌کننده مبحثی فنی و تجهیزاتی فیزیکی نیست تا منظور از "اختلالات اینترنتی" برای همگان روشن و قابل درک باشد؛ صفت"اینترنتی"، توصیف‌گر مبحثی حقوقی، بخشی اقتصادی، ساختارهایی ملی و روابطی بین‌المللی با مراجعی مانند RIPE، آی‌کن، آی‌ساک، ITU و APT نیز هست. پس آیا اینترنت کشور، تنها از منظر فنی دارای اختلالاتی است؟ آیا "اختلالات اینترنتی" کشور از منظر نهادی/ بخشی کمتر از اختلالات فنی است؟
9. **آیا اختلالات فنی و نهادی اینترنت کشور، مشکلاتی مقطعی‌اند؟ آیا این اختلالات فنی و نهادی صرفا پس از صدور حکم مسدودسازی اخیر از سوی دادسرا به وجود آمده‌اند؟ **یا جزو بیماری‌های مزمن و تاریخی اکوسیستم اینترنت کشور هستند؟
10. اگر اختلالات اینترنتی ما، هم فنی، هم نهادی و هم ساختاری‌اند، آیا تعیین مهلت 24ساعته برای رفع این ایراداتِ کم‌وبیش 24ساله، معقول است؟
11. اصلا تعیین مهلت 24 ساعته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برای رفع اختلالات اینترنتی توسط اپراتورها، چه معنایی دارد؟ **یعنی مدیران و کارکنان مراکز مدیریت شبکه در بخش خصوصی، خصولتی، دولتی و فراحکومتی موجود در کشور، همگی یکسره خوابند؟ **
آیا متن خبر، این تصویر را القا نمی‌کند که گویا کارشناسان مراکز مدیریت شبکه نمی‌دانند هستی و نیستی شرکت‌شان به پایش لحظه‌ای شبکه تحت سرپرستی و نمایش و اندازه‌گیری سنجه‌های کیفیت خدمات بسته است. **آیا قابل قبول و تصور است که همه مدیران بخش خصوصی را منفعل و تماشاگر خرابی شبکه فرض کنیم، انگار همه منتظر صدور امریه قدرقدرتی هستند تا اقدامی سریع در راستای رفع 85درصد از ایرادات شبکه تحت سرپرستی خود کنند؟** آیا تدوین‌کنندگان خبر فکر می‌کنند، در دوران کنونی هم، روح آن مومیایی ری، می‌تواند در گشت و گذار و الهام‌بخش برخی از مدیران انقلابی باشد؟
12. مگر نه این است که بزرگ‌ترین عرضه‌کننده خدمات اینترنت در کشور، شرکتی در مجموعه سازمانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است؟ سال‌هاست که بناست این شرکت، خدمات خود را بر اساس مقررات مصوب توافق‌نامه تراز خدمات (SLA) ارایه کند، ولی آیا چنین می‌کند؟
13. احتمالا شخص وزیر ارتباطات می‌داند که اولا: شبکه زیرساخت (مادر مخابراتی!!) از لحاظ وسعت و هسته‌ای بودن، بیشترین سهم را در سلامتی و خرابی کل ارتباطات کشور دارد؛ ثانیا: وزیر ارتباطات خوب می‌داند که وزارت ارتباطات از ناحیه فروش این اقلام شامل: فروش خدمات پهنای باند اینترنت و اتصال‌دهی تمامی اپراتورها به دروازه بین‌المللی اینترنت + فروش خدمات VPLS (وی.پی.اِنِ لایه دوم، قابل ارایه تنها توسط آن بخش از شبکه زیرساخت که از هواوی خریداری شده) + فروش خدمات وی.پی.اِنِ لایه سوم + فروش خدمات اتصال به ابر اینترنت ایران + فروش خدمات ترانزیت اینترنت بین‌الملل + فروش خدمات VoIP + فروش خدمات اینترانت (واگذاری پهنای باند داخلی از طریق IP/MPLS) + فروش خدماتIXP، تا کنون بیش از 60درصد از درآمد سالانه 2هزار میلیارد تومانی خود را به دست آورده است، در حالی که رشد درآمدهای مذکور همواره رو به افزایش بوده است ولی اکنون در شرایط تحریم داخلی، به احتمال قوی، رو به کاهش خواهد گذاشت!
**با توجه به این سنگینی وزنه حضور وزارت ارتباطات در بازار فروش خدمات اینترنتی کشور، آیا هنوز باید اپراتورها و شرکت‌های بیرون از وزارت ارتباطات پاسخگوی ضرب‌الاجل 24ساعته وزیر باشند؟ **یا برعکس، این وزیر ارتباطات است که باید از نهاد تحریم‌کننده داخلی ارتباطات شکایت کند و پاسخگوی میلیون‌ها کارگر دیجیتالی زیان‌دیده باشد؟
جمع‌بندی
ساختار اینترنت در بخش‌های خصوصی و خصولتی و فراحکومتی کشور از هر لحاظ، از روز اول (آغاز ریاست‌جمهوری رفسنجانی تا کنون) دچار انواع اختلالات بوده است، درست مثل سایر ساختارهای دیوان‌داری کشور! پس، دستور بی‌دستور! تا مقامات، اقدامی نمی‌کنند جز صدور دستور، وضع همین است که هست و بدتر هم می‌شود!
**«باگ» اصلی اختلالات، در اینترنت نیست، در رفتار ذی‌نفعان متعددی است که نفع خود را تا پیش از انتشار خبر اخیر مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سکوت، پنهان‌کاری، تسلیم شدن مصلحتی (تقیه-پایه) و پذیرش بی‌خردی‌ها و گسترش آن تشخیص داده‌اند.(منبع:عصر ارتباط)