پزشکان در شبکه‌های اجتماعی چه می‌کنند؟
میثم لطفی - ایده اولیه مبتنی بر اساس شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود: «چیز عجیبی مشاهده کردید؟ پس آن را در دنیای آنلاین به‌اشتراک بگذارید». به‌اشتراک‌گذاری اتفاقات ناشناخته یا پیچیده همان اتفاقی است که عموم کاربران آنلاین به آن تمایل دارند و حتی این اتفاق در میان پزشکان هم به همین شکل مشاهده می‌شود.
شریل شیپس، از پزشکان بیمارستان Christus Spohn در تگزاس آمریکا می‌گوید: «من هنوز هم فکر می‌کنم یک دانشجو هستم که به‌صورت بصری از محیط پیرامون خود یاد می‌گیرم. بیشتر پزشکان به همین شکل عمل می‌کنند ... ما دوست داریم همواره با یکدیگر در ارتباط باشیم که البته شبکه‌های اجتماعی به بهترین شکل این ارتباط را برقرار می‌کنند». شیپس سال گذشته یک اپلیکیشن مخصوص به‌اشتراک‌گذاری تصاویر موسوم به Figure1 را روی گوشی هوشمند خود نصب کرد و به کمک آن توانست تحولات فراوان در فرایند کاری خود صورت دهد. در این اپلیکیشن متخصصان حوزه بهداشت و درمان می‌توانند عکس‌ها و اطلاعات علمی خود را در مورد بیمارانی که به آنها مراجعه کرده‌اند، با یکدیگر به‌اشتراک بگذارند تا علاوه بر اینکه با بیماری‌های جدید آشنا می‌شوند، روش‌های بهتری برای درمان هر بیماری ارایه شود. شیپس در این خصوص گفت: «این اپلیکیشن هم‌اکنون کاربردی‌ترین دستیار من برای فعالیت‌های پزشکی شده است».
دنیای رسانه‌ای پزشکی
ابزار موبایلی Figure1 که به‌صورت تخصصی در حوزه پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌جز متخصصان برای بیماران هم مزایای فراوان به همراه داشته است. جاش لندی، بنیانگذار مرکز توسعه این ابزار که از پزشکان متخصص در بیمارستان تورنتو نیز محسوب می‌شود، ادعا می‌کند این اپلیکیشن را به‌گونه‌ای طراحی کرده که از نظر اخلاقی اطلاعات بیماران را برملا نمی‌سازد و فقط از جنبه علمی آنها را بررسی می‌کند. او به این نتیجه رسیده است که شبکه اجتماعی می‌تواند بزرگ‌ترین تحول را در عرصه پزشکی به‌وجود آورد و موجب شود بسیاری از بیماری‌ها در سراسر جهان درمان‌پذیر شوند. او می‌گوید شبکه اجتماعی بهترین بستر برای به‌اشتراک‌گذاری دانش پزشکی است و تاکنون هیچ ابزاری تا این اندازه کاربردی نبوده است. لندی در این خصوص گفت: «بیماران و پزشکان به حضور در شبکه‌های اجتماعی تخصصی بسیار راغب هستند و در آنها فعالیت مستمر دارند. این بستر جایگزین پیام‌های متنی و ایمیل شده است».
لندی که به‌صورت تخصصی در زمینه پزشکی فعالیت می‌کند و بخش اعظم روز خود را به درمان بیماران اختصاص می‌دهد، به این نتیجه رسیده که برای پیشرفت هرچه بیشتر در این زمینه باید گزینه‌هایی را از خارج این حوزه در اختیار بگیرد و از این طریق بتواند طیف گسترده بیماران خود را تحت پوشش قرار دهد.
بسیاری از استادان رشته‌های پزشکی این روزها از دانشجویان خود می‌خواهند در این قبیل شبکه‌های اجتماعی تخصصی حضور داشته باشند و به‌صورت فعال اطلاعات خود را با یکدیگر به‌اشتراک بگذرند. این روزها در بسیاری از بیمارستان‌ها، دانشکده‌های پزشکی، انجمن‌های تخصصی و حتی میان بیماران استفاده از شبکه‌های اجتماعی تخصصی معمول شده و نتایج قابل ملاحظه‌ای در این زمینه به‌دست آمده است. حوزه پزشکی و سلامت این روزها به‌دنبال گزینه ثانوی می‌گردد تا با اهرم‌های بیرونی بتواند خود را تقویت کند و در این زمینه فضای رسانه‌ای و اجتماعی آنلاین بیشترین کاربرد را برای آن داشته است. این فضا توانسته است در هر زمینه بهترین جایگزین‌های درمانی را به‌سرعت در اختیار پزشکان قرار دهد.
لندی در این زمینه توضیح داد: «این اتفاق برای ما اهمیت زیادی دارد که متوجه شویم مردم چگونه از گوشی هوشمند خود استفاده می‌کنند. در این زمینه عادات رفتاری پزشکان و بیماران برای استفاده از دستگاه‌های موبایلی بیشترین اهمیت را دارد. مطالعات گسترده‌ای صورت گرفته است تا مشخص شود پزشکان چگونه اطلاعات را میان یکدیگر به‌اشتراک می‌گذارند و به کدام روش‌ها تمایل بیشتری دارند. من به‌دنبال روشی هستم تا بتوانم انواع مختلف روش‌های به‌اشتراک‌گذاری را به‌صورت یکجا ارایه دهم. این اتفاق می‌تواند یک شبکه اجتماعی جامع، بزرگ و کاربردی را ایجاد کند».
بازخوردهای دنیای پزشکی
شبکه اجتماعی Figure1 که این روزها به کاربردی‌ترین اپلیکیشن برای پزشکان سراسر جهان تبدیل شده است در می 2013 فعالیت خود را آغاز کرد و از همان ابتدا به کاربران امکان می‌داد بتوانند یک عکس را در اختیار بگیرند، اطلاعاتی را که اشتباه منتشر شده حذف کنند و تصاویر مربوط به بازخورد اطلاعات به‌اشتراک گذاشته شده را منتشر کنند. البته این عکس‌ها و اطلاعات تخصصی برای آن دسته از کاربرانی به‌اشتراک گذاشته می‌شود که در بخش آموزشی این شبکه اجتماعی عضویت داشته باشند و مباقی مشترکان فقط می‌توانند اطلاعات عمومی پزشکی را ببینند. به گفته کارشناسان، این اپلیکیشن یک کلاس آموزشی تخصصی است که می‌تواند برای همه پزشکان سراسر جهان در هر منطقه جغرافیایی مزایای خود را ارایه دهد.
پزشکان می‌توانند بدون انتشار نام و اطلاعات شخصی خود در این شبکه اجتماعی حاضر شوند و البته بیماران هم می‌توانند هیچ اطلاعاتی را در مورد خود منتشر نکنند تا فقط مطالب علمی به‌اشتراک گذاشته شود. لندی بر این باور است که بی‌نام بودن افراد در اپلیکیشن کاربردی او می‌تواند به یک استاندارد اصلی تبدیل شود تا بر اساس آن به‌صورت خودکار همه اطلاعات شخصی از جمله نام، شماره شناسایی، تصاویر مشخص‌کننده هویت فرد و ... حذف شوند یا اینکه اجازه آپلود کردن آنها وجود نداشته باشد. تمامی تصاویری که در این شبکه اجتماعی به‌اشتراک گذاشته می‌شوند، پیش از آنکه به‌صورت عمومی منتشر شوند از برخی فیلترها عبور می‌کنند و مدیران گروه آنها را زیر نظر می‌گیرند. در برخی مواقع عکس‌ها با اجازه کتبی از بیماران منتشر می‌شوند و در نهایت، این شبکه اجتماعی هیچ‌گونه اصول اخلاقی را زیر پا نمی‌گذارد.
در حالی که عموم مردم به مشاهده تصاویر پزشکی علاقه نشان می‌دهند، کارشناسان بر این مساله تاکید دارند که حضور این افراد هم می‌تواند به درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک کند. کاربران عادی که اطلاعات تخصصی از علم پزشکی ندارند، می‌توانند اطلاعات مربوط به بیماری‌های خود و نحوه درمان آنها اعلام کنند تا دیگر افراد هم در جریان آن قرار بگیرند. البته باید توجه داشت که در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی تخصصی فقط پزشکان اجازه کامنت گذاشتن را دارند و کاربران عمومی نمی‌توانند در زیر تصاویر مطلبی بنویسند.
اپلیکیشن کاربردی Figure1 هم‌اکنون در 19 کشور به زبان‌های مختلف خدمات خود را ارایه می‌دهد و توانسته است میلیون‌ها نفر را تحت پوشش بگیرد. عکس‌های پزشکی که در این ابزار به‌اشتراک گذاشته می‌شوند روزانه به‌طور میانگین 5/1 میلیون بار دیده می‌شوند. این شبکه اجتماعی اعلام کرد 30 درصد مشترکان آن را دانشجویان پزشکی تشکیل می‌دهند و بیشتر آنها ساکن کشور آمریکا هستند.
درمان در شبکه‌های اجتماعی
دکتر کوین کمپبِل، مدیر بیمارستان تگزاس آمریکا بر این باور است شبکه‌های اجتماعی قدرتمندترین ابزار برای ارتباط با بیماران محسوب می‌شوند و حتی بهترین بستر را برای ارتباط میان متخصصان و کادر پزشکی در سراسر جهان برقرار می‌کنند. به‌عنوان مثال، افراد مبتلا به فشار خون یا دیابت را تصور کنید. در روش‌های سنتی این بیماران مجبورند در طول روز چند بار فشار خون خود را اندازه بگیرند و اطلاعات به‌دست آمده را روی کاغذ یادداشت کنند. برای کنترل کردن قند خون فرایند دشوارتری دنبال می‌شود و در نهایت احتمال اشتباه کردن هم افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی اگر بیمار در شبکه اجتماعی با پزشک خود در ارتباط باشد، می‌تواند این اطلاعات را به‌صورت مستقیم در اختیار او بگذارد تا در هنگام بروز هر گونه اتفاق بهترین و سریع‌ترین عکس‌العمل نشان داده است. اگرچه حضور بیماران سالمند در شبکه‌های اجتماعی کار دشواری به‌نظر می‌رسد، ولی گروه سنی میانسال هم به این فعالیت اینترنتی رغبت نشان داده‌آند.
پزشکان شبکه‌های اجتماعی را در سه زمینه مختلف مورد استفاده قرار می‌دهند: آموزش بیماران، همکاری با دیگر متخصصان و داشتن تعامل پایدار با دانشجویان. شبکه‌های اجتماعی توانسته‌اند خود را به بهترین ابزار برای پشتیبانی از بیماران تبدیل کنند. بیشتر بیماران در فضای سایبری حضور فعال دارند و شبکه اجتماعی به آنها امکان می‌دهد بتواند به‌صورت شبانه‌روزی با پزشک خود در ارتباط باشند. بیماران می‌توانند به‌صورت مستمر تمامی علایم خود را به پزشک انتقال دهند و در مقابل، بهترین اقدامات را برای جلوگیری از تشدید بیماری در اختیار بگیرند. این نوع ارتباطات می‌تواند از طریق گفت‌وگوهای داخل توییتر دنبال شود تا مبتلایان به یک بیماری خاص گروه اختصاصی خود را در اختیار داشته باشند یا اینکه پزشکان متخصص یک بیماری پیچیده در فیس‌بوک گروه ویژه تشکیل دهند. در توییتر کاربران می‌توانند موضوع بحث را هم مشخص کنند تا از همان ابتدا معلوم شود اعضای گروه عضو انجمن تخصصی پزشکی هستند یا به‌دنبال روش درمانی ویژه می‌گردند. کاربران عادی می‌توانند این توییت‌ها را مشاهده کنند و از این طریق بیاموزند که در هر مورد چه عکس‌العملی نشان دهند.
از دیگر قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی که این روزها بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد، فراهم شدن بستری برای تعامل پزشکانی است که در نقاط مختلف جهان ساکن هستند و برقراری ارتباط میان آنها در دنیای واقعی بسیار دشوار است. به‌عنوان مثال پزشکی را تصور کنید که در یک کنفرانس سالانه شرکت می‌کند و همکاران جهانی خود را فقط برای چند روز از نزدیک می‌بیند. اگر اعضای این کنفرانس یک گروه ویژه در شبکه اجتماعی مورد نظر خود تشکیل دهند، پزشکی که در فیلیپین ساکن است می‌تواند به‌صورت مستمر با همکار خود در آمریکا ارتباط برقرار کند و آخرین یافته‌های خود را با او در میان بگذارد. این ابزار قدرتمند موجب می‌شود پزشکان به جای آنکه سالی یک‌بار با هم در ارتباط باشند، هر روز بتوانند آخرین یافته‌های خود را به‌اشتراک بگذارند.
به‌عنوان آخرین گزینه، شبکه اجتماعی در قالب یک ابزار تبلیغاتی برای حوزه پزشکی مورد استفاده قرار گیرد و در زمینه‌های مختلف با موضوعات متفاوت خدمات خود را به پزشکان و بیماران ارایه دهد. به هر حال، شبکه اجتماعی توانسته خود به کاربردی‌ترین ابزار برای حوزه سلامت تبدیل کند و همچنان به خدمات خود در این زمینه می‌افزاید.(منبع:عصرارتباط)