ITanalyze

میثم لطفی - آیا می‌خواهید بدانید چه کسی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا پیروز می‌شود، کدام فیلم بیشترین فروش را خواهد داشت و سهام چه شرکتی بالاترین سود را از آن سهامداران خود خواهد کرد؟ محققان می‌گویند شبکه اجتماعی به همه این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.

پیتر گلور، یک گوی جادویی ندارد تا در مورد آینده پیشگویی کند. او گرفتن فال قهوه را هم بلد نیست و از روی خطوط کف دست هم نمی‌تواند در مورد اتفاقاتی که هنوز رخ نداده پیش‌بینی کند. با این وجود او که یکی از محققان دانشگاه MIT است ادعا می‌کند گمانه‌زنی‌های کاملا درست مربوط به آینده را انجام می‌دهد و با قطعیت کامل می‌تواند در مورد اتفاقات پیش ‌رو صحبت کند. گلور از مدتی قبل پیشگویی‌های خود را در عرصه سیاست ارایه کرده است. برای مثال، دور قبل انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا همه مردم بر این باور بودند که ‌نیوت گینگریچ‌ نسبت به ‌میت رامنی‌ شانس بیشتری دارد تا در حزب جمهوری‌خواه خود را مطرح کند و با این وجود گلور از ابتدا اصرار داشت که گینگریچ نمی‌تواند به موفقیت برسد. گلور گفته بود که رامنی بر گینگریچ پیروز می‌شود و در پایان همین اتفاق صورت گرفت.

البته ممکن است فکر کنید که پیتر گلور این بار به‌صورت اتفاقی پیش‌بینی درست انجام داده است. ولی او با اصرار تمام بر این مساله تاکید دارد که در هر زمینه‌ای می‌تواند به‌درستی پیش‌بینی کند؛ زیرا گمانه‌زنی‌های خود را برحسب داده‌ها و اطلاعات موجود در شبکه‌های اجتماعی انجام می‌دهد.

پیشگویی اینترنتی

در بسیاری از موارد که نتایج حاصل از نظرسنجی‌های جامع کاربرد چندانی ندارند و نمی‌توان به آنها بسنده کرد، تحلیل داده‌های موجود در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند نتایج بهتری را ارایه دهد. برای مثال، سال 2009 میلادی دولت سوییس تصمیم گرفت در مساجد این کشور مناره‌های جدید بنا کند. نتایج حاصل از نظرسنجی جامع در این کشور نشان داد که مردم سوییس تمایلی به ساخت مناره و بازسازی مساجد ندارند و این در حالی بود که پیتر گلور با تحلیل‌های دقیقی که روی شبکه‌های اجتماعی انجام داد به این نتیجه رسید که این اتفاق می‌تواند با استقبال گسترده مردم مواجه شود. گلور در آن زمان گفته بود: «مردم از ساخت مناره در مساجد کشور سوییس استقبال می‌کنند، زیرا می‌خواهند نشان دهند که نژادپرست نیستند و تعامل خوبی با قومیت‌ها و مذاهب مختلف دارند». در پایان مشخص شد پیش‌بینی گلور درست بوده است و این اقدام دولت سوییس استقبال گسترده مردم را به‌دنبال داشته است.

بررسی‌ها و تحلیل‌های این کارشناسان دانشگاه MIT برای پیشگویی در مورد آینده بخشی از یک طرح علمی گسترده محسوب می‌شود که از آن با عنوان «پیش‌بینی‌های تحلیلی» یاد می‌کنند. در این اقدام از نرم‌افزارهای هوشمند و الگوریتم‌های پیچیده رایانه‌ای استفاده می‌شود تا پست‌های الکترونیکی، شبکه‌های اجتماعی و دیگر سایت‌های عمومی زیر ذره‌بین قرار بگیرند و از این طریق پیش‌بینی‌های کاملا درست در مورد آینده انجام شود. این عرصه طی چند سال اخیر بسیار مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است تا در زمینه‌های مختلف بتوانند از فن پیشگویی بهره ببرند. برای مثال، شرکت‌های بزرگ فیلم‌سازی با استفاده از این فرایند تلاش می‌کنند تا دریابند کدام یک از فیلم‌های اکران شده در سال جاری بیشترین فروش را دارند و سرمایه‌گذاران با همین روش سعی می‌کنند سهامی را خریداری کنند که طی یک سال پیش‌رو بیشترین سود را نصیب آنها بکند. برای آن دسته از افرادی که به عرصه سیاست علاقه دارند، روش مذکور برای انتخابات پیش‌رو و اقداماتی از این دست مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انبوه اطلاعات کاربردی

ایده اصلی تحلیل داده‌های عمومی برای پیش‌بینی در مورد اتفاقات آتی اقدام جدیدی محسوب نمی‌شود. ولی تلاش‌های قبلی که در این زمینه انجام شده بود بر رسانه‌های خبری تاکید داشت و این نخستین بار است که شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان موثق‌ترین منبع در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرند. در زمان جنگ جهانی دوم دولت‌های آمریکا و بریتانیا رسانه‌های جهانی را مورد بررسی قرار می‌دادند تا بتوانند خصومت کشورهای مختلف در مقابل خود را پیش‌بینی کنند. در زمان جنگ سرد نیز دولت آمریکا آکادمی‌های مختلف را به استخدام خود درآورد تا به کمک آنها بتواند مدل‌های ریاضیاتی پیچیده را برای تحلیل گزارش‌های رسانه‌ای در اختیار بگیرد و از این طریق اقدامات و تصمیم‌های اتحاد جماهیر شوروی را پیش‌بینی کند.

ولی یک‌دهه گذشته قانون بازی به‌طور کامل تغییر کرد. در این دوره زمانی پلتفرم‌های جدیدی با نام شبکه اجتماعی روی کار آمدند که بیشترین جذب مخاطب در طول تاریخ را داشتند و همین مساله موجب شد منبع معتبر برای پیشگویی تغییر کند. روی کار آمدن سایت‌هایی مانند فیس‌بوک و توییتر موجب شد اخبار در آن واحد به دست کاربران جهانی برسند و بازخورد مخاطبان در مقابل اتفاقات مختلف نیز به‌صورت لحظه‌ای منعکس شود. ‌کالیف لیتارو، یکی از دانشمندان علوم رایانه در دانشگاه النویز شبکه‌های اجتماعی امروزی را به «دروازه بشریت» تشبیه می‌کند به‌دلیل حجم انبوه داده‌ها و حضور گسترده کاربران بر این مساله تاکید دارد که عرصه مذکور می‌تواند اطلاعات را به‌صورت یکسان به دست همگان برساند.

او در این خصوص می‌گوید: «در هر روز بیش از سه میلیارد مطلب جدید روی فیس‌بوک منتشر می‌شود و مشترکان توییتر هم هر روز بیش از 200 میلیون توییت جدید را به‌اشتراک می‌گذارند. یکی از جالب‌ترین آمارهای منتشر‌شده این است که هر روز تعداد کلماتی که در شبکه اجتماعی توییتر به‌اشتراک گذاشته می‌شود، از تعداد کلمات منتشر‌شده در روزنامه نیویورک تایمز طی 60 سال گذشته بیشتر است».

این مساله نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی از چه اهمیتی برخوردارند و چگونه می‌توانند به‌عنوان یک منبع معتبر اطلاعاتی برای پیش‌بینی آینده مورد استفاده قرار بگیرند. البته باید توجه داشت که در شبکه‌های اجتماعی داده‌های مختلف وجود دارند و باید به‌درستی فهمید کدام یک از این داده‌ها با چه موضوعاتی می‌توانند ما را به پیش‌بینی‌های دقیق نزدیک‌تر کنند.

شبکه اجتماعی جادویی

‌پیتر گلور‌ در صحبت‌های اخیر خود توضیح داده است که توییتر یک پلتفرم مناسب برای پیش‌بینی رفتارهایی محسوب می‌شود که از عموم مردم تاثیر می‌پذیرند و به‌عبارت دیگر، اگر قرار باشد در مورد رفتارهای آتی توده مردم پیش‌بینی صورت گیرد بهتر است سراغ توییتر برویم. برای مثال، اگر قرار باشد به موفقیت‌های یک فیلم سینمایی جدید در بازار پیش‌رو توجه شود، مردم تمایل زیادی دارند تا روی توییتر پیرامون آن صحبت کنند و این پلتفرم را به دیگر شبکه‌های اجتماعی ترجیح می‌دهند.

‌سینچوان چِن، از دانشمندان علوم رایانه در دانشگاه آریزونا بر اساس آخرین مطالعات گسترده خود این مساله را تایید کرده است. او و گروهش اطلاعات مربوط به صدها فیلم سینمایی ساخته شده در شرکت فیلم‌سازی هالیوود را بررسی کردند تا ارتباط میان فروش بلیت هر یک از این فیلم‌ها و نظرات منتشرشده از سوی مردم در شبکه‌های اجتماعی را پیدا کنند. چِن اعلام کرد که بر اساس مدل نهایی به‌دست‌آمده، این دو مساله با یکدیگر ارتباط مستقیم داشتند و هر چه کاربران توییتر تعریف بیشتری از یک فیلم کردند، میزان فروش آن در بازار جهانی افزایش یافته است.

مدل‌های ارایه‌شده در آزمایشگاه تخصصی سینچوان چِن به‌درستی پیش‌بینی کرده بودند که در سال 2011 میلادی فیلم ‌مِل گیبسون‌ با نام «سگ آبی» بیشترین فروش جهانی را خواهد داشت. در همان سال گفته شده بود که فیلم جدید جیم کری با نام «پنگوئن‌های آقای پاپر» هم بسیار پرفروش خواهد بود. این پیش‌بینی‌ها از روی اطلاعات استخراج‌شده در شبکه‌های اجتماعی صورت گرفت و پایان سال 2011 معلوم شد پیش‌بینی‌ها کاملا درست بوده است. این مساله نشان داد که اصلا مهم نیست چه ستاره سینمایی در فیلم بازی کرده یا کدام کارگردان آن را ساخته است تا میزان پرفروش‌ بودن آن مشخص شود. به جای آن اگر کاربران شبکه‌های اجتماعی از فیلم استقبال کنند، می‌توان موفقیت آن را قطعی دانست.

در حالی که این پیشگویی‌ها در عرصه فیلم‌سازی کاملا درست بوده است، می‌توان از آنها در زمینه سیاست هم به همین شکل بهره برد. البته کارشناسان برای آنکه بتوانند پیشگویی‌های دقیق سیاسی انجام دهند، اطلاعات متفاوتی را به کار می‌گیرند.

پیشگویی‌های سیاسی

پیتر گلور به فرمولی دست یافته است که مبتنی بر آن می‌تواند پیش‌بینی‌های سیاسی کاملا درست را انجام دهد. او می‌گوید برای انجام این پیش‌بینی‌ها باید از انبوه اطلاعات در زمینه‌های مختلف استفاده کرد و به داده‌های منتشر شده از سوی گروه ویژه‌ای از کاربران توجه بیشتری داشت. برای مثال، آن دسته از افرادی که به‌صورت مرتب اطلاعات منتشرشده روی ویکی‌پدیا را ویرایش می‌کنند، داده‌های مهمی را از خود بر جا می‌گذارند. گلور در مورد این افراد می‌گوید: «این روزها تعداد زیادی از مردم جهان به‌طور مرتب به ویکی‌پدیا سر می‌زنند. ولی فقط دو تا سه هزار نفر از آنها هستند که به‌صورت تخصصی اطلاعات منتشر‌شده روی این دایره‌المعارف آنلاین را ویرایش می‌کنند. ما به‌دنبال بررسی داده‌های منتشرشده از سوی این افراد هستیم و معتقدیم که اگر این داده‌ها را تحلیل کنیم، دقیق‌ترین پیشگویی‌ها را در عرصه سیاست انجام خواهیم داد».

در حالی که همه کارشناسان و محققان به اهمیت اطلاعات منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی برای پیش‌بینی آینده پی برده‌اند، ولی پیش‌بینی‌ها با احتیاط زیاد در حیطه‌های مختلف انجام می‌شود و به‌عبارت دیگر نمی‌توان به‌راحتی در هر زمینه‌ای پیشگویی کرد. آینده برخی اتفاقات به واسطه ماهیت آنها هرگز نمی‌تواند از طریق شبکه‌های اجتماعی پیش‌بینی شود. برای مثال، گلور می‌گوید که هرگز از روی اطلاعات منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نمی‌توان جرایم را پیش‌بینی کرد، زیرا اعضای شبکه‌های اجتماعی هرگز در مورد این اتفاقات صحبت نمی‌کنند و اطلاعات موثقی در این باره به‌اشتراک گذاشته نمی‌شود.

همچنین این نکته وجود دارد که در برخی اتفاقات از جمله تظاهرات عمومی، جنبه‌های پنهان وجود دارد که نمی‌توان آنها را در شبکه‌ اجتماعی مشاهده کرد. برای مثال اگر به شورش‌های سال 2011 در بریتانیا توجه کنید، متوجه می‌شوید که مردم نخستین بازتاب‌ها و انعکاس‌های خود را روی فیس‌بوک و توییتر به‌اشتراک گذاشتند. ولی زمانی که روی این اطلاعات تحلیل‌های عمیق‌تر صورت گرفت، کارشناسان متوجه شدند شورشگرها از سیستم ارتباطی رمزگذاری شده در گوشی‌های بلک‌بری استفاده کردند تا اطلاعات آنها فاش نشود و به همین دلیل شبکه اجتماعی به آنها دسترسی نداشته است.

به هر حال، کارشناسان این روزها با اطمینان کامل می‌گویند که شبکه اجتماعی می‌تواند مانند یک گوی جادویی در مورد آینده پیشگویی کند و اطلاعات دقیق را در مورد آنچه هنوز اتفاق نیفتاده، ارایه دهد.(منبع:عصرارتباط)