ITanalyze

« روباه گفت: ... آدم ها برای سردرآوردن از چیزها وقت ندارند. همه چیز را همین جور حاضر و آماده از دکان‌ها می‌خرند، اما چون دکانی نیست که دوست معامله کند، آدم‌ها مانده‌اند بی‌دوست ... .»

شاید آن زمان که «آنتوان دوسنت اگزوپری» مشغول نگارش «شازده‌کوچولو» بود هیچگاه فکرش را نمی‌کرد که دکانی باز شود برای یافتن دوست؛ دکانی که این روزها در سایه گسترش اینترنت و ابزارهای موبایلی ایجاد شده تا در گوشه‌ یکی از همین ابزارهای پرطرفدار خرید و فروش اجناس دست دوم، بخشی هم به وجود بیاید برای یافتن هم صحبت، همسفر و دوست.

هرچه ابزارها و شبکه‌های اجتماعی گسترده شده در عوض دایره روابط اجتماعی و کلامی افراد محدودتر شده است؛ آدم‌هایی که برخی از آنها برای یافتن یک همراه نیز به تلفن همراهشان پناه برده‌اند و در میان میلیون‌ها کاربر شبکه‌های اجتماعی به دنبال دوست می‌گردند تا شاید آنچه را در زندگی حقیقی از رسیدن به آن محروم بوده‌اند با جستجو در دنیای مجازی به دست بیاورند؛ دنیایی که گسترش روزافزون نرم‌افزارها و ابزارها آن را پیچیده‌تر نیز کرده است.

در این میان هم گرچه ممکن است برخی با هویت حقیقی و نیت یافتن دوست وارد یک فضا شوند اما افراد سودجویی نیز حضور فعالی دارند و با جعل هویت یا سوءاستفاده از اعتماد دیگران مشکلاتی ایجاد می‌کنند؛، اتفاقاتی که با نگاهی به بخش حوادث روزنامه‌ها و سایت‌ها می‌توان وقوع روزانه آنها را رصد کرد.

و حالا در چنین فضایی یکی از نرم‌افزارهای داخلی و پرطرفدار موبایلی کشور که با هدف خرید و فروش اجناس دست دوم فعالیت می‌کند، بخشی را ایجاد کرده تا کاربران در کنار انتشار آگهی‌های فروش خانه، ماشین و لوازم دست دوم، امکان به آگهی گذاشتن خودشان را نیز فراهم کنند.

آگهی‌هایی که در آن کاربران با معرفی خود و اعلام مشخصاتشان درخواست دوست و هم‌صحبت می‌کنند و حتی برخی می‌خواهند همسفر مسیر خانه تا محل کارشان را نیز از میان گزینه‌های اینترنتی انتخاب کنند.

" مردی 45 ساله هستم و می‌خواهم یک دوستی صمیمی و عاطفی با همراهی و همدلی داشته باشم... " ، "دنبال دوستی با فرهنگ و منطقی هستم، لطفا شرایطتان را فقط اس‌ام‌اس کنید تا در صورت تشابه خودم تماس بگیرم."، " دنبال فردی خوش‌سفر برای سفری خارجی هستم، لطفا مشخصاتتان را ایمیل کنید"، " ساکن تهرانم و در اراک درس می‌خوانم، دنبال کسی هستم که با من همسفر شود و هزینه‌ای هم دریافت نکند"، اینها تنها گوشه‌ای از این آگهی‌هاست که به طور متوسط در هر ساعت دو مورد آن در فضای این نرم افزار بارگذاری می‌شود و همچنان نیز این روند ادامه دارد.

موضوع قابل توجه دیگر توضیحات ارائه‌شده درباره نحوه فعالیت این مجموعه است که در بخشی از آنها تیم گرداننده به کاربر خود این اطمینان را می‌دهد که درج آگهی در این فضا پیگرد قانونی نیز ندارد؛ توضیحی که گرچه ممکن است در نگاه اول کنایه‌ای به نوشته‌های هشدارآمیز « پیگرد قانونی برای نصب آگهی» روی محل‌های ممنوعه شهری باشد اما در ادامه صراحتا تاکید می‌کند که در این مدل از خرید و فروش، این سایت کلاً بی‌تقصیر است و خود کاربران باید جنبه‌های مختلف امنیتی را در نظر بگیرند.

توضیحی که گرچه در بحث خرید و فروش کالا منطقی به نظر می‌رسد اما در موضوع دوستیابی چندان نمی‌توان آن را معقول دانست.
** کمیته فیلترینگ باید بررسی کند

با توجه به اینکه عمده کاربران این سایت و نرم‌افزارموبایل آن ساکن تهران هستند، موضوع را از سرهنگ محمد مهدی کاکوان، رییس پلیس فتای تهران بزرگ پیگیری کردیم. او درباره چنین فعالیتی به ایسنا می‌گوید:‌ این نرم‌افزار و سایت آن خلاءهایی داشته که همکاران من در پلیس فتا آن را بررسی و به کمیته فیلترینگ اعلام کرده‌اند، اما درباره نحوه فعالیت و جلوگیری از فعالیت این سایت پلیس فتا مسئولیت مستقیم ندارد و کمیته فیلترینگ باید تصمیم‌گیری کند.

رئیس پلیس فضای تبادل اطلاعات با بیان اینکه « تا کنون شکایتی از این سایت و نرم افزار آن به ثبت نرسیده و موردی به ما گزارش نشده است» اظهار می‌کند: مدیریت این سایت نیز همکاری خوبی با پلیس فتا دارد و موارد مطرح‌شده از سوی ما را رعایت می‌کند.
** هشدار پلیس: چنین فضاهایی مفسده‌انگیز است

علی نیک‌نفس، کارشناس امنیتی فضای مجازی و پلیس فتا نیز با بیان اینکه مسئولان سایت موظف به نظارت در این زمینه هستند، به ایسنا می‌گوید: کاربران نیز وظایفی را بر عهده دارند اما مدیریت این سایت یا نرم‌افزار وظیفه دارند امکان رسیدن به افراد مجرم و سودجو را در این فضا فراهم کنند و اگر غیر از این باشد مرتکب تخلف شده‌اند.

به گزارش ایسنا وی با بیان اینکه در گذشته نیز چنین فضاهایی مشکلاتی را برای برخی کاربران ایجاد کرده است، تصریح می‌کند: چنین آگهی‌هایی می‌تواند مفسده‌انگیز باشد اما نمی‌توان گفت که این کار صددرصد مجرمانه است.

نیک‌نفس درباره اینکه آیا امکان ورود مدعی‌العموم به چنین فضاهایی وجود دارد هم می‌گوید: در این فضاها بحث جرم علیه اشخاص مطرح است و اگر در آن از کاربران کلاهبرداری یا سوءاستفاده بشود امکان پیگیری وجود دارد، در غیر اینصورت در صورت ارتکاب جرائم عمومی یا عرضه اقلام ممنوعه مدعی‌العموم می‌تواند وارد شود.
** آدم‌ها تنها شده‌اند

اما چرا افراد به چنین فضاهایی روی می‌آورند و به جای یافتن دوست در محیط‌های واقعی آن را در محیط اینترنت و در قالب آگهی جستجو می‌کنند؟ دکتر امیرمحمود حریرچی، جامعه‌شناس در این باره به ایسنا می‌گوید: علاوه بر افرادی که از نظر من بیمارند و برای سودجویی به چنین فضاهایی می‌آیند، به نظر می‌رسد دیگر کاربران آدم‌های تنها هستند؛ افرادی که از برچسب خوردن از سوی جامعه وحشت دارند و ترجیح می‌دهند دوستان خود را نیز از راه کم‌هزینه و آسان‌تری به نام اینترنت و آگهی‌های دوست یابی پیدا کنند.

وی با بیان اینکه این موضوع در جوامعی که شهروندان معمولا با موانعی برای دورهم بودن مواجه می‌شوند بیشتر دیده می‌شود، تصریح کرد: این فضاها قابل اعتماد نیستند و من نامش را شبکه‌های دلالی محبت می‌گذارم؛ شبکه‌هایی که شکل مفسدانه دارند و ضررهای آن به مراتب بیشتر از فوایدشان است، ضمن اینکه جای دوستیابی در فضاهای حقیقی است و افراد باید توانایی و مهارت پیداکردن دوست در فضاهای حقیقی را داشته باشند.
نرم‌افزار موبایلی

حریرچی در عین حال معتقد است که چنین فضاهایی از سوی اکثریت جامعه نیز پذیرفته نخواهد شد. او در این باره توضیح می‌دهد: این موضوع و ترویج آن جای تاسف دارد اما جای نگرانی نه، این اتفاق نشان می‌دهد که برخی تنهایی بیمارگونه دارند. من معتقدم دوستیابی از طریق آگهی نه تنها پذیرفته‌شده نیست بلکه افرادی که دست به این کار می‌زنند علاوه بر تنهایی دچار یکسری مشکلات نیز هستند.

این جامعه‌شناس با اشاره به دیگر امکانات این سایت اظهار می‌کند: دیگر بخش‌های این سایت مشکلی ندارد و اتفاقا مفید هم هست اما به نظرم این بخش را باید مسوولانش تعطیل کنند.
آدم‌ها مانده‌اند بی‌دوست...

ممکن است این روزها آدم‌ها مانده‌ باشند بی‌دوست و شاید روباه به درستی علت تنهایی آدم‌ها را به شهریار کوچولو گفته باشد، اما به نظر می‌رسد راه دوستیابی به عنوان یک مهارت شخصیتی و اجتماعی با ویژگی‌های روانشناسانه و تربیتی مترتب بر آن، هرچه باشد، آگهی‌دادن و طرح درخواست در اینترنت و نرم افزارهای موبایلی نیست؛ زیرا در این فضا‌ها به راحتی امکان سوءاستفاده از کاربران فراهم می‌شود و معلوم نیست کسی که خود را برای یافتن دوست آگهی کرده چه نیتی در سر دارد و هویت واقعی‌اش با آنچه در آگهی آمده چقدر متفاوت است.