گزارشی از نخستین روستای اینترنتی ایران
روستای «قرن آباد» در20 کیلومتری شهرستان گرگان در استان گلستان قرار دارد و به لحاظ تقسیمات سیاسی_ اداری وابسته به این شهرستان است، واز نظر وضعیت طبیعی و اقلیمی دارای آب و هوای نیمه خشک معتدل و نیمه مرطوب است و به دلیل قرار گرفتن در کنارههای جنگل از درصد رطوبت بالایی برخورداراست؛ این روستا جزء مناطق خوش آب و هوای شهرستان گرگان است.
به گزارش سرویس فناوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اما ارزش خبری این روستا برای مطبوعات به خاط آبوهوای خوبش نیست بلکه جایگاه فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در این روستاست؛ اولین مرکز جامع خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی کشور در این روستا در روز پنجم خردادماه 1383به بهره برداری رسید، در این مرکز، خدمات متنوع فناوری اطلاعات از قبیل پیشخوان دولت به منظور ارائهی خدمات دولتی در محل روستا، کافینت، آمفیتئاتر،کارگاههای آموزشی، دفاتر مجازی و میزهای اجارهیی، سرویسهای خدماتی شامل پست، پست بانک، دفاتر ارتباطی، دفتر ترویج کشاورزی، دامپزشکی، خدمات بیمه و مرکز رشد فناوری اطلاعاتی روستایی و امکانات لازم برای کار از راه دور پیش بینی شده است. این مرکز در واقع تمامی خدماتی را که روستاییان بدون رفتن به ادارات شهر احتیاج دارند، تامین میکند.
تاسیس چنین مرکزی میتواند ضمن جذب افراد تحصیلکردهی بیکار، امکانات تحصیل در دانشگاههای مجازی و از راه دور را فراهم کرده و با کم کردن فاصلهی شهر و روستا امکان مهاجرت معکوس را فراهم نماید، با تاسیس مرکز ICT روستای قرنآباد زمینهی فرهنگی لازم برای تجهیز ده هزار روستا به دفاتر ارتباطات و فناوری اطلاعات در کشور فراهم شده است، این پروژه علاوه بر تاثیرگذاری در کشور از نظر بینالمللی مورد توجه UNESCO و بانک جهانی قرار گرفته تا پس از بررسی جوانب نمونههایی از آن در سایر نقاط جهان نیز تاسیس شود.
گفتنی است، اغلب روستاییان قرن آباد «شاهکوهی» هستند که این روستا را برای ایام قشلاق خود انتخاب کردهاند. از آنجا که اولین روستای اینترنتی ایران در شاهکوه شکل گرفت مردم این منطقه با ادبیات جدید فناوری اطلاعات و ارتباطات آشنا بوده و بسیاری از جوانان آنها با رایانه و اینترنت آشنا هستند، همین آشنایی باعث شد که در محل قشلاق خود به تاسیس مرکز جامع خدمات ارتباطات و فناوری اطلاعات بپردازند، افراد بومی این مرکز را به نام کتابخانهی مجازی میشناسند.
گفتنی است؛ اولین همایش کاربرد ICT در توسعهی محلی نیز در تاریخ 4 فروردین 1384 با حضور بیش از 1000 نفر از محققان و اهالی، در روستای قرنآباد برگزار شد که در این همایش بیش از 50 مقالهی علمی که بیشتر آنها توسط دورکاران مرکز ICT قرنآباد تهیه شده بود ارائه شد. در کنار همایش، نمایشگاهی از صنایع دستی و تحقیقات انجام شده در مرکز نیز به نمایش گذاشته شده بود.
به گزارش ایسنا در پیشخوان دولت، کلیهی خدمات اداری و دولتی که بهصورت بر خط (online) ارائه شود در اختیار روستاییان قرار میگیرد، که این خدمات شامل دریافت شناسنامه دیجیتالی، پاسپورت، تماس با ادارات دولتی، نهادهایی که نوعا به روستا خدمات میدهند، میشود و نیاز روستاییان به رفتن به شهر را کاهش میدهد. روستاییان با مراجعه به این بخش نیازهای خود را به اپراتور پیشخوان دولت که هم اکنون در این مرکز مستقر است اعلام میکنند تا از طریق اپراتور تماسها برقرار شود، متاسفانه هنوز سیستمهای اداری دولتی ما مجهز به وبسایتهایی که بتوانند خدمات بر خط دهند، نشدهاند. و به همین خاطر این بخش به صورت فعال کار خود را شروع نکرده است.
گفتنی است ده نفر از دورکاران مرکزICT روستای قرنآباد در دانشگاه مجازی علم و صنعت پذیرفته شدند،این پذیرفتهشدگان روستایی که اغلب والدینشان به شغل دامداری و کشاورزی مشغولند امکان مالی پرداخت شهریه را ندارند و انتظار دارند مسؤولان دولتی زمینهی بورسیه شدن آنها را فراهم کند تا در آینده بتوانند به عنوان کارشناس IT در روستای کشور فعالیت کنند، و اگر دولت همکاری لازم را در حمایت از این گونه دانشجویان داشته باشد قطعا در آینده از بسیاری از مهاجرتهای روستا به شهر جلوگیری میشود. و هم اکنون بیش از 40 نفر از دختران و پسران روستای قرنآباد در روستای خود مشغول تحقیق و پژوهش از راه دور برای شرکت پتروشیمی و شرکت سابکو هستند و همچنین تحقیقاتی نیزتوسط دورکاران این مرکزپیرامون مباحث (کشاورزان و ICT - پنبه،آئین نامهی مدیریت مرکز ICT قرنآباد،آموزش الکترونیک و ریاضیات، بررسی وب سایت های دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی،بررسی وب سایتهای وزارتخانهها و نهادهای ارشد دولتی،بررسی وب سایتهای موسسات غیردولتی و انجمنها،بررسی وبسایتهای شرکتها و موسسات دولتی،بررسی وبسایتهای بانک و بیمه،بررسی وبسایتهای مراکز تحقیقاتی و اطلاع رسانی) انجام شد. علاوه بر آن تحقیقاتی نیز با موضوعات توسعهی توریسم و نقشICT در آن،کشاورزان وICT - سیب زمینی، هویت ملی و نقش IT ،آموزش ابتدائی از طریق اینترنت،بررسی تطبیقی کشاورزی و اینترنت در ایرلند،کشاورزان و ICT - برنج،کار از راه دور،کشاورزی IT و خدمات متقابل،روانشناسی و اینترنت،دامپروری و ICT،نیازها و چشم اندازها،کشاورزان و ICT - گندم انجام شد.
از جمله اقدامات انجام شده در این مرکزرا میتوان به جمع آوری اطلاعات بومی و اقلیمی روستا برای استفاده بر روی اینترنت، طراحی بیش از 17 سایت و فراگیری برنامه های Microsoft Frontpage و HTML ،تبدیل دو کتابچهی آموزش و ترویج کشاورزی با نسخه های دیجیتال،تهیهی بیش از 50 تحقیق جامع دربارهی نقش فناوری اطلاعات در زمینه های مختلف اجتماعی، اقتصادی ،فرهنگی،تدوین جزوات آموزش از راه دوروارائهی خدمات اینترنتی از طریق کافینت به میزان بیش از 5000 ساعت، طراحی وب سایت تعاملی جهت آموزش و اطلاع رسانی روستاییان،طراحی زبان تصویر برای استفادهی افراد کم سواد و بی سواد از اینترنت،بسترسازی برای اشتغال فارغ التحصیلان بیکار روستا و روستاهای اطراف از طریق کار از راه دور و خدمات IT ، برنامهریزی آموزشی برای تربیت اپراتورهای که قرار است در پروژهی تهجیز دفاتر ICT روستایی مشغول خدمت شوند،آموزش زنان و دختران روستایی در جهت اهداف فرهنگی و اجتماعی یونسکو و پایلوت جامع اطلاعاتی روستایی در جهت اهداف بین المللی WSIS اشاره کرد.
دکتر «علیاکبر جلالی» مجری پروژهی مرکز ICT روستای قرنآباد معتقد است؛ همانطور که روش کار از راه دور در دنیا 300 میلیون نفر را جذب کار کرده و در هندوستان نیز موفقیتهای چشمگیری را سبب شده مرکز ICT قرنآباد و مراکز مشابه نیز در هر جا که باشد خدمات پژوهشی و بازاریابی را برای شرکتها با قیمت کم تامین میکنند از طرف دیگر به دلیل اینکه رویکرد ایجاد مرکز جامع خدمات ارتباطات و فناوری اطلاعات روستای قرنآباد، اقتصادی است برنامههای آن باید به گونهای طراحی شود تا بتواند در درازمدت با تأمین منابع مالی پایدار در امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روستا تأثیر گذاشته و شکل واقعی از جامعهی اطلاعاتی فردا را به ارمغان آورد.و با توجه به اینکه میزان جمعیت در سراسر دنیا در حال افزایش بوده و هر 12 سال جمعیت جهان تا یک میلیارد نفر افزایش مییابد. بنابراین تغییراتی که به دنبال آن در حال وقوع است، اجتنابناپذیر میباشد و نمیتوان مانع آن شد ولی رویدادی به نام پیشرفت امری اختیاری است و به خود انسانها بستگی دارد بنابراین با برخورد و آمادگی مناسب در مواجهه با تغییرات میتوان به پیشرفت و توسعه دست یافت.
وی با اشاره به این افزایش جمعیت خاطرنشان می کند: با این میزان افزایش جمعیت اگر مصرف انرژی ادامه داشته باشد، طبیعتا روزی فرا خواهد رسید که این انرژی به اتمام میرسد. بنابراین باید شرایطی را فراهم کنیم که بتوانیم با مردم جهان زندگی و پیشرفت کنیم. بنابراین در مرکز قرنآباد، اگر دانش با فکر سنتی کشاورزان مخلوط شود میتوان تولیدات را افزایش داد به میزانی که از هر هکتار بتوان به جای 15 تن، 120 تن محصول را به دست آورد.
از طرف دیگر با تبیین جامعهی اطلاعاتی که در اعلامیهی اصول به آن پرداخته شده و به امضای بیش از 140 تن از سران کشورهای جهان از جمله ایران رسیده است، به چشمانداز واحد جهانی در توسعهی فناوریهای اطلاعات و ارتباطات که روستاییان را به صورت ویژه مورد خطاب و توجه قرار دهد، نیاز میباشد این چشمانداز باید به گونهای تهیه و اجرا شود که تمام فعالیتهای منطقهای ملی و جهانی را همسو کرده و از تقابل حرکتها و جهتگیریهای انحرافی جلوگیری کند.بنابراین اگر ما چشمانداز آیندهی جهان را دنیای سهبعدی عصر مجازی حاصل از چهارمین موج تغییر و تحولات بشر، با هدف معنویت و توسعه عدالت قرار دهیم، قطعا شرایطی را بوجود آوردهایم که میزانی برای ارزیابی و سنجش جامعهی اطلاعاتی توسعهی یافته شهری و روستایی باشد، در غیراینصورت باز هم نگران خواهیم بود که جامعهی اطلاعاتی توسعهیافتهی شهری و جامعهی اطلاعاتی فقیر روستایی وجود داشته باشد و این سیکل نامیمون، که سالها در جهان وجود داشته با شکل جدیدی به حیات خود ادامه دهد و بحث کشورهای "فقیر و غنی" و "شهری و روستایی" با وجود این همه امکانات همچنان بدون حل باقی بماند.
لازم به ذکر است که دکتر علیاکبر جلالی از طرف یونسکو مسوول تحقیق پروژهای شده که در بخشی از این پروژه تاثیرات تاسیس مرکز ICT روستای قرنآباد در زمینه اقتصادی و اجتماعی را بررسی خواهد کرد و علاوه بر قرن آباد قرار است تاثیرات علمی توسعهی ICT در دو نقطه ی دیگر نیز توسط ایشان و همکارنشان بررسی شود و در نهایت مشخص شود که تاثیرات ICT در حوزهی اقتصادی و اجتماعی در ایران چگونه است.
گفتنی است از روز چهارشنبه( 18آبانماه) لغایت (19 آبانماه) 1384نیز خانم جکی ساتن، نمایندهی یونسکو در منطقهی کشورهای ایران، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان به منظور اطلاع از تجربیات اولین مرکز جامع خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستای قرن آباد و امکان انتقال آن به سایر کشورها به همراه حجتالسلام دکتر «ناصر الهی» رئیس دانشگاه مفید قم از مرکز ICT روستای قرن آباد همچنین از روستای لیوان شرقی(دومین مرکز جامع خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات) بازدید کردند.
گزارش از «فریده شریفزاده»؛ خبرنگار ایسنا
- ۸۴/۰۹/۰۹