گزارشی از وضعیت دیتا سنترهای داخلی
در راستای توسعه‌ی فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در سطح کشور و با توجه به اهمیت روز افزون ارتباطات اینترنتی و تجارت الکترونیکی، استفاده از شبکه‌های امن با امکانات قابل قبول به عنوان بستری مناسب برای ارایه سرویس‌های متنوع اطلاعاتی بخش دولتی و غیردولتی، مراکز خدمات داده اینترنتی به عنوان راه حلی مناسب برای نیل به این هدف مطرح شد و وزارت ICT نسبت به صدور مجوز برای ایجاد مرکز خدمات داده اقدام کرد.
به گزارش خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دیتاسنتر مکانی است با امنیت فیزیکی و الکترونیکی بالا، برخوردار از پهنای باند ارتباطی وسیع، متصل به شبکه‌های رایانه‌یی ملی یا جهانی که در زمینه‌ی میزبانی سایت، ایمیل و بسیاری موارد دیگر به ارایه خدمات مشغول است؛ با توجه به این که میزبانی اکثر سایت‌های داخل کشور بروی دیتاسنترهای خارجی انجام می‌شود و با توجه به اعمال محدودیت‌هایی که بعضا از سوی هاست‌های خارجی درباره‌ی میزبانی دیتاهای داخلی ایجاد شده، ایجاد دیتاسنتر داخلی موضوعی است که در این گزارش، در گفت‌وگو با کارشناسان و فعالان این حوزه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و همه بر ضرورت داشتن یک میزبانی داخلی برای سایت‌ها تاکید کردند.
داشتن یک میزبانی برای سایت‌های داخلی یک ضرورت است
به اعتقاد علی‌حسین شهریور - یک کارشناس - بهتر است که سازمان‌های دولتی با سیاست‌گذاری که دولت انجام می‌دهد ملزم شوند تا برای انتقال هاست‌ها و میزبانی کلیه‌ی سایت‌ها در داخل کشور در یک برهه‌ی زمانی مشخص که توسط دولت تعیین می‌شود، اقدام کنند.
وی گفت: با توجه به محدودیت‌هایی که از سوی هاستینگ‌های خارجی اعمال می‌شود و شاهد بسته شدن بعضی از سایت‌ها هستیم، داشتن یک میزبانی برای سایت‌ها و داشتن هاستینگ یک ضرورت است.
او ادامه داد: داشتن هاست در داخل کشور از خروج حجمی از اطلاعات جلوگیری می‌کند، بنابراین لازم است زمینه‌ی ورود بخش خصوصی در این عرصه فراهم شود، به گونه‌ای که امکان انحصار نیز در آن وجود نداشته باشد؛ دولت باید به صورت مالی و یا در قالب سیاست‌گذاری و الزام سایت‌های دولتی برای استفاده از هاست‌های داخلی زمینه‌ای را فراهم کند که بخش خصوصی در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده و امکان بازگشت سرمایه نیز وجود داشته باشد.
به گفته‌ی وی بخش خصوصی در تلاش است که هزینه‌ی هاست داخلی در مقایسه با هاست خارجی کاهش یابد زیرا یکی از عواملی که موجب استفاده نکردن از هاست داخلی می‌شود، قیمت آن است و باید به شکلی عمل شود که امکان رقابت وجود داشته باشد.
پایگاه‌های حاوی اطلاعات دولتی باید در داخل میزبانی شوند
اما به گفته‌ی دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی، نهادهایی برای ایجاد مرکز داده به شورا مراجعه کرده و برای راه‌اندازی دیتاسنتر درخواست دریافت وام داده‌اند، اما در حال حاضر از سوی دولت برای این کار اعتباری در اختیار گذاشته نشده است و این شورا چند ماهی است که در حال رایزنی برای راه‌اندازی مرکز داده دولتی است که هرچه زودتر این دو مرکز داده دولتی ایجاد شود زیرا کشور به آن نیاز جدی دارد.
حمید شهریاری دراین باره به خبرنگار ایسنا اظهار کرد: پایگاه‌های ما باید از نظر امنیتی تقسیم‌بندی شوند؛ زیرا بسیاری از پایگاه‌ها وجود دارند که دسترسی به آن‌ها باید سریع‌تر انجام شود، اما متاسفانه پهنای باند و سرعت اینترنت و سطح دسترسی مطمئن در برخی موارد در داخل کشور نمی‌تواند پاسخگو باشد و به همین دلیل باید از میزبانی خارجی نیز بهره‌مند باشیم.
به اعتقاد وی یکسویه نگری در امر میزبانی تاثیرات فرهنگی ما در دنیا را کمرنگ خواهد کرد؛ امروزه همه دنیا به نوعی نسبت به واقعیات و اخبار جمهوری اسلامی ایران حساس بوده و گاهی نیز خود را نیازمند آن می‌دانند و ما باید از همه ظرفیت‌های جهانی برای ارسال پیام خود استفاده کنیم.
شهریاری تاکید کرد: البته پایگاه‌هایی که اطلاعات دولتی و امنیتی در آن‌هاست، باید در داخل کشور میزبانی و پشتیبانی شوند و سطح امنیت اطلاعات، باید رعایت شود؛ اما این بدان معنا نیست که در ارسال اطلاعات فرهنگی نیز همین حساسیت لازم است.
دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی همچنین معتقد است: ما در کشور به دو مرکز داده (دیتاسنتر) دولتی و پشتیبانی شده نیاز داریم و این دو مرکز داده هر چه زودتر باید تجهیز و راه‌اندازی شود که اگراین دو مرکز داده راه‌اندازی شود، تنها نیاز است که از شرکت‌های کوچک حمایت شود تا شرکت‌های خصوصی بتوانند با مساعدت‌های ابتدایی دولتی روی پای خود بایستند.
به گفته‌ی او اگر دولت امکان ارایه‌ی سرویس‌ها و پشتیبانی مناسب و لازم را داشته باشد، می‌تواند در این زمینه سرویس‌دهی کند، اما مرکز داده‌ها باید به صورت خودکفا و مستقل به وجود آیند و به بخش خصوصی واگذار شود در عین حال دولت متصدی لایه‌های امنیتی است و باید در سطحی میانی مقرراتی را نیز برای حفاظت از اطلاعات غیردولتی و با حساسیت کمتر تدوین و به مراکز داده خصوصی ابلاغ کند.
شرکت فن‌آوری اطلاعات آمادگی پذیرش هاستینگ سایت‌های دولتی را دارد
اما مدیر عامل شرکت فن‌آوری اطلاعات گفت: شرکت فن‌آوری اطلاعات برای هاستینگ سایت‌ها در بخش دولتی، این آمادگی را دارد که میزبانی سایت‌های داخلی را بپذیرد همچنین به موازات هاست کردن سایت‌ها، ظرفیت‌سازی نیز انجام می‌گیرد.
جواد رادمان درباره‌ی این که چرا هزینه‌ی میزبانی سایت‌ها در داخل بیشتر از خارج کشور است، گفت: وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات اخیرا به ما اعلام کرده است که تعرفه‌های هاستینگ را بررسی و ارزیابی کنیم تا اگر مشکلی در این زمینه وجود داشته باشد، مورد بازنگری قرار بگیرد.
او با بیان این که در بخش خصوصی سه شرکت پارس‌آنلاین، داده‌پردازی و فن‌آوا هاست کردن سایت‌ها را انجام می‌دهند؛ درباره‌ی هزینه‌ی هاست کردن سایت‌ها در داخل کشور گفت: تعرفه‌های هاستینگ سایت‌ها در بخش خصوصی بر مبنای پهنای باندی که صرف می‌شود، مشخص است و قیمت‌ها برروی هر یک از سایت‌های این شرکت‌ها قرار دارد.
وی درباره‌ی علت استقبال نکردن از میزبانی سایت‌ها در داخل کشور گفت: این امر در شورای عالی فن‌آوری اطلاعات و وزارت ارتباطات در حال بررسی است تا کلیه‌ی سایت‌های داخلی در داخل کشور هاست شوند؛ بر این اساس فراگیری و توسعه‌ی این امر نیازمند همکاری تمامی دستگاه‌ها و گروه‌های ذی نفع است چرا که زیرساخت‌های فنی لازم در این رابطه تا حدودی آماده و در حال توسعه است اما فرهنگ‌سازی آن و توجه تمامی سازمان‌ها و کاربران به این امر به خوبی انجام نگرفته است.
رادمان درباره‌ی این پرسش که چرا با توجه به اهمیت اطلاعات برخی از سایت‌های دولتی که باید حتما در داخل کشور هاست شوند اما باز هم دیده می‌شود که برخی از وزارتخانه‌ها از سرویس دهنده‌های خارجی استفاده می‌کنند، گفت: هماهنگی با کلیه‌ی سازمان دولتی برای هاستینگ سایت‌های داخلی در شورای عالی فن‌آوری اطلاعات در حال بررسی است که امیدواریم با همکاری سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها دولتی این امر مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
نباید اصراری بر داخلی بودن دیتاسنتر اعمال شود
اما محمد مصلایی معتقد است: تکنولوژی دیتاسنتر، ملی نیست و تجهیزات، سیستم عامل و تفکر روی آن هم خارجی است، پس نباید اصراری بر داخلی بودن آن اعمال شود؛ راه‌اندازی دیتاسنتر نیازمند تعاملات بین‌المللی است و نباید به هاست‌های داخلی محدود باشد.
این کارشناس فن‌آوری اطلاعات با اشاره به این که جدا از انحصار واژه‌ی ملی برای دیتاسنترها باید صاحب فن‌آوری هاستینگ باشیم، اظهار کرد: پاسخ به ضرورت داشتن دیتاسنتر در داخل کشور کامل مثبت است اما باید به دنبال برنامه‌ی منسجم باشیم تا دیتا را در اختیار خود بگیریم؛ اگر به دیتاسنترها مانند کالا نگاه شود، عرضه و تقاضا مطرح می‌شود و قیمت پیدا می‌کند، البته باید دید دلایل به خدمت گرفتن این فن‌آوری در داخل چیست.
وی با بیان این که اولین قدم برای حرکت به سمت دیتاسنتر داخلی، محدودیت‌هایی است که از سوی جوامع خارجی درباره‌ی دیتای ما اعمال می‌شود و ما را به ایجاد دیتاسنترهای داخلی سوق می‌هد، گفت: قیمت و امنیت دو شاخصه‌ی قابل تامل در دیتاسنترها است و تحرک در ایجاد پایگاه داده‌ی داخلی مباحث امنیتی است، چرا که احساس اطمینان خاطر وجود ندارد و ترس از بسته شدن سایت باعث نبود اطمینان خاطر شده چرا که هنوز به مفهوم امنیت اطلاعات نرسیده‌ایم.
مصلایی سرمایه‌گذاری برروی دیتاسنتر را با توجه به بستر مخابراتی نامناسب سنگین دانست و خاطر نشان کرد: با مجموعه‌ای رو به رو هستیم که قیمت برایش مهم است؛ از دلایل استقبال کم دستگاه‌های دولتی هزینه‌ی بالای هاست داخلی است.
وی گفت: سایت‌های دولتی باید ریسک هاست داخلی را بپذیرند چرا که صرف هزینه، منافع زیادی به همراه خواهد داشت و باید مانند یارانه به آن نگاه کنند تا دیتاسنترهای داخلی روش‌های بازاریابی اعمال کنند و جایگاه تولید دانش در زمینه‌ی ملی مشخص شود؛ می‌توانیم با جلب مشارکت شرکت‌های خارجی خیال مصرف کننده را آسوده کنیم، دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی و جذب آن‌ها در داخل می‌تواند حاوی تجاربی باشد که برای ادامه‌ی کار دیتاسنتر مفید واقع شود.
باید بر روی دو دیتاسنتر دولتی سرمایه‌گذاری شود
معاون فنی پیشین دبیرخانه‌ی شورای عالی اطلاع‌رسانی معتقد است که بهترین مکان برای ایجاد دیتاسنتر دولتی، با ظرفیت امنیتی فیزیکی بالا، تهران و اصفهان است تا پس از ایجاد آن‌ها، سایر سرورهای خصوصی به آن‌ها وصل شوند و ذخیره‌سازی اصلی اطلاعات در آن مکان‌ها صورت بگیرد.
خسرو سلجوقی درباره‌ی ایجاد دیتاسنتر در داخل کشور، با بیان این که هاستینگ محلی برای ذخیره‌ی اطلاعات است، اظهار کرد: به نظر من اگر برروی دو دیتاسنتر دولتی که همه‌ی اطلاعات در آن ذخیره شود، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کنیم، بهترین و موثرترین کار است زیرا هزینه‌ی ایجاد دیتاسنتر بسیار بالا است و برای بخش خصوصی به صرفه نیست و از طرفی از نظر امنیت فیزیکی، اطلاعاتی و نرم‌افزاری نیز برای آن بخش مفید نخواهد بود.
وی گفت: با اتصال سرورهای خصوصی به دیتاسنتر دولتی، بخش‌های خصوصی، هزینه‌ی مورد نیاز ذخیره‌سازی و ساختمان را پرداخت نمی‌کنند زیرا برای این کار و برای محلی جهت ذخیره‌سازی اطلاعات بودجه‌ی زیادی مورد نیاز است.
به گفته‌ی او تعداد زیادی از سازمان‌های دولتی قصد راه‌اندازی دیتاسنترهای خصوصی را دارند و این بحث را مطرح کرده‌اند اما مطرح کردن چنین بحثی درست نیست زیرا در ابتدا باید با مفهوم دقیق دیتاسنتر آشنا شد و پس از آن چنین بحثی را مطرح کرد.
سرویس‌دهی شارع 2 به مشترکان
ساسان جباری ایزدی - معاون گسترش IT شرکت فن‌آوری اطلاعات - درباره‌ی آخرین وضعیت پروژه‌ی شارع 2، اظهار کرد: شارع 2 به زودی توانایی سرویس‌دهی به مشترکان بیشتری را پیدا خواهد کرد و می‌تواند خدماتی مانند هاستینگ سایت‌های داخلی، پروتکل اینترنت، محیط‌های گفتگو یا چت، انتقال فایل، موتور جست‌وجو و پست الکترونیکی را در اختیار سازمان‌های دولتی قرار دهد.
جباری با اشاره به این که در حال حاضر هاستینگ برخی از شرکت‌های مخابراتی از جمله شرکت فن‌آوری اطلاعات بر روی شارع 2 انجام گرفته است، تصریح کرد: با توجه به مشکلاتی که در خصوص هاستینگ سایت‌های داخلی در خارج کشور در گذشته به وجود آمد، تصمیم گرفته شده بخش دولتی در این زمینه وارد عمل شود تا برای تامین امنیت اطلاعات برخی از سایت‌های دولتی، این سایت‌ها در داخل کشور هاست شوند.
او با اشاره به این که پروژه‌ی مرکز داده‌ی ملی تا پایان برنامه‌ی چهارم راه‌اندازی می‌شود، تاکید کرد: در حال حاضر شارع 2، به عنوان پایلوت آزمایشی مراکز داده‌ی ملی آماده‌ی بهره‌برداری است، اما ظرفیت محدودی برای ارایه‌ی سرویس دارد.
وی درباره‌ی تاخیر در بهره‌برداری از پروژه نیز بیان کرده بود: پروژه‌ی "شارع 2" مطابق با تکنولوژی‌های چند سال گذشته و برای پاسخگویی به ظرفیت‌های آن زمان طراحی شده بود، بنابراین بهره‌برداری از این دیتاسنتر به تغییر و تحولاتی نیاز داشت تا بتواند آماده‌ی سرویس‌دهی برای متقاضیان امروزی شود.
بهتر است مباحث امنیتی توسط هاستینگ دولتی میزبانی شوند
اما به گفته‌ی ابراهیم سرمدی - مدیر کل دفتر آمار و IT وزارت جهاد کشاورزی - نیز ضرورت ایجاد دیتاسنتر و هاستینگ سایت‌ها در داخل به ویژه در مباحث امنیتی و اطلاعاتی به شدت احساس می‌شود و بهتر است هاست آن‌ها توسط هاستینگ‌های دولتی انجام شود اما اگر اطلاعات حساس نباشد، می‌توان آن را توسط هاستینگ‌های تایید صلاحیت شده‌ی داخل کشور پشتیبانی کرد.
- ۸۵/۱۰/۱۹