گزارش برگزاری اولین همایش آموزش الکترونیکی
تکفا - «اولین همایش آموزش الکترونیکی» به همت کمیته‌ی آموزش الکترونیکی تکفا - از زیرمجموعه‌های شورای عالی اطلاع‌رسانی - در روزهای سوم و چهارم خرداد ماه جاری برگزار شد.
برنامه‌ی تکفا که از تیر ماه سال 81، به طور جدی از برنامه‌های مطرح و بااهمیت ملی در ارتباط با توسعه‌ی فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌باشد، اکنون 11 کمیته دارد، که کمیته‌ی آموزش الکترونیکی یکی از کمیته‌های فعال این برنامه می‌باشد. با توجه به اینکه محور اصلی توسعه‌ی فناوری اطلاعات و ارتباطات در هر کشور، توسعه‌ی منابع انسانی می‌باشد، برنامه‌ی تکفا نیز از این مهم غافل نبوده محور اصلی این برنامه نیز توجه به نیروی انسانی در کشور است. می‌توان گفت از میان 7 محور اساسی این برنامه، توسعه‌ی منابع انسانی به عنوان اساسی‌ترین محور لحاظ گردیده است.
از جمله وظایف کمیتة آموزش الکترونیکی تکفا می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
* ایجاد بانک اطلاعات آموزش الکترونیکی کشور
* شناسایی و تعریف طرح‌های جلوبرنده برنامه‌های پژوهشی و پروژه‌های کاربردی
* توسعه‌ی فرهنگی و آشناسازی عموم مردم با جنبه‌های آموزش الکترونیکی
* برگزاری سمینارها و کارگاه‌های آموزشی
با توجه به این وظایف، دست‌اندرکاران کمیته‌ی آموزش الکترونیکی، برای ایجاد یک بانک اطلاعات از متخصصان آموزش الکترونیکی و شناسایی طرح‌های کاربردی و جلوبرنده و آشناسازی قسمت‌هایی از بدنه‌ی آموزش رسمی کشور با مفاهیم و کاربردهای آموزش الکترونیکی، با همکاری کلیه‌ی دستگاه‌ها و نهادهای عضو، همایش الکترونیکی را برگزار کرد.
اهداف کلی همایش عبارت بودند از:
1) شناخت توانایی‌های داخلی (بخش خصوصی، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی) در زمینه‌ی آموزش الکترونیکی
2) شناساندن برخی توانایی‌های شرکت‌های خارجی به بخش داخلی در زمینه‌ی آموزش الکترونیکی
3) فعال‌تر کردن قسمت‌های مربوط به «علوم انسانی» آموزش الکترونیکی
4) آشناکردن قسمتی از بدنه‌ی اصلی آموزش رسمی کشور (معلمان و دانش‌آموزان) با آموزش الکترونیکی
لازم به ذکر است، برای رسیدن به هدف چهارم، تعدادی از مدارس برجسته انتخاب شده و به صورت مهمان در همایش شرکت کردند.
این همایش در سه بخش عمده برگزار شد:
1) ارایه‌ی مقالات در دو سالن A و B
2) اجرای کارگاه‌های آموزشی
3) نمایشگاه محصولات مرتبط با آموزش الکترونیکی
مخاطبان اصلی مقالت سالن A، علاقمندان به مباحث آموزش عالی و دانشگاه مجازی و مخاطبان اصلی مقالات سالن B، علاقمندان به مباحث مرتبط با آموزش و پرورش و مدرسه‌ی هوشمند و مدرسه‌ی مجازی بودند. زمان در نظر گرفته شده برای ارایه‌ی هر مقاله 20 دقیقه بود.
بخش اول ارایه‌ی مقالات، شامل مفاهیم کلی و مطالبی بود که برای هر دو سالن به صورت مشترک برگزار شد. در این بخش دانشگاه آزاد اسلامی به ارایه‌ی طرح دانشگاه مجازی و قسمت‌هایی از مبانی فنی این دانشگاه پرداخت. پس از آن مقاله‌هایی با عناوین سیستم‌های چندرسانه‌ای، سیستم آموزش مجازی توزیع‌شده‌ی هوشمند، راه یکپارچگی آموزش الکترونیکی؛ آشنایی با امکانات نرم‌افزاری یک محیط آموزش مجازی ارایه شد.
بخش دوم ارایه‌ی مقالات در سالن A. با طرح‌ها و برنامه‌های صدا و سیما در زمینه‌ی آموزش عمومی الکترونیکی شروع شد و بعد از آن مشخصات RFP نمونه و انتخابی آموزش الکترونیکی در صدا و سیما مطرح شد. ارایه‌ی بعدی در مورد آموزش و آزمون ICDL بود و بعد از آن در مورد استانداردسازی آموزش الکترونیکی مقاله‌ای ارایه شد. مقاله‌ی آخر این بخش در مورد سیستم پیشرفته‌ی آموزش الکترونیکی مبتنی بر دانش و شبکه بود.
در بخش دوم در سالن B، مقاله‌ای در مورد فناوری اطلاعات در خدمت جامعه‌ی یادگیری ارایه شد. مقاله‌ی بعد درباره‌ی فعالیت‌های انجام شده در آموزش و پرورش در زمینه‌ی آموزش الکترونیکی بود. طرح ملی آموزش کامپیوتری دبستان و پیش‌دبستان ارایه‌ی بعدی بود. مقاله‌ی بعد به کاربرد آموزشی و پژوهشی وبلاگ می‌پرداخت و در انتها، یک شبکه‌ی آموزشگاهی که در زمینه‌ی آموزش مجازی فعالیت‌هایی کرده است مقاله‌ی خود را ارایه داد.
دو بخش آخر ارایه‌ی مقالات در سالن A، به موضوع دانشگاه مجازی اختصاص داشت. فعالان این زمینه، در دو میز گرد، مفاهیم و ضرورت دانشگاه مجازی، اولویت‌ها و عامل‌های مؤثر برای تعیین خط مشی این دانشگاه را ارایه کردند.
بخش سوم که آخرین بخش در روز اول همایش بود، در سالن A شامل مقالات زیر بود:
* کاربرد رایانه و آموزش الکترونیکی برای نابینایان
* سیستم آموزش مجازی سازمان زمین‌شناسی
* کلاس مجازی
* معرفی زیرساختی برای تهیه درس‌افزارها
* زیرساخت نرم‌افزاری شبکه‌های آموزش ملی
بخش سوم در سالن B مقالات زیر را در بر می‌گرفت:
* نظام جامع ارزش‌یابی رایانه‌ای
* بررسی محتوای 44 سایت آموزشی موجود در وب
* به کارگیری محیط آموزشی در حمایت از کلاس سنتی
* معرفی نرم‌افزار آموزش تقابلی و زنده زبان فارسی از طریق اینترنت
* استانداردهای آموزشی به کمک کامپیوتر و بررسی مزایا و معایب این روش مبتنی بر مطالعه‌ی فردی و تجربه‌ی اجرایی
برنامه‌های سالن A در روز دوم با دو مقاله که شرحی که از اقدامات انجام شده در زمینه‌ی آموزش الکترونیکی در وزارت بهداشت و درمان بود، شروع شد و بعد از این دو مقاله، مقالات زیر ارایه شد:
* تجربه‌ی آموزش فعال درس فیزیولوژی با کمک شبکه و اینترنت
* استفاده از اینترنت در تدریس با توجه به روش‌های آموزش پویا
* آزمون بازاریابی برخی از نرم‌افزارهای آموزی در بازار ایران
همزمان با این بخش، در سالن B در ابتدا شرحی از فعالیت‌های وزارت کار و امور اجتماعی در زمینه‌ی آموزش الکترونیکی ارایه شد. پس از آن مقالات زیر ارایه شد:
* ویژگی‌ها و ضرورت‌های یادگیری الکترونیکی
* بررسی مزایا و ضرورت‌های آموزش الکترونیکی با نگاهی به آداب تعلیم و تربیت
در آخر این بخش نیز میز گردی با حضور ارایه‌دهندگان مقالات این قسمت برگزار شد.
بخش دوم سالن A در روز دوم برگزاری، بیشتر به مطالب مربوط به علوم انسانی و مفاهیم آموزش الکترونیکی می‌پرداخت. مقالات ارایه شده عبارت بودند از:
* دانشگاه مجازی، تحول از آموزش به یادگیری
* واقعیت آموزش مجازی در ایران
* یادگیری الکترونیکی، تغییر چهره‌ی آموزش در جهان
* بازمهندسی مفهوم یادگیری الکترونیکی براساس مدیریت دانش
* آموزش دریایی همه‌جا همه‌وقت
بخش دوم سالن B در روز دوم به ارایه تجربیات عملی آموزش الکترونیکی که در برخی مدارس یا آموزشگاه‌ها انجام شده بود، اختصاص داشت. عناوین این مقالات عبارت بودند از:
* ایده‌های استفاده از اینترنت در بهبود فرآیند آموزش
* بررسی مشکلات و راه‌کارهای ارایه سیستم‌های آموزش الکترونیکی عمومی
* آموزش سواد کامپیوتری براساس نظریه‌ی بلوم
* مشارکت گذاشتن تجربه‌ی کلاس آنلاین در مدرسه
* آموزش بزرگسالان
دو بخش آخر سالن A به مباحث دانشگاه مجازی اختصاص داشت و همزمان در سالن B مقالات زیر ارایه شد:
* یادگیری در آموزش الکترونیکی
* پیش‌نیازهای توسعه‌ی یادگیری الکترونیکی در ایران
* آموزش مبتنی بر وب
* سیستم فراگیری الکترونیکی در مقایسه با سایر روش‌ها
* آموزشگاه‌های رایانه‌ای خصوصی کشور و آموزش الکترونیکی
* مقدمه‌ای بر سیستم‌های نوین آموزش الکترونیکی
* معیارهای ارزیابی ابزارهای کاوش
* محفل یادگیری مجازی ریاضیات
* کاربرد اینترنت در کلاس درس
به صورت موازی با دو سالن A و B، در 4 سالن دیگر، کارگاه‌های آموزشی ارایه می‌شد. 18 کارگاه آموزشی که در هر کدام به طور متوسط 20 نفر حضور داشتند، نیز ظرف دو روز برگزار شد.
فضای بیرون سالن‌ها به نمایشگاه محصولات مرتبط با آموزش الکترونیکی اختصاص داشت. در این فضا 25 غرفه وجود داشت. در تعدادی از غرفه‌ها مطالب جالب آموزشی برای بازدیدکنندگان در همان محل نمایشگاه ارایه می‌شد.
هر روز به طور متوسط 1200 نفر شرکت‌کننده‌ی رسمی با کارت همایش، در سالن‌های ارایه‌ی مقالات و کارگاه‌های آموزشی حضور داشتند و در هر روز 400 نفر غیر از شرکت‌کنندگان رسمی از نمایشگاه دیدن کردند.
نکته‌ی مهم دیگر در این همایش حضور فعال معلمان و شرکت‌کنندگان از طرف آموزش و پرورش بود. این حضور ابعادی ملی داشت و از بسیاری از استان‌های کشور در این همایش حضور داشتند.
اختتامیه همایش بعد از آخرین ارایه‌ها، برگزار شد. در این برنامه به ارایه‌دهندگان هفت مقاله‌ی برگزیده و گردانندگان سه غرفه‌ی برگزیده و ارایه‌کنندگان سه کارگاه برتر، جوایزی اهدا شد.
دستاوردهای همایش
بعد از مراسم اختتامیه، دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی و مسئولین برگزاری همایش، طی نشستی با حضور فعالان آموزش مجازی که در همایش مقاله یا کارگاه آموزشی ارایه کرده بودند یا غرفه داشتند به نقد و بررسی همایش پرداختند. اهم مسائل مطرح شده در این نشست به شرح زیر می‌باشد:
- مهم‌ترین دستاورد همایش آدرس‌دهی و آدرس‌یابی در زمینه‌ی آموزش الکترونیکی بود ، که به خوبی انجام شد. اکنون بانکی از متخصصان آموزش الکترونیکی و بانکی از علاقمندان به این حیطه ایجاد شده است و هر دوی این بانک‌ها در حال توسعه می‌باشند.
- در این همایش فضای همفکری و تعامل بین متخصصان این عرصه به خوبی ایجاد شد.
- از دیگر دستاوردهای همایش می‌توان عمومی شدن مفاهیم آموزش الکترونیکی را بر شمرد. تا حد قابل قبولی، افراد فعال و علاقمند به امر آموزش (مثلاً معلمان) با مفاهیم آموزش الکترونیکی آشنا شدند و مسیری که باید طی شود تا بتوانند از ابزارهای جدید برای آموزش بهره بگیرند نیز تا حدودی روشن شد.
- اکنون بضاعت و دارای کشور در زمینه‌ی آموزش الکترونیکی مشخص شده است و نقاط قوت و ضعف در سطح ملی روشن شده است. برنامه‌ریزان این عرصه می‌توانند به تناسب این شناخت، سند راهبردی کلان کشور برای توسعه‌ی آموزش الکترونیکی را تنظیم کنند.
- از دیگر دستاوردها، ایجاد موجی در سطح کشور در زمینه‌ی یادگیری الکترونیکی می‌باشد؛ اکنون می‌توان به نحو احسن از این فضا استفاده کرد و همایش را به موقعیت ویژه‌ای برای ارایه‌ی آخرین دستاوردهای کارشناسان در این عرصه تبدیل کرد. می‌توان با تشکیل گروه‌های کاری در زمینه‌های تخصصی مختلف و برگزاری نشست‌های منظمی تا سال آینده، از پشتوانه‌ی چندین نشست علمی و عمیق برای همایش سال آینده برخوردار شد.
اعضای کمیته‌ی آموزش الکترونیکی علاقه دارند، که سایت همایش (www.iran_elearning.com) به عنوان درگاه آموزش الکترونیکی کشور شناخته شود. به این ترتیب دسترسی به بانک اطلاعاتی متخصصان و علاقمندان این بحث از طریق سایت برای همگان امکان‌پذیر خواهد بود.
قسمت مهم دیگر سایت، تولید محتوا و نوشتن مقالات کاربردی است. دسترسی به مقالات ارایه‌شده در همایش و چگونگی تهیه‌ی فیلم‌های همایش، نیز از طریق سایت امکان‌پذیر خواهد بود. در مجموع، پس از همایش، از سایت گفته شده، به عنوان سایت کمیته‌ی آموزش الکترونیکی تکفا بهره گرفته خواهد شد. امید است، این سایت مطالبی را ارایه کند که در خود کمیته‌ی آموزش الکترونیکی یک برنامه‌ی ملی باشد.
شهروز گواهی
کمیته‌ی آموزش الکترونیکی تکفا
- ۸۴/۰۲/۱۵