ITanalyze

مصوب کمیسیون تخصصی اطلاع رسانی اقتصادی, بازرگانی و تجارت الکترونیکی

مقدمه

بسیاری از اقتصاددانان, متخصصان و آینده نگرها بر این عقیده‌اند که در سالهای اخیر انقلابی مشابه انقلاب صنعتی به وقوع پیوسته است که جهان را وارد ” عضر اطلاعات“ ساخته است و بسیاری از جنبه‌های اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی حیات بشر را دستخوش تحولی عمیق نموده است. یکی از ابعاد این تحول, تغییرات عمیقی است که در روابط اقتصادی بین افراد, شرکتها و دولتها به وجود آمده است. مبادلات تجاری بین افراد با یکدیگر, شرکتها با یکدیگر و افراد با شرکتها و دولتها به سرعت از حالت سنتی خود که عمدتا مبتنی بر مبادله بر منبای اسناد و مدارک کاغذی است خارج شده و به سوی انجام مبادلات از طریق بهره گیری از سیستم های مبتنی بر اطلاعات الکترونیکی در حرکت است.

تجارت الکترونیکی,‌به دلیل سرعت, کارایی, کاهش هزینه ها و بهره برداری از فرصتهای زودگذر عرصه جدیدی را در رقابت گشوده است تا آنجا که گفته می‌شود عقب افتادن از این سیر تحول نتیجه‌ای جز منزوی شدن در عرصه اقتصاد جهانی نخواهد داشت.

در این گزارش نگاهی داریم به مفهوم تجارت الکترونیکی, روند گسترش آن در جهان و گریز ناپذیربودن استفاده از آن. سپس مروری خواهیم داشت به تجربه برخی از کشورها در این زمینه و اقدامات و دستاوردهای آنها. توجیه اقتصادی تجارت الکترونیکی در کشور موضوع بخش بعدی این گزارش است. پس از اثبات منافع بالقوه و توجیه اقتصادی این طرح, اهداف, اصول, و سیاستهای اجرایی مورد نیاز برای راه اندازی و گسترش سریع تجارت الکترونیکی در قالب سیاست تجارت الکترونیکی جمهوری اسلامی ایران ارایه خواهد گردید.

1- تجارت الکترونیکی چیست؟

برای تجارت الکترونیکی تعاریف مختلفی ارایه شده است که اغلب آنها مبتنی بر تجارب گذشته در استفاده از تجارت الکترونیکی بوده است. در ساده ترین شکل, می‌توان آن را به صورت ”انجام مبادلات تجاری در یک قالب الکترونیکی“ تعریف نمودم کمیسیون اروپایی در سال 1997 آن را به شکل زیر تعریف نموده است:

” تجارت الکترونیکی بر پردازش و انتقال الکترونیکی داده‌ها, شامل متن, صدا و تصویر مبتنی می‌باشد. تجارت الکترونیکی فعالیتهای گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیکی کالاها و خدمات, تحویل فوری مطالب دیجیتال, انتقال الکترونیکی وجوه, مبادله الکترونیکی سهام, بارنامه الکترونیکی, طرحهای تجاری, طراحی و مهندسی مشترک, منبع یابی, خریدهای دولتی, بازاریابی مستقیم و خدمات بعد از فروش را در بر می‌گیرد.

وزارت صنایع و تجارت بین المللی ژاپن گفته است:

” تجارت الکترونیکی که تا چندی قبل به تعداد معینی از شرکتها محدود می‌گردید در حال ورود به عصر جدیدی است که در آن تعداد زیادی از اشخاص گمنام مصرف کنندگان در شبکه حضور دارند. به علاوه, محتوای آن از حیطه مبادله داده‌های مربوط به سفارش دادن یا قبول سفارش فراتر رفته و فعالیتهای عمومی تجاری از قبیل تبلیغات, آگهی, مذاکرات, قراردادها و تسویه حسابها را نیز در بر گرفته است“.

از مجموعه تعاریف ارایه شده می‌توان نتیجه گیری نمود که زمینه‌های کاربرد تجارت الکترونیکی بسیار گسترده تر از مبادله کالا, خدمات و وجوه است و در تعریف آن و تبیین سیاستهای مورد نظر باید علاوه بر کاربردهای بالفعل به کاربردهای بالقوه آن نیز تجوه داشت.

2- حجم مبادلات الکترونیکی و سرعت گسترش آن

ارزش مبادلات الکترونیکی در جهان طی سالهای اخیر به سرعت در حال افرایش بوده است. گرچه در مورد سرعت گسترش این شیوه از مبادله برآوردهای بسیار متفاوتی ارایه گردیده است, لکن در کلیه پیش بینی های به عمل آمده گفته شده است که تجارت الکترونیکی در سالهای آینده با رشد فزاینده‌ای رو به رو خواهد بود.در گروه کشورهای توسعه یافته (اعضاء OECD) ایالات متحده آمریکا همچنان بیشترین سهم از مبادلات الکترونیکی را به خود اختصاص خواهد داد اما اروپا به سرعت در حال کم کردن فاصله خود با ایالات متحده است.

در سال 1999 حجم مبادلات الکترونیکی در ایالات متحده آمریکا معادل 700 میلیارد دلار و در سایر کشورهای جهان 330 میلیارد دلار بوده است. پیش بینی می‌شود که حجم تجارت الکترونیکی کالاها و خدمات شرکتهای آمریکایی در سال 2003 و 2800 میلیارد دلار بالغ گردد که این رقم معادل 25 درصد خریدهایی است که بین شرکتهای آمریکایی در آن سال صورت خواهد گرفت. انجام مبادلات الکترونیکی توسط شرکتها و مصرف کنندگان اروپایی در سال 2004 معادل 1600 میلیارد دلار یا 3/6 کل معاملات در اروپا برآورد گردیده است.

در حیطه تجارت بین المللی نیز تجارت الکترونیکی سهم فزاینده‌ای را به خود اختصاص خواهد داد. برآوردهای موجود حاکی از آن است که تا سال 2003, بین 10 تا 25 درصد از تجارت از طریق الکترونیکی صورت خواهد گرفت. یعنی, حتی با فرض بسیار محافظه کارانه 13000 میلیارد دلار برای جمع صادرات و واردات کالایی جهان در سال 2003 (این رقم در سال 1999 حدود 11500 میلیارد دلار بوده است), به 1300 تا 3250 میلیارد دلار بالغ خواهد گردید.

کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از نظر حجم تجارت الکترونیکی در صدر فهرست کشورهای عربی قرار دارند. ارزش تجارت الکترونیکی این کشورها سالانه به 3/1 میلیارد دلار می‌رسد. کشور مصر 500 میلیون دلار و حجم تجارت الکترونیکی سایر کشورهای عربی جمعا 2/1 میلیارد دلار است. بر اساس پیش بینی بانک الاهلی مصر, حجم تجارت الکترونیکی کشورهای عربی از حدود 3 میلیارد دلار بر سال 2000 به حدود 5 میلیارد دلار در سال 2002 خواهد رسید.

در کشورهای تازه صنعتی شده نیز تجارت الکترونیکی به سرعت در حال گسترش است. به عنوان نمونه, رویکرد تجارت الکترونیکی در سنگاپور, گرچه از سال 1996 اتخاذ گردید لکن قوانین و زیرساختهای مورد نیاز برای انجام این امر تا سال 1998 فراهم گردید. هدف اعلام شده این کشور آن است که تا سال 2003 حدود 4 میلیارد دلار سنگاپور کالا و خدمات از طریق تجارت الکترونیکی مبادله گردد.

در جدیدترین تحقیقات به عمل آمده توسط Economist Intelligence Unit رتبه بندی کشورهای جهان برای پذیرش و بکارگیری تجارت الکترونیکی انجام گردیده است. در این تحقیق عواملی نظیر قابلیت اتصال به شبکه, اوضاع و احوال کسب و کار, پذیرش تجارت الکترونیکی توسط تولیدکنندگان و مصرف کنندگان, وجود قوانین و مقررات مناسب, فراهم بودن خدمات حمایتی برای تجارت الکترونیکی, و زیرساختهای اجتماعی و فرهنگی به عنوان عمده ترین محورهای تعیین کننده گسترش تجارت الکترونیکی در کشورها شناخته شده‌اند. در آن بررسی آمریکا و استرالیا در رده‌های اول و دوم, کشورهای اسکاندیناوی جزو ده کشور اول و سنگاپور در رده هفتم قرار گرفتند. این در حالی است که فرانسه به دلیل تمرکز بر بازار داخلی, علیرغم گستردگی استفاده از اینترنت در این کشور, در رده پانزدهم قرار گرفته است.

پیش بینی عواید حاصل از تجارت الکترونیکی در سال 2001 در منتخبی از کشورهای آسیایی به صورت جدول زیر پیش بینی شده است.

جدول (1) ـ برآورد عواید حاصل از تجارت الکترونیکی در منتخبی از کشورهای آسیا

مالزی 1000 میلیون دلار

سنگاپور 800 میلیون دلار

تایلند 200 میلیون دلار

اندونزی کمتر از 200 میلیون دلار

فیلیپین کمتر از 200 میلیون دلار

3- گریزناپذیر بودن تجارت الکترونیکی

رشد سریع و روز افزون تجارت الکترونیکی در کشورهای پیشرفته و مزیتهای رقابتی حاصل از آن به مفهوم آن است که کشورهای در حال توسعه باید سریعا در استراتژیها و سیاستهای تجاری و بازرگانی خود تجدیدنظر اساسی به عمل آورند. عمده‌ترین دلایل قابل طرح در این زمینه به شرح زیر است:

3-1- در صورت عدم بکارگیری تجارت الکترونیکی, موقعیت رقابتی کشورهای در حال توسعه به میزان صرفه جویی حاصل از انجام مبادلات به صورت الکترونیکی, تضعیف خواهد گردید.

3-2- عدم بهره گیری از تجارت الکترونیکی همچنین به معنای کندی در انجام معاملات و از دست رفتن فرصتهای لحظه ای و زودگذر در تجارت جهانی است.

3-3- با گسترش این شیوه از مبادلات در کشورهای پیشرفته, شیوه‌های کاغذی قبلی منسوخ گردیده و در عمل امکان انجام مبادله با این کشورها از طریق روشهای سنتی از میان خواهد رفت که این امر به معنای منزوی شدن در عرصه تجارت جهانی خواهد بود.

گذشته از عوامل فوق, گسترش تکنولوژی اطلاعات نقش مهمی در ایجاد اشتغال و رشد تولید در کشورها ایفا می‌نماید. به عنوان مثال,‌گزارش شده است که طی سالهای 97-1995 بیش از یکسوم رشد اقتصادی ایالات متحده آمریکا ناشی از گسترش استفاده از اینترنت و صنایع مرتبط با تکنولوژی اطلاع رسانی بوده است.

مجموعه این عوامل باعث گردیده که کشورهای مختلف جهان به سرعت نسبت به تهیه و تنظیم سیاستهایی در زمینه تجارت الکترونیکی و تسهیل و تقویت آن اقدام نمایند که در بخش بعد مرروی بر این سیاستها و رویکردها خواهیم داشت.

4- تجریه کشورها در زمینه سیاست تجارت الکترونیکی

4-1- ایالات متحده آمریکا

در اول جولای سال 1997 رییس جمهور آمریکا با انتشار فرمانی استراتژی دولت آمریکا در جهت تقویت و گسترش جهانی تجارت الکترونیکی را مشخص نموده و برای اجرای هر یک از سیاستهای مذکور در آن فرمان, وزارتخانه‌ای را مامور ساخت. همزمان, گروه کاری تجارت الکترونیکی که پیشنهاد دهنده استراتژی فوق بود, مامور هماهنگ سازی فعالیتها و گزارش دهی در این زمینه گردید.

استراتژی دولت آمریکا مبتنی بر پنج اصل بود:

1- بخش خصوصی باید نقش اصلی را در این زمینه ایفا نماید.

2- دولتها باید از بکارگیری محدودیتهی غیر موجه در تجارت الکترونیکی اجتناب نمایند.

3- هر جا که حضور دولت لازم باشد, هدف از آن حضور باید در حمایت و به اجرا درآوردن قوانین محدود, ساده, قابل پیش بینی و سازگار برای انجام تجارت خلاصه شود.

4- دولتها باید ویژگی های منحصر به فرد اینترنت را مورد توجه قرار دهند.

5- تجارت الکترونیکی از طریق اینترنت باید در سطح جهان تسهیل گردد.

در این گزارش, مقولاتی که باید به آنها پرداخته می‌شد نیز معین گردید. در زمینه حقوق گمرکی, نماینده تجاری آمریکا ماموریت یافت تا ظرف 12 ماه با دولتهای خارجی به توافقاتی دست یابد که بر مبنای آن کلیه محصولات و خدماتی که از طریق اینترنت مبادله می‌شوند از حقوق گمرکی معاف شوند و کلیه تجهیزات تشکیل دهنده اینترنت نیز از شمول تعرفه گمرکی معاف شوند. در زمینه مالیات نیز وزیر خزانه داری آمریکا ماموریت یافت با همکاری دولتهای ایالتی, محلی و خارجی به توافقاتی دست یابد که مانع تحمیل هر گونه مالیات جدید و تبعیض آمیز بر تجارت از طریق اینترنت گردد.

در بحث تسهیل پرداخت الکترونیکی, وزیر خزانه داری آمریکا ماموریت پیدا کرد با همکاری دولتهی خارجی بر تحولات جدید در زمینه سیستم های پرداختهای الکترونیکی نظارت نموده و با هر گونه قوانین و مقررات محدود کننده توسعه سیستم های جدید پرداختهای الکترونیکی مخالفت نماید و همزمان با توسعه سیستمهای پرداخت الکترونیکی, ضمن همکاری نزدیک با بخش خصوص در ارتباط با سیاستگذاری در این زمینه, اطمینان حاصل نماید که قابلیت انعطاف فعالیتهای دولتی نیازهای بازارهای در حال ظهور را بر آورد می‌سازد.

در بحث ایجاد چارچوب حقوقی هماهنگ به وزیر بازرگانی ماموریت داده شد تا با همکاری بخش خصوصی و دولتهای محلی, ایالتی و خارجی از توسعه داخلی و بین المللی چارچوب حقوقی هماهنگ که در آن مبادلات الکترونیکی در سطح جهان به رسمیت شناخته شده, تسهیل گردیده و قابلیت اعمال داشته باشد, حمایت نماید. همچنین وزیر بازرگانی ماموریت یافت که با همکاری آنها به رویکرد مشترکی برای حصول اطمینان از صحت مبادلات الکترونیکی و امضاهای دیجیتال ظرف 12 ماه دست یابد.

خصوصی مانده و عدم افشای اسرار شخصی, جلوگیری از دسترسی کودکان به مطالب مضر در اینترنت, جلوگیری از اعمال استانداردهایی در زمینه تجارت الکترونیکی که همانند یک مانع غیر تعرفه‌ای موجب مجدودیت این مبادلات شوند, ایمن سازی اینترنت برای انجام مبادلات, استفاده از تجارت الکترونیکی در خریدهای دولت فدرال, حمایت از حقوق مالکیت فکری در محیط الکترونیکی, خصوصی سازی سیستم Domain Names و تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در شرکتهای مخابراتی و رقابتی کردن شرکتهای مخابراتی و لغو انحصار آنها از دیگر سیاستهای مورد نظر دولت آمریکا به شمار می‌رفتند.

متعاقبا در سال 1998 و به دنبال انتشار اولین گزارش سالانه گروه کاری, رییس جمهور آمریکا دستورالعمل جدیدی صادر نمود که در آن پنج ابتکار جدید تحت عناوین:

 دسترسی سریع به اینترنت.

 حمایت از مصرف کنندگان.

 تسریع در گسترش اینترنت در کشورهای در حال توسعه.

 تشریح تبعات سرمایه گذاری و گسترش استفاده از اینترنت.

 کمک به کسب و کارهای کوچک در استفاده از اینترنت و تجارت الکترونیکی.

درج گردیده بوده و اجرای هر یک از آنها بر عهده یک یا چند وزارتخانه و سازمان قرار داده شده بود.

شایان ذکر است که در کلیه موارد فوق پیشرفتهای قابل ملاحظه‌ای حاصل گردیده است که این پیشرفتها در دومین گزارش سالانه گروه کاری تجارت الکترونیکی که در سال 1999 منتشر گردید درج شده است.

4-2- اتحادیه اروپایی

در آوریل 1977 کمیسیون اروپایی سیاستهای مربوط به تجارت الکترونیکی را در قالب گزارش تحت عنوان ” ابتکاری اروپایی در تجارت الکترونیکی “ منتشر ساخت. هدف از سیاستهای مذکور در این گزارش رشد سریع تجارت الکترونیکی در اروپا, ارایه چارچوبی برای اقدامات آتی در زمینه تجارت الکترونیکی و افزایش آگاهی و تشویق تبادل نظر بین طرفهای ذینفع در مسئله عنوان گردید. پیشنهاد اجرایی مذکور در این سند به اموری نظیر دسترسی به بازارهای جهانی, مقولات حقوقی و تنظیمی و ایجاد محیط مناسب برای انجام تجارت الکترونیکی مربوط می‌شد. در این سند تلاش گردیده است تا موضع واحد اروپا در زمینه اجماع جهانی برای ایجاد شرایط لازم برای انجام تجارت الکترونیکی از طریق مذاکرات بین المللی تعیین گردد. هدف کمیسیون اروپایی آن بود که چارچوب مذکور در سال 2000 به اجرا گذاشته شود.

4-3- کشورهای آسه آن

کشورهای آسه آن نیز با درک اهمیت راه اندازی تجارت الکترونیکی و تاثیر آن بر کارایی تجاری کشورهای عضو اخیرا در نشست مقامات ارشد اقتصادی آسه آن توافق نمودند تا نسبت به ایجاد کمیته هماهنگی الکترونیکی اقدام نمایند. مالزی به عنوان یکی از بنیانگذاران این اتحادیه از هماهگی سازی در گسترش تجارت الکترونیکی در قالب یک مجمع منطقه‌ای حمایت می‌کند. این کشور دارای یک دستور کار در زمینه تکنولوژی اطلاعاتی ملی است به گونه‌ای که تا سال 2020 بتواند به جرگه کشورهای توسعه یافته بپیوندد. سرمایه گذاری 10 میلیارد دلاری این کشور در زمینه ایجاد یک کریدور مالتی مدیا در جنوب کوالالامپور توسط دولت و دادن انگیزه‌های لازم از جمله معافیتهای مالیاتی, حمایت از حقوق مالکیت فکری و عدم محدویت در استخدام کارکنان متخصص خارجی از عمده ترین سیاستهای دولت در این زمینه است. شرکتهای بزرگی نظیر مایکروسافت, اینتل و اوراکل در این زمینه با مالزی همکاری دارند. هدف آن است که دولت زمینه‌های حقوقی و فیزیکی لازم را فراهم آورد تا بخش خصوصی بتواند از مزایای تجارت الکترونیکی برخوردار شود. در این ارتباط تهیه پیش نویس قوانینی در زمینه استفاده از امضاء‌ الکترونیکی, حمایت از حقوق مالکیت فکری, جلوگیری از استفاده غیرقانونی از اطلاعات رایانه‌ای, ارایه خدمات درمانی از طریق رایانه, و دولت الکترونیکی (انجام امور سیاسی و حکومتی از طریق ارتباط الکترونیکی) از جمله عمده‌تری اقدامات به عمل آمده می‌باشند.

4-4- نگاهی به اقدامات امیرنشین دوبی

” شهر اینترنت دوبی “ به تازگی به هدف متنوع کردن درآمدهای کشور امارات متحده عربی و به طور خاص شهر دوبی و ایجاد پل ارتباطی اینترنتی بین کشورهای آسیایی و جذب کارشناسان و سرمایه‌گذاران آمریکایی و اروپایی که قصد تجارت و سرمایه گذاری در کشورهای منطقه خلیج فارس را دارند, تاسیس شد.

کارشناسان و دست اندرکاران هدف از اجرای این طرح را به دستور مسقتیم ” شیخ محمدبن راشد“ ولیعهد دوبی و وزیر دفاع امارات عربی متحده اجرا شد, ترمیمی شکاف ارتباطی موجود بین اروپا و خاور دور ذکر می‌کنند و معتقدند شهر دوبی می‌تواند این شکاف ارتباطی را پر کند.

آنها معتقدند بازار شهر دوبی طی دو دهه گذشته از مرز کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس), جمهوری اسلامی ایران و شبه قاره هند فراتر رفته است و اکنون پایگاهی برا فعالیت انواع شرکتهای جهانی برای ورود به بازار عظیم خاورمیانه, شرق و جنوب آفریقا, شرق میانه حتی کشورهای شبه قاره هند و آسیای میانه است و تا جمهوریهای تازه استقلال یافته شوروی سابق امتداد می‌یابد. از این رو شهر اینترنت ” دوبی “‌برای پوشش این بازار 5/1 میلیارد نفری و به طور کلی به عنوان مرکز اصلی برای تمامی شرکتهای جهانی در تمام جهان در نظر گرفته شده است.

مجموعه شهر اینترنت دوبی با امکان استقرار بیش از 195 دفتر شرکت جهانی که از جمله مهمترین آنها ” میکروسافت“, ” هیولیت پاکارد“, ” آی بی ام“ , ” کامپاک“ و دهها شرکت دیگر می‌باشد در چهار مجموعه ساختمانی و با بیش از 3900 آپارتمان مسکونی در منطقه‌ای نزدیک منطقه آزادی تجاری “ جبل علی “ شهر دوبی با هزینه بیش از 5/2 میلیارد ” درهم “ (حدود 690 میلیون دلار) بنا شده است. ارایه خدمات پشتیبانی 24 ساعته, قیمتهای مناسب استفاده از اینترنت در دفاتر و منازل, فراوانی شبکه‌های محلی LAN و شبکه وسیع VAN و نیز شبکه‌های متعدد Multimedia بر اساس معیارهای بین المللی, استفاده از تلفن اینترنتی با سیستم IP و ISDN و امکان ارتباطی بی سیمی, خدمات اطلاع رسانی منطقه‌ای, سیستم شبکه‌ای امنیتی و مراقبتی تلویژیونی, کارخانجات مولد برق مخصوص شهر, دفاتر مجهز به تمامی خدمات مورد نیاز شرکتهای اقتصادی و تبلیغاتی با اجاره‌های کم از جمله تسهیلاتی است که در این شهر فراهم است.

شرکتهای ثبت شده در این شهر می‌توانند زمین مورد نیاز را به صورت صد درصد و قابل تجدید به مدت 50 سال برای ساخت تاسیسات و کارخانجات در مالکیت خود داشته باشند. معافیت کامل مالیاتی درآمد ناشی از فروش, سود و درآمدهای خاص از دیگر امتیازهایی است که برای اولین بار در امارات در این شهر ارایه می‌شود.

به طور کلی در امارات امان مالکیت برای خارجیها تنها به میزان 49 درصد مجاز است. دوبی به عنوان واسطه در محور مصر ـ اردن و شبه قاره هند سعی در یافتن استراتژیک برای استقرار شرکتهایی است که در جهت توسعه برنامه‌های تجارتی و تکنولوژی اطلاعاتی خصوصا تجارت الکترونیکی فعالیت می‌کنند.

مسوولان دوبی تصمیم دارند اولین دانشگاه اینترنت در جهان را در شهر ” اینترنت دوبی “ تاسیس کرده تا تمامی رشته‌های مربوط به فعالیتهای الکترونیکی را پوشش دهند. شهر دوبی در حال حاضر از نظر تعداد استفاده کنندگان از اینترنت در جهان مرتبه هیجدهم و در میان کشورهای منطقه خلیج فارس از بهترین امکانات ارایه خدمات اینترنتی و مخابرات برخوردار است.

ایجاد صندوق سرمایه گذاری خاص از سوی دولت از جمله امکاناتی است که برای حمایت از تمامی طرحها و افکار صاحبان اندیشه در زمینه‌های بازرگانی و اقتصادی در شهر ” اینترنت دوبی “ ایجاد شده است. قوانین سهل و آسان, فراهم بودن رفع تمامی نیازمندیها برای فعالیت‌های موقت و همیشگی با کمترین زمان برای طی مراحل اداری, ارایه خدمات صدور رویداد در مدت 14 ساعت و انجام امور مربوط به مهاجرت و گذرنامه‌های مخصوص به کارشناسان از جمله تسهیلاتی است که در شهر ” اینترنت دوبی “ ارایه می‌شود. شرایط ثبت نام شرایط برای عضویت و فعالیت در شهر ” اینترنت دوبی “ بسیار سهل و آسان است.

مجوز برای فعالیت در این شهر به سه صورت زیر ارایه می‌شود: 1- شرکتهایی که مقر فعالیت آنها در کشور امارات عربی متحده است. 2- شعبه‌های شرکتهای خارجی, 3- شرکتهای جدیدی که در منطقه آزاد و با مسوولیت محدود تاسیس شده و دارای سهام هستند. صدور پروانه فعالیت برای شرکتها پس از ارایه درخواست عضویت در این شهر و ارایه مشخصات مربوط به مساحت دفتر یا زمینهای مورد نیاز برای اجاره, نیروی انسانی اداری یا خدماتی, اعلام میزان اصل سرمایه برای تاسیس کارخانه یا دستگاههای مورد استفاده و تعیین نوع پروانه درخواستی انجام می‌شود.

شهر ” اینترنت دوبی “ از نظر موقعیت خدمات شهری و جذابیت طبیعی در مکانی بنا شده است که امکان سریع رسیدن به محل کار, مسکن, هتلهای مجهز و خدمات رفاهی فراهم شده است. این شهر در منطقه ساحلی “ جمیرا“ بهترین مکان شهر دوبی و در ساحل آبهای خلیج فارس در کنار هتلهای بین المللی, تاسیس شده است.

کانال آبی به طور 5/3 کیلومتر در موازات ساحل ” جمیرا“ و ساخت تاسیسات کارخانه‌ای و مسکونی و تجاری برای 10 هزار نفر و نیز ساخت هتل ها و اماکن تفریحی که برای 10 تا 14 سال آینده در نظر گرفته شده از جمله برنامه های توسعه‌ای شهر ” اینترنت دوبی“ می‌باشد.

از جمله برنامه های دیگر در نظر گرفته شده در دوبی ایجاد شهر تبلیغات است که چند ماه گذشته ساخته شده و قرار است به زودی به طور کامل مورد بهره برداری قرار گیرد. به گفته مسوولان شهر دوبی بیش از 90 درصد مساحت این شهر واگذار شده است و در روزهای آینده با حضور تعداد زیادی از مسوولان بلند پایه اماراتی و نیز نمایندگان شبکه‌های ماهواره‌ای, رسانه‌های خبری جهانی, منطقه‌ای, محلی و کارشناسان رایانه در منطقه افتتاح خواهد شد.

به طور کلی مسوولان حکومت محلی دوبی در نظر دارند شهر دوی را از وضعیت کنونی که مرکزی برای صادرات و واردات کالا در آمده است به منطقه‌ای برای فعالیتهای تجاری الکترونیکی نیز تبدیل کنند. اشباع بازار مصرف در کشورهای منطقه خلیج فارس از عمده ترین دلایل اقدام مسوولان امارات در جهت رشد و توسعه اقتصاد مبتنی بر قوانین سهل و آسان می‌باشد.

5- توجیه اقتصادی راه اندازی تجارت الکترونیکی در کشور

5-1- منافع

راه اندازی تجارت الکترونیکی به لحاظ کاهش هزینه مبادلات, سرعت بخشیدن به انجام مبادله, تقویت موضع رقابتی کشور در جهان, بهره گیری از فرصتهای زودگذر در عرصه صادرات و حتی خرید به موقع کالا از خارج از کشور دارای منافع متعدید در زمینه کاهش هزینه و توریم و افزایش صادرات و اشتغال و تولید می‌باشد. لیکن در این بخش از گزارش تنها به برآورد کاهش هزینه مبادلات اکتفا می‌شود, زیرا همین عامل به تنهایی, تجارت الکترونیکی را دارای توجیه اقتصادی می‌نماید.

طبق برآوردهای به عمل‌ آمده ارزش فعلی صادرات جهانی کالا و خدمات حدود 7 هزار میلیارد دلار است که از این مبلغ 500 میلیارد دلار صرف تهیه و مبادله اسناد مربوطه می‌گردد. به عبارت دیگر حدود 7 درصد ارزش مبادلات را هزینه تهیه و مبادله اسناد تشکیل می‌دهد. با الکترونیکی شدن این مبادلات, هزینه تهیه و مبادله اسناد بشدت کاهش خواهد یافت. برآوردهای انجام شده نشان می‌دهد که استفاده از مبادله الکترونیکی اطلاعات به جای روشهای سنتی مبتنی بر کاغذ بین 21 تا 70 درصد صرفه جویی در هزینه فعالیتهای مختلف تجاری می‌شود. بدین ترتیب, با الکترونیکی کردن مبادلات می‌توان حدودا بین 5/1 الی 5 درصد ارزش مبادلات باشد.

اما ارزش مبادلات در کشور چقدر است؟ طی سالهای 78-1375, ارزش جاری تولید ناخالص داخلی کشور بیش از دو برابر حجم نقدینگی بوده است. به عبارت دیگر, سرعت گردش پول اندکی بیش از 2 است و با مبنا قرار دادن این رقم, ارزش مبادلات در کشور لااقل دو برابر ارزش تولید ناخالص داخلی خواهد بود.

در جداول پیوست لایحه برنامه سوم توسعه متوسط نرخ رشد سالانه تولید ناخالص داخلی 6 درصد و متوسط نرخ رشد سالانه تورم 9/15 درصد پیش بینی گردیده بود. بنابراین, می‌توان گفت که ارزش جاری تولید ناخالص داخلی کشور در طول سالهای برنامه با نرخ 22 درصد در سال افزایش خواهد یافت و از 7/416 هزار میلیارد دلار در سال 1378 به رقم 2/1126 هزار میلیارد ریال در سال 1383 بالغ خواهد گردید. با فرض ثابت ماندن سرعت گردش پول, حجم مبادلات از 6/1016 هزار میلیارد ریال در سال 1379 به 4/2252 هزار میلیارد ریال در سال پایان برنامه سوم توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ایران خواهد رسید. با مبنا قراردادن رقم 5/2 درصد برای صرفه جویی حاصله, میزان صرفه جویی در انجام مبادلات اقتصاد کشور از 4/25 هزار میلیارد ریال در سال 1379 به 3/56 هزار میلیارد ریال در سال 1383 بالغ خواهد گردید و در طول برنامه سوم 6/196 هزار میلیارد ریال صرفه‌جویی به عمل خواهد آمد.

بدیهی است که انجام کلیه مبادلات در کشور به صورت الکترونیکی در کوتاه مدت امکان پذیر نیست. اگر فرض کنیم که الکترونیکی شدن مبادلات تنها در عرصه تجارت خارجی کشور صورت گیرد به واقعیت نزدیکتر خواهیم بود. طی سالهای اخیر نسبت ارزش صادرات و واردات کالایی کشور به تولید ناخالص داخلی حدود 30 درصد بوده است. بنابراین, با فرض ثابت ماندن این نسبت (علیرغم آزادسازی نسبی تجاری و جهش مورد نظر در صادرات غیر نفتی کشور), میزان صرفه جویی حاصل از الکترونیکی کردن مبادلات خارجی کشور معادل 30 درصد ارقام مذکور برای کل اقتصاد کشور خواهد بود که از رقم 62/7 هزار میلیارد در سال 1379 در سال 1379 به 89/15 هزار میلیارد در سال 1383 بالغ خواهد گردید و در مجموع 98/58 هزار میلیارد ریال در طول سالهای برنامه سوم صرفه جویی به عمل خواهد آمد.

جدول (2) ـ میزان صرفه جویی حاصل از الکترونیکی شدن مبادلات در اقتصاد کشور در تجارت خارجی

شرح 1378 (سال مبنا) 1379 1380 1381 1382 1383 جمع سالهای برنامه سوم

تولید ناخالص داخلی 7/416 3/508 2/602 6/756 1/923 2/1126 ــ

حجم مبادلات 4/833 6/1016 4/1240 2/1513 2/1846 4/2252 ــ

درصد صرفه جویی ــ 5/2 5/2 5/2 5/2 5/2 ــ

ارزش صرفه جویی در کل اقتصادی ــ 41/25 31 8/37 1/46 3/56 6/196

ارزش‌صرفه‌جویی‌در تجارت خارجی ــ 62/7 3/9 34/11 83/13 89/16 98/58

5-2- هزینه‌ها

طبق پیش بینی های به عمل آمده راه اندازی تجارت الکترونیکی در کشور در طول سالهای برنامه سوم توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ایران حدود 210 میلیارد ریال هزینه در برخواهد داشت که از ارقام ارایه شده در جدول (2) بسیار کمتر است. بنابراین اجرای این طرح دارای توجیه اقتصادی بسیار قویست و هزینه های مصروفه در همان سال اول برنامه به سرعت مستهلک خواهد شد.

6- موانع و چالشها

راه اندازی و گسترش تجارت الکترونیکی در کشور با موانع و چالشهایی به شرح زیر روبه رو می‌باشد.

1- فقدان زمینه‌های حقوقی لازم برای استفاده از تجارت الکترونیکی از قبیل عدم مقبولیت اسناد و امضاهای الکترونیکی در قوانین و مقررات جاری کشور.

2- نبود سیستم انتقال الکترونیکی وجوه و کارتهای اعتباری.

3- محدودیت خطوط ارتباطی و سرعت پایین آنها در انتقال داده‌های الکترونیکی.

4- نبود شبکه اصلی تجارت الکترونیکی در کشور و سخت افزار و نرم افزار مربوط به آن.

5- عدم اطلاع کافی موسسات بزرگ و کوچک داخلی از تجارت الکترونیکی و مزایای آن.

6- هزینه اولیه نسبتا بالای استفاده از تجارت الکترونیکی در شرکتهای دولتی و خصوصی به ویژه برای موسسات کوچک و نبود انگیزه لازم در آنها برای استفاده از این روش.

7- کمبود دانش و فرهنگی استفاده از تجارت الکترونیکی و شبکه اینترنت.

8- لزوم حمایت از حقوق مصرف کنندگان در تجارت الکترونیکی.

9- حقوق گمرکی و مالیاتهای قابل وصول از تجارت الکترونیکی.

10- تامین امنیت لازم برای انجام مبادلات الکترونیکی و محرمانه ماندن اطلاعات مربوطه.

7- رویکرد دولت جمهوری اسلامی ایران

با عنایت به گسترش سریع و شتابان تجارت الکترونیکی در جهان, تاثیر این امر بر افزایش کارایی تجاری و حفظ و تقویت موقعیت رقابتی کشورها, ناگریز بودن استفاده از این شیوه مبادلات در آینده و توجیه قوی اقتصادی این امر, ضرورت دارد دولت جمهوری اسلامی ایران از هم اکنون و به روشنی رویکرد خود در ارتباط با این موضوع را اعلام و سیاستها و اقدامات خاصی را برای تحقق این امر اتخاذ نماید. البته در مواد قانونی راه کارهای اجرایی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ایران, اقدامات و سیاستهایی در راستای این مطلب وجود دارد. به عنوان مثال, در ماده (94) قانون برنامه سوم توسعه انجام داد و ستد الکترونیکی اوراق بهادار در سطح ملی, در ماده (103) همین قانون دستیابی آسان به اطلاعات داخلی و خراجی, زمینه سازی برای اتصال کشور به شبکه‌های جهانی, بهبود خدمات و ترویج استفاده از فناوریهای جدید و ایجاد زیرساختهای ارتباطی و شاهراهای اطلاعاتی لازم با پهنای باند کافی و گسترده, در ماده (116) راه اندازی شبکه جامع اطلاع رسانی بازرگانی کشور, و در راه کارهای بخش بازرگانی اموری نظیر تنظیم و پشنهاد لایحه تجارت الکترونیکی, برگزاری دوره‌های آموزشی فنی ـ کاربردی در زمینه تجارت الکترونیکی و بالاخره الزام شرکتها, موسسات و سازمانهای دولتی دخیل در صادرات به انجام حداقل 50 درصد از مبادلات خارجی خود از طریق بهره گیری از فناوری تجارت الکترونیکی تصریح شده‌اند. لکن, به دلایلی نظیر محدود شدن این اقدامات و سیاستها به بخش دولتی, فراگیر نبودن آنها, نبود انگیزه‌ها و مشوقهای لازم برای حضور جدی بخش غیر دولتی در این امر و از همه مهمتر عدم اعلام صریح و روشن رویکرد دولت جمهوری اسلامی در این ارتباط, به نظر نمی‌رسد که گسترش تجارت الکترونیکی در کشور احتمال توفیق چندانی داشته باشد.

به منظور حصول اطمینان از توفیق این فرآیند ضرورت دارد دولت جمهوری اسلامی ایران نیز مانند سایر دول جهان با ارایه چارچوبی مشخص, رویکرد خود به این موضوع را بیان و مجموعه اقدامات و سیاستهایی که اجرای آنها را ضروری می‌داند مشخص نماید. در این رویکرد, باید به وضوح جایگاه و نقش دولت و بخشهای غیر دولتی معین گردد, چارچوبهای قانونی لازم پیش بین شوند, زیرساختهای مورد نیاز و چگونگی و سرعت تامین آنها معین گردد و حیطه‌های فعالیت بخش غیر دولتی, انگیزه ها و مشوقهای لازم برای حضور آنها ارایه شود و برای انجام هر یک از وظایف و سیاستهای فوق وزارتخانه یا سازمان خاصی مسوول شناخته شود.

در بخش نهایی این گزارش چارچوب پشنهادی تحت عنوان ” سیاست تجارت الکترونیکی جمهوری اسلامی ایران “ جهت بررسی و تایید در هیات محترم دولت و ابلاغ به وزارتخانه ها و سازمانهای مسوول ارایه می‌گردد.

سیاست تجارت الکترونیکی جمهوری اسلامی ایران

1- هدف

نظر به گسترش سریع تجارت الکترونیکی در جهانی, گریز ناپذیر بودن استفاده از آن, نقش تجارت الکترونیکی در حفظ, تقویت و توسعه موقعیت رقابتی کشور در جهانی و صرفه جوییهای ناشی از اجرای تجارت الکترونیکی در کشور, دولت جمهوری اسلامی ایران عزم خود مبنی بر استفاده و گسترش تجارت الکترونیکی در کشور را بر طبق اصول و سیاستهای زیر اعلام می نماید.

2- اصول

1- دولت جمهوری اسلامی ایران زیرساختهای اصلی مورد نیاز را فراهم و زمینه های حقوقی و اجرایی مورد نیاز برای استفاده از تجارت الکترونیکی را تامین خواهد نمود.

2- به منظور جلوگیری از انحصار و ایجاد زمینه های رقابت, دولت جمهوری اسلامی ایران از توسعه فعالیتهای بخش خصوصی در این زمینه حمایت خواهد کرد.

3- دولت جمهوری اسلامی ایران از هر گونه محدودیت تبعیض آمیز در زمینه تجارت الکترونیکی جلوگیری خواهد نمود.

4- دولت جمهوری اسلامی ایران از گسترش استفاده از شبکه اینترنت جهت انجام تجارت الکترونیکی در کشور حمایت خواهد نمود و همزمان تدابیر لازم برای بهداشت محتوایی شبکه مزبور را تدارک خواهد نمود.

3- یاستهای اجرایی

1- شرکت مخابرات موظف است, ضمن تسهیل و بهره گیری از مشارکت بخش غیردولتی در این زمینه, حداکثر تا پایان سال 1381 نسبت به تامین و راه اندازی سخت افزار و نرم افزارهای مورد نیاز و برقراری خطوط ارتباطی پر سرعت و مطمئن به شبکه اینترنت در محدوده فعالیت خود اقدام و هزینه استفاده از خطوط مزبور را به شرح ذیل کاهش دهد.

80 81

ظرفیت پهنای باند دیتای کل کشور Mbit 1000 Gbit 5

تعداد کاربران اینترنتی 000/600 000/1400 نفر

تقسیمات خطوط شبکه K 64و M2و M8 و M34 K64وM2و M8 و M34و M155

هزینه به ازا هر K پهنای باند درماه 10000 تومان

2- مجمع عمومی بانکها, بانک مرکزی و شورایعای بانکها موظفند تا پایان سال 1381 بسترهای سخت افزاری و عملیاتی لازم برای راه اندازی و بکارگیری وسیع سیستم انتقال الکترونیکی وجوه را فراهم نماید.

3- مجمع عمومی بانکها, بانک مرکزی و شورایعای بانکها موظفند تا پایان سال 1381 امکان صدور, بکارگیری و فراهم نمودن سایر خدمات جانبی کارتهای اعتباری را درکشور فراهم نماید.

4- وزارت بازرگانی مکلف است حداکثر یکسال پس از تخصیص بودجه مورد لزوم, بخشهای اساسی طرح ملی تجارت الکترونیکی کشور را اجرایی نموده و طی طرح های زیر محقق سازد:

4-1- امکان سنجی طرح جامع تجارت الکترونیکی کشور را به انجام رسانده و برنامه دراز مدت توسعه ملی تجارت الکترونیکی را برای اجرا در محدوده زمانی برنامه سوم توسعه تدوین نماید.

4-2- (پروژه پیشگام تجارت الکترونیکی) را بعنوان بازار نمونه دادو ستد الکترونیکی, بمنظور تامین بستر ایمن لازم برای مبادلات الکترونیکی داخلی و خارجی و ارایه خدمات جنبی مورد نیاز راه اندازی نماید و از اجرای پروژه های مشابه توسط بخش خصوصی حمایت کند.

4-3- مرجع صدور گواهی دیجیتال در کشور را با لحاظ سازمان اجرایی, سخت افزار و نرم افزار لازم با استفاده از خدمات و فناوری با استانداردها و فناوری مقبول جهانی ایجاد نماید.

4-4- با توجه به ضرورت تقویت توان عملی داخل کشور در این رشته, همزمان با اجرای بند 4-3 نسبت به ایجاد فناوری ملی اعم از سخت افزارها, و سایر تسهیلات ملی مورد نیاز با استفاده از نیروهای متخصص داخلی اقدام نماید.

5- وزارت علوم تحقیقات و فناوری موظف است با هماهنگی وزارت بازرگانی و وزارت پست و تلگراف و تلفن نسبت به ایجاد رشته ها و گرایشهای مرتبط و نیز ارایه واحدهای درسی در زمینه های فنی و اقتصادی تجارت الکترونیکی اقدام نماید.

6- صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است نسبت به تهیه و پخش برنامه های آموزشی و ترویج دراین زمینه با همکاری وزارت بازرگانی اقدام نماید.

7- وزارت بازرگانی موظف است به طور مستمر نسبت به برگزاری دوره های آموزشی تخصصی و عمومی و برگزاری همایشهای بین المللی و داخلی در زمینه تجارت الکترونیکی اقدام نماید.

8- وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است هزینه های راه اندازی تجارت الکترونیکی را به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی ذیل ماده 148 قانون مالیاتهای مستقیم تلقی نماید.

9- کلیه وزارتخانه ها, سازمانها, موسسات و شرکتهای دولتی موظفند نسبت به راه اندازی سیستم تجارت الکترونیکی در مبادلات خارجی خود اقدام و تا پایان برنامه سوم توسعه لااقل نیمی از مبادلات خارجی خود را به این روش انجام دهند.

10- وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت بازرگانی مکلفند ترتیبی اتخاذ نمایند که مالیاتها و حقوق گمرکی اخذ شده از کالاها و خدمات مبادله شده در این روش افزونتر از سایر روشها نباشد.

11- وزارت بازرگانی مکلف است به منظور ایجاد و توسعه فناوری تجارت الکترونیکی در کشور و به ویژه بومی سازی آن با همکاری وزارت علوم, تحقیقات و فناوری و وزارت پست و تلگراف و تلفن, نسبت به شناسایی, انتقال و جذب این فناوری مطابق با روند توسعه آن در سطح جهان اقدام نماید.

12- وزارت بازرگانی و وزارت پست و تلگراف و تلفن موظفند اقدامات لازم جهت حفظ امنیت مبادلات الکترونیکی, محرمانه ماندن آمار و اطلاعات و بهداشت محتوای شبکه اینترنت را به عمل آورده و اطلاعات مورد نیاز در این زمینه ها را در اختیار استفاده کنندگان از شبکه قرار دهند.

13- سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مکلف است تامین مالی لازم برای راه اندازی پروژه های تجارت الکترونیکی (موضوع بند4) و گسترش بعدی آن را از طریق تخصیص اعتبارات موجود و پیش بینی در اصلاحیه بودجه 80 و لوایح بودجه سالانه پیش بینی نماید.

14- دولت جمهوری اسلامی ایران از نقش فعال بخش غیر دولتی دراین زمینه استقبال و به لحاظ اشتغالزایی تجارت الکترونیکی, حمایتهای لازم را در قالب اعطای تسهیلات بانکی موضوع بندهای (د) و (ه) و (ط) تبصره (3) قانون بودجه سال 1380 کل کشور و بند (ج) تبصره (22) این قانون و سایر قوانین ذیربط معمول خواهد نمود.

15- شرکتهای غیر دولتی که در زمینه تجارت الکترونیکی فعالیت دارند مطابق با بند الف ماده 138 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم از معافیتهای مالیاتی برخوردار خواهند شد منوط به آنکه سود ابزاری را صرف راه اندازی, توسعه و یا تکمیل تجارت الکترونیکی نمایند.

16- وزارت بازرگانی ملکف است ظرف دو سال از تاریخ تامین اعتبارات مورد نیاز نسبت به راه اندازی شبکه جامع اطلاع رسانی تجاری اقدام نماید.

17- وزارت بازرگانی مجاز است نسبت به جلی و تشویق سرمایه گذاری خصوصی داخلی و خارجی در این زمینه اقدام نماید. سازمان سرمایه گذاری خارجی موظف است تسهیلات لازم برای تسریع امر فراهم آورد.

18- دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد موظف است امکان پیاده سازی تجارت الکترونیکی را حداقل در یکی از مناطق آزاد تا پایان سال 1380 و در یک منطقه دیگر تا پایان سال 1381 فراهم کند.

19- وظیفه نظارت و پیگیری اقدامات اجرایی فوق و ارایه گزارشات فصلی به شورایعالی اطلاع رسانی, به (کمیسیون تخصصی اطلاع رسانی اقتصادی, بازرگانی و تجارت الکترونیکی) با مسوولیت وزارت بازرگانی و عضویت وزارتخانه های علوم, تحقیقات و فناوری, پست و تلگراف و تلفن, صنایع و معادن, امور اقتصادی و دارایی, سازمان مدیرت و برنامه ریزی, بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران, گمرک جمهوری اسلامی ایران, دبیرخانه مناطق آزاد و بورس اوراق بهادار محول می گردد.

(ویرایش ششم)

1- هدف

نظر به گسترش سریع تجارت الکترونیکی در جهانی, گریز ناپذیر بودن استفاده از آن, نقش تجارت الکترونیکی در حفظ, تقویت و توسعه موقعیت رقابتی کشور در جهانی و صرفه جوییهای ناشی از اجرای تجارت الکترونیکی در کشور, دولت جمهوری اسلامی ایران عزم خود مبنی بر استفاده و گسترش تجارت الکترونیکی در کشور را بر طبق اصول و سیاستهای زیر اعلام می نماید.

2- اصول

5- دولت جمهوری اسلامی ایران زیرساختهای اصلی مورد نیاز را فراهم و زمینه های حقوقی و اجرایی مورد نیاز برای استفاده از تجارت الکترونیکی را تامین خواهد نمود.

6- به منظور جلوگیری از انحصار و ایجاد زمینه های رقابت, دولت جمهوری اسلامی ایران از توسعه فعالیتهای بخش خصوصی در این زمینه حمایت خواهد کرد.

7- دولت جمهوری اسلامی ایران از هر گونه محدودیت تبعیض آمیز در زمینه تجارت الکترونیکی جلوگیری خواهد نمود.

8- دولت جمهوری اسلامی ایران از گسترش استفاده از شبکه اینترنت جهت انجام تجارت الکترونیکی در کشور حمایت خواهد نمود و همزمان تدابیر لازم برای بهداشت محتوایی شبکه مزبور را تدارک خواهد نمود.

4- سیاستهای اجرایی

5-

1- شرکت مخابرات موظف است, ضمن تسهیل و بهره گیری از مشارکت بخش غیردولتی در این زمینه, حداکثر تا پایان سال 1381 نسبت به تامین و راه اندازی سخت افزار و نرم افزارهای مورد نیاز و برقراری خطوط ارتباطی پر سرعت و مطمئن به شبکه اینترنت در محدوده فعالیت خود اقدام و هزینه استفاده از خطوط مزبور را به شرح ذیل کاهش دهد.

شرح / سال 80 81

ظرفیت پهنای باند دیتای کل کشور Mbit 1000 Gbit 5

تعداد کاربران اینترنتی 1500000 5000000

تقسیمات خطوط شبکه K 64و M2و M8 و M34 K64وM2و M8 و M34و M155

2- مجمع عمومی بانکها, بانک مرکزی و شورایعالی بانکها موظفند تا پایان سال 1381 بسترهای سخت افزاری و عملیاتی لازم برای راه اندازی و بکارگیری وسیع انتقال الکترونیکی وجوه را بر اساس طرحی که تا پایان سال 1380 به تصویب کمیسیون تخصصی اطلاع رسانی اقتصادی, بازرگانی و تجارت الکترونیکی خواهد رسید فراهم نماید.

3- مجمع عمومی بانکها, بانک مرکزی و شورایعالی بانکها موظفند تا پایان سال 1381 امکان صدور, بکارگیری و فراهم نمودن خدمات کارتها اعتباری را در کشور فراهم نماید.

4- وزارت بازرگانی موظف است حداکثر یکسال پس از تخصیص بودجه مورد لزوم, بخشهای اساسی طرح ملی تجارت الکترونیکی کشور را اجرایی نموده و طی طرح های زیر محقق سازد:

4-1- امکان سنجی طرح جامع تجارت الکترونیکی کشور را به انجام رسانده و برنامه درازمدت توسعه ملی تجارت الکترونیکی را برای اجرا در محدوده زمانی برنامه سوم توسعه تدوین نماید.

4-2- (پروژه پیشگام تجارت الکترونیکی) را بعنوان بازار نمونه دادوستد الکترونیکی, بمنظور تامین بستر ایمن لازم برای مبادلات الکترونیکی داخلی و خارجی و ارایه خدمات جنبی مورد نیاز راه اندازی نماید و از اجرای پروژه های مشابه توسط بخش خصوصی حمایت کند.

4-3- مرجع صدور گواهی دیجیتال نمونه در کشور را به منظور کاربرد در حوزه تجارت الکترونیکی با لحاظ سازمان اجرایی, سخت افزار و نرم افزار لازم با استفاده از خدمات و فناوری مقبول جهانی ایجاد نماید. پس از راه اندازی نظام ملی مرجع صدور گواهی دیجیتال در کشور این مرجع در چارچوب آن نظام قرار خواهد گرفت.

4-4- با توجه به ضرورت تقویت توان عملی داخل کشور در فناوری مربوط به گواهی دیجیتال, همزمان با اجرای بند 4-3 از ایجاد فناوری ملی با استفاده از نیروهای متخصص داخلی حمایت, و از نتایج آن استفاده نماید.

5- وزارت علوم تحقیقات و فناوری موظف است با هماهنگی و حمایت وزارت بازرگانی و وزارت پست و تلگراف و تلفن نسبت به ایجاد رشته ها و گرایشهای مرتبط و نیز ارایه واحدهای درسی در زمینه های فنی و اقتصادی تجارت الکترونیکی اقدام نماید.

6- صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است نسبت به تهیه و پخش برنامه های آموزش و ترویج در زمینه تجارت الکترونیکی با همکاری وزارت بازرگانی اقدام نماید.

7- وزارت بازرگانی موظف است به طور مستمر نسبت به برگزاری دوره های آموزشی کوتاه مدت تخصصی و عمومی و برگزاری همایشهای بین المللی و داخلی در زمینه تجارت الکترونیکی اقدام نماید.

8- وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است هزینه های راه اندازی تجارت الکترونیکی را به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی ذیل ماده 148 قانون مالیاتهای مستقیم تلقی نماید.

9- کلیه وزارتخانه ها, سازمانها, موسسات و شرکتهای دولتی موظفند نسبت به راه اندازی سیستم تجارت الکترونیکی در مبادلات خود اقدام و تا پایان برنامه سوم توسعه لااقل نیمی از مبادلات خود را به این روش انجام دهند.

10- وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت بازرگانی موظفند ترتیبی اتخاذ نمایند که مالیاتها و حقوق گمرکی اخذ شده از کالاها و خدمات مبادله شده در این روش افزونتر از سایر روشها نباشد.

11- سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است تامین مالی لازم برای راه اندازی پروژه های تجارت الکترونیکی (موضوع بند4) و شبکه جامع اطلاع رسانی کشور ماده 116 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ا ایران و گسترش بعدی آن را از طریق تخصیص اعتبارات موجود و پیش بینی در اصلاحیه بودجه 80 و لوایح بودجه سالانه پیش بینی نماید.

12- دولت جمهوری اسلامی ایران از نقش فعال بخش غیردولتی در این زمینه استقبال و به لحاظ اشتغالزایی تجارت الکترونیکی, حمایتهای لازم را در قالب اعطای تسهیلات بانکی موضوع بندهای (د) و (ه) و (ط) تبصره (3) و بند (ج) تبصره (22) قانون بودجه سال 1380 کل کشور و سایر قوانین ذیربط معمول خواهد نمود.

13- شرکتهای غیر دولتی که در زمینه تجارت الکترونیکی فعالیت دارند مطابق با بند الف 138 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم از معافیتهای مالیاتی برخوردار خواهند شد منوط به آنکه سودابرازی را صرف راه اندازی, توسعه و یا تکمیل تجارت الکترونیکی نمایند.

14- وزارت بازرگانی موظف است نسبت به جلب و تشویق سرمایه گذاری خصوصی داخلی و خارجی در این زمینه اقدام نماید. سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران نیز موظف است تسهیلات لازم را برای تسریع امر فراهم آورد.

15- دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد موظف است امکان پیاده سازی تجارت الکترونیکی را حداقل در یکی ازمناطق آزاد تا پایان سال 1380 و دریک منطقه دیگر تا پایان سال 1381 فراهم کند. کلیه دستگاههای اجرایی کشور که در این مناطق فعالیت می نمایند موظفند نسبت به ارایه خدمات و راه اندازی فعالیتهای مورد نیاز در این زمینه اقدام نمایند.

16- دبیرخانه شورایعالی اطلا?-----

EXTENDED BODY: