| تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران |
قوانین مربوط به فعالیت سامانه‌های وی‌اودی یا همان شبکه‌های عرضه اینترنتی و برخط محصولات صوتی و تصویری آنقدر غیرشفاف و مبهم است که نه فقط فعالان و ناظران این حوزه را دچار سردرگمی‌هایی کرده بلکه بستر پرابهامی را برای یکه‌تازی سوءاستفاده‌گران مهیا کرده است.
حامد عنقا و غلامرضا موسوی ضمن اشتراک‌نظر درباره سهم و تأثیر «پول‌های آلوده» در فضای تولید و توزیع محصولات فرهنگی، درباره مصادیق و تأثیر این پول‌ها بر فعالیت «وی‌اودی»ها به مناظره پرداختند.
عطیه مؤذن: بحث بر سر سازوکار وی‌اودی‌ها هنوز به سرانجام مشخصی نرسیده است و ابهامات بسیاری درباره این بستر نوظهور عرضه و تولید محصولات تصویری بی‌پاسخ مانده است؛ از یک طرف سینمایی‌ها نگران فعالیت‌های بی‌ضابطه وی‌اودی‌ها هستند و از طرفی فعالان این حوزه هنوز از نظارت «ساترا»؛ سازمانی که در زیرمجموعه صداوسیما متولد شده است، احساس نگرانی می‌کنند. مدیران ارشاد و رسانه ملی هم که در کشاکش پذیرش مسئولیت آنچه امروز بر بستر وی‌اودی‌ها در دسترس مخاطبان قرار می‌گیرد، بیشتر دل‌نگران حیطه اختیارات و دامنه نفوذ خود هستند.
به همین منظور و در راستای روشن‌تر شدن سازوکار این روزهای وی‌اودی‌ها و چالش‌هایی که در این مسیر قدرت گرفتن روزافزونشان قابل طرح است، میزگردی را با حضور غلامرضا موسوی تهیه‌کننده باسابقه سینما و حامد عنقا از چهره‌های فعال در حوزه مجموعه‌های نمایشی در تلویزیون و شبکه نمایش خانگی ترتیب دادیم؛ موسوی به‌عنوان رئیس انجمن تهیه‌کنندگان مستقل سینما که مدت‌هاست خواستار نظارت بیشتر بر این سامانه‌های برخط است، ادامه شرایط فعالیت این روزهای وی‌اودی‌ها را تهدیدی برای آینده سینمای ایران می‌داند و عنقا که در حال حاضر سریال «آقازاده» را برای پخش از یکی از همین وی‌اودی‌ها در دست تولید دارد، با این زاویه نگاه موسوی هم‌داستان نیست.
قرار بود در این میزگرد نماینده‌ای از طرف صنف «وی‌اودی‌ها» و همچنین نماینده‌ای از طرف «ساترا» (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر) که به‌نظر می‌رسد رسمی‌ترین نهادی است که عهده‌دار نظارت بر ساز و کار این سامانه‌ها شده است، حضور داشته باشند اما عملاً نمایندگان هر دو طرف به‌رغم دعوت و پیگیری چندباره محافظه‌کاری و سکوت را ترجیح دادند و حاضر به حضور در این میزگرد نشدند. جالب اینکه هم از سوی صنف «وی‌اودی» و هم از سوی مسئولان «ساترا» دلیل اصلی عدم تمایل برای حضور در این میزگرد نگرانی بابت احتمال اختلال در روند مذاکرات برای توافق دو جانبه بر سر شرایط قانونی ادامه فعالیت وی‌اودی‌ها اعلام شد!
در هر حال آنچه خبرگزاری مهر از قریب به یک ماهه گذشته کلید زده و پیگیر آن نیز خواهد بود، ابهام‌زدایی و شفافیت بیشتر درباره ماهیت و نیز فرآیند فعالیت سامانه‌های وی‌اودی است که بی‌تردید در آینده‌ای نه‌چندان دور، قدرت بلامنازع بازار عرضه محصولات صوتی و تصویری خواهند بود. سامانه‌هایی که در نشست حاضر تنها بخشی از نگرانی‌ها و ابهامات درباره فعال‌تر شدن آنها از نگاه دو چهره فعال و کارشناس در حوزه تولید و عرضه محصولات نمایشی، مطرح شده است.
در ادامه بخش نخست گفتگوی صریح و چالشی خبرگزاری مهر با حضور غلامرضا موسوی و حامد عنقا که در بخش‌هایی صورت مناظره به خود گرفت را می‌خوانید؛
* وی‌اودی‌ها، سامانه‌های آنلاین درخواستی، یوجی‌سی‌ها و… سرویس‌هایی هستند که طی چند سال گذشته شکل گرفته‌اند و برخی از آنها یک باره رشد و توسعه پیدا کرده‌اند اما هنوز فضای شفافی نسبت به فعالیت این سامانه‌ها وجود ندارد. اینکه هر یک دقیقاً چه کاربری و مزایایی دارند؟ سازوکار فعالیت و نظارت بر کارشان چگونه است؟ آیا فقط توزیع‌کننده هستند یا خودشان هم می‌توانند وارد عرصه تولید شوند و مسائل دیگر. به طور مثال ما امروز در جهان نام‌های بزرگی مثل «اچ‌بی‌او» را می‌شناسیم که سریال تولید و پخش می‌کند و یا «نتفلیکس» که از جایی به بعد دست به تولید سینمایی هم می‌زند. اما نمی‌دانیم وی‌اودی‌ها در ایران قرار است چه نسبتی با این تجربه‌های جهانی داشته باشند و هنوز برای بسیاری مشخص نیست که وضعیت عملکرد آنها در ایران چگونه خواهد بود؟
حامد عنقا: از نتفلیکس و اچ‌بی‌او نام بردید. ابتدا باید نکته‌ای را کوتاه درباره اینها روشن کنیم. بحث‌هایی که الان مطرح می‌شود حدود ۱۲ سال پیش که استریمرها به تدریج در آمریکا شروع به کار کردند نیز شکل گرفت. نتفلیکس را بسیاری از زمانی شناختند که به تولید اولین محتوای خود دست زد و آن را روی سایت خود بارگذاری کرد؛ سایتی که هنوز به اپلیکیشن روی سیستم‌های اندروید و آی‌اواس مجهز نشده بود. با این حال نتفلیکس از آنجا به دنیا نیامد بلکه شبکه‌ای بسیار گسترده در حوزه کرایه دی‌وی‌دی، سی‌دی و نوار در امریکا بود که آن هم از دل مجموعه‌ای دیگر به‌وجود آمده بود. این گستردگی به کرایه دادن فیلم به شکل آنلاین تبدیل شد و کارکرد یک وی‌اودی را پیدا کرد که به جای اینکه محصول را به شکل فیزیکی به درب خانه بفرستد و یا شما بخواهید از مغازه تهیه کنید، می‌توانستید آن را به صورت اینترنتی بگیرید.
نتفلیکس یک باره از زیر بوته درنیامده اما از روزی درباره نتفلیکس حرف زده می‌شود که در تیتراژ سریالی به نام «خانه پوشالی» که کوین اسپیسی بازی می‌کند و دیوید فینچر سازنده آن است اسم نتفلیکس هم دیده شد. تصور خیلی‌ها این است که جهان نتفلیکس از این نقطه آغاز شده است، به این ترتیب سایر استریمرها یا سامانه‌های آنلاین ویدئوی درخواستی شامل وی‌اودی‌ها و آی‌پی‌تی‌وی‌ها، لزوماً می‌خواهند از همان ابتدا تولیدکننده محتوا هم باشند درحالی که اینگونه نیست. این یک صنعت و بیزنس جداگانه است و تولید محتوا نیز یک صنعت جداگانه است.
در کشور ما تجربه شبکه نمایش خانگی هم شاید جزو منحصر به فردترین نمونه‌ها در دنیا باشد که البته منظور در حوزه پخش دی‌وی‌دی فیلمهای سینمایی نیست، بلکه منظور در حوزه سریال‌سازی با این شیوه است؛ ما جزو معدود کشورهای دنیا هستیم که سریال را برای عرضه در قالب دی‌وی‌دی می‌سازیم. نه اینکه شما در کشورهای دیگر دی‌وی‌دی سریال را از مغاره نمی‌خرید اما دی‌وی‌دی سریالی را خریداری می‌کنید که به طور مثال شبکه اسکای یا اچ‌بی‌او قبلاً آن را پخش کرده است و این مدل که اولین توزیع یک سریال از مغازه‌ها باشد، به شکل منحصر به فردی در ایران رایج است. اینکه الان اچ‌بی‌او، شوتایم و دیگر شبکه‌ها در حال راه‌اندازی سرویس‌های استریم خود هستند، راه ناگزیری است که جهان جدید برایشان بوجود آورده است.
* ناگزیرند یا به‌دنبال یک ایده‌ال هستند؟ به‌طور مثال وی‌اودی‌ها هم این هدف را دارند که در همین راستا حرکت کنند...
عنقا: ناگزیر هستند، چون نتفلیکس توانست یک بازار جدید را از این طریق ایجاد کند. دوم اینکه شوتایم و اچ‌بی‌او و… از ابتدا هم شبکه‌های تولید محتوا بودند که به صورت تلویزیون‌های کابلی از سال ۱۹۸۰ تا الان در حال فعالیت هستند. هرچند امروز حتی کمپانی‌های تولیدکننده محتوا، مثل بخش تلویزیونی یونیورسال یا کلمبیا پیکچرز برای نتفلیکس، شوتایم، اچ‌بی‌او و سایر سرویس‌های استریمر، در حال تولید هستند.
خیلی وقت‌ها انتهای سریال‌ها لوگوی کمپانی‌های بزرگ فیلمسازی دنیا را می‌بینیم اما باید توجه داشت که خود نتفلیکس به‌عنوان یک کمپانی بیزنسی ویدئوهای درخواستی، مستقیماً از آقای موسوی به‌عنوان تهیه‌کننده درخواست نمی‌کند که برای او سریال بسازد، بلکه اقای موسوی صاحب یک کمپانی است که آن کمپانی برایش مستقیم سریال را تولید می‌کند. همه این بحث‌هایی که امروز درباره وی‌اودی‌ها داریم که زیر نظر چه کسی باشند و نظارت بر آنها چگونه باشد، در آمریکا سال‌ها پیش‌تر مطرح بوده است.
سال ۲۰۰۸ یکی از بحث‌ها در آمریکا این بود که محصول یوتیوب یا وی‌اودی‌ها از طرف چه نهادی باید نظارت شود؟ و به طور مثال چه کسی باید بر تاک شو تلویزیونی یک چهره مشهور که روی یوتیوب شخصی خود آن را می‌گذارد نظارت کند؟ بنابراین آنجا هم چنین بحث‌هایی وجود داشته است و فکر نکنیم این فضای مبهم فقط به ما تعلق دارد. این مقدمه را بیان کردم تا دوباره احساس نکنیم ما چون ایرانی هستیم دچار این مشکلات شده‌ایم.
* قطعاً همینطور است اما مساله این است که به هر حال آنها این فضا را پشت سر گذاشته‌اند و حالا ما فکر می‌کنیم چطور خوب است که این مشکلات را سپری کنیم و این فضای مبهم را مشخص‌تر و روشن‌تر پیش ببریم تا با چالش‌های مشابه و بلکه بیشتر روبه‌رو نشویم.
عنقا: آقای موسوی خاطرش است، ۱۰ سال پیش هم وقتی می‌خواستیم سریال «قلب یخی» را برای پخش در شبکه نمایش خانگی بسازیم عزت‌الله ضرغامی رئیس اسبق صداوسیما نامه زد و ما را دادگاهی کرد و جلوی ما را گرفتند اما حالا هر سال کلی سریال در شبکه نمایش خانگی ساخته می‌شود!
* پس شروع تجربه سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی هم با چالش رو به رو بود؟
عنقا: بله وحشتناک. من در آن مقطع به دلیل لجبازی‌های بیهوده دو سال نتوانستم در تلویزیون کار کنم.
* اقای موسوی، با توجه به فضایی که نسبت به وی‌اودی‌ها وجود دارد، چقدر لازم می‌دانید که نظارتی روی سازوکار این سامانه‌ها وجود داشته باشد تا به طور مثال در ابتدای مسیر قدرت‌گیری، مثل شروع سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی، با چالش‌هایی که به آن اشاره شد، مواجه نباشیم.
غلامرضا موسوی: ما معمولاً جزو گروهی هستیم که ابتدا در استخر می‌پریم و بعد فکر می‌کنیم که باید شنا کنیم. آقای عنقا به درستی مسائل را توضیح داد، البته یک نکته مهم وجود دارد که وی‌اودی‌ها یا سامانه‌های ویدئو درخواستی جزو گروه تلویزیون‌های کابلی یا ماهواره‌ای و یا شبکه‌هایی از قبل موجود بودند، نیستند، بلکه یک باره در مقطعی دیدند بازاری وجود دارد و جماعتی جذب این بازار شدند، تا به عنوان یک بیزنس از آن استفاده کنند.
ما چند سال پیش در شورایعالی تهیه‌کنندگان برای اولین بار با این پدیده روبه‌رو شدیم. برای اینکه بتوانیم قضیه را مدیریت کنیم و ماجرا با روشی منطقی با سینما پیش برود از معاونت سینمایی وقت خواهش کردیم که یک شورای مدیریتی برای وی‌اودی‌ها تشکیل شود. دو عضو هم از اعضای ما یعنی علیرضا داوودنژاد و منوچهر شاهسواری به عنوان نمایندگان شورایعالی در این سیستم حضور داشتند.
این شورای مدیریت قرار بود برنامه‌ریزی کند تا وی‌اودی‌ها به درستی کار خود را آغاز کرده و مسیرشان را ادامه دهند و یارخاطر سینمای ایران هم باشند. درواقع ما از وجه یار خاطر سینمای ایران وارد این ماجرا شدیم. جلساتی هم طبیعتاً پیش رفت و تلویزیون هم از طرف دیگر سیستم دیگری را با نام دیگری (ای‌پی‌تی‌وی) راه انداخت. الان مساله این است که این سیستم باید به تلویزیون واگذار شود و یا وزارت ارشاد عهده‌دار آن باشد؟ اما در ادامه که وی‌اودی‌ها شکل گرفت، این دوستان سعی کردند شورای مدیریتی را دور بزنند و عملاً با توجه نکردن و نیامدن به جلسات فقط به منافع خودشان فکر می‌کردند، آنها فکر نکردند که این منافع باید به سینمای ایران هم کمک کند.
* قوانین سفت و سختی داشتید؟
موسوی: نه، چندان قوانین عجیب و غریبی نبود چون ما قصد داشتیم از این کار برای حمایت از تولید و سینمای ایران استفاده کنیم. شاید تنها قانونی که دوست نداشتند و از آن فرار کردند، این بود که به جای خرید حق پخش، هزینه براساس دیده شدن فیلم پرداخت شود. الان هم این یکی از مصیبت‌هایی است که دچارش هستیم.
از طرفی دیگر یکی از مشکلات ما ورود پول‌های کثیف و یا پول‌هایی که برای پولشویی وارد می‌شدند، بود که به گمان من اختلال زیادی هم ایجاد کرد. نمونه‌اش هم اتفاقی که در بانک سرمایه رخ داد به سریال «شهرزاد» منتهی شد. اینها باعث شد اقتصاد سینمای ایران و اقتصاد شبکه نمایش خانگی دچار تحول منفی شود. اینها پول‌هایی بادآورده داشتند و این پول‌های بادآورده موجب گرانی و بالا رفتن دستمزدها شد.
البته متأسفانه برخی از همکاران من هم مقصر بودند چون نه تنها در کنترل موضوع نقشی نداشتند بلکه خودشان یکی از افرادی بودند که سعی کردند این پول‌ها را بیاورند، تقسیم کنند و خودشان هم این میان چیزی نصیب ببرند. این سیستم به تدریج داشت درست می‌شد که ما با وی‌اودی‌ها با اشکال جدید آن رو به رو شدیم! این شرکت‌ها بیشتر به منافع شخصی خود فکر کردند و برای اینکه بتوانند تعداد کاربرانشان را زیاد کنند، دست به هر عملی زدند؛ سریال ساختند، فیلمهای خارجی را به صورت دزدی بارگذاری کردند، سریال‌های خارجی را بدون کپی‌رایت بارگذاری کردند. طبیعتاً سریال‌هایی را هم سفارش دادند و پول‌های بادآورده‌ای را پرداخت کردند که البته شامل همه نمی‌شود. جماعتی از این پول‌ها استفاده کردند و نمونه آن همان است که شنیدیم بازیگری به طور آنگاژه، سریال بازی می‌کند؛ یعنی بازیگری که در سینمای ایران رشد کرده و در سینمای ایران هم چهره شده است اما یک سال پول می‌گیرد که اصلاً بازی نکند!
* چون اسم او هم مطرح شده است، می‌خواهید اسم را هم بیان کنید...
عنقا: منظور نوید محمدزاده است که همه جا درباره‌اش حرف زده می‌شود.
موسوی: نمونه‌های متعددی هم هستند و تنها او نیست، از طرفی دستمزدها را به شکل وحشتناکی افزایش دادهاند و سریالی که حداکثر می‌تواند با ۱۰ یا ۱۵ میلیارد ساخته شود هزینه‌اش به دو یا سه برابر می‌رسد و معلوم است که خاصه خرجی‌های (ولخرجی) مختلفی در حال انجام است؛ هزینه‌هایی که گفته می‌شود از جیب خودشان است اما به اقتصاد ما در سینمای ایران لطمه می‌زند. بحث من ابداً شخصی نیست. من این مسئله را صنفی می‌بینم و فکر می‌کنم این اتفاق با ورود پول‌های کثیف به شبکه نمایش خانگی رخ داد و بعد ما با افزایش بی‌رویه دستمزدها مواجه شدیم.
این را هم بگویم من روی افزایش دستمزدی که حق بازیگر است و به تناسب تورم اتفاق می‌افتد، بحثی ندارم، یا بازیگری که معروف شود یا کارکشته‌تر شود، دستمزدش بالاتر می‌رود و همه اینها منطق دارد و اینگونه نیست بازیگر شب بخوابد و صبح بیدار شود، پولی دربیاورد که معلوم نیست از کجا آمده است؟ حتی برخی از این شرکت‌ها که حرفهای نبودند، پول را به آدم‌هایی می‌دادند که گهگاه سر خودشان هم کلاه می‌رفت. مثلاً یکی از دوستان من سریالی ۳۰ قسمتی ساخته بود که شما می‌بینید یک فیلمساز بسیار خوب پشت کار است و قصه شروع بسیار خوبی هم دارد اما از اواسط آن به مجموعه‌ای سردرگم تبدیل می‌شود و شما متوجه می‌شوید که در طول ساخت این سریال، طرف بیشتر به دنبال تَلکه‌کردن وی‌اودی است! وی‌اودی هم دنبال این است که تماشاگر جذب کند و یک چرخه معیوب شکل گرفته است. حتی وسط کار می‌بینید که وی‌اودی خرج تعطیلی پروژه را که عوامل بتوانند یک فیلم هم بسازند، می‌دهد.
* به نظر شما اگر وی‌اودی‌ها زیر نظر سازمان ساترا و صداوسیما باشند، این چرخه معیوب یا این فرآیند بی‌ضابطه قانونمند خواهد شد؟
موسوی: من اینگونه که شما می‌گوئید، نمی‌گویم. بحث اصلی من این است که روی وی‌اودی‌ها هیچگونه کنترل منطقی و درستی وجود ندارد. من به عنوان رئیس انجمن تهیه‌کنندگان مستقل سینمای ایران چندبار مطرح کرده‌ام که چرا فیلمها و سریال‌های خارجی بدون هیچ ضابطه‌ای در این وی‌اودی‌ها ترجمه، دوبله و بارگذاری می‌شوند. خودِ صاحبان وی‌اودی‌ها هم می‌دانند که این فیلم و سریال‌ها دزدی است، چون از خارج از کشور دسترسی به این فیلمهای خارجی ندارید اما آن قسمت از ماجرا که به ضرر من و همکاران من است، این است که فرد می‌تواند از خارج فیلم ایرانی را دریافت کرده و دلار یا ارز پرداخت کند و هیچ‌کس این مسئله را کنترل نمی‌کند.
بالاخره وقتی فیلم خارجی می‌رسد، طرف صاحب نفع ماجرا در خرید فیلم سینمایی ایرانی امساک می‌کند یا حقوق بچه‌های ما را نمی‌دهد یا فیلمها را به غلط از کسانی که مؤسسه‌های رسانه‌ای داشته‌اند، می‌خرد و همکاران ما را وادار می‌کند که دائم به دادگاه بروند و شکایت کنند. این بی‌برنامگی را چگونه باید جبران کنیم؟ از طرفی می‌بینیم برخی از این وی‌اودی‌ها با سیاستگذاران ارشاد ارتباط دارند و گفته می‌شود که از خودِ آنها هستند.
* آقای عنقا شما سهم پول‌های بادآورده که آقای موسوی به آن اشاره کردند را در فعالیت وی‌اودی‌ها چقدر می‌دانید؟
عنقا: من با خیلی از مباحث آقای موسوی موافق هستم ولی به نظرم بین حرفهای درست و کاملاً منطقی، برخی از مثال‌های حاشیه‌ای وارد می‌شود که می‌تواند از پایه بحث را عوض کند. من با خیلی از نکته‌های ایشان موافق هستم، اما با نتیجه‌گیری‌هایی که ایشان دارند، موافق نیستم. ایشان خیلی از مسائل را در طول هم می‌بینند و البته به عنوان رئیس یک صنف، به موضوع از زوایای کلی نگاه می‌کنند اما فکر می‌کنم حلقه‌های مفقوده زیادی وجود دارد.
بعد از آقای موسوی، من بیشترین کسی هستم که درباره پول‌های آلوده در رسانه‌ها مصاحبه کرده و حرف زده‌ام. آقای موسوی از نگاه صنفی گفته‌اند و من هم بحث صنفی و هم اقتصادی داشته‌ام. به شدت هم موضع تند و تیز گرفته‌ام. کما اینکه معتقد به پولشویی نیستم و قائل هستم پول‌هایی که وارد این سینما شده است، به دلایل دیگری غیر از پولشویی بوده است. چون رقم‌ها، رقمی نبوده است که بخواهد پول را بشوید. یادتان باشد برای شستن هزار میلیارد تومان پول، باید ۲ هزار میلیارد تومان گردش مالی داشته باشید تا آن هزار میلیارد تومان را بشویید. کسی با ۱۰۰ میلیارد تومان در سینما و سریال‌سازی، نمی‌تواند پولشویی کند!
دلایل خود من برای ورود پول‌های آلوده به حوزه سینما و سریال‌سازی بسیار جدی‌تر است. دلیلم همان سؤالی است که پرسیده شد چرا پول‌های آلوده غالباً صرف فیلمها یا سریال‌هایی شده است که سبک زندگی ما را نشانه رفته است و غالباً هم سخیف هستند؟ سخیف به معنای ایجاد نکات انحرافی و حاشیه‌ای در بستر اجتماعی است. مثلاً آقای موسوی درباره سریال «نهنگ آبی» صحبت می‌کند، چون اولین سریالی بود که یک وی‌اودی به آن ورود کرد. من و آقای موسوی در این بخش با هم زاویه داریم. البته بحثی در ورود پول‌های آلوده نیست و به نظرم، بلایی که در این چند سال پول‌های آلوده با ورود به سینما و تلویزیون به این صنعت وارد کرده‌اند، قابل کتمان نیست.
آقای موسوی خودش رئیس یکی از مهمترین صنوف تهیه‌کنندگان کشور است و متأسفانه اولین مقصران این بلا، تهیه‌کنندگانی بودند که درگیر این موضوع شدند. مسئله بازیگر نیست، تهیه‌کننده ایکس و ایگرگ بود که دست فلان بازیگر را گرفت، به دفتر سرمایه‌گذار خاص برد و دیگر آن دوست بازیگر از دفتر آن سرمایه‌گذار خاص بیرون نیامد که البته دلایلش هم اقتصادی است. آقای موسوی سرمایه‌گذار است و چرخ کمپانی‌اش می‌چرخد ولی من به تهیه‌کننده‌ای که پنج سال است بی‌کار است حق می‌دهم که به دنبال چنین سرمایه‌گذاری برود.
* در کنار آنها، بخشی هم مدیرتولیدهایی بوده‌اند که در این مسیر تهیه‌کننده شدند...
عنقا: بله و برخی از این مدیر تولیدها هنوز که هنوز است، مصاحبه می‌کنند و مدافع یقه‌چاک خیلی از همان سرمایه‌گذارانی هستند که یا محاکمه شده‌اند یا در انتظار محاکمه هستند. این بلایی که سر جامعه ما آمد، به واسطه همین محصولات خاص بود. تو محصولی می‌سازی که در آن فضایی لاکچری نشان می‌دهی و میل اجتماعی را بالا می‌بری و مشخص است که از نقطه‌ای به بعد، برای شما مهم نیست که این پول از کجا می‌آید!
اتفاقاً من خطر پول آلوده را در پولشویی نمی‌دانم، بلکه در کار فرهنگی که در جامعه رخ داد، می‌دانم؛ اینکه عده‌ای آدم لُمپن (تعریفم از لمپن کسانی هستند که در چرخه تولید اقتصاد و فرهنگ دخالتی ندارند و به نوعی سربار اجتماع هستند؛ این اصطلاح هیچ ارتباطی به مردم عادی که به طور مثال علاقه به برخی فیلمها دارند، ندارد) با تفکر لمپن فیلم و سریال لمپن را تولید کردند. من اکنون عضو شورای پروانه ساخت وزارت ارشاد هستم و واقعاً برخی از فیلمنامه‌هایی که می‌خوانیم حتی قابلیت خواندن هم ندارد اما یک سرمایه‌گذار گردن‌کلفت در پشت آنها است.
* و چون پول دارد و می‌تواند، این سریال‌ها را می‌سازد!
عنقا: بله و اینجا موضوع نهاد نظارتی اهمیت دارد که من هم با آقای موسوی موافق هستم اما این نظارت هیچ کار سختی نیست. من اکنون به اتحادیه او می‌روم و تقاضا دارم که یک فیلم سینمایی بسازم. او مرا تائید صلاحیت می‌کند اما نه به راحتی و عینِ بیست و چند سالی را که مشغول تولید بوده‌ام، بررسی می‌کند. بعد از آن من به وزارت ارشاد می‌روم. ارشاد می‌داند که کفِ هزینه سریالی مثل «آقازاده» چند میلیارد خواهد بود و از چه بازیگرانی در آن استفاده می‌شود. چرا ارشاد وقتی می‌خواهد پروانه ساخت بدهد، یک جمله نمی‌پرسد که پولت را از کجا آورده‌ای؟ این اصلاً کار سختی نیست.
* راه دَرو اعلام منبع غیرواقعی پول راحت نیست؟
عنقا: وزارت ارشاد حراست و هزار روش برای استعلام دارد، می‌تواند به راحتی جویا شود که یک تهیه‌کننده منشأ پول خود را معرفی کند. سریالی که حداقل حدود ۲۰ میلیارد تومان پول می‌خواهد و بعد از اینکه در وی‌اودی‌ها و از طریق دی‌وی‌دی‌ها پخش شود، می‌تواند یک چرخه اقتصادی ۶۰ تا ۷۰ میلیاردی ایجاد کند. درحالیکه این سوال پرسیده نمی‌شود. تنها تفاوت پول کثیف و غیرکثیف در پیدا کردن منشأ پول است اما درباره بحث وی‌اودی‌ها باید گفت اگر بخواهیم وی‌اودی‌ها را به این بحث پیوند بزنیم، اجحاف کرده‌ایم و بی‌عدالتی انجام شده است.
موسوی: البته من فکر می‌کنم شما یک نکته را متوجه نشدید. من گفتم اقتصاد سینما در دو برهه با مشکل مواجه شد؛ یکی با ورود پول‌های بادآورده و دیگری زمانی که وی‌اودی‌ها وارد میدان شدند. اشتباه نکنید، وقتی پول‌های وی‌اودی‌ها وارد چرخه شد، باز هم سینمای ایران دچار لطمه اقتصادی شد. به این معنا که ما دچار سیستمی شدیم که آدم‌های ناشی با تهیه‌کنندگانی کار کرده‌اند و در اغلب موارد دچار اشتباهاتی شده و باعث شده‌اند سینما و اقتصاد آن دچار التهاب شود. نکته من این است که «پول‌های وی‌اودی‌ها» عملاً همان کارکردی را پیدا کرده است که «پول‌های بادآورده» چند سال پیش‌تر به وجود آوردند.
عنقا: به نظر من، تفاوت بسیاری وجود دارد. شما می‌گوئید به سینمای ایران لطمه زده اما من این لطمه را متوجه نمی‌شوم...
موسوی: چندان چیز عجیب و غریبی نیست. من به نسبت مسئولیت‌هایم طبیعتاً مسائل اقتصادی سینمای ایران را رصد می‌کنم. البته شما هم تولید کرده‌اید و مشغول تولیدات هستید اما من با همکارانی سر و کار دارم که هر روز با مصیبتی مواجه می‌شوند و طبیعتاً بیشتر در جریان مشکلات قرار می‌گیرم. جالب است که چندی پیش یکی از مدیران وزارت ارشاد با من تماس گرفته بود و درباره مباحثی که من پیرامون وی‌اودی‌ها مطرح می‌کردم، به شوخی پرسید «تو بالاخره با تلویزیون هستی یا با ارشاد؟» و منظورش این بود که من جواب دهم «با ارشاد هستم» اما من به او گفتم «سینمایی هستم» چون برای من جایی مهم است که منافع سینمای ایران را تأمین کند.
عنقا: اتفاقاً من فکر می‌کنم مسیری که می‌رویم در دراز مدت لطمه بزرگ‌تری به سینمای ایران خواهد زد...
موسوی: این نظر شماست...
عنقا: به هر حال شما به‌عنوان رئیس صنف نظر جدی‌تری دارید، اما بهتر است نکته‌ای را روشن کنم. حضور من در این بحث صرفاً به دلیل نگاه اقتصادی این بحث است. سریالی که من می‌سازم، هیچ ارتباط سرمایه‌گذاری و سرمایه‌پذیری با وی‌اودی‌ها ندارد. من دو شریک دیگر دارم که یکی دولتی و ارگانی و دیگری غیرارگانی است. این توضیح را دادم تا این برداشت پیش نیاید که از زاویه سود شخصی نسبت به وی‌اودی‌ها حرف می‌زنم.
دوم آنکه به‌عنوان اولین کسی که در کشور کار استریم یعنی «سامانه کنسرت آنلاین کشور» را انجام داده و شروع‌کننده صنعت استریم بوده است، باید این نکته را بگویم که آقای موسوی همیشه روی بخش خصوصی اصرار دارد و اتفاقاً یکی از مستقل‌ترین مجموعه‌های بخش خصوصی است. از آنجایی که او سابقه مطبوعاتی هم دارد خیلی سخت است بتوانید با او جدل کنید. با این حال، آقای موسوی از این زاویه به من جواب بدهید که یک مجموعه اقتصادی متوجه شده که جهان به سمت تماشای آنلاین می‌رود یعنی در یک خلائی که احساس کرده است بازاری وجود دارد و می‌تواند از آن درآمدزایی کند، مجوزی دریافت کرده است، مثل یوجی‌سی‌های تماشا، آپارات و… یا سامانه‌های «فیلیمو» و «نماوا» که مشهورترند. مثل اینکه شما احساس می‌کنید در فلان استان تماشاگر وجود دارد ولی سینما ندارند، سرمایه‌گذاری می‌کنید و با پول شخصی یا با کمک از ارشاد استان، یک سالن می‌سازید.
اینها هم احساس کردند چنین نیازی نسبت به سامانه‌های آنلاین وجود دارد و باید به این سمت بروند و وی‌اودی‌هایی راه‌اندازی کردند که ابتدا به تعداد بیشتری می‌رسید و البته توضیح می‌دهم که چرا آیو، لنز و سایر سرویس‌های آی‌پی‌تی‌وی الان کمرنگ شده‌اند. درواقع نسخه‌ای که آقای موسوی برای وی‌اودی‌ها می‌پیچد، نسخه‌ای است که برای آی‌پی‌تی‌وی‌ها با سرمایه‌گذاری حداقل صد برابری این وی‌اودی‌ها راه‌اندازی شد.
خود من به شکل مستقیم درگیر دو مجموعه بودم و می‌دانم که چرا با توجه به سرمایه‌گذاری چند برابری، امروز حتی اسمی از این آی‌پی‌تی‌وی‌ها نمی‌شنویم. می‌خواهم بگویم نتیجه بحث آقای موسوی این بلا را سر این مجموعه‌های اقتصادی بخش خصوصی هم خواهد آورد.علی‌رغم آنکه او همیشه روی بخش خصوصی تاکید دارد.
اتفاقاً اگر می‌خواهیم پول‌های آلوده به صنعت سینما و سریال‌سازی وارد نشود، هر چقدر بخش خصوصی و سرمایه‌گذار واقعی را حمایت کنیم، سرمایه‌گذار قلابی نمی‌تواند به راحتی وارد پروژه شود. الان هم مجموعه‌هایی برای منافع اقتصادی خودشان و نه برای منافع اقتصادی سینما یا صنف سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بستری را راه انداخته و به یک تعامل مالی رسیده‌اند مثل زمانی که شبکه نمایش خانگی و سریال‌ها شروع به تعامل کردند، حق پخش ویدئوها به یکباره افزایش یافت و مثل امروز نبود که ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون هزینه شود بلکه در سال‌های ۸۹-۸۸ حق امتیاز دی‌وی‌دی در حدود یک یا یک و نیم میلیارد خرید و فروش می‌شد. چه بلایی بعد از آن بر سر شبکه نمایش خانگی آمد؟ چرا دیگر چنین پولی پرداخت نشد؟
البته آن زمان هم سریال‌های «شانه‌تخم‌مرغی» وارد شدند و بازار را خراب کردند. الان هم وی‌اودی‌ها به همین شکل است. یک نفر خواسته در حوزه سریال‌سازی برای وی‌اودی‌ها سرمایه‌گذاری کند و با خودش فکر کرده است سعید ملکان تهیه‌کننده و فریدون جیرانی کارگردان و یا بازیگرانی مثل لیلا حاتمی، ساعد سهیلی و … تیم خوبی می‌شوند و دست به تولید زده است اما ممکن است به نتیجه‌ای که می‌خواسته، نرسیده باشد. مانند هر کسی که فکر می‌کند سریال یا فیلم موفقی می‌سازد اما لزوماً نتیجه‌ای که در ارتباط با مخاطب مورد نظرش است نمی‌گیرد...
موسوی: بحث ما درباره مصداق‌ها نیست...
عنقا: مثال‌ها است که باعث نتیجه‌گیری می‌شود.
موسوی: شما گفتید که این شرکت‌ها بخش خصوصی هستند و کار خود را هم قانونی شروع کرده‌اند. شما می‌دانید که کار این شرکت‌ها به انحصار ختم شده است؟ اگر نمی‌دانید که باعث تأسف است. این شرکت‌ها اکنون کاملاً انحصاری فعالیت می‌کنند.
عنقا: چرا انحصار را نمی‌شکنید؟
موسوی: در آمریکا هم که کشور سرمایه‌داری و عجیب و غریب است، قانون «ضد تراست» اعمال می‌شود. اما اینجا کاملاً شیر تو شیر است و کنترلی وجود ندارد...
عنقا: شما دارید مبنایی را به اشتباه بررسی می‌کنید. الان دیگر انحصاری وجود ندارد...
موسوی: فلان شرکتی که شما می‌گوئید در بخش خصوصی است، در اولین فرصتی که توانسته است پایش را روی خِرخِره سینمای ایران گذاشته است و فشار می‌دهد و به صورت انحصاری کار می‌کند. شرکت بعدی که می‌آید با هم کنار می‌آیند و هر دو شرکت با هم هماهنگی می‌کنند و پدر سینمای ایران را درمی‌آورند. از طرفی، قانون ضدانحصار هم نداریم و وزارت ارشاد هم خدا را شکر اصلاً نمی‌داند چه اتفاقی در حال رخ دادن است. اینجاست که من فکر می‌کنم بهترین شکل قضیه در این شرایط انحصاری همین است که زیر چتر تلویزیون بروند چون آنجا هم یک مکان انحصاری است و حداقل اینطوری با هم کنار می‌آیند و مهم نیست اگر از بین می‌روند. مگر آنها به این فکر هستند که سینمای ایران از بین نرود؟
ما بارها با هم صحبت کردیم و قرار بود این افراد پای میز مذاکره بیایند اما نیامدند. چگونه می‌شود این انحصاری را که به‌وجود آمده است، از بین برد؟ تنها راهش همین است که زیر چتر جایی برود که خودش انحصاری باشد. برای من سینمای ایران مسئله است. برای من نه وی‌اودی‌ها به شکل کنونی آن مهم است و نه نگران هستم که صاحبان آنها آنطور که پیش از این شنیدیم، به ترکیه بروند. من و همکارانم تا جایی که بتوانیم اجازه نمی‌دهیم که اینها با انحصار هر بلایی را که می‌خواهند بر سر سینمای ایران دربیاورند. پول این وی‌اودی‌ها به گونه‌ای به سینما لطمه زده است و انحصارشان به شکلی دیگر ضربه زده است.
عنقا: من می‌خواهم صفر تا صد پیشنهاد آقای موسوی (مبنی‌بر نظارت تلویزیون بر وی‌اودی‌ها) را بیان کنم. اکنون دو تا سه مجموعه اقتصادی مسیری را که آقای موسوی پیشنهاد می‌کنند، پشت سر گذاشته‌اند و ما داریم دوباره مسیری را مشاهده می‌کنیم که نتیجه آن شکست بوده است. الان دو وی‌اودی داریم که ایشان می‌گوید انحصار است درحالیکه انحصار نیست و سومین و چهارمین وی‌اودی هم در راه است.
موسوی: انحصار است...
* بالاخره ابتدا نوعی دامیپنگ بین این وی‌اودی‌ها شکل گرفت و باعث شد هم سایر رقبا کنار بروند هم این وی‌اودی‌ها هزینه‌ها را تعیین کنند...
عنقا: مسئله این است که یک مجموعه صنفی می‌گوید «فیلم مرا ایکس تومان بخر» اما خریداری نمی‌شود و بعد همه تلاش‌ها در این راستا است که «اگر این منافع به من نمی‌رسد، کاسبی تو هم به هم بریزد» و این همان جنس نگاه دهه شصتی است.
آقای موسوی همیشه معلم من بوده و خواهد بود، دستش را هم می‌بوسم اما این نگاه ضد توسعه است و من اطمینان دارم که دودش هم به چشم سینما می‌رود. این بلا یک بار چند سال پیش سر ما آمده است. شما می‌دانید چند آی‌پی‌تی‌وی در این چند سال از بین رفت؟
موسوی: سیستم آی‌پی‌تی‌وی‌ها متفاوت بود. اینکه شرکت‌هایی پول بگذارند که تبلیغاتش را تلویزیون بگیرد، با وی‌اودی‌ها متفاوت است.
ادامه دارد...
شبنم کهن چی - قدیمی ترین و شیرین ترین خاطره نسل دهه پنجاهی ها از فیلم دیدن، برمی گردد به دوران امپراتوری دستگاه پخش ویدیو؛ زمانیکه دوستِ پدر یا برادرمان با یک کیف بزرگ سیاه به خانه مان می آمد. در کیف که باز می شد، جادوی سینمای فیلم های VHS ما را مسحور خودش می کرد. روی نوار چسب سفید باریکی، لبه هر فیلم VHS، اسم فیلم به همراه کشور سازنده یا هنرپیشه محبوب آن نوشته شده بود؛ سنگام- هندی؛ قیصر- بهروز؛ دایی جان ناپلئون و ... فیلم منتخب ما هفتگی به مبلغ 300 تا 500 تومان اجاره می شد تا یک شب از هفته خانوادگی، روبه روی تلویزیون بنشینیم و صدای شکستن تخمه همراه با فیلم آغاز شود. بعدها، بیشتر از اجاره کردن فیلم یا به سینما می رفتیم یا سی دی می خریدیم. اما فناوری، به سرعت همه چیز را متحول کرد.
حالا ما درحالیکه هنوز به میانسالگی نیز نرسیدیم، شب های بی خوابی، در تاریکی اتاق روی صفحه موبایل مان فیلم نگاه می کنیم یا هنگامی که در اتوبوس مسیری طولانی را در ترافیک طی می کنیم درحالیکه هدفون توی گوش گذاشتیم یا در اوقات بیکاری در محل کار که کم هم نیست یا زمانی که در کافه یا پارک منتظر دوستان مان هستیم فیلم می بینیم.
گاهی هم با دوستان مان دور هم آنلاین فیلم می بینیم. برخی از ما ترجیح می دهیم اینطور فیلم ببینیم تا نفری 12 هزار تومان بلیت سینما بخریم یا 5 هزار تومان سی دی فیلم های شبکه خانگی را بگیریم. آنلاین فیلم دیدن آن هم با وجود اینترنت موبایل، راحت تر از فیلم دیدن با دستگاه پخش است که ضرورت دارد در خانه باشیم یا حتی سینما که ضرورت دارد ساعت مشخصی در سالن سینما حاضر شویم.
حالا بخشی از نسل جوان و نوجوان عادت به دانلود غیرقانونی فیلم ها و دست به دست کردن آن با استفاده از فلش مموری دارند، برخی هم با پرداخت هزینه، دانلود قانونی می کنند و تعدادی نیز با عضویت در سایت های VOD به صورت آنلاین روی موبایل یا لپتاپ شان با استفاده از اینترنت موبایل یا سرویس اینترنتی که از ISPها می گیرند، فیلم می بینند. این روزها تعداد دسته آخر رو به افزایش است به خصوص از زمانی که با عضویت در برخی از سایت های VOD ترافیک کاربران رایگان شده است.
تا اکنون 12 شرکت VOD از وزارت ارشاد و 5 شرکت IPTV از صدا و سیما مجوز فعالیت دارند که از این بین هشت سرویس VOD فعال هستند؛ فیلم نت، فیلیمو، نماوا، آیو، کاناپه، زوم، لنز و مای اپز. میانگین ترافیک سرویس های فعال در این حوزه روزانه به روایتی بین 5 تا 10 ترابایت به صورت میانگین و به روایتی دیگر بین 20 تا 30 گیگابیت در ثانیه برآورد شده است. این ترافیک در پیک ترافیک به 50 گیگابیت در ثانیه هم می رسد. این آمار بدون در نظر گرفتن فعالیت سرویس آپارات است که جزو دسته UGCها محسوب می شود؛ یعنی User General Content که کاربران نیز در آن محتوا تولید می کنند.
برای رشد بازار VODها، طرح ترافیک رایگان با همکاری برخی از اپراتورها و ISPها از دی ماه سال گذشته آغاز شد. در این طرح کاربران با عضویت روزانه یا ماهانه به انتخاب خود، می توانند با ترافیک رایگان فیلم یا سریال ببینند. این طرح با توافق VODها و سرویس های اینترنتی اعم از اپراتورها و ISPها اجرا می شود.
یکی از آگاهان که خواست نامش فاش نشود، گفت: براساس این توافق در صورتی که کاربران VOD از اینترنت شرکت یا اپراتوری که VOD با آن توافق کرده استفاده کنند، هزینه ترافیک مصرفی کاربر را سرویس VOD به اپراتور یا ISP پرداخت می کند. گفته می شود که به ازای هر یک گیگابایت، مبلغ 800 تومان از سوی شرکت های VOD پول به اپراتورها و شرکت های ISP پرداخت می شود. اگر فرض کنیم تمام پهنای باند مصرفی شرکت های VOD و IPTV رایگان شود، با در نظر گرفتن ترافیک 20 تا 30 گیگابیت بر ثانیه می توان محاسبه کرد شرکت های VOD هر دقیقه 180 هزار تومان به شرکت ها و اپراتورهایی که برای ترافیک رایگان کاربران با آنها توافق کرده اند، پرداخت می کنند؛ روزی 295 میلیون و 200 هزار تومان، ماهانه 8 میلیارد و 856 میلیون تومان.
این محاسبه نشان می دهد این مدل برای رایگان کردن ترافیک موجب ورشکستگی شرکت های VOD خواهد شد؛ لذا برای رشد صنعت شاید یکی از بهترین پیشنهادها تعرفه گذاری یک قیمت ثابت برای اینترنت داخلی است که با پرداخت این مبلغ کاربر ترافیک نامحدود داشته باشد.
این فرد آگاه اعلام کرد: عرضه ترافیک رایگان به کاربرانی که با اینترنت همراه از VOD استفاده می کنند، به شدت زیان آور است؛ چراکه در یکی از اپراتورها برای رایگان شدن ترافیک تعرفه ای مقرر شده است که بر اساس آن شرکت های VOD باید برای رایگان کردن ترافیک کاربران تلفن همراه 60 درصد از درآمد خود را به اپراتور پرداخت کنند. این در حالی است که شرکت های VOD مطابق با مصوبه شورای سند باید معادل 50 درصد فروش خود را به صاحب محتوا پرداخت کنند؛ بنابراین به نظر می رسد باید قوانین و مصوبات جدیدی در کل اکوسیستم اعم از وزارت ارتباطات و وزارت ارشاد وضع شود تا این صنعت در بدو شروع، کشته نشود.
یکی از فعالان بازار VOD درباره ترافیک و پرداختی صاحبان این سرویس به شرکت های ISP و اپراتورهای تلفن همراه گفت: ترافیک روزانه سرویس های VOD حدود 10 ترابایت در شرایط معمولی است و رقم پرداختی VODها درباره اپراتورها متفاوت است؛ اپراتورهای تلفن همراه از محل پرداختی که کاربران با استفاده از سرویس آنها انجام می دهند، درصدی را به عنوان سهم خود برمی دارند. برای مثال گفته می شود همراه اول با برخی از سرویس های VOD توافق کرده 60 درصد از هر پرداختی بابت حق عضویت، سهم او و 40 درصد حق VOD باشد.
ظاهرا ایرانسل به صورت درصدی سهم خود را مشخص نکرده و شنیده ها حاکی است قرار است بابت هر گیگابایت یک هزار و 850 تومان دریافت کند که هنوز این طرح را اجرایی نکرده است.
با در نظر گرفتن شیوه های مختلفی که ISPها و اپراتورها برای دریافت سهم از درآمد ناشی از عضویت کاربران و ایجاد ترافیک دارند، نمی توان به رقم مشخص گردش بازار اپرتورها و ISPها و VODها پی برد. برخی از فعالان این بازار معتقدند درحال حاضر VODها ماهانه حدود 500 میلیون تومان بابت ترافیک رایگان کاربران پرداخت می کنند.
پرداخت حق عضویت در سرویس های VOD ایرانی به دو شکل بانکی و اپراتوری انجام می شود. در دنیا برای پرداخت حق عضویت سرویس های VOD راهکارهای ساده تری نسبت به ایران وجود دارد. برای مثال نت فلیکس پس از دریافت اطلاعات ویزا کارت کاربران، به صورت خودکار، ماهانه حق عضویت را از حساب کاربر کسر می کند؛ اما در ایران کاربران یا باید هر بار از پرداخت آنلاین بانکی استفاده کنند یا به وسیله اپراتورها پرداخت کنند که یا روی قبوض آنها محاسبه یا از اعتبار آنها کسر می شود. شیوه دوم بین کاربران ایرانی محبوب تر است.
شاید به دلیل سهولت استفاده از اپراتورها و البته مزیت همراه بودن اینترنت آنهاست که تعداد کاربرانی که با سرویس اپراتورهای همراه از VODها استفاده می کنند، بیش از کاربرانی است که از طریق بانک ها به صورت آنلاین حق عضویت خود را می پردازند. درحال حاضر به صورت کلی بیش از 2 میلیون کاربر از اپراتورهای همراه از سرویس های VOD استفاده می کنند. می توان گفت این سرویس ها در ماه بین 300 تا 500 هزار کاربر فعال دارند که با استفاده از سرویس پرداخت اپراتورهای تلفن همراه عضو سرویس های VOD و IPTV می شوند. تعداد کاربرانی که با پرداخت بانکی آنلاین به عضویت این سرویس ها درمی آیند از کاربرانی که از طریق اپراتورها اقدام به پرداخت حق عضویت می کنند کمتر است.
تخمین زده می شود تعداد فیلم هایی که روی سرویس های VOD قرار گرفته اند حدود 2 هزار فیلم ایرانی و خارجی باشد که تقریبا نیمی از فیلم های ایرانی همزمان با پخش در شبکه خانگی روی سرویس های VOD قرار می گیرد.
پخش فیلم های خارجی دوبله شده در سرویس های VOD به دلیل رعایت نکردن کپی رایت آنها مورد انتقاد قرار گرفته است. اما نه وزارت ارشاد و نه سرویس های VOD واکنشی به این انتقادها نشان نداده اند. به هرحال نمی توان تکذیب کرد بخش بزرگی از جذابیت سرویس های VOD پخش فیلم های به روز خارجی است.
ویدیو درخواستی (Video on demand) یا VOD سیستم هایی هستند که به کاربران اجازه می دهند محتواهای صوتی یا تصویری را هر زمان که خودشان خواستند، گوش یا تماشا کنند. در این سیستم کاربران مجبور نیستند برنامه ها را در زمان پخش سراسری تماشا کنند. در ایران به VOD نمایش درخواستی گفته می شود و با راه اندازی این سرویس در قالب یک پروژه در کشور نام «سامانه نمایش درخواستی» به آن اطلاق شد که به صورت مختصر «سند» نام گرفت. درحال حاضر دو تشکل در این حوزه فعالیت می کنند؛ شورای سیاستگذاری VOD یا سند و انجمن صنفی شرکت های VOD و IPTV. (منبع:فناوران)
مخالفت صدا و سیما هیچ گونه سستی در ماموریتهای وزارت ارشاد ایجاد نمی‌کند و این پروژه به قوت خود پیگیری می‌شود.
در پی بروز برخی مخالفت‌ها از سوی صدا و سیما با راه اندازی سامانه نمایش خانگی که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری می‌شود، مدیر موسسه رسانههای تصویری تاکید کرد: این مخالفت ها هیچ گونه سستی در ماموریتهای وزارت ارشاد ایجاد نمی‌کند و این پروژه به قوت خود پیگیری می‌شود.
مصطفی ابطحی توضیح داد: بر اساس قوانین مصوب از جمله ماده 2 قانون اهداف و وظایف وزارت خانه‌ای، مصوبه 66 وزارت ارشاد بر هرگونه فعالیت در زمینه امور خبری ، تصویری، اطلاع رسانی و سمعی و بصری در هر نوع و در هر بستری اعم از دیجیتالی و غیر دیجیتالی حق نظارت دارد و همگان بایستی از این وزارتخانه مجوز بگیرند.
وی اضافه کرد: قانونگذار وزارت ارشاد را به عنوان متولی نظارت بر امور سمعی و بصری دانسته است و همه اشکال خبررسانی و اطلاع رسانی در هر شکل و قالب اعم از برخط یا برون خط و نظارت های پیشین و پسین را بر عهده این وزارتخانه گذاشته است.
ابطحی خاطر نشان کرد: بنابر این راه اندازی سامانه نمایش خانگی کاملا جزو وظایف ارشاد است و هیچ دستگاه دیگری در چارچوب قوانین مصوب اختیار راه اندازی این سامانه را ندارد. بلکه هر سازمانی که بخواهد با شرکت های مختلف قرارداد امضا کند، باید برای انتقال صوت و تصویر از وزارت ارشاد مجوز بگیرد.
مدیر موسسه رسانههای تصویری متذکر شد:با این دیدگاه قانونگذار کاملا دست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در این امر باز گذاشته است. نکته جالب این است که در پروژه سامانه نمایش خانگی ما به دنبال ارائه محتوای مورد درخواست مخاطبان هستیم و این امر با صوت و تصویر فراگیر که جزء ماموریت های سازمان صدا و سیما است، تفاوت ماهوی دارند.
وی با اشاره به شیوه فعالیت سامانه نمایش خانگی افزود: VOD محتوایی است که هر فرد در هر بستری و هر ساعت و با هر محتوای مجاز قانونی که در خواست کند، می‌تواند آن را تماشا کند در حالیکه صوت و تصویر فراگیر اساسا انتخابی نیست و مخاطب به لحاظ زمان بستر و محتوا، حق انتخاب ندارد.
ابطحی ادامه داد:طبیعی است صوت و تصویر فراگیر جز ماموریت های صدا و سیما است اما VOD غیر از صوت و تصویر فراگیر است. به هر حال ممکن است بین دستگاه های فرهنگی اختلاف نظر وجود داشته باشد اما این مسأله توسط نهادهای بالادستی قابل برطرف شدن است.
این مدیر فرهنگی هنری تصریح کرد: نهاد بالادستی همه نهادهای فرهنگی و اطلاع رسانی، شورای عالی فضای مجازی است و به همین دلیل از این شورا در خواست کرده ایم تفسیر قانونی و رسمی خود را از صوت و تصویر فراگیر ارائه دهند تا همه دستگاه ها بتوانند در چارچوب ماموریت های خود وظایفشان را انجام دهند و در این راهگذر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مرجع منحصر به فرد نظارتی بر همه حوزه های محتوایی، چندرسانه ای ، دیجیتالی و... اعمال نظارت می‌کند و این امر توسط قانونگذار در اختیار این وزارت خانه گذاشته شده و دستگاه های دیگر باید تابع قوانین مصوبه کشور باشند.
به گزارش ایسنا ابطحی یادآور شد: ما صدا و سیما را به عنوان بخش عظیم اطلاع رسانی که وظیفه منحصر به فرد آن ارائه صوت و تصویر فراگیر است ، می پذیریم و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برادر امین و متین صدا و سیما می دانیم که هر یک از این دو دستگاه وظایف و ماموریتهای خود را انجام می‌دهند و با ارائه نظر قانونی شورای عالی فضای مجازی این بحث ها به پایان خواهد رسید.
وی در ادامه با اشاره به رویکردهای راه اندازی سامانه نمایش خانگی توضیح داد: ما به دنبال استفاده از فرصت های جدید محتوای مجازی هستیم تا بتوانیم از ماهیت و هویت دینی، ملی، فرهنگی و هنری خود پاسداری کنیم. از طریق VOD امکان انتقال محتوای فرهنگی ایرانی به سراسر جهان فراهم خواهد شد و مخاطبان جدیدی پای سفره متنوع فرهنگی ما خواهد نشست که به معنای مقابله با پروژه نفوذ است که مقام معظم رهبری بارها از آن یاد کرده‌اند.
ابطحی سپس به دیگر مزیت‌های راه اندازی سامانه نمایش خانگی اشاره کرد و افزود: تاسیس این سامانه نقش برجسته ای در عملیاتی شدن اقتصاد مقاومتی دارد چون با تاسیس آن نهضت تولید محتوا به پا خواهد شد و این نه تنها موجب اشتغال فراوان می‌شود بلکه زمینه های افزایش محتوای ملی بومی و ایرانی را فراهم خواهد آورد و ما با این محتوا ها مخاطبان جدیدی پیدا خواهیم کرد.
مدیر عامل موسسه رسانه های تصویری در پاسخ به این پرسش که با وجود مخالفت صدا و سیما، تعامل تان با این رسانه چگونه خواهد بود؟ گفت: رونمایی VOD که با حضور وزرا و مقامات کشوری برگزار گردید آغازی برای اقدام مستمر و پیگیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می باشد و هر گونه سوء برداشت از این اقدام قانونی از سوی هر نهادی با ارجاع به دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی به عنوان نهاد فرادستی برطرف خواهد شد. بنابراین دفاع از کیان فرهنگ دینی و ملی امری است که هیچگونه غفلت و سستی بر نمی تابد.
این مدیر فرهنگی و هنری ادامه داد: در حال حاضر با شرکت های قدرتمندی قرار داد منعقد شده است و نهادهای تابعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم محتوای خود را در اختیار آنها قرار می دهند تا این شرکت ها با قرار دادن محتوا بر روی سرورهای خود مخاطبان جدیدی را از طریق نصب اپلیکیشن بر روی تلفن همراه ، تبلت، کامپیوتر شخصی و نیز ستاپ باکس در تلویزیون ها به تماشای محتوای فرهنگ ایرانی فرا خوانند.
مصطفی ابطحی در پایان در پاسخ به این پرسش که اولین آثار VOD چه زمانی در دسترس مخاطبان قرار می گیرد؟ گفت: عید امسال کسانی که اپلیکیشن VOD را بر گیرنده های خود نصب کنند یا ستاپ باکس در اختیار داشته باشند می‌توانند شاهد تماشای فیلمها و محتواهای جذاب و غنی ایرانی باشند.
در پی رونمایی از سامانه‌ی VOD، (سامانه نمایش درخواست) خبرهای غیر رسمی حاکی از مخالفت سازمان صدا وسیما با این سامانه داشت و سرانجام مخالفت سازمان با این سامانه در برنامه‌ی اخیر «هفت» علنی شد.
حامد معینی، مدیر حقوق بین الملل و مالکیت فکری صداوسیما گفت: آن چیزی که سازمان صداوسیما طبق قانون اساسی مدعی آن است، این است که پخش برنامه و اصولا رادیو و تلویزیون حکومتی است و این مسئله غیر قابل واگذاری است. برای ماهیت حقوقی سامانه VOD در سال 1379 یک نظریه تفسیری دایر بر راه اندازی شبکه‌های خصوصی از شورای نگهبان خواسته شد که نظر این شورا بر این مبنا بود که تاسیس و راه اندازی شبکه‌های خصوصی به هر نحو مغایر با قانون اساسی بوده و تولید و انتشار محتوای رسانه‌ای منصرف از هر نوع تکنولوژی برای مردم خلاف اصول مذکور است و تنها در انحصار صداوسیما است. این مسئله لزوما برای تلویزیون هم نیست و این چالش در حوزه اینترنت هم وارد است! یعنی تولید و انتشار هر محتوایی فارغ از هر نوع بستری و فرمی.
اختلاف صداوسیما با تلویزیون بر سر VOD
وی با اشاره به اختلاف صداوسیما و وزارت ارشاد بر سر مالکیت VOD ادامه داد: مسئله VOD از مدت‌ها قبل از سوی سازمان صداوسیما پیگیری شد و اپراتورهای آن مشخص شدند. اما در ایامی که سازمان بخاطر مسائل خاص سیاسی بنا نداشت به این مسئله ورود کند و به تعطیلی سایت ها بیانجامد، وزارت ارشاد از طرح خود رونمایی کرد. اما در تاریخ 12 دی ماه طبق دستوری که دادستان داده است پخش صوت و تصویر فراگیر توسط سایت‌هایی که مجوز از سوی صداوسیما نداشته باشد، تخلف محسوب می‌شود.
از وزارت ارشاد مستندات خواستیم
این کارشناس افزود: یک روز قبل از مراسم رونمایی از سامانه «سند»، سازمان با وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی مکاتبه‌ای انجام داد که خواسته شد مستندات وزارت ارشاد دال بر این موضوع بیان کند که تاکنون ما مجوزی ندیده‌ایم. این تصور را هم نداشته باشید که سازمان تاکنون دست نگه داشته و به تازگی به یادش آمده است. ما دو سال پیش شبکه IPTV (شیما) را راه اندازی کرده‌ایم و منتظریم تا خلاهای آن درآید و در برج دوم امسال اپراتورهای خود را برای این کار مشخص کردیم. قصد اقتصادی از این مسئله نداریم و خیلی درگیر بهره‌برداری تبلیغاتی از این مسئله نبوده ایم.
وزیر ارشاد چه گفت؟
این در حالی است که وزیر ارشاد 4 اسفند ماه در مراسم رونمایی از این پروژه، درباره رویکرد تلویزیون نسبت به سامانه نمایش درخواستی (مسند)، توضیح داد: آنچه که صدا و سیما تولید می‌کند، تصمیم‌گیری‌هایش در اختیار خودشان است. وزارت ارشاد نیز مسئول تولید محتوا در حوزه سینما، تئاتر و موسیقی است و ما مسئولیت آنچه که به این سه حوزه مربوط می‌شود برعهده می‌گیریم. البته این سامانه در اختیار همه است.
وی درباره رویکرد وزارت ارتباطات نسبت به مجوز آثاری که قرار است در این سامانه قرار بگیرد، هم مطرح کرده بود: وزارت ارتباطات از نظر فنی مجوز می‌دهد و بحث محتوایی هم در اختیار وزارت ارشاد است.
اظهارات سه سینماگر درباره‌ی VOD
اما در پی رونمایی از این سیستم،برخی از سینماگران هم در چند روز گذشته با ایسنا گفت‌وگو کردند.
سیروس تسلیمی درباره ارزیابی‌اش از راه‌اندازی پروژه سامانه نمایش درخواستی (VOD) گفت: شاید 10 درصد قیمت واقعی فیلمهای ما از طریق فروش دی‌وی‌دی‌هایشان در بازار دریافت شود. یعنی 90 درصد رایت فیلمها رایگان است و این مشکلی است که همیشه وجود داشته است. همچنان که در بحث موسسه رسانههای تصویری گفته می‌شود، استانی به بزرگی اصفهان فقط 10 نسخه از فیلمها می‌خرد چون مابقی کپی می‌شود. با این شیوه میلیاردها تومان از پول اصلی بدنه سینما در اختیار کسانی قرار می‌گیرد که کمترین زحمت را می‌کشند. البته اینکه VOD این مشکل را حل کند یک کار تکنیکی و فنی است و در وهله دوم نیازمند بازاریابی است.
وی ادامه داد: در گام نخست باید در کشورهایی که چندین سال است این شیوه را اجرا می‌کنند تحقیق و پژوهش کنیم و بهترین جایی که می‌تواند این پژوهش‌ها را انجام دهد، وابسته‌های فرهنگی هستند چون در کشورهای مختلف حضور دارند و می‌تواند بازار را ارزیابی کنند.
سیروس تسلیمی همچنین با اشاره به تغییر و تحول در سیستم پخش فیلمها به ایسنا تأکید کرد: این تحولات اجتناب‌ناپذیر است. همچنان که سیستم پخش 35 به دیجیتال تبدیل شد، VOD هم باید اتفاق بیفتد. منتها امیدوارم مصداق مثال «راه بینداز، جا بینداز» نباشد چون متأسفانه بسیاری از امور در کشور ما به این شیوه انجام می‌شود اما این بار امیدوارم روند معکوسی داشته باشیم تا نتیجه‌اش برای سینمای ایران میمون و مبارک باشد.
ریس شورای عالی تهیه‌کنندگان سینما هم بزرگترین حُسن سیستم نمایش درخواستی فیلم (VOD) را دگرگونی ارائه نمایش خانگی دانست اما نسبت به پول‌شویی‌های احتمالی از این پروژه هشدار داد.
سیدغلامرضا موسوی در گفت‌وگو با خبرنگار سینمایی ایسنا به تشریح محاسن و معایب سامانه نمایش درخواستی فیلمها پرداخت.
وی توضیح داد: VOD پیش از اینکه راه مقابله با قاچاق باشد یا مسائلی مشابه را پوشش بدهد، بزرگترین حُسن‌اش دگرگونی ارائه نمایش خانگی فیلم‌هاست.
این تهیه کننده سینما اضافه کرد: حُسن دیگر این پروژه این است که به کمک آن می‌توان هر فیلم را همزمان در سراسر دنیا ارائه کرد و مخاطب در هر نقطه‌ای از دنیا کافی است به اینترنت دسترسی داشته باشد تا بتواند با هزینه‌ای اندک، فیلم مورد نظر خود را ببیند. در حالی که پیش از این چنین امکانی وجود نداشت. از سوی دیگر این شیوه معمولا امکان دانلود ندارد، بنابراین با راه‌اندازی آن، مشکل قاچاق هم حل می‌شود.
موسوی در ادامه پیوستن به قانون کپی‌رایت جهانی را یکی از مهمترین الزامات اجرای پروژه VOD دانست و توضیح داد: برای اینکه بتوانیم جلوی قاچاق فیلم‌هایمان را در داخل و خارج از کشور بگیریم، لازم است به قانون کپی‌رایت جهانی بپیوندیم زیرا در حال حاضر مشکل قاچاق فیلم فقط به داخل کشور محدود نمی‌شود بلکه شبکه‌های ماهواره‌ای نیز فیلمها را بدون مجوز و در واقع به صورت دزدی نمایش می‌دهند.
تهیه‌کننده فیلمهای «چهارشنبه خون به پا می شود» و «خشکسالی و دروغ» در ادامه بزرگترین ایراد VOD را ورود پول‌های کلان به صنعت ویدیو دانست و تصریح کرد: با راه‌اندازی این صنعت می‌توان درآمد فوق‌العاده‌ای را به دست آورد و پول‌های کلانی به صنعت سینما تزریق می‌شود که بخشی از آن پاک و سالم و بخشی دیگر احتمالا برای پولشویی است.
موسوی خاطر نشان کرد: نتیجه ورود پول‌های کلان به سینما، بالا رفتن هزینه تولید خواهد بود که زیان‌های خاص خود را دارد. در این وضعیت دستمزد بعضی افراد دو، سه برابر افزایش پیدا می‌کند اما تعداد دیگری دستمزدشان به یک سوم می‌رسد و آنها ناچارند به این شیوه تن بدهند تا بتوانند کار کنند.
رئیس شورای عالی تهیه‌کنندگان سینما در پایان یکی از راه‌های حل این مشکل را ورود این شورا به برخی از تصمیم گیری‌ها دانست و افزود: شورای عالی می تواند اقداماتی را در این زمینه انجام دهد و معایب این سیستم را به محاسن آن تبدیل کند. به این معنا که تولید فیلم از طریق مراجع ذی‌ربط و با کنترل انجام شود. مثلا شورای عالی تهیه‌کنندگان می‌تواند در همکاری با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که مسئولیت صدور مجوزها را بر عهده دارد، کمک کند تا معایب این سیستم برطرف و به محاسن آن تبدیل شود.
پوران درخشنده هر چند از راه‌اندازی راه اندازی سامانه نمایش درخواستی فیلمها ابراز خرسندی کرد اما در عین حال ابزار تأسف کرد که این پروژه خیلی دیر در ایران اجرایی می‌شود.
این کارگردان به ایسنا، گفت: خوشبختانه پروژه VOD راه‌اندازی شد اما متأسفانه خیلی دیر این اتفاق افتاد و باید خیلی وقت پیش‌تر این پروژه در کشور ما راه‌اندازی می‌شد. این پروژه نوعی احقاق حق هنرمندان است اما حالا ما خیلی دیر داریم به حقوق‌مان می‌رسیم.
درخشنده در ادامه مبلغ تعیین شده از سوی این سامانه را برای نمایش فیلمها بسیار پایین دانست و تصریح کرد: اتحادیه باید قیمت‌گذاری را انجام بدهد و نظر نهایی را ارائه کند. قیمتی که در حال حاضر برای نمایش آنلاین فیلمها در نظر گرفته‌اند، بسیار بسیار پایین است.
او در پاسخ به این پرسش که آیا برای قیمت‌گذاری با فیلمسازان مشورت نشده است؟ توضیح داد: مشورت کردند و ما هم اعلام کردیم با نظر شورای عالی تهیه‌کنندگان موافقیم، اما قیمتی که حالا در نظر گرفته‌اند به هیچ وجه مناسب و منطقی نیست. گویا معیار را قیمت رایج در بازار دانسته‌اند در حالی که این قیمت‌ها نوعی دزدی از حقوق مالکان آثار است و باید با این نوع دزدی برخورد کرد.
به گزارش ایسنا، سامانه نمایش درخواستی (VOD) شیوه جدید توزیع فیلم است که به موجب آن فیلمهای سینمایی، کوتاه و مستند و آثار موسیقایی به صورت اینترنتی در دسترس مخاطبان قرار می گیرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به فشارها برای فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی گفت: وزرای عضو کمیته مصادیق مجرمانه در مقابل این فشارها مقاومت می‌کنند.
علی جنتی در مراسم اختتامیه هشتمین جشنواره رسانههای دیجیتال در ابتدای صحبت‌های خود به انتخابات هفتم اسفند اشاره کرد و گفت: کسانی که در این دوره در تهران و شهرستان‌ها مشارکت کردند نسبت به گذشته رقم قابل توجهی بود و جای تشکر دارد.
وی ادامه داد: البته انتخابات تهران همه را غافلگیر کرد و آنچه که کسی باور نمی‌کرد محقق شد. یکی از عوامل آن را می‌توان استفاده از فضای مجازی و رسانههای دیجیتال دانست و گفت که کسی که بهتر از آن استفاده کرده ثمره بیشتری برده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه در مورد رسانههای دیجیتال گفت: امروزه دنیا با سرعت بسیار زیادی در حال تحول است به خصوص در حوزه فناوری‌های رسانههای دیجیتال، انسان احساس می‌کند که تغییرات برق‌آسا است و به همین میزان هر چقدر رسانههای دیجیتال رشد می‌کنند در عرصه فرهنگ نیز تغییرات رخ می‌دهد.
جنتی رسانههای دیجیتال را با اختراع برق و چاپ مقایسه کرد و گفت: تحولی که بعد از اختراع برق و چاپ رخ داد برابری می‌کند با تحولی که بعد از پیدایش رسانههای دیجیتال ایجاد شده است چرا که چهره جهان را تغییر داد و دیگر روش‌های سنتی اعتبار خود را از دست دادهاند اکنون عموم مردم علاقه دارند از فضای مجازی برای آموزش، گرفتن اطلاعات، انجام کارهای بانکی و... استفاده کند.
به گزارش فارس وی به زمان پیدایش رسانههای دیجیتال اشاره کرد و گفت: در سال 1993 میلادی تنها 50 وب‌سایت در دنیا فعال بود و بعد از چند سال این تعداد به 5 میلیون رسیده است شاید در سال 1980 میلادی برای ذخیره یک گیگابایت اطلاعات یک اتاق را باید اختصاص می‌دادیم اما امروز 200 گیگابایت اطلاعات را در یک جیب‌مان قرار می‌دهیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: در سال 99 میلادی تنها یک میلیون نفر از اینترنت استفاده می‌کردند اما ظرف 15 سال این تعداد به یک میلیارد رسیده اکنون گروه سنی هم تغییر کرده و بچه‌های 4 یا 5 ساله نیز با استفاده از بازی‌های آنلاین در دنیای دیجیتال حضور دارند.
جنتی در مورد تغییرات فرهنگی نیز گفت: این پیشرفت‌ها موجب شده تا تغییرات عظیمی در فرهنگ رخ دهد به خصوص در دانشگاه و حوزه زمانی برای یک پروژه تحقیقاتی چند سال زمان می‌گذاشتند اما اکنون برای یک هفته‌ای پروژه‌ای را به سرانجام می‌رسانند.
وی خاطرنشان کرد: صدا، تصویر و کتاب‌ها در کنار بازی‌ها در فضای مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرند و در آینده‌ای نه چندان دور با یک تلفن همراه در هر نقطه‌ای از جهان می‌توان ارتباط تصویری و صوتی با دیگران برقرار کرد و همه خدمات ممکن را از همین طریق در اختیار گرفت.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه تأثیرات شبکه‌های اجتماعی بسیار بسیار گسترده است، گفت: این فضا همان مقداری که مفید است در عین حال زیان‌هایی دارد که باید مراقب آن باشیم. در همه حوزه‌ها از بازی و آموزش گرفته تا فیلم و سریال بدآموزی‌هایی وجود دارد و همچنین آموزش‌های منفی نیز ارائه می‌شود.
جنتی با اشاره به اینکه شبکه‌های ماهواره‌ای نیز در آینده‌ای نزدیک روی تلفن همراه قابل دسترس خواهند بود، گفت: وزارت ارشاد وظیفه صیانت از فرهنگ کشور را دارد ما آزادی داده‌ایم که افراد بتوانند بنویسند و در مطبوعات فعالیت کنند اما این آزادی افسارگسیخته نیست تا هر کس هرچه خواهد در مطبوعات منتشر کرد و هر رمانی خواست چاپ کند.
وی تأکید کرد:با تأسیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال وظیفه اصلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحقق پیدا می‌کند که این وظیفه اجرای قوانین است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد فعالیت رسانههای دیجیتال در روز انتخابات گفت: مشاهده کردید که در روز انتخابات هیچ محدودیتی از سوی دولت برای نقل و انتقال پیام‌ها در فضای مجازی ایجاد نشد و همگان توانستند در این فضا به بحث و تبادل‌نظر بپردازند.
جنتی رویکرد دولت یازدهم را از ابتدای تأسیس بحث اقتصاد فرهنگ و اقتصاد خلاق عنوان کرد و گفت: از همان زمان به دنبال اقتصاد خلاق بودیم به این معنی که محصول ذهن، فکر و خلاقیت مردم را که نیاز به ابزارهای فیزیکی ندارد به تولید برسانیم.
وی خاطرنشان کرد: یک وقتی می‌گفتند بزرگترین شرکت دنیا جنرال‌موتورز است اما امروز می‌گویند گوگل یا ماکروسافت.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به یکی از شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد و گفت: شبکه‌ای که نمی‌خواهم نام آن را بیاورم تا برایش تبلیغ شود در مدت کوتاهی توانست از میان ایرانیان 20 میلیون کاربر به خود اختصاص دهد و اکنون فضا به سمتی رفته که روزنامه‌های ما نیز در این شبکه فعال شده‌اند تا حرف خود را به گوش مردم برسانند.
جنتی با ذکر خاطره‌ای گفت: یکی دو سال قبل خبرنگاری نظر من را در مورد فیس‌بوک پرسید که من گفتم این شبکه هم منفعت دارد و هم زیان. خود من 4-5 سال است که از آن استفاده می‌کنم و با دوستانم در سراسر دنیا ارتباط برقرار کردم؛ آن زمان خیلی‌ها سروصدا کردند که وزیر ارشاد کشور از این شبکه استفاده می‌کند اما اکنون خودشان به سمت استفاده از این شبکه‌ها رفته‌اند.
وی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته از سوی برخی برای فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی گفت: تلاش‌های زیادی شد تا این شبکه‌ها را فیلتر کنند اما وزرای این دولت که عضو کمیته مصادیق مجرمانه هستند در مقابل آن مقاومت کردند و در عین حال توانستیم فیلترینگ هوشمند را برقرار کنیم و شما مشاهده می‌کنید که دیگر صفحات مبتذل در این شبکه‌ها قابل دسترس نیست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه امروز منتقدان نیز از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، تأکید کرد: نمی‌شود مقابل واقعیت‌ها و تکنولوژی ایستاد و ما باید اکنون برای توسعه فرهنگ خودمان از این شبکه‌ها استفاده کنیم.
جنتی تأکید کرد: همانگونه که در حوزه رسانههای رضوی ما فرهنگ رضوی را تبلیغ می‌کنیم می‌توانیم در حوزه‌های دیگر نیز فرهنگ خود را به دنیا بشناسانیم اما باید مراقب باشیم که ضمن استفاده از حداکثر استفاده از ظرفیت‌های خوب رسانههای دیجیتال از جنبه‌های زیان‌آور آن جلوگیری کنیم.
وی با اشاره به احداث سامانه نمایش درخواستی (VOD) گفت: این سامانه از تحولات عرصه فرهنگ است ما از ابتدای سینما تاکنون 3 هزار فیلم سینمایی و چندین هزار فیلم مستند تولید کرده‌ایم که البته اینها به‌جز آرشیو غنی صداوسیما است. در کنار این محصولات آلبوم‌های موسیقی وجود دارد که می‌توانیم روی سامانه قرار دهیم تا هرکس با تلفن همراه خود در هر نقطه‌ای از دنیا با قیمت ارزان از این خدمات استفاده کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: شبکه خانگی نیز وجود دارد که می‌توانیم روی این سامانه قرار دهیم همچنین می‌توان برنامه‌های رادیو و تلویزیون را نیز قرار داد تا کسانی که فرصت نکرده‌اند این برنامه‌ها را ببینند از طریق سامانه بتوانند برنامه‌ها را مشاهده کنند.
جنتی تأکید کرد: برای همین نوروز 95 دستور دادم تا حدود 100 فیلم و تعداد زیادی موسیقی روی این سامانه قرار بگیرد تا فضای شادابی در جامعه شکل بگیرد. چرا که اکنون مردم مجبور هستند آنچه صداوسیما پخش می‌کند را ببینند اما با استفاده از این سامانه مردم می‌توانند خودشان انتخاب کنند که چه چیزی می‌خواهند مشاهده کنند و در این صورت از وقت‌شان درست استفاده خواهند کرد.
وی در پایان در مورد لایحه قانون حمایت از مالکیت فکری و معنوی گفت: این لایحه تهیه شده و در اختیار مجلس قرار گرفته است امیدواریم که در مجلس جدید به تصویب برسد تا بتوانیم از تولیدکنندگان‌مان حمایت کنیم.
علی شمیرانی - حوزه ICT ایرانی رقابت نهادهای متولی در صدور مجوزهای موازی را کم داشت که آن هم جور شد. هفته گذشته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حالی به 6 شرکت مجوز اپراتوری ویدئویی داد که کمی قبل‌تر سازمان صدا و سیما نیز مجوز مشابهی را در اختیار چند شرکت دیگر گذاشته بود.
