ایران آماده پرتاب ماهواره‌های سنگین شد
رئیس سازمان فضایی ایران گفت: پایگاه فضایی چابهار برای منظومه سازی و ارائه خدمات بین‌المللی اهمیت زیادی دارد. این پایگاه مثل دروازه ورود به بازارهای پرتاب‌های بین‌المللی است.
به گزارش خبرنگار مهر، حسن سالاریه در مراسم بزرگداشت روز فناوری فضایی که با حضور مسعود پزشکیان؛ رئیس جمهور، محمد جواد ظریف؛ معاون راهبردی رئیس‌جمهور و جمعی از مسئولین و نمایندگان مجلس برگزار شد، گفت: ۱۴ بهمن یادروز پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره امید در سال ۱۳۸۷ است و این روز را سال تحویل سازمان فضایی ایران و مجموعه فضایی کشور می‌دانیم.
وی با مرور وقایع صنعت فضایی یک سال گذشته گفت: ما در اسفند ۱۴۰۲ پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره پارس یک را داشتیم که یک ماهواره سنجشی با دقت تصویربرداری طیف رنگی ۱۵ متر با قابلیت تصویربرداری از سطح زمین برای اهداف مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست است. این ماهواره با موفقیت در مدار تزریق شد. تست‌های متعددی بر روی این ماهواره انجام گرفت و بر اساس عملکرد این ماهواره، ماهواره نمونه دوم ارتقا یافته پارس یک را امروز رونمایی خواهیم کرد.
وی تاکید کرد: اتفاقاتی که در صنعت فضایی می‌افتد حاصل تحقیقات متعدد شبانه‌روزی در وزارت ارتباطات پژوهشگاه فضایی، مجموعه وزارت دفاع و صنایع فضایی سپاه، بخش خصوصی و دانشگاهی است.
رئیس سازمان فضایی ایران درباره دستاوردهای یک سال گذشته صنعت فضایی گفت: ما پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره چمران را داشتیم که با هدف تست عملکرد زیر سیستم‌های کنترل مدار و اصلاح مدار توسط ماهواره‌بر قائم ۱۰۰ در شهریور ماه امسال انجام شد.
به گفته سالاریه؛ پرتاب ماهواره چمران از ۲ حیث بسیار مهم بود. یکی اینکه پرتاب سه باره متوالی موفقیت آمیز قائم ۱۰۰ اتفاق افتاد و به نوعی تثبیت عملکرد این ماهواره‌بر بود و اتفاق دوم عملکرد موفقیت‌آمیز ماهواره چمران بود چون برای اولین‌بار تست‌های اصلاح مداری توسط این ماهواره انجام شد که برای ساخت منظومه‌های ماهواره‌ای و پیکره‌های بزرگ فضایی تکنولوژی مهمی است.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به پرتاب ماهواره‌های کوثر و هدهد در آبان ماه ۱۴۰۳ گفت: این اتفاق جزو اولین‌های صنعت فضایی ایران است که بخش خصوصی توانست سیستم کامل ماهواره را بسازد. بسیاری از زیرسیستم‌های ما را بخش خصوصی می‌سازد ولی برای اولین‌بار بود که بخش خصوصی دو ماهواره کامل را ساختند. ماهواره کوثر یک ماهواره سنجشی و ماهواره هدهد برای ارتباطات اینترنت اشیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی افزود: این اتفاق برای ما مهم بود که بخش خصوصی توانست در یک تعامل بین‌المللی این ماهواره را پرتاب کند.
رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه ما پیش از این پرتاب ماهواره خیام با پرتابگر سایوز را در اسفند ۱۴۰۲ داشتیم، افزود: ظرفیت پرتابگر داخلی ما بسیارعالی است ولی با توجه به اینکه ما ماهواره‌های متعددی در صف پرتاب داریم و بخش‌های مختلفی در کشور ماهواره می‌سازند، باید از ظرفیت‌های بین‌المللی در کنار داخلی استفاده کنیم.
وی با اشاره به عملیات موفق سازمان هوا فضای وزارت دفاع در آذرماه امسال، توضیح داد: این اتفاق مبارک عملیات موفق تزریق نزدیک به ۳۰۰ کیلوگرم جرم به مدار ارتفاع پایین بود. ما این جرم را تاکنون در مدار قرار نداده بودیم و دومین پرتاب سیمرغ با بلوک انتقال مداری ما مصادف شد.
سالاریه با بیان اینکه ما در ارتفاع پایین وضعیت خوبی داریم، گفت: ما پرتابگر قائم را داریم که به تثبیت رسیده است و پرتابگر سیمرغ را داریم که تقریباً به تثبیت رسیده و باید تعداد پرتاب‌ها را بالا ببریم؛ اما برای ارتفاع بالا اتفاق مهم عملیات موفق بلوک انتقال مداری سامان یک بود که توانست مانور مداری بدهد. بخش‌های بسیاری از آن تست شدند و نمونه دوم آن نیز ساخته شده، ماهواره فخر یک نیز بیش از ۹۰ درصد آن توسط بخش خصوصی انجام شده است.
وی درباره اتفاقات خوبی که در توسعه زیر ساخت افتاده است؛ گفت: چند زیرساخت اساسی و مهم در حال تکمیل است. پایگاه پرتاب چابهار (شهید رئیسی) را داریم که فاز اول آن به ۸۰ درصد پیشرفت رسیده و از اواخر امسال آماده بهره‌برداری است. به دلیل اینکه از لحاظ جغرافیایی در سواحل مکران قرار دارد، به مدارهای با شیب‌های مختلف دسترسی خوبی داریم.
معاون وزیر ارتباطات در مورد اهمیت این پایگاه گفت: این پایگاه برای منظومه سازی و ارائه خدمات بین‌المللی برای ما اهمیت زیادی دارد. این پایگاه مثل دروازه ورود به بازارهای پرتاب‌های بین‌المللی است.
به گفته سالاریه پیش‌بینی شده که این پایگاه در سه فاز به بهره‌برداری برسد و فاز اول پرتابگرهای سوخت جامد ما است که در حال اتمام است.
وی در مورد توسعه زیرساخت‌های آزمایشگاهی توضیح داد: کشور ما ظرفیت خوبی در ساخت ماهواره در اجرام ۲۰۰، ۲۵۰ و ۳۰۰ کیلوگرم داشته و تجهیزات خوبی تا ۵۰۰ کیلوگرم نیز اضافه شده است ولی کلاس یک تن که می‌تواند ظرفیت ماهواره‌های ما را افزایش چشم‌گیر بدهد در پژوهشگاه فضایی در حال ساخت است.
رئیس سازمان فضایی گفت: ظرفیت دیگر مراکز دریافت تصاویر و کنترل ماهواره است که در گوش شمال شرق و شمال غرب کشور سلماس و چناران راه‌اندازی داشتیم. ما پیش از این مراکزی در قشم و ماهدشت داشتیم و ضروری بود که ظرفیت کنترل ماهواره را افزایش دهیم و به اهداف خوبی خواهد رسید.
به گفته وی؛ این پایگاه‌ها ظرفیت خوبی برای توسعه کاربرد برای اهداف مدیریتی، کشاورزی و مدیریت آب و دسترسی به تصاویر سوپر رزولوشن ایجاد کرده است.
ماهواره های ناوک و پارس ۱ و ۲ با حضور رئیس جمهور رونمایی شد
در مراسم روز فناوری فضایی با حضور رئیس جمهور و با اعلام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، از سه ماهواره جدید ناوک۱، پارس۲ و نمونه ارتقا یافته ماهواره پارس ۱ رونمایی شد.
به گزارش خبرنگار مهر، مراسم روز ملی فناوری فضایی که امروز (دوشنبه ۱۴ بهمن‌ماه) با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری؛ سید ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و برخی از اعضای هیأت دولت، مقامات و مسئولان کشوری و لشکری و متخصصان و فعالان حوزه فضایی در سالن شهید قندی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد، از ماهواره‌های ناوک ۱، پارس۲ و نمونه ارتقایافته ماهواره پارس۱ رونمایی و گزارشی از روند پیشرفت پروژه‌ها و برنامه‌های آتی فضایی ارائه شد.
ویژگی‌های ماهواره ناوک
ماهواره ناوک ماهواره‌ای مخابراتی است که به کمک پلتفرم ماهواره‌های کلاس ۲۰ تا ۵۰ کیلوگرم پژوهشگاه فضایی توسعه یافته است.
هدف اصلی ماهواره ناوک آزمون عملکرد صحیح پرتابگر سیمرغ بهینه است که در آینده نزدیک پرتاب خواهد شد. پرتابگر سیمرغ بهینه، ماهواره ناوک را به مدار بیضوی کشیده تزریق خواهد کرد.
ماهواره ناوک وزنی حدوداً ۳۴ کیلوگرم و ابعاد ۴۰ در ۴۰ در ۶۰ سانتیمتر دارد. این ماهواره دارای محموله دوزیمتری برای اندازه‌گیری میزان تشعشعات فضایی است. ارتباط مخابراتی این ماهواره با ایستگاه‌های زمینی در باند فرکانسی S برقرار خواهد شد. ماهواره ناوک دارای سنسور مگنتومتر برای سنجش میدان مغناطیسی زمین و عملگرهای تورکر برای کنترل جهت‌گیری ماهواره در فضا است.
یکی از مأموریت‌های ماهواره ناوک سنجش تشعشعات فضا با عبور از کمربند ون آلن و صحت‌سنجی عملکرد ماژول‌های توسعه‌یافته در پژوهشگاه فضایی ایران است. بر این اساس، عملکرد زیرسیستم‌های مختلف این ماهواره مثل بردهای توان، پردازش، دوزیمتری، درایور تورکر و عملگر تورکر در مدار مورد آزمون قرار خواهد گرفت. همچنین آزمون عملکرد الگوریتم‌های کنترلی در فاز آرام‌سازی و آزمون برقراری لینک مخابراتی در ارتفاع بالا و کارکرد زیرسیستم موقعیت‌یابی GPS ارتقا یافته برای استفاده در ارتفاع بالای ۱۰۰۰ کیلومتر از مأموریت‌های دیگر این ماهواره است.
ویژگی‌های ماهواره پارس۲
ماهواره پارس۲ با وزن ۱۵۰ کیلوگرم، مجهز به دو محموله تصویربرداری با دو نوع سنجنده متفاوت خطی با قدرت تفکیک ۳ متر رنگی و سنجنده دوبعدی با قدرت تفکیک ۴ متر تک‌رنگ و ۸ متر چندطیفی است که با ترکیب تصاویر به‌دست‌آمده از محموله‌ها و تکنیک‌های نرم‌افزاری به قدرت تفکیک بهتر از ۲٫۵ متر خواهد رسید.
هر دو محموله به‌صورت کاملاً بومی در داخل کشور طراحی و ساخته شده‌اند. همچنین این ماهواره مجهز به پیشرانه بوده و امکان اصلاح مشخصه‌های مداری جهت حصول شرایط بهینه تصویربرداری را خواهد داشت. ماهواره پارس۲ قادر به برآورده‌سازی طیف متنوعی از کاربردها در بخش‌های مختلف محیط‌زیست، جنگلداری، حوادث غیرمترقبه و مدیریت شهری خواهد بود.
ویژگی‌های نمونه ارتقا یافته ماهواره پارس۱
نمونه ارتقا یافته ماهواره پارس ۱، یک ماهواره سنجشی تصویربرداری است که با استفاده از پلتفرم کلاس بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم ماهواره‌های سنجشی پژوهشگاه فضایی ایران توسعه یافته است.
نمونه اول این ماهواره در سال گذشته با موفقیت با پرتابگر سایوز پرتاب شد و مورد آزمون قرار گرفت. نتایج این پرتاب در بهبود نمونه دوم ماهواره پارس۱ مورد استفاده قرار گرفت و اصلاحات لازم در نمونه دوم ماهواره نسبت به نمونه اول پارس۱ انجام شده است.
نمونه دوم ماهواره پارس۱ به ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتری و در مدار نزدیک به زمین پرتاب خواهد شد. وزن این ماهواره کمتر از ۱۵۰ کیلوگرم است و دارای سه محموله تصویربرداری Multispectral (MS)، Short-wave infrared (SWIR)، Thermal infrared (TIR) است که هر کدام از آن‌ها طیف‌های نوری و حرارتی مختلف و به ترتیب با دقت ۱۵ متر، ۱۵۰ متر و ۳۰۰ متر تصویربرداری می‌کنند. تصاویر اخذ شده از طریق باند ایکس مخابراتی به زمین ارسال می‌شود.
این ماهواره دارای سیستم تعیین موقعیت و کنترل وضعیت سه‌محوره با دقت بهتر از نیم درجه است. انرژی این ماهواره از طریق سلول‌های خورشیدی گالیم آرسناید تأمین می‌شود که بر روی پانل‌های بازشونده قرار دارند.
ذخیره انرژی در باتری انجام می‌شود و از طریق مبدل‌های مختلف در بین اجزای ماهواره توزیع می‌شود.
این ماهواره از طریق سیستم پیشران گاز سرد امکان اصلاح مداری و تصحیح نقطه تزریق را دارد. این ماهواره همچنین دارای یک محموله ثانویه به‌نام دوزیمتر است که وظیفه اندازه‌گیری میزان یون تجمعی تشعشعات را بر عهده دارد. سازه ماهواره به شکل مکعبی و از صفحات لانه‌زنبوری ساخته شده است که حداکثر مقاومت در برابر ارتعاشات لحظه پرتاب را دارا است. جهت افزایش قابلیت اطمینان ماهواره، بیشتر بخش‌های ماهواره دارای قطعات جایگزین بوده و در برابر رخداد خطا مقاوم است.
برگزاری نمایشگاه جانبی و نخستین جلسه شورای عالی فضایی
در حاشیه مراسم روز فناوری فضایی، نمایشگاه جانبی صنعت فضایی دایر شده و آخرین دستاوردها و پروژه‌های مهم فضایی در حوزه طراحی و ساخت ماهواره، توسعه پرتابگرهای بومی و سامانه‌های کاربرد داده‌های ماهواره‌ای در آن به نمایش درآمده است.
استفاده از فناوری فضایی برای مدیریت منابع آبی و حفاظت از اراضی ملی
وزیر ارتباطات گفت: صنعت فضایی می‌تواند برای مدیریت منابع آبی و پیکره آبی و همچنین در شناسایی کانون‌های ریزگرد کمک کننده باشد.
به گزارش خبرنگار مهر، دکتر ستار هاشمی امروز در مراسم بزرگداشت روز فناوری فضایی که با حضور دکتر مسعود پزشکیان؛ رئیس جمهور، دکتر محمد جواد ظریف؛ معاون راهبردی رئیس‌جمهور و جمعی از مسئولین و نمایندگان مجلس برگزار شد، گفت: به واسطه مجاهدها و پایمردی محققان در این شرایط نه‌چندان هموار، اکنون می‌توانیم اعلام کنیم که کشور ما جایگاه ویژه‌ای در فناوری فضایی در دنیا دارد.
وی با اشاره به حضور مسعود پزشکیان در این مراسم گفت: حضور دکتر پزشکیان در وزارت ارتباطات به نیکی نشان می‌دهد که دولت چهاردهم اعتقاد راسخ به توسعه صنعت فضایی کشور دارد.
وزیر ارتباطات و فناوری ارتباطات درباره تکالیف برنامه هفتم توسعه برای صنعت فضایی گفت: تکلیفی که دیده شده این است که جایگاه ما در مدار پایین زیر ۱۰۰۰ کیلومتر را تثبیت کنیم و به مدار بالای موسوم به «جئو» ۳۶ هزار کیلومتر دسترسی پیدا کنیم.
وی تاکید کرد: ما امروز شاهد توفیقات ارزشمندی هستیم که با همت و همدلی و با کار تیمی بین حوزه‌های مختلف به ثمر رسیده است. بازیگران و کنش‌گران و فعالین مختلفی منظومه‌وار کنار یکدیگر قرار گرفتند و این موفققیت‌ها را رقم بزنند. از بخش خصوصی گرفته تا حوزه‌های لشگری و کشوری و وزارتخانه‌های متعددی که مستقیم از دستاوردهای صنعت فضایی تا وزارتخانه‌هایی که از سرریزهای آن استفاده می‌کنند.
هاشمی با اشاره به نقش بخش خصوصی در توسعه فناوری فضایی گفت: باور ما این است که بخش خصوصی به ادله مختلف می‌تواند مسیری که آغاز شده ادامه دهد و دستاوردها را شتاب ببخشد. بخش خصوصی می‌تواند از ظرفیت‌های بی‌نظیر نیرو انسانی کشور استفاده کند. بخش خصوصی نگاه استفاده بهینه از منابع را دارد و می‌تواند در تعاملات بین‌المللی مشارکت و ورود مؤثر داشته باشد.
وی افزود: باور داریم که بهره‌وری از موضوعاتی است که می‌تواند ما را به رشد اقتصادی ۸ درصد رهنمون کند؛ بنابراین ما باید این فضا را برای بخش خصوصی مهیا کنیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به استفاده از صنعت فضایی در حوزه‌های مختلف گفت: یکی از اتفاقاتی که مورد تأیید رئیس جمهور است، تهیه نقشه‌های پوششی برای کشور است. این نقشه‌ها کمک می‌کند بتوانیم مدیریت کشوری را انجام دهیم. استفاده از صنعت فضایی می‌تواند در حفاظت از اراضی ملی و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی به‌ویژه اراضی کشاورزی کمک کننده باشد.
وی درباره اهمیت بحث پیکره آبی کشور، اظهار کرد: استفاده از ظرفیت صنعت فضایی می‌توان برای مدیریت منابع آبی و پیکره آبی کمک شایانی داشته باشد. همچنین می‌تواند در شناسایی کانون‌های ریزگرد کمک کننده باشد.
هاشمی با اشاره به برنامه‌های متنوع در دستورکار وزارت ارتباطات و مجموعه هوافضای سپاه گفت: ما دسترسی به مدار جئو را در دستور کار قرار داریم و مقام معظم رهبری بر پیشرفت بر این موضوع تاکید داشتند. نکته دیگر بحث تکمیل پایگاه فضایی چابهار است. این موضوع حتماً در راستای راهبردهای دولت چهاردهم مبنی بر توجه به سواحل مکران قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه باید زیرساخت‌های استفاده از تصاویر و مخابراتی برای مناطق صعب العبور را داشته باشیم، ادامه داد: به همین جهت ایجاد مراکزی در سلماس و چناران را نیز برنامه ریزی کردیم و امیدواریم بتوانیم این پروژه را با قدرت پیش‌ببریم.
به گفته وزیر ارتباطات؛ یکی از اقدامات دیگر در دستور کار منظومه شهید سلیمانی است که بسیاری از اقدامات فعلی با نگاه دسترسی به منظومه مخابراتی در حال انجام است.
هاشمی به رونمایی از سه ماهواره جدید گفت: ماهواره اول ماهواره ارتقایافته پارس یک است که یک ماهواره سنجشی با دقت تصویربرداری ۱۵ متر است که در پژوهشگاه فضایی ساخته شده است. ماهواره دیگر ماهواره پارس دو است که یک ماهواره سنجشی با دقت ۴ متر سیاه و سفید و ۸ متر رنگی در وزارت دفاع و مجموعه صاایران ساخته شده است.
وی افزود: ماهواره سوم نیز ماهواره «ناوک» است که ماهواره‌ای مخابراتی است و برای تست و آزمون در ارتفاع بالا طراحی و با همت پژوهشگاه فضایی به نتیجه رسیده و امیدواریم با استفاده از ظرفیت این ماهواره بتوانیم در آینده میان‌مدت دسترسی به مدار بالا نیز داشته باشیم.