ITanalyze

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: ماهواره‌های متعدد سنجشی در حال ساخت و آماده پرتاب است.

به گزارش ایرنا، عیسی زارع‌پور در حاشیه جلسه هیات دولت و در جمع خبرنگاران گفت: سیاست ما در وزارت ارتباطات این است که اولویت اپراتورها توسعه شبکه باشد. اگر اپراتورهای تلفن همراه پولی دارند باید نخست به این بخش (توسعه شبکه) اختصاص دهند.

وی افزود: من نه خریدارم نه فروشنده که بخواهم خرید دیجی‌کالا از سوی همراه اول را تأیید یا تکذیب کنم.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین با بیان اینکه سال گذشته در تعامل وزارت علوم با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پنجره واحد برای دانشگاه‌ها راه‌اندازی شد که تا کنون بیش از ۲۶۰ دانشگاه عضو آن شده‌اند، اظهار کرد: این اقدام مشترک در ارزیابی اتحادیه بین‌المللی مخابرات به عنوان یکی از طرح‌های برتر انتخاب شد که مایه خوشحالی و افتخار است.

زارع پور تاکید کرد: انشاءلله امسال مانند سال گذشته مسیر هوشمندسازی دولت را دنبال خواهیم کرد؛ در حال حاضر ۷۰ درصد خدمات دولت از طریق پنجره هوشمند دولت به مردم ارائه می‌شود.

وی با بیان اینکه ماهواره‌های متعددی در ساخت داریم و ماهواره‌هایی آماده پرتاب داریم، گفت:در طراحی و ساخت ماهواره های متعدد سنجشی هستیم تا به این واسطه ماهواره تصویربرداری در فضا داشته باشیم. یکی از این ماهواره‌ها پارس یک ـ نمونه دوم آن ـ در حال ساخت است که انشاءالله آماده خواهد شد. 

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه ماهواره‌های لایه LEO چند مرتبه در طول روز از روی کشور عبور می‌کنند، اظهار کرد: از آنجایی که سرعت آنها ۷-۸ برابر سرعت زمین است، بنابراین دائما این ماهواره‌ها را روی آسمان کشورمان نداریم. اگر تعداد ماهواره‌ها بیشتر باشد دسترسی ما به داده های ماهواره‌ای و اطلاعات آنها بیشتر خواهد شد.

زارع‌پور با اشاره به اینکه دنیا به سمت منظومه‌سازی می‌رود و با هم به این سمت حرکت می‌کنیم، تاکید کرد: منظومه سازی دانشی است که شاید در اختیار بیش از ۵-۶ کشور نباشد، دانشمندان ما به آن دست پیدا کرده اند.

وی اظهار کرد: امیدواریم امسال بتوانیم اولین قدم‌ها را در حوزه ماهواره‌های مخابراتی و سنجشی برداریم اکنون منظومه شهید سلیمانی توسط بخش خصوصی در حال ساخت است.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: اتمام نمونه دوم ماهواره پارس۱، تکمیل تست‌های نهایی ماهواره ناهید۲ و سامان۱ و آماده‌سازی آنها برای پرتاب و نیز تجاری‌سازی دستاوردها در سطح بین‌المللی از دیگر برنامه‌های مهم پژوهشگاه در سال ۱۴۰۳ است.
به گزارش تسنیم، حسن سالاریه؛ معاون وزیر و سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران، ضمن مرور دستاوردهای پژوهشگاه فضایی ایران در سالی که گذشت، اهم برنامه‌های پژوهشگاه در سال 1403 را اعلام کرد.

سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران درباره دستاوردهای پژوهشگاه در سال 1402 گفت: سالی که گذشت برای پژوهشگاه فضایی ایران سالی پرکار و پر دستاورد بود. از جمله دستاوردهای شاخص پژوهشگاه در این سال؛ پرتاب موفق و در مدار قرار گرفتن ماهواره‌های ثریا، مهدا و پارس یک و عملکرد صحیح این ماهواره‌ها در مدار بود که باعث افتخار و مایه دلگرمی متخصصان این پژوهشگاه شد.

سالاریه؛ از دیگر دستاوردهای پژوهشگاه به تکمیل پروژه ماهواره‌ای ناهید2 تا مرحله تجمیع و تست نمونه پروازی این ماهواره؛ پروژه بلوک انتقال مداری تا مرحله تجمیع نمونه پروازی؛ ارائه خدمات اینترنت به زائران اربعین توسط بالن مقید مخابراتی؛ عقد قرارداد ماهواره‌ پارس2 و راد؛ عقد قرارداد پروژه کپسول زیستی با پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم؛ عقد قرارداد ماهواره‌های پژوهش1 و پژوهش 2 با بخش خصوصی؛ برگزاری مناقصه ماهواره پژوهش4 و اعلام برنده مناقصه؛ عقد قرارداد مسابقه طراحی و ساخت ماهواره‌های مکعبی با دانشگاه صنعتی شریف؛ طراحی مفهومی ماهواره‌های ناهید3، پارس3، سامان2 و محموله ماهواره سار 20 متری اشاره کرد.

وی درباره دستاوردهای شیرین پژوهشی پژوهشگاه در سالی که گذشت اظهار کرد: دریافت جایزه ملی سازمان حامی پژوهش و فناوری توسط پژوهشگاه، ارتقای رتبه پژوهشگاه در نظام رتبه‌بندی مراکز پژوهشی، کسب رتبه الف دوفصلنامه علوم، فناوری و کاربردهای فضایی، عقد قرارداد پژوهشی با دانشگاه‌های برتر، عقد چندین قرارداد پروژه سرریز فناوری و شرکت فعال پژوهشگاه در نمایشگاه‌های گوناگون ملی و بین‌المللی از جمله دستاوردهای پژوهشگاه بود.

سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران درباره دستاوردهای بخش توسعه زیرساخت پژوهشگاه افزود: آغاز پروژه مرکز یکپارچه‌سازی ماهواره‌های یک تنی به عنوان پیشرفته‌ترین و منحصربه فردترین مرکز آزمون کشور، یکی از مهم‌ترین اقدامات زیرساختی پژوهشگاه بود که به حمدلله پیشرفت قابل قبولی داشت.

سالاریه ادامه داد؛ میزبانی پژوهشگاه از رئیس محترم جمهور در روز ملی فناوری فضایی و رونمایی از دستاوردهای پژوهشگاه نیز نقطه عطفی در تاریخ پژوهشگاه به شمار می‌آید که در روز 14 بهمن سال 1402 رقم خورد.

وی موفقیت‌های صنعت فضایی و به‌ویژه پژوهشگاه فضایی ایران را مرهون تلاش همه همکاران و دست‌اندرکاران بخش فضایی دانست و گفت؛ بخش‌های زیادی از این موفقیت‌ها و بار عمده‌ای از مسئولیت بخش فضایی برعهده پژوهشگاه است که انشاءالله بتواند از این مسئولیت سربلند بیرون بیاید و شاهد تداوم این موفقیت‌ها و نیز موفقیت‌های بزرگ‌تری باشیم.

سالاریه تصریح کرد: استفاده از تمام ظرفیت‌های کشور برای طراحی و ساخت ماهواره و نیز توسعه زیست‌بوم بخش خصوصی و واگذاری سیستم‌سازی به این بخش، یکی از مهم‌ترین سیاست‌ها و برنامه‌های کلان بخش فضایی کشور در سال 1403 است که در این بین، پژوهشگاه باید نقش راهبری و نظارت را ایفا کند و در تعامل حداکثری با بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان، نقش‌آفرینی جدی داشته باشد.

سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران در پایان خاطرنشان کرد: اتمام نمونه دوم ماهواره پارس1، تکمیل تست‌های نهایی ماهواره ناهید2 و سامان1 و آماده‌سازی آنها برای پرتاب و نیز تجاری‌سازی دستاوردها در سطح بین‌المللی از دیگر برنامه‌های مهم پژوهشگاه در سال 1403 است.

آزاده کیاپور – در سال ۲۰۲۲، اولین تصاویر از تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا منتشر شد که توجه جهان را با مناظر خیره‌کننده هزاران ستاره، سیاره و کهکشان، از جمله دورترین کهکشان‌های کشف شده، به خود جلب کرد.

این اکتشافات، به لطف چندین دهه سرمایه‌گذاری و مشارکت بین ناسا، آژانس فضایی اروپا (ESA)، آژانس فضایی کانادا (CSA) و نیز پیشرفت‌های مستمر علمی، که از تلسکوپ حاصل می‌شود و ستون فقرات این کشف بی‌سابقه را شکل می‌دهد، حاصل شده است. فراتر از تلسکوپ وب، اکتشافاتِ بیشتر در فضا، به سرعت در حال افزایش است و یک الگوی جدید و هیجان انگیز ایجاد می‌کند که بازیگران، روندها، فرصت‌ها و چالش‌های جدید را شامل می‌شود. این اتفاقات، همگی با همگرایی فناوری‌های پیشرفته که بخشی از جریان گسترده انقلاب صنعتی چهارم (۴IR) هستند، پشتیبانی می‌شوند.

انقلاب صنعتی چهارم با ادغام فناوری‌هایی که حوزه‌های بیولوژیکی، فیزیکی و فناوری را یکپارچه می‌کند، مشخص می‌شود و  سیستم‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را متحول می‌کند. مشابه انقلاب‌های صنعتی قبلی، با وجود اثرات مخرب ۴IR، این سیستم‌ها، پتانسیل بهبود کیفیت زندگی جمعیت‌های سراسر جهان، از جمله رشد اقتصادی و تحول ساختاری را دارا هستند. مبارزه با فقر و نابرابری، بازسازی مجدد نیروی کار، مهارت‌ها و تولید، افزایش خدمات مالی و سرمایه‌گذاری، نوسازی کشاورزی و صنایع مرتبط، بهبود مراقبت‌های بهداشتی و سرمایه انسانی از جمله این تحولات است. تغییرات پارادایم در صنعت فضایی به طور خاص، به دلیل پیشرفت در فناوری‌های ۴IR، پتانسیل بسیار زیادی برای افزایش رفاه جهانی فراگیر دارد.

 

• روندهای کلیدی

انقلاب صنعتی چهارم و فضا، رابطه مثبت و تقویت‌کننده نسبت به یکدیگر دارند. از یک‌سو، پیشرفت‌های علمی و همگرایی فناوری‌ها به پیشرفت در اکتشاف فضا منجر می‌شود و از سوی دیگر، توسعه فضا به ایجاد فناوری‌ها و برنامه‌های جدید پیشرفت در حوزه بلاک‌چین، هوش مصنوعی (AI)، پرینت سه‌بعدی، علم مواد، فناوری نانو و بیوتکنولوژی انجامیده است. این امر، منجر به دو روند کلیدی، یعنی کاهش هزینه‌های پرتاب و افزایش قابلیت‌های ماهواره‌های کوچک‌تر شده است. این دو روند، قابلیت‌های جدید ناشی از اکتشاف و منفعت جوامع روی زمین ایجاد کرده است.

پیشرفت در علم مواد و پرینت ‌سه‌بعدی، با تاثیرات گسترده بر صنعت فضایی، به طور قابل توجهی هزینه‌های پرتاب را کاهش داده است. مواد پیشرفته مانند فیبر کربن و کامپوزیت‌های پیشرفته نیز برای موشک‌‌ها استفاده می‌شوند که به طور قابل توجهی، وزن کلی آنها را کاهش می‌دهد و میلیون‌ها دلار در سوخت موردنیاز برای پرتاب صرفه‌جویی می‌کند.

چاپ سه‌بعدی هزینه‌های ساخت فضاپیما را به‌ویژه برای موتورهای موشک، موتورهای اکسیژن و نفت سفید کاهش می‌دهد. اکنون تنها ۲۴ ساعت طول می‌کشد تا این نیازمندی‌ها با استفاده از چاپ سه‌بعدی طراحی شوند. در آینده، شرکت‌ها و دولت‌ها در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه پرینت سه‌بعدی در مدار را گسترش دهند تا از ریزگرانش (جاذبه کم) موجود در فضا، برای چاپ کابل‌های فیبر نوری، ابزارها و مواد ساختمانی به روش‌های جدید و موثرتر استفاده کنند. موشک‌های قابل استفاده مجدد نیز در حال تبدیل شدن به واقعیت هستند و سفرها به مدار پایین زمین را برای افراد و شرکت‌های فعال در صنایع را پایدارتر و در دسترس‌تر می‌سازند.

کاهش هزینه‌های پرتاب، منجر به افزایش محبوبیت ماهواره‌های کوچک می‌شود. به دلیل پیشرفت چاپ سه‌بعدی و علم مواد همراه با بهبود قدرت پردازش، ذخیره‌سازی داده‌ها، فناوری دوربین، بهره‌وری سازه‌های خورشیدی، کوچک‌سازی و نیروی محرکه، ساخت صورت فلکی ماهواره‌های کوچک، در مقایسه با صور فلکی ماهواره‌های کمتر و بزرگ‌تر، به طور قابل توجهی، ارزان‌تر، همراه با تولید سریع‌تر و عیب‌یابی آسان‌تر هستند.  کشورها و شرکت‌ها در هر اندازه از این پیشرفت‌ها استفاده می‌کنند.

ماهواره‌های کوچک، حدود ۹۴ درصد پرتاب‌های فضاپیما را تشکیل می‌دهند. این میزان از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱، از ۵۳ مورد به ۱۷۴۳ مورد افزایش یافته است. شرکت‌های جدید از جمله SpaceX، OneWeb، Telesat Canada، Samsung و Boeing از ماهواره‌های کوچک، برای ساخت صورت‌های فلکی پهنای باند بزرگ استفاده می‌کنند.

افزایش ماهواره‌های کوچک منجر به رشد عظیمی در حسگرها شده است. این امر، موجب ظهور شرکت‌های جدیدی می‌شود که از حسگرهای راه دور در فضا استفاده می‌کنند تا تصاویر و فناوری‌های پرقدرت را روی زمین ثبت کنند. این صورت‌های فلکی ماهواره‌ای، حجم عظیمی از داده را تولید می‌کنند که منجر به رشد عظیم تقاضا برای ذخیره‌سازی و تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌شود. همچنین شرکت‌هایی که از هوش مصنوعی، به‌ویژه یادگیری ماشینی و یادگیری عمیق استفاده می‌کنند، داده‌ها را هوشمند می‌کنند و این امر، طیف وسیعی از کاربردهای تجاری از جمله نظارت بر عرضه مواد غذایی، ردیابی انتشار گازهای گلخانه‌ای و نظارت بر زنجیره تامین انرژی را تقویت می‌کند.

 

• بازیگران کلیدی انقلاب صنعتی چهارم

کاهش هزینه‌ها همراه با پذیرش گسترده‌تر فناوری که زیربنای ۴IR است، منجر به عصر دسترسی بی‌سابقه‌ برای بازیگران جدید در صنعت فضایی، اعم از بازیگران دولتی و شرکت‌های خصوصی شده است. از سال ۲۰۲۱، صنعت فضایی جهانی، از بیش از ۱۰ هزار شرکت خصوصی فناوری فضایی، ۵۰۰۰ سرمایه‌گذار بزرگ، ۱۳۰ سازمان دولتی و ۲۰ بخش تجاری تشکیل شده است.

در میان بازیگران دولتی، ایالات متحده، هم در زمینه سرمایه‌گذاری در فضای عمومی (با ۵۴.۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ یعنی تقریبا ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری جهانی دولت در فضا) و هم در زمینه سرمایه‌گذاری فضای خصوصی از نظر تعداد شرکت‌ها در این صنعت، پیشران جهانی است و تقریبا ۱۰ برابر بریتانیا، شرکت فضایی دارد. علی‌رغم حفظ جایگاه ایالات متحده در سرمایه‌گذاری مالی، تعهد چین به سرمایه‌گذاری فضایی به عنوان محرکی برای رقابت اقتصادی، این کشور را به سرعت به رهبری جهانی در فضا رسانده است. دومین کشور پس از ایالات متحده در سرمایه‌گذاری و نوآوری فضایی، چین است که ۱۰.۳ میلیارد دلار در زمینه برنامه‌های فضایی در سال ۲۰۲۱ هزینه کرد و پرتاب ماهواره، برنامه‌ها و تصاویر را افزایش داد و در عین حال، روی تلسکوپی حتی پیشرفته‌تر از هابل سرمایه‌گذاری کرد که ۴۰ درصد از آسمان زمین را تصویربرداری می‌کند.

فراتر از ایالات متحده و چین، فناوری‌های پیشرفته، ورود کشورهای جدید به بازار اکتشافات فضایی را آسان‌تر می‌کند. اکنون ۲۰ کشور در چهار قاره، بیش از ۱۰۰ میلیون دلار، بودجه فضایی غیرنظامی دارند، در حالی که ۷۰ کشور، از جمله فیلیپین در سال ۲۰۱۹، رواندا و کاستاریکا در سال ۲۰۲۱ و ایران دارای برنامه‌های فضایی فعال هستند. همچنین هند، کره‌جنوبی، اسرائیل و اعضای اتحادیه اروپا به طور فزاینده در حوزه ماموریت‌های فضایی سرمایه‌گذاری می‌کنند، در حالی که پاکستان، لائوس، بلاروس و ونزوئلا، با همکاری چین، نسبت به خرید ماهواره اقدام می‌کنند.

کشورهای آفریقایی نیز در صنعت فضایی خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند و اولین ماهواره‌ای را به فضا پرتاب کرده‌اند که به طور کامل در آفریقا توسعه یافته است. در همین حال، امارات متحده عربی به دلیل اینکه اولین کشور در مقیاس خود بود که ماموریت علمی به مریخ را آغاز کرد، مورد تشویق قرار گرفت. با پیوستن آژانس فضایی آمریکای لاتین و کارائیب (ALCE) به آژانس فضایی اروپا (ESA) و سازمان همکاری فضایی آسیا و اقیانوسیه (APSCO)، سازمان‌های منطقه‌ای نیز در حال سرمایه‌گذاری در فضا هستند.

علاوه بر طیف بازیگران دولتی جدید درگیر در سرمایه‌گذاری فضایی، وجود تعداد بسیار زیادی از شرکت‌های فضایی خصوصی و توانایی‌های آنها نشان می‌دهد فضا تا چه حد توسط انواع بازیگران درگیر، اعم از بخش خصوصی و کارآفرینان فردی، بخش عمومی را در کشف فضا و کاربردهای فناوری رهبری می‌کند. فعالیت فضایی تجاری در مرکز «مسابقه فضایی مدرن» قرار دارد و از ۱۱۰ میلیارد دلار به ۳۵۷ میلیارد دلار رسیده و از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰، تقریبا سه برابر شده است.

بازیگران اصلی از جمله SpaceX، Blue Origin و Virgin، برای تبدیل شدن به رهبران گردشگری فضایی و ارتباطات، با یکدیگر رقابت می‌کنند. در حالی که این شرکت‌های بزرگ از نظر اندازه و سرمایه‌گذاری پیشرو هستند، پیشرفت‌های فناوری این امکان را برای سایر کشورها فراهم کرده تا به صنعت فضایی تجاری بپیوندند. برای مثال، اگرچه بازیگران سنتی‌تر مانند ایالات متحده، چین و روسیه، بیشترین رشد را در صنعت ماهواره تجاری تجربه کرده‌اند اما اکنون شرکت آرژانتینی Satellogic و شرکت فنلاندی ICEYE، در بین پنج کمپانی فضای تجاری برتر در حوزه شرکت‌های ماهواره‌ای قرار دارند.

 

• فرصت‌ها

روندهای کلیدی در صنعت فضایی، به دلیل توسعه سریع فناوری، فرصت‌های جدیدی را در حوزه رفاه فراگیر می‌گشاید. کشورها و مناطقی که قبلا از صنعت فضایی کنار گذاشته شده بودند، اکنون این پتانسیل را دارند که از سه فرصت اصلی استفاده کنند:

روندهای فناوری فضایی به قابلیت‌های پیشگام از فعالیت‌های فضا به زمین تا فعالیت‌های فضا به فضا منجر می‌شود که می‌تواند به طور مستقیم برای بازیگران بیشتری مفید باشد.
از آنجا که بازیگران بیشتری قادر به سرمایه‌گذاری در فضا هستند، پتانسیل مشارکت در دیپلماسی معنادار در صحنه جهانی خواهند داشت. این امر، منجر به سومین فرصت می شود.
پتانسیل فضا برای تبدیل شدن به منطقه‌ای که در آن کشورها و مناطق، علیرغم درگیری‌های اقتصادی، ژئوپلیتیکی یا اجتماعی مداوم بر روی زمین، می‌توانند برای پیشبرد اهداف مشترک گردهم آیند.
به دلیل کاهش هزینه‌های پرتاب، نوآوری‌های فناوری مداوم و تجاری‌سازی رو به رشد در صنعت فضایی، فرصت‌هایی، هم در حوزه پایین‌دستی (فعالیت‌هایی که از فناوری در فضا برای خدمات روی زمین یا فعالیت‌های فضا به زمین استفاده می‌کنند) و هم در حوزه بالادستی (فعالیت‌هایی که اشیا را به فضا می‌فرستند یا فعالیت‌های فضا به فضا) ایجاد می‌کنند، زیرا تغییرات در هر دو بخش منجر به اقتصاد فضایی جدیدتر و یکپارچه‌تر می‌شود.

فعالیت‌های فضا به زمین، بیشتر اقتصاد فضایی را تشکیل می‌دهند که با پیشرفت فناوری، مزایای اجتماعی هیجان‌انگیزی دارد. در حال حاضر، کاهش هزینه‌های پرتاب، کاربردهای بالقوه فضا به زمین از جمله زیرساخت‌های پهن باند بهینه، افزایش قابلیت‌های رصد زمین و ماهواره‌های امنیت ملی را گسترش داده است. شرکت‌ها در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه انتقال عملیات به مدار پایین می‌تواند مدل‌های جدید را ایجاد کند. مثلا در صنعت داروسازی، شرکت‌های پزشکی در مدار می‌توانند اندام‌هایی را برای بیماران پیوندی روی زمین رشد دهند و داروهای جدیدی را تولید کنند که سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند.

قابلیت‌های جدید پرتاب حتی می‌تواند استفاده از کارخانه‌های خورشیدی را در مدار یا روی ماه (که  انرژی خورشیدی را به زمین بازتاب می‌دهند)، امکان‌پذیر کند؛ هدفی که مدت‌ها انتظارش را می‌کشیدیم و هزینه‌ها، مانع از آن می‌شد. این پیشرفت‌ها در دسترسی به پهنای باند و منابع انرژی، برای کشورهایی که از انقلاب‌های صنعتی قبلی عقب مانده‌اند، حیاتی است تا بتوانند با سرمایه‌گذاری از فرصت‌های فضا به زمین، مسیر توسعه جدید را ایجاد کنند.

اقتصاد فضا به فضا، که عمدتا تحت سلطه حمل‌ونقل است، از نظر تاریخی به دلیل کمبود تقاضا و هزینه‌های زیاد توسعه نیافته بود. اکنون با شرکت‌های بیشتری که یا به دنبال انتقال فعالیت‌های خود به فضا یا آوردن افراد بیشتری به فضا هستند، تقاضا برای تولید در فضا و محدود کردن زمان و هزینه‌ لازم برای انتقال مواد از زمین، در حال افزایش است. استخراج فضایی فلزات گرانبها و عناصر کمیاب می‌تواند به عنوان راهی برای پاسخگویی به تقاضا برای تولید در فضا تبدیل شود که به مواد خام، فلزات و آب نیاز دارد. هر دو اقتصاد فضا به زمین و فضا به فضا، به رشد خود ادامه خواهند داد، زیرا پیشرفت‌های فناوری جدید با ایجاد فرصت برای کشورهای در حال توسعه، به دست آمده است.

دومین فرصت برای رفاه فراگیر در این واقعیت نهفته است که چون کشورهای بیشتری می‌توانند در حوزه صنعت فضایی در سطوح مختلف مشارکت و سرمایه‌گذاری کنند، این کشورها قدرت دیپلماتیک قوی‌تری در نحوه توسعه و تنظیم اقتصاد فضایی دارند. از سال ۲۰۲۲، تنها ۱۱ کشور، قابلیت پرتاب دارند اما سایر کشورها می‌توانند به روش‌های دیگر در این زمینه مشارکت کنند، مانند پرو و آنگولا که در حال توسعه ماهواره‌های خود هستند.

دیگر «پرده آهنین» قدیمی در فضا وجود ندارد زیرا کشورهای بیشتری می‌توانند ماهواره‌ها را به مدار پرتاب کنند. این خبر خوبی برای کشورهای دیگر است که با پیشرفت اوضاع، حرف بیشتری برای گفتن دارند. صنعت فضای تجاری اکنون برای بازیگران جدید نیز در دسترس است. کشورهای بیشتر و بیشتری در آفریقا، خاورمیانه و آمریکای لاتین به طور فعال در صنایع فضایی بخش خصوصی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این امر، بیانگر این است که فضا برای آنها مزایای چندوجهی، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر دیپلماتیک دارد. ظهور بخش خصوصی فضایی در سایر کشورها به این معناست که حتی اگر تنش‌ها یا آسیب‌پذیری‌‌هایی در دولت‌ها یا روابط ژئوپلیتیکی وجود داشته باشد، همکاری کلیدی برقرار خواهد بود.

این امر منجر به سومین فرصت بزرگ برای توسعه فراگیر صنعت فضایی می‌شود که بیانگر پتانسیل آن برای ایجاد مجدد مشروعیت در چندجانبه‌گرایی و یافتن زمینه‌های اهداف مشترک، حتی با وجود پیچیدگی فزاینده بین بازیگران است. اهمیت دیپلماسی فضایی با وابستگی کشورها به یکدیگر، به ویژه در زمینه ارتباطات ماهواره‌ای، بیشتر خواهد شد. طیف وسیعی از کاربردهای نوآورانه فناوری‌های فضایی، پتانسیل باورنکردنی برای کمک به جهان در دستیابی به اهداف بین‌المللی دارد. فرصت‌های در حال رشد بسیار به‌ویژه با توجه به نقاط قوت و مزیت‌های مناطق خاص، اعم از منابع طبیعی، سرمایه یا محیط‌های توانمند برای همکاری و نوآوری بین‌المللی در صنعت فضایی وجود دارد که آن را برای انواع جدیدی از مشارکت‌های جهانی آماده می‌کند.

 

• چالش‌های کلیدی پیش‌رو

در حالی که رقابت به پیشرفت‌هایی با سرعت بی‌سابقه منجر می‌شود، می‌تواند به توسعه و کاربرد فناوری‌هایی با انگیزه‌های متفاوت بینجامد و البته ممکن است در خدمت طیف وسیع ذینفعان و جامعه نباشد. تنش‌های ژئوپلیتیکی، تلاش‌ برای مشارکت‌ در حوزه‌ نگرانی‌های امنیتی را خنثی می‌کند، زیرا قدرت‌های بزرگی مانند ایالات متحده، چین و روسیه، قطبی‌تر می‌شوند. به عنوان مثال، روسیه در واکنش به تنش‌ها بر سر جنگ اوکراین اعلام کرد پس از سال ۲۰۲۴، از ایستگاه فضایی بین‌المللی خارج می‌شود و پایگاه خود را خواهد ساخت. اگر روسیه این مسیر را ادامه دهد، این همکاری با ایالات متحده، احتمالا به روش‌های دیگر تداوم خواهد یافت اما این نوع تصمیم‌ها، زمانی که با تنش‌های ژئوپلیتیکی بر روی زمین تقویت می‌شوند، ثبات عملیات فضایی را به ضرر همه افراد درگیر، به خطر می‌اندازند.

احتمال توافق و هماهنگی جهانی در جنبه‌های مختلف اقتصاد فضایی در حال ظهور کمتر شده است. ساده لوحانه است که فرض کنیم مشکلات اقتصادی، ژئوپلیتیکی و اجتماعی روی زمین در بستر فضا ناپدید می‌شوند. با این حال، اگرچه این درگیری‌ها ادامه دارند و ممکن است پیچیده‌تر شوند اما هنوز فرصت‌هایی برای هماهنگی جهانی وجود دارد، هرچند به طور بالقوه، نیازمند رویکرد متفاوت در پاسخ به این واقعیت است. به عنوان مثال، هنوز حوزه‌های موردعلاقه مشترک در بین شرکای مختلف وجود دارد که فناوری فضایی می‌تواند به آنها کمک کند، مانند توسعه واکسن، ردیابی بلایای طبیعی و ارزیابی کیفیت آب.

برخی کارشناسان پیشنهاد کرده‌اند دیپلماسی پیش‌بینی‌کننده، در زمینه تغییرات آب و هوایی و همه‌گیری، می‌تواند راهی به جلو باشد که بر پیش‌بینی و کاهش بدترین سناریوها تمرکز دارد. این امر می‌تواند به آشکار شدن حوزه‌هایی با احتمال همکاری بیشتر کمک کند. بنابراین تمرکز بر آینده به جای تلاش برای یافتن اجماع گسترده که در نهایت می‌تواند پیشرفت را متوقف کند، استراتژیک‌تر است. این موضوع، به‌ویژه اکنون که کشورهای بیشتری با منافع رقیب درگیر هستند، بیشتر صدق می‌کند.

ظهور شرکت‌های خصوصی در فضا، در عین حال که فرصت‌های بزرگی ارائه می‌دهد، خطرات عمده‌ای را نیز به همراه دارد. در حال حاضر، از آنجا که برخی از اکتشافات فضایی و کاربردهای فناوری فضایی در مراحل اولیه توسعه هستند، برای اولین بار مزایای زیادی وجود دارد. با این حال، این خطر مطرح است که نهادهای خصوصی، انحصارهایی را در حوزه‌های خاصی مانند پهنای باند ایجاد کنند و انگیزه‌های آنها ممکن است با انگیزه‌های دولت یا جامعه همخوانی نداشته باشد. این امر، شرایط همکاری را پیچیده‌تر می کند؛ خصوصا اینکه مرزهای ملی روی زمین در زمینه فضا ممکن است خودسرانه عمل کنند. از آنجا که چارچوب‌های اخلاقی و مقرراتی به توسعه ادامه می‌دهند، بسیار مهم است بخش خصوصی به عنوان صدای اصلی بسیاری از ذینفعان باشد.

 

• نتیجه‌گیری

اثرات انقلاب صنعتی چهارم (۴IR) در سراسر جهان احساس می‌شود، زیرا فناوری‌های پیشرفته، سیستم‌هایی را که امروز در آن کار می‌کنیم به چالش می‌کشند. نفوذ ۴IR در فضا، قبلا تحول‌آفرین بوده است، زیرا فناوری‌های نوظهور، هزینه‌های پرتاب و ماهواره را کاهش داده‌اند و فرصت سرمایه‌گذاری در فضا را به روی کشورهای بیشتر و شرکت‌های بیشتر گشوده‌اند. اگر تنش‌های ژئوپلیتیکی، تلاش‌ها برای مشارکت یا هماهنگی را خنثی کند، وجود بازیگران بیشتر در فضا، به معنای خطرات بیشتر است.

با این حال، توسعه فناوری‌ها و اکتشافات فراوان، فرصت‌های بیشتری برای منافع جهانی و اجتماعی ایجاد می‌کند. کشورهای کوچک‌تر می‌توانند از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در مسیرهای توسعه و پویایی‌ جدید استفاده کنند، زیرا نقش بیشتری در دیپلماسی و مشارکت‌های جهانی دارند. بار دیگر، این تحولات در صنعت فضایی، ماهیت مخرب انقلاب صنعتی چهارم را به نمایش می‌گذارد، زیرا خطرات پیچیده و البته فرصت‌های بی‌سابقه به همراه دارد. در صورتی که جهان بر چالش‌ها غلبه کند و از فرصت‌های تسریع‌شده به وسیله فناوری‌های فضایی پیشرفته استفاده نماید، رفاه فراگیر و پایدار می‌تواند بیشتر به واقعیت تبدیل شود. (منبع:عصرارتباط)

نگار قیصری – صنعت فضایی ایران پس از رکود 8 ساله در دولت‌های یازدهم و دوازدهم که به گفته فعالان این عرصه تا مرز تعطیلی پیش رفت، با آغاز بکار دولت سیزدهم و در مدتی کمتر از 3 سال با چرخشی 180درجه‌ای، نه تنها احیا شد بلکه کاستی‌های گذشته را جبران کرد.

در این مدت کوتاه و با تبدیل عرصه فضایی از یک صنعت رو به خاموشی به یک اولویت بالا و استراتژیک، همسو با دیگر کشورهای دنیا، شتاب تغییرات به نحوی بود که میزان پرتاب‌های موفق ماهواره‌ها در ایران از زمان آغاز بکار دولت سیزدهم از مجموع پرتاب‌های یک دهه قبل نیز پیشی گرفت.

به نحوی که صنعت فضایی اکنون به یکی از بخش‌های ثابت و خبرساز در رسانه‌های ایران تبدیل شده و واکنش‌های متعددی از سوی دولت‌ها و رسانه‌های غربی را به دنبال داشته است. لذا در گزارش حاضر تلاش می‌شود تا به خروجی و دستاوردهای عرصه فضایی کشور از زمان آغاز بکار دولت سیزدهم تا کنون پرداخته شود.

 

• دستاوردهای سال 1400 و 1401

– پرتاب ماهواره ققنوس با ماهواره‌بر سیمرغ و آزمون موفق حمل و جدایش همزمان 3 ماهواره (دی‌ماه 1400)

دی‌ماه سال 1400 پرتاب ماهواره‌بر سیمرغ به فضا، یکی از مهمترین خبرهایی بود که رسانه‌های ایران به آن پرداخته‌اند. در همین خصوص رسانه‌های ایرانی معتقد بودند که این مأموریت فضایی برای نخستین بار سه محموله تحقیقاتی را به صورت همزمان به ارتفاع 470 کیلومتری و با سرعت 7350 متر بر ثانیه پرتاب و محقق کرد.

• پایش آنلاین پهنه‌های آبی کشور با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای؛ تحویل 3 سامانه کاربردی پایش ماهواره‌ای به نهادهای بهره‌بردار (بهمن‌ماه 1400)

پهنه‌های آبی بدون شک از مهم ترین اکوسیستم‌های طبیعی کره زمین است. لذا پایش و نظارت بر سلامت آن‌ها، یکی از اولویت‌های اصلی مدیران ارشد منابع طبیعی هر کشوری محسوب می شود. پایش مستمر پهنه‌های آبی با روش‌های متداول و سنتی، امری دشوار و هزینه بر است؛ از طرفی به کارگیری فناوری‌های نوین مانند تصاویر ماهواره ای سنجش از دور در بسیاری از کاربردها مفید، سریع و کم هزینه ظاهر شده است. یکی از مهم ترین کاربردهای تصاویر سنجش از دور، پایش کمی و کیفی پهنه‌های آبی است.

• تزریق مداری موفق ماهواره نور2 توسط ماهواره‌بر قاصد (اسفندماه 1400)

دومین ماهواره نظامی ایران با نام نور2 توسط ماهواره‌بر قاصد نیروی هوافضای سپاه به فضا پرتاب و با موفقیت در مدار 500 کیلومتری زمین تزریق شد. این دومین ماهواره نظامی ایران است که در مدار نزدیک زمین (LEO) قرار می‌گیرد؛ پیش از این ماهواره نور1 در سوم اردیبهشت‌ماه 1399 توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و به وسیله ماهواره‌بر سه مرحله‌ای و سوخت ترکیبی قاصد به فضا پرتاب شده بود و در مدار 425 کیلومتری زمین تزریق شده بود که کماکان در مدار زمین قرار دارد.

• پرتاب نمونه کیفی ماهواره ناهید1 با ماهواره‌بر ذوالجناح (خردادماه 1401)
• پرتاب ماهواره خیام با ماهواره‌بر سایوز (مردادماه 1401)

ماهواره خیام که مالکیت آن در اختیار سازمان فضایی ایران است، با سنجنده‌های دقیق در طیف‌های مختلف، زیرساختی مناسب برای هوشمندسازی بخش‌های گوناگون کشور خواهد بود.

ماهواره خیام یک ماهواره 600کیلوگرمی است که در مدار 500کیلومتری قرار می‌گیرد تا به‌مدت 5 سال از داده‌ها و تصاویر ارسالی آن در حوزه‌های کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها و مدیریت حوادث غیرمترقبه استفاده شود. ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور است و تمامی فرامین مربوط به کنترل و بهره‌برداری از این ماهواره توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک جمهوری اسلامی ایران انجام و صادر خواهد شد.

• آغاز عملیات عمرانی پایگاه بزرگترین پایگاه پرتاب ماهواره در غرب آسیا (شهریورماه 1401)

در آن مقطع همچنین اعلام شد پایگاه فضایی چابهار نام پایگاه ملی پرتاب ماهواره ایران است. این پایگاه در چابهار و در ابعاد 5 در 5 کیلومتر ایجاد می‌شود. براساس مصوبات شورای عالی فضایی ، مدیریت کلان این پایگاه بر عهده سازمان فضایی است و در حال حاضر نقطه‌یابی و فعالیت آمایش سرزمینی تأسیس پایگاه ملی پرتاب انجام و نقطه نهایی انتخاب شده‌ است.

• افتتاح مرکز کنترل و عملیات ماهواره‌های سنجش از دور (مهرماه 1401)

نخستین مرکز کنترل و عملیات ماهواره‌های سنجش از دور در مهرماه سال 1401 با عنوان ساختمان خیام در سازمان فضایی ایران در ماهدشت با حضور «عیسی زارع پور»، وزیر ارتباطات و «حسن سالاریه»، رئیس سازمان فضایی ایران، به بهره‌برداری رسید.

• پرتاب موفق زیرمداری بلوک انتقال مداری سامان (مهرماه 1401)

سازمان فضایی ایران با تلاش متخصصین پژوهشگاه فضایی ایران و با همکاری سازمان صنایع هوا فضای وزارت دفاع، نمونه آزمایشی «بلوک انتقال مداری سامان» که برای جابه‌جایی ماهواره در بین مدارهای مختلف زمین استفاده می‌شود، با یک فروند کاوشگر زیرمداری با موفقیت پرتاب و مورد آزمون قرار داد.

• اتمام طراحی و ساخت نمونه کیفی کپسول زیستی (آبان ماه 1401)
• تثبیت عملکرد بهینه و اتمام فرآیند کالیبراسیون ماهواره خیام؛ دستیابی اولین‌بار کشور به تصاویر رنگی ماهواره‌ای با قدرت تفکیک یک‌متر (آبان ماه 1401)
• آزمون موفقیت‌آمیز زیرمداری ماهواره‌بر قائم100 (آذرماه 1401)

آزمایش پروازی این ماهواره‌بر با موتور سوخت جامد مرحله اول رافع با موفقیت انجام شد و قائم 100 اولین ماهواره‌بر سه مرحله‌‌ای سوخت جامد ساخت کشور است که توسط دانشمندان نیروی هوافضای سپاه ساخته شده است.

• امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک با آژانس فضایی روسیه (آذرماه 1401)

رئیس سازمان فضایی جمهوری اسلامی در آیین امضای این تفاهم نامه اظهار کرد: این سند همکاری شامل موضوعات متنوعی از جمله همکاری در ساخت ماهواره‌های سنجشی، مخابراتی و ایجاد زیرساخت‌های آزمایشگاهی، مونتاژ، پایگاه پرتاب و تست ماهواره است.

• ثبت ماهواره خیام در سازمان ملل متحد (آذرماه 1401)
• تکمیل نمونه پروازی ماهواره سنجشی طلوع3 (دی ماه 1401)
• تکمیل نمونه کیفی ماهواره مخابراتی ناهید2 (دی ماه 1401)
• تکمیل 3 سامانه کاربردی پایش ماهواره‌ای محصولات استراتژیک (دی ماه 1401)
• تصویب و ابلاغ برنامه 10‌ساله صنعت فضایی کشور در دومین جلسه شورای عالی فضایی در دولت سیزدهم (دی ماه 1401)

 

• دستاوردهای سال 1402

همانطور که ذکر شد سال ۱۴۰۲ یکی از سال‌های پرتلاش ایران در تحقق مبحث چهارم سند تحول در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات به شمار می‌آید و دانشمندان فضایی چندین ماهواره را با اهداف مختلف در این سال با موفقیت به فضا پرتاب کردند.

• ماهواره نور ۳

در نیمه سال ۱۴۰۲ سومین ماهواره نظامی کشورمان با نام «نور ۳» با موفقیت پرتاب شد و در ارتفاع ۴۵۰ کیلومتری سطح زمین روی مدار قرار گرفت. این ماهواره همانند نسخه دوم خود با یک ماهواره‌بر سه مرحله‌ای – به نام «قاصدک»- به فضا پرتاب شد.

ماهواره تمام ایرانی نور ۳ در کلاس ماهواره‌های نانو قرار می‌گیرد و می‌تواند با دقت بالای ۲/۵ متر تصویربرداری کند، ولی با این حال ویژگی‌های خاصی دارد که برای نخستین بار در یک ماهواره ایرانی مشاهده شده است.

نخستین دستاورد بزرگ ماهواره نور ۳ رسیدن به الگوریتم‌های کنترل ماهواره به‌صورت کاملاً پایدار و بومی بود. به کمک این فناوری، متخصصان ما به راحتی فرمان می‌دهند که ماهواره به سمت کدام ایستگاه زمینی بچرخد و از کدام نقطه عکس بگیرد و به طور دقیق، فرمان کنترل ماهواره را در دست گرفته‌اند.

ماهواره نور ۳ به غیر از ویژگی‌ها مذکور یک ویژگی خاص دیگری هم داشت، زیرا باعث شد که دانشمندان ما قادر شوند ماهواره‌های دولتی و دانشگاهی و ماهواره‌های کوچک را به صورت چند ماهواره در یک پرتاب پرتاب کنند.

• کپسول زیستی کاووس

اواسط آذرماه سال ۱۴۰۲ یک کپسول زیستی نیز با پرتابگر بومی «سلمان» با موفقیت پرتاب شد. جدیدترین کپسول زیستی ایران با نام کاووس یک محموله علمی، پژوهشی و فناورانه در راستای تحقق نقشه‌راه طرح اعزام انسان به فضاست که به منظور توسعه و اکتساب فناوری‌های مورد نیاز در این راستا، به ارتفاع ۱۳۰ کیلومتری از سطح زمین پرتاب شد.

با پرتاب موفق این کپسول ۵۰۰ کیلوگرمی که به سفارش سازمان فضایی ایران و توسط پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ساخته شده، توسعه فناوری‌های مختلف طرح اعزام به فضا شامل پرتاب، بازیابی، سامانه‌های کنترل سرعت و سپر ضربه‌گیر، طرح آیرودینامیک کپسول و چتر، سامانه‌های مربوط به کنترل و پایش شرایط زیستی مورد آزمایش قرار گرفت.

• ماهواره ثریا

ماهواره ثریا، یک ماهواره سنجش از راه دور و از سری میکرو ماهواره‌های تحقیقاتی-مخابراتی یا SRI ساخت پژوهشگاه فضایی ایران است که در ۳۰ دی ۱۴۰۲ توسط نسخه جدید موشک ایرانی قائم ۱۰۰ به مدار نزدیک زمین ارسال شد. این ماهواره با وزن تقریبی ۵۰ کیلوگرم در مدار ۷۵۰ کیلومتری قرار گرفته‌ است.

فناوری‌هایی مانند لینک ارتباطی مخابراتی، سنسورهای تعیین موقعیت، زیرسامانه تعیین توزیع و توان، تجهیزات سخت‌افزاری و ساختارهای نرم‌افزاری مدیریت حالت‌های مختلف و پنل‌های خورشیدی بازشونده در جهت تامین بهینه توان ماهواره، در این ماهواره گنجانده شده است.

• ماهواره مهدا و ۲ نانوماهواره

در اواسط بهمن ۱۴۰۲ نیز ماهواره «مهدا» به ‌همراه ۲ نانوماهواره دیگر به نام‌های کیهان ۲ و‌هاتف ۱ به مدار ۴۵۰ درجه پرتاب شد و با موفقیت در مدار قرار گرفت. این برای نخستین بار بود که متخصصان فضایی با ماهواره‌بر بومی سه ماهواره داخلی را همزمان در مدار قرار می‌دهند. در این پرتاب ۲ ریزماهواره نیز به همراه ماهواره مهدا پرتاب شدند و مهمترین دستاورد در این پرتاب عملیات «تزریق چندگانه» بود که محقق شد.

ماموریت اصلی این ماهواره، بررسی صحت عملکرد ماهواره‌بر سیمرغ در تزریق چندگانه محموله‌های فضایی در مدار پایین زمین و ارزیابی عملکرد برخی از طراحی‌های جدید و قابلیت اطمینان فناوری‌های بومی در فضا است.

• ماهواره پارس

دهم اسفند ۱۴۰۲ نیز ماهواره پارس ۱ توسط پرتابگر سایوز از پایگاه پرتاب وستوچنی روسیه به فضا پرتاب شد. دوربین طیف رنگی و فروسرخ موج کوتاه این ماهواره در کمتر از ۱۰۰ روز، ۹۵ درصد اراضی ایران را تصویربرداری می‌کند. همچنین دوربین با طیف فروسرخ گرمایی با قابلیت تصویربرداری در شب قادر است، کل اراضی ایران را در کمتر از ۴۵ روز تصویربرداری کند.

از دیگر مأموریت‌های این ماهواره می‌توان به آزمون مکانیزم پنل‌های خورشیدی باز شونده، آزمون اصلاح مدار با پیشرانش گاز سرد، آزمون عملکرد تعیین موقعیت ماهواره مستقل از GPS مبتنی بر روش موقعیت‌یابی بومی، آزمون عملکرد مجموعه تولید، تبدیل و توزیع توان در مدار با صفحات خورشیدی باز شونده و بردهای بومی، آزمون ارسال داده تصاویر با نرخ بالا در باند فرکانسی ایکس، سنجش میزان تشعشعات فضایی در مدار با استفاده از محموله اندازه‌گیری میزان تشعشعات فضایی (دزیمتری) اشاره کرد.

• رکوردهای جهشی در عرصه فضایی

امروزه انبوهی از کشورها در حال گسترش و سرمایه‌گذاری در حوزه فضایی هستند که با تحولات کمتر از 3 سال اخیر در صنعت فضایی کشور، ایران در رده ۱۰ کشور برتر دنیا قرار گرفت و بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، قرارگیری در میان 5 کشور نخست جزو اهداف کشور است. البته ایران در حوزه زیست‌فضا نیز جزو هفت کشور اول است.

همچنین در ادامه تحولات فضایی در ایران، به گفته فرمانده فضایی نیروی هوا فضای سپاه، ایران بعد از آمریکا، چین و روسیه چهارمین کشوری است که ماهواره بر کاملا بومی با نازل‌های متحرک سوخت جامد دارد.

• شناسایی زمین‌خواری

در کنار فراهم‌سازی مقدمات خدماتی که از طریق ماهواره‌های ایرانی و به زودی در توسعه اقتصاد و امنیت کشور عرضه خواهد شد اما بیستم آذرماه سال قبل بود که سخنگوی سازمان فضایی ایران گفت: با استفاده از داده‌های ماهواره خیام بیش از ۲ هزار مورد زمین خواری کشف شده است.

وی در خصوص کاربرد ماهواره‌های سنجشی و مقابله با زمین خواری گفت: ماهواره‌های سنجشی ماهواره‌هایی هستند که از روی زمین تصویربرداری می کنند و عکس می‌گیرند و قابلیت‌ها و خروجی‌های متعددی می‌توانند داشته باشند. به طور مثال طبق تفاهم نامه با سازمان فناوری اطلاعات ایران که متولی موضوعات فناورانه پنجره واحد زمین است، تصاویر ماهواره خیام که با دقت یک متر در حال حاضر در مدار 500 کیلومتری زمین است، برای مقابله با زمین خواری در اختیار سازمان فناوری اطلاعات ایران قرار داده می‌شود.

در همین رابطه اما نهم فروردین ماه سال جاری بود که سازمان فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات اعلام کرد که در سال گذشته بیش از ۴۰ هزار تغییر کاربری غیرمجاز توسط سامانه پنجره واحد زمین، شناسایی شد.

بر اساس اعلام این سازمان، سامانه پایش اراضی که یکی از دو زیرسامانه پنجره واحد زمین است و نیز وظیفه‌ پردازش و مقایسه تصاویر ماهواره‌ای قبل و بعد از تغییر کاربری در بازه‌های زمانی مختلف و با تکیه بر هوش مصنوعی را به عهده دارد، موفق به شناسایی بیش از ۴۰ هزار تغییر کاربری شد که این تصاویر حفاظت ۲۰ هزار هکتار از اراضی سراسر کشور را در پی داشته است.

در همین راستا، استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی در پردازش تصاویر ماهواره‌ای زمین که توسط دو شرکت دانش بنیان انجام شد باعث بهبود ۴۵ درصدی در دقت شناسایی تخلفات نسبت به ابتدای سال جاری شده است.

سامانه پنجره واحد زمین توسط سازمان فناوری اطلاعات ایران و با همکاری دبیرخانه ستاد هماهنگی و مبارزه با مفاسد اقتصادی راه‌اندازی شده و بهره‌بردار این سامانه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور است. سامانه پنجره واحد زمین به نشانی iraneland.ir هم اکنون آماده ارائه خدمات به متقاضیان است.

• عرضه تصاویر ماهواره‌ای برای محققان

از دیگر خدمات فعال شده به عنوان خروجی صنعت فضایی ایران می‌توان به امکان دسترسی محققان و دانشجویان به تصاویر و داده‌ها ماهواره‌های ایرانی اشاره کرد که کاربردهای متنوع و گسترده‌ای دارد.

در همین راستا بیست و نهم آذرماه سال قبل بود که سازمان فضایی ایران رسما در یک فراخوان اعلام کرد، امکان ثبت درخواست برای دریافت تصاویر ماهواره‌ای خیام برای اشخاص حقیقی و حقوقی فراهم شده است.

ماهواره خیام، یک ماهواره سنجش از دور است که تصاویری با «دقت یک متر» را به مرکز کنترل مخابره می‌کند.

خیام تا آن مقطع تصاویر متعددی از حرم حضرت علی(ع)، مکه مکرمه و همچنین از وضعیت آبگیری سدکهیر و رودخانه هیرمند و گزارشاتی از روند آتش سوزی در هور عراق را مخابره کرده است.

همچنین همانطور که پیشتر ذکر شد، بر اساس تصاویر ارسالی از ماهواره خیام و به کمک هوش مصنوعی، امکان شناسایی زمین‌خواری نیز محقق شده است.

• بهبود و تامین امنیت غذایی کشور

یکی از مهمترین کاربردهای رایج صنعت فضایی، در صنایع کشاورزی و به شکل خلاصه تامین و ارتقای امنیت غذایی کشورهاست.

در همین رابطه چهاردهم بهمن‌ماه سال قبل بود که رئیس کنسرسیوم فضایی کشور گفت: امروز دو سامانه فضابین و فضایش رونمایی شد. سامانه «فضابین» یک سامانه نرم‌افزاری است که مدیریت تامین و فروش تصاویر ماهواره‌ای و تصاویر مشابه ماهواره‌ای مانند تصاویر هوایی و پهپاد را بر عهده دارد.

وی در خصوص سامانه «فضایش» نیز گفت: این سامانه در کنار سامانه فضابین مطرح شده است. سامانه فضابین یک سامانه مدیریت تصاویر خام ماهواره‌ای است و در سامانه فضایش ایجاد افزوده برای این تصاویر می‌شود.

به گفته وی این سامانه یک محور اولیه است تا بتوان از طریق آن داده‌های کشاورزی را تجمیع کرد و در بلند مدت از داده‌های آن برای مدیریت کشاورزی کشور بهره برد.

• دستاوردهای سال 1403

اما خروجی و دستاوردهای فضایی ایران در مدت کوتاه اخیر، محدود به مواردی که ذکر شد نبوده و زنجیره خدمات و کاربردهای فضایی ایران (همچون دیگر کاربردها در کشورهای دیگر که در مطالب این شماره هفته‌نامه عصر ارتباط مورد بررسی قرار گرفته) در حال افزایش است.

با این تفاسیر سرعت رشد برنامه فضایی ایران در سال جاری نیز ظاهرا تداوم خواهد داشت و آنطور که عیسی‌زارع‌پور وزیر ارتباطات گفته: «در سال 1403 نیز رویدادهای فضایی متعددی پیش بینی شده است که طبق نقشه 10 ساله توسعه صنعت فضایی کشور به پیش می‌رود.»

بهره‌برداری از فاز اول پایگاه پرتاب فضایی چابهار به عنوان بزرگترین پایگاه فضایی غرب آسیا یکی از این رویدادهای قطعی است. براساس مصوبات شورای عالی فضایی، مدیریت کلان این پایگاه بر عهده سازمان فضایی بوده و قرار است در زمینه پرتاب موجود زنده، پرتاب ماهواره‌های سنجشی و ماهواره مخابراتی در مدار زمین اهنگ فعالیت کند لذا این پرتاب‌ها به شرایط ویژه‌ای نیاز دارد و حتی‌الامکان باید در شرایط نزدیک به منطقه استوایی صورت گیرد تا هزینه‌های پرتاب و انجام مانورهای مداری آن به حداقل رسد.

بدیهی است سایر خروجی‌ها و دستاوردهای فضایی ایران همزمان با رویدادهای مذکور در طی سال جاری تشریح خواهد شد.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: با توجه جدی و راهبری دقیق رئیس جمهور محترم، صنعت نیمه تعطیل فضایی احیا شد و شاهد شکوفایی و رشد پرشتاب آن در دولت سیزدهم هستیم.
به گزارش خبرنگار مهر، عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در شبکه اجتماعی ویراستی گفت: با لطف و عنایت الهی، همدلی و همراهی بازیگران اصلی صنعت فضایی، مجاهدت متخصصین کشور و توجه جدی و راهبری دقیق رئیس جمهور محترم، صنعت نیمه تعطیل فضایی احیا و شاهد شکوفایی و رشد پرشتاب آن در دولت سیزدهم هستیم.

وی افزود: تلاش می‌کنیم، صنعت فضایی امیدبخش و غرورآفرین‌تر از قبل برای ایران عزیز باشد.

ماهواره تحقیقاتی- سنجشی پارس۱ صبح امروز با موفقیت در مدار ۵۰۰ کیلومتری خورشید آهنگ تزریق شد.

به گزارش ایرنا امروز پنج‌شنبه دهم اسفند سال‌جاری، ماهواره پارس۱ توسط پرتابگر سایوز از پایگاه پرتاب «وستوچنی» روسیه به فضا پرتاب شد و با موفقیت در مدار خورشید آهنگ با ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر از سطح زمین تزریق شد.

بنابر این گزارش، ماهواره پارس۱، ماهواره‌ای تحقیقاتی است که مراحل طراحی، ساخت، تجمیع و آزمون آن در پژوهشگاه فضایی ایران انجام شده است. این ماهواره ۱۳۴ کیلوگرمی، از سری ماهواره‌های تحقیقاتی – سنجشی پژوهشگاه فضایی ایران است و به منظور تصویربرداری کاربردی، توسعه بازار داده‌های سنجشی داخلی، و توسعه و آزمون فناوری‌های مورد نیاز ماهواره‌های سنجشی عملیاتی بومی طراحی و تولید شده است.

این ماهواره دارای سه دوربین تصویربرداری است و اطلاعات منابع زمینی را در سه محدوده طیفی مرئی، فروسرخ موج کوتاه و فروسرخ گرمایی دریافت می‌کند. دوربین طیف رنگی و فروسرخ موج کوتاه این ماهواره در کمتر از ۱۰۰ روز، ۹۵ درصد اراضی ایران را تصویربرداری می‌کند. همچنین، دوربین با طیف فروسرخ گرمایی با قابلیت تصویربرداری در شب قادر است، کل اراضی ایران را در کم‌تر از ۴۵ روز تصویربرداری کند.

از دیگر مأموریت‌های این ماهواره می‌توان به آزمون مکانیزم پنل‌های خورشیدی بازشونده، آزمون اصلاح مدار با پیشرانش گاز سرد، آزمون عملکرد تعیین موقعیت ماهواره مستقل از GPS مبتنی بر روش موقعیت‌یابی بومی، آزمون عملکرد مجموعه تولید، تبدیل و توزیع توان در مدار با صفحات خورشیدی بازشونده و بردهای بومی، آزمون ارسال داده تصاویر با نرخ بالا در باند فرکانسی X، سنجش میزان تشعشعات فضایی در مدار با استفاده از محموله اندازه‌گیری میزان تشعشعات فضایی (دزیمتری) اشاره کرد.

فناوری‌های مورد استفاده در ماهواره پارس۱ شامل لینک ارتباط مخابراتی در باند فرکانسی V/UHF، لینک ارتباط مخابراتی طیف گسترده در باند فرکانسی S، لینک ارتباط مخابراتی در باند فرکانسی X، سنسور تعیین موقعیت GPS، سنسور تعیین موقعیت ODS، سنسور خورشید، سنسور ستاره، سنسور مغناطیس سنج، سنسور ژایروسکوپ، سنسورهای سنجش میزان تشعشعات فضا، لوله حرارتی، تجهیزات سخت‌افزاری و ساختارهای نرم‌افزاری مدیریت حالت‌های مختلف افزونگی و پنل‌های خورشیدی است. این فناوری‌ها مبنای فناوری‌های مورد نیاز ماهواره‌های عملیاتی آینده کشور خواهد بود.

وزیر ارتباطات با بیان اینکه بومی و سنجشی پارس1 فردا به فضا پرتاب می شود، گفت: میزان پوشش در پروژه فیبرنوری منازل و کسب و کارها به 7 میلیون خانوار رسیده است که به این عدد تا پایان سال افزوده می شود.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، امروز (چهارشنبه) در حاشیه جلسه هیات دولت با اشاره به برگزاری انتخابات در روز جمعه گفت: این انتخابات نیز مثل تمامی انتخابات‌های دیگر مهم است اما با توجه به شرایط کشور، منطقه و جهان اهمیت دو چندانی دارد.
وی افزود: مردم عزیز ما در ۲۲ بهمن نشان دادند حضور پرشوری در انتخابات خواهند داشت و نشان دادند هم‌چنان پشتوانه نظام هستند و حضور مردم در انتخابات ۱۱ اسفند مهر تاییدی بر حمایت از مسیر رشد و پیشرفت کشور از سوی آنان خواهد بود.
زارع پور با اعلام پرتاب ماهواره پارس 1، توضیح داد: ان شاءالله فردا دوازدهمین پرتاب در دولت سیزدهم صورت می‌گیرد و ماهواره سنجشی پارس ۱ که یک ماهواره ۱۰۰ درصد ایرانی بوده در مدار قرار می گیرد.
وی با اشاره به اینکه در جهت توسعه تعاملات بین‌المللی فضایی، این ماهواره با پرتابگر سایوز از روسیه به فضا خواهد رفت، افزود: در راستای توسعه فعالیت های فضایی کشور سال آینده با تکمیل فاز نخست بزرگترین پایگاه فضایی غرب آسیا که در جنوب کشور در حال ساخت است، می توانیم چنین ماهواره هایی را از طریق پرتابگرهای ایرانی در مدار خورشید آهنگ 98 درجه قرار دهیم.
وزیر ارتباطات با بیان اینکه مسیر توسعه صنعت فضایی پرشتاب ادامه دارد، تصریح کرد: ما پرتاب های متعددی را برای سال آینده پیش بینی کردیم و ماهواره های مختلف در دست ساخت هستند و به فضل الهی این مسیر پرشتاب سال آینده ادامه پیدا می کند.
زارع پور با بیان اینکه احراز هویت رای دهندگان در روز انتخابات توسط دستگاه هایی در مراکز اخذ رای مورد بررسی قرار می گیرد، خاطر نشان کرد: بخش قابل توجهی از فرآیند احراز هویت و فرآیند رای گیری توسط خود دستگاهها به صورت غیر برخط (آفلاین) انجام می شود و بخشی از کار هم به صورت برخط صورت می گیرد که الحمد الله در همه شعب ثابت، زیرساخت های ارتباطی برای این کار فراهم شده و در شعب سیار نیز در نقاط دورافتاده و روستاهای زیر بیست خانوار هنوز نقاطی باقیمانده که در تلاش هستیم تا  مساله آنها را هم حل کنیم.
وزیر ارتباطات با اعلام اینکه میزان پوشش در پروژه فیبرنوری منازل و کسب و کارها به 7 میلیون خانوار رسیده است، گفت: در همین ارتباط هفته بعد جشن پوشش 7 میلیون خانوار را می گیریم و تلاش داریم تا انتهای امسال به این عدد نیز اضافه شود.
زارع پور با بیان اینکه در ابتدای سال میزان پوشش فیبرنوری حدود 2 میلیون خانوار بود، اظهار کرد: خوشبختانه با برنامه ریزی و تلاش صورت گرفته این عدد در پایان سال رشد بیش از  سه برابری داشت و این فعالیت ها در سال 1403 نیز ادامه دارد تا در پایان فعالیت دولت همه کشور تحت پوشش فیبرنوری منازل و کسب و کارها قرار گیرد.

رییس سازمان فضایی ایران با تشریح برنامه های فضایی کشور تا پایان سال و سال آینده گفت: با توجه به برنامه ریزی های انجام شده سال ۱۴۰۳ سال پر پرتابی از نظر فضایی خواهد بود.

حسن سالاریه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص آخرین وضعیت ماهواره‌ها و پرتاب آنها گفت: مراحل طراحی و ساخت ماهواره‌های مختلفی تمام شده و یا در حال اتمام هستند از جمله نمونه پروازی ماهواره ناهید ۲، نمونه پروازی بلوک انتقال مداری سامان و همچنین نمونه پروازی ماهواره ظفر ۲ که این ماهواره‌ها و بلوک انتقال مداری با اتمام کامل تست‌های محیط شأن، آمادگی پرتاب دارند.

 

پرتاب ماهواره تا پایان سال ۱۴۰۲ و سال آینده ادامه دارد

وی افزود: تا قبل از پایان سال تعدادی دیگر از ماهواره‌ها آماده پرتاب خواهند بود. اما با توجه به دلایل مختلف فنی فعلاً نمی‌شود گزارش دقیقی در مورد زمان پرتاب داد.

سالاریه در ادامه گفت: ماهواره ناهید ۲ نمونه پروازی، بلوک انتقال مداری سامان نمونه پروازی و همچنین ماهواره ظفر ۲ نمونه پروازی، برای پرتاب سال ۱۴۰۳ برنامه‌ریزی شدند و ما در سال ۱۴۰۳ همانند سال ۱۴۰۲ سال پر پرتابی خواهیم داشت چون ماهواره‌های متعددی در حال اتمام هستند و تعدادی ماهواره نیز سال آینده تکمیل می‌شوند.

وی با بیان اینکه پرتاب‌ها به صورت عملیاتی و تحقیقاتی است، تصریح کرد: ظرفیت پرتاب در کشور خوب است یعنی هم سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و هم نیروی هوافضای سپاه پرتاب‌گرهای خوبی دارند و آماده هستند پرتاب‌های متعددی داشته باشیم.

وی به ساخت و تکمیل پایگاه ملی پرتاب‌های فضایی چابهار و دسترسی به مدارهای مختلف فضایی اشاره کرد و گفت: انشاالله با تکمیل پایگاه چابهار و آغاز پرتاب‌ها از پایگاه چابهار، دسترسی ما به مدارهای مختلف فضایی خیلی باز می‌شود و درنتیجه می‌توانیم تعداد پرتاب‌ها را افزایش دهیم و تنوع مدار گذاری از جمله شیب‌های مختلف مداری و همچنین ارتفاع‌های مختلف مداری داشته باشیم.

 

بهره برداری از فاز اول پایگاه چابهار در سال ۱۴۰۳

سالاریه در خصوص زمان تکمیل پایگاه چابهار گفت: پایگاه چابهار، پایگاه اختصاصی بزرگی است و فازهای متعددی دارد که در حال تکمیل است و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، انشاالله فاز اول پایگاه چابهار که با اولین پرتاب‌های تحقیقاتی و عملیاتی شروع می‌شود، سال ۱۴۰۳ یعنی در سال آینده به بهره برداری می‌رسد.

وی در خصوص تعداد پایگاه‌های فضایی در کشور گفت: در حال حاضر پایگاه اختصاصی فضایی چابهار در حال تکمیل است و پایگاه‌های دیگری نیز در اختیار وزارت دفاع و مجموعه نیروی هوا و فضا سپاه هستند و قابلیت استفاده برای پرتاب‌های فضایی را دارند.

 

جایگاه فضایی ایران در عرصه جهانی

رییس سازمان فضایی ایران در خصوص جایگاه فضایی ایران در عرصه جهانی گفت: جزو ۱۰ کشور اول و در حال تثبیت جایگاه خود هستیم. باید از رقبای خود فاصله بگیریم و به رتبه‌های بالاتر و بهتر برسیم. اگر بتوانیم خودمان را به ۵ کشور اول برسانیم خیلی خوب است و برای اینکه جز ۵ کشور اول قرار بگیریم زحمات زیادی از لحاظ صنعتی، تکنولوژیکی و سرمایه گذاری نیاز داریم که انشاالله در دولت سیزدهم برای ارتقا صنعت فضایی تلاش می‌شود.

سالاریه افزود: باید در صنعت فضایی هم در صنعت پرتابگر و هم صنعت ساخت ماهواره به جایی برسیم که صنعت فضایی ما یک صنعت کاملاً توانمند شود. باید به سمتی حرکت کنیم که علاوه بر اینکه خودمان بتوانیم از ماهواره‌های عملیاتی برای رفع نیازهای داخلی استفاده کنیم، بتوانیم خدمات پرتاب و طراحی و ساخت ماهواره برای کشورهای دیگر ارایه دهیم.

وی ادامه داد: ما به دنبال توسعه استفاده از داده‌ها و محصولات صنعت فضایی و تقویت و گسترش بخش خصوص هستیم تا بتوانیم این ظرفیت دانشی و کاربردی را به سایر کشورها نیز ارایه داده و در بازارهای بین‌المللی نیز نقش آفرین باشیم.

رییس سازمان فضایی ایران گفت: در خصوص آخرین وضعیت دریافت سیگنال از ماهواره‌های پرتاب شده نیز به مهر گفت: در حال حاضر با ماهواره‌هایی که در مدار قرار دادیم به طور روزانه ارتباط داریم و داده‌هایش را دریافت می‌کنیم. ماهواره‌های مهدا و کوثر که به تازگی پرتاب شدند، ماهواره‌های مخابراتی و تحقیقاتی بودند. عملکرد زیر سیستم‌های مختلف ماهواره‌ها در حال تست است و به عنوان ماهواره تحقیقاتی بهره برداری لازم را برای رشد و پیشرفت فناوری بومی فضایی از آنها می‌بریم.

 

آخرین وضعیت ماهواره‌های مهدا و ثریا

سالاریه در خصوص آخرین وضعیت ماهواره‌های مهدا و ثریا گفت: در حال حاضر ارتباط با هر دو ماهواره به صورت مطلوب برقرار است. داده‌های دریافتی نیز نشان از صحت عملکرد زیرسیستم‌ها دارند. دریافت این داده‌ها برای ما بسیار مهم است چرا که با تحلیل آنها، علاوه بر بررسی نحوه عملکرد سیستم‌ها و زیرسیستم‌ها، ایرادات و اشکالات احتمالی نیز تحلیل و بررسی می‌شوند که نتیجه این بررسی‌ها می‌تواند برای طراحی‌های جدیدتر و به‌روزتر در ماهواره‌های بعدی بسیار تأثیرگذار باشد.

وی در خصوص برنامه دولت در حوزه کپسول‌های زیستی گفت: امسال بعد از سال‌ها توقف، اولین پرتاب زیر مداری کپسول زیستی را داشتیم، این کپسول زیستی از جرمی حدود ۵۰۰ کیلوگرم برخوردار بود که به نسبت پرتاب‌هایی که در سال‌های قبل یعنی سال‌های دهه‌ی ۸۰ و اوایل دهه‌ی ۹۰ داشتیم، تجربه کاملاً متفاوتی بود.

سالاریه در خصوص داده دریافتی از این کپسول زیستی تصریح کرد: داده‌های کپسول زیستی که امسال پرتاب شد، دریافت شده و در طراحی کپسول‌های بعدی از آن استفاده می‌کنیم، نقاط ضعف و قوت این کپسول شناسایی شده، کیت‌های زیستی که در آن قرار گرفته ارزیابی و بررسی شده و برای طراحی ساخت کپسول بزرگ‌تر همه این داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

برنامه‌ریزی برای پرتاب کپسول زیستی با جرم و حجم بالاتر در سال ۱۴۰۳

وی افزود: قرارداد جدیدی برای ارتقای این کپسول با جرم و حجم بالاتر منعقد کردیم و انشاالله دنبال این هستیم که در قدم اول با پرتاب‌های اولیه قابلیت زیست در فضا را در پرتاب‌های زیر مداری به لحاظ تکنولوژیکی امتحان و تست کنیم تا به قابلیت اعتماد بالا برسیم و پس از آن از ظرفیت موجود استفاده خواهیم کرد تا برسیم به نقطه‌ای که قابلیت حمل انسان در کپسول‌های زیستی با قابلیت اطمینان بسیار بالا ایجاد شود.

سالاریه در خصوص پرتاب کپسول زیستی در سال ۱۴۰۳ و سال‌های آینده گفت: به دلیل اینکه به لحاظ تکنولوژیک تست خیلی از موارد قبل از پرتاب اصلی یعنی پرتاب فضانورد به فضا لازم است، بنابراین در حال برنامه‌ریزی هستیم که برای سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ نیز پرتاب کپسول زیستی با جرم و حجم بیشتری داشته باشیم. همچنین ممکن است کپسول‌های دیگری هم در ابعاد کوچک‌تر برای آزمون و دستیابی به فناوری‌های جدیدتر طراحی و پرتاب کنیم.

 

اولین پرتاب ماهواره‌های «سار» تا دو سال آینده

وی در خصوص طراحی و ساخت ماهواره‌های سار گفت: ماهواره‌های سار یک نوع ماهواره سنجشی راداری محسوب می‌شوند و قابلیت تصویربرداری از سطح زمین با تکنولوژی‌های راداری را دارد، طراحی و ساخت ماهواره سار در برنامه ۱۰ ساله فضایی ایران پیش بینی شده است و طبق برنامه‌ریزی انجام شده انشاالله در مدت یک یا دو سال آینده اولین پرتاب‌های ماهواره‌های سار در کشور آغاز می‌شود.

سالاریه در ادامه در خصوص وضعیت موجود ماهواره سار در کشور تصریح کرد: در حال حاضر در مجموعه‌های پژوهشگاه فضایی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در حال طراحی و ساخت ماهواره‌های سار با دقت‌های مختلف هستیم و انشاالله در طی سال‌های آتی ماهواره‌های سار ایرانی اولین تست‌های مداری خود را خواهند داشت.

وی ادامه داد: چون ماهواره‌های سار در هر شرایط جوی و آب و هوایی امکان تصویربرداری را دارند به نوعی از پیشرفته‌ترین ماهواره‌ها محسوب می‌شوند که می‌توانند در بسیاری از شرایط و بخصوص در مواقع رخدادهایی همچون سیل کمک شایانی را به ما داشته باشند.

نخستین بار در کشور، ماهواره بر سیمرغ، ۳ ماهواره تحقیقاتی مهدا، کیهان ۲ و هاتف ۱ را همزمان با موفقیت در مدار قرار داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما آبادان، احمد حسینی مونس سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری صدا و سیمای آبادان جزییات این دستاورد را در آستانه دهه فجر و چهل و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی تشریح کرد.
حسینی مونس گفت: ماهواره بر سیمرغ ساخت وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، امروز هشتم بهمن ماه، ماهواره مهدا و دو نانوماهواره کیهان ۲ و هاتف ۱ را از پایگاه امام خمینی (ره) با موفقیت در مدار بیضوی با ارتفاع کمینه ۴۵۰ کیلومتر و ارتفاع بیشینه ۱۱۱۰ کیلومتری زمین تزریق کرد.
ماهواره مهدا ماهواره‌ای تحقیقاتی است که مراحل طراحی، ساخت، تجمیع و آزمون آن در پژوهشگاه فضایی ایران انجام شده است و نانوماهواره‌های کیهان ۲ و هاتف ۱ نیز توسط شرکت صنایع الکترونیک ایران (صاایرانِ وزارت دفاع) طراحی و آماده پرتاب شده‌اند.
ماهواره مهدا، یک ماهواره، از سری ماهواره‌های سبک وزن پژوهشگاه فضایی ایران است که به منظور آزمایش زیرسامانه‌های توسعه‌یافته ماهواره‌ای طراحی و ساخته شده‌اند.
ماموریت اصلی این ماهواره، بررسی صحت عملکرد ماهواره‌بر سیمرغ در تزریق چندگانه محموله‌های فضایی در مدار پایین زمین و ارزیابی عملکرد برخی از طراحی‌های جدید و قابلیت اطمینان فناوری‌های بومی در فضا است.
نانوماهواره کیهان ۲، از سری ماهواره‌های مکعبی شرکت صاایران است که برای اثبات فناوری موقعیت‌یابی فضاپایه طراحی و ساخته شده است و امکان تعیین موقعیت را به صورت بومی و مستقل از سامانه‌های موقعیت‌یابی جهانی، برای گیرنده‌های زمینی فراهم می‌کند.
در این ماهواره، از زیرسامانه تعیین و کنترل وضعیت به منظور نشانه‌روی پایدار و دقیق به سمت زمین، استفاده شده است.
نانوماهواره هاتف ۱ نیز، از سری ماهواره‌های مکعبی شرکت صاایران است که به منظور اثبات فناوری مخابرات باند باریک با کاربرد اینترنت اشیا ساخته شده است.
این ماهواره به عنوان نسخه آزمایشی اول از مجموعه ماهواره‌های منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی، به فضا پرتاب شده است.
بنا بر این گزارش، ماهواره‌بر سیمرغ یک، ماهواره‌بر سوخت مایع دو مرحله‌ای است که در هفتمین پرتاب تحقیقاتی خود توانست با تزریق چندگانه ماهواره‌ها، دریچه‌ای جدید به روی پرتاب‌های فضایی کشور باز کند.

جدیدترین حدنصاب ارتفاع در پرتاب ثبت شد و ماهواره ثریا برای اولین بار با نسل جدید ماهواره بر قائم ۱۰۰ در مدار ۷۵۰ کیلومتری قرار گرفت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، ماهواره بر قائم ۱۰۰، ماهواره بومی ثریا از سری ماهواره‌های تحقیقاتی SRI ساخت پژوهشگاه فضایی ایران را با موفقیت در مدار ۷۵۰ کیلومتری زمین قرار داد تا حدنصاب جدیدی از نظر ارتفاع پرتاب ماهواره در کشور به ثبت برسد.
این ماهواره بر سوخت جامد،  قابلیت حمل اجرامی به بزرگی زیر ۱۰۰ کیلوگرم در مدار حدود ۵۰۰ کیلومتر را دارا است، که در سومین پرتاب آزمایشی خود با ثبت رکورد جدیدی در پرتاب‌های بومی، با موفقیت ماهواره ثریا را با جرم حدود ۵۰ کیلوگرم در مدار ۷۵۰ کیلومتر دایروی قرار داد.
بر اساس داده‌های دریافتی از ماهواره عملیات تزریق در مدار به خوبی و با دقت انجام شد و هم اکنون داده‌های تله متری ماهواره در حال دریافت است.
با پرتاب این ماهواره تحقیقاتی بسیاری از زیرسیستم‌های توسعه یافته شده توسط پژوهشگاه فضایی ایران نیز در شرایط تست مداری قرار می گیرند و راه برای توسعه سریع صنعت فضایی بومی ایران هموارتر می‌شود ضمن اینکه این پرتاب ، قدمی مهم در راستای افزایش توانمندی تزریق ماهواره در مدار‌های بالاتر محسوب می‌شود.
عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز گفت: به فضل الهی دهمین پرتاب فضایی در دولت مردمی انجام و رکورد جدیدی در ارتفاع پرتاب ثبت شد . 

سخنگوی سازمان فضایی ایران گفت: منظومه شهید سلیمانی اینترنت ماهواره‌ای ارائه نمی‌کند، خدمات این منظومه در حوزه ارتباطات است.

به گزارش ایسنا حسین دلیریان سخنگوی سازمان فضایی ایران در یکی از شبکه‌های اجتماعی در خصوص منظومه شهید سلیمانی گفت: روز گذشته برخی رسانه‌ها و تعدادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده‌اند که منظومه شهید سلیمانی قرار است اینترنت ماهواره‌ای ارائه کند.

وی افزود: این منظومه باریک باند است و چنین کاربردی ندارد بلکه قرار است در حوزه ارتباطات اعم از اینترنت اشیا و مخابرات فضاپایه خدمات ارائه کند.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای، اولویت‌های اجرای برنامه فضایی کشور را تعیین کردند.
به گزارش خبرنگار مهر، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه عصر امروز و در جریان رسیدگی به گزارش کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه جمهوری اسلامی ایران با تصویب ماده ۶۷ این لایحه موافقت کردند.

ماده ۶۷- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ستاد کل نیروهای مسلح مبتنی بر سند «سیاست‌ها و برنامه‌های کلان بخش فضایی کشور» مصوب شورای‌عالی فضایی کشور، به‌منظور شتاب‌دهی رشد صنعت فضایی کشور و توسعه کاربرد خدمات فضاپایه و داده‌های فضایی در بخش‌های اقتصادی (نهادهای دولتی و بخش خصوصی) نسبت به اجرای برنامه‌های فضایی با اولویت‌های زیر اقدام کند:

۱- تثبیت قابلیت دستیابی ارزان و سریع به مدارهای پایین و حفظ نقاط مداری کشور

۲- ایجاد و توسعه زیرساخت‌های آزمون سامانه‌های ماهواره‌ای و ماهواره‌برها

۳- تکمیل پایگاه ملی پرتاب

۴- ارتقای توانمندی ساخت بومی ماهواره‌های سنجشی، مخابراتی، پخش تلویزیونی و ناوبری

۵- توسعه توانمندی دستیابی به مدارهای ارتفاع بالا و زمین‌آهنگ

۶- پوشش خطرات سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی در تأمین، توسعه فناوری و راه‌اندازی منظومه‌های ماهواره‌ای ارائه‌دهنده خدمات ارتباطی، سنجشی و اینترنتی

۷- توسعه دسترسی خدمات مبتنی بر فناوری‌های فضایی برای کسب‌وکارها

۸- ایجاد سازوکارهای رشد اقتصادی صنعت فضایی کشور با نرخ رشد سالانه هشت درصد (۸%)

۹- مشارکت و سرمایه‌گذاری در سامانه‌های فضایی بین‌المللی به‌منظور تأمین نیازمندی‌های داخل کشور و کشورهای هم‌سو از قبیل محور مقاومت، کشورهای عضو بریکس و سازمان شانگهای، کشورهای اسلامی و کشورهای عضو جنبش عدم تعهد

تبصره- هرگونه فعالیت موازی دستگاه‌های اجرایی در تأمین تصاویر و داده‌های ماهواره‌ای ممنوع است. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است نیاز دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی به تصاویر و داده‌های ماهواره‌ای را با اولویت کارورها و شرکت‌های دانش‌بنیان تأمین نماید. تعرفه این خدمات به پیشنهاد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به تصویب کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات می‌رسد.

داده‌های مراکز نظامی امنیتی و حساس از شمول حکم این بند مستثنی بوده و مسئولیت آن با سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح است.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت:قرارداد ساخت اولین منظومه ماهواره‌ای ایرانی با هدف ارائه خدمات اینترنت اشیا باریک باند، بین سازمان فضایی و یک کنسرسیوم داخلی امضا شد.

به گزارش مهر حسن سالاریه در خصوص آخرین وضعیت منظومه ماهواره شهید سلیمانی گفت: سازمان فضایی ایران در راستای ارائه خدمات فضاپایه در حوزه ارتباطات به خصوص اینترنت اشیا، مشخصات فنی اولین منظومه ماهواره‌ای مخابراتی باند باریک را که به نام شهید والا مقام حاج قاسم سلیمانی نامگذاری شده است را تعیین و سپس با هدف تقویت بخش خصوصی و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فضایی، مناقصه واگذاری این پروژه را برگزار کرد.

وی افزود: با انجام فرآیند مرحله اول مناقصه این پروژه مهم، ابتدا شرکت‌ها و کنسرسیوم‌های متقاضی واجد شرایط، شناسایی و سپس با انجام مرحله دوم مناقصه برنده مناقصه که کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های خصوصی و دولتی است، انتخاب شد.

سالاریه ادامه داد: قرارداد منظومه ماهواره شهید سلیمانی با هدف جمع‌آوری داده از ایستگاه سطح زمین منعقد، امضا و ابلاغ شده است و در حال حاضر با تعیین مجری و همچنین انجام اقدامات مربوطه قرارداد طراحی، ساخت، پرتاب، آزمون و تحویل در مدار منظومه مخابراتی اینترنت اشیا (iot) میان سازمان فضایی ایران و کنسرسیوم داخلی منعقد و فرایند طراحی و ساخت توسط مجری پروژه آغاز شده است.

وی به زمان پرتاب این منظومه اشاره کرد و افزود: این منظومه به مرور تکمیل می‌شود و به دلیل وجود ماهواره‌های زیاد و پرتاب‌های متعدد، بازه زمانی پرتاب این پروژه حدود دو سال است به این منظور که اولین پروژه منظومه ماهواره‌ای مخابراتی تا دو سال آینده در مدار زمین قرار می‌گیرد.

سالاریه در ادامه به خدمات منظومه ماهواره شهید سلیمانی و افزایش قابلیت‌های ماهواره اشاره کرد و گفت: خدمات این منظومه، فعلاً خدمات اینترنت اشیا باریک باند است یعنی بیشتر جمع‌آوری داده از سنسورهای سطح زمین و انتقال آن به یک ایستگاه مرجع که ایستگاه مرکزی است و در فازهای بعدی قرار است که انشاالله تعداد و قابلیت‌های منظومه ماهواره شهید سلیمانی افزایش پیدا کند.

وی ادامه داد: در حال حاضر این منظومه پهنای باند مشخصی دارد که انشاالله در نمونه‌های جدیدتر ماهواره‌ها در ادامه کار، ساخته خواهند شد، پهنای باند افزایش پیدا می‌کند یعنی ماهواره‌ها به محموله‌های جدیدتر و پیشرفته‌تری مجهز می‌شوند.

سالاریه در ادامه با اشاره به فاصله در ارتفاع قرار گرفتن این منظومه از زمین گفت: تمام منظومه‌های ماهواره‌ای باریک باند ما در ارتفاع لئو یا ارتفاع پایین قرار می‌گیرند.

ماهواره سنجش از دور «طلوع ۳» که به سفارش سازمان فضایی ایران و توسط صنایع الکترونیک ایران (صاایران) ساخته شده بود، پس از گذراندن آخرین آزمایش‌ها، تحویل سازمان فضایی ایران شد.
به گزارش سازمان فضایی ایران، نمونه پروازی ماهواره طلوع ۳، در بهمن سال گذشته در مراسم روز فناوری فضایی با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات رونمایی شد و پس از انجام موفق آزمون‌های مختلف و اتمام فرآیند تحویل‌گیری، در برنامه پرتاب قرار گرفته است و طبق برنامه‌ریزی مشخصی پرتاب خواهد شد.

این ماهواره با دقت تصویربرداری پنج متر تک طیفی و ۱۰ متر رنگی، دارای وزنی بیش از ۱۰۰ کیلوگرم بوده و با تکیه بر توان داخلی و توسط متخصصان کشورمان طراحی و ساخته شده است.

ماهواره طلوع ۳ که در مدار «لئو» قرار خواهد گرفت می‌تواند تصاویر مورد نیاز را برای کاربردهای متنوع در حوزه‌های کشاورزی، منابع آبی، مدیریت مخاطرات طبیعی و غیره به سازمان فضایی ایران ارسال کند.

به گزارش ایرنا، ارتفاع سطح زمین تا ۲ هزار کیلومتری را مدار ارتفاع پایین زمین یا لئو (LEO) می‌نامند. از ۲ هزار کیلومتر تا ۳۵ هزار و ۷۸۶ متر، مدارهای میانی زمین نام دارد و مدارهای بالاتر از این ارتفاع را مدار ارتفاع بالا یا «ژئو» نام‌گذاری کرده‌اند.

دی‌ماه سال گذشته، برای نخستین‌بار سازمان فضایی ایران از اجرای پروژه منظومه‌های ماهواره‌ای ایران خبر داد.

همشهری نوشت: یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های این پروژه که «شهید سلیمانی» نام گرفته است، ایجاد سرویس اینترنت اشیا برای مردم است. اگرچه پهنای باند این پروژه زیاد نیست، اما به‌عنوان نخستین گام و در مواقع بحران می‌تواند قابل توجه باشد و زمینه موفقیت‌های بزرگ‌تر را فراهم کند.

یکی از نکات قابل توجه منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی ورود بخش خصوصی به حوزه فضایی کشور است. پیش از این، پروژه‌های فضایی کشور صرفا از سوی حاکمیت اجرا می‌شد، اما با ورود بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توان از قابلیت‌های آنها هم بهره‌برد. اکنون کشورهای صاحب دانش و فناوری منظومه‌های ماهواره‌ای در حال تصاحب مدارهای موجود هستند و این اتفاق درصورت تأخیر در پروژه‌های داخلی، به نفع کشور نیست.

 

 

• برای زندگی بهتر مردم
  منظومه‌های ماهواره‌ای می‌توانند اینترنت پایدار و پرسرعت را در اختیار کسانی قرار دهند که در عمل امکان کابل‌کشی یا نصب آنتن‌های بی‌تی‌اس در مناطق مسکونی آنها وجود ندارد.در ایران، بخشی از مردم مانند عشایر، زندگی یکجانشینی ندارند. همچنین برخی مناطق به حدی صعب العبور هستند که ارائه اینترنت با روش‌های معمول ممکن نیست.

این در حالی است که کابل‌کشی یا نصب آنتن‌های بی‌تی‌اس در برخی از مناطق  وسیع ایران به لحاظ اقتصادی، مقرون به صرفه نیست. همه این موارد را در کنار بلایای طبیعی قرار دهید که همیشه کشور ما را تهدید می‌کنند. در زمان زلزله و سیل، قطع اینترنت یکی از محتمل‌ترین اتفاقات است، منظومه‌های ماهواره‌ای در این مواقع نقش مؤثری در برقراری ارتباطات ایفا می‌کنند.

علاوه بر این، یکی از اهداف منظومه‌های ماهواره‌ای فراهم کردن اینترنت اشیا(IoT) برای همه سنسورهای مرتبط است. اکنون با هوشمند شدن خانه‌ها و مزایا و فوایدی که این فناوری برای امنیت و رفاه مردم دارد، نیاز به اینترنت اشیا، بیش از پیش احساس می‌شود که منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی می‌تواند آن را تامین کند.

 

• منظومه ماهواره‌ای چیست؟

منظومه ماهواره‌ای از تعدادی ماهواره کوچک تشکیل شده است که می‌تواند اینترنت بی‌سیم را در اختیار ساکنان زمین قرار دهد.
 اینترنتی که این ماهواره‌های کوچک در اختیار زمینی‌ها قرار می‌دهند، متفاوت از سرویس‌های اینترنت کابلی یا DSL است که داده‌ها را از طریق سیم‌هایی که زیرزمینی هستند منتقل می‌کنند. اهمیت اینترنت ماهواره‌ای این است که در سراسر یک کشور یا وسیع‌تر از یک کشور می‌تواند در دسترس باشد.  به‌عبارت دیگر، اینترنت ماهواره‌ای روشی قابل اعتماد برای آنلاین شدن بسیاری از خانه‌ها و کسب‌وکارهای مناطق دورافتاده است.

 

• نیاز به منظومه شهید سلیمانی

حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی با اشاره به اینکه در حوزه IOT یا اینترنت اشیا نخستین باری است که چنین کاری در صنعت فضایی کشور انجام می‌شود، آن را گام مهمی دانست که هم‌بخش خصوصی در صنعت فضایی رشد می‌کند و هم منظومه‌سازی‌ در کشور اتفاق می‌افتد.

سالاریه می‌گوید: «در منظومه شهید سلیمانی در قالب یک منظومه کوچک از ریزماهواره‌ها، مجموعه‌ای از اقدامات و دانش‌ها و تجربیات کسب می‌شود و سرعت و حجم انتقال داده از یک نقطه به نقطه دیگر را بالا می‌برد.» به‌گفته او «این دانش و تجربه تا حدی برای ساخت منظومه‌های ماهواره‌ای که پهنای باند بزرگ‌تری در آن استفاده می‌شود و حجم بیشتری از داده را می‌توانند جابه‌جا کنند هم استفاده می‌شوند. به این ترتیب می‌توانیم در پروژه‌های بزرگ بین‌المللی در زمینه منظومه‌سازی‌ هم ورود کنیم».

 

• ورود بخش خصوصی به فضا

پیش از این، پروژه‌های هوا و فضا از سوی بخش حاکمیتی برنامه‌ریزی، طراحی و اجرا می‌شد اما اکنون شاهد ورود بخش خصوصی به این حوزه هستیم؛ به‌طوری که سال گذشته خرید تصاویر به‌صورت تضمینی از ماهواره‌های بومی -که توسط بخش خصوصی قرار است انجام شود- آغاز شد.

حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران در گفت‌وگو با همشهری به ورود بخش خصوصی به فناوری فضایی اشاره کرد و گفت: «صنعت فضایی ایران بدون ورود بخش خصوصی نمی‌تواند به اهداف بزرگ خود برسد.» به‌گفته سالاریه «طی سال‌های گذشته بخش خصوصی تا حدی در این صنعت شکل گرفته و ما در مرحله‌گذار از یک صنعت فضایی وابسته به دولت به صنعت فضایی مردمی و همه‌گیر هستیم». او همچنین گفت: «یکی از اهداف مهم دولت سیزدهم که آن را دنبال می‌کنیم این است که تا می‌توانیم حوزه‌های صنعت فضایی که قابلیت ارائه خدمات تجاری توسط مردم دارند را فعال کنیم. این یعنی حضور بخش خصوصی و به تبع آن درآمدزایی و ساخت ماهواره.»

گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه

رئیس سازمان فضایی ایران، آخرین وضعیت ۱۰ پروژه مهم فضایی کشور را تشریح کرد.

به گزارش سازمان فضایی ایران، «حسن سالاریه» درباره آخرین وضعیت پروژه‌های سازمان فضایی ایران، اظهار داشت: در حوزه ماهواره‌های سنجشی، نمونه دوم ماهواره پارس ۱ (Pars۱-B) در حال گذراندن مراحل پایانی است و امسال برای پرتاب تحویل سازمان فضایی ایران می‌شود.

این مقام مسوول بیان‌داشت: ماهواره ظفر ۲ نیز پس از گذراندن مراحل تست‌های نهایی، تقریبا آماده تحویل شده و در سال جاری به منظور پرتاب، تحویل گرفته خواهد شد.

وی افزود: همچنین در حوزه سنجشی، با توجه به اینکه نمونه پروازی ماهواره طلوع ۳ با دقت تصویربرداری پنج متر تک طیفی و ۱۰ متر چند طیفی سال گذشته رونمایی شد، پروژه طراحی و ساخت ماهواره طلوع ۴ نیز امسال آغاز خواهد شد که ویژگی‌های طلوع ۴ نسبت به طلوع ۳ بهتر خواهد بود و ارتقا خواهد یافت.

رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه در حوزه سنجش از دور سازمان فضایی ایران آماده همکاری با بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان است، تصریح کرد: معتقدیم که با توجه به رشدی که بخش خصوصی در سالیان اخیر در حوزه فضایی داشته، می‌توان از ظرفیت‌های موجود در این بخش در جهت توسعه صنعت فضایی استفاده کرد.

سالاریه ادامه‌داد: در حوزه ماهواره‌های مخابراتی، نمونه کیفی ماهواره مخابراتی ناهید ۲ سال گذشته تحویل داده شد و امسال نیز نمونه پروازی این ماهواره جهت پرتاب تحویل سازمان فضایی ایران خواهد شد. همچنین فاز طراحی و ساخت نسل بعدی ماهواره ناهید که تحت عنوان ناهید ۳ شناخته می‌شود نیز امسال کلید خواهد خورد.

وی خاطرنشان کرد: درباره ماهواره ناهید ۱ نیز سازمان فضایی ایران با توجه به ماموریت‌هایی که برای این ماهواره پیش بینی کرده است، به دنبال توسعه و بهینه‌سازی آن هستیم تا قابلیت صنعتی شدن را پیدا کرده و فرایند تولیدی شدن آن انجام شود.

معاون وزیر ارتباطات تاکید کرد: امسال فرآیند طراحی و ساخت ماهواره ایرانست ۱ که یک ماهواره مخابراتی با قابلیت به کاربردن در ارتفاعات بالاست آغاز می‌شود و نخبگان صنعت فضایی با طراحی و ساخت این ماهواره‌، گام موثری در پیشبرد صنعت فضایی برخواهند داشت.

سالاریه اضافه کرد: بلوک انتقال مداری سامان که تست زیرمداری آن سال گذشته با موفقیت کامل انجام شد، امسال نمونه پروازی آن تحویل سازمان فضایی می‌شود. این بلوک در واقع جهت انتقال محموله‌های فضایی به خصوص ماهواره‌های سنگین مخابراتی بین مدارات زمین طراحی شده است. البته فاز طراحی و ساخت بلوک انتقال مداری سامان ۲ که قابلیت‌های بالاتری از جمله انتقال ماهواره به مدار GSO را دارد، امسال آغاز خواهد شد.

وی درباره چگونگی تعامل سازمان فضایی با بخش خصوصی نیز اظهار داشت: در حال حاضر ارتباط بسیار خوبی میان سازمان فضایی و شرکت‌های دانش بنیان بخش خصوصی برقرار شده و ما حتی مجوزهای لازم به‌منظور انعقاد قرارداد خرید تضمینی تصاویر از بخش خصوصی را دریافت کرده‌ایم و قصد داریم که در سال جاری قراردادهای لازم را با بخش خصوصی در این زمینه منعقد کنیم. البته غیر از این، فرایند واگذاری پروژه منظومه شهید سلیمانی (IOT) به بخش خصوصی هم در حال طی شدن است.

رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه پروژه‌های دیگری در حوزه سنجشی و مخابراتی هم وجود دارد که در آینده اطلاع رسانی خواهد شد، خاطرنشان‌کرد: مشخصات فنی و ویژگی‌های ماهواره‌ها و دستاوردهایی که امسال تحویل داده می‌شود و یا فاز ساخت آنها آغاز می‌شود، در آینده به مرور اعلام خواهد شد.

 رئیس سازمان فضایی ایران از پرتاب ماهواره‌هایی در سال جاری خبر داد و گفت: در سال جاری سری ماهواره‌های پارس (پارس ۱ و ۲) به عنوان جفت ماهواره، ماهواره طلوع با دقت ۱۰ متر رنگی آماده پرتاب می‌شوند.
حسن سالاریه امروز در مراسم افتتاح بیست و هفتمین همایش و نمایشگاه ژئوماتیک، ارائه تصاویر سنجشی پایه محور را از زمینه های همکاری سازمان فضایی با مجموعه های مرتبط با نقشه برداری و داده های اطلاعات مکانی دانست و افزود: ایران در بهره برداری از نقشه ها در فعالیت های عمرانی، راه‌سازی، کشاورزی و دریانوردی قدمت چند هزار ساله دارد؛ از این رو ایران جزو کشورهای پیشرو در استفاده و طراحی نقشه در اموری چون ساخت قنات‌ها به شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه امروزه کاربرد داده‌های فضایی در نقشه‌برداری موجب تحول عظیم در صنعت نقشه‌برداری شده است، اظهار کرد: در این صنعت جهش بزرگی بر اساس استفاده از داده‌های فضا پایه و همچنین ماهواره‌های سنجشی و تصاویر راداری که قادر است در هر شرایط جوی تصاویر را ارائه دهد، ایجاد شده و این دستاورد خوبی در صنعت نقشه‌برداری محسوب می‌شود.

وی صنعت نقشه برداری را از صنایعی با ارزش افزوده بالا توصیف کرد و ادامه داد: میزان ارزش افزوده در این صنعت نسبت یک به ۷ را دارد؛ به این معنا که به ازای هر یک واحد سرمایه‌گذاری ۷ برابر ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد. این میزان برای تهیه نقشه‌های بحران یک به ۳۰ است؛ یعنی به ازای هر واحد سرمایه گذاری ۳۰ برابر ارزش افزوده به همراه دارد.

سالاریه، صنعت فضایی ایران را دارای قدمت ۲۰ ساله دانست و یادآور شد: در اواخر دهه ۷۰ که صنعت فضایی در کشور شکل گرفت، عمده چالش ما مانند همانند حوزه‌های های تک، تحریم بود و امکان استفاده از داده های فضایی با دقت بالا برای ما فراهم نبود.

به گفته وی، بعضا دسترسی به تصاویر فضایی با دقت حدود ۱۰ متر فراهم بود، ولی دسترسی برای تصاویر با دقت‌های کمتر از ۵ متر و ۲ متر فراهم نبوده است.

رئیس سازمان فضایی ایران اضافه کرد: بر این اساس لازم بود تا صنعت فضایی را با تکیه بر دانش بومی در کشور توسعه دهیم و اولین قرارداد ماهواره سنجشی و پرتاب آن در اوایل دهه ۸۰ با همکاری دانشگاه‌هایی چون شریف، مالک اشتر، علم و صنعت و امیرکبیر منعقد شد و این انعقاد قرداد آغاز طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی در کشور بوده است.

وی با بیان اینکه در ابتدا دقت‌های ۵۰ متر و ۴۰ متر برای ماهواره‌های سنجشی تعیین شد، خاطر نشان کرد: اکنون دقت‌های ۵ متر تصاویر سیاه و سفید و ۱۰ متر رنگی برای این ماهواره‌ها در نظر گرفته می‌شود که ماهواره هایی با این دقت ساخته شده و آماده پرتاب است.

سالاریه، از پرتاب ماهواره‌هایی در سال جاری خبر داد و گفت: در سال جاری سری ماهواره‌های پارس (پارس ۱ و ۲) به عنوان جفت ماهواره، ماهواره طلوع با دقت ۱۰ متر رنگی آماده پرتاب می‌شوند.

رئیس سازمان فضایی ایران ادامه داد: علاوه بر آن قرارداد، در حال پیگیری انعقاد قرارداد برای ساخت ماهواره با دقت ۴ متر با بخش خصوصی هستیم و در طی آن خرید تضمینی تصاویر ماهواره با بخش خصوصی را خواهیم داشت.

وی با اشاره به همکاری سازمان فضایی با سازمان نقشه برداری کشور، گفت: در این همکاری تصاویر ماهواره خیام در اختیار این سازمان قرار می گیرد و در حال آرشیو کردن این تصاویر هستیم. این تصاویر داده‌های مناسبی برای به روز کردن نقشه های یک بیست و پنج هزارم است.

وجود قانونی ملی و جامع در حوزه فضایی یکی از لازمه های توسعه صنعت فضا در کشور است و از همین رو استقرار یک مرجع بالاسری برای تبیین خط مشی و رهیافت های مشترک بین الدولی ضروری است.

به گزارش خبرنگار مهر، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی الزامات ساختاری و نهادی اولیه و ضروری کشور برای تدوین قانون ملی فضایی را اعلام کرد.

در خلاصه مدیریتی این گزارش یادآور شده است: وجود قانونی ملی و جامع در حوزه فضایی یکی از لازمه های توسعه صنعت فضا در کشور و تضمین کننده توسعه فعالیت بخش های دولتی و خصوصی در این حوزه است.

در کشور ما توسعه قابل ملاحظه فناوری فضایی و سرریز به سایر فناوری ها، خرید ماهواره عملیاتی سنجشی و همچنین ماهواره مخابراتی عملیاتی از یک سو، گستردگی و پراکندگی فعالیت های حوزه فضا بدون تولیگری و تنظیمگری مشخص و چالش های فرا روی بخش خصوصی در همکاری با یکدیگر و با سایر نهادهای متولی از سوی دیگر، ساماندهی و اصلاح ساختار حوزه فضا را بسیار ضروری کرده است.

پیش از تهیه قانون ملی فضا باید پیش نیازهای بین المللی و ساختارها و نهادهای ملی مدنظر قرار گیرد. پیش نیازهای بین المللی شامل تعیین تکلیف عضویت یا عدم عضویت در معاهدات و کنوانسیون های بین المللی و خط ومشی همکاری های فضایی بین الدولی در قالب موافقتنامه های همکاری است.

همچنین استقرار یک مرجع بالاسری برای تبیین خط ومشی و رهیافت های مشترک بین الدولی و متناسب و همتراز با جایگاه سازمانی آژانس های فضایی سایر کشورها از جمله مهمترین این موارد است. به نظر می رسد تعیین خط و مشی این حوزه باید در سطوح عالی مملکتی صورت پذیرد یا در صورت تدوین توسط دولت به تأیید سایر سطوح عالی نیز برسد.

بررسی ساختارها و نهادهای ملی نشان داده است که تنظیمگری این حوزه توسط شورای عالی فضایی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان فضایی ایران انجام می شود. همچنین از طرفی بر اساس ماده ۱۲ اساسنامه شورای عالی فضایی، «وظایف و اختیارات شورا شامل محدوده وظایف و اختیارات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نمیشود».

سازمان فضایی ایران هرچند در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ با رشد چشمگیر اعتبارات پیشبینی شده روبرو است، اما باید دید آیا در قالب یک سازمان وزارتخانه ای دارای اختیارات مناسب و قادر به ایجاد تحول و مدیریت منابع است یا خیر.

علاوه بر آن، حدود و ثغور دخالت و مشارکت فعالیت های بخش خصوصی در این عرصه از جمله مسائلی است که باید در مورد آن رویکرد شفافی اتخاذ کرد.

به نظر می رسد اصلاحات ساختاری و نهادی مهم در این حوزه ازجمله تصمیمگیری در مورد عضویت یا عدم عضویت در معاهدات بین المللی، بهبود و ارتقای اختیارات سازمان فضایی و شفاف سازی نحوه تعامل با بخش دفاعی و تعیین سطح مشارکت بخش خصوصی در فعالیتهای این حوزه را میتوان در یک سناریو، پیش از تدوین قانون ملی فضا تعیین تکلیف کرد و در سناریوی دیگر، در قالب تدوین احکامی در همان قانون اعمال کرد.

الزامات ساختاری و نهادی مورد نیاز برای تدوین قانون ملی فضا طی جلساتی با حضور نخبگان این حوزه در مرکز پژوهش های مجلس احصا شده است.

۱. پیش نیازهای بین المللی:

۱-۱: تعیین تکلیف عضویت یا عدم عضویت ایران در معاهدات/ پیمان های فضایی بین المللی

۱-۲: تبیین الزامات موافقنامه های همکاری بین الدولی صلح آمیز فضایی میان ایران و سایر کشورها: برای دستیابی به منافع حاصل از انعقاد این موافقتنامه ها باید برخی مشکلات ساختاری حوزه فضایی را رفع کرد؛ از جمله:

* نیاز به خط ومشی های روشن برای سیاستهای فضایی بین المللی متناسب با منافع و مصالح کشور و با توجه به دستورالعمل های اصلی برنامه های ملی فضایی ایران و قوانین لازم الاجرای جاری کشور.

* عدم تناسب جایگاه سازمانی طرف قرارداد ایرانی و طرف خارجی از باب حیطه وظایف و اختیارات؛ چرا که در مجامع بین المللی این تولیگری معمولاً برعهده آژانس های فضایی است.

* کاهش اختیار عمل در تعامل با کشورهایی که معاهدات فضایی را پذیرفته اند. چرا که در قراردادهای بین الدولی، با کشورهایی که به معاهدات فضایی پیوسته اند، ممکن است از ایران درخواست شود که به معاهدات فضایی، مثلا معاهده فضای ماورا جو، پایبند باشد. نتیجه این موضوع آن است که در صورت تصویب و اجرایی شدن این همکاری ها علیرغم اینکه ایران به طور رسمی برخی معاهدات را نپذیرفته، مجبور است به طور ضمنی به مفاد آن پایبند باشد.

به طور کلی باید گفت تعیین رویکرد و خط و مشی کشور برای پیوستن به این معاهدات و تعاملات بینالمللی براساس ملاحظات سیاسی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی است نه بروکراسی و شیوه اجرا و به نظر میرسد تعیین خط و مشی این حوزه باید در سطوح عالی مملکتی صورت پذیرد یا در صورت تدوین توسط دولت به تأیید سایر سطوح عالی نیز برسد.

۲. دامنه شمول قانون

با توجه به نوین بودن موضوع قانون ملی فضا به واسطه به روزشوندگی و وابستگی آن به فناوری، سرفصل های متنوعی در این قانون قابل طرح است که از جمله میتوان به موضوعاتی همچون ارتباطات ماهواره ای، سنجش از دور، اکتشافات فضایی براساس نیازهای کشور، حمایت از فعالیت بخش خصوصی، تأمین مالی، مشارکت و سرمایه گذاری، بودجه ها و قوانین حمایتی از بخش خصوصی، تعریف مرز فعالیت سازمانها، تعریف مدل مالکیت فضایی کشور، شفاف سازی حوزه فعالیت تجاری، انتقال و ایجاد فناوری، حقوق مالکیت فکری، تضمینات مالی، مقررات مربوط به بیمه، قواعد مربوط به ثبت و مسئولیت، حقوق حمل و نقل، حل و فصل اختلافات و غیره اشاره کرد.

با توجه به گستردگی دامنه موضوعات، در گام اول باید دامنه شمول این قانون از بعد میزان و سطح فعالیت های فضایی مشخص شود. در این راستا، توجه به اسناد بالاسری، مصالح ملی، اولویتها و ظرفیتهای ساختاری و نهادی کشور ضروری است.

۳. ساختار تنظیمگری

در صورت اعمال سیاست یکپارچه سازی و همسوسازی تمامی فعالیت های فضایی کشور، ساختار تنظیمگری این حوزه و کارآمدی آن اهمیت زیادی می یابد. یکی از مهمترین چالشها در ساختار
تنظیمگری، کارآمدی و ایفای موثر نقش هماهنگ سازی نهاد تصمیمگیر و سیاستگذار کلان بخش فضایی کشور است.

مرکز پژوهش های مجلس در گزارش خود به موضوع بودجه سازمان فضایی ایران اشاره کرده و تاکید کرده است: سازمان فضایی ایران با وجود انتقال از نهاد ریاست جمهوری به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با افت قابل توجه تأمین مالی مواجه شد و در آن گاهاً ردیف بودجه های مصوب نیز به طور کامل تخصیص داده نمیشد که به نظر میرسد عمده دلیل آن قطع بودجه تخصیص یافته از محل مازاد درآمدهای نفتی بوده است.

علیرغم پیگیری های چندساله مرکز پژوهشهای مجلس درخصوص اصلاح بودجه بخش فضایی کشور، این مهم محقق نشد.

یکی از مهمترین پیشنهادهای مرکز پژوهشها تفکیک ردیف بودجه بخش فضایی از ردیف متفرقه برنامه «توسعه زیرساختها و خدمات کاربردی ارتباطی و پایه فضایی» ذیل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و انتقال به ردیف های اعتبارات هزینه ای و تملک دارایی ذیل سازمان فضایی ایران مندرج در پیوست ۱ و ۴ لایحه بودجه بوده است.

مجموع اعتبارات سازمان فضایی ایران در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کشور بالغ بر رقم ۱۱,۴۳۵ میلیارد ریال پیش بینی شده که در مقایسه با قانون بودجه سال ۱۴۰۰ حدود ۱۳۳۹ درصد افزایش داشته است. بخش اعظم این اعتبار از محل برنامه «توسعه فناوریها و خدمات [فضا] پایه و با ارزش افزوده» با مجموع ۴۱,۴۰۸ میلیارد ریال تأمین شده که بین سازمان فضایی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تقسیم شده است و سهم سازمان فضایی از آن بالغ بر رقم ۱۱,۴۲۸ میلیارد ریال است.

به نظر میرسد ماهیت غیرتوسعه ای سازمان فضایی ایران و در نتیجه محدودیت در اختیارات مرتبط با این ویژگی از یکسو و جایگاه سازمانی آن به عنوان یک دستگاه زیر وزارتخانه ای از سویی دیگر، اجرای مسئولیتهای تعریف شده برای آن، در حوزه توسعه اقتصادی و توسعه فناوری، را با چالش و یا عدم همکاری مطلوب سایر وزارتخانه ها مواجه سازد.

ماهیت توسعه ای سازمان ملی فضایی از این نظر حائز اهمیت است که سازمانهای توسعه ای در واقع نقش حلقه جایگزین برای حلقه های خالی و مفقوده در زنجیره در حال حرکت توسعه ای
اقتصادی و صنعتی را دارند و تسهیل کننده و تسریع کننده ارتباطات و عملیات در صنعت و اقتصاد هستند.

۴. نحوه مشارکت بازیگران بخش خصوصی

یکی از اصول اساسی و اهداف اصلی در قانون ملی فضا، مشارکت و سرمایه گذاری بازیگران بخش خصوصی است. با وجود تأکید راهبردهای کلان حوزه فضایی بر حمایت از خصوصی سازی، توسعه و ارتقای فضای مناسب کسب وکار در چنین حوزه هایی نیازمند پیش بینی و تدارک تمهیدات قانونی است.

سطح مشارکت بخش خصوصی در فعالیتهای حوزه فضایی نیز یکی از چالشهای این حوزه است و باید امکان مشارکت مؤثرتر بخش خصوصی در تکمیل زنجیره ارزش فضایی فراهم شود.

۵. نحوه تعامل بخشهای دفاعی و صنعتی

اهمیت بخش دفاعی و نحوه تعامل با آن در قانون ملی فضا و تعامل شورای عالی فضایی و شورای عالی امنیت ملی دو موضوع مهم در این زمینه هستند.

در تبیین دامنه شمول قانون ملی فضا، موضوع نقش بخشهای دفاعی در این قانون، تعامل با بخش های غیردفاعی و خصوصی و تسهیل مسیر دسترسی به سرریزهای فناورانه و نوآورانه دفاعی در جهت ارتقای سایر بخشها اهمیت و تأثیر بسزایی دارد.

در نظام حقوقی ایران، به موجب اصل ۱۷۶ قانون اساسی، حل این مسئله در صلاحیت شورای عالی امنیت ملی است و از اینرو نقش این نهاد در تنظیمگری نیز باید به جد در قانون ملی فضا مورد توجه قرار گیرد.

مطالعه وضعیت کشورهای دارای قانون ملی فضا نشان داده است که در کشورهایی که وظیفه اقتدارآفرینی به عنوان محور اصلی فعالیتهای فضایی شناخته می شود، بالاترین نهاد حاکمیتی آن کشور مسئولیت نهایی تصمیم گیری را برعهده دارد.

از آنجا که ماهیت فعالیتهای فضایی دارای ابعاد امنیتی نیز است و به استناد سند چشم انداز ۱۴۰۴ نخستین دیدگاه ایران در منطقه، اقتدارآفرینی با تأکید بر ارتقای امنیت ملی عنوان شده است، لذا هرگونه فعالیت و تلاشی در این حوزه، مسلماً با نظارت و تأیید بخش امنیتی و رعایت ملاحظات آن صورت می گیرد.

مقتضی است هماهنگی ها و تعاملات مستمر دو نهاد سیاستگذار یعنی شورای عالی فضایی و شورای عالی امنیت ملی به عنوان بالاترین مقام فراسازمانی در تأمین امنیت ملی و حفظ تمامیت ارضی کشور در بیشترین حد خود باشد تا بواسطه تعامل حداکثری با شورای عالی امنیت ملی هم در تهیه سند راهبرد ملی فضایی و هم برای آسانسازی اجرای پروژه های کلان فضایی فرآیندها تسهیل شوند.

مرکز پژوهش های مجلس در این گزارش دو سناریو به عنوان پیشنهاد تدوین قانون ملی فضایی ارائه داده است:

الف: پیش از تدوین قانون ملی فضا ساختار نهادی حوزه فضا تا حد ممکن اصلاح شود تا بتوان ضمن تعیین متولی اصلی تنظیمگری در آن قانون، سایر حوزه ها از جمله فعالیت های بخش دفاعی و تعامل بخش خصوصی و دفاعی را نیز در آن گنجاند.

ب: در حین تدوین قانون، مشکلات ساختاری با رعایت ملاحظات دفاعی و امنیتی در چارچوب موادی از آن قانون برطرف شوند.

به نظر میرسد سناریو دوم از سرعت بیشتری برخوردار باشد اما نیازمند مشارکت تمامی ذینفعان و متولیان است و نقش تنظیمگری شورای عالی امنیت ملی در این موضوع را پررنگ می کند.

به طورکلی، مهمترین اصلاحات اولیه ساختاری و نهادی در حوزه فضا شامل موارد زیر است:

۱) تعیین تکلیف عضویت یا عدم عضویت کشور در تعهدات بین المللی بر حسب منافع کشور و مجوز عضویت یا عدم انجام آن و همچنین تعیین نهاد واحد متولی پیگیری این امر؛

۲) تعیین خطومشی و چارچوب کلی موافقتنامه های همکاری بین الدولی فضایی توسط نهاد اصلی تنظیمگری؛

۳) اصلاح اساسنامه سازمان فضایی ایران و افزایش دامنه اختیارات و قدرت این نهاد و اعتباربخشی به آن در راستای تامین منافع ملی؛

۴) بهبود تعامل بخش دفاعی و صنعتی و افزایش تعاملات شورای عالی فضایی و شورای عالی امنیت ملی.

سخنگوی سازمان فضایی ایران از عملیاتی شدن کامل ماهواره خیام تا ۲ هفته آینده خبر داد و گفت: تاکنون تصاویر رنگی و بسیار با کیفیتی از مناطق مختلف کشورمان از ماهواره خیام دریافت کرده‌ایم.

به گزارش خبرنگار مهر، حسین دلیریان، مشاور رئیس و سخنگوی سازمان فضایی ایران طی سخنانی در جمع خبرنگاران با اشاره به آخرین وضعیت ماهواره خیام گفت: همانطور که می‌دانید ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور با توانمندی تصویربرداری از سطح زمین با دقت یک متر است که مرداد ماه سال جاری از پایگاه بایکونور و با ماهواره‌بر سایوز به فضا پرتاب و با موفقیت در مدار زمین تثبیت شد.

وی افزود: ماهواره خیام در حال حاضر در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار دارد و هم اکنون در حال دریافت و اجرای فرامین و ارسال داده‌ و تصویر به ایستگاه‌های زمینی سازمان فضایی ایران است.

سخنگوی سازمان فضایی ایران با بیان اینکه ماهواره خیام در مقطع کنونی در حال گذراندن آخرین مراحل فرآیند تثبیت عملکرد بهینه خود در فضاست، تصریح کرد: ارسال فرامین و کنترل‌های ماهواره خیام توسط متخصصان کشورمان در سازمان فضایی ایران انجام می‌شود و همچنین ارسال فرامین و دریافت اطلاعات از این ماهواره نیز تماما طبق الگوریتم رمزنگاری شده‌ و کاملا امنی که قبلا توسط متخصصان رمزنگاری سازمان فضایی ایران در ماهواره تعبیه شده، انجام می‌گیرد.

دلیریان در خصوص نحوه استفاده از داده‌های ماهواره خیام تاکید کرد: ما هفته‌هاست که در حال دریافت تصاویر با دقت و کیفیت بالا از این ماهواره هستیم و قرار است این تصاویر و داده‌ها به مرور و با رعایت حقوق حاکمیت و بیت‌المال در اختیار بخش‌های مختلف دولتی و بخش خصوصی قرار گرفته و بخشی از نیازهای کشور در حوزه‌های مختلف از جمله کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها، مدیریت حوادث غیرمترقبه و ... را مرتفع کند.

وی همچنین گفت: متخصصان فضایی کشورمان تلاش کردند که فرایند تثبیت و تست‌های فنی ماهواره در فضا را در زمان کوتاهی انجام دهند تا سریع‌تر داده‌های تصویری این ماهواره به دست مان برسد که الحمدلله این هدف محقق شده و عملا ماهواره طی یکی دو هفته آتی تمام تست‌های خود را به پایان رسانده و به طور کامل عملیاتی خواهد شد.

سخنگوی سازمان فضایی ادامه داد: تاکنون تصاویر رنگی و بسیار با کیفیتی از مناطق مختلف کشورمان از ماهواره خیام دریافت کرده‌ایم و این تصاویر بعضا فرایند کالیبره شدن را هم طی کرده‌اند و حتی برای برخی مسئولان نیز به نمایش گذاشته شده‌اند و تصاویری از مناطق جذاب ایران نیز برای انتشار عمومی در حال آماده شدن است.

دلیریان در بخش دیگری از سخنانش در خصوص طراحی و ساخت ماهواره‌های بومی با دقت تصویربرداری یک متر نیز اظهار داشت: به لطف تلاش‌های متخصصان صنعت فضایی و زیرساخت‌های موجود در کشور، هم‌اکنون جمهوری اسلامی ایران توانمندی لازم برای طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت تصویربرداری ۱۰ متر و بهتر را دارد و گام‌های بسیاری خوبی پیش از پرتاب ماهواره خیام در مسیر رسیدن به دقت یک متر برداشته شده، اما نیاز کشور اقتضا می‌کرد که نباید تا رسیدن کشور به مرحله بهره‌برداری از ماهواره‌های بومی با دقت یک متری، در مسیر تامین داده‌های فضایی توقف کرد بلکه باید نیاز کشور در این زمینه مرتفع می‌شد لذا تصمیم گرفته شد که پروژه خیام با کشور روسیه پیش برده و اجرایی شود که الحمدالله به سرانجام رسید.

وی در پایان تاکید کرد: مردم عزیز کشورمان اطمینان خاطر داشته باشند که سازمان فضایی با عزم و اراده بسیار جدی در مسیر رسیدن به توانایی ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت تصویربرداری یک متر و حتی بهتر از یک متر قرار دارد و برنامه جدی و مدونی برای تحقق این فناوری در حال اجراست.

سخنگوی سازمان فضایی ایران برای استقرار بالن مخابراتی در مناطق زلزله زده بندر کنگ، اعلام آمادگی کرد.

به گزارش ایرنا، «حسین دلیریان» سخنگوی سازمان فضایی ایران با انتشار توییتی از آمادگی سازمان فضایی ایران برای استقرار بالن مخابراتی در مناطق زلزله زده بندر کنگ خبر داد.

وی گفت: اگرچه زیرساخت‌های ارتباطی در زلزله ۵.۷ ریشتری در بندر کنگ، آسیب ندیده، اما سازمان فضایی ایران آمادگی دارد در صورت نیاز، بالن‌های مخابراتی هوشمند که توسط پژوهشگاه فضایی ایران ساخته شده و دارای ایستگاه کنترل و سکوی پرواز متحرک هستند را به منطقه اعزام و مشکلات احتمالی مردم را مرتفع کنند.

به گزارش ایرنا از وزارت ارتباطات، در پی وقوع زلزله‌ای به بزرگی ۵.۷ ریشتر در بندر کنگ شهرستان بندرلنگه در استان هرمزگان، تیمی از کارشناسان و متخصصان حوزه ارتباطات برای بررسی آخرین وضعیت ارتباطی شبانه عازم منطقه شدند.

«احد قویدل» مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان هرمزگان در گفت‌وگو با خبرنگار مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، از برقرار و پایدار بودن ارتباطات در محل وقوع زلزله خبر داد و گفت: هم اکنون کلیه ارتباطات در منطقه زلزله زده پایدار است، اما نظر به بروز قطعی شبکه برق سراسری در برخی نقاط و با توجه به تجربیات گذشته، تعدادی دیزل ژنراتور سیار تامین شد تا در صورت عدم تاب‌آوری، باطری‌های پشتیبانی، از تجهیزات مذکور استفاده و وارد مدار شوند.

بنا به گزارش‌های رسمی، این زمین لرزه مهیب خوشبختانه خسارت جانی و مصدومیتی در پی نداشته است.

شبکه‌های لرزه‌نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشوری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در ساعت ۱۸:۴۷:۴۳ دقیقه عصر روز چهارشنبه ۹ آذرماه این زمین‌لرزه را ثبت کردند. مختصات این زمین‌لرزه که در عمق ۱۶ کیلومتری زمین رخ داده، ۲۶.۷۰ درجه عرض جغرافیایی و ۵۵.۲۵ درجه طول جغرافیایی ثبت شده است.

این زمین لرزه در ۳۴ کیلومتری کنگ، ۴۱ کیلومتری بندرلنگه و ۴۳ کیلومتری بندر خمیر استان هرمزگان رخ داده است.

رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به دریافت تصاویر ماهواره خیام گفت: تصاویر ماهواره در اختیار شرکت های دانش بنیان متقاضی و تایید صلاحیت شده قرار می گیرد.

حسن سالاریه در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن اعلام اینکه خوشبختانه تصاویر ماهواره خیام کالیبره شد و در حال حاضر تصاویر دریافت می‌شود، اظهار کرد: هم اکنون در مرحله ذخیره سازی تصاویر ماهواره خیام هستیم‌.

رئیس سازمان فضایی ایران ضمن اشاره به اینکه تصاویر ماهواره در اختیار شرکت‌های دانش بنیان متقاضی و تأیید صلاحیت شده قرار می‌گیرد، خاطرنشان کرد: ثبت نام شرکت‌های دانش بنیان در حال انجام است و اطلاعات آن در سایت سازمان فضایی وجود دارد.

سالاریه ادامه داد: شرکت‌ها باید درخواستشان را در سایت سازمان ثبت کنند و پس از این مرحله، ارزیابی شرکت‌ها را خواهیم داشت. چرا که تصاویر ذخیره شده ماهواره خیام در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیانی که احراز صلاحیت شده‌اند، قرار خواهد گرفت و برای احراز صلاحیت این شرکت‌ها کارگروهی نیز تشکیل شده است.

رئیس سازمان فضایی درباره کارکرد تصاویر این ماهواره نیز توضیح داد و گفت: تصاویر خیام عمدتاً در حوزه‌های سنجش از دور از جمله در حوزه کشاورزی، محیط زیست، بررسی و پایش مخاطرات طبیعی، حوزه‌های مربوط به مدیریت شهری، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معاون وزیر ارتباطات تعیین اراضی و تعیین مرز اراضی و حوزه پایش خشکسالی را از دیگر موارد کاربردی تصاویر ماهواره خیام عنوان کرد.

وی افزود: تصاویر خیام در کنار سایر ماهواره‌هایی که دیتاهایشان را در مؤسسه داریم قرار می‌گیرد برای اینکه شرکت‌های دانش بنیان از آنها برای تهیه گزارش‌هایشان استفاده کنند.

به گزارش مهر، ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور است که به سفارش سازمان فضایی ایران توسط یک شرکت روسی ساخته شده‌است و در ۱۸ مرداد ۱۴۰۱ توسط موشک روسی سایوز از پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان به مدار نزدیک زمین ارسال شد. عملیات کنترل ماهواره در ایران و در مرکز کنترل فضایی سازمان فضایی ایران در ماهدشت کرج انجام می‌شود.

نیروی هوا فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از پرتاب موفقیت آمیز زیرمداری ماهواره بر سوخت جامد "قائم ۱۰۰" خبر داد. این ماهواره بر قادر است با سه مرحله سوخت جامد، ماهواره‌های ۸۰ کیلوگرمی را در مدار ۵۰۰ کیلومتری سطح زمین قرار دهد.

به گزارش ایرنا؛ آزمایش پروازی زیر مداری موتور مرحله اول رافع در ماهواره بر سوخت جامد قائم ۱۰۰ روز شنبه با حضور سردار سرتیپ  پاسدار امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه و جمعی از مقامات و مسئولان نیروهای مسلح  با موفقیت انجام پذیرفت.

بنا بر این گزارش، ماهواره بر سوخت جامد قائم ۱۰۰، ماهواره‌ای است که با سه مرحله سوخت جامد قادر خواهد بود ماهواره‌های با وزن ۸۰ کیلوگرم را در مدار ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین قرار دهد.

در آزمایش امروز موتور مرحله اول ماهواره بر قائم ۱۰۰ که همان موتور سوخت جامد رافع است و در دی‌ماه  ۱۴۰۰ آزمایش زمینی خود را با موفقیت پشت سر گذاشته بوده، مورد آزمایش پروازی زیر مداری قرار گرفت.

با عبور از این مرحله در آینده ای نزدیک ماهواره ناهید سازمان هوافضای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با بهره برداری از ماهواره بر سه مرحله ای قائم ۱۰۰  در مدار قرار می‌گیرد.

سردار سرتیپ پاسدار امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در حاشیه آیین آزمایش این دستاورد  بزرگ در پایگاه فضایی پرتاب ماهواره این نیرو، گفت: کشورهای مستکبر به سرکردگی رژیم پلید و تروریستی امریکا با بسیج تمامی عِده و عُده خود مقابل پیشرفت ملت عظیم‌الشأن ایران  صف‌آرایی کرده‌اند و تحمل موفقیت‌های غرور انگیز جمهوری اسلامی ایران را ندارند.

وی تاکید کرد: همت و تلاش های مجاهدانه جوانان دانشمند ایران اسلامی که تحت هدایت های فرماندهی مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا (مدظله العالی) این دستاوردهای بزرگ را در سایه سنگین‌ترین تحریم‌های تاریخ بشریت برای کشور عزیزمان ارمغان آورده است، راهبرد ایران قوی را  پیش روی خود دارد و بدون هیچ تردیدی قدرت و سرعت حرکت پیش رونده خود برای فتح قله های بلند دانش و رسیدن به فناوری های نوین و برتر را ادامه خواهیم داد.

رییس سازمان فضایی ایران گفت: برای ساخت منظومه ماهواره‌ای شبیه به استارلینک در کوتاه‌مدت، نیاز به شکل‌گیری یک کنسرسیوم بین‌المللی برای همکاری با کشورهای علاقه‌مند به این کار داریم که رایزنی‌هایی در این‌باره انجام شده و ظرف چند سال آینده به آن دست پیدا خواهیم کرد.

مدتی قبل برخی اعلام کردند که سازمان فضایی ایران باید چیزی شبیه به استارلینک برای ایران بسازد. ساخت چنین منظومه‌ای اما کار زمان‌بر، پر هزینه و سختی است.

«حسن سالاریه» رئیس سازمان فضایی ایران در گفت‌وگو با ایرنا درباره اینکه آیا ما می‌توانیم چیزی شبیه استارلینک داشته باشیم، توضیحاتی ارائه کرد.

سالاریه گفت: سازمان فضایی ایران در خصوص ساخت منظومه‌های ماهواره‌ای برنامه مدونی دارد. برنامه به این صورت است که از شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این حوزه حمایت کنیم تا به‌مرور زمان به یک کنسرسیوم تبدیل و سازنده ماهواره‌های مخابراتی کوچک (تا ۳۰۰ کیلوگرم) شوند.

معاون وزیر ارتباطات تأکید کرد: در گام نخست قصد داریم یک منظومه مخابراتی تشکیل شده از ریز ماهواره‌ها طراحی کرده و بسازیم. این منظومه برای کارهای باند باریک و اینترنت اشیا مورد استفاده قرار می‌گیرند. منظومه‌های ریز ماهواره‌ای کوچک و زیر ۵۰ کیلوگرم است و بخش خصوصی به‌راحتی می‌تواند آن را بسازد. در این خصوص مطالعات امکان‌سنجی زیادی انجام‌گرفته است و امیدواریم شرکت‌های دانش‌بنیان در این بخش با جدیت به کار خود ادامه بدهند.

رییس سازمان فضایی تصریح کرد: منظومه ریز ماهواره، برنامه‌ای است که ما در افق کوتاه‌مدت خود قرار دادیم. تا پایان ۱۴۰۱ سازمان فضایی، آگهی ثبت‌نام شرکت‌های دانش‌بنیان برای حضور در مناقصه و پلتفرمی که باید برای این کار ساخته شود را اعلام می‌کند. پس از حضور شرکت‌ها در مناقصه و بررسی‌هایی که انجام می‌گیرد ما با آن‌ها قرارداد منعقد می‌کنیم.

وی افزود: در این گام ما شرکت‌ها را شناسایی و آن‌ها را توانمند می‌کنیم تا بتوانند به سمت گام اصلی که ساخت ماهواره برای ارائه خدمات پهن‌باند است، حرکت کنند. این اتفاق منجر به ارائه اینترنت می‌شود، همان کاری که منظومه ماهواره‌ای استارلینک توانایی انجام آن را دارد.

سالاریه تصریح کرد: ساخت منظومه ماهواره‌ای در کشور ما به‌صورت انفرادی جلو نخواهد رفت. برای رسیدن به این هدف باید برای ارتفاعات مختلف چند ۱۰۰ و چند هزار ماهواره در زمان کوتاه به مدار موردنظر پرتاب شوند.

وی تأکید کرد: اگر اکنون پرسیده شود در آینده نزدیک (۲ ساله) و صرفاً با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی می‌توان منظومه ماهواره‌ای ساخت، پاسخم منفی است. در اهداف این‌چنینی باید کنسرسیوم بین‌المللی شکل بگیرد. نقشه راه ما این است که ایران همراه با چند کشور علاقه‌مند دیگر که با آن‌ها رایزنی کرده‌ایم، برای ساخت منظومه ماهواره‌ای همراه شوند.

رییس سازمان فضایی کشور اعلام کرد: با تشکیل این کنسرسیوم یک پلتفرم را به‌صورت مشترک طراحی و آن را به منظومه تبدیل خواهیم کرد. شکل‌گیری این منظومه می‌تواند رقیبی برای منظومه استارلینک باشد.

سالاریه درباره بازه زمانی دستیابی به منظومه ماهواره‌ای برای رقابت با استارلینک گفت: قطعاً در بازه زمانی ۲ تا ۳ ساله این کار انجام‌شدنی نیست، اما هر چقدر مشارکت بالاتر برود، قطعاً در مدت‌زمان کوتاه‌تری می‌توانیم به این هدف دست پیدا کنیم. دستیابی به منظومه ماهواره‌ای IOT (اینترنت اشیا) و پهن‌باند هر دو در برنامه ما هستند.

به گزارش ایرنا، استارلینک (Starlink) یک منظومه ماهواره‌ای است که از سوی شرکت اسپِیس‌اِکس برای فراهم کردن اینترنت ماهواره‌ای شکل گرفته است. این صورت فلکی از هزاران ماهواره کوچک در مدار پایینی زمین تشکیل شده است که در ترکیب با فرستنده و گیرنده‌های زمینی کار می‌کنند.

 وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: همه تلاش ما این است که تا پایان دولت سیزدهم، شاهد ماهواره‌های بومی با دقت بالا باشیم و بتوانیم ماهواره‌های خودمان را با ماهواره‌برهای بومی به فضا بفرستیم.

به گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، «عیسی زارع‌پور» در مراسم افتتاح مرکز کنترل و عملیات ماهواره‌های سنجش از دور (ساختمان خیام) در پایگاه فضایی ماهدشت، با ابراز خوشحالی از بهره‌برداری از نخستین مرکز عملیات حرفه‌ای بهره‌برداری ماهواره سنجشی ایران در هفته جهانی فضا، افزود: نخستین بار است که داده‌های ماهواره‌ای خیام به شکل عملیاتی در ایران به بهره‌برداری رسیده است و امروز برای نخستین بار تصاویر دریافتی این ماهواره به نمایش گذاشته می‌شود.

وی گفت: به‌زودی امکان بهره‌برداری از تصاویر و داده‌های ماهواره خیام برای شرکت‌ها، ارگان‌ها و سازمان‌هایی که خدمات لازم را ارائه می‌کنند فراهم می‌شود.
وزیر ارتباطات تصریح کرد: امروز روز بزرگی در تاریخ فضایی است، زیرا برای نخستین بار به چنین تصاویر و داده هایی به‌طور مستقیم دسترسی داریم و کنترل ماهواره خیام به‌طور کامل در اختیار متخصصین کشورمان است.
زارع پور ادامه‌داد: تلاش ما در وزارت ارتباطات و در صنعت فضایی کشور با محوریت سازمان فضایی این است که تا پایان دولت سیزدهم، شاهد ماهواره‌های بومی با همین دقت بالا باشیم.

وی تاکید کرد: همه فعالان صنعت فضایی به دنبال آن هستند که در کشور مطابق برنامه‌ریزی‌ها در حوزه ماهواره‌های سنجشی به ماهواره‌هایی با دقت یک‌متر و زیر یک متر تا افق ۱۴۰۳ برسیم.

وزیر ارتباطات با بیان اینکه برای داشتن یک ماهواره‌ عملیاتی و موفق باید گام‌های متعدد برداشته شود گفت: نخستین گام‌ در اختیار داشتن ماهواره‌هایی است که امکان دریافت تصاویر با دقت بالا داشته باشد که خود همین امر نیازمند زیرسیستم‌ها و دوربین‌هایی است که تصاویر را از فاصله ۵۰۰ کیلومتری به‌صورت رنگی تهیه کند و کاری بسیار پیشرفته‌ است.

وی افزود: بحث بعدی، بحث ماهواره‌بر است که خوشبختانه امروز قابلیت پرتاب ماهواره‌های سبک تا ۵۰ کیلوگرمی در مدار لئو (حدود ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین) را داریم که نمونه آن ماهواره نور ۲ است که سال گذشته با موفقیت پرتاب شد. امسال بر اساس تلاشی که مجموعه همکاران ما در بخش پرتابگر در وزارت دفاع و سپاه پاسداران دارند کلاس جدیدی از ماهواره‌برهای لایه لئو را رونمایی خواهیم کرد که امکان پرتاب ماهواره تا ۱۰۰ کیلوگرم را دارد.

وزیر ارتباطات ادامه داد: تا پایان دولت سیزدهم قادر خواهیم بود ماهواره‌های ۵۰۰ کیلوگرمی و در کلاس ماهواره خیام را با ماهواره‌برهای خودمان با موفقیت در مدار قرار دهیم.

وی با بیان اینکه گام‌های بعدی درزمینهٔ توفیق در حوزه ماهواره‌های عملیاتی در اختیار داشتن ایستگاه زمینی و ایستگاه پرتاب ماهواره است گفت: امروز شاهد نخستین ایستگاه استاندارد برای کنترل و بهره‌برداری از ماهواره‌های سنجشی در کشور بودیم. ساخت بزرگ‌ترین پایگاه پرتاب فضایی را هم آغاز کرده‌ایم. برنامه این است که ظرف یک سال آینده اولین پرتاب‌ها را از این مرکز جدید فضایی کشور داشته باشیم که مزایای بسیار زیادی نسبت به پایگاه‌های دیگر فضایی از جهت دسترسی به مدارهای بالاتر دارد.

وزیر ارتباطات با بیان اینکه برای ماهواره‌های مخابراتی در لایه ژئو نیز برنامه‌ریزی‌های مفصلی داریم تا مسیری که۶ تا هفت سال طول می‌کشید را کوتاه‌تر کنیم، گفت: مطابق قولی که متخصصان کشور به رییس جمهوری داده‌اند باید بتوانم تا پایان دولت سیزدهم یک ماهواره را در مدار ژئو (۳۶ هزار کیلومتری از سطح زمین) قرار دهیم.

وی با تأکید بر اینکه امروز حضور در فضا یک کار اختیاری نیست بلکه یک الزام است، افزود: بسیاری از خدماتی که به مردم باید داده شود و بخش‌های مختلف به آن نیازمند هستند لازمه‌اش دریافت داده‌های فضایی است و بهره‌برداری از مواهب و فناوری فضایی یکی از برنامه‌های کلیدی دولت سیزدهم است.

زارع پور با بیان اینکه سرریز فناوری‌های فضایی در بخش‌های مختلف کشور قطعاً می‌تواند منجر به تحول شود گفت: یکی از مأموریت‌هایی که برای سازمان فضایی ترسیم شده و یکی از مصوبات شورای عالی فضایی این است که سرریز فناوری‌های فضایی را در بخش‌های مختلف صنعت و خدمات کشور داشته باشیم که این حرکت هم آغاز شده و امیدواریم که شاهد تحول در حوزه‌هایی که با بخش فضایی مشترک هستند باشیم.

وی افزود: هدف نهایی کاربردی شدن فناوری فضایی در زندگی روزمره مردم است که با بهره‌برداری از نخستین ماهواره عملیاتی این اتفاق رقم خواهد خورد.

زارع پور ادامه داد: عزم و اراده دولت سیزدهم این است که با شتاب مسیر توسعه فضایی را دنبال کند. همان‌طور که مستحضر هستید سال گذشته برای نخستین بار بعد از ۱۰ سال شورای عالی فضایی به ریاست، رئیس‌جمهوری برگزار شد. پس‌ازآن شورا و دبیرخانه فعال شده است و کمیسیون‌های اصلی و فرعی چندین جلسه برگزار کرده‌اند و به‌زودی جلسه دوم شورای عالی فضایی را به ریاست، رئیس‌جمهوری برگزار می‌کنیم و در این جلسه شاهد تصویب نقشه راه و برنامه ده سال آینده حوزه فضایی کشور خواهیم بود.

این برنامه در یک سال گذشته با تلاش همکاران ما در صنعت فضایی و در بخش‌هایی با محوریت دبیرخانه شورای عالی فضایی در سازمان فضایی کشور تدوین‌شده است و تبدیل به یک برنامه شفاف، واقع‌بینانه دقیق و عملیاتی شده است.

وزیر ارتباطات در خاتمه با تقدیر و تشکر از همه کسانی که در به ثمر نشاندن توفیقات صنعت فضایی نقش داشته‌اند تأکید کرد که این نوید را می‌دهم صنعت فضایی با شتاب به سمت قله‌های پیشرفت در حرکت است.

رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران گفت: ماهواره آیات برای پیش بینی زلزله ساخته شده و به زودی با حمایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات این ماهواره را به سرمنزل مقصود می‌رسانیم.

به گزارش فارس، حسن زمانیان رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران در اجلاس روسای دانشگاه‌ها ضمن گرامیداشت یاد شهدای هفته دولت گفت: یکی از کارکردهای نظام جمهوری اسلامی ایران الگوسازی است، ما در زمینه‌های مختلف الگو داریم، حاج قاسم، شهید چمران، شهید بهشتی، شهدای هسته‌ای و تمام شهدای ما الگو هستند و شهید رجایی نیز یک الگوست ، الگوی خدمتگزاری است و در واقع هفته دولت را باید هفته خدمتگزاری دانست، دولت آقای رئیسی نیز در یک سال گذشته در شرایط خاص سفرهای استانی زیادی داشته  و وزیر علوم در یک ماه گذشته به سه استان سفر کرده که نشان می‌دهد دولت سیزدهم دولتی خدمتگزار است و یاد دولت شهید رجایی را زنده می‌دارد و بوی دولت شهید رجایی از این دولت به مشام می‌رسد و ما افتخار می‌کنیم که در این دولت مردمی تلاش می‌کنیم.

وی با اشاره به فعالیت‌های سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران گفت: این سازمان با مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی در سال 1359 آغاز به کار کرده و به عنوان یک سازمان حاکمیتی و ملی در عرصه تولید تکنولوژی و محصول صنعتی سابقه بسیار درخشانی دارد، ما در این سازمان 7 پژوهشکده و تعداد زیادی آزمایشگاه مرجع داریم، در این سازمان تکمیل زنجیره ایده تا محصول بسیار مشهود است و 140 شرکت فناور در این سازمان است.

زمانیان با بیان اینکه پژوهشکده‌ها فناوری را در اختیار شرکت‌های فناور قرار می‌دهند و شرکت‌ها محصول را تولید می‌کنند، گفت: پژوهشکده‌ها و شرکت‌ها یک رابطه دو طرفه دارند، اگر شرکت‌ها نیازی داشته باشند عزیزان ما در پژوهشکده‌ها این نیازها را برطرف می‌کنند و وسایل موردنیاز شرکت‌ها را در اختیارشان قرار می‌دهند.

رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران از ساخت ماهواره آیات خبر داد و گفت: این سازمان برنامه های بزرگی دارد، با توجه به تجربه ساخت ماهواره مصباح، ماهواره ای در پژوهشکده این سازمان در حال ساخت است که ماهواره ای برای پیش بینی زلزله است، به زودی با حمایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات این ماهواره را به سرمنزل مقصود می‌رسانیم.

وی گفت: ساخت آزمایشگاه‌هایی در حوزه های شیمی و ایزوتوپی هم در دست اقدام داریم، همچنین در نظر داریم تمام امور مربوط به تحقیق و توسعه شرکت‌های فناور کشور را بر عهده بگیریم.

زمانیان اظهار داشت: با توجه به امکانات آزمایشگاهی که در سازمان داریم اعلام آمادگی می کنیم که تحقیقات مشترکی با تمام دانشگاه‌های کشور داشته باشیم.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از پرتاب ماهواره ایرانی "آیات" به فضا در آینده نزدیک خبر داد.
به گزارش تسنیم، محمدحسن نامی؛ رئیس سازمان مدیریت بحران کشور اظهار کرد: ماهواره آیات در آینده نزدیک با حضور رئیس جمهور به فضا پرتاب می‌شود.

وی تصریح کرد: این ماهواره قرار است در مدار زمین قرار بگیرد و در ارتباط با حوادثی از جمله سیل، زلزله و رانش زمین اطلاعات را در اختیار ما قرار دهد.

یک فعال در عرصه فناوری فضایی به ضرورت ارتقا جایگاه سازمان فضایی زیر نظر رئیس جمهور تاکید کرد و گفت: این موضوع یک ضرورت ملی و مطالبه عمومی است.

محمدحسین ذوالفقار* دریادداشتی که در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده به ضرورت ارتقا جایگاه سازمان فضایی زیر نظر ریاست محترم جمهور تاکید کرده است.

متن این یادداشت به شرح زیر است؛

«آنچه که مسلم است ساختار فضایی کشور در دولت های پیشین باکش و قوس های فراوانی مواجه بوده است که منتج به ابزار سیاسی در دست حکمرانان پیشین گردیده و از منظر فنی و اقتصادی جایگاهی نداشته است فلذا تثبیت جایگاه سازمان فضایی و قانونمند شدن این ساختار حیاتی در کشور یک ضرورت ملی محسوب می شود.

با استقرار دولت جدید و توجه ویژه به صنعت فضایی انتظار می‌رود در کمترین زمان ممکن این مطالبه تحقق عملی یابد. در ادوار گذشته با انحلال سازمان فضایی و جدایی این ساختار از نهاد ریاست جمهوری عملا فعالیت های این مجموعه منسجم محدود شده و با جزیره ای شدن این مجموعه شاهد توقف و کند شدن سرعت پیشرفت های فضایی در کشورمان بوده ایم که از آن به عنوان خلع سلاح فضایی یاد می شود.

این کندی موجبات پیشرفت کشورهای همسایه و ورود آنان به این صنعت آینده ساز گردید. با پیشرفت های چشمگیر و ورود بخش خصوصی در این فناوری چالش آتی دنیا در حوزه تکنولوژی های نوین کسب دانش فضا خواهد بود.

شکل گیری اینترنت ماهواره ای و توسعه کاربرد های سنجشی ماهواره های فضایی در حوزه کشاورزی، حمل ونقل، نقشه برداری و محیط زیست زمینه تجاری سازی این فناوری و نقش کلیدی بشر در ورود به بعد چهارم تکنولوژی یعنی اینترنت متصل و سامانه های خودران را فراهم آورده است. فلذا باتوجه به نقش کلیدی این فناوری در توسعه کشور، شکل گیری یک معاونت مستقل ذیل نظر ریاست جمهور یک ضرورت ملی محسوب می شود که می‌بایست این ضرورت مورد مطالبه عمومی قرار گرفته و احزاب و تشکل های دانشجویی به آن بپردازند.

عملکرد جزیره ای در ساختار های موازی علاوه بر اتلاف هزینه و زمان موجبات کندی پیشرفت ها در این حوزه شده و نگاه به این صنعت را متناسب با ساختارهای غیر تخصصی آن منتج می شود.

شکل گیری سازمان فضایی ذیل نظر ریاست جمهوری می تواند حمایت از بخش خصوصی را نیز منسجم کرده و زمینه تشکیل صندوق ریسک پذیر فضایی را با موضوعات ملی فراهم می آورد.

اقتدار آفرینی و توسعه اقتصادی با ارزش افزوده بالا از مولفه های اصلی تثبیت فناوری فضایی محسوب می شود.

از این رو با تشکیل یک ساختار قدرتمند منسجم شاهد شتابدهی در این صنعت خواهیم بود که بزرگترین دستاورد آن حرکت به سوی شکل گیری ایران قوی در ابعاد مختلف اقتصادی و سیاسی خواهد بود که جایگاه کشور را در نظم نوین جهانی به گونه ای متفاوت تثبیت می کند».

*مدیرعامل یک شرکت فناور و فعال در عرصه فناوری فضایی

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: این سازمان براساس برنامه 10 ساله فضایی کشور، برای فراهم کردن زیرساخت اینترنت ماهواره‌ای، ساخت منظومه ماهواره‌های اینترنت را در دستور کار دارد.

حسین سالاریه معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت وگو با فارس در پاسخ به این سوال که سازمان فضایی ایران در بحث اینترنت ماهواره ای چه اقداماتی را در دستور کار دارد؟ گفت: در سازمان فضایی به عنوان زیرساخت حوزه اینترنت فضایی ورود می کنیم و بخش رگولاتوری (تنظیم گری) در این حوزه بر عهده ما نیست. 

رئیس سازمان فضایی ایران افزود: در بخش زیرساخت منظور ساخت ماهواره های اینترنت است که در برنامه ما به صورت منظومه در حال پیگیری است.

وی تاکید کرد: در برنامه 10 ساله فضایی مسیر کاملا مشخصی درباره منظومه ماهواره های اینترنت دیده شده است.

رئیس سازمان فضایی ایران ادامه داد: این برنامه در حال حاضر در فاز امکان سنجی است و ان شالله پس از تکمیل این فاز، ماهواره های منظومه حداقلی narrow band یا به اصطلاح IOT (اینترنت اشیاء) داریم و پس از آن به سراغ broadband و اینترنت می رویم.

ماهواره خیام که با همکاری روسیه ساخته شد اولین تجربه مشترک خارجی ایران نبود؛ پیش از آن ماهواره «مصباح» قرار بود طی یک همکاری مشترک بین ایران و ایتالیا به فضا پرتاب شود اما این پروژه هیچ‌گاه به نتیجه نرسید.

فارس؛ ماهواره خیام که با همکاری روسیه ساخته شد اولین تجربه مشترک خارجی ایران نبود؛ پیش از آن ماهواره «مصباح» قرار بود طی یک همکاری مشترک بین ایران و ایتالیا به فضا پرتاب شود اما این پروژه هیچ‌گاه به نتیجه نرسید.

مصباح جزو اولین پروژه های ماهواره ای ایران پس از انقلاب اسلامی بود. این ماهواره یک ماهواره مخابراتی مدار نزدیک زمین بود که برای پژوهش های علمی و اهداف آموزشی طراحی شد و قرار بود سال 86 به فضا پرتاب شود.

اهداف اصلی این ماهواره، پیدا کردن منابع معدنی، منابع آب و خاک، هواشناسی و همچنین کنترل شبکه های آب، برق و گاز و امداد رسانی در هنگام وقوع بلایای طبیعی هدف گذاری شده بود.

محمدحسن انتظاری، مدیر وقت پروژه مصباح درباره جزئیات این ماهواره توضیح داد: این پروژه یک فاز آزمایشگاهی داشت که در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران انجام شد. یک فاز دیگر نیمه صنعتی بود که توسط مرکز تحقیقات مخابرات و سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران به صورت مشترک انجام شد. یک فاز فضایی هم داشت که این دو سازمان پژوهشی و شرکت ماهواره‌ساز اروپایی به صورت مشترک آن را نهایی کردند. فاز مهندسی ساخت ماهواره در سال ۸۰ آغاز شد و به سال ۸۶ ختم شد. تعداد ۶۰ مهندس ایرانی که در ۱۳ رشته مختلف مانند نرم افزار، سخت افزار، مدیریت، مکانیک، برق، الکترونیک، شیمی و مواد تحصیل کرده‌اند در این پروژه همکاری داشته‌اند.

وی ادامه داد:‌ این ماهواره ۷۰ کیلوگرمی به لحاظ ماموریت، ۱۰۰ درصد مخابراتی غیر همزمان است و برای ارتباطات راه دور مثل خواندن کنتور و ارتباطات غیر هم‌زمان بین مشترکین طراحی شده است. مصباح برای قرار گرفتن در مدار هزار کیلومتری طراحی شد. پس از اتمام طراحی و ساخت «مصباح»، اطلاعات این ماهواره ۱۰۰ درصد مخابراتی در اتحادیه جهانی مخابرات نیز به ثبت رسید و هماهنگی بین‌المللی برای پرتاب انجام شد.

به گفته انتظاری، سازه ماهواره کاملا در ایران ساخته شد، نرم افزارهای ارتباطی و بخشی از نرم‌افزارهای کنترلی هم در ایران طراحی شد. تست‌های فضایی مربوط به ماهواره اغلب در اروپا و روسیه و تعداد اندکی در ایران انجام شد. مصباح قرار بود سال ۸۶ پرتاب شود. قراردادهای مربوط به آن منعقد و مجوزها دریافت شده بود. برای پرتاب چند گزینه وجود داشت که در نهایت تصمیم بر این شد که بعد از اتمام ساخت ماهواره در ایتالیا،  پرتاب با پرتابگر روسی انجام شود و مجوز پرتاب هم گرفته شد. اما درست در همان موقع بحث‌ تحریم هسته‌ای ایران آغاز و پرتاب با تاخیر مواجه شد.

 

*روزهایی که به دلیل نداشتن پرتابگر، ناگزیر به استفاده از پرتابگر خارجی بودیم

محمود واعظی وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات هم در زمان مسئولیت خود در پاسخ به این سوال که «چرا ماهواره مصباح به جای پرتاپ به فضا قرار است به موزه منتقل شود؟» گفت: این اظهار نظر یکی از کارشناسان سازمان فضایی نادرست بوده است. ما اصلا موزه ای برای ماهواره نداریم؛ تکلیف ماهواره مصباح، بعد از تحویل از ایتالیا و توسط کارشناسان کشورمان مشخص می شود
وی گفته بود: ماهواره مصباح نخستین ماهواره سنجشی بود که از 13 سال قبل شروع شد و 10 سال قبل تمام شد. در آن زمان ما خودمان پرتاب کننده نداشتیم، دولت وقت بر اساس یک هماهنگی اولیه، ماهواره را برای پرتاب به ایتالیا فرستاد؛ در آن زمان مشکلاتی به وجود آمد و ایتالیایی ها اعلام کردند که موشک را پرتاب نمی کنیم. وقتی عمر ماهواره می گذرد و باطری اش تمام می شود، انواع و اقسام اتفاق ها برای آن می افتد؛ این ماهواره به مدت 10 سال از دست ما خارج بوده و ما نمی دانیم چه بر سر آن آمده است.
وزیر ارتباطات گفت: از آن زمان ماهواره در ایتالیا ماند؛ البته بعد از یکی دو سال رئیس جمهوری وقت اعلام کرد که اگه آنها موشک را پرتاب نمی کنند ما برای ماهواره بعدی گام برمی داریم. همینطور هم شد و ماهواره هایی در دولت قبل و این دولت ساخته شد و ماهواره هایی پیشرفته تر به فضا پرتاب شد.

 

*ماهواره مصباح پرتاب نشده از رده خارج شد

 تاخیر در پرتاب ماهواره مصباح طولانی شد و به دلیل قطع همکاری روسیه و ایتالیا امکان پرتاب آن فراهم نشد. در نهایت با وجود اینکه ماهواره‌هایی مانند «مصباح»، اهدافی برای ارتقای زندگی بشر و استفاده کاملاً صلح‌آمیز دارند، اما شواهد نشان می‌دهد که همکاری‌های بین‌المللی خوبی در حوزه فضایی با ایران صورت نگرفته است.

محسن بهرامی، رییس وقت سازمان فضایی ایران در این باره گفته بود: ماهواره مصباح سال ها پیش با همکاری یک شرکت ایتالیایی طراحی و ساخته شد. اگر چه ماهواره ۱۰ میلیون دلاری مصباح برای تست نهایی در اختیار ایتالیا بود، ولی با آغاز تحریم ها و خودداری ایتالیا و روسیه از همکاری بیشتر در زمینه پروژه های فضایی با ایران، شانس پرتاب به فضا را پیدا نکرد و ما درحال تلاش برای حل این مشکل و پرتاب ماهواره مصباح به فضا هستیم.

او گفت: ایران قصد دارد این ماهواره را به مدار بفرستد و مذاکرات با رم برای آغاز مجدد پروژه ماهواره مصباح در جریان است و به طور همزمان مذاکرات برای پرتاب این ماهواره آغاز شده است.

اما همه رایزنی ها سرانجام بی نتیجه ماند و در نهایت محمدجواد آذری جهرمی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به خُلف وعده همکاری‌های بین‌المللی در عرصه فضایی گفت:‌ یک ماهواره مشترک با نام «مصباح» با کشورهای خارجی تولید کردیم اما سال‌ها منتظر پرتاب آن هستیم، این ماهواره طول عمر مفیدی داشت و با وجود خُلف وعده‌های بین‌المللی، هم‌اکنون از رده خارج شده است.

وی البته به اظهارنظرهایی از سمت خودش که سبب شد دیپلماسی‌ در این حوزه به نتیجه نرسد، اشاره  نکرد.

 

*نقش دیپلماسی فعال در پرتاب ماهواره خیام

موضوعات ماهواره مصباح پیچیده شده بود و حتی تلاش ها برای بازگرداندن ماهواره پرتاب نشده پس از اجرایی شدن برجام هم به نتیجه نرسید. برای مثال موضوعاتی از جمله خروج ماهواره از کشور بدون اخذ تضمین های لازم از جمله مواردی بود که دردسرهای زیادی را در این همکاری ایجاد کرد. در قرارداد ماهواره خیام، سازمان فضایی تلاش کرد تا پیچیدگی ها را پیش بینی و چاره اندیشی کند تا در نهایت با بهره گیری از دیپلماسی فعال، قرارداد به نقطه عملیاتی برسد.

همچنان که عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در این باره با تاکید بر نقش دیپلماسی فعال در پرتاب ماهواره خیام، اظهارداشت: از پنج سال قبل در مورد این ماهواره بحث شده بود اما مشکلات فنی وجود داشت و بعد از ده‌ها جلسه مشترک میان طرف ایرانی و روسی با دیپلماسی فعال توانستیم این ماهواره را پرتاب کنیم.

وزیر ارتباطات گفت: کاری که پنج سال پیش شروع شد را در دولت سیزدهم با دیپلماسی فعال به نتیجه رساندیم و آن را به یک قرارداد عملیاتی تبدیل کردیم. باید به فکر ماهواره بعدی باشیم و خط تولید این ماهواره‌ها را به صورت مشترک راه‌اندازی کنیم.

ماهواره ایرانی خیام ساعت 10 و 22 دقیقه 18 مردادماه با همکاری کشور روسیه و توسط ماهواره‌بر سایوز از ایستگاه فضایی بایکونور قزاقستان به فضا پرتاب شد.

ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور است که به سفارش ایران ساخته شده و متعلق به جمهوری اسلامی ایران است. تمامی فرامین مربوط به کنترل و بهره برداری از این ماهواره از روز اول و بلافاصله پس از پرتاب توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک جمهوری اسلامی ایران انجام و صادر خواهد شد.

ارتقا بهره‌وری در حوزه کشاورزی، پایش دقیق منابع آبی کشور، مدیریت مخاطرات طبیعی، پایش تغییرات کاربری، ساخت و سازهای غیر مجاز و مقابله با جنگل خواری، پایش مخاطرات زیست محیطی، پایش معادن و اکتشافات معدنی، پایش مرزهای کشور و بسیاری از کاربردهای دیگر از جمله کاربردهای داده‌های دریافت شده از ماهواره خیام خواهد بود.

رئیس سازمان فضایی گفت: ماهواره خیام ماهواره سنجشی با دقت یک متر بوده که منحصر به فرد است و علاقه ای نداشتیم که قبل از پرتاب و مدارگذاری و استیبل شدن ماهواره درباره آن اطلاع رسانی کنیم.

به گزارش خبرنگار مهر، حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی در نشست خبری که در پایگاه فضایی ماهدشت با موضوع پرتاب ماهواره خیام برگزار شد، در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران که چرا زمان پرتاب ماهواره را اول اسپوتنیک اعلام کرد و بعد رسانه‌های ایرانی مطلع شدند و اینکه چرا سازمان فضایی شفاف اعلام نکرد که ماهواره ساخت ایران نیست و سفارت روسیه در ایران آن را در توییتی اعلام کرد، گفت: ماهواره خیام ماهواره سنجشی با دقت یک متر بوده که منحصر به فرد است.

وی گفت: ما علاقه‌ای نداشتیم که قبل از پرتاب و مدارگذاری و استیبل شدن ماهواره درباره آن اطلاع رسانی کنیم.

رئیس سازمان فضایی افزود: ۴-۵ سال است که سعی کردیم این اتفاق را خیلی عمومی سازی نکنیم اما به هر شکل سازمان فضایی روسیه خبری را بدون هماهنگی ما رو سایت بارگذاری کرد و نمی‌توان هم گفت عمدی در کار بوده است.

سالاریه ادامه داد: ما با روسیه توافق کرده بودیم که بعد از اینکه ماهواره شرایط استیبل پیدا کرد و تصاویر قابل اعتماد در اختیار ما گذاشت، اطلاع رسانی کنیم و گام به گام این اطلاع رسانی صورت گیرد.

معاون وزیر ارتباطات گفت: شما پرسیدید که چرا شفاف نگفتیم ماهواره را روسیه ساخته است اما ما تاکید داشته و داریم که مالکیت ماهواره برای ایران است اما اینطور نبوده که اعلام کنیم این ماهواره ساخت داخل بوده است.‌ اهل فن و متخصصین حوزه فضایی می‌دانند که این موضوع عجیبی نیست که شما توانایی سنجنده یک متر را داشتید اما نگفتید.

وی در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر اینکه چرا ماهواره خیام در روسیه پرتاب شد، گفت: ایران دو دهه است در زمینه پرتابگرها کار می‌کند. در این حوزه پیشرفت خوبی داشتیم و به پرتاب ماهواره ۵۰۰ کیلوگرم هم رسیده ایم.

سالاریه افزود: شرکت سازنده ماهواره خیام شرکت روس بود و هیچ منطقی نبود که پرتابگر آمریکایی انتخاب کنیم و البته کشورهای متخاصم هیچ وقت این کار را برای ما نمی‌کنند؛ بنابراین به صورت منطقی به سمت پرتابگر روس رفتیم.

 

پرتابگر سایوز پرتابگر قابل اطمینانی است

سالاریه خاطرنشان کرد: پرتاپگر سایوز پرتابگر قابل اطمینانی است و در پرتاب‌های اخیر شکستی نداشته است و برای اعزام انسان به فضا اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها پرتابگر سایوز را انتخاب می‌کنند. خود شرکت سازنده ماهواره قصد داشت از پرتابگر دیگری استفاده کند اما ما مخالفت کردیم و آنها هم همراهی کردند.

سالاریه در پاسخ به سوال خبرنگار دیگری که پرسید یکی از مقامات آمریکایی مدعی شده است که هدف ماهواره خیام جاسوسی است، آیا اصلاً خیام چنین قابلیتی دارد و یا اینکه گفته شده از این ماهواره قرار است در حوزه جنگ اوکراین استفاده شود، گفت: قصد دارند فضا را متشنج کنند، ماهواره خیام با این هیبت و وزن و اطلاع رسانی که شده، اینکه بخواهیم از جاسوسی درباره آن صحبت کنیم از پایه حرف کودکانه ای است.

وی افزود: ماهواره جاسوسی در ابعاد و مدارات دیگری است و خیام ماهواره‌ای است که کاملاً با هدف رفع نیازهای داخل کشور در حوزه‌های مدیریت بحران، شهری، معادن، کشاورزی و غیره طراحی و ساخته شده است. قرار است داده‌های ماهواره خیام را با یک تعرفه خاص به شرکت‌های دانش بنیان بدهیم.

این مقام مسئول سازمان فضایی در ادامه توضیح داد: قرارداد این ماهواره زمانی بسته شد که اصلاً جنگ اوکراینی در کار نبود.

 

همکاری ایران در حوزه فضایی با شرکت‌های معتبر بین المللی از جمله روسیه

وی با اشاره به همکاری ایران در حوزه فضایی با شرکت‌های معتبر بین المللی از جمله روسیه گفت: با روسیه توافقاتی صورت گرفته و سرمایه گذاری دولت در حوزه زیرساخت خواهد بود.

سالاریه درباره جزئیات قرارداد ماهواره خیام با شرکت سازنده روسی گفت: قراردادهای ماهواره مفصل بوده و جزئیات بسیار زیادی دارند و وقتی با یک شرکت رایزنی می‌کنیم طراحی مفهومی را یکبار خودمان انجام می‌دهیم و با جزئیات مشخص می‌کنیم و به شرکت تحویل می‌دهیم. قرارداد در این حوزه‌ها داینامیک و قابل تغییر است، البته کلیات از قبل مشخص است. در حال حاضر هم موارد و نکات فنی پیش می‌آید و متخصصان ایران و شرکت سازنده پیشنهادات خود را مطرح می‌کنند و در نهایت به جمع بندی می رسند.

معاون وزیر ارتباطات خاطرنشان کرد: طبیعی است این گونه قراردادها دائماً متغیر باشند و چیز بدی نیست و نشان می‌دهد ما بر نظارت اشراف داریم و هرچه گفتند نمی‌پذیریم. هر اصلاحی در بخش فنی، تغییراتی را در بخش‌های حقوقی هم به دنبال خواهد داشت.

وی تصریح کرد: به هر حال تلاش بسیار زیادی در یکسال گذشته در حوزه روابط دیپلماتیک برای پرتاب ماهواره خیام صورت گرفت و ما آن مسیر را ادامه دادیم و با سماجت بیشتری پیگیری کردیم. به این معنا نیست که این موضوع کشتی به گل نشسته بوده و ما آن را نجات دادیم، خیر این گونه نبوده است.

سالاریه درباره تغییرات در قرارداد خیام گفت: قرار بود ماهواره خیام از یک پرتابگر دیگری انجام شود و خیلی از معادلات عوض شد و کار پرحجمی بود. شاید قریب به ۳۰۰ ساعت جلسه در ماه‌های اخیر داشتیم و الحاقیه‌های متعددی در قرارداد داشتیم. به هیچ وجه نافی زحمات دوره قبل نیستیم و فقط سازمان فضایی در این زمینه نقش نداشت، بلکه وزارت امور خارجه و حوزه بین الملل وزارت ارتباطات به ما خیلی کمک کرد.

 

هزینه ساخت ماهواره خیام / توضیح درباره روند طراحی و پرتاب ماهواره

رئیس سازمان فضایی ایران درباره روند طراحی و پرتاب ماهواره خیام نیز توضیح داد و گفت: برای آنکه یک ماهواره سنجشی در مدار قرار گیرد، ابتدا باید سفارش‌گیری صورت گیرد و پس از آن فرایند طراحی سیستمی، طراحی دقیق، ساخت و مدارگذاری ماهواره صورت گیرد و بعد از تزریق ماهواره به مدار و کالیبراسیون آن، تصاویر ارسالی در اختیار محققان قرار خواهد گرفت.

وی ضمن اشاره به اینکه خیام در اواسط دهه ۹۰ توسط محققان فضایی کشور تعریف شده بود، گفت: پس از انجام مراحل تحقیقاتی این ماهواره، برای اجرایی کردن آن نیاز به دسترسی به ماهواره‌هایی با دقت یک متر داشتیم که این فرایند یک بازه زمانی یک تا دو ساله‌ای را می‌طلبید که پس از انجام مطالعات اولیه و اجرای طراحی مفهومی ماهواره خیام، مشخصات فنی ماهواره تعیین شد.

سالاریه با تاکید بر اینکه برای سفارش یک ماهواره نیاز به پارامترهایی همچون تعیین مقررات، سیستم‌های مخابراتی، سیستم‌های ارتباطی و سنجشی در پیک‌های مختلف و همچنین کنترل وضعیت و پایداری ماهواره داریم، خاطرنشان کرد: این مراحل در کشور انجام شد و در دهه ۹۰ برای سفارش این ماهواره، شرکت‌های مختلفی در دنیا مورد ارزیابی قرار گرفت که پس از شناسایی این شرکت‌ها در نهایت یک شرکت معتبر سازنده روسی انتخاب شد.

معاون وزیر ارتباطات ادامه داد: بعد از سفارش این پروژه به شرکت روسی مراحل نظارت بر پروژه و همچنین انواع تست‌های آن صورت گرفت و در نهایت این ماهواره به ایران تحویل داده شد و روز گذشته در مدار ۵۰۰ کیلومتری قرار گرفت.

وی درباره هزینه‌های ساخت ماهواره‌ها به خصوص ماهواره خیام توضیح داد و گفت: قیمت ماهواره‌های سنجشی معمولاً یک ماهواره در کلاس ۱۰۰ کیلوگرم در دنیا زیر ۱۰ میلیون دلار است و هرچقدر دقت سنجنده های بیشتر و ماهواره سنگین‌تر می‌شود قیمت افزایش می‌یابد و حتی ممکن است به ۱۰۰ میلیون دلار برسد.

معاون وزیر ارتباطات ادامه داد: ماهواره‌های آماتوری هم داریم که در حال حاضر در دنیا ترند شده است اما قابلیت اعتماد بالایی ندارد و ممکن است با اشکالات فنی رو به رو شود که قیمت آن زیر یک میلیون دلار است. بنابراین ماهواره سنجشی قابلیت اطمینان چند ۱۰ میلیون دلار قیمت دارند.

سالاریه با اشاره به اینکه ماهواره‌های مخابراتی چند ۱۰۰ میلیون دلار هزینه دارند چرا که وزن آن‌ها زیاد است، گفت: قیمت ماهواره خیام در این کلاس، ۴۰-۳۰ میلیون دلار در دنیا است اما هزینه دقیق آن را نمی دانم و باید قرارداد را ببینم.

رئیس سازمان فضایی گفت: تکنولوژی فضایی مدام در حال رشد و توسعه است اما ممکن است در حال حاضر کشوری در کلاس ماهواره خیام بخواهد قرارداد ببندند، ارزان‌تر هم باشد. در حوزه قیمت زمان عقد قرارداد مهم است. قیمت ماهواره در شرایطی خیلی معنادار می‌شود که بازار وسیعی از رقبا وجود دارد و مقایسه انجام می‌شود؛ در حوزه صنعت فضایی ما ۱۰۰ درصد تحریم هستیم‌. صحبت کردن درباره قیمت ماهواره خیام که فلان شرکت دیگر ارزان‌تر قرارداد می‌بندد، اشتباه است.

 

در حال حاضر در چهار نوبت از ماهواره خیام داده‌گیری می‌شود

وی درباره داده‌گیری از ماهواره خیام نیز گفت: با توجه به پهناوری کشور در حال حاضر در چهار نوبت از این ماهواره داده‌گیری می‌شود و همچنین فرامین برای برخی عملکردها به این ماهواره صادر می‌شود داده‌های این ماهواره از طریق ایستگاه ماهدشت دریافت می‌شود ولی ما در حال تجهیز ایستگاه‌های موجود و همچنین راه‌اندازی ایستگاه‌های جدید در اقصی نقاط کشور به منظور دریافت داده‌های این ماهواره هستیم. همچنین ما ایستگاه سیاری را برای این ماهواره در نظر گرفته‌ایم.

سالاریه با بیان این مطلب که در حال حاضر نیاز کشور در حوزه سنجشی، طیف یک متر است، گفت: صنعت فضایی ایران در ۲ دهه اخیر بومی‌سازی این صنعت را آغاز کرده و در حال حاضر دانش فنی ساخت سنجنده‌های ۵ تا ۱۰ متر را کسب کرده است.

رئیس سازمان فضایی ایران افزود: ما برای رسیدن به سنجنده‌هایی با دقت یک متر و کمتر نمی‌توانیم منتظر بمانیم و از طرفی به دلیل اعمال تحریم‌ها نمی‌توانیم ارتباطات باز با دنیا داشته باشیم به همین دلیل نیازمند تأمین و ساخت ماهواره خیام بودیم.

وی اعلام کرد: ما بعد از ماهواره خیام، بومی‌سازی و ساخت سنجنده‌های ۸ تا ۴ و ۵ تا ۲ متر و در نهایت یک متر و کمتر را در دستور کار داریم.

معاون وزیر ارتباطات درباره برنامه‌های این سازمان برای ارسال موجود زنده به فضا توضیح داد و گفت: ما در صنعت فضایی برنامه ۱۰ ساله داریم و بحث زیست فضا را در این حوزه دنبال می‌کنیم اما هرچقدر کمتر در این رابطه صحبت شود بهتر است. در این حوزه به دنبال توسعه آزمایشگاه‌های زیرمداری هستیم تا به جد مطالعات زیستی را انجام دهیم. رویکرد ما این است که علمی تر به این موضوع نگاه کنیم تا اینکه صرفاً فقط یک موجود زنده را به فضا ارسال کنیم.

طبق اعلام سازمان فضایی ایران، برنامه بومی توسعه صنعت فضایی کشور با جدیت در دستور کار دولت سیزدهم است.
به گزارش روابط عمومی سازمان فضایی ایران، سازمان فضایی ایران به اطلاع مردم ایران و متخصصان کشور می رساند که ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور با قابلیت تصویربرداری با دقت یک متر است. جمهوری اسلامی ایران هم اکنون توانایی طراحی و ساخت ماهواره های سنجشی با دقت تصویربرداری 5 تا 10 متر را دارد و حوزه فضایی کشور با عزم و اراده بسیار جدی در مسیر رسیدن به توانایی ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت‌های بهتر از یک متر قرار دارد و این مسیر با جدیت دنبال می شود.

برنامه توسعه حامل‌های ماهواره (پرتابگر) بومی نیز در کشور عزیزمان، با یک برنامه مدون و از پیش تعریف شده و با تکیه بر فناوری های بومی با جدیت و قوت در دولت سیزدهم در حال پیگیری است. در این راستا، سال گذشته با پرتاب ماهواره تماماً ایرانی «نور 2» با ماهواره‌بر بومی قاصد، فناوری کاملاً بومی تزریق ماهواره‌های زیر پنجاه کیلوگرم به مدار 500 کیلومتری زمین امتحان خود را با موفقیت پس داد. به فضل الهی، طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته، این مسیر ادامه پیدا خواهد کرد و با همت دانشمندان و متخصصان بخش‌های مختلف کشور، تا انتهای سال جاری توانمندی تزریق ماهواره‌های تا 100 کیلوگرم به مدار 500 کیلومتری زمین تثبیت خواهد شد و این مسیر تا رسیدن فناوری بومی تزریق ماهواره‌های چندصد کیلوگرمی تا پایان دولت سیزدهم ادامه پیدا خواهد کرد.

باتوجه به وزن بیش از نیم تنی ماهواره خیام و نیز درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب این ماهواره به کشور روسیه واگذار شده است. لازم به ذکر است با توجه به ضریب اطمینان بالای پرتابگر سایوز در پرتاب و مدارگذاری ماهواره ها، بسیاری از کشورهای صاحب چرخه کامل فناوری فضایی که خود توانایی پرتاب ماهواره را دارند نیز از پرتابگرهای روسی استفاده می کنند.

همانطور که در اطلاعیه‌های قبلی اعلام شد زیرساخت‌های لازم جهت کنترل و بهره‌برداری از این ماهواره در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تعبیه شده است و از لحظه پرتاب، داده های فضایی حاصل از فعالیت این ماهواره تنها در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.

سایر ویژگی ها و موضوعات مربوط به ماهواره خیام در اطلاعیه‌های بعدی سازمان فضایی جمهوری اسلامی ایران متعاقبا اعلام خواهد شد.

مدیر کل بهره برداری و عملیات فضایی سازمان فضایی با اشاره به رضایت بخش بودن شرایط ماهواره خیام گفت: حدود ۴ ماه طول می کشد تا تصاویر ماهواره را در اختیار مردم قرار دهیم.

به گزارش خبرنگار مهر، علیرضا نعیمی در گفتگوی زنده خبری با اشاره به پرتاب ماهواره ایرانی خیام، اظهار کرد: ماهواره خیام امروز ساعت ۱۰ و ۲۲ دقیقه از پایگاه فضایی بایکنور و طی یک فرایندی که توسط ماهواره بر انجام شد، بعد از حدود ۱ ساعت از ماهواره بر جدا شد و در مدار دایروی ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین قرار گرفت.

مدیر کل بهره برداری و عملیات فضایی سازمان فضایی ایران افزود: یک و نیم ساعت بعد از پرتاپ، اولین سیگنال داده تله متری این ماهواره را در مرکز فضایی ماهدشت دریافت کردیم و این برای ما خوشحال کننده بود و وضعیت هم بسیار رضایت بخش است و می‌توانیم بگوییم که ماهواره در وضعیت بسیار مناسبی قرار دارد.

نعیمی ادامه داد: ارتباط با ماهواره ۲ بار در روز (۱۰ و ۳۰ دقیقه و ۱۲ ظهر) و ۲ بار در شب (۲۲ و ۳۰ دقیقه و ۱۲ بامداد) صورت خواهد گرفت و بخاطر این است که ماهواره به دور زمین در گردش است و از همه مناطق کره زمین عبور می‌کند و دو بار در روز و دو بار در شب از روی کشور ما عبور می‌کند و ما این امکان را داریم که از طریق ایستگاه‌های زمینی در داخل کشور با آن ارتباط داشته باشیم.

وی با بیان اینکه در این ارتباطات اطلاعات و داده‌های ماهواره دریافت می‌شود، گفت: این اطلاعات شامل اطلاعات تله متری و عملکرد وضعیت ماهواره است؛ برای مثال دمای قسمت‌های مختلف ماهواره اعلام می‌شود برای اینکه مطمئن شویم، ماهواره در شرایط مناسبی قرار دارد.

مدیر کل بهره برداری و عملیات فضایی سازمان فضایی ایران افزود: همچنین ارسال فرمان به ماهواره انجام می‌شود؛ فرمان‌هایی که طبق برنامه ریزی انجام شده، لازم است که در ابتدای کار ارسال شود. ماهواره هنوز وارد مرحله کاربردی نشده و فعلاً فرایندهایی باید انجام شود و حدود ۴ ماه طول می‌کشد تا این فرایند کامل شود تا تصاویر ماهواره را در اختیار مردم قرار دهیم.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: یک ماهواره آماده پرتاپ داریم و احتمالا بتوانیم در سه ماهه پاییز این پرتاپ را انجام دهیم.

به گزارش خبرنگار مهر، حسن سالاریه با حضور در برنامه «صف اول» با تاکید بر ضرورت حضور در فضا و استفاده از امکانات فضایی افزود: تقریباً بدون حضور در فضا حاکمیت کشورها زیر سوال است و حاکمیت کاملی نمی‌توانند داشته باشد.‌

وی اضافه کرد: روزگاری فضا جنبه اقتدار و رقابت بین کشورهای ابرقدرت و به نوعی یک زورآزمایی بود برای این که نشان دهند به لحاظ امکانات نظامی در چه سطحی هستند، قابلیت رسیدن به مدارات مختلف و ارتفاع‌های بالا را دارند و می‌توانند برنامه موشکی خودشان را توسعه دهند و حتی تهدیدهایی را از لحاظ فضایی بر کشورهای دیگری که در رقابت با آن‌ها بسر می‌بردند اعمال کنند، اما این روزگار سپری شده و اکنون فضا جزو جدایی ناپذیر حاکمیت کشورها شده است.

سالاریه ادامه داد: به طور مثال مدیریت حوزه بسیار مهم کشاورزی که با امنیت غذایی مردم در ارتباط است امروزه بدون حضور در فضا خیلی گران تمام می‌شود و بسیار ناقص انجام می‌شود و فقط از طریق حضور در فضاست که می‌توانیم اشراف بسیار کامل و با سرعت بالا در زمان کوتاه نسبت به سطح زیرکشت، آفت‌های مختلف کشاورزی، وضعیت خشکسالی و وضعیت آسیب‌هایی که به زمین‌های کشاوزری در اثر حوادث مختلف ایجاد شده داشته باشیم.

رئیس سازمان فضایی ایران به کاربرد امکانات فضایی در حوزه‌های ترافیک و حمل و نقل اشاره و اضافه کرد: مدیریت ترافیک و لجستیک، ترابری بار و مانند آن بدون حضور در فضا و بدون اشراف اطلاعاتی از فضا روی جاده‌ها و خطوط ریلی شدنی نیست و از سامانه‌های ناوبری مبتنی بر فضا برای حمل و نقل زمینی، جاده‌ای و هوایی استفاده می‌شود.

سالاریه با بیان اینکه مسائل امنیتی و اشراف به مرزهای یک کشور بدون حضور در فضا به کندی و بسیار ناقص صورت می‌گیرد، گفت: برای مثال در ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر که بسیاری از ماهواره‌های سنجشی ما قرار می‌گیرند و از آن‌ها استفاده می‌کنیم در بازه زمانی بسیار کوتاه ۹۰ دقیقه تا ۱۰۰ دقیقه یک بار زمین را دور می‌زنیم و می‌توانیم بارها و بارها از مناطق مختلف کشور خودمان تصویربرداری کنیم و اگر تعداد این ماهواره‌هایمان بیشتر شود بازه زمانی که می‌توانیم این اشراف را داشته باشیم به مراتب کوتاه‌تر هم می‌شود.

وی با اشاره به اینکه با ابزاری بجز امکانات فضایی نمی‌توان چنین کاری را انجام داد، تاکید کرد: برای ایجاد امنیت در مرزها حضور در فضا ضروری است.

سالاریه با اشاره به اینکه ماهواره‌ها در فضا از همه سطح زمین تصویربرداری می‌کنند، افزود: با استفاده از این امکانات بسیاری از بلایای طبیعی قابل پیش بینی می‌شوند به ویژه آن‌هایی که مربوط به مسائل جوی است؛ با حضور در فضا وضعیت هواشناسی، وضعیت انتقال ریزگردها، گرد و غبار و … به راحتی قابل رصد است.

رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه کشورهای پیشرو در دنیا از صنعت فضایی برای مدیریت اجرایی شأن در کشور استفاده می‌کنند، گفت: رصد پدیده خشکسالی، کنترل سطح مخازن آبی ما در کشور به راحتی از طریق فضا شدنی است و با فناوری‌های توسعه یافته فضایی با سرعت خیلی بالا این کار را می‌توان انجام و اطلاعات دقیق را در اختیار سیاست گذار و مجری برنامه‌های مختلف آبخیزداری و مدیریت منابع آبی قرار داد.

سالاریه افزود: چالش فرونشست زمین را که با توجه به خشکسالی سال‌های گذشته و بهره برداری بیش از اندازه از مخازن آب زیرزمینی در کشور ما ایجاد شده است می‌توان به کمک ماهواره‌ها مدیریت کرد.

وی، شناسایی ساخت و سازهای غیرمجاز در کوه‌ها و منابع جنگلی و کنترل گونه‌های زیستی را از دیگر کاربردهای استفاده از امکانات فضایی برشمرد و اضافه کرد: با توجه به این علل مجبوریم در فضا به صورت جدی حضور داشته باشیم.

رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به اینکه این موارد بخش بسیار کوچکی از صنعت فضایی است، گفت: در مدارهای بالاتر و در ارتفاع ۳۶ هزار کیلومتری، ماهواره‌های مخابراتی قرار می‌گیرند که خدمات تلویزیونی، رادیویی و اطلاعاتی می‌دهند و قابلیت ارائه خدمات ناوبری و موقعیت یابی دارند.

سالاریه افزود: هر کشوری برای پیشرفت در مسائل ارتباطاتی و مخابراتی و مسیریابی به این امکانات فضایی نیاز دارد و همچنین از آن می‌تواند برای درآمدزایی استفاده کند بنابراین حضور در فضا ضروری است.

وی به کاربرد مدارهای مختلف فضایی اشاره و اضافه کرد: مثلاً مزایای ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری این است که نه خیلی فاصله زیاد است که سنجنده‌هایی که معمولاً به صورت اپتیکال استفاده می‌شود آن دقت لازم را نداشته باشند و نه این قدر پایین است که عمر ماهواره نسبتاً پایین باشد و معمولاً مرسوم است برای استفاده از کارهای سنجش از دور و تصویربرداری‌های اپتیکی از این مدار استفاده می‌شود؛ البته فقط ۵۰۰ کیلومتر نیست و مدارهای ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ کیلومتر نیز برای این کار استفاده می‌شود، اما مرسوم است ماهواره‌های سنجشی در ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر استفاده شود.

سالاریه ادامه داد: ارتفاعات بالاتر کاربری‌های دیگری از جمله ناوبری پیدا می‌کنند و ارتفاع ۳۶ هزار کیلومتری برای کارهای مخابراتی خیلی پرکاربرد است؛ البته فقط به این مدارها اکتفا نمی‌کنیم و مدارها بر اساس تغییر زاویه، کاربری‌های دیگری پیدا می‌کنند.

رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به اینکه اوضاع کشورمان در منطقه در حوزه فضا از نظر دانش و پژوهش به ویژه دانش و پژوهش بومی خوب است، گفت: نقطه مثبت تحریم‌ها این است که خوداتکایی در کشور ما بالا رفته است.

سالاریه با تاکید بر اینکه در حوزه صنایع فضایی، نظامی، هسته‌ای و غیره با توجه به شدت تحریم‌ها، خوداتکایی کشورمان بالا رفته است، افزود: مجبور بودیم از دانش و محققان بومی استفاده کنیم و آزمایشگاه‌های خود را توسعه دهیم بنابراین در منطقه به لحاظ دانش بومی و آن چیزی که خودمان می‌توانیم تولید کنیم جزو کشورهای اول هستیم.

وی اضافه کرد: اما به لحاظ اپراتوری ماهواره و این که ما از دانش ماهواره بهره برداری کنیم در منطقه اوضاعمان جزو آن شرایط اول و دوم نیست، وضعمان شاید خیلی تعریف نداشته باشد، دلیلش هم به خاطر این است که در حوزه‌های اپراتوری کشورهای منطقه، آن‌هایی که الآن پیشتازند به شدت به منابع مشاوره‌های بین المللی و ماهواره‌های بین المللی وابسته اند.

سالاریه ادامه داد: یعنی مثلاً فرض کنید در حوزه اپراتور مخابراتی، کشور امارات که وضعش در منطقه خیلی خوب است، ماهواره‌های مخابراتی زیادی دارد، ولی به این معنی نیست که این ماهواره‌های مخابراتی را خودش تولید کرده بلکه آن‌ها را خریده است و استفاده می‌کند.

وی اضافه کرد: یا در حوزه سنجشی در منطقه بعضی کشورها وضعشان به علل مختلف بهتر است مثلاً وضعیت رژیم غاصب در منطقه به لحاظ ماهواره سنجشی خوب است، زیرا سیاست او استفاده از این ماهواره‌ها در مسیرهای بهره برداری اشراف اطلاعاتی است و طبیعتاً از منابع بین المللی زیادی هم استفاده می‌کند.

سالاریه افزود: به همین علت به لحاظ اپراتوری یک مقدار وضعمان تعریف ندارد و شرایط ایده آل نداریم و باید خیلی روی این موضوع کار کنیم؛ برخی از کشورهای منطقه اگر در حوزه اپراتوری جلو افتادند بیشتر از بابت مشارکت‌های خیلی خوبی است که می‌توانستند بگیرند و این که شرایط تحریمی ندارند.

رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه وضعمان در حوزه دانش و پژوهش پایه‌ای حوزه فضا خیلی خوب است، گفت: البته اخیراً کشورهایی مثل امارات و ترکیه به شدت با استفاده از مشارکت‌های بین المللی در این باره خیز برداشتند، اما دست ما هم خالی نیست و به لحاظ نیروی انسانی وضعمان خیلی بهتر از کشورهای دیگر است.

سالاریه افزود: از دهه ۸۰، سیر صعودی خیلی عالی داشتیم و نیروهای انسانی بسیار زیادی در کشور تربیت شدند، اما در برهه‌ای از زمان افت طرح‌های فضایی کشور موجب شد تربیت نیروی انسانی مقداری به تأخیر بیفتد و تا حدی متوقف شود.

وی اضافه کرد: دهه ۸۰ دهه رو به صعودی بود، اما دهه ۹۰ تا حدی ابتدا در جا زدیم و یک مقدار افت داشتیم، اما دوباره زمانی که فهمیدیم داریم کند می‌رویم شروع کردیم سرعت بخشیدن، ولی یک مقداری با زمان زیاد که شاید بگوییم نوش دارو بعد از مرگ سهراب بوده است.

سالاریه ادامه داد: حوزه تربیت نیروی انسانی ما در دهه ۹۰ افت پیدا کرد البته با پدیده دیگری در این دهه روبرو شدیم و آن هم این بود که ورودی دانشجویان فنی و مهندسی به دانشگاه‌ها کم شد که این موضوع هم علل متعددی دارد.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: متأسفانه در کنکور امسال شاهد بودیم که رشته‌های فنی و مهندسی به لحاظ شرکت کننده در جایگاه آخر قرار گرفتند و این کاهش ورودی موجب می‌شود در خروجی هم اثر بگذارد که چند سال دیگر خود را نشان می‌دهد.

سالاریه افزود: البته دستمان خالی نیست، زیرا وضع دانشگاه‌هایمان از نظر تعداد دانشجو خوب است، چون چند میلیون دانشجو داریم که تعداد زیادی از آن‌ها فنی و مهندسی هستند.

وی ادامه داد: در حوزه‌های فضایی هم تقریباً در همه رشته‌های فنی و مهندسی ظرفیت جذب وجود دارد بنابراین دستمان خالی نیست، اما باید بجنبیم و عزم را جزم و با قدرت و شدت زیاد در این حوزه کار را آغاز و تربیت نیروی انسانی را خیلی تقویت کنیم.

سالاریه افزود: باید از دانش آموختگان دهه ۸۰ در حوزه فضایی هم استفاده کنیم و برخی از آن‌ها شرکت‌های دانش بنیان خوبی را تأسیس کردند که باید از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم و سرعت دهیم.

رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه در کلاس ماهواره‌های سنجشی و ماهواره‌هایی که معمولاً در ارتفاع پایین محموله و سنجنده‌های مختلف از جمله اُپتیکی روی آن‌ها قرار می‌گیرد، تعدادی ماهواره ساختیم، گفت: در مسیر مشخصی گام به در مسیر مشخصی گام به گام در حال پیشرفت هستیم و هر ماهواره که ساخته می‌شود ماهواره بعدی بهتر و قوی‌تر است.

سالاریه با اشاره به اینکه برنامه توسعه بومی داریم، افزود: به خاطر مسائل تحریمی، مقدار زیادی از برنامه فضایی کشور ما بومی است و مسیر خیلی مشخصی داریم و ماهواره‌هایی داریم که در صف پرتاب هستند و یک برنامه ده ساله پیش بینی شده که باید به آن برسیم.

وی اضافه کرد: در ماهواره‌های مخابراتی که معمولاً در ارتفاع بالا استفاده می‌شوند مسیر توسعه ویژه‌ای داریم و ماهواره‌هایی در صف پرتاب هستند که قابلیت برقراری ارتباط در باندهای فرکانسی مختلف را دارند و تلاش می‌کنیم به ساخت ماهواره‌هایی برسیم که قابلیت قرار گرفتن در مدار ۳۶ هزار کیلومتر را داشته باشد.

رئیس سازمان فضایی ایران گفت: یک ماهواره آماده پرتاب است، اما با توجه به اینکه عوامل زیادی از جمله آماده بودن پرتابگر در پرتاب ماهواره نقش دارند، اکنون نمی‌توانیم زمان دقیقی را برای پرتاب اعلام کنیم، ولی برنامه ریزی‌ها این است که بتوانیم در سه ماهه پاییز این کار را انجام دهیم.

سالاریه افزود: تلاش ما این است که زودتر این اتفاق بیفتد و پیش بینی ما این است ان شاء الله با تلاش مضاعف و خوبی که تیم پرتابگر انجام می‌دهد بتوانیم در نیمه دوم سال در سه ماهه پاییز، نخستین پرتاب را داشته باشیم.

وزیر ارتباطات گفت: تا یک سال آینده به یکی از قطبهای پرتاب ماهواره در مدار ۵۰۰ کیلومتری در منطقه تبدیل می‌شویم که می‌توانیم به کشورهای دیگر نیز خدمات ارائه کنیم.

به گزارش وزارت ارتباطات، عیسی زارع پور در جمع تعدادی از اساتید دانشگاه رازی و دانشگاه‌های استان کرمانشاه تاکید کرد که با استفاده از فناوری اطلاعات و ظرفیت‌های این استان می‌توانیم مشکل بیکاری در این استان را حل کنیم.

وی با اشاره به اینکه ارتباطات و فناوری زیرساخت توسعه در همه بخش‌ها است، گفت: نگاه دولت سیزدهم به این حوزه فرصت محور است و می‌توانیم عقب ماندگی‌های کشور را با کمک ICT جبران کنیم.

وی شبکه ملی اطلاعات را زیرساخت تمام موضوعات این حوزه معرفی کرد و افزود: بر اساس سند شورای عالی فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات شبکه‌ای پرسرعت، باکیفیت و امن است که بر بستر آن انواع خدمات با کیفیت، متنوع و پرسرعت ارائه می‌شود.

زارع پور به اجرای پروژه فیبرنوری منازل و کسب و کارها یا همان FTTX به عنوان یکی از برنامه‌های راهبردی و مهم وزارت ارتباطات در دوره جدید اشاره کرد و گفت: بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده تا پایان این دولت ۸۰ درصد خانوارها و کسب و کارها تحت پوشش شبکه فیبرنوری قرار می‌گیرند و با این اقدام در آستانه تحول جدی در لایه زیرساخت و سرعت دسترسی صد برابری هستیم.

وی که در جمع اساتید دانشگاه سخن می‌گفت با اشاره به اینکه دانشگاه می‌تواند در زمینه فراهم کردن خدمات و محتوای باکیفیت و بومی برای ارائه بر این بستر ارتباطی پرسرعت کمک کند، افزود: دانشگاه رازی کرمانشاه برای تسریع در اجرای پروژه فیبرنوری در استان کرمانشاه و ارائه خدمات فناوری پایه بر روی این بستر همکاری کند.

وزیر ارتباطات، اجرای دولت هوشمند را یکی از آرزوهای دو دهه گذشته کشور عنوان کرد و گفت: تاکنون حدود ۲۰ دستگاه به این درگاه خدمات دولت هوشمند متصل شده‌اند و در آینده نزدیک مردم با یک بار احراز هویت از تمام خدمات دولتی می‌توانند استفاده کنند.

وی حوزه فضایی را یکی دیگر از اولویت‌های وزارت ارتباطات عنوان کرد و افزود: زیرساخت‌های فضایی کشور در حال توسعه است و هم اکنون از ساخت ماهواره و ماهواره‌بر تا ایستگاه‌های دریافت داده‌های فضایی در کشور فراهم شده و تا یک سال آینده به یکی از قطب‌های پرتاب ماهواره در مدار ۵۰۰ کیلومتری در منطقه تبدیل می‌شویم که می‌توانیم به کشورهای دیگر نیز خدمات ارائه کنیم.

وزیر ارتباطات گفت: مشکل اصلی استان کرمانشاه اشتغال است که هرکسی بتواند در اشتغال فناوری پایه فعالیت کند مورد حمایت دولت خواهد بود.

زارع پور با تاکید به اینکه با فناوری اطلاعات بخش قابل توجهی از مشکل اشتغال را می‌توان در کشور حل کرد، گفت: نخبگان استان با استفاده از ظرفیت‌های فناوری اطلاعات در بخش‌های مختلف مانند کشاورزی، گردشگری و صنایع دستی می‌توانند مشکل اصلی استان کرمانشاه یعنی اشتغال را مرتفع کنند.

وی با پیشنهاد تشکیل کار گروه اشتغال فناور پایه در استان کرمانشاه، افزود: با تشکیل این کار گروه و همکاری دانشگاه و بخش خصوصی و استفاده از ظرفیت‌های استان با اولویت پروژه‌های اشتغال‌زا می‌توانیم به کاهش بیکاری در این استان کمک کنیم.

وزیر ارتباطات تصریح کرد: اگر موضوعات مطرح شده در کار گروه نیاز به پیگیری در دولت داشته باشد تا رسیدن به نتیجه پیگیری می‌کنیم.

رئیس سازمان فضایی گفت: در چند سال گذشته مقداری فرایند پرتاب ماهواره با افت سرمایه گذاری دولتی مواجه بوده و یک عقب افتادگی در این زمینه داریم .

به گزارش خبرنگار مهر، حسن سالاریه امروز در حاشیه اولین همایش سراسری کیوبست و گردهمایی تیم‌های شرکت کننده در مسابقات ماهواره مکعبی در پاسخ به سوالی درباره برنامه سازمان فضایی در افق ۱۴۰۴ توضیح داد و گفت: سازمان فضایی در ۴ سالی که پیش رو دارد چند مدل برنامه را پیگیری می‌کند؛ یکی بحث اتمام پروژه‌هایی است که از سال‌های قبل ناتمام باقی مانده و باید هرچه سریع تکمیل شود.

سالاریه افزود: در حال حاضر حدود ۶ ماهواره در سطح پرتاب داریم که شامل ماهواره‌های سنجشی و مخابراتی با دقت‌های مختلف می‌شود و ان شاءالله ظرف امسال و سال آینده تکمیل و یا پرتاب می‌شوند.

رئیس سازمان فضایی ضمن اشاره به اینکه یکی از مهمترین برنامه‌هایی که دنبال می‌کنیم، بحث تقویت بخش خصوصی است، ادامه داد: برنامه فضایی کشور در افق ۱۴۰۱ تا ۱۴۱۰ تقریباً نهایی و برنامه جدیدی تدوین شده و برنامه‌های گذشته نیز مورد بازنگری قرار گرفته است؛ سهم عمده‌ای را در این برنامه‌ها برای حضور بخش خصوصی در حوزه ساخت انواع ماهواره و ارائه سرویس‌ها و خدماتی که از طریق ماهواره‌های سنجشی صورت می‌گیرد، در نظر گرفته ایم.

وی در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر اینکه حضور شرکت‌های دانش بنیان و مراکز رشد دانشگاهی در عرصه فضایی در چند سال گذشته را چطور ارزیابی می‌کنید، گفت: در حوزه بهره وری و بهره برداری از ماهواره و تصاویری که ماهواره‌های سنجشی در اختیار قرار می‌دهند، یک رشد آرامی داشتیم و به هر حال شرکت‌هایی شکل گرفتند و آرام آرام حاکمیت و تا حدی بخش‌های تجاری به اهمیت این قضیه پی می‌برند.

سالاریه با اشاره به اینکه این رشد روند کندی دارد و باید سرعت رشد را افزایش دهیم، تصریح کرد: به هر حال حضور شتاب دهنده‌ها، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری دانشگاه‌ها در این موضوع خیلی می‌تواند کمک کند؛ چرا که ریسک سرمایه گذاری در این حوزه‌ها پایین بوده و بیشتر دانش محور است اما در زمینه طراحی ساخت ماهواره و تجهیزات و المان‌های ماهواره‌ای نیاز به سرمایه گذاری بیشتری داریم.

وی با اشاره به افت سرمایه گذاری در زمینه پرتاب ماهواره در چند سال گذشته گفت: در چند سال گذشته مقداری فرایند پرتاب ماهواره با افت سرمایه گذاری دولتی مواجه بوده و یک عقب افتادگی در این زمینه داریم که کاملاً حس می‌شود که باید جبران کرد. تمام تلاش ما این است که در چند سال آینده و در افق ۱۴۰۴ در حوزه فناوری‌های سخت، ساخت ماهواره و ساخت المان‌های مرتبط با ماهواره، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری دانشگاه‌ها هرچه سریع‌تر فعال شوند.