بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای متاورس برای کودکان
مدیرکل توسعه رصد و پایش فضای مجازی کشور به تشریح تهدیدها و فرصت‌های متاورس پرداخت و گفت: آسیب روانی و گم شدن کودکی از مهم‌ترین آسیب‌های متاورس است.
به گزارش ایکنا، به مناسبت روز جهانی و هفته ملی کودک نشست تخصصی «زندگی در دنیای متاورس، فرصت‌ها و تهدیدها» از سوی کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
«حال خوش کودکی، رنگ خوش زندگی» شعار انتخاب شده از سوی کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان در هفته ملی کودک است.
هومن اهرامی، دارای دکترای مدیریت فناوری اطلاعات و مدیرکل توسعه رصد و پایش فضای مجازی کشور سخنران این نشست بود. وی با بیان اینکه متاورس یک موضوع فنی است که چندین زیرشاخه و موضوعات فنی دیگر مانند بلاکچین را دارد که توضیح هرکدام بسیار پیچیده است، به تشریح ابعاد متاورس و نسبت آن با کودک و نوجوان پرداخت و گفت: متاورس، مفهوم جدیدی نیست و از سال 1990 این موضوع در کتابی مطرح شد. مشابه این مفهوم از 1978 مطرح شد و در ترکیبات آن زمان شروع به رشد کرد تا شکل این مفهوم در بازی رایانه‌ای با نام «زندگی دوم» کار شد.
اهرامی با بیان اینکه کارهای علمی و آکادمیک در رابطه با متاورس در حال انجام است، ادامه داد: چند فناوری بودن از اولین مؤلفه‌های متاورس است. دومین مؤلفه آن اجتماعی بودن و سومین مؤلفه فرازمان و مکان بودن است. مجموع این سه موضوع سبب شد تا با دنیای جدیدی مواجه شویم که نقاط مثبت و منفی فراوانی همراه با چالش‌های پیچیده‌تری نسبت به اینترنت دارد.
این کارشناس حوزه فناوری در رابطه با ابزارهای مورد نیاز دنیای متاورس اظهار کرد: اکنون ابزارهای محدودی برای اتصال به دنیای متاورس وجود دارد اما ابزارهای پیچیده‌تری که منتقل کننده حس بو و لامسه است نیز ساخته شده که در کشورهای پیشرفته وجود دارد و در آینده نیز به کشور وارد خواهد شد. متاورس نیازمند اینترنت با سرعت بالای نسل پنجم و ششم است. همچنین هوش مصنوعی بسیار قوی نیز لازمه دنیای متاورس است. واقعیت ترکیبی و ابزارهایی که افزوده‌های حسی و لمسی را ایجاد می‌کند نیز ابزارهای این فضاست.
وی با بیان اینکه پیش‌بینی‌ها بر این است که در آینده ابزارها بر روی بدن انسان ایمپلنت خواهد شد، اضافه کرد: هوش مصنوعی بسیار در حال توسعه است. امروز هوش مصنوعی در بسیاری از مکان‌ها حضور دارد و با توجه به داده‌ها می‌تواند تحلیل‌ها و اطلاعات بسیاری را در اختیار بگذارد؛ از همین روی در دنیای متاورس بسیار مهم است.
عناصر دنیای متاورس
اهرامی در رابطه با عناصر متاورس تشریح کرد: عناصر نامتجانسی در متاورس کنار هم قرار گرفته است که سؤال برانگیز است. در قسمت‌هایی تمرکز شده که می‌تواند تکنولوژی را توسعه دهد و در دراز مدت قابلیت خلق فناوری وجود داشته باشد. شبکه‌های فراگیر اجتماعی و ارز دیجیتال از عناصر دنیای متاورس هستند. متاورس از سه تکنولوژی تحت عنوان واقعیت افزوده استفاده می‌کند. این تکنولوژی‌ها با ترکیب VR، AR و توکن‌های غیر مثلثی NFTS است که نوعی از ارز دیجیتال با ماهیت متفاوت است.
مدیرکل توسعه رصد و پایش فضای مجازی کشور در رابطه با بنیان‌های متاورس گفت: اینترنت پرسرعت و استاندارهای باز برای برنامه‌نویسی از بنیان‌های متاورس است. خبرهایی منتشر شده حاکی از شکل‌گیری بازار بسیار بزرگ با رقم‌های بسیار بالاست. بحث‌هایی در ایران نیز شده است که در این زمینه سرمایه‌گذاری کنیم اما موضوع بسیار پیچیده است و به راحتی نمی‌توان به آن ورود کرد.
کانون پرورشی فکری وارد بازار NFT شود
وی در ادامه پیشنهاد داد تا کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان وارد بازار NFT شود و محصولات و آثار خود را به فروش برساند و درآمد مناسبی از این طریق کسب کند.
اهرامی در ادامه فرصت‌ها و تهدیدهای متاورس برای کودکان را شرح داد و گفت: متاورس برای کودکان از نظر آموزش، اجتماعی‌سازی، درمان، بازی و سرگرمی فرصت‌هایی ایجاد می‌کند. متاورس فرصتی را ایجاد می‌کند تا بچه‌ها به صورت مجازی در کلاس شرکت کنند و به‌گونه‌ای آموزش ببینند که گویی واقعاً در کلاس حضور دارند.
این کارشناس در رابطه با دغدغه‌های این حوزه گفت: یکی از دغدغه‌هایی که در این زمینه وجود دارد این است که آیا درگیر کردن بچه‌ها با ابزارهای دیجیتال صحیح است یا غلط؟ زیرا کودکان به‌شدت به ابزار دیجیتال وابسته می‌شوند و ذهن جست‌وجوگر را سرکوب می‌کند. متاورس سبب تنبلی‌هایی می‌شود که کودکان از لحاظ تربیتی آسیب می‌بینند. باید توجه داشت وابستگی دانش‌آموزان در مدرسه‌های هوشمند به فناوری بسیار خطرناک و آسیب‌زاست. با اینکه گفته می‌شود متاورس برای آموزش فرصت است اما هرگز اینگونه نیست و باید به نکات منفی و تهدیدها و مخاطرات آن توجه کرد.
درمان از فرصت‌های متاورس است
اهرامی ادامه داد: اجتماعی‌سازی از فرصت‌های بسیار بی‌نظیری است که متاورس ایجاد می‌کند و بچه‌ها می‌توانند با کودکان مختلف دنیا ارتباط برقرار کنند و فرصتی ایجاد می‌کند تا با دیگر افراد تعامل بیشتری ایجاد شود. همچنین درمان نیز از فرصت‌های متاورس است که در زمینه‌‌های پزشکی کاربرد دارد و می‌تواند برای اختلالات اضطراب و تمرکز و برای جانبازان اعصاب و روان از آن استفاده کرد.
گم شدن کودکی
مدیرکل توسعه رصد و پایش فضای مجازی کشور در رابطه با تهدیدهای متاورس تشریح کرد: آسیب روانی و گم شدن کودکی از مهم‌ترین آسیب‌های متاورس است زیرا بچه‌ها دیگر نمی‌توانند کودکی کنند و ابزارهایی تعبیه شده که کودک به آن وابسته می‌شود. تجربه وابستگی که با اینترنت وجود دارد در متاورس 100 برابر بیشتر است و جذابیت‌های آن به قدری است که امکان رها شدن از آن بسیار سخت است. از خطرهایی که در متاورس وجود دارد این است که افرادی که حضور دارند قابل شناسایی نیستند.
وی ادامه داد: منابع مکتوب فارسی در رابطه با اعتیاد اینترنتی در کودکان بسیار اندک است؛ باید در این زمینه بسیار کار شود و کتاب‌هایی در این زمینه منتشر و در اختیار والدین قرار داده شود. در آینده شاهد اعتیاد متاورسی خواهیم بود که باید به این موضوع توجه شود و به راهکارهای مقابله با این موضوع اندیشید. زیرا فضای مجازی از لحاظ مالی و اقتصادی هزینه‌های مالی بسیاری به دولت وارد می‌کند.
محتوای خشونت‌آمیز و آسیب‌رسان
اهرامی اضافه کرد: محتوای خشونت‌آمیز و آسیب رسان از دیگر تهدیدها و دغدغه‌های متاورس است. همچنین اطلاعات غلط و دیپ فیک از دیگر تهدیدهای این فضاست که برای کودکان مخاطرات جدی ایجاد می‌کند زیرا ویدئوهایی تولید می‌شود که اطلاعات غلط و اشتباه به مخاطب می‌دهد. مشکلات حریم خصوصی از دیگر تهدیدهایی است که در حوزه متاورس است که می‌توانند از طریق عکس و ویدئو از کودکان و بزرگسالان سوءاستفاده کنند. محتوای جنسی از دیگر نکاتی است که هم برای کوکان و نوجوانان مخاطرات بسیاری دارد. زیرا کودکان می‌توانند به محتوای نامناسب جنسیِ بدون محدودیت دست پیدا کنند.
وی در رابطه به منابع مطالعاتی که برای این حوزه نیاز است بیان کرد: توصیه می‌شود که همه این فضا را تجربه کنند و اگر والدین برای فرزند خود ابزار VR تهیه می‌کنند حتماً برای خود نیز تهیه کنند تا در این فضا حضور داشته باشند و بتوانند بر کودکان نظارت کنند. همچنین والدین ضمن اینکه اخبار را دنبال می‌کنند باید به‌روز باشند چون توسعه تکنولوژی در این حوزه بسیار به روز است و هر روز ابزارهای جدید تولید می‌شود به همین علت باید اطلاعات خود را به روز کنند. پیگیری همایش‌هایی که در این حوزه برگزار می‌شود نیز از دیگر راهکارهاست.