بیت‌کوین را در عرش بیابیم یا بر فرش؟
حسین طالبی - امروزه بحث داغ بین کارشناسان فناوری اطلاعات و دولتمردان پیرامون حمایت یا عدم حمایت از استخراج بیت‌کوین از طریق ماینرها و انرژی الکتریکی به یک چالش جدی تبدیل شده است، به‌طوری که گروهی آن را به عرش می‌برند و گروهی دیگر آن را بر فرش می‌کوبند.
اگرچه تولید رمزارز (نظیر بیت‌کوین) در ایران با وجود انرژی فسیلی بسیار ارزان و فراوان کاری بس ارزنده و هوشمندانه است ولی درگیر کردن فکرها و دغدغه‌ها و بحث‌های عمده پیرامون تولید یا عدم تولید بیت‌کوین و رمزارزها و به فراموشی سپردن مادر فناوری مربوط به تولیدرمزارزها یعنی فناوری بلاک‌چین که دستاوردی معادل هزاران برابر بیت‌کوین و سایر رمزارزها را داراست از بی‌تدبیری و غفلت محض دولتمردان وکارشناسان ذی‌ربط در کشور است.
متاسفانه اکثر مسوولان، کارشناسان و مردم تصور می‌کنند که تولید بیت‌کوین به معنای ورود به دنیای تکنولوژی مدرن مبتنی بر تکنولوژی توزیع شده بلاک‌چین در تمامی عرصه‌ها خواهد بود! در حالی که بیت‌کوین و رمزارزها تنها یک ابزار ساده مالی در صدها و هزاران کاربرد مبتنی بر فناوری بلاک‌چین در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، علمی، فرهنگی، و امنیتی خواهد بود.
بنابراین سرگرم کردن خود و جامعه IT کشور با نصب چندین دستگاه (ریگ) ماینر و تولید بیت‌کوین و تبدیل کردن آن به یک عامل فتح‌الفتوح در عرصه‌های فناوری نوین یک غفلت آشکار است.
ای کاش بخش اعظم فریادها و تحلیل‌های فضای رسانه‌ای کشور اعم از فضای مجازی، صدا و سیما، رسانه‌های کاغذی و نیز فضای علمی و پژوهشی کشور و همچنین جامعه فرهیختگان، تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران و کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات کشور روی بحث پیرامون چگونگی انتقال دانش و توسعه و کاربرد فناوری‌های نوین مرتبط با حوزه بلاک‌چین و صدها و هزاران کاربرد آن که از قضا بیت‌کوین تنها یکی از آنهاست متمرکز می‌شد.
امروزه فناوری بلاک‌چین و فرصت‌ها و مزایای بی‌نظیر آن (که تولید و کاربرد رمزارزها تنها یکی از دستاوردهای آن است) به بزرگ‌ترین موضوع روز حوزه فناوری اطلاعات کشورهای توسعه یافته تبدیل شده است.
بسیاری معتقدند که تاثیری که فناوری بلاک‌چین بر عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، ساختاری به ویژه در حذف واسطه‌های فردی و سازمانی می‌گذارد به مراتب از تاثیر اینترنت برجامعه بشری بیشتر و بالاتراست. به‌طوری که تمام کشورهای توسعه یافته و آنها که قصد توسعه جهشی دارند هم اکنون به تعریف صدها و هزاران پروژه پژوهشی و کاربردی پیرامون شناسایی و کاربرد این فناوری در اکثر امورات زندگی و خدمت‌رسانی به شهروندان در محیطی امن و دور از دسترس واسطه‌ها پرداخته‌اند.
از آنجاکه کاربرد فناوری بلاک‌چین عمدتا متکی بر تولید و کاربرد نرم‌افزارهای متعدد با داده‌های رمزنگاری شده در پایگاه‌های داده غیرمتمرکز و توزیع شده توسط متخصصان نرم‌افزار است و نیز از آنجاکه ایران مملو از فارغ‌التحصیلان و نخبگان متعدد در حوزه نرم‌افزار آن هم با دستمزدی برابر با یک دهم متخصصان مشابه در اروپا و آمریکا است، لذا قیمت تمام شده یک محصول نرم‌افزاری در ایران به مراتب کمتر از قیمت تمام شده آن در سایر کشورهاست. بنابراین برنامه‌ریزی گسترده و جامع پیرامون ایجاد زیرساخت‌های قانونی، ساختاری، آموزشی، پژوهشی و اجرایی و نیز هدایت منابع و سرمایه‌های مادی و مدیریتی کشور در جهت تسلط بر این فناوی و تولید محصولات نرم‌افزاری مبتنی بر فناوری بلاک‌چین وکاربرد آنها در داخل و نیز صادرات این گونه محصولات و خدمات به سایر کشورها باید در راس برنامه‌های توسعه راهبردی جمهوری اسلامی قرار گیرد.
نگرانی و تاسف جامعه IT کشور در این است که مدیران، تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان راهبردی کشور با این گونه مسایل و چالش‌های روزمره، انحرافی و پیش پاافتاده سرگرم شده‌اند به‌طوری که از پرداختن به شناسایی و کاربردهای اصلی این فناوری بسیار مهم که منجر به طی کردن ره صد ساله در مدتی کوتاه و توسعه جهشی می‌شود غفلت ورزیده‌اند!
در حالی که دنیای توسعه یافته با دیدی باز و هوشیارانه به طی کردن عرصه‌های علمی و فناوری و در راس آنها فناوری بلاک‌چین پرداخته و با تعریف صدها پروژه پایلوت آزمایشی و واقعی برای بسترسازی و مهاجرت از روش‌های سنتی به سامانه‌های کاربردی مبتنی بر فناوری بلاک‌چین پرداخته‌اند، ما متاسفانه هنگامی متوجه می‌شویم که فرصت‌های بی‌نظیری را در توسعه دانش بنیان جمهوری اسلامی از دست داده‌ایم.
با توجه به مراتب فوق توصیه می‌شود برای بومی‌سازی و کاربرد فناوری بلاک‌چین و استفاده از فرصت‌ها و جلوگیری از تهدیدهای آن در ایران اقدامات زیر توسط دولتمردان در حوزه فناوری اطلاعات و سایر دستگاه‌های اجرایی صورت پذیرد:
1- آموزش و ترویج فناوری بلاک‌چین و نحوه تولید و کاربرد محصولات نرم‌افزاری با استفاده از این زیست‌بوم در دانشگاه‌ها و نیز برگزاری دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت برای روزآمدسازی و آماده‌سازی متخصصان موجود.
2- رصد کردن سایر کشورها به منظور شناسایی تجربیات موفق آنها در ایجاد زیرساخت‌ها و کاربردهای مهم این فناوری در عرصه‌های گوناگون.
3- بررسی استانداردها و قوانین بین‌المللی و ملی در مورد ایجاد و کاربرد فناوری بلاک‌چین.
4- تدوین استانداردها و قوانین و مقررات مورد نیاز با استفاده از تجربیات سایر کشورهای موفق و پیگیری به منظور تصویب آنها.
5- تعریف و اجرای پروژ‌ه‌های آزمایشی پایلوت کاربردی با استفاده از فناوری بلاک‌چین در بخش‌ها و حوزه‌های مختلف نظیر:
- تعریف و تولیدرمزارز ملی و نیز استخراج رمزارز بین‌المللی نظیر بیت‌کوین
- تولید و کاربرد قراردادهای هوشمند
- کاربردهای حوزه‌های سلامت، بهداشت و درمان و بیمه
- کاربردهای حوزه حمل و نقل هوشمند و خودرو
- رای‌گیری و انتخابات
- معاملات کالا، اموال و املاک
- سامانه‌های مرتبط با معاملات بورس کالا، نفت و انرژی
- خدمات گردشگری
- زنجیره تامین
- تجارت الکترونیکی و خریدهای داخلی و خارجی
- خدمات آموزشی در مراکز آموزش ابتدایی، متوسطه و عالی
- خدمات کشاورزی و عرضه مستقیم محصولات
- کاربردهای اینترنت چیزها(IoT).
- سامانه‌های هویتی نظیر خدمات هوشمند
و...
و بالاخره هدایت سرمایه‌ها و تسهیلات جمهوری اسلامی به تخصیص منابع به اجرای این گونه پروژه‌ها که گوشه‌ای از دستاوردهای آن همانا شفاف‌سازی و امن‌سازی و تسریع در ارایه خدمات مستقیم به شهروندان و جلوگیری از فساد و نیز سرعت بخشیدن به توسعه جهشی جمهوری اسلامی خواهد بود.
چنانچه ملاحظه می‌شود فناوری بلاک‌چین عرصه‌های متعددی را در کسب‌وکارهای موجود و آینده در تعاملات فرد به فرد (P2P) و بدون واسطه با استفاده از پایگاه‌های داده غیرمتمرکز و توزیع شده با محتوای رمز‌نگاری‌شده امن در می‌نوردد که البته سامانه و محصول رمزارزها نظیر: بیت‌کوین، اتر و پلتفرم اتریوم و صدها رمزارز ملی و بخشی که همگی با فناوری بلاک‌چین تولید و مدیریت می‌شوند در بسیاری از سامانه‌های کاربردی بلاک‌چین همراه با قراردادهای هوشمند(smart contract) کاربرد دارد.
بدون شک اهداف و آرمان‌های جمهوری اسلامی در تحقق اقتصاد مقاومتی محقق نخواهد شد مگر در سایه و زیر چتر فناوری‌های نوین و جهان‌شمول. از این رو بدیهی است هرگونه غفلت عمدی یا سهوی در شکار و بومی‌سازی و کاربرد این فناوری‌ها باعث خواهد شد که بزرگ‌ترین فرصت‌ها در توسعه جهشی دانش‌‌بنیان جمهوری اسلامی متکی بر نیروهای متخصص، جوان و خلاق ایرانی تبدیل به بزرگ‌ترین تهدید در نیل به اهداف و آرمان‌های جمهوری اسلامی شود.(منبع:عصرارتباط)