پولهای دیجیتال و یا ارزهای رمزنگاری‌شده، پدیده‌هایی هستند که امروز، گریزی از آنها نیست و دولت‌ها باید موضع خودشان را درباره آنها روشن کنند.
مجله فارس پلاس؛ حمزه ناجیان:در طول تاریخ، ارز تنها به دوشکل عرضه می‌شد یا اساسا دارایی‌های مادی مانند طلا و مهره بود و یا دارایی‌های حکمی مثل اسکناس و سکه‌های پشتیبانی‌شده توسط حکومت‌ها اما بیت‌کوین و همزادهایش یک دسته سوم اضافه کرده‌اند به نام «ارزهای دیجیتال».
* رشته دانشگاهی شدن پول دیجیتالی
از سال 2013 و همزمان با اوج گیری پول دیجیتالی، بسیاری از مردم در سراسر جهان به کار با این واحد پولی جدید علاقمند شده اند با این حال بخش زیادی از این افراد اطلاعات اندکی درباره این فناوری جدید دارند.
اهمیت پول دیجیتال این روزها به حدی است که حتی به تازگی اولین رشته دانشگاهی هم به عنوان پول دیجیتالی راه اندازی شده است. این رشته تحصیلی جدید در دانشگاه نیکوزیا، بزرگترین دانشگاه قبرس تدریس می‌شود.
* بیت کوین چیست؟
اما سوال اساسی این است که بیت کوین چیست؟ بیت کوین در واقع یک نوع ارز دیجیتال و به عبارت دیگر ارز رمزنگاری شده است. تراکنش های این شبکه به صورت همتا به همتا و بدون نیاز به واسطه ها انجام می شوند. این بدان معناست که ما برای انجام تراکنش ها نیاز به نهادهای متمرکز مانند بانک یا موسسات دیگر نداریم.
تفاوت اصلی بیت کوین با ارزهای سنتی غیرمتمرکز بودن آن است. بیت کوین روی یک پایگاه داده غیرمتمرکز به اسم بلاک چین(Blockchain) فعالیت می کند.
بلاک چین، در واقع نوعی دیتابیس یا پایگاه داده است که روی یک یا چند سرور خاص قرار ندارد، بلکه روی تمام کامپیوترهایی که به شبکه متصل می شوند، توزیع شده و بعضی کارشناسان فناوری اطلاعات معتقد هستند که در شبکه «بلاکچین» نظارت دولتی بر اینترنت محدود می‌شود و امکان اعمال فیلتر و هک شدن ضعیف می‌شود.
* سازنده بیت‌کوین کیست؟
اگر علاقه‌مند به تاریخچه ارزهای دیجیتال بوده باشید، حتما نام مبتکر بیت‌کوین را شنیده اید؛ مردی مسن با ملیتی ژاپنی که اخبار زیادی درباره شخصیت و زندگی او وجود ندارد.
با اینکه ممکن است ندانیم دقیقا او کیست، اما می‌دانیم که او چه کرد. در واقع وی با انتشار یک جزوه در فهرست پستی رمزنگاری (Cryptography Mailing List) در نوامبر 2008 مبتکر پروتکل بیت کوین به شمار می‌آید.
وی سپس اولین نسخه نرم افزار بیت کوین را در سال 2009 منتشر کرد و از طریق فهرست پستی با دیگران روی این پروژه کار کرد تا اینکه نهایتا در پایان 2010 از جمع ناپدید شد.
* انواع ارزهای دیجیتال
براساس آمار مندرج در سایت coinmarketcap.com بیش از 1200 پول رمزی در دنیا با ارزش $438,825,463,296 فعال است؛ در حالی که 196 کشور در دنیا وجود دارد و این یعنی 6 برابر کشورهای دنیا، امروزه پول رمزی رد و بدل می شود؛ آنهم در حالی که پول های رایج، تقریبا به تعداد کشورهای دنیا وجود دارند.
اقبال به ارزهای دیجیتال موجب خلق نمونه‌های متنوعی از آنها شده که از جمله آنها می توان به اتریوم و زدکش اشاره کرد که در عرض مدت نه چندان زیادی به محبوبیت کم و بیش قابل توجهی رسیدند.
اما لایت کوین که مدت زیادی از عرضه اش نمی گذرد، اگر چه از نظر چارچوب و اصول اجرایی تفاوتی با بیت کوین یا دیگر ارزها ندارد. اما از سرعت انتقال و کارآیی بیشتری برخوردار است.
در ادامه جزئیات بیشتری از 6 ارز دیجیتالی مشابه بیت کوین را می خوانید:
1. لایت کوین
«لایت کوین» (Litecoin) در سال 2011 رونمایی شده و جزو اولین ارزهای رمزپایه‌ای بود، که با الگو گرفتن از بیت کوین ساخته شد و اغلب آن را نسخه نقره‌ای بیت کوین‌های طلا می‌دانستند.
این ارز توسط «چارلی لی»، فارغ‌التحصیل دانشگاه MIT و یکی از مهندسان سابق «گوگل» ساخته شد.
اساس لایت کوین یک شبکه پرداخت جهانی منبع باز (Open Source) است که توسط هیچ قدرت مرکزی کنترل نمی‌شود و از «scrypt» به عنوان پروتکل خود استفاده می‌کند، که می‌تواند با کمک CPUهای سمت کاربر، رمزگشایی شود.
گرچه لایت کوین در بسیاری از جهات به بیت کوین شبیه است، اما میزان سرعت بلوک‌سازی در آن سریعتر بوده و از این رو، تاییدیه تراکنش را سریعتر ارائه می‌دهد. به‌جز برنامه‌نویسان، تعداد زیادی از بازرگانان هم این ارز را می‌پذیرند.
2. اتریوم
اتریوم (Ethereum)، دومین ارز دیجیتال پلتفرم بزرگ بازار با هدف هوشمند سازی فرایندها و فضایی برای اجرا برنامه های غیرمتمرکز و خودکار، رسما در تاریخ 30 جولای 2015 به سرپرستی جوان 23 ساله روسی، ویتالیک بوترین معرفی شد.
اتریوم (ETH) یک پلتفرم نرم‌افزاری غیر متمرکز است که امکان ساخت و اجرای «قراردادهای هوشمند» و «اپلیکیشن‌های توزیع شده» (DApp) را بدون هرگونه اختلال در کارکرد، کلاهبرداری و کنترل یا دخالت اشخاص ثالث، فراهم می‌کند.
اتریوم سال 2014 یک طرح پیش‌فروش برای توکن‌های رمزگذاری شده خود تحت نام «اتر» اجرا کرد، که با استقبال فراوانی رو به رو شد. اپلیکیشن‌ها در اتریوم بر روی همین توکن‌ها اجرا می‌شوند.
اتر مانند وسیله‌ای برای جابه‌جایی در سراسر پلتفرم اتریوم است و مورد توجه بسیاری از برنامه‌نویسانی است که به دنبال ساخت و اجرا اپلیکیشن‌های خود در درون اتریوم هستند.
طبق مستندات اتریوم، از اتر می‌توان برای کدنویسی کردن، غیر متمرکز ساختن، ایجاد و امنیت و مبادله هرچیزی استفاده کرد. به دنبال حمله به DAO در سال 2016، اتریوم به دو بخش اتریوم (ETH) و اتریوم کلاسیک (ETC) تقسیم شد.
3. زی‌کش
زی‌کش (ZEC) یکی دیگر از ارزهای رمزپایه غیرمتمرکز و منبع باز است که در نیمه دوم سال 2016 رونمایی شد و توانست اعتماد خیلی‌ها را جلب کند.
توصیفی که Zcash از خود می‌کند این است که «اگر بیت کوین برای پول مثل http است، Zcash مثل https است» که اشاره به امنیت بسیار بالای آن دارد.
Zcash به مشتریان خود قول حفظ حریم شخصی و شفافیت انتخابی در تراکنش‌ها را داده است. بنابراین مانند https، پلتفرم Zcash هم ادعا می‌کند که امنیت و حریم شخصی بالایی ایجاد می‌کند که در آن تمامی تراکنش‌ها ثبت شده و در یک زنجیره بلوکی منتشر می‌شود؛ اما جزئیاتی مثل فرستنده، دریافت کننده و مقدار تراکنش به صورت شخصی محفوظ باقی می‌ماند.
Zcash به کابران خود امکان انتخاب «تراکنش‌های حفاظت شده» را می‌دهد، که در این روش، محتوا با استفاده از تکنیک رمزنگاری به صورت رمزی درمی‌آید.
4. دش
دش(Dash) که قبلا با عنوان دارک کوین و اکس کوین شناخته می شد، را با نام سکه سیاه هم می‌شناسند، نسخه مرموزتر بیت کوین است که به علت اجرا شدن روی یک شبکه غیرمتمرکز از مستر کد‌ها، که تراکنش‌ها را تقریبا غیر قابل رهگیری می‌کنند، گمنامی بیشتری به مشتریان ارائه می‌دهد.
این پلتفرم که در سال 2014 راه‌اندازی شد، در مدت کوتاهی توانست طرفداران زیادی پیدا کند.
این ارز رمزپایه توسط «ایوان دافیلد» ایجاد شد و می‌توان آن را با استفاده از CPU یا GPU معدن‌کاوی کرد. در مارچ سال 2015 نام آن از Dark Coin به Dash تغییر یافت؛ اما این امر تغییری در ویژگی‌های تکنولوژیکی آن مانند Darksend و InstantX ایجاد نکرد.
5. ریپل
ریپل (XRP) یک شبکه بین‌المللی تسویه بلادرنگ است که به ارائه پرداخت‌های بین‌المللی کم هزینه و آنی می‌پردازد.
در سال 2012 در تعریف این سرویس گفته شد که، «ریپل به بانک‌ها امکان تسویه پرداخت‌های بین‌المللی را به صورت فوری، با شفافیت پایانه به پایانه و هزینه کم می‌دهد».
ریپل(Ripple) یک شبکه پرداخت و ارتباطی برای موسسات مالی سراسر جهان است. این اکوسیستم یک رقیب جدی برای سوئیفت است. ارز ریپل را می‌توان مانند سهام معامله کرد. تفاوت اصلی بیت کوین و ریپل اهداف و قابلیت ها است.
ارز ریپل دارای سرمایه 26/1 میلیارد دلاری در بازار است. ساخت ریپل نیازی به معدن‌کاوی ندارد که این ویژگی باعث انحراف از مسیر بیت‌کوین و آلت کوین‌ها می‌شود. عدم نیاز به معدن‌کاوی باعث کاهش استفاده از نیروی کامپیوتر و به حداقل رساندن تأخیر در شبکه می‌شود. ریپل معتقد است که «ارزش توزیعی، یک روش قدرتمند برای تشویق و تحریک رفتارهای معینی در بازار می‌شود و از این رو در حال حاضر برنامه ما توزیع هر چه بیشتر XRP است».
6. مونرو
مونرو (Monero) یک ارز خصوصی و غیر قابل مبادله است. این ارز رمزپایه و منبع باز، در آوریل سال 2014 رونمایی شد و خیلی زود توانست جای خود را در جامعه رمزنگاری باز کرده و طرفداران زیادی برای خود پیدا کند.
توسعه این ارز رمزپایه کاملا بر اساس اعانات مردمی و کمک‌های جامعه است. مونرو با تمرکز قوی بر غیر متمرکز‌سازی و پایایی، راه‌اندازی شده و با استفاده از تکنیک‌های خاصی به نام «امضای حلقه‌ای»، به حفظ کامل حریم شخصی می‌انجامد. این تکنیک شامل گروهی از امضاهای رمزنگاری شده شامل حداقل یک امضای واقعی است؛ اما از آنجایی که تمام امضاها معتبر به نظر می‌رسند، نمی‌تواند امضای واقعی را از آن جدا کرد.
مونرو توسط کارت های گرافیکی (GPU) قابل استخراج است .شما می توانید با در اختیار قراردادن کامپیوتر قدرتمند خود برای شبکه، ارز مونرو با نام XMR استخراج کنید و از آن استفاده کنید. همچنین مونرو را می توانید از صرافی های معتبر خریداری کنید. کیف پول های زیادی برای ذخیره مونرو وجود دارد.
* 10 ارز برتر دیجیتال سال 2017
ارز بیت‌کوین در سال 2017 بیش از 1000 درصد افزایش یافت اما این عملکرد حتی به اندازه‌ای نبود که بتواند آن را در بین 10 ارز دیجیتال جهان که بهترین عملکرد را داشته‌اند قرار دهد.
در سالی که برای تجارت ارز دیجیتال خارق‌العاده بود، بزرگترین برنده ریپل بود که نوع جدیدی از سیستم پرداخت برای بانک‌هاست. در کنار آن نامهای غیر مشهوری مانند نم، آردور و دش، قرار دارند. در تصویر زیر 10 ارز دیجیتال با بهترین عملکرد را مشاهده می‌کنید و در انتها بیت‌کوین هم که در رده چهاردهم قرار گرفته، اضافه شده است.
* ریسک های سرمایه گذاری دیجیتال چیست؟
سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال برخلاف جذابیتی که دارد می تواند برخی از مسائل و مشکلات احتمالی را هم در پی داشته باشد، ریسک‌های مانند حباب اقتصادی، نوسان و سیاست های قانونی کشورهایی که ارز دیجیتال را در تضاد با نظام بانکی خود می دانند.
1- حباب اقتصادی: برخی از کارشناسان کسب و کار معتقدند که ارزهای دیجیتال یک حباب هستند و پس از رشد تا زمان مشخص نابود می شوند. جیمی دیمون مدیر عامل بانک JP Morgan یکی از آن ها است، این افراد عقیده دارند از آنجایی که ارزهای دیجیتال مورد حمایت هیچ فرد یا موسسه ای نیستند و نوسان خیلی بالایی دارند، نمی توانند با پول های سنتی رقابت کنند و بنابراین هرگز جایگزین آن نخواهند شد.
2- نوسان: این نکته بسیار مهم است. با نوسانت مثبت ممکن است سود زیادی کسب کنید، اما به این نکته توجه داشته باشید که هیچ چیز 100 درصد نیست و ممکن است پول اولیه تان هم از دست بدهید.
3- سیاست های قانونی: هنوز بیشتر کشورهای جهان به طور رسمی ارزهای دیجیتال را به عنوان یک ارز نمی پذیرند. بنابراین ممکن است دولت ها با آن موافق نباشند و یا قوانینی محدود کننده برای آن وضع کنند. برای مثال دولت چین چندین بار سعی در جلوگیری از بیت کوین را داشته است.
* مخالفان بیت کوین
هر چند که بیت کوین طرفداران زیادی را در جهان از آن خود کرده است اما هنوز بسیاری از کشورها و شخصیت های اقتصادی دنیا نسبت به این نوع پول با شک و تردید نگاه می‌کنند و در این باره نظرات متفاوتی دارند. در همین رابطه
* ممنوعیت خرید اعتباری ارزهای دیجیتال توسط بانک‌های آمریکایی
بانک آمریکا، سیتی گروپ و جی پی مورگان به تازگی خرید اعتباری ارزهای دیجیتال از طریق شعب خود را به علت برخی نگرانی ها ممنوع کردند. افرادی که از خدمات بانک های یادشده استفاده می کنند، از این پس نمی توانند با استفاده از کارت های اعتباری صادرشده توسط این بانک ها ارز دیجیتال خریداری کنند.
* انتقاد رئیس صندوق بین‌المللی پول از جویندگان بیت کوین
کریستین لاگارد، رئیس صندوق بین المللی پول با انتقاد شدید از افرادی که در تلاش برای کسب ارزهای دیجیتال از طریق انجام عملیات های انرژی بر رایانه ای هستند گفت: فرآیند کسب بیت کوین (ماینینگ) به اندازه کل برق مصرفی کشور آرژانتین برق مصرف می کند.
البته بر اساس تحقیقات انجام شده، فعالان فرآیند ماینینگ، روزانه بیش از 37 گیگاوات ساعت برق مصرف می کنند که معادل برق تولیدی 30 راکتور هسته ای 1.2 گیگاواتی است که با تمام ظرفیت در حال فعالیت باشند.
برآوردهای موسسه دیجیکونومیست نیز حاکی است، برق مصرفی برای ماینینگ بیت کوین می تواند برق مورد نیاز 4 میلیون و 124 هزار و 115 خانوار آمریکایی را تامین کند.
* عضو هیات اجرایی بانک مرکزی اروپا: بیت کوین تهدید اصلی برای ثبات مالی است
پویس مرش، عضو هیات اجرایی بانک مرکزی اروپا در مصاحبه با روزنامه بورسن زیتانگ آلمان در مورد بیت کوین گفت: اگر موسسات، زیرساخت مالی خود را درگیر بیت کوین کنند، عاملی برای تهدید ثبات مالی تلقی می شود.
این مقام ارشد بانکی گفت: بیشترین نگرانی که در باره بیت کوین دارم، به زمانی بر می گردد که زیرساخت های بازار مالی مانند بازارهای بورس خود را درگیر بیت کوین کنند و این می تواند تهدید اصلی برای ثبات مالی باشد.
* هشدار بانکداران جهان به سرمایه‌گذاران بیت‌کوین
استفن اینگ‌وس، رییس بانک مرکزی سوئد و رییس نهاد قانونگذار نظام بانکداری جهانی در کمیته باسل (که با 10 رییس بانک مرکزی کشورهای مختلف جهان در سال 1974 تاسیس شد) (ریکس‌بانک)، معتقد است: سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین چشم‌اندازی خطرناک دارد.
* افشاگری کسپراسکای درباره ارز دیجیتال: بیت کوین پروژه سازمان اطلاعات آمریکاست
ناتالیا کسپراسکای که یکی از موسسان کسپراسکای و مدیر اجرایی ارشد گروه شرکت‌ها و متخصصان سیستم‌های امنیت سایبری اینفوواچ فاش کرد که بیت‌کوین برای تامین مالی پروژه‌های جاسوسی آمریکا و انگلیس در سراسر جهان طراحی شده است.
این متخصص اعلام کرد: بیت‌کوین پروژه آژانس‌های اطلاعاتی آمریکاست تا به وسیله آن فعالیت‌های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس و کانادا در کشورهای مختلف سریعا تامین مالی شوند. این تکنولوژی درست مثل اینترنت، جی‌پی‌اس و تور، خصوصی‌سازی شده است. در واقع این نسخه دوم دلار است چراکه نرخ آن توسط صاحبان بورس‌ها کنترل می‌شود.
او همچنین فاش کرد که ساتوشی ناکاموتو (نامی که به عنوان موسس یا موسسان بیت‌کوین ثبت شده است)، نام یک گروه کدنویسی آمریکایی است.
* هشدار کمیسیون اوراق بهادار آمریکا درباره بیت کوین
رئیس کمیسیون اوراق و بورس آمریکا، به سرمایه‌گذاران در مورد خطرات سرمایه‌گذاری در پول دیجیتال هشدار داد و اعلام کرد: تجارت و ارائه سکه‌های مجازی، سرمایه نوظهور و ناقض قانون اوراق فدرال است.
*روزنامه روتردام: هلندی ها بیت کوین خود را بفروشند تا اقتصاد مختل نشود
روزنامه سرشناس روتردام از مردم این کشور خواست تا به منظور حفظ و عدم کاهش قدرت بانک مرکزی، جلوگیری از بی ثبات شدن اقتصاد و ضعیف شدن دولت این کشور، بیت کوین های خود را به فروش بگذارند.
* سیاست های کشورهای مختلف در قبال بیت کوین
بسیاری از کشورهای مختلف بیت کوین را مخالف سیاست‌های پولی و بانکی خود می‌دانند و برای همین موضوع ابزارهای محدود کننده‌ای را در این رابطه اعمال کردند.
* محدودیت چین برای بیت کوین
رگولاتور مالی چین چندی اعلام کرد که شرایط را برای توسعه دهندگان بیت کوین در این کشور سخت تر خواهد کرد. قرار است به زودی «دفتر ریسک مالی اینترنتی» چین به دولت های محلی ابلاغ کند تا به نحوی عرصه را برای فعالان بخش توسعه بیت کوین تنگ تر کنند تا از دور تجارت خارج شوند.
* برنامه بانک‌های استرالیا برای مسدودکردن حساب بیت‌کوینی‌ها
در استرالیا حساب‌های بانکی افرادی که با خریدهای بیت‌کوین مرتبط بوده است به همراه تراکنش‌هایی که کاربران در برخی از مشهورترین سایت‌های خرید ارز دیجیتال این کشور انجام می‌دهند، مسدود کردند.
* معرفی کردن بیت‌کوین به عنوان طرح‌های هرمی در هند
پس از دریافت گزارشاتی مبنی بر افزایش غافل‌گیرکننده سرمایه‌گذاری هندی‌ها در ارز دیجیتال، دولت این کشور در بیانیه‌ای به شهروندان هشدار داد که در صورت مشارکت در تجارت بیت‌کوین ریسک این کار به عهده خودشان است.
دولت هند در هشداری صریح به مشتاقان بیت‌کوین، بیت‌کوین را با طرح‌های پونزی(هرمی) مقایسه کرد و اعلام کرد ریسک حبابی شدن آن بسیار افزایش یافته است. برخی تحلیل‌گران این اقدام را به عنوان طفره رفتن از وضع مقرراتی برای تجارت ارز دیجیتال در این کشور، تفسیر کرده‌اند.
همچنین وزیر مالی هند، آرون جایتلی اعلام کرد که دولت، بیت‌کوین را به عنوان ارز قانونی نمی‌شناسد و به هیچ موسسه ای برای فعالیت در این زمینه مجوز نداده است.
* وضع محدودیت‌های جدیدبرای ارزهای دیجیتال توسط کره ای‌ها
دولت کره‌جنوبی ماه پیش اعلام کرد که قوانین جدیدی را برای تنظیم مقررات تجارت ارزهای دیجتال در این کشور، اعمال خواهد کرد.
در این بیانیه آمده است طبق قانونی که توسط وزارت دادگستری کره‌جنوبی پیشنهاد شده است، گام‌هایی برای ممنوعیت حساب‌های بی‌نام ارز دیجیتال برداشته خواهد شد و قوانین جدید به قانونگذار اجازه می‌دهد در صورت لزوم، بورس سکه‌های مجازی را ببندند.
* وزیر مالی ژاپن: بیت‌کوین معتبر نیست
تارا آسو وزیر مالی ژاپن، اواخر آذرماه گفت: بیت‌کوین هنوز به عنوان یک ارز قابل اعتماد برای ما به اثبات نرسیده است و ما تحولات آن در کوتاه مدت را زیر نظر خواهیم داشت.
آسو ادامه داد: هنوز بیت‌کوین نتوانسته است اعتبار خود را به اندازه کافی به اثبات برساند تا بیشتر شبیه یک ارز شود.
*وزیر ارتباطات روسیه: بیت کوین در روسیه قانونی نمی‌شود
نیکولای نیکیفوروف، وزیر ارتباطات و رسانه‌های جمعی روسیه اواخر آبان ماه گفت که کشورش هرگز، قانونی کردن پولهای دیجیتالی مانند بیت‌کوین را در نظر نخواهد گرفت.
وی افزود: بیت‌کوین یک پروژه خارجی برای استفاده از تکنولوژی بلاک‌چِین است، قانون روسیه هرگز اجازه نمی‌دهد بیت‌کوین به عنوان یک نهاد قانونی، در حوزه قدرت فدراسیون روسیه فعالیت کند.
**موضع ایران در برابر بیت کوین
ولی اله سیف بارها درباره خرید فروش ارزهای دیجیتال در کشور هشدار داد. رئیس بانک مرکزی همین ماه پیش عنوان کرد: بانک مرکزی نسبت به خرید و فروش ارزهای رمزی و به خصوص بیت کوین هشدارهای لازم را به مردم می دهد و در کنار آن نیز در تلاش است تا امنیت های نسبی در این رابطه ایجاد شود.
ناصر حکیمی معاون فناوری های نوین بانک مرکزی نیز چندی پیش عنوان کرد: برنامه بانک مرکزی برای بیت کوین هنوز نهایی نشده اما باید توجه داشته باشیم که بیت کوین نوسانات شدیدی دارد و در یک سال اخیر ارزش آن 10 برابر شده است.
وی افزود: به همین دلیل یک عدم اطمینان وجود دارد که آیا می توان به این ارز اطمینان کرد زیرا هم اکنون به نظر می رسد برخی سوداگران به بیت کوین هجوم برده اند. اگر بانک مرکزی زودتر به جمع‌بندی برسد تا پایان امسال نظر خود را درباره بیت‌کوین اعلام خواهد کرد.
اما در حالی که مردم به معامله این نوع ارز روی خوش نشان داده اند اما مسئولین چراغ سبزی برای معامله بیت کوین نشان نداده و حتی شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در تازه ترین اظهار نظر خود خرید و فروش بیت‌کوین از سوی کارگزاری‌ها را تخلف عنوان کرد.
وی افزود: سازمان بورس و اوراق بهادار در حال بررسی وضعیت بیت‌کوین برای ورود به اقتصاد کشور بوده و هنوز در این مورد به نتیجه نرسیده است؛ بنابراین اگر کارگزاری‌ها اقدام به خرید و فروش محصولات کنند، تخلف کرده‌اند.
* آیا بیت کوین از لحاظ شرعی مشکل دارد؟
حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی معصومی نیا، مدیر گروه اقتصاد اسلامی دانشگاه خوارزمی و مدرس حوزه در باره این سوال که آیا استفاده از پولهای مجازی نظیر «بیت کوین» در معاملات مالی از نظر شرعی اشکال دارد، گفت: در بررسی حکم شرعی این پول باید بررسی کرد که آیا «بیت کوین» یا هر پول الکترونیکیِ دیگری که به صورت اینترنتی مبنای مبادله قرار می‌گیرد شرعاً به عنوان مال یا واسطه مبادله شناخته می‌شود یا نه؟
اگر «بیت کوین» را پول بدانیم، شبیه سایر پول‌ها می‌شود و اگر بگوییم دارایی است، می‌تواند شبیه اوراق بورس باشد، یعنی دو نگاه پولی و دارایی در این باره وجود دارد؛ اگر آن را دارایی بدانیم، در این صورت دیگر پول نیست، چون نمی‌توان با آن خرید کرد و اگر بگوییم واسطه مبادله است، شبیه پول می‌شود؛ در هر حال چه دارایی باشد و چه نقش پول را ایفا کند، باید حکم شرعی‌اش بیان شود.
اگر «بیت کوین» دارایی تلقی شود، دو نظر درباره‌اش وجود دارد: عده‌ای می‌گویند «بیت کوین» مال نیست با این دلیل که اصطلاحاً این پول روی هوا و صرفاً یک عدد است و مشخص نیست چقدر اعتبار دارد؛ برای مثال می‌شود مکانیزم پولی دیگری ابداع و جایگزین آن شود، از این رو این مال، توهمی است و اصلاً مال نیست! در این صورت، معاملات با آن از نظر شرعی جایز نیست.
از این رو، باید گفت: اگر از نظر موضوع شناسی، «بیت کوین» مال نباشد، آنگاه معاملات انجام شده با آن از نظر شرعی زیر سؤال می‌رود و معاملاتِ آن باطل است، چون آنچه شرعاً می‌تواند مبادله شود، مال است و وقتی مالی در میان نباشد و بگوییم «بیت کوین» مال نیست، نمی‌توان آن را خرید و فروش کرد مثلاً هوا، نور و امثال آن معامله نمی‌شوند. حتی اگر واسطه معامله باشد، چون فرضی و توهمی است، پس مال نیست و باز هم از نظر شرعی ایراد دارد و غیرشرعی محسوب می‌شود.
اما ممکن است برخی بگویند تعیین موضوعات به دست عرف است نه شرع، بنابراین «بیت کوین» مال است و مال بودنِ آن را عرف تعیین می‌کند و چون در عرف با «بیت کوین» به عنوان مال معامله می‌شود، باید شرایط صحت‌اش را بررسی کرد که در بررسی این شرایط، باز هم به این نتیجه می‌رسیم که معامله با «بیت کوین» غیرشرعی است.
