خلا قانونی حمایت از سهامداران در اختلال‌های سامانه بورس
اختلال مداوم سامانه های معاملاتی در حالی رخ می دهد که به دلیل خلا قانونی، مشتریان و سهامداران هیچ حقی برای شکایت ندارند.
بیش از یک سال است سامانه معاملاتی معامله گران بورس با اختلالاتی مواجه است، این مشکل باعث شده تا بسیاری از سهامداران از بازار جا مانده و یا در منفی ها نتوانند سهم خود را بفروشند، در مورد اختلال در سامانه معاملاتی شائبه هایی نیز وجود دارد، در این باره نظر چند کارشناس و فعال بازار سرمایه را جویا شدیم:
خلا قانونی در حمایت از سهامداران
وحید واشقانی فراهانی در گفتگو با بازار درمورد شرکت های سرمایه گذاری بورس ها فناوری اطلاعات و سازمان بورس مقررات تعیین کننده و تثبیت کننده میزان مسئولیت و شرف مسئولیت در برابر مصرف کنندگان را نداریم.
وی تاکید کرد: تمام مسئولیت ها در قانون به نهادهای مالی محدود شده، به همین دلیل اگر بورس، فرابورس، سپرده گذاری یا هسته معاملات دچار مشکل شود، مقرری تعریف نشده است.
واشقانی با تاکید بر اینکه به دلیل نقص قانونی امکان طرح شکایت کاربران از بورس و سازمان بورس ممکن نیست، گفت: وقتی در قانونی مسئولیتی برای یک نهاد تعریف نشده، در صورت عدم تخلف امکان شکایت هم وجود ندارد.
این کارشناس حقوقی بورس با تقسیم بندی بخش انفورماتیک بورس گفت: اگر هسته معاملات، سامانه های کارگزاری ها، سامانه های بورس و فرابورس، با مشکل مواجه شوند، ارائه کننده آن خدمت به دلیل این که مشتری نتوانسته معامله کند، یا معامله ناقص انجام شده مسئول است. اما واقعیت این است که قوانین و مقررات توانمندسازی وجود ندارد که اختیاراتی به مشتری بدهد تا بتواند شکایتی مطرح کند.
واشقانی با اشاره به این که اکثر شکایات از بخش معاملات آنلاین کارگزاریها گفت: اثبات این که مشکل از سامانه معاملات کارگزار است هم به دلیل خلا قانونی با مشکلاتی مواجه است و دنبال کردن پرونده های قضایی در این خصوص به راحتی ممکن نیست.
وی با اشاره به انحصار به وجود آمده گفت: با وجودی که بورس و فرابورس و نهادهای مشابه، تک هستند و انحصاری این موضوع باعث می شود تا هیچ کس جرات شکایت از آنها را نداشته باشد.
عارضه یابی نشده است
تارا سادات میران مدیرمعاملات آنلاین کارگزاری خوارزمی در خصوص امکان شکایت سهامداران به بازار گفت: مشتری ها می توانند شکایت کنند اما سیستمی وجود ندارد که عیب یابی درستی انجام دهد و مشخص شود که ایراد از سامانه کارگزاری، بانک یا سامانه و هسته معاملات بورس است؟ به همین دلیل شکایت سهامدار ممکن است به جای نرسد.
این فعال بورس ادامه داد: با وجودی که مقاطع و روزهای مثل عرضه اولیه ها هسته معاملات است مختل شده و اجازه ثبت و انجام معاملات را نمی دهد اما همیشه انگشت اتهام به سمت کارگزاری ها است.
میران گفت: روزهای عرضه اولیه معمولا با بالارفتن حجم معاملات، زیرساخت های نرم افزای از هسته تا سامانه های معاملاتی کارگزاری ها ممکن است مختل شوند، اما در این موارد، عارضه یابی درستی صورت نمی گیرد و در قدم بعدی برای رفع معایب و نواقص اقدام شود.
مدیرمعاملات آنلاین کارگزاری خوارزمی گفت: رشد و اقبال عمومی به بازار سرمایه به قدری بوده که فرصتی برای اصلاح و به روزرسانی زیرساخت ها فنی و انفورماتیک، وجود نداشته و این موضوع امروز به عارضه مزمن بورس تبدیل شده است.
میران ادامه داد: در مواردی بعد از دو هفته کتبا و رسما علت هنگ بازار، هسته معاملاتی اعلام شده اما این مکاتبات این قدر دیر به دست کارگزاری ها می رسند که نمی توانند در زمان مناسب برای دفاع و توضیح به مشتریان خود عرضه کنند.
با این حجم از معاملات اختلال در هسته طبیعی است
همچنین مدیر کارگزاری بانک پاسارگاد در خصوص اختلال هسته و سامانه های معاملاتی به بازار گفت: در همه دنیا تجربه شده که در صورت عدم هماهنگ سازی سامانه ها و زیرساخت های انفورماتیک خدمات رسانی دچار نقص می شوند و بورس هم از این قضایا مستثنی نیست.
مجتبی شهبازی اضافه کرد: تعداد کدهای معاملاتی و افرادی که به سامانه های معاملاتی یا زیرساخت های انفورماتیک مراجعه می کنند، چندین برابر گذشته است اما زیرساخت های لازم برای متناسب سازی مراجعان و سامانه ها انجام نشده، پس طبیعی است که هنگ کند.
مدیر کارگزاری بانک پاسارگاد در پاسخ به این سوال از دیدگاه وی عمده ترین دلیل هنگ کردن بورس چیست گفت: با وجودی که همیشه کارگزاری ها مقصر هستند و ممکن است از آنها شکایت کنند اما تمام مسئولیت اختلال به عهده هسته معاملات است.
وی تاکید کرد: سامانه های معاملاتی آنلاین کارگزاری ها به هسته معاملاتی متصل می شوند و وقتی در هسته اختلال به وجود می آید، سامانه معاملاتی کارگزاری ها کاربری ندارند و مشتریان نمی توانند، معاملات را انجام دهند.
امسال با وجود رکورد و استقبال بی سابقه از بورس رکورد شکایت از کارگزاری ها شکسته شده است. آمار شکایت سال گذشته از کارگزاری ها بیش از ۳۶۰ مورد بود که آمار شکایت از کارگزاری ها تنها در دو ماه اول سال به صد مورد رسید.