سال 95 به روایت شبکه‌های اجتماعی
میثم لطفی - سال 1395 هجری شمسی به‌پایان رسید و در این دوره زمانی 12 ماهه دنیا با تغییر و تحولات فراوان مواجه شد.
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، انتخاب ترامپ به‌عنوان رییس‌جمهور آمریکا، برگزاری بازی‌های المپیک و... بخشی از اتفاقات بزرگ صورت‌گرفته در این سال بود و دنیای شبکه‌های اجتماعی تمامی این اتفاقات را به بهترین شکل پوشش داد تا کاربران با این ابزار رسانه‌ای در جریان آخرین اخبار و اطلاعات قرار بگیرند. در طول این یک سال در عرصه شبکه‌های رسانه‌ای و اجتماعی اتفاقات و تغییرات مختلفی روی داد که هر کدام از آنها به عقیده کارشناسان پایه تغییرات بزرگ آتی را بنا کرد.
تغییرات بزرگ
همان‌طور که از قبل پیش‌بینی می‌شد، در یک سال گذشته عرصه شبکه اجتماعی بیش از هر زمان دیگر رشد کرد و نه‌تنها برای برقراری ارتباط میان افراد مورد استفاده قرار گرفت، بلکه آخرین خبرها و اطلاعات را هم در اختیار آنها گذاشت و در زمینه فعالیت‌های تحقیقاتی، خرید آنلاین، بازی‌های موبایلی و... هم محبوبیت خود را افزایش داد. در این سال تعداد بیشتری از برندهای بزرگ به سمت شبکه‌های اجتماعی روی آوردند و از این طریق ارتباطات نزدیک‌تر با مشتریان خود برقرار کردند و همین مساله باعث شد میزان اثرگذاری آگهی‌های تبلیغاتی در پلتفرم‌های مذکور بیشتر از آگهی‌های تلویزیونی باشد.
در یک سال گذشته میزان هزینه پرداخت‌شده برای آگهی‌های تبلیغاتی دیجیتال در کشور آمریکا از هزینه‌های مربوط به آگهی‌های تلویزیونی فراتر رفت و آخرین بررسی‌های صورت‌گرفته نشان داد که درآمد حاصل از آگهی‌های دیجیتال در این دوره زمانی به بیش از 09/72 میلیارد دلار رسید که در مقابل صنعت تلویزیون آمریکا از فروش آگهی 29/71 میلیون دلار درآمد به‌دست آورد. اگر تفاوت میان دو رقم مذکور اندک بود، ولی برای نخستین بار دنیای شبکه‌های اجتماعی توانست محبوب‌ترین ابزار رسانه‌ای جهان یعنی تلویزیون را پشت سر بگذارد.
در این سال میزان تماشای تلویزیون کاهش قابل ملاحظه‌ای یافت و در مقابل، میانگین حضور کاربران در پلتفرم‌های اجتماعی اینترنتی بیشتر شد. در میان جوانان آمریکایی میزان تماشای تلویزیون در یک سال گذشته کاهش 40 درصدی را تجربه کرد و این در حالی بود که طی این زمان جوانان آمریکایی با اشتیاق ماجرای انتخابات ریاست‌جمهوری را از گیرنده‌های تلویزیونی دنبال می‌کردند و با وجود این، میزان محبوبیت تلویزیون برای آنها از شبکه‌های اجتماعی کمتر بود.
دومین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در این کشور 63 میلیون بیننده تلویزیونی داشت و در مقابل 124 میلیون نفر آن را از سایت اینترنتی یوتیوب تماشا کردند، 2/3 میلیون نفر برای دنبال کردن آن به سراغ اپلیکیشن پخش مستقیم تصاویر در توییتر رفتند و 7 میلیون نفر هم آن را از طریق اپلیکیشن Live در شبکه اجتماعی فیس‌بوک دیدند.
البته کوکاکولا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان اعلام کرد که تلویزیون همچنان بازده مالی بیشتری برای آنها دارد و به‌طور دقیق می‌توان گفت به‌ازای هر یک دلاری که کوکاکولا برای آگهی‌های تبلیغاتی در تلویزیون پرداخت می‌کند، 13/2 دلار به‌دست می‌آورد و در مقابل هر یک دلار آگهی تبلیغاتی پرداخت‌شده توسط کوکاکولا در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های دیجیتال، 26/1 دلار بازده مالی دارد.
اینستاگرام به‌عنوان بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی تصویری جهان، طی سالی که گذشت تغییرات بزرگی را رقم زد. این اپلیکیشن اجتماعی شهریورماه گذشته بخشی را با نام Stories به پلتفرم خود اضافه کرد و طولی نکشید که مورد توجه عموم مشترکان آن قرار گرفت. این قابلیت که شبیه به ابزار مشابه در شبکه اجتماعی اسنپ‌چت طراحی شد، فرمول اصلی اینستاگرام برای پیروزی در مقابل رقبا بود و بر اساس گزارش‌های رسمی هم‌اکنون بیش از 100 میلیون کاربر فعال روزانه از آن استفاده می‌کنند که این رقم دوسوم تمام بازدیدکنندگان روزانه اسنپ‌چت محاسبه می‌شود.
محاسبات عددی
عرصه شبکه‌های اجتماعی در یک سال گذشته بیشترین تغییرات را پیش روی خود دید. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، در سال گذشته تلویزیون بزرگ‌ترین شکست را در مقابل شبکه‌های اجتماعی تجربه کرد و رقبای بزرگی چون گوگل و فیس‌بوک موجب کاهش محبوبیت تلویزیون شدند. بر اساس آماری که هم‌اکنون منتشر شده است، دو شرکت گوگل و فیس‌بوک در مجموع 76 درصد از مجموع درآمدهای بازار جهانی آگهی‌های تبلیغاتی را به خود اختصاص داده‌اند. بدیهی است که با این فرایند مراکز بازاریابی، استراتژی‌های خود را برای حضور در بازار رقابتی تغییر می‌دهند و بر شبکه‌های اجتماعی تمرکز بیشتری می‌کنند.
البته با وجود اینکه دو شرکت مذکور بازی را در عرصه رسانه‌های دیجیتال تغییر دادند، ولی کاربران این روزها بیش از هر زمان دیگر تمایل به استفاده از اپلیکیشن‌های مخصوص بستن آگهی‌های تبلیغاتی دارند و از این ابزارهای کاربردی روی رایانه‌های شخصی و گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند. در یک سال گذشته دستگاه‌های موبایلی بیشترین رشد را در استفاده از افزونه‌های مخصوص بستن آگهی‌های دیجیتال داشتند تا این ابزارها به یکی از محبوب‌ترین قابلیت‌های دستگاه‌های موبایلی تبدیل شوند.
نگاهی به شبکه‌های اجتماعی
فیس‌بوک: در یک سال گذشته فیس‌بوک همچنان موقعیت خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان حفظ کرد و توانست تعداد مشترکان خود را به میزان قابل ملاحظه افزایش دهد. اگر فیس‌بوک یک کشور بود، با 8/1 میلیارد کاربر فعال می‌شد آن را پرجمعیت‌ترین کشور جهان دانست تا مارک زاکربرگ 32 ساله رییس‌جمهور این کشور باشد.
در سال گذشته فیس‌بوک برای نخستین بار اپلیکیشن Live مخصوص پخش زنده تصاویر ویدیویی را راه‌اندازی کرد و البته اتفاق مذکور انتقادهایی را هم در پی داشت. اعضای گروه تروریستی داعش طی یک سال گذشته چند بار از قابلیت مذکور برای پخش تصاویر فعالیت‌های خود استفاده کردند، چند سرقت و تخلف بزرگ از طریق این بخش در فیس‌بوک به‌نمایش گذاشته شد و مشکلات فراوان به‌وجود آمد. فیس‌بوک برای این بخش استراتژی‌های جدیدی تعریف کرد تا در ماه‌های پیش رو از انتقادهای مربوط به آن کاسته شود.
یکی دیگر از مشکلات بزرگی که طی سال گذشته گریبانگیر فیس‌بوک شد، مربوط به نحوه انتشار اخبار و الگوریتم ویژه بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان برای پوشش‌دهی اتفاقات مهم بود. در جریان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا انتشار اخبار جعلی در فیس‌بوک تاثیرات فراوانی را در این زمینه بر جا گذاشت و البته دفتر مرکزی فیس‌بوک با انتشار بیانیه‌ای هر گونه مشکل‌سازی در این زمینه را تکذیب کرد.
توییتر: توییتر یکی از سخت‌ترین سال‌های تاریخ فعالیت‌های خود را پشت سر گذاشت. برخی گزارش‌های رسمی در یک سال گذشته خبر از پایان عمر این شبکه اجتماعی داد و در برخی دیگر از خبرها گفته شد شرکت‌های بزرگ چون گوگل، دیسنی و سلزفورس برای خرید آن اقدام کرده‌اند. توییتر در یک سال گذشته نتوانست اتفاق قابل ملاحظه‌ای را رقم بزند و تعداد مشترکان خود را افزایش دهد.
طی سالی که گذشت، توییتر هم قابلیت پخش زنده تصاویر را در اختیار مشترکان خود گذاشت و سرویس مذکور با نام Moments راه‌اندازی شد که البته موفقیت خاصی را به‌دنبال نداشت. پرنده آبی برای آنکه بتواند بار دیگر نزد کاربران جهانی محبوب شود، برخی از استراتژی‌های اصلی خود را تغییر داد و در این زمینه مدل کاری آن تغییر کرد. به‌عنوان نمونه، برای پاسخگویی به پیام‌های منتشرشده، عکس و @ از تعداد کاراکترهای محدود حذف شد تا آزادی بیشتری در اختیار کاربران قرار گیرد. توییتر همچین یک الگوریتم جدید در اختیار گرفت تا بتواند همه توییت‌های منتشرشده را مدیریت کند.
دونالد ترامپ پس از انتخاب به‌عنوان رییس‌جمهور آمریکا بخش اعظم صحبت‌های خود را در شبکه اجتماعی توییتر منتشر کرد و محبوبیت پلتفرم مذکور برای ترامپ به‌قدری بود که همچنان روزانه به‌طور میانگین پنج توییت توسط او به‌اشتراک گذاشته می‌شود. ولی این اتفاق هم نتوانست توییتر را از خطر مرگ نجات دهد و بستر لازم برای رشد دوباره شبکه اجتماعی مذکور را فراهم سازد.
اینستاگرام: اینستاگرام به‌عنوان بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی تصویری جهان سال خوبی را پشت سر گذاشت. این شبکه اجتماعی با تغییر الگوریتم اصلی خود، نحوه کنترل مطالب به‌اشتراک گذاشته‌شده توسط کاربران را تغییر داد و راه‌اندازی قابلیت Stories در آن موجب شد تعداد مشترکان فعال روزانه افزایش یابد. با اعمال شدن تغییرات مذکور، کاربران اینستاگرام در یک سال گذشته موفق شدند تصاویر پرتره، تصاویر افقی و ویدیوهای 15 ثانیه‌ای را به‌اشتراک بگذارند.
همه این اتفاقات موجب شد اینستاگرام یک مسیر صعودی را پیش روی خود ببیند و همچنان به افزایش تعداد مشترکان خود ادامه دهد. اینستاگرام که یکی از زیرمجموعه‌های شرکت فیس‌بوک محسوب می‌شود، توانست توییتر را هم از نظر تعداد مشترکان فعال روزانه پشت سر بگذارد و روزهای بهتری نیز برای این شبکه اجتماعی پیش‌بینی می‌شود.
لینکدین: از این پلتفرم به‌عنوان بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی سازمانی جهان یاد می‌شود. لینکدین در یک سال گذشته بزرگ‌ترین تحول را در تاریخ فعالیت‌های صورت‌گرفته پیش روی خود دید و بر اساس آن شبکه اجتماعی مذکور به مایکروسافت فروخته شد تا بیش از پیش با نرم‌افزارها و ابزارهای سازمانی سازگار شود.
لینکدین یک پلتفرم مخصوص بلاگ در اختیار دارد که با نام Pulse شناخته می‌شود که استفاده از آن بسیار آسان است و مطالب منتشرشده در آن بازتاب گسترده دارد. شرکت مذکور در یک سال گذشته همچنین پلتفرم آموزش مجازی Lynda را هم خریداری کرد و ادغام همه این قابلیت‌ها با نرم‌افزارهای سازمانی مایکروسافت بهترین فرصت را برای مشترکان لینکدین به‌وجود آورد.
واگذاری لینکدین به شرکت مایکروسافت افق‌های جدیدی را پیش روی شبکه اجتماعی مذکور قرار داد و هم‌اکنون پیش‌بینی می‌شود که این شبکه اجتماعی در سال جدید بتواند بیش از هر زمان دیگر با موفقیت پیش برود.
اسنپ‌چت: این شبکه اجتماعی که تا مدتی قبل ناشناخته بود، در یک سال گذشته موفق شد خود را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین پلتفرم‌های رسانه‌ای و اجتماعی معرفی کند. اسنپ‌چت یک شبکه اجتماعی و جوان محسوب می‌شود که در یک سال گذشته پلتفرم‌های اینترنتی بزرگ از جمله فیس‌بوک، اینستاگرام و واتس‌اپ از قابلیت‌های آن تقلید کردند تا محبوبیت خود را بیشتر کنند.
آن طور که کارشناسان می‌گویند، اسنپ‌چت در یک سال گذشته هیچ کار اشتباهی انجام نداد و نه‌تنها کاربران بیشتری را جذب کرد، بلکه میزان درآمدها و ارزش اصلی شرکت هم افزایش یافت. این شبکه اجتماعی به واسطه فیلترها و لنزهای خود برای تغییر در عکس‌های کاربران محبوب شد و در آخرین به‌روزرسانی به کاربران امکان داده شد تا بتوانند بر اساس موقعیت جغرافیایی خود فیلترهای مختلف در اختیار بگیرند.
پیش از آنکه اینستاگرام به فکر راه‌اندازی چنین قابلیتی بیفتد، اسنپ‌چت بخش ویژه‌ای با نام Stories داشت که کاربران می‌توانستند در آن روایت‌ها و اتفاقات روزانه خود را به‌صورت موقت و برای دوره زمانی 24 ساعت با یکدیگر به‌اشتراک بگذارند. این مساله در کنار پخش تصاویر زنده ویدیویی بسیار مورد توجه قرار گرفت و در نهایت اسنپ‌چت توانست بر تعداد مشترکان خود بیفزاید.
پیش‌بینی آینده
به هر حال با تمام فراز و فرودها سال 1395 هجری شمسی به‌پایان رسید و پیش‌بینی‌های مختلف برای سال جدید انجام شد. راه‌اندازی سرویس Stories اینستاگرام، تغییرات اساسی توییتر، سرویس‌های Live و Workplace فیس‌بوک، تغییرات عمده اسنپ‌چت برای جذب جوانان، روبا‌ت‌های مخصوص چت و... بخشی از اتفاقات مهم صورت‌گرفته در یک سال گذشته بود و در کنار آن اتفاقات دیگری هم برای یک سال آینده پیش‌بینی شد.
بر این اساس، مهم‌ترین اتفاقات و تغییرات مربوط به عرصه شبکه‌های اجتماعی که می‌توان در یک سال آینده پیش‌بینی کرد، به قرار زیر است:
تمرکز هرچه بیشتر بر رابط‌های کاربری ساده و کاربردی برای جذب هرچه بیشتر جوانان
تغییر سیاست‌های شبکه‌های اجتماعی برای تمرکز بر سیستم‌های نرم‌افزاری و تغییر در نحوه انتشار آگهی‌های تبلیغاتی
توجه هرچه بیشتر برندها به پلتفرم‌های اجتماعی و تبدیل شدن شبکه‌های اینترنتی به کانال اصلی تبلیغاتی
تمرکز هرچه بیشتر بر محتوای بصری در تمام شبکه‌های اجتماعی
ادغام شبکه‌های اجتماعی و محتوای آن با دنیای واقعیت مجازی
کاهش انتشار مطالب نوشتاری و افزایش به‌کارگیری قابلیت‌های نمایشی از جمله شکلک‌ها و نمادها
تبدیل شدن شبکه‌های اجتماعی به قدرتمندترین عرصه تبلیغاتی
فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام، لینکدین، اسنپ‌چت، توییتر و... از یک طرف و واتس‌اپ، فیس‌بوک‌مسنجر، تلگرام، وایبر و... از طرفی دیگر تلاش می‌کنند در ماه‌های پیش رو با اتخاذ سیاست‌های جدید بتوانند تعداد بیشتری از کاربران را به سمت خود بکشانند و در این بازار رقابتی بهتر از هر زمان دیگر عمل کنند. باید دید این اتفاقات به چه صورت پیش می‌رود تا در پایان سال 2016 میلادی نام شرکت‌های مذکور باز هم در فهرست بزرگ‌ترین توسعه‌دهندگان شبکه‌های اجتماعی باشد. (منبع:عصرارتباط)