وعده ساماندهی سیم‌کارت‌های بی‌هویت تا پایان سال
سامانهای که قرار بود افراد در آن مشخصات سجلی خود را وارد کرده و به تعداد سیم‌کارت‌هایی که به نام آنها صادر شده دسترسی یابند باز هم به تأخیر افتاد.
درحالی‌که قرار بود این سامانه ابتدا در پایان شهریور و سپس در پایان آذر راه‌اندازی شود، این بار معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت‌وگو با همشهری اطمینان خاطر داد که این پروژه تا پایان سال راه‌اندازی شود.
ساماندهی سیم‌کارت‌های بی‌هویت، بخشی از پروژه بزرگ‌تری است که در کمیته جلوگیری از انتقال ترافیک غیرمجاز بین‌المللی به اجرا درآمده است. در مرحله‌ای از این پروژه، در روز‌های اخیر سامانهای به نام شاهکار راه‌اندازی شده که فقط اپراتورها به آن دسترسی دارند و امکان احراز هویت مشترکان فراهم شده است.به این معنا که اپراتورها بعد از استعلام هویت، نسبت به ارائه هرگونه سرویسی اقدام خواهند کرد. در عین حال سرویس‌دهی به کسانی که احراز هویت نمی‌شوند به‌طور کل قطع می‌شود.
راه‌اندازی این سامانه فقط برای اپراتورها، در حالی است که قرار بود تا پایان شهریور‌ماه سامانهای راه‌اندازی شود که همه مردم بتوانند سیم‌کارت‌هایی که در اپراتورهای مختلف به نامشان است را استعلام کنند؛ چه اینکه تا پیش از این نیز مردم می‌توانستند به اپراتورهای مختلف مراجعه کنند و درخواست استعلام بدهند.
اما حالا غلامرضا داداش‌زاده درباره این وعده سازمان تنظیم مقررات می‌گوید: «اپراتورها با ارائه دلایل امنیتی می‌گفتند که ما به غیراز مشترکین خودمان، به کسی دیگر نمی‌توانیم سرویس بدهیم. ولی ما از چند‌ماه قبل آنها را موظف کردیم که تعداد سیم‌کارت‌هایی که هر فرد در هر اپراتور دارد را به مردم اطلاع‌رسانی کنند. بعد از این هرگونه اقدامی که مشترکان بخواهند در هر اپراتور انجام دهند اعم از خرید سیم کارت، تغییر سیم‌کارت، فعال‌سازی یک سرویس و... نیازمند استعلام هویت از این این سامانه است. این سامانه نیز مستقیما به ثبت احوال متصل است. درصورتی‌که مشخصات سجلی تطابق نداشته باشد سیم کارت مسدود می‌شود و فقط با مراجعه مالک اصلی خدمات ارائه خواهد شد.»
این پروژه برای جلوگیری از تخلف کسانی اجرایی شده که با هویت دیگران اقدام به خریداری و فعال‌سازی سیم‌کارت و در نتیجه سوءاستفاده از آن می‌کردند. معاون سازمان تنظیم مقررات با بیان اینکه بخش عمده‌ای از تخلفات از طریق راه‌اندازی همین سامانه مشخص شده می‌گوید: «در چند‌ماه اخیر ۴ هزار دفتر پیشخوان دولت بازرسی و ۱۲۱ دفتر در کل کشور به‌دلیل سوءاستفاده از مدارک مشترکان پلمب شده است. این پروژه پیشگیری همچنان ادامه دارد.»
معاون سازمان رگولاتوری در پاسخ به این سؤال که مشترکانی که در اپراتور‌اهای دیگر، سیم‌کارت ندارند چگونه متوجه چنین تخلفی شوند چنین می‌گوید: «ما به‌دنبال یک سامانه متمرکز برای این کار هستیم. قرار بود تا 30آذر امسال چنین سامانهای را راه‌اندازی کنیم. اپلیکیشن مورد نیاز برای اتصال به مرکز داده اپراتورها تکمیل شده ولی به دلایل امنیتی که هنوز راه‌حلی برای آن نتوانسته‌ایم پیدا کنیم، آن را راه‌اندازی نکرده‌ایم. این کار زمان‌بر است و امیدواریم تا پایان امسال آن را رونمایی کنیم. در این سامانه امکان اطلاع از تمام سیم‌کارت‌هایی که به نام هر فرد ثبت شده وجود دارد.»
مشکل سیم‌کارت‌های قدیمی
آنچه تا‌کنون بررسی و ساماندهی شده است مربوط به سیم‌کارت‌های صادر شده بعد از سال 90است. درحالی‌که اصلی‌ترین مشکلاتی که سیم‌کارت‌های بدون هویت ایجاد کرده‌اند مربوط به سیم‌کارت‌هایی است که قبل از سال۹۰ خریداری شده‌اند. در آن سال‌ها قانون محدودیت مالکیت سیم‌کارت بیش از 9عدد وجود نداشت. به همین دلیل سازمان رگولاتوری با شکایت عده‌ای از مشترکان مواجه شد و با حکمی از سوی دیوان عدالت اداری، وقفه‌ای در اجرای فاز دوم به‌وجود آمد. غلامرضا داداش‌زاده، معاون نظارت سازمان تنظیم مقررات رادیویی می‌گوید:«هنوز مجوز رسیدگی به سیم‌کارت‌های پیش از سال90 به ما داده نشده است. امیدواریم در دو هفته آینده با حفظ حق مالکیت مردم به این بخش از پروژه نیز رسیدگی شود. مشکل سوءاستفاده و کلاهبرداری در کشور بیشتر توسط سیم‌کارت‌هایی انجام می‌شود که پیش از سال90 واگذار شده است و بعضا افرادی هستند که در حدود 3 تا 12هراز سیم کارت دارند.ما درحال تنظیم فرایندی هستیم که در آن اگر سیم‌کارتی فروخته شده، مالکیت آن نیز منتقل شده باشد. نباید سیم‌کارت‌ها بدون استفاده تلنبار شود یا به‌صورت اجاره‌ای در اختیار دیگران قرار گیرد. سیم‌کارت‌هایی که قبل از سال90 خریداری شده‌اند همه فعال نخواهند ماند و خط‌هایی که از آنها سوءاستفاده می‌شود، قطع خواهد شد.»
با اجرایی شدن ساماندهی سیم‌کارت‌های بی‌هویت می‌توان امیدوار بود، از پرونده‌های کلاهبرداری و مزاحمت در قوه قضاییه یا میزان ترافیک مکالمات غیرمجاز بین‌المللی کاسته می‌شود.
جالی خالی سامانه استعلام
زمان‌بر بودن ارائه اطلاعات درباره اینکه چه تعداد سیم‌کارت به نام هر شهروندی فعال است، باعث می‌شود خیلی‌ها اراده‌ای برای اطلاع از این موضوع نداشته باشند. در برابر، به‌دلیل عدم‌سختگیری دفاتر خدمات تلفن همراه در احراز هویت خریداران سیم‌کارت و اسناد هویتی ارائه شده، ممکن است سیم‌کارت‌هایی به نام شهروندان فعال باشد و آنها از این موضوع بی‌خبر باشند. تنها راه‌حل این ماجرا راه‌اندازی یک سامانه استعلام ساده است. قوه قضاییه بارها اعلام کرده که فروش سیم‌کارت بدون انتقال سند آن به مالک جدید نافی مسئولیت حقوقی مالک قبلی نیست. براساس هشدار معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه درصورت واگذاری سیم‌کارت به شخص دیگر بدون تکمیل مراحل انتقال امتیاز و ارتکاب جرم توسط آن شخص، مالک برای پاسخگویی به مراجع قانونی احضار می‌شود.