ضرغامی: جهرمی با «تازیانه» پیگیر پیام‌رسان های داخلی باشد
بخش‌های از گفت‌وگوی عزت‌اله ضرغامی عضو شورای عالی فضای مجازی با خبرگزاری مهر:
پیگیر موضوع مهندسی خوب در حوزه علمیات روانی نیستید، با جریانات سیاسی هم تمایل ندارید نشست و برخاست انتخاباتی داشته باشید؛ بالاخره عزت الله ضرغامی جایگاه و نقش خود در جبهه انقلاب کجا تعریف می کند؟
می خواهم کاری کنم مردم احساس کنند در کنار نگاه های کلاسیک و کلیشه ای که هر موضوعی را صرفا از منظر سیاسی بررسی می کند، یک نگاه دیگری هم هست که دارد واقعیات را می بیند و این شجاعت را هم دارد که واقعیات را بگوید.
در چه بستری می خواهید این مساله را ترویج کنید؟ با رسانه جدید؟ یا همان شبکه های محدود اجتماعی خودتان؟
من رسانه دارم؛ این گوشی هوشمند رسانه من است؛ فالوئرهای من در صفحه اینستاگرام فقط ۱۲۰k است اما مهم موج سازی پیام‌هاست. نمی خواهم از ارزش‌های آن کسانی که فالوئرهای میلیونی دارند، کم کنم. ولی انتشار پست‌های من در فضای مجازی نوعاً چندصدهزار و برخی مواقع به چند میلیون می‌رسد. این نشان می دهد که مسیر انتشار موضوع و پیام، امروز نسبت به گذشته کاملا فرق کرده است.
احساس می کنم که حرفم مخاطب دارد و به قولی «نفوذ» دارد! خوبی فضای مجازی این است که وقتی مطلبی را خودم با دقت می نویسم، کسی نمی تواند آن را تحریف کند. در مصاحبه و سخنرانی بعضاً حرف شما تحریف می شود. من جدی ترین صحبت ها را در فضای مجازی می زنم اما به حاشیه نرفته است چون نظراتم را دقیق نوشته ام.
به نظرم فضای مجازی، امروز آمده تا انقلاب اسلامی را نجات بدهد؛ این حرف سنگینی است؛ من به عنوان عضو شورای عالی فضای مجازی که آسیب های این فضا را هم می دانم، دارم این حرف را می زنم. در کلان موضوع وقتی نگاه می کنم، می بینم انقلاب اسلامی به توانمندی فضای مجازی نیاز داشت تا مردم یک نفسی بکشند؛ یعنی یک سری حرف ها زده شود و از انحصار عده ای دربیاید. شما خیال می کنید اصلاح طلبان در حوزه هایی، موافق فضای مجازی اند؟ اصلا این ها(اصلاح طلبان) فضای لجام گسیخته ای که هر کسی بیاید داخل آن و هر حرفی بزند و تاثیرگذار باشد را «سم ژورنالیسم» و نگاه های اصلاح طلبانه می دانند.
من کاری ندارم فضای مجازی به نفع چه کسی تمام می شود اما اگر فضای مجازی نبود، بسیاری از حرف ها قابلیت انتشار نداشت چون رسانه های رسمی ما قواعد خاص خودشان را دارند؛ اشکالی هم نمی شود به آن گرفت. حتی رسانه های غیررسمی ما، هوای حزب و گروه و تشکیلات خودشان را دارند. «اکبر گنجی» مقاله ای تحت عنوان «دین ستیزی و دین گریزی» در روزنامه «جامعه» متعلق به عبدالله نوری نوشت؛ من خودم را کشتم! تا پاسخ ایدئولوژیکی ام به آقای گنجی در همین روزنامه منتشر شود. از آقای سعید حجاریان تا بسیاری دیگر از اصلاح طلبان را واسطه کردم اما حاضر نشدند پاسخ من را چاپ کنند!
یک بار آقای روحانی به من اشکال گرفت و گفت آقای ضرغامی! شما در ایام انتخابات، یک تیپ خاصی از زنان را نشان می دهید، در ایام دیگر یک تیپ دیگر! من گفتم شما کاملا درست می گویید اما می دانی دلیلش چیست؟ دلیلش این است که سازمان صداوسیما باید نسبت به حجاب الگو معرفی کند. ما نمی توانیم به طور مرتب «بد لباسی» و «بد حجابی» نشان دهیم. جالب است بعضی اوقات در برخی تصاویری که از حضور مردم در پای صندوق های رای، به خصوص در استان ها به دست ما می رسید، بدحجابی بسیاری در تصاویر وجود داشت! یعنی وضعیت خانم ها بسیار بد بود؛ خب! ما این تصاویر را پخش نمی کردیم.
با آقای «جهرمی» وزیر ارتباطات، مدام مشغول صحبت و رایزنی هستیم؛ دارم به آقای جهرمی کمک می کنم تا بتواند چند کار بزرگ در این کشور انجام دهد. من می دانم یک مشکل آقای جهرمی، قوه قضاییه است. آقای جهرمی به من می گوید، اگر کسی در پیام رسان های خارجی مطلبی ولو غیراخلاقی منتشر کند، کسی احضارش نمی کند اما اگر یک پیام رسان داخلی راه بیفتد و چهارتا پیام داخلش جابه جا شود، آن فرد یا رسانه سریعا احضار و مجرم شناخته می شوند. من می گویم شما درست می گویی؛ نگاه ما باید در فضای مجازی کاملا متفاوت شود. «تلرانس» مطبوعات بیشتر از صداوسیما است؛ از طرف دیگر این مطبوعات، به طور حزبی حرف می زنند؛ یعنی یک روزنامه اصلاح طلب، نوعاً حاضر نیست، حرفی متفاوت از آنچه به طور معمول می گوید را مطرح کند. صداوسیما هم چارچوب های ملی خود را دارد که البته کاملا قابل دفاع است.
در کنار این، تلرانس فضای مجازی بسیار باز است؛ یکی از دلایلی که من به تلویزیون نمی آیم این است که من با سبکی صحبت می کنم که اگر به تلویزیون نروم، بهتر است؛ البته آن ها(برنامه سازان تلویزیون) به من می گویند شما هر چه بگویی، برای ما خطر ندارد؛ چون شما داری مطرح می کنی!
من می خواهم بگویم، می شود حرف خود را از طریق فضای مجازی بیان کرد، بدون اینکه به صداوسیما نیاز باشد. من به عنوان یک فعال اجتماعی و فرهنگی می خواهم امتحان کنم آیا می شود اصلا به تلویزیون کاری نداشت و حرف را از طریق فضای مجازی منتقل کرد و نفوذ داد.
یک روز آقای جهرمی - ایشان قبل از اینکه وزیر شود، در جلسات شورای عالی فضای مجازی به عنوان کارشناس و معاون وزیر حضور پیدا می کرد - به من اظهار لطف کرد و گفت آقای ضرغامی! فرق شما با بقیه این است که فضای مجازی را بسیار خوب می شناسید و چون کارشناس هستید، اگر حرفی هم بزنید، من ناراحت نمی شوم اما دیگران نمی دانند و فقط یک چیزی می گویند و آدم می ماند چگونه به این ها توضیح بدهد.
گلوگاه ما در فضای مجازی، «تولید» است. اگر نتوانیم فرهنگ ایرانی و اسلامی مان را در فضای مجازی بریزیم، این فرهنگ غنی دفن می شود؛ به همین صراحت! ما امروز در آستانه دفن فرهنگ مان قرار داریم. من اخیرا در یک کارگاه آموزشی که در وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد، به روحانیون گفتم که امروز وظیفه و نحوه تبلیغ شما نسبت به گذشته بسیار متفاوت شده است. امروز من تمرکزم را در فضای مجازی گذاشته ام؛ حالا این فعالیت برای خود، موج سازی سیاسی و اجتماعی هم خواهد داشت ولی این فعالیت‌ها فعلاً کاملاً فردی و متکی به فرد است.
با توجه به اینکه جنابعالی عضو شورای عالی فضای مجازی هستید، در رابطه با این شورا هم گفتگو کنیم. در جریان اغتشاشات دی ماه سال گذشته، پس از فیلتر تلگرام، پیام رسان های داخلی توانستند با همه ضعف هایی که دارند، قابلیت های خود را به نمایش بگذارند. در همین زمینه، عملکرد دولت در حمایت از پیام رسان های بومی را چگونه می بینید؟
من درباره این موضوع در جلسه قبل شورای عالی فضای مجازی وقت گرفتم راجع به همین موضوع بحث مهمی را تشریح کردم. چون محتوای چنین جلساتی محرمانه است، من به جزییات این جلسه اشاره نمی کنم. فقط این را می توانم بگویم که آقای فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی، به لحاظ فنی و تخصصی، انسان بسیار موجهی است و با اگر امکانات داده نمی شد، «تلگرام» نمی توانست اینقدر گسترده شودهمه وجود، در پی تحقق سیاست های رسمی نظام درباره فضای مجازی است. آقای جهرمی(وزیر ارتباطات) هم تلاش می کند که مسیر صحیحی را طی کند. من از عملکرد هر دوی این عزیزان اطلاع دارم. اما چند سال قبل، در یک مقطعی بی توجهی شد و یک پیام رسان خارجی(اشاره به تلگرام) حمایت و دوپینگ فنی و سیاسی شد. اگر این امکانات داده نمی شد، یک پیام رسان خارجی نمی توانست اینقدر گسترده شود.
می شود ظرف یک هفته، با پیگیری سرویس‌های یک فرد در فضای مجازی اعم از سفارش غذا، سفارش تاکسی، جستجوکردن در سایت‌ها، گرایش ها و علایق آن فرد را روی میز گذاشت و درباره آن فرد یا جامعه به جمع بندی رسید. امروز دیگر مفهوم جاسوسی تغییر کرده است. این دیگر جاسوسی نیست چون همه چیز آشکار شده است. وقتی Big Data (اطلاعات بزرگ) مردم و کشور در اختیار دشمن و بیگانه قرار گرفت و توانست به طور مرتب آن ها را تحلیل کند، دشمن دیگر به جاسوس نیازی نخواهد داشت. با وجود اینکه همه دوستان ما نگاه امنیتی داشتند، به این مساله توجه نکردند و به نظر من کم توجهی شد اما امروز در پی این هستند که جبران کنند.
در شورای عالی فضای مجازی، یک قانون و آیین نامه ای برای کمک به پیام رسان های داخلی وجود داشت که با همه اشکالاتی که دارد، سر جمع خوب است. طی ۵ جلسه به این آیین نامه پرداختیم. این آیین نامه مشخص کرده که دستگاه های مختلف باید چه کمک هایی به متقاضیان بکنند تا پیام رسان های داخلی پا بگیرد اما به نظرم، همتی که لازم است برای اینکه اقدامی از جا کَنده شود، بیشتر از آن چیزی که الان وجود دارد، باید وجود داشته باشد.
الان ۵ میلیارد تومان وام برای کمک به پیام رسان های دخلی اختصاص پیدا کرده؛ البته این وام برای خودش پروسه اداری دارد؛ عده ای هم شاید به دلیل مشکلاتی که خودشان داشتند، نتوانستند این ۵ میلیارد را بگیرند. این ها server می خواهند، server بیکار در کشور، بسیار داریم. یک کار قرارگاهی قوی می تواند همه server های بیکار و بلااستفاده را جمع کند و در اختیار قرار دهد.
این کارها را قاعدتا دولت باید انجام دهد؟
وزارت ارتباطات می گوید، کار من ستادی و سیاست گذاری است، من کار صف نمی کنم. این کارها را باید اپراتورها و بخش خصوصی انجام دهند. این حرف اجمالاً صحیح است اما به عنوان وزیر ارتباطات که می‌داند یک پیام رسان داخلی، چقدر برای حکمرانی مهم است، باید دیگران را هم راه بیاندازد. متاسفانه از ابتدا، ساختار وزارت ارتباطات ما برای مدیریت فضای مجازی - که در نوع خود یک حاکمیت جدید است - طراحی نشده است.
ساختار بر اساس وصل کردن دوتا سیم به یکدیگر است! البته آقای جهرمی دارد کارهای خوبی انجام می دهد؛ این اقدامات را به من هم گفته است. من هم به طور دائم به ایشان می گویم چه کاری از من برمی آید؛ به من بگو تا انجام دهم. اگر من جای آقای جهرمی بودم، کاری می کردم که پیام رسان های داخلی به ثمر بنشیند؛ به گونه ای که مزیت نسبی‌شان به لحاظ سرعت، قیمت و کارکردهای مختلف آنقدر خوب باشد که دیگر کسی سراغ پیام رسان های خارجی نرود.
این ظرفیت را در کشورمان داریم؟
حتما داریم؛ خیلی بیشتر از این ها هم داریم. من اگر جای وزیر بودم، خود را مسئول این کار می دیدم که «تازیانه» بردارم و قسمت هایی که ظرفیت دارند اما کم کاری می کنند برخورد می‌کردم تا این موضوع به ثمر بنشیند. امروز آقای وزیر ارتباطات باید خودش را در این جایگاه ببیند ولو اینکه در شرح وظایف‌اش وجود نداشته باشد.
به آقای جهرمی گفته اید که برخورد کند؟
بله و به دیگران هم گفته ام. البته من که جای آقای وزیر نیستم. ایشان به رئیس جمهور پاسخگوست و اگر همان وظایفی که برایش تعریف شده را انجام دهد، برای خودش کلی کار است.
آیا تاکنون پیش آمده که جلسات شورای عالی فضای مجازی با حضور نایب رئیس برگزار شود؟
تا الان که دارم با شما صحبت می کنم و از زمانی که آقای روحانی رئیس جمهور شده است، نه شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی، هیچ‌گاه با ریاست نایب رئیس که آقای «علی لاریجانی» است اداره نشده است؛ ان شاالله می شود! طبق آیین نامه اگر رئیس نباشد، نایب رئیس می تواند جلسات را اداره کند.
بنابراین اگر آقای روحانی نباشد، جلسات به قوت خود تشکیل خواهد شد؟
فعلاً که نشده است ولی باید بشود