مالکان پیام رسان های داخلی را بشناسید
قوت گرفتن خبر فیلتر شدن پیام رسان تلگرام در ایران، حالا پیام رسان های داخلی با یکدیگر در حال رقابت هستند تا هرکدام امکانات و ویژگی های خود را به کاربران فضای مجازی معرفی کنند و میزبان کوچ بزرگ ایرانیان از پیام رسان پرمخاطب تلگرام باشند اما آنچه این روزها یکی از دغدغه های اصلی کاربران ایرانی در این حوزه است، این است که پیام رسان ها توسط چه اشخاصی و چگونه اداره می شوند؟
«سروش»، «آی گپ»، «ایتا»، «گپ» و «ویسپی» پیام رسان هایی هستند که این روزها نامشان زیاد شنیده می شود؛ آن هم به عنوان جایگزینی برای «تلگرام» که ایرانی ها چند سالی هست با آن خو گرفته اند. دغدغه کاربران ایرانی این روزها فقط فیلترشدن تلگرام نیست؛ بلکه آنچه مطرح است میزان امنیت این پیام رسان ها و چگونگی احترام به حریم خصوصی شان است. در واقع مردم ایران ترجیح می دهند که در درجه اول بدانند شبکه هایی که این روزها روی آنها مانور داده می شود، توسط چه شخص یا چه ارگان هایی پشتیبانی می شوند؟
«سروش»
«سروش» یکی از گزینه های جدی برای مهاجرت کاربران ایرانی از تلگرام است. نرم افزار سروش در بهمن ۱۳۹۴ نسخه آزمایشی خود را به بازار عرضه کرد و تا بهمن ۱۳۹۵ نزدیک به ۷۰۰ هزار کاربر فعال داشت. این نرم افزار تحت حمایت سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران گسترش یافته و بخش عمده ای از سهام این شرکت متعلق به صدا و سیماست.«سروش» توسط شرکت «توسعه فناوری رسانه سروش» پشتیبانی می شود که مدیرعامل این شرکت شخصی به نام محمدرضا علی عسگری است و مدیریت پیام رسان سروش نیز بر عهده سیدمیثم سیدصالحی است. سیدصالحی مدیرعامل شرکت داده پردازی «فن آوا» بوده؛ شرکتی که خدمات اینترنت پرسرعت ارائه می کرده است.
پیام رسان «سروش» مدعی است که اطلاعات مخاطبان را ذخیره و از آنها استفاده می کند اما این اطلاعات را در اختیار شخص یا شرکت ثالثی قرار نمی دهد. این پیام رسان شرایط و قوانینی را برای عضویت تنظیم کرده که در بند ۵ آن آمده است: «سروش مجاز است در هر زمان که مشخص شد شناسه انتخاب شده مغایر با مشخصات سازنده یا مدیران کانال است با/بدون اطلاع قبلی شناسه کانال را تغییر یا کانال را غیرفعال نماید. مرجع تشخیص در این زمینه، سروش است.»
در بند ۲ قوانین محتوای رد و بدل شده در سروش نیز آمده است: «کاربران مجاز به انتشار محتوای خلاف واقع، غیراخلاقی و غیرقانونی نیستند و عواقب آن برعهده خود کاربر خواهد بود.»
در بند ۵ قوانین شرایط استفاده آمده است: «کاربر آزاد است تا در چهارچوب قوانین این توافقنامه و قوانین جمهوری اسلامی ایران اقدام به استفاده از بخش های مختلف سروش کند. لازم است ذکر شود عواقب تخطی از این بند، بر عهده خود کاربر است. در این خصوص سروش خود را توسعه دهنده سرویس دانسته و مسئولیت نحوه استفاده از این سرویس بر عهده کاربر است.»
در بند ۶ قوانین شرایط استفاده نیز آمده است: «سروش می تواند حساب کاربری کاربران ناقض قوانین و همچنین کاربرانی که بیش از یک سال از آخرین فعالیت آنها می گذرد را با/بدون اطلاع قبلی به صورت موقت یا دائم غیرفعال کند.»
طی روزهای اخیر صداوسیما در بخش های خبری خود سعی دارد که مخاطبان را برای استفاده از این پیام رسان متقاعد کند و در گزارش های خبری بر امنیت آن تاکید کند.
«آی گپ»
«آی گپ» یکی دیگر از این پیام رسان های بومی است که در این مدت سعی در اثبات قابلیت های خود داشته است. مدیرعامل «آی گپ» شخصی به نام محمدرسول کاظمی است. این پیام رسان توسط شرکت «روی خط مدیا» پشتیبانی می شود که در سال ۱۳۹۴ تاسیس شده است. فعالیت های این شرکت در حوزه طراحی، برنامه نویسی و پشتیبانی نرم افزارهای ارتباطی و رسانه ای روی تلفن های همراه متمرکز است.
محمدرسول کاظمی مدعی است: «تخصص بنده در زمینه رایانه است و با تکیه بر همین موضوع اقدام به رفع یکی از دغدغه های همیشگی ام که ساختن پیام رسانی بومی با قابلیت جهانی است، کرده ام و در این مسیر یک ریال حمایت از جایی دریافت نکرده ام. تمام کسانی که می گویند داخلی ها توان پاسخگویی به نیاز و تعداد کاربران ایرانی را ندارند به صراحت می گویم که آی گپ قادر به پاسخگویی به تمام نیازهای ۴۰ میلیون کاربر ایرانی است.»
کاظمی چندی پیش نیز اعلام کرده بود که هرکس بتواند «آی گپ» را هک کند به او جایزه یک میلیارد تومانی پرداخت می کند.
«ایتا»
«ایتا» از دیگر مدعیان در میان پیام رسان های بومی است که در سال ۱۳۹۶ شروع به فعالیت کرد و اولین نسخه اش برای اندروید و همزمان نسخه وب آن آماده بهره برداری شد. همچنین نسخه آیفون و دسکتاپ آن در دست طراحی است.مراحل طراحی و پیاده سازی نرم افزار ایتا توسط شرکت اندیشه یاوران تمدن امروز که گفته می شود یک شرکت خصوصی است، انجام گرفته که این شرکت تحت حمایت دو شرکت طوبی و هاتف فعالیت می کند. سوابق این شرکت ها در حوزه فناوری های مبتنی بر تلفن همراه است.
ایتا مدعی است: «هیچ شخص، گروه و جریانی نمی تواند ایتا را مجبور به حذف اطلاعات کاربران و فعالیت های آنها در نرم افزار کند. در عین حال ایتا تابع قوانین و مقررات رسمی جمهوری اسلامی ایران و احکام مراجع صالح قضایی است و نسبت به حذف ربات ها و کانال هایی که مطالب خشونت آفرین و تروریستی را نشر دهند یا حاوی مطالب مستهجن باشند اقدام خواهد کرد. لطفا توجه بفرمایید که این شامل محدودیت های محلی در مورد آزادی بیان نمی شود. برای مثال اگر نقد کردن دولت در کشوری ممنوع باشد، ایتا هیچ گاه در این گونه سانسورهای سیاسی مشارکت نمی کند. تا به این روز ما به اندازه ۰۰ بایت دیتا در اختیار اشخاص ثالث از جمله دولت ها قرار داده ایم.»
در وبسایت «ایتا» نام هیچ شخصی به عنوان گرداننده اصلی نیامده است.
«گپ»
پیام رسان ایرانی «گپ» نیز در این میان مدعی رقابت است. در وبسایت این پیام رسان هیچ اطلاعاتی درباره شرکت پشتیبان و گردانندگان اصلی آن وجود ندارد. گردانندگان «گپ» در اینستاگرام نیز فعالیتی ندارند و گویا ترجیح دادند که در گمنامی به فعالیت خود ادامه دهند.
در بخش «ارتباط با ما» و «درباره ما»ی وبسایت گپ عملا هیچ اطلاعاتی وجود ندارد و آنها صرفا مدعی ارتباط آسان و مدرن هستند. آنها می گویند: «شرکت ها و افرادی که دارای محتوا و خدمات ارزشمند هستند می توانند از طریق پیام رسان گپ خدمات و اطلاعات خود را در اختیار مخاطبان قرار دهند«.
آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سال گذشته به این پیام رسان پیوست.
«ویسپی»
سرویس پیام رسان «ویسپی» در حالی به عنوان یک پیام رسان داخلی معرفی شده است که اگر نام این پیام رسان را به زبان فارسی جست وجو کنید، وبسایتی به شما معرفی نمی شود اما در صورت جست وجوی نام این پیام رسان به زبان انگلیسی، وب سایتی به همین زبان توضیحاتی درباره این پیام رسان می دهد.
پشتیبان ویسپی شرکتی به نام «SG Atlantic Limited»مستقر در هنگ کنگ است اما بعضی ها مدعی هستند که این پیام رسان داخل ایران و توسط یک اپراتور اینترنت ثابت در کشور یعنی شرکت «شاتل» اداره می شود. با این حال مدیرعامل شاتل تعلق داشتن ویسپی به این شرکت را تکذیب می کند و می گوید: «به عنوان یک اپراتور، رعایت بی طرفی، اصل فعالیت ماست و حامی فعالیت توسعه کاربری همه ی پیام رسان ها هستیم. این شرکت خدماتCDN به بسیاری از شرکت های دارای محتوای داخلی و خارجی ارائه می دهد اما هیچ مشارکتی با هیچ یک از شبکه های اجتماعی خارج از این پروتکل وجود ندارد. چنانچه شرکت های فعال در این حوره نیز بخواهند می توانند از این خدمات استفاده کنند. در همین حال، ما از هرگونه همکاری با سرویس های داخلی و خارجی که بتواند امکانات پیش روی مشتریان و رضایت آنان را توسعه دهد، استقبال می کنیم.»
***
به گزارش فناوران گردانندگان این پیام رسان ها در حالی مدعی حفظ حریم خصوصی هستند که در یکی از این پیام رسان ها که این روزها تبلیغات زیادی هم دارد، پس از نصب و برای استفاده از امکان مکالمه صوتی، پرسشی به زبان انگلیسی روی صفحه ظاهر می شود و می پرسد: «آیا اجازه ضبط مکالمات خود را می دهید؟»