نظارت آنلاین بانک مرکزی بر مجامع بانکها
مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی بورس می‌گوید: با برگزاری مجامع به شکل الکترونیک، بهانه کمبود وقت برای فرار از پاسخگویی تمام می شود و بانک مرکزی می تواند آنلاین بر عملکرد بانکها نظارت کند.
به غیر از دغدغه مندی سهامداران برای پیش بینی و تحلیل قیمت سهام در بورس، امور مربوط به بعد از معاملات بورس یا خارج از بورس اهمیت فوق العاده ای دارد. متولی این امور شرکت سپرده گذاری مرکزی(سمات) وابسته به بورس اوراق بهادار است که به تازگی خدمات و ابزارهای جدیدی را به فعالان بازار سرمایه معرفی کرده است. به همین خاطر برای اطلاع یافتن از زیر و بم این خدمات تازه از راه رسیده بورس، گفت و گویی داشته ایم با حسین فهیمی مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه.
تسنیم: فناوری جدیدی که به نام سامانه جامع توزیع سود معرفی کرده اید دقیقا چه کاربردی برای سهامداران دارد؟
سامانه جامع توزیع سود با واریز سود سهام دو شرکت به صورت آزمایشی فعالیت خود را آغاز کرده است.برای نخستین بار، سود سهام 9 هزار سهامدار بورس انرژی ایران و 900 سهامدار شرکت قند نیشابور از طریق سامانه جامع توزیع سود به حساب سهامداران این دو شرکت واریز شد تا شرایط برای رفع یکی از دغدغه های مهم سهامداران بازار سرمایه مهیا شود.
به طور کلی می توان از طریق سامانه جامع توزیع سود، عایدی سهامداران شامل سود سهام شرکتها، سود در مقاطع و در سررسیدهای مختلف، وجوه حاصل از سررسید اسناد خزانه و حتی وجوه حاصل از معاملات را به صورت متمرکز به حساب آنها واریز کرد.
فرض کنید یکی از هموطنان در چند شرکت بورسی، فرابورسی و در کنار آن اوراق صکوک هم داشته باشد و یا پیمانکاری باشد که اسناد خزانه در اختیار دارد و یا کشاورزی باشد که گواهی سپرده کالایی و یا سهام عدالت دارد، این فرد دیگر نیازی به مراجعه به شرکتها برای دریافت سود ندارد و به موجب این سامانه، تمام سود این فرد توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی دریافت و به حسابش واریز می‌شود.
تسنیم: معایب و کاستی های سامانه توزیع سود قبلی چه بود؟
پیش از این توزیع سود سهامداران شرکت ها به صورت دستی با هزینه و زمان بسیار زیاد نجام می شد، اشتباهات انسانی هم مزیت بر علت شد تا شرکت سپرده گذاری مرکزی برنامه مکانیزه توزیع سود را در دستور کار خود قراردهد.
*مطالبه گری آنلاین سهامداران در مجامع؛ راه های فرار از پاسخگویی بسته می شود
تسنیم: یکی از نگرانی‌هایی که سهامداران از مجامع آنلاین دارد این است که مدیران به راحتی از سوالات عبور می‌کنند. تدبیری وجود دارد تا به تمام سوالات پاسخ داده شود؟
سوال جالبی است، این موضوع چند وجه دارد. یک مورد این است که در مجمع حضوری بهانه محدودیت زمان مطرح می‌شود، اما در مجمع الکترونیک از 5 روز قبل زمان و نوبت داده می‌شود و این بهانه دیگر وجود ندارد. نکته دیگر این است که داخل پنل مجمع الکترونیک بخشی را برای هیات رییسه تدارک دیده‌ایم و هیات رییسه شامل دو ناظر است که به روال پاسخگویی بر سوالات نظارت می‌کند. معمولا این ناظران از بین سهامداران انتخاب می‌شوند، بنابراین دو نفر از ناظران از سهامداران هستند.
ضمنا نهادهای نظارتی از جمله سازمان بورس اوراق بهادار پنل و کنترل کامل بر اجرا مجامع آنلاین دارند و همچنین مخصوص مجامع بانکها، برای بانک مرکزی(به عنوان نهاد نظارت بانکها) پنل ویژه‌ای درون درگاه ناظر تعبیه کرده‌ایم. بدین صورت که سازمان بورس به عنوان ناظر نیز به تک تک سوالاتی که پرسیده می‌شود و پاسخ‌هایی که داده می‌شود، تسلط داشته و اگر موضوعی حساس باشد یا نیاز به شفافیت داشته باشد برای طرح در جلسه حضوری یا سوال از مدیرعامل یا ناشر اقدام می‌کند.
تسنیم: نظام تسویه تحویل در مقابل پرداخت چیست و چه تحولاتی را نسبت به نظام پرداخت سنتی ایجاد می کند ؟
امیدواریم نظام تسویه تحویل در مقابل پرداخت(DVP) در سال 98 عملیاتی شود. واقعیت این است، سرمایه گذاران خارجی که بعد از برجام وارد بازار سرمایه ایران شدند از نبود مدل تسویهDVPبسیار متعجب بودند که هنوز در این بازار از روش های سنتی تسویه معاملات استفاده می شود.
در همین رابطه، شرکت سپرده گذاری مرکزی طرح پیاده سازی نظام تسویه تحویل در مقابل پرداختDVPرا به هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه کرده تا بعد از 50 سال از فعالیت بورس در ایران، نظام تسویه معاملات بر اساس استانداردهای بین المللی تغییر کند.
تسنیم: سامانه نت کلیر چیست و چه مزایایی را برای سهامداران فراهم می کند ؟
نسخه جدید سامانه نت کلیر سال گذشته راه اندازی شد، اضافه شدن کد ملی سهامداران بر روی اعلامیه و گواهینامه های بازار سرمایه است که قابلیتهای درج و گزارش دهی هزینه انبار گواهی های سپرده کالایی و مالیات سپرده کالایی بر ارزش افزوده و گزارش دهی مالیات بر ارزش بر افزوده معاملات را شامل می شود.
سامانه نت کلیر دارای دو سامانه مجزاست، سامانه اول برای انتقال داده های معاملات و گواهینامه ها از سامانه پس از معاملات به وب سایت نت کلیر و سامانه دوم برای انتشار گواهینامه های الکترونیک و گزارشات اختصاصی برای کارگزاران، اتاق پایاپای و سایر ذینفعان، استفاده می شود. اعلامیه های الکترونیکی و گواهینامه های معاملات به کمک یک سیستم گزارش گیری الکترونیک ایجاد شده است و قادر به تهیه گزارشات سفارشی تسویه، کارمزد و صورتحساب مالی است.
همچنین برای نخستین بار کد ملی افراد حقیقی و شناسه ملی افراد حقوقی بر روی گواهینامه های صادره برای کلیه ابزارهای مالی درج شده است که این امر باعث افزایش اعتبار و سهولت اعتبارسنجی گواهینامه های بازار سرمایه شده است.
ناشران می توانند با استفاده از نرم افزار Cert Reporter، گواهینامه های سهامداران خود را چاپ نمایند. برخی از ویژگی های این سامانه را می توان به کاربرد آن در اوراق سلف نفتی، اوراق مشارکت ارزی، بورس ارز، قابلیت های تسویه اوراق با واحدهای پول متفاوت و همچنین قابلیت تعریف پویای ارزهای جدید، تهاتر با بورس و فرابورس، سرعت بالا 20000 معامله در دقیقه، غیر کاغذی شدن گزارشات کارمزدها، پایاپای روزانه، اعلامیه ها، گواهینامه و... نام کرد.
*ابتدا در سامانه سجام ثبت نام کنید
تسنیم: درباره اپلیکشین که قابلیت رصد سبد سهام را در موبایل می دهد بیشتر توضیح دهید؟
نسخه جدید و به روز شده اپلیکیشن درگاه الکترونیکی سهامداران (دارا) هفته جاری با قابلیت رصد نمادهای معاملاتی و شاخص های بازار سرمایه راه اندازی شد. درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه که به صورت آزمایشی به بهره برداری رسیده، شامل سه بخش "دارا، دانا و ناظر" است و حجم انبوهی از دسترسی ها را برای فعالان و ذی نفعان بازار سرمایه فراهم می آورد. البته پیش نیاز استفاده از این درگاه واحد ثبت نام در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) است تا آنها بتوانند رمز عبور به این سامانه را دریافت کنند.
*دسترسی به: سبد سهام، گردش معاملات و مجمع الکترونیک با "دارا"
تسنیم: امکانات و بخش های مختلف این اپلیکشین موبایلی را تشریح کنید؟
بعد از فعالسازی، سرمایه گذاران که شامل سرمایه گذاران و سهامداران خرد و کلان حقیقی و حقوقی هستند، به مجموعه ای از داشبوردها دسترسی پیدا می کنند:
1. اولین داشبوردی که استفاده کنندگان این درگاه به آن دسترسی خواهند داشت، "سبد دارایی" است. یعنی فرد قادر خواهد بود به ترکیب دارایی و میزان آن در هر نماد دسترسی داشته باشد که طیفی از اطلاعات شامل ارزش ریالی، تعداد سهام، درصد از کل و نوع دارایی را در برخواهدگرفت. ضمن اینکه این سبد دارایی، قابلیت جست و جو بر اساس بازه زمانی را هم دارد. پیش از این برای دریافت این امکان هموطنان از هر نقطه ای از کشور باید حضوری به شرکت سپرده گذاری یا مراکز سه گانه استانی مراجعه می کردند.
2.دومین داشبورد درگاه تخصصی ذی نفعان بازار سرمایه داشبورد "گزارش گردش معاملات" است، این داشبورد بسیار حایز اهمیت است و علاوه بر اینکه گزارش جدیدی را در اختیار هموطنان قرار می دهد، امکان نظارت بر فعالیت کارگزاران از طریق سهامداران را فراهم و از بسیاری از تخلفات و ناهنجاری های احتمالی جلوگیری می کند. این داشبورد، همچنین اطلاعات مربوط به گردش معاملات را تا یک روز قبل در اختیار خواهد گذاشت و قابلیت گزارش گیری نیز دارد.
3.داشبورد مجامع سومین داشبورد اپلیکشین دارا است، سهامداران از طریق این سامانه می توانند اطلاعات مجامع شرکت هایی که در آن سهم دارند را به صورت متمرکز در اختیار داشته باشد.
با راه اندازی نسخه جدید این اپلیکیشن، سهامداران قادر خواهند بود به صورت الکترونیک در مجامع عمومی شرکت ها حضور یابند و این امر شفافیت را در بازار سرمایه ارتقا، هزینه برگزاری مجامع را کاهش و کارایی مجامع را افزایش خواهد داد. "اطلاعیه های نماد " داشبورد دیگری از درگاه تخصصی ذی نفعان بازار سرمایه (دارا) است که برای مدیریت صحیح پرتفوی سهامداران کاربرد دارد. "گزارش دارایی" آخرین داشبورد این سامانه است که در آن حتی دارایی های غیرقابل معامله و فریز شده نیز قابل مشاهده است.