پلتفورم‌های داخلی همچنان بی‌مسوولیت و رها هستند
در هفته های گذشته حکمی برای مدیر عامل آپارات صادر شد که البته حکم دادگاه بدوی است و فرصت تجدید نظر هم وجود دارد. این موضوع زمینه ای شد برای هجمه به دستگاه قضایی و سرویس های داخلی که مدیر یک پلتفرم داخلی به خاطر انتشار یک کلیپ توسط کاربر در بستر آن پلتفرم به 10 سال زندان محکوم شده است.
در همین رابطه حجت الاسلام محمد کرباسی کارشناس فضای مجازی در گفتگو با " تیتریک" گفت: مجازاتی که برای مدیر آپارات مقرر شده به دلیل تخلفی است که خود ایشان مرتکب شده است. مدیریت آپارات، از تولید یک محتوای نامناسب و غیر اخلاقی حمایت کرده و پس از تولید هم به صورت ویژه در بستر آپارات منتشر و در معرض دید کاربران قرار داده است. در واقع به این شکل نبوده که یک کاربر کلیپی را تولید و بدون اطلاع آپارات آن را منتشر کرده باشد. مجازاتی که برای مدیر عامل آپارات مقرر شده به دلیل این حمایت بوده است؛ نه اینکه صرفاً کاربری کلیپ را تولید و آپارات آن را انتشار داده باشد.
وی افزود: یکی از موضوعات مرتبط با فضای مجازی، شبکه های اجتماعی و سایر خدماتی که در حوزه فضای مجازی ارائه می شود؛ مثل تاکسی های اینترنتی، فروشگاه های نرم افزاری و...، مسئله مسئولیت پذیری است که هم تولید کننده محتوا و هم ارائه دهنده خدمت که بستری را تولید کرده و محتوا در آن بستر انتشار می یابد، باید نسبت به نقش و جایگاه خود در انتشار محتوا، مسئولیت پذیر بوده و تکالیف و وظائف هریک تعریف شود. این مقوله ای است که در دنیا توسط کشوهای پیشرفته مورد توجه جدی قرار گرفته و برای آن قانون گذاری صورت گرفته ولی متأسفانه در کشور ما، از خلأهای قابل توجه فضای مجازی به حساب می آید.
این کارشناس تصریح کرد: برخی در اظهار نظرهای آگاهانه یا ناآگانه، بدون قصد یا با قصد و غرض خود حالتی به وجود می آورند که مثلاً وقتی گفته می شود تولید کننده محتوا در قبال محتوایی که تولید کرده است باید پاسخگو باشد، می گویند خیر، پلتفرم مسئول است که آن را انتشار داده است و وقتی گفته می شود مدیر شبکه اجتماعی باید نسبت به محتوایی که منتشر کرده پاسخگو باشد، می گویند خیر، مسئولیت با تولید کننده محتواست. چنین برداشتی کاملا غلط است و هر دو نفر در جایگاه خود، باید نسبت به محتوایی که تولید شده و انتشار یافته پاسخگو باشند.
حجت الاسلام کرباسی ادامه داد: اصطلاحاً می گویند مسئولیت پلتفرم و کاربر باید تدوین شود و روشن شود که اساساً کاربر در قبال محتوایی که تولید کرده اعم از اینکه کلیپ، فیلم، عکس نوشته و صوتی باشد که در شبکه های اجتماعی منتشر می شود یا مثلاً آگهی که در سایت هایی مثل دیوار و ... منتشر شده و یا محصولی که در دیجی کالا به فروش می رسد؛ در تمام این موارد، تولید کننده محتوا و مالک کالا که به عنوان کاربر شناخته می شود، چه سهم و مسئولیتی دارد؟ در تولید محتوا چه ملاک هایی را باید رعایت کند؟ و یا کالایی که در معرض فروش قرار داده چه ضوابط و شرایطی را باید داشته باشد؟ و احیاناً اگر در این موارد تخلفی صورت گرفت، چه برخوردی با وی می شود؟ همچنین در تمام این موارد وظیفه و مسئولیت پلتفرم و سرویسی که زمینه ساز انتشار محتوا بوده چیست؟ این ها سوالاتی است که مراجع قانون گذاری یعنی شورای عالی فضای مجازی و مجلس شورای اسلامی باید بدان ورود کنند چرا که از خلأهای جدی در رابطه با فضای مجازی است.
وی افزود: این مقوله ای که در کشورهای پیشرو در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات کاملاً جا افتاده است، لذا بارها اتفاق افتاده که کمپانی های بزرگ مرتبط با فضای مجازی مانند گوگل و فیسبوک مجازات و جریمه های مالی سنگین تا میلیاردها دلار شده اند.
این کارشناس در پایان خاطر نشان کرد: براین اساس اولین لایه پالایش محتوا باید با استفاده از فناوری هوش مصنوعی در خود پلتفرم صورت گیرد، یعنی محتوا را بررسی کرده و با شاخصه هایی که در قانون مقرر شده است تطبیق دهد و اگر انتشار یک محتوا بر خلاف قانون باشد، خود پلتفرم باید با آن برخورد کرده و اجازه انتشار محتوا را ندهد که البته هرچند سرویس ها و برنامه های داخلی از فناوری های لازم در این زمینه بهره مند هستند اما جدیت و دقت لازم صورت نمی گیرد. امروزه می بینیم بسیاری از محتواهای نامناسب، مبتذل و غیراخلاقی در پلتفرم های داخلی منتشر شده و هیچ برخوردی نیز با خاطیان و عوامل آن نمی شود که این وظیفه قوه قضائیه است که تاکنون بر زمین مانده و انجام نشده است.