ITanalyze

در شرایطی که تامین انرژی در زمره اولویت‌های مسئولان کشور قرار گرفته و مساله تامین پایدار انرژی دغدغه مردم و صنعتگران است «زالوهای صنعت برق» به جان این صنعت افتاده و هر روز از خون آن بیشتر می‌مکند.

قطعی‌های برنامه‌ریزی شده و گاها برنامه‌ریزی نشده هم در بخش خانگی و هم در بخش‌های صنعتی نارضایتی‌های اجتماعی و خسارت‌های مالی هنگفتی را در پی داشته که بخشی از این قطعی‌های مکرر برق مربوط به همین برق دزدی‌های «زالوهای صنعت برق» است.
منظور از «زالوهای صنعت برق» همان دستگاه‌های استخراج رمزارز است که به صورت غیرقانونی به پیکر نیمه جان صنعت برق کشور افتاده‌اند و رمقی برای آن نگذاشته‌اند. رشد سالانه مصرف برق، کمبود سوخت نیروگاه‌ها، بازدهی پایین نیروگاه‌ها، عدم ایجاد یا توسعه ظرفیت‌های جدید برق همگی زنجیره ناترازی صنعت برق کشور را تشکیل داده‌اند و موجب عقب ماندگی و عدم تعادل در تولید و مصرف شده‌اند.
به گفته کارشناسان، کشور ما درحال حاضر با کسری حدود ۲۰ هزار مگاواتی برق روبروست و این عدد قطعا در سال‌های آینده بالاتر خواهد رفت و شرایط پیش رو را بغرنج‌تر خواهد کرد. در این میان پدیده استخراج رمزارزها به دلیل تغییرات نرخ جهانی آنها و همچنین پایین بودن قیمت برق در کشور، بیش از گذشته بروز و ظهور بیشتری پیدا کرده و شرایط خاص اقتصادی ما هم به دلیل وجود تحریم‌ها و تورم بالا ورود به حوزه رمزارزها و استخراج و معامله آنها را جذاب‌تر و پرسودتر از قبل کرده است.
چندی پیش وزیر نیرو در جلسه تقدیر از ایثارگران صنعت آب و برق گفته بود با وجود همه خدمات و تلاش‌های صورت گرفته در صنعت برق، شاهد کشف روزانه چند هزار دستگاه ماینر در کشور هستیم که مانند «زالو» به جان صنعت برق افتاده‌اند. برخی از افراد که ماینر استفاده می‌کنند از خارج از کشور این امر را هدایت می‌کنند. در گذشته اگر معامله‌گران طلا و طلاسازها همیشه در میان تاجران و صنعتگران پردرآمد بودند، صاحبان و کاشفان معدن‌‌های طلا از آنها هم مشهورتر و هم پولدارتر بودند. ازآنجاکه دست‌ برقضا، طلا و معدن‌های آن نیز همیشه کم و نایاب بوده‌اند، به همین خاطر همواره تب جست‌وجوی طلا میان ماجراجویان و کاشفان و افراد بلندپرواز در تاریخ زنده بوده است.
اما دنیای امروز ما در تسخیر سکه‌ها و طلاهای دیجیتالی است، ‌یعنی کوین‌ها، توکن‌ها، رمزارزها و بسیاری دیگر ارزش‌های تولید شده بر پایه‌ فناوری بلاک‌چین. برای سود بردن و به‌ دست‌ آوردن ثروت از راه رمزارزها راه‌های متعددی در دسترس است اما راهی که ممکن است از همه‌ راه‌‌های دیگر مطمئن‌تر و پرسودتر باشد مانند کاشفان طلا، استخراج کردن یا Mine است. به زبان ساده هرکسی ارز دیجیتال استخراج می‌کند،‌ استخراج‌کننده یا ماینر است و ابزارهای این فرایند را نیز دستگاه ماینر می‌نامند. به موازات فراگیرشدن استخراج رمزارزها در جهان، کشور ما نیز درگیر این روند شده و باتوجه به شرایطی که قبلا گفته شد روند این کار سریع‌تر از پیش بینی‌ها جلو رفت تا جایی که حالا این پدیده به معضلی برای صنعت برق کشور تبدیل شده است.
جست و جو برای کشف ماینرهای غیرمجاز در برنامه‌های وزارت نیرو و به طور ویژه شرکت توانیر به عنوان متولی صنعت برق کشور قرار گرفته و اخبار تامل برانگیزی از کشف این ماینرهای غیرمجاز هم شنیده می‌شود. مدیرعامل شرکت توانیر گفت تاکنون بیش از ۲۴۰ هزار دستگاه ماینر غیرمجاز با مصرفی معادل ۸۰۰ مگاوات از سراسر کشور کشف و ضبط شده است و برای تامین برق این دستگاه‌ها باید ۱۲۰۰ مگاوات نیروگاه بسازیم. البته مصطفی رجبی مشهدی پیش‌بینی کرده حداقل ۳ برابر این مقدار کشف شده، ماینر غیرمجاز به ویژه در مناطق گرمسیر به واسطه نرخ پایین تعرفه برق درحال فعالیت باشند. وی با اشاره به ارتباط ناترازی و افزایش مصرف برق با ماینرهای غیرمجاز در کشور گفت: ظرفیت تولید برق نیروگاه‌ها اول انقلاب ۷ هزار مگاوات بود که در زمان حاضر از ۹۴ هزار و ۵۰۰ مگاوات فراتر رفته و ۱۳ برابر قبل شده است.

سخنگوی صنعت برق ادامه داد: درحالی که مصرف برق از سال ۵۷ تاکنون ۲۳ برابر شده که بخشی از دلیل این افزایش مصرف، مربوط به بخش مولد و توسعه است اما این افزایش مصرف در بخش غیرمولد با یک شیب خیلی تند خود را نشان داده است.

رجبی مشهدی در عین حال یکی از دلایل این افزایش مصرف را یارانه زیاد برق در ایران دانست و گفت: تقریبا به طور متوسط یک دهم قیمت تمام شده را از مصرف‌کننده می‌گیریم و حتی قیمت برق برای مشترکان خیلی پرمصرف هم ارزان است که این امر موجب شده تا مصرف به طور افسار گسیخته‌ای افزایش یابد.

به گفته وی ماینرهای غیرمجاز پدیده شومی هستند که ارزانی برق به آن دامن زده و آشکارا تجاوز به حقوق عامه مردم است. مصرف بالای برق ماینرها گاهی منجر به اضافه بار شبکه برق و قطعی‌های ناخواسته در مناطق مختلف می‌شود. در برخی کشورها، مقررات سختگیرانه‌ای برای استخراج رمزارزها وضع‌شده و استخراج‌کنندگان ممکن است جریمه‌های سنگینی دریافت ‌کنند.

مصرف برق در استخراج رمزارز به عواملی مانند: قدرت پردازشی شبکه، پیشرفت فناوری سخت‌افزاری و به رقابت میان ماینرها بستگی دارد لذا دستگاه‌های استخراج‌کننده از نظر مشخصات فنی و مصرف برق متفاوت هستند.
سخنگوی صنعت برق در توضیح میزان مصرف برق هر یک دستگاه ماینر گفته هر یک دستگاه ماینر به اندازه یک کولر گازی مصرف برق دارد. استخراج یک بیت کوین معادل ۴۴۰ واحد مسکونی در تهران برق مصرف می‌کند، یعنی اگر کسی بخواهد یک بیت کوین استخراج کند همانند آن است که برق یک محله ۵۰۰ نفری را قطع کنیم تا در یک بازه زمانی یک ماهه یک واحد بیت کوین تولید شود! رجبی مشهدی تاکید کرد حتی کشف یک دستگاه ماینر غیرمجاز هم با توجه به اینکه مصرف آن پیوسته و خیلی زیاد است، مهم و ارزشمند است. بالا رفتن تب استخراج رمزارزها در کشور با تشدید تحریم‌ها رابطه مستقیم دارد، هم از آن جهت که کاربران برای حفظ ارزش دارایی خود و جبران سقوط ارزش ریال به سمت معامله آنها رفته و ازسوی دیگر بنابر اظهارات برخی مسئولان استفاده از رمزارزها، دورزدن تحریم‌ها را آسان‌تر کرده است.
اواسط آذرماه امسال عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی گفته بود هم‌اکنون رمزارز در نظام پرداختی کشور وجود دارد در واقع به طور غیر رسمی فعالیت می‌کند. در بانک مرکزی نیز دستور العمل نحوه استفاده از رمز ارزها تدوین و تصویب شد. وی ادامه داد: معتقدم این یک واقعیتی است که در دنیا درحال شکل‌گیری است و قصد مدیریت آن را داریم و اصلاً دنبال محدودیت نیستیم.

وزیر اقتصاد گفت: استفاده از رمزارز می‌تواند ما را در خنثی کردن تحریم‌های ظالمانه کمک کند و از آن برای دورزدن تحریم‌ها استفاده خواهیم کرد. همتی با اشاره به استفاده از ریال دیجیتال گفت: سند استفاده از ریال دیجیتال نیز توسط بانک مرکزی نهایی شده است. بیان این اظهارات و همچنین اخبار منتشر شده از کشف دستگاه‌های استخراج رمزارز در برخی نهادهای حکومتی حاکی از این موضوع است که حکومت خود نیز به نقش رمزارزها در دنیای کنونی به عنوان یک پدیده معاملاتی تن داده که این امور زمینه را برای سودجویی دیگر کاربران فراهم کرده است.
مهرماه سال ۱۴۰۰ صحبت‌های ضد و نقیض در خصوص مساله کشف دستگاه ماینر در شرکت بورس تهران با تایید سازمان بورس رنگ واقعیت به خود گرفت. محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس وقت سازمان بورس و اوراق بهادار گفته بود مساله وجود ماینر در شرکت بورس تهران به ماه‌های پایانی سال ۹۸ برمی‌گردد، یک کمیته شامل دو نفر از اعضای هیات مدیره شرکت بورس تهران به همراه مدیرعامل و چند تن از مدیران شرکت بورس تصمیم می‌گیرند که تعدادی دستگاه ماینر خریداری و بهره‌برداری کنند. وی گفت: آنان ادعا می‌کنند که در آن زمان به دنبال کار تحقیقاتی در این زمینه، استفاده از امکانات موجود و فعالیت اقتصادی بوده و در همین راستا در دو نوبت یکبار به تعداد ۵۰ دستگاه و یک نوبت به تعداد ۳۲ دستگاه ماینز خریداری شده است.
همچنین در همان زمان شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: در خصوص کشف تعدادی دستگاه غیرمجاز استخراج رمزارز در شرکت بورس اوراق بهادار تهران به اطلاع هموطنان گرامی می‌رساند صنعت برق با این مورد نیز براساس قوانین موجود، برخورد جدی به عمل خواهد آورد. در این خصوص تصریح می‌دارد براساس گزارش مامورین بازرسی از محل، تعداد ۸۲ دستگاه ماینر که درلحظه بازدید این شرکت در مدار قرار نداشتند کشف و ضبط شده است. همچنین آذر ماه امسال معاون فروش و خدمات مشترکین شرکت توزیع برق گیلان با اشاره به کشف یک مرکز ماینر از یک اداره گفت: در بازدید از در انبارک تعاونی مربوط به یکی از ادارات دولتی در لشت نشاء از توابع شهرستان رشت، ۱۱ دستگاه ماینر کشف و شناسایی شد.
انتشار این اخبار و کشفیات در این حوزه در کنار اخبار تایید نشده درباره سوءاستفاده و دخالت برخی نهادهای حکومتی از نیروگاه‌های سطح کشور برای استخراج رمزارز حاکی از برق دزدی‌های فردی و سازمان یافته از شبکه سراسری برق کشور است که منجر به تضییع حقوق همه شهرندان می‌شود. البته مسئولان شرکت توانیر از برخورد قضایی با سوءاستفاده کنندگان و ماینرهای غیرمجاز خبر داده‌اند و در کنار این موضوع طرح تشویق یا سوت زنی و افشای مزارع استخراج بیت کوین را هم در برنامه دارند به صورتیکه به گفته معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر از یک میلیون تومان به ازای گزارش هر دستگاه ماینر (تاسقف ۵۰ میلیون تومان) پاداش درنظر گرفته شده است.
محمد الله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر، در این باره گفت: با وجود اینکه در کشور ما، فعالیت مجاز ماینینگ تعریف شده اما متاسفانه برخی از افراد هم اقدام به واردات غیرمجاز دستگاه‌های ماینر به کشور می‌کنند و هم از این دستگاه‌ها در بخش‌های عمومی از جمله روستایی، کشاورزی، خانگی شهری، کارگاه‌های کوچک و مغازه‌ها استفاده می‌کنند که این مساله منجر به تحمیل یک بار پیش‌بینی نشده به شبکه برق کشور می‌شود.
مجری طرح جمع‌آوری مراکز غیرمجاز استخراج رمزدارایی شرکت توانیر گفت: متاسفانه این پدیده با توجه به افزایش قیمت رمزدارایی‌ها و دلار، به شدت درحال گسترش است. معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر گفت: در گذشته عمدتاً ماینرها از برق مجاز استفاده می‌کردند و از طریق قرائت کنتور، به راحتی مصرف غیرعادی محل‌های نصب آنها مشخص می‌شد اما امروز ۹۵ درصد مزارعی که کشف می‌شوند، برق را به صورت غیرمجاز و از کابل شبکه بعد از کنتور دریافت می‌کنند و اصطلاحاً برق دزدی می‌کنند.

ماینرهای غیرمجاز با وجود ابلاغ سند ساماندهی رمزدارایی‌ها در کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور در تاریخ ۱۹ دی ماه ۱۴۰۳ و همچنین نامه دکتر پزشکیان به رئیس کل بانک مرکزی مورخ ۱۶ بهمن ۱۴۰۳ مبنی بر اینکه این بانک متولی انحصاری ساماندهی بازار رمزپول (رمزارز) است، همچنان و پرقدرت به مسیر غیرقانونی خود ادامه می‌دهند و به نظر می‌رسد اقدامات و برخوردهای قانونی موثرتری را می‌طلبد.

در این میان البته براساس قوانین کشور برخی استخراج کنندگان رمزارز به صورت قانونی و با پرداخت بهای واقعی برق یعنی به نرخ صادراتی آن مشغول فعالیت هستند که برای تداوم تامین جریان برق این گونه فعالیت‌ها، موثرترین راه برای جلوگیری از فشار به شبکه برق و محدود نشدن فعالیت سایر بخش‌های انرژی بر، سوق دادن ماینرها به سمت احداث نیروگاه‌های خود تامین است.
در سال‌های اخیر با توجه به کمبود برق در روزهای اوج مصرف، دولت صنایع انرژی بر را ملزم به احداث نیروگاه کرده تا آنها بخشی از نیاز خود به انرژی برق را از محل همین نیروگاه‌ها تامین کنند، چرا از این راه برای تامین برق ماینرها استفاده نشود؟ ماینرها که تمام سود فعالیت آنها به جیب صاحبانشان می‌رود چرا از برق عمومی برای سودآوری بهره می‌گیرند؟ از همین رو آنها هم باید هزینه سودآوری خود را بپردازند. مگر کسبه، کارگران و کارمندان مالیات درآمد خود را نمی‌دهند؟ چرا ماینرها بدون هزینه، کسب سود می‌کنند و درثانی به شبکه برق کشور هم فشار می‌آورند؟
نکته پراهمیت اینکه عملکرد دولت و نهادهای نظارتی در پایش و جلوگیری از بهره‌برداری غیرقانونی از شبکه برق کشور به هر طریق که در اینجا مقصود ماینرهای غیرمجاز است تا به حال ضعیف بوده و قابل قبول نیست. حاکمیت باید با تمام ابزارهای نظارتی و قضایی خود با شدت با هرگونه اقدامی که منجر به تضییع حقوق عامه مردم و به ویژه در بحث انرژی که تامین پایدار آن در شرایط فعلی و با توجه به نیاز اساسی بخش صنعت به انرژی برای تحقق رشد اقتصادی بالا که بیش از همه زمان‌های دیگر ضروری است، برخورد قاطع و پیشگیرانه کند.

جولان ماینرهای غیرمجاز در شبکه سراسری برق کشور درحالیکه برق خانه‌ها و بخش صنعت به وسیله محدودیت‌های ایجاد شده به دلیل مصرف بالای ماینرها قطع می‌شود، باید مورد برخورد شدید و قهری حاکمیت قرار گیرد تا به واسطه مجازات‌های سنگین کسی به فکر دورزدن قانون نیفتد. مساله بحران انرژی و قاچاق سوخت درصورتی که اقدامی عاجل و عملی برای رفع آنها انجام نشود قطعا در آینده نه چندان دور به مساله امنیتی و مناقشه برانگیز تبدیل خواهد شد و کشور را با بحران‌های دیگری روبرو خواهد کرد.

دولت‌های قبلی و فعلی که برای حل مشکلات اساسی و تنش‌زا به سران سه قوه متوسل می‌شوند و در مورد اخیر که به گفته وزیر جهاد کشاورزی برای حل مشکل گرانی و کمبود سیب زمینی هم از آنها کمک گرفته شد چرا در این مورد خاص و ضروری به فکر چاره نیستند و مانع این برق دزدی‌ها و قاچاق سوخت و انرژی نمی‌شوند؟ سران سه قوه باید بدون ملاحظه هیچ فرد و جناحی در حل ریشه‌ای مساله برق دزدی ماینرها اقدامات فوری و سلبی کنند و دست دزدان را از شبکه برق و انرژی کشور کوتاه کنند. (منبع:جمهوری اسلامی)