جزییات شفاف‌سازی تراکنش کارتخوانها
مینا افرازه - ثبت دستگاه‌های کارتخوان در سامانه امور مالیاتی با هدف شفافیت و جلوگیری از فرار مالیاتی، در حالی قرار است در بهمن ماه اجرایی شود که برخی خبرها حاکی از غیرفعال کردن کارتخوانها و دور زدن این مصوبه لازم‌الاجرای سازمان امور مالیاتی از سوی دارندگان این دستگاه‌هاست.
از سوی دیگر در حالی که تعداد دستگاه‌های کارتخوان بلاتکلیف مالیاتی حدود ۵ میلیون دستگاه برآورد شده اما محمد برزگری، رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی، ملاک دریافت مالیات از کارتخوانها را بر اساس میزان تراکنش عنوان کرده نه تعداد کارتخوان.
البته این در حالی است که داود منظور، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور نظر دیگری در این باره دارد و می‌گوید: «برنامه ساماندهی و تعیین تکلیف دستگاه‌های کارتخوان بانکی (POS) و درگاه‌های پرداخت الکترونیکی و اتصال آن‌ها به پرونده مالیاتی که هم اکنون با همکاری بانک مرکزی در حال انجام است، در راستای شفاف‌سازی و نظم‌بخشی به اقتصاد، مبارزه با فرار مالیاتی و شناسایی مؤدیان جدید در حال انجام است و قرار نیست دستگاه‌های کارتخوان یا تراکنش‌های بانکی مبنای اخذ مالیات قرار بگیرند».
وی افزوده: «این شائبه که با اتصال کارتخوان بانکی به پرونده مالیاتی، تراکنش‌های دستگاه‌های پوز، مبنای وصول مالیات خواهند بود، نادرست بوده و چنین اقدامی برای شفاف‌سازی اقتصاد و شناسایی مؤدیان جدید در حال انجام است».
شفافیت تراکنش‌ها و معاملات با اجرای مالیات بر عایدی سرمایه
در همین باره علی ملک‌زاده، مدیر گروه مالیات اندیشکده اقتصاد مقاومتی در گفت‌وگو با قدس درباره جزئیات این تصمیم، اظهار کرد: ساماندهی پوزها و دستگاه‌های پرداخت، تکلیف قانونی است که بانک مرکزی بایستی طبق مواد ۱۰ و ۱۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی سامانه مؤدیان آن را با همکاری سازمان مالیاتی در مدت سه ماه انجام می‌داد اما تأخیر زیادی در اجرای آن افتاد و به خوبی انجام نشد.
البته خوشبختانه در دولت فعلی عزم بر اجرای بهتر و کامل این قانون وجود دارد. با این حال، رئیس سازمان امور مالیاتی اعلام کرده حدود ۵ میلیون دستگاه پوز فعال وجود دارد، این در حالی است که برخی صاحبان کارتخوانها، دستگاه‌های خود را غیرفعال کرده‌اند یا به مشتریان می‌گویند از دستگاه کارتخوان استفاه نکنند. گرچه با توجه به اینکه استفاده از کارتخوان در جامعه مرسوم شده است، احتمال می‌رود اقداماتی که صاحبان دستگاه‌های پوز انجام می‌دهند به صورت موقتی باشد و در آینده نه چندان دور مجبور به استفاده از آن بشوند.
ملک‌زاده تصریح کرد: نکته دیگر اینکه قرار است طرح تکمیلی سامانه مؤدیان با اجرای مالیات بر عایدی سرمایه کامل شود که با این اقدام، قطعاً فرایند کارت به کارت شفاف می‌شود. بدین ترتیب تراکنش بانکی باید با یک صورتحساب الکترونیکی متناظر داشته باشد و تفاوتی ندارد این اقدام از طریق پوز پرداخت انجام شده باشد یا به وسیله کارت به کارت و روش نقدی. بنابراین در صورتی که معامله‌ای انجام شده، ضروری است هم خریدار و هم فروشنده صورتحساب الکترونیکی صادر کنند و تراکنش متناظر با آن را نشان بدهند.
این پژوهشگر حوزه مالیات گفت: در نتیجه، بر پایه بخشی از طرح مالیات بر عایدی سرمایه که به عنوان بخش مکمل سامانه مؤدیان است، سازمان امور مالیاتی تا سقف مشخصی اجازه می‌دهد غیرشفاف باشد، اما کل مبالغ حاصل از فروش مقدار بالاتر از سقف بناست با نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی مشمول مالیات بر درآمد گردد. بالاترین نرخ هم حدود ۵ درصد است. بنابراین همین موضوع موجب می‌شود فعالان برای شفاف‌سازی تراکنش‌ها و معاملات انگیزه پیدا کنند و این موضوع در افق بلندمدت متصور است.
ساماندهی کارتخوانها به افزایش درآمد مالیات بر ارزش افزوده کمک می‌کند
وی معتقد است: قانون سامانه مؤدیان پایانه‌های فروشگاهی که در سال ۹۸ تصویب شده، به عنوان بستر اجرایی قانون مالیات بر ارزش افزوده وضع شده و قرار است هر چه سریع‌تر راه‌اندازی شود. در واقع قرار شده برای هر معامله‌ای که صورت می‌گیرد یک صورتحساب الکترونیکی صادر شود تا براساس آن دیگر هزینه‌ها و درآمدهای فروشندگان به صورت کاملاً برخط و از مبدأ برای سازمان امور مالیاتی فرستاده شود. با این کار، سازمان امور مالیاتی تقریباً چیزی را از دست نمی‌دهد و هیچ معامله‌ای از دید آن مخفی نمی‌ماند، زیرا خریدار و فروشنده با توجه به تعارض منافعشان، یکی خواهان شفافیت معاملات است و دیگری برعکس آن تمایلی به شفافیت در معاملات ندارد. بنابراین با اجرای این کار، معاملات به سمت شفافیت حداکثری حرکت می‌کند.
مدیر گروه مالیات اندیشکده اقتصاد مقاومتی افزود: هنوز میزان افزایش درآمد حاصل از ساماندهی کارتخوانها برآورد نشده اما مسلماً اجرای این تصمیم می‌تواند به افزایش درآمد مالیات بر ارزش افزوده کمک کند و طبیعتاً با شفاف شدن هزینه درآمد افراد، احتمالاً مالیات بر درآمد آنان نیز شفاف می‌شود. همچنین این موضوع به کاهش چشمگیر فرارهای مالیاتی که در حوزه مالیات بر درآمد اتفاق افتاده، منجر می‌شود. در واقع اثر جانبی صدور صورتحساب الکترونیکی، با راه‌اندازی سامانه مؤدیان مرتبط است که به نظر می‌رسد میزان قابل توجهی درآمدزایی داشته باشد.
ملک‌زاده گفت: البته موردی که در ماده قانون سامانه مؤدیان وجود دارد، این است که نه تنها دستگاه‌های کارتخوان بلکه بایستی هر نوع پایانه پرداختی به سازمان امور مالیاتی متصل شود و حافظه مالیاتی بگیرد و صدور صورتحساب الکترونیکی داشته باشد. (منبع:قدس)
