سهامداران باید به اختلال سامانه بورس عادت کنند؟
اختلال در هسته معاملات بازار سرمایه که از ارتقا نیافتن آن همسو با افزایش حجم معاملات و بزرگ شدن بازار سرمایه نشات می گیرد، صدای اعتراض سهامداران را بلند کرده است؛ مشکلی که پیش از این هم وجود داشت اما این روزها طولانی تر شدن رفع آن باعث کلافگی معامله گران شده است و به نظر نمی رسد فعلا راه حلی پیش روی این مشکل قرار داشته باشد.
پررنگ تر شدن نقش بازار سرمایه در اقتصاد کشور و جذابیتی که این بازار نسبت به بازارهای موازی دارد، باعث شده که بورس در یک سال گذشته بیش از هر زمانی مورد استقبال مردم قرار گیرد؛ به طوریکه در ماه های گذشته بورس میزبان تعداد زیادی سهامدار تازه وارد بوده است. اما به نظر می رسد هسته معاملات توان پاسخگویی به این موضع که باعث شده حجم معاملات نیز افزایشی شود را ندارد؛ به طوریکه هر چند روز یک بار شاهد اختلال در این هسته یا در بورس تهران یا در فرابورس یا در هر دو بازار هستیم. البته گاهی اختلال پیش آمده به سرعت برطرف می شود و گاهی نیز مانند روز سه شنبه یک تا دو ساعت زمان می برد تا مشکل برطرف شود؛ اتفاقی که دردسر زیادی را برای معامله گران بازار به همراه داشته است، زیرا زمانی که سامانه دچار مشکل می شود، ممکن است رقمی که سایت tsetmc نشان می دهد با رقمی که در کارگزاری نشان داده می شود یک دقیقه اختلاف داشته باشد. این اختلاف ممکن است باعث شود معامله گر دچار این اشتباه شود که فشار فروش زیاد شده و سهم خود را بفروشد؛ درحالی که قیمت بالا آمده است و این اتفاق در نهایت باعث ایجاد جو منفی در کل بازار شده و صف فروش ایجاد کند.
در این راستا، روح الله دهقان- مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران گفته که اختلال در هسته معاملات یک تعریف کلی است. احتمال اینکه در هر سامانه نرم افزاری مشکل وجود داشته باشد هست و این موضوع خصوصا درمورد معاملات بورس که سامانه پیچیده ای هم است دلایل های مختلفی دارد. ممکن است دلیل اختلال، درگاه آنلاین کارگزاری ها یا شرکت های نرم افزاری که به کارگزاری ها خدمات ارائه می کنند باشد که ارتباطی با هسته معاملات ندارد.
وی همچنین از در نظر گرفتن راهکارهایی برای رفع مشکلات هسته معاملات خبر داده و اعلام کرده که شرکت مدیریت فناوری و سازمان بورس و اوراق بهادار، راهکارهایی را برای رفع این اختلال ها در نظر گرفته اند. در این راستا قصد داریم ظرفیت های سامانه معاملات را بهبود بخشیده و با میزان فشاری که به آن وارد می شود تطابق دهیم. این کار با همکاری متخصصان داخلی انجام می شود و درحال جذب نیرو هستیم.
این اتفاقات درحالی رخ می دهد که به گفته صاحب نظران، نرم افزار هسته معاملاتی وارداتی بوده و تحریم ها امکان توسعه آن را نمی دهد و از آنجایی که طراحی هسته داخلی زمانبر است، به نظر می رسد سهام داران فعلا با شرایط فعلی باید بسوزند و بسازند!
بخشی از مشکلات ناشی از تحریم است
در این راستا، وحید حسن پور کارشناس بازار سرمایهبا اشاره به ورود سهامداران و کدهای جدید و همچنین نقدینگی جدید به بازار سرمایه، اظهار کرد: ورود سهامداران و نقدینگی جدید به بازار سرمایه در سه ما گذشته شدت بیشتری به خود گرفته است؛ درحالی که کمتر کسی در سال های گذشته این اتفاق را پیش بینی می کرد.
وی ادامه داد: بخشی از محدودیت هایی که در هسته ایجاد می شود ناشی از تحریم است. تحریم ها اجازه به روز رسانی سیستم بر اساس شرایط بازار را نمی دهد. البته هم سازمان بورس و هم شرکت های فناوری بورس و کارگزاری ها تلاش می کنند مشکلات را برطرف کنند اما محدودیت ها باعث کند شدن می شود.
ضربه اختلال در سیستم به اعتماد سهام داران
همچنین مجتبی شهبازی- کارشماس دیگر بازار سرمایه- با تاکید بر اینکه شکل هسته معاملاتی مشکل مسبوق به سابقه است، به ایسنا گفت: اختلال در روزهایی که حجم معاملات بالا می رود حادتر می شود و ضربه ای که این مشکل به بازار می زند، سلب اعتماد سهامداران به سیستم معاملاتی و مشکل در نقدشوندگی سهام ها است.
وی ادامه داد: باید راهکار عملی تری برای این موضوع به کار گرفته شود، اما از نظر فنی، با توجه به تحریم ها، امکان توسعه هسته وجود ندارد. فقط نرم افزار پلتفرم هسته معاملاتی داخلی است اما الگوریتم هسته معاملاتی وارداتی بوده و تحریم ها اجازه به روزرسانی آن را نمی دهد. برنامه هایی هم که برای طراحی هسته معاملات وجود دارد زمانبر است.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه امکان براورد خسارت ریالی در زمان اختلال هسته وجود ندارد، ادامه داد: موضع مهم اعتمادی است که از بین می رود. زمانی که سهامدار می بیند نمی تواند لحظه ای که می خواهد، سهام خود را بفروشد از شرایط بازار نا امید می شود. اختلال باعث می شود در ساعات معامله نتوان قیمت تابلو را به درستی فهمید زیرا نرم افزار شرکت های کارگزاری یک قیمت را نشان می دهند، tsetmc یک قیمت را نشان می دهد و در نهایت قیمت واقعی یک قیمت دیگر است. درواقع سه قیمت مختلف در یک لحظه ارائه می شود.
به گفته شهبازی، اختلال در سامانه باعث افزایش اختلافات و انواع و اقسام شکایت ها از کارگزاران و از سامانه های اطلاعاتی بازار می شود.