کاهش شدید استفاده ایرانیان از پرداخت‌های موبایلی
منصور اولی - محسن قادری، مدیرعامل شرکت شاپرک که مجموعه تحت مدیریت اش در اصل مسوولیت پرداخت‌های کارتی و الکترونیکی بانکی کشور را بر عهده دارد، در مصاحبهای با روابط عمومی این شرکت به بیان آماری از عملکرد این شبکه در یک سال گذشته پرداخته است. به طور کلی آمار ارایه شده نشان دهنده پیشرفت های خوبی در این حوزه است؛ اما نکات مهمی در دل آن وجود دارد که نشان دهنده نیاز شدید شبکه پرداخت الکترونیکی کشور به پوستاندازی جدی است. کاهش شدید پرداخت‌های موبایلی و سهم بسیار اندک اینترنت بانک در پرداختها ازجمله نکاتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
کاهش شدید استفاده از ابزارهای موبایلی
در آمارهایی که قادری به آن پرداخت، یک نکته مهم وجود دارد که به نظر میرسد بهتر است مورد توجه بیشتر دستاندرکاران پرداخت در کشور قرار بگیرد. به گفته قادری در مقایسه نقطه به نقطه با تیر 94 تعداد ابزار پذیرش موبایلی دارای کاهش شدید بوده و دو ابزار دیگر یعنی کارتخوان و اینترنت با افزایش در تعداد همراه بوده اند.
کاهش شدید استفاده از ابزارهای موبایلی در عصری که بانکداری همراه به عنوان یکی از مهمترین رویکردهای آینده بانکداری با توجه به هزینههای کم و سهولت بسیار زیاد در دنیا در حال گسترش است، باید مسوولان پرداخت و بانکداری کشور را به این فکر وادارد که دست از لجبازی صرف با گسترش خدمات بانکی همراه به بهانه ضعف امنیتی بردارند و با رفع حفرههای امنیتی هرچه سریعتر طرحهای جدی را برای گسترش استفاده از خدمات بانکی همراه در کشور اجرایی کنند.
مدیرعامل شاپرک توضیح داده است: کاهش شدید استفاده از ابزارهای پرداخت همراه با توجه به اعمال محدودیت ها برای ایمن سازی بستر ابزار پذیرش موبایلی (USSD ) در مهر ماه 94 از سوی بانک مرکزی قابل توجیه است.
منظور قادری از «قابل توجیه بودن» احتمال این است که علت کاهش تراکنش های موبایلی اعمال این محدودیتهاست، وگرنه به اعتقاد کارشناسان حوزه پرداخت الکترونیکی با توجه به رشد فزاینده بانکداری همراه در دنیا و همچنین استفادههای متنوعی که از ابزارهای موبایل بانک در حوزه گسترش الکترونیکی شدن پرداخت‌های خرد و راهاندازی کیف پول الکترونیکی می توان انجام داد، کاهش تراکنشهای موبایلی به هیچ وجه و با هیچ بهانهای قابل توجیه نیست. پیشتر مقامات بانک مرکزی وعده داده بودند که محدودیتهای اعمال شده روی پرداخت‌های همراه پس از امنسازی شبکه پرداخت رفع خواهد شد؛ اما روند موضوع به گونهای است که نشانهای از رفع این محدودیتها نمی توان دید.
قادری با بیان اینکه تعداد تراکنشها از حدود 873 میلیون تراکنش در پایان تیر ماه سال قبل به بیش از 979 میلیون تراکنش در پایان تیر ماه سال جاری رسید که رشد 25.17 درصدی را نشان می دهد، گفت: در مبالغ تراکنش ها طی یک سال گذشته رشد 31.19 درصدی را شاهد بودیم. به این ترتیب که سال گذشته در پایان تیرماه مبلغی بیش از 80 هزار میلیارد تومان از طریق سوییچ شاپرک تبادل شد؛ اما در پایان تیر ماه امسال این رقم به 104 هزار میلیارد تومان رسید.
وی با بیان اینکه در سال 94 نسبت به سال 93، میزان افزایش نقدینگی شدیدتر از افزایش ارزش تراکنش های شاپرکی بوده و همین امر موجب کاهش شاخص نسبت ارزش تراکنش های شاپرکی به نقدینگی در سال 94 نسبت به سال 93 شده است، توضیح داد: ارزش اسمی تراکنش ها در تیرماه سال قبل حدود 805 میلیون بود که این نسبت با 30.19 درصد رشد در پایان تیر ماه امسال به 1048 رسید همچنین ارزش حقیقی تراکنش ها هم طی یک سال گذشته از حدود 3.583 به 4.317 رسید که نشان دهنده 20.48 درصد رشد است.
کارتخوانها همچنان پیشتاز
قادری در ادامه با بیان اینکه همانطورکه مشخص است بیشترین تعداد ابزار پذیرش در تمام دوره ها مربوط به کارتخوان فروشگاهی بوده است، گفت: در تیرماه 95 سهم تعداد این ابزار از کل ابزار های پذیرش شبکه شاپرک 99.58 درصد بوده است.
در بخش ابزار پذیرش اینترنتی تیرماه سال گذشته تعداد کل 15.318 بود که با 18.05 درصد رشد در پایان تیر امسال به 18.083 رسید.
وی افزود: در بخش کارتخوان فروشگاهی از بیش از 3میلیون و ۸۰۰ هزار دستگاه در پایان تیر سال 94 در شبکه تعریف شده و فعال بودند که در پایان تیرماه امسال به حدود 4میلیون و 610 هزار دستگاه دستگاه رسید که رشد 18.89 درصدی داشت.
اما در ابزار موبایلی تیرماه سال قبل 2452 پورت تعریف شد که با محدودیتهای قانونی اعمال شده در پایان تیرماه امسال با کاهش 49.59 درصدی این تعداد به 1236 پورت رسید. همچنین میزان انطباق با الزامات و استانداردهای PCI در سال 1392 از 36درصد به 97درصد در سال جاری رسیده است.
آمارهای ارایه شده از سوی مدیرعامل شاپرک هرچند حاوی نکاتی مثبت و پیشرفت های خوبی است؛ اما نگاهی اجمالی به آن نشان میدهد که شبکه پرداخت الکترونیکی کشور نیاز به تحول جدی در راستای متمایل شدن به سمت استفاده از ابزارهای نوین مانند همراه بانک و اینترنت بانک دارند. (منبع:فناوران)