ITanalyze

از این پس دانش‌آموزان فرانسوی در مقطع راهنمایی باید تلفن همراه خود را تحویل دهند و فقط هنگام خروج از مدرسه می‌توانند آن را دریافت کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان-  وزیر آموزش و پرورش فرانسه اعلام کرد که از ماه سپتامبر (سال تحصیلی جدید) دانش‌آموزان مقطع راهنمایی زمانی که در مدرسه هستند هیچ گونه دسترسی به تلفن همراه نخواهند داشت.

الیزابت بورن گفت: «به دلیل اینکه صفحه‌نمایش تلفن همراه مضرات فراوانی دارد و به طور گسترده استفاده از آن مورد سوال قرار گرفته، این اقدام برای رفاه و موفقیت فرزندان ما در مدرسه ضروری است».

فرانسه در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که دانش‌آموزان در تمامی مدارس راهنمایی باید تلفن‌های همراه خود را خاموش کرده و در کیف خود نگهداری کنند و نمی‌توانند از آن در هیچ بخشی از مدرسه از جمله زمان تفریح استفاده کنند. اکنون دولت می‌گوید که پا را فراتر گذاشته و دانش‌آموزان اجازه نگهداری تلفن همراه در کیف خود را نیز نخواهند داشت. بر این اساس آنان باید هنگام ورود به مدرسه تلفن همراه خود را در یک کمد یا جعبه قفل‌دار قرار دهند. این قفل فقط هنگام خروج دانش‌آموز از دروازه‌های مدرسه و رفتن به خانه باز می‌شود. این تصمیم که از سوی دولت فرانسه «مکث دیجیتال» اجباری نامیده شده، طی شش ماه گذشته در حدود ۱۰۰ مدرسه راهنمایی آزمایش شده است.

شایان ذکر است که پس از اجرای طرح خاموشی تلفن همراه از سال ۲۰۱۸، مدارس از تأثیر مثبت این طرح، از جمله تعامل اجتماعی بیشتر، فعالیت فیزیکی بیشتر، قلدری کمتر و تمرکز بهتر خبر دادند.

گزارشی که سال گذشته توسط دانشمندان و کارشناسان به سفارش امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، تهیه شده بود، نشان می‌دهد که کودکان نباید تا ۱۳ سالگی اجازه استفاده از تلفن‌های هوشمند را داشته باشند و باید تا ۱۸ سالگی از دسترسی به رسانه‌های اجتماعی مرسوم مانند تیک تاک، اینستاگرام و اسنپ چت منع شوند. در این گزارش آمده است که هیچ کودکی نباید قبل از ۱۱ سالگی تلفن همراه داشته باشد و از ۱۱ تا ۱۳ سالگی بهتر است گوشی بدون دسترسی به اینترنت داشته باشند.

بازی‌های دیجیتالی خیلی وقت‌ها فقط بازی نیستند؛ مخصوصاً آن‌هایی که فضای‌شان پر از دود، تیراندازی و درگیری است. واردشان که می‌شوی، همه‌چیز رنگ نبرد می‌گیرد. باید بکشی تا زنده بمانی.

مهر - «بزنش! عقب نکش، بزن بترکه!» «چند نفر دیگر را باید از بین ببرم تا به مرحله‌ی بعد برسم؟» اگر در خانه کودک یا نوجوانی اهل بازی‌های رایانه‌ای دارید، احتمالاً شنیدن چنین جملاتی برایتان غریبه نیست. در سال‌های اخیر، صدای گلوله، انفجار و فریادهای مجازی از پشت در اتاق کودکان، به یکی از صداهای آشنا در بسیاری از خانه‌ها تبدیل شده است.

نگاهی گذرا به فهرست بازی‌های نصب‌شده روی تلفن همراه یا رایانه‌ی آن‌ها، به‌خوبی نشان می‌دهد که بازی‌های فکری، ورزشی یا آموزشی، جای خود را تا حد زیادی به بازی‌های اکشن و جنگی داده‌اند؛ بازی‌هایی مانند «Call of Duty»، «PUBG» یا «Free Fire» که قاعده‌ی اصلی‌شان ساده است: بکش تا زنده بمانی. در این میان، سوالی جدی ذهن والدین، روان‌شناسان و کارشناسان تربیتی را به خود مشغول کرده این است که آیا خشونت این بازی‌ها تنها در همان دنیای مجازی باقی می‌ماند یا می‌تواند در رفتار و ذهنیت کودکان نیز ریشه دار شود؟

نگاهی به دنیای مجازی با طعم باروت

بازی‌های رایانه‌ای خیلی وقت‌ها فقط بازی نیستند؛ مخصوصاً آن‌هایی که فضای‌شان پر از دود، باروت، تیراندازی و درگیری است. واردشان که می‌شوی، همه‌چیز رنگ نبرد می‌گیرد. باید بکشی تا مرحله بعد را ببینی. پاداش بازی هم درست همین‌جاست که هر چه خشونت بیشتری به خرج بدهی، امتیاز بالاتری به تو می‌دهند. همین قانون ساده، کم‌کم ذهن بازیکن را به دنیایی عادت می‌دهد که در آن خشونت نه‌تنها ممنوع نیست، بلکه تشویق هم می‌شود.

موضوع تأثیر بازی‌های خشن بر ذهن و رفتار کودکان، چیزی نیست که تازه دیروز سر زبان‌ها افتاده باشد. چند سالی‌ست که این بحث تبدیل به یکی از دغدغه‌های جدی خانواده‌ها، روان‌شناسان و حتی کاربران فضای مجازی شده. کافی‌ست کمی در شبکه‌های اجتماعی بچرخید تا با سیلی از پست‌ها، ویدئوها و نظراتی روبه‌رو شوید که درباره خطرات احتمالی این بازی‌ها هشدار می‌دهند. از جمع‌های خانوادگی گرفته تا محتوای آموزشی در اینستاگرام و یوتیوب، همه می‌گویند که «مراقب باشید که فرزندتان در چه دنیایی وقت می‌گذراند.»

مراقب ذهن اسفنجی کودکان باشید!

خیلی وقت‌ها وقتی می‌گوئیم «بازی خشن»، ذهن‌مان سریع می‌رود سمت تیر و تفنگ و خون‌ریزی. اما واقعیت این است که خشونت، فقط به «کشتن» محدود نمی‌شود. خشونت یعنی هر نوع رفتاری که در آن، یک نفر خواسته‌اش را با زور چه فیزیکی، چه کلامی به دیگری تحمیل کند. در بازی‌های رایانه‌ای، این زور می‌تواند شکل‌های متنوعی داشته باشد: از زخمی کردن شخصیت‌ها تا تحقیر، آزار روانی یا حتی بازسازی صحنه‌هایی از تعرض. همه‌ی این‌ها، اگرچه در یک فضای دیجیتال اتفاق می‌افتند، اما ذهن کودک یا نوجوانی که ساعت‌ها درگیرشان است، فرق زیادی بین واقعیت و مجاز قائل نیست.

یکی از حساس‌ترین گروه‌های سنی که بیشترین تأثیر را از بازی‌های رایانه‌ای خشن می‌گیرند، کودکان ۷ تا ۱۲ ساله هستند. این بازه‌ی سنی، دقیقاً همان دوره‌ای‌ست که کودک در حال شناختن دنیا، ساختن چارچوب‌های ذهنی و شکل دادن به شخصیت خود است. در این مرحله، ذهن کودک مثل اسفنج عمل می‌کند؛ هر چیزی را با سرعت بالا جذب می‌کند، بی ‌آن‌که لزوماً قدرت تحلیل یا فیلترکردنش را داشته باشد. کودکان در این سن، بیش از آن‌که رفتارهایشان را از منطق یا آموزش بگیرند، از «تقلید» تغذیه می‌کنند.

در همین زمینه، تحقیقات زیادی انجام شده. یکی از آن‌ها، مطالعه‌ای از دانشگاه ایندیاناست که نشان می‌دهد بازی‌های خشونت‌آمیز می‌توانند فعالیت بخش‌هایی از مغز را که با خشم و پرخاشگری ارتباط دارند، برای مدتی افزایش دهند. این به آن معنا نیست که کودک قطعاً به فردی پرخاشگر تبدیل می‌شود، اما یک علامت هشدار است. مطالعه‌ای در «Journal of Adolescence» می‌گوید کودکانی که به‌طور مداوم در معرض بازی‌های ویدئویی خشن قرار دارند، همدلی کمتری نسبت به دیگران نشان می‌دهند.

بر اساس نظریه یادگیری اجتماعی بندورا، کودک از طریق مشاهده و تکرار، رفتارهایی را که در بازی‌ها می‌بیند تقلید می‌کند؛ حتی اگر در فضای واقعی باشد. پژوهشی در «Pediatrics» هشدار می‌دهد که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض بازی‌های خشن می‌تواند به ضعف در تنظیم هیجان و واکنش‌های رفتاری منجر شود. همچنین در یک تحقیق بلندمدت، مشخص شد کودکانی که به‌طور مکرر بازی‌های خشن انجام می‌دهند، نسبت به خشونت واقعی حساسیت کمتری از خود نشان می‌دهند؛ پدیده‌ای که آن را «کاهش حساسیت اخلاقی» می‌نامند.

خشونت، جسم را هم نشانه می‌گیرد

تأثیر بازی‌های رایانه‌ای محدود به روان و احساسات کودک نمی‌شود. این سرگرمی‌های دیجیتالی، به‌ویژه بازی‌های اکشن و رقابتی، آثار جسمانی قابل توجهی نیز دارند که نباید از آن‌ها غافل شد. کودکانی که ساعت‌های طولانی را درگیر این بازی‌ها می‌شوند، ممکن است با مشکلات فیزیکی متعددی مواجه شوند. سوزش و درد در انگشتان، مچ، کتف، گردن یا ستون فقرات، یکی از رایج‌ترین پیامدهاست؛ نتیجه‌ی نشستن طولانی، بی‌تحرکی و انجام حرکات تکراری.

اما ماجرا فقط به اینجا ختم نمی‌شود. بسیاری از پزشکان به آثار جدی‌تری اشاره می‌کنند: اختلالات خواب، اضطراب، ترس‌های بی‌دلیل، افزایش ضربان قلب و برانگیختگی فیزیولوژیکی، چاقی ناشی از کم‌تحرکی، تغییر در متابولیسم بدن و حتی بروز حملات صرع در اثر تصاویر سریع و محرک‌های نوریِ شدید در برخی بازی‌ها. این‌ها همه نشان می‌دهند که اثرگذاری بازی‌های رایانه‌ای، لایه‌ای و پیچیده است؛ از ذهن و احساس گرفته تا جسم و خواب.

بازی‌ها خوبی‌های خودش هم دارد!

برای کمک به این وضعیت کودکان نقش والدین بسیار پررنگ می‌شود. صرفاً ممنوع کردن بازی‌ها معمولاً راه‌حل مؤثری نیست. نوجوان و کودکان امروز، به‌دنبال ممنوعیت، راهی برای دور زدن آن پیدا می‌کند. راهکار مؤثرتر، ایجاد گفتگو و فضای اعتماد میان والد و فرزند است. والدین می‌توانند همراه با فرزندانشان بازی کنند، بازی‌ها را بشناسند، محتوا را بررسی کنند و با زبانی محترمانه، درباره ارزش‌ها، خشونت و واقعیت‌های پشت این بازی‌ها حرف بزنند. همچنین، اعمال محدودیت زمانی، استفاده از بازی‌های مناسب سن و جایگزینی تدریجی با بازی‌های سالم‌تر، می‌تواند گامی مؤثر در این مسیر باشد.

در کنار نگرانی‌ها، نباید فراموش کرد که بازی‌های رایانه‌ای تنها به بخش خشونت‌آمیزشان محدود نمی‌شوند. بسیاری از آن‌ها مهارت‌هایی چون تصمیم‌گیری سریع، هماهنگی چشم و دست، استراتژی‌پردازی و حتی زبان‌آموزی را تقویت می‌کنند. نکته کلیدی، انتخاب درست و استفاده هوشمندانه از این ابزار است.

تنها راه نجات؛ آموزش

بازی‌های رایانه‌ای به‌عنوان بخشی از زندگی دیجیتال کودکان و نوجوانان، قابل حذف نیستند؛ اما می‌توان آن‌ها را مدیریت کرد. والدین و نوجوانان، هر دو نیاز به آگاهی دارند؛ آگاهی از آن‌چه بازی‌ها منتقل می‌کنند و تأثیری که ممکن است بر ذهن و رفتارشان بگذارند. میان خشونت لذت‌بخش در بازی و خشونت واقعی در جامعه، فاصله‌ای هست؛ اما این فاصله، با بی‌توجهی می‌تواند کوتاه شود.

در دنیایی که مرز بین سرگرمی و تأثیرگذاری هر روز باریک‌تر می‌شود، «سواد رسانه‌ای» مهم‌ترین ابزاری‌ست که می‌توان به آن تکیه کرد. یاد گرفتن اینکه چطور محتوای رسانه‌ای را تحلیل کنیم، چطور تأثیرات آن را بشناسیم و چگونه نسبت به پیام‌های پنهان آن آگاه باشیم، بهترین راه برای مقابله با خشونت رسانه‌ای و تحدید آثار مخرب آن است. هر چه فناوری پیچیده‌تر می‌شود، نیاز ما به آموزش و درک عمیق‌تر هم بیشتر می‌شود. ناآگاهی در این زمینه، چیزی جز تشدید آسیب‌ها و عقب‌ماندگی در برابر موج‌های رسانه‌ای به همراه ندارد.

از سوی دیگر، نقش نهادهای آموزشی و سیاست‌گذار نیز حیاتی‌ست. بهتر است وزارت آموزش و پرورش، مباحثی مانند روش‌های کاهش آسیب‌های ناشی از بازی‌های رایانه‌ای، مهارت‌های سواد رسانه‌ای، و نحوه‌ی مواجهه آگاهانه با محتوای دیجیتال را وارد متون درسی کند. همچنین درجه‌بندی سنی بازی‌ها باید دقیق‌تر و الزام‌آورتر شود، و آموزش‌های ویژه‌ای برای خانواده‌ها، معلمان و مربیان طراحی گردد؛ کسانی که مستقیماً با نسل درگیر بازی‌های رایانه‌ای در تماس هستند.

یوروپل از انهدام یکی از سکو‌های آنلاین استثمار جنسی کودکان در اروپا درپی اجرای یک عملیات بین‌المللی خبر داد.
خبرگزاری میزان - آژانس اتحادیه اروپا برای همکاری در اجرای قانون (یوروپل) از انهدام یکی از بزرگ‌ترین سکو‌های آنلاین کودک‌آزاری و استثمار جنسی کودکان خبر داد.

به گزارش یوروپل، عملیات مشترک بیش از ۳۵ کشور جهان علیه یک سکوی بزرگ استثمار جنسی از کودکان موسوم به کیدفلیکس kidflix با حدود ۲ میلیون کاربر به دستگیری ۷۹ نفر و شناسایی هزار و ۴۰۰ نفر منجر شد.

برخی از افراد دستگیرشده نه تنها ویدیو‌های مستهجن کودک‌آزاری را بارگذاری و تماشا کردند، بلکه کودکان را نیز مورد آزارواذیت جنسی قرار دادند.

در جریان این عملیات بین‌المللی علیه بهره‌کشی جنسی از کودکان که از سال ۲۰۲۲ آغاز شد، سکوی یادشده تعطیل شد.

در مجموع ۱.۸ میلیون کاربر در سراسر جهان بین آوریل ۲۰۲۲ (فروردین ۱۴۰۱) و مارس ۲۰۲۵ (اسفند ۱۴۰۳) وارد کیدفلیکس شدند؛ این سکو در مارس ۲۰۲۵ حاوی ۷۲ هزار ویدیو هرزه‌نگارانه از کودکان بود.

کیدفلیکس در سال ۲۰۲۱ توسط یک مجرم سایبری ایجاد شد؛ این سکو به دلیل استقبال کودک‌آزار‌ها از آن، سود هنگفتی را نصیب موسس خود کرد.

عملیات بین‌المللی یوروپل علیه کیدفلیکس بزرگ‌ترین عملیاتی بود که کارشناسان این آژانس در مبارزه با استثمار جنسی کودکان انجام دادند.

کارشناسان اروپایی تاکید دارند که استثمار جنسی از کودکان (CSE) یکی از تهدید‌های کلیدی برای امنیت داخلی اتحادیه اروپا است که در گزارش ارزیابی تهدید جرایم سازمان‌یافته اتحادیه اروپا (EU-SOCTA) که به‌تازگی منتشر شد، شناسایی شده است.

استثمار جنسی از کودکان یک تهدید بزرگ است که بعد دیجیتال باعث تحول سریع آن شده است.

کمیسر کودکان انگلستان هشدار داد در صورتی که قانون ایمنی آنلاین (Online Safety Act) به‌دلیل مذاکرات تجاری با آمریکا تضعیف شود، باید کودکان به‌طور کامل از شبکه‌های اجتماعی کنار گذاشته شوند.

به گزارش برنا از اسکای نیوز، دیم ریچل دی‌سوزا اعلام کرد: به‌شدت برای تصویب این قانون تلاش کردیم، چراکه کودکان از سنین پایین، گاهی حتی هشت سالگی، در معرض محتوای خشونت‌آمیز، پورنوگرافی و صحنه‌های تحقیرکننده نسبت به زنان قرار دارند.
براساس این قانون، شرکت‌های شبکه‌های اجتماعی موظف هستند از دسترسی کودکان به محتوای غیرقانونی و مضر جلوگیری کنند و در صورت تخطی، با جریمه‌های سنگین مواجه خواهند شد.

دیم دی‌سوزا تأکید کرد: اگر نظارت بر کودکان از قانون حذف شود، باید کودکان به‌طور کلی از شبکه‌های اجتماعی حذف شوند. این اقدام می‌تواند «مایه تأسف» باشد، چراکه ما می‌خواهیم اینترنت فضایی شاد و آموزنده برای کودکان باشد، اما امنیت آنها در اولویت قرار دارد.

گرچه دولت بریتانیا هنوز واکنشی رسمی به ارتباط احتمالی این قانون با مذاکرات تجاری نشان نداده، اما گفته می‌شود فشار‌هایی از سوی مقامات آمریکایی و مدیران شرکت‌های فناوری علیه این قانون به نهاد رگولاتوری آفکام وارد شده است.

با این حال، هرگونه تلاش برای تضعیف این قانون، می‌تواند با مخالفت نمایندگان حزب کارگر مواجه شود، چراکه تقویت ایمنی آنلاین یکی از وعده‌های کلیدی این حزب در انتخابات بوده است.

گروهی از نمایندگان پارلمان که خواهان اقدامات قوی‌تر در زمینه ایمنی آنلاین هستند، به‌تازگی نخستین نشست خود را برگزار کرده‌اند. یک منبع نزدیک به این گروه اعلام کرد: تأثیر مذاکرات با آمریکا بر موضع دولت در قبال تنظیم‌گری آنلاین بسیار واضح است.

باید گفت که در حال حاضر، بسیاری از مدارس گوشی‌های هوشمند را ممنوع کرده‌اند، اما این ممنوعیت جنبه قانونی ندارد. حزب محافظه‌کار خواهان تصویب قانونی برای رسمی‌سازی این ممنوعیت است.

از «عصر انفجار اطلاعات» که مربوط به دوره کودکی یا نوجوانی امثال من و شما بود، سال‌هاست فاصله گرفته‌ایم. امروزه موج انفجار اطلاعات، ما و جهان پیرامونمان را زیر و رو کرده و جهانی دیگر ساخته است.

قرن۲۱، عصر دیجیتال و عصر ارتباطات است. عصر فناوری‌هایی که به‌سرعت نو می‌شوند و جای خود را به فناوری‌های جذاب‌تر و پیچیده‌تر می‌دهند. در چنین جهانی، نمی‌شود توقع داشت سبک و سیاق زندگی، از این همه تغییرات اساسی مصون و بی‌خبر بماند. پدرها و مادرها، مدرسه و معلم و در مجموع نظام تعلیم و تربیت باید حواسشان به این مسئله باشد وگرنه در رقابت با رسانه‌های امروزی، قافیه را خواهند باخت. 

تجربه ۴۰ سال پیش
کارشناسانِ کمی بدبین‌تر البته معتقدند بسیاری از پدرها و مادرها و خانواده‌ها و همچنین ابزار و رسانه‌های سنتی ما مدت‌هاست در میدان تعلیم و تربیت، قافیه را به اینترنت و فضای مجازی باخته‌اند. خبرگزاری «مهر» در این باره می‌نویسد: «از سالمندان و بزرگ‌ترها بگذریم... آن‌ها سال‌های زیادی از عمرشان را گذرانده‌اند و حالا دلمشغولی‌هایشان تغییر کرده است. اما کودکان و نوجوانان که در مسیر شکل‌گیری هویت، به‌ویژه هویت اجتماعی‌شان هستند، ممکن است رسانه‌های امروزی و اینترنت برایشان مشکل‌ساز شود، چراکه نوجوانان دیگر برای پیدا کردن جواب سؤال‌هایشان سراغ کتابخانه‌های غبارگرفته نمی‌روند و با دوستانشان گعده تشکیل نمی‌دهند. حتی گفت‌وگوهای خانوادگی، دیگر مثل گذشته در گوشه‌ گرم آشپزخانه و کنار چای تازه‌دم اتفاق نمی‌افتند. دیگر زنگ در خانه‌ها کمتر به صدا درمی‌آید. کسی برای بازی در کوچه به دنبال دیگری نمی‌رود. ارتباط‌ها به تماس‌های مجازی و دعوت به بازی‌های برخط خلاصه شده‌اند».
جالب اینکه جامعه، تجربه مواجهه با فناوری‌های جذاب و جدید را دارد و مرتبه اولی نیست که درباره برخی جنبه‌های آن احساس خطر می‌کند. تا همین ۳۰ یا۴۰  سال پیش تلویزیون توی همه خانه‌ها پیدا نمی‌شد. وقتی هم که جعبه جادویی سابق، آرام آرام جایش را توی خانه‌ها و خانواده‌ها پیدا کرد، نگرانی هم پا به دل پدر و مادرهای مسئولیت‌پذیر گذاشت. مقالات، مطبوعات و... آن سال‌ها را هم اگر پیدا کنید، پر است از نگرانی‌ها درباره اینکه مبادا تلویزیون تبدیل به معلم، پدر و مادر و همه چیز فرزندان ما شود! حتی نگرانی برای اینکه تماشای تلویزیون، رقیب کتاب خواندن شود و کودکان ما مطالعه و ارزش آن را فراموش کنند. با همه‌ این‌ها، ماجرای تلویزیون یک فرق اساسی با وضعیت امروز داشت و کنترلش هنوز دست بزرگ‌ترها بود. برنامه‌های کودک ساعت مشخصی داشت، همه محتواها اعم از پویانمایی‌ها و سریال‌ها چارچوب‌های اخلاقی را رعایت می‌کردند و از همه مهم‌تر، والدین ناظرِ تماشای فرزندانشان بودند.

بی‌حد و مرز
اینترنت و فضای مجازی اما بی‌مرزتر و بی‌پرواتر از آن است که بشود پایش را بست. شبکه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های ویدئویی، جست‌وجوهای اینترنتی؛ هیچ‌کدام قاعده‌ مشخصی ندارند. یک کلیک کافی ا‌ست تا کودک، از یک ویدئوی آموزشی، سر از جایی دربیاورد که سنش به آن قد نمی‌دهد. منتها واقعیت این است که اینترنت و فضای مجازی با این حجم از ترسناک بودن که کارشناسان می‌گویند، بخش‌های مفید و الهام‌بخش هم دارد که نمی‌شود آن‌ها را نادیده گرفت. فضای مجازی، فرصتی فراهم کرده تا بچه‌ها مهارت‌های جدید را یاد بگیرند، خلاقیتشان را تقویت کنند و با فرهنگ‌های مختلف آشنا شوند. 
کودکی که شاید تا دیروز علاقه‌ای به یادگیری زبان جدید نداشت، امروز با چند کلیک ویدئوهای آموزشی تماشا می‌کند و یاد می‌گیرد. نوجوانی که شناختی از شغل‌های مختلف نداشت، حالا می‌تواند دنیای حرفه‌ها را از نزدیک ببیند.
 از سوی دیگر وضعیت این دوره و زمانه را خوب می‌دانید. برای خیلی از نوجوان‌های امروزی، زندگی بدون گوشی، بدون اینترنت و بدون فضای مجازی، چیزی شبیه به غیرممکن است. درواقع دنیای دیجیتال، کودکان دیجیتالی هم ساخته است. 
برای نسل دیجیتال، خانواده و محیط اطراف نقش اول را در شکل‌گیری شخصیتشان ندارند. اکنون شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های آنلاین و ترندهای اینترنتی به آن‌ها می‌گویند که چه چیزی درست است و چه چیزی غلط.
نوجوانی که روزی آرزو داشت شبیه قهرمان‌های داستان‌ها باشد، حالا چشمش به اینفلوئنسرهایی است که در یوتیوب، اینستاگرام و تیک‌تاک ظاهر می‌شوند. کودکان دیجیتالی زودتر از سنشان بزرگ می‌شوند، اما رشدی معمولاً یک یا دو بعدی و نه در همه ابعاد شخصیتی.
من و شما پدر و مادرها همان‌طور که باید اینترنت و فضای مجازی را به عنوان واقعیت‌های جهان امروز به رسمیت بشناسیم، باید این حقیقت را هم بپذیریم که نمی‌شود این واقعیت و تأثیرات آن را از زندگی کودکان حذف کرد.

حالا چه کنیم؟
در این غوغای جهان دیجیتال و در فرایند تعلیم و تربیت، والدین نباید دست‌بسته و حیران، فقط تماشاگر باشند. به‌جای اینکه کودک را از اینترنت منع کرده یا کلاً به حال خودش رها کنیم، بهتر است یاد بگیریم چطور در کنار او وارد این فضا شویم؟ چگونه راهنمایی‌اش کنیم؟ و چه زمانی به ‌جای دستورات خشک، با گفت‌وگو و همدلی، نگرانی‌هایمان را به او منتقل کنیم.آموزش «تفکر انتقادی» از همه چیز مهم‌تر است. کودکان باید از ما یاد بگیرند که هر چیزی که در اینترنت، جامعه، کتاب‌ها و... می‌بینند، دربست و بدون اطلاعات نپذیرند. مهارت تفکر انتقادی به آن‌ها کمک می‌کند که اطلاعات را تحلیل کنند، فریب تبلیغات را نخورند، حقیقت و دروغ را تشخیص دهند و در برابر تأثیرات و جاذبه‌های منفی شبکه‌های اجتماعی مقاوم باشند.
«زمان‌بندی مشخص» کلید تعادل است. کودکان و نوجوانان باید بیاموزند که دنیای واقعی از دنیای مجازی مهم‌تر است. اختصاص ساعت‌های مشخص برای استفاده از اینترنت، تشویق آن‌ها به فعالیت‌های فیزیکی و حضور در جمع‌های واقعی، می‌تواند از وابستگی افراطی به فضای مجازی جلوگیری کند.به فکر «محتوای جایگزین» هم باشیم که یکی از ابزار نجات یافتن از وضعیت فعلی است. به‌جای اینکه فقط بگوییم «این ویدئو را نبین» یا «این بازی را نکن»، باید گزینه‌های مناسب را به آن‌ها معرفی کنیم. برنامه‌های کاربردی آموزشی، کتاب‌های صوتی جذاب، فیلم‌های مستند الهام‌بخش و بازی‌های فکری، می‌توانند جایگزین‌های مناسبی برای محتواهای مخرب باشند.

بهترین حالت وقتی است که نوجوانان یاد بگیرند به جای گذراندن بیشتر اوقات در جهان مجازی، بخشی از وقتشان را صرف یادگیری مهارت‌های جدید کنند. در این حالت آن‌ها کم‌کم به این نتیجه می‌رسند که اینترنت و فضای مجازی با رعایت شرط و شروط و با برنامه‌ریزی و به صورت حساب‌شده می‌توانند معلم‌های خوبی باشند. نسل امروز را نمی‌توان با اجبار و تحمیل هدایت کرد، اما می‌توان به آن‌ها کمک کرد تا از کودکی و نوجوانی واقعیت اینترنت و قابلیت‌های مثبت و منفی‌اش را بشناسند. این مسئولیت ماست: «فردایی را برای کودکانمان بسازیم که در آن فناوری، رسانه‌ها و فضای مجازی نه یک تهدید و غول بی‌شاخ و ‌دم بلکه ابزار و بستری برای یادگیری، رشد و آگاهی باشند». (منبع:قدس)

بیش از ۹۷ درصد نوجوانان ۱۵ تا ۱۷ سال و ۶۳ درصد کودکان زیر ۱۳ سال حداقل یک‌بار از فیلترشکن استفاده کرده‌اند. در مقابل، سرانه مطالعه کتاب‌های غیردرسی در ایران کمتر از ۱۵ دقیقه در روز است، که یکی از پایین‌ترین نرخ‌ها در جهان به شمار می‌رود.

محمدمهدی سیدناصری پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان در تسنیم نوشت:

در سال‌های اخیر، سیاست‌های فیلترینگ در ایران تغییرات گسترده‌ای را در رفتار دیجیتال کودکان و نوجوانان رقم زده است. با افزایش محدودیت‌های اینترنتی، بسیاری از کودکان نسل جدید به سمت استفاده از فیلترشکن‌ها کشیده شده‌اند، در حالی‌که مطالعه و کتاب‌خوانی در میان آن‌ها به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته است. این تغییر الگوی مصرف اطلاعات، نه‌تنها آن‌ها را در معرض خطرات سایبری و محتوای نامناسب قرار داده، بلکه منجر به تضعیف فرهنگ مطالعه و یادگیری عمیق در نسل جدید شده است.

بر اساس داده‌های اخیر؛ بیش از 97 درصد نوجوانان 15 تا 17 سال و 63 درصد کودکان زیر 13 سال حداقل یک‌بار از فیلترشکن استفاده کرده‌اند. میانگین استفاده از فیلترشکن در میان کاربران ایرانی به حدود 90 درصد رسیده است. در مقابل، سرانه مطالعه کتاب‌های غیردرسی در ایران کمتر از 15 دقیقه در روز است، که یکی از پایین‌ترین نرخ‌ها در جهان به شمار می‌رود.

این آمار نشان‌دهنده بحران جدی در حوزه مطالعه و یادگیری در ایران است. فیلترینگ باعث شده است که کودکان به جای توسعه سواد اطلاعاتی، به دنبال راه‌های فرار از محدودیت‌ها باشند، بدون آنکه بدانند چگونه اطلاعات صحیح را پردازش و تحلیل کنند.

چرا مطالعه جایگزین مناسبی برای فیلترشکن است؟

1- تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی و شناختی: کتاب‌خوانی یکی از مهم‌ترین ابزارها برای رشد تفکر تحلیلی، توانایی حل مسئله و درک عمیق مسائل است. درحالی‌که اینترنت و فیلترشکن‌ها اغلب به دسترسی سریع و سطحی به اطلاعات منجر می‌شوند، مطالعه کتاب‌ها، به ویژه آثار علمی و ادبی، باعث افزایش تمرکز و درک عمیق‌تر مفاهیم می‌شود.

2- کاهش تأثیرات منفی روان‌شناختی فضای دیجیتال: تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد اینترنت و استفاده از فیلترشکن می‌تواند باعث افزایش استرس، اضطراب و افسردگی در کودکان شود. از سوی دیگر، مطالعه کتاب‌های مناسب می‌تواند اثرات آرامش‌بخشی داشته باشد و حتی به کاهش مشکلات تمرکز و بیش‌فعالی کمک کند.

3- افزایش تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی: فضای مجازی، به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی، می‌توانند باعث کاهش تعاملات اجتماعی واقعی کودکان شوند. در مقابل، باشگاه‌های کتاب‌خوانی، جلسات داستان‌خوانی و بحث‌های گروهی درباره کتاب‌ها، می‌توانند مهارت‌های اجتماعی و گفت‌وگو را در کودکان تقویت کنند.

چرا کودکان ایرانی کمتر کتاب می‌خوانند؟چند عامل کلیدی در کاهش فرهنگ مطالعه در میان کودکان ایرانی نقش دارند:

1 ـ فقدان محتوای جذاب و مناسب برای نسل دیجیتال
2 ـ قیمت بالای کتاب‌های باکیفیت و عدم دسترسی گسترده به منابع رایگان
3 ـ تمرکز بیش از حد سیستم آموزشی بر کتاب‌های درسی و آزمون‌محور بودن نظام آموزش
4 ـ تغییر سبک زندگی و جایگزینی شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های آنلاین با کتاب‌خوانی.

راهکارهای تقویت فرهنگ مطالعه و کاهش وابستگی به فیلترشکن

1 ـ دیجیتالی‌سازی کتاب‌ها و ایجاد پلتفرم‌های مطالعه جذاب؛ ایجاد کتابخانه‌های دیجیتال، انتشار کتاب‌های صوتی و طراحی اپلیکیشن‌های تعاملی کتاب‌خوانی می‌تواند مطالعه را برای کودکان جذاب‌تر و در دسترس‌تر کند.

2 ـ سیاست‌های حمایتی برای کاهش قیمت کتاب و افزایش دسترسی به منابع مطالعاتی؛ حمایت از انتشار کتاب‌های کودک و نوجوان، کاهش مالیات بر صنعت نشر و ارائه یارانه‌های کتاب می‌تواند سرانه مطالعه را افزایش داده و مطالعه را جایگزین وقت‌گذرانی بی‌هدف در فضای مجازی کند.

3 ـ ایجاد فضای مطالعه در مدارس و خانواده‌ها؛ نهادینه‌سازی عادت مطالعه از طریق ایجاد زنگ مطالعه در مدارس، برگزاری مسابقات کتاب‌خوانی و ترویج مطالعه گروهی در خانواده‌ها می‌تواند کودکان را به سمت مطالعه سوق دهد.

4 ـ بازنگری در سیاست‌های فیلترینگ و دسترسی به منابع علمی معتبر؛ سیاست‌های فیلترینگ، نه‌تنها مانع دسترسی کودکان به اطلاعات صحیح می‌شود، بلکه آن‌ها را به استفاده از فیلترشکن‌های ناامن سوق می‌دهد. ایجاد سیستم‌های نظارتی هوشمند، به جای فیلترینگ گسترده، می‌تواند به دسترسی ایمن و هدفمند به اطلاعات کمک کند.

وابستگی شدید کودکان به فیلترشکن‌ها، نه‌تنها آن‌ها را در معرض خطرات دیجیتالی قرار داده، بلکه فرهنگ مطالعه و تفکر عمیق را در میان نسل جدید تضعیف کرده است. جایگزینی کتاب‌خوانی با استفاده بی‌رویه از اینترنت می‌تواند نه‌تنها به ارتقای سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی کودکان کمک کند، بلکه آن‌ها را از آسیب‌های روانی و اجتماعی فضای مجازی نیز مصون نگه دارد. اگر سیاست‌گذاران، خانواده‌ها و نظام آموزشی به دنبال کاهش وابستگی دیجیتال و افزایش کیفیت آموزش هستند، می‌بایست مطالعه را به عنوان یک راهکار فرهنگی و پایدار در اولویت قرار دهند. کودکانی که به مطالعه علاقه‌مند شوند، کمتر به دنبال فرار از محدودیت‌های اینترنتی خواهند بود، زیرا آن‌ها در دنیای کتاب، آزادی واقعی را تجربه خواهند نمود.

تغییر و تحولات علمی، فناورانه و اجتماعی در این سال‌ها با سرعت بسیار زیادی رخ می‌دهد. اگر روزگاری نسل‌های گوناگون و پی‌درپی از جنبه‌های مختلف اعتقادی، نگرشی، ارزشی، رفتاری و مناسکی شبیه یکدیگر بودند و سنت نسبتا مشخصی را حفظ می‌کردند و به یکدیگر انتقال می‌دادند، و این انتقال‌دادن، عمدتا سینه به سینه و براساس آموزش‌های غیررسمی و غیرمستقیم و مبتنی بر زیست جمعی در کانون خانواده و اجتماعات محلی بود، امروزه کاملا متفاوت شده و تغییرات نه فقط نسل به نسل، بلکه سال به سال خودنمایی می‌کند و زندگی ما را درمی‌نوردد.

حسین نوری نیا در یادداشتی نوشت: تغییر و تحولات علمی، فناورانه و اجتماعی در این سال‌ها با سرعت بسیار زیادی رخ می‌دهد. اگر روزگاری نسل‌های گوناگون و پی‌درپی از جنبه‌های مختلف اعتقادی، نگرشی، ارزشی، رفتاری و مناسکی شبیه یکدیگر بودند و سنت نسبتا مشخصی را حفظ می‌کردند و به یکدیگر انتقال می‌دادند، و این انتقال‌دادن، عمدتا سینه به سینه و براساس آموزش‌های غیررسمی و غیرمستقیم و مبتنی بر زیست جمعی در کانون خانواده و اجتماعات محلی بود، امروزه کاملا متفاوت شده و تغییرات نه فقط نسل به نسل، بلکه سال به سال خودنمایی می‌کند و زندگی ما را درمی‌نوردد. امروزه نسلی در میان ما زندگی می‌کند که این دوره‌های تغییر را از نزدیک زندگی کرده است. نسلی که با زنبوری و فانوس کودکی کرد، بزرگ شد و آب را از طریق جوی به آب‌انبار خانه هدایت می‌کرد، تا امروز که دنیای عجیب اینترنت و هوش مصنوعی را نظاره می‌کند. برای ما در ایران، این فاصله کمتر از یک سده است و برای آنهایی که در روستا زندگی می‌کردند به حدود ۷۰ سال می‌رسد. ۷۰ سال، برای مواجه‌شدن با این تغییرات عظیم و پی‌درپی زمانی بسیار کوتاه است.

کمی نزدیک‌تر بیاییم. از ورود اینترنت به ایران حدود ۳۰ سال می‌گذرد. در این ۳۰ سال، اینترنت از کامپیوترهای خانگی که در دسترس افراد محدودی بود، به گوشی تلفن منتقل شد و روزبه‌روز دامنه استفاده از آن گسترده‌تر شده است. این گستردگی، از ابعاد گوناگون قابل مشاهده و بررسی است. به جز شمول فعالیت شغلی و سازمانی، از نظر جغرافیایی، تقریبا تمام نقاط کشور و از نظر نسلی تقریبا تمام نسل‌هایی که توان به‌دست‌گرفتن گوشی موبایل را داشته باشند؛ به عبارتی، استفاده از اینترنت، در همه‌جای ایران، هر سال نسل‌های پایین‌تری را در بر گرفته و گستره شمول آن بیشتر شده است. در سال ۱۴۰۰ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، پیمایشی ملی با عنوان «اینترنت و کودکان در ایران» به انجام رساند که پاسخ‌گویان آن کودکان ۹ تا ۱۷ سال بودند. این کودکان که بین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۰ به دنیا آمده بودند، اکنون بین ۱۲ تا ۲۰ سال دارند. 

در آن زمان، ۵۵.۶ درصد از آنان در دوره ابتدایی و ۴۴.۴ درصد در دوره متوسطه تحصیل می‌کردند. این پاسخ‌گویان جزء نسل زد محسوب می‌شوند؛ نسلی که در دوران گسترش اینترنت به دنیا آمد و رشد کرد و ظهور شبکه‌های اجتماعی را دید. این نسل، نخستین نسلی است که وقتی چشم گشود، اینترنت به خانه‌ها راه یافته بود و فناوری دیجیتال قابل حمل در دسترس همه بود. از این رو، دسترسی آنان به اینترنت، امری طبیعی و عادی قلمداد می‌شود؛ به‌ویژه آنکه در دوران کرونا آموزش رسمی خود را از طریق اینترنت گذراندند.

هرچند این نسل در دوران اینترنت به دنیا آمد، ولی خانواده مقاومت‌هایی برای دسترسی کودکان به اینترنت از خود نشان می‌داد. این مقاومت در دوران همه‌گیری کووید ۱۹ شکست و این همه‌گیری موجب شد آنان با سهولت بیشتری در خانواده به اینترنت دسترسی داشته باشند و وارد شبکه‌های اجتماعی شوند. ۳۲ درصد از پاسخ‌گویان آن پیمایش گفته‌اند از هشت سالگی به اینترنت دسترسی داشتند. آغاز دسترسی نزدیک به ۶۰ درصد از آنان بین هشت تا ۱۰ سالگی بود. نسبت آنهایی که بعد از ۱۴ سالگی به اینترنت دسترسی داشتند، به ۳.۸ درصد می‌رسد. میانگین سن شروع استفاده از اینترنت بین دخترها و پسرها تفاوت محسوسی ندارد: پسرها در ۱۰ سالگی و دخترها در ۱۰.۲ سالگی.

این میانگین بین مناطق شهری و روستایی نیم‌سال تفاوت دارد: میانگین سن استفاده از اینترنت در بین کودکان در آن سال‌ها در مناطق شهری ۱۰ سال و در مناطقه روستایی ۱۰.۵ سال بود. در این پیمایش به‌خوبی تفاوت بین ۹ ساله‌ها و ۱۷ ساله‌ها در آغاز سن استفاده از اینترنت به خوبی مشاهده می‌شود و نشان می‌دهد هرچه به سنین پایین‌تر می‌آییم، سن آغاز دسترسی به اینترنت نیز کمتر می‌شود.

میانگین سن شروع استفاده از اینترنت در بین ۱۷ ساله‌ها ۱۲.۵ سال و در بین ۹ ساله‌ها ۸.۳ سال بوده است. با این حال، می‌توان مشاهده کرد که در این نسل، سن دسترسی به اینترنت و استفاده از آن، به سال‌های پس از آغاز تحصیل عمومی بازمی‌گردد. روند کاهشی سن استفاده از اینترنت در همین نسل، نشان می‌دهد که این روند همچنان ادامه دارد و در نسل آلفا یعنی متولدان ۱۳۹۱ به این سو، سن استفاده از اینترنت باید به پیش از مدرسه رسیده باشد. این نسل، وقتی به مدرسه می‌رود، اینترنت را خوب می‌شناسد، در آن جست‌وجو می‌کند، اپلیکیشن‌های مورد علاقه‌اش را دانلود می‌کند، حتی به پدر و مادر خود مشاوره اینترنتی می‌دهد، با شبکه‌های اجتماعی آشناست و این روزها، با هوش مصنوعی ارتباط گرفته است.

در پیمایش سال ۱۴۰۰ که مربوط به نسل زد بود، یافته‌ها نشان می‌دهد که بیشتر پاسخ‌گویان، در طول روز به اینترنت دسترسی داشتند؛ به طوری که ۵۱.۷ درصد در طول روز حداقل یک بار در اینترنت حضور دارند. ۲۷.۵ درصد از آنان در طول روز چندین بار و ۱۰ درصد تمام‌وقت به اینترنت دسترسی دارند و می‌توانند از آن استفاده کنند. بسیاری از آنان (۳۶.۵ درصد) هر زمان که بخواهند به اینترنت دسترسی دارند. ۲۸.۳ درصد اغلب اوقات و ۲۸.۶ درصد گاهی اوقات به اینترنت دسترسی دارند. تنها ۵.۹ درصد گفته‌اند که هر وقت بخواهند به اینترنت دسترسی ندارند. آنها بیشتر از پیام‌رسان‌های اجتماعی (۵۶.۶ درصد)، موتورهای جست‌وجو (۵۲.۱ ردصد) و نیز سایت‌های علمی (۳۰.۳ درصد) و بازی‌ها (۲۱ درصد) استفاده می‌کنند.

در پژوهشی که در سال ۱۳۹۶ در مدارس تهران انجام داده بودم، ۶۰.۶ درصد از دانش‌آموزان گفته بودند به شبکه‌های اجتماعی دسترسی دارند. در سه سال بعد از این پیمایش، تحولات عمیقی در فضای مجازی رخ داده که مهم‌ترین آن ورود هوش مصنوعی به فضای عمومی است.

این نسل اکنون، بیش از دورانِ آن پیمایش به اینترنت دسترسی دارد و به خوبی راه‌های دورزدن فیلترینگی که هنوز گریبان اینترنت ما را فشار می‌دهد بلد است و آن را به دیگر اعضای خانواده آموزش می‌دهد و اطلاعات مورد نیاز خود را در گفت‌وگوی با هوش مصنوعی و جست‌وجوهای اینترنتی به دست می‌آورد و در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارد و روزبه‌روز از فضای آموزش رسمی فاصله می‌گیرد. این رخداد برای نسلی است که از حدود هشت سالگی با اینترنت آشنا شده است. اکنون نسلی در حال سربلندکردن است که با شکسته‌شدن تابوهای دسترسی به اینترنت در خانواده‌ها، از حدود پنج‌سالگی با اینترنت آشنا می‌شوند و خودشان در آن جست‌وجو می‌کنند، انیمیشن می‌بینند و بازی آنلاین انجام می‌دهند.

اما ساختارهای رسمی، در مقابل این نسل که دامنه ارتباطات و آگاهی‌هایش بسیار متفاوت خواهد بود، به‌شدت ناتوان و شکست‌خورده است و هیچ نوآوری و جذابیتی که این نسل پیش از ورود به مدرسه تجربه می‌کند، ندارد. (منبع:شرق)

اجازه نمی‌دهد لقمه‌اش را درست بجود. کودک هم سرش را پایین انداخته است و تن به خواسته والدینش می‌دهد، که قرار است کودکی‌اش را به نمایش بگذارند. نمایش دادن زندگی روزمره، در شبکه‌های اجتماعی، حالا به بخشی از زندگی اغلب افراد تبدیل شده است. این میان کودکان هم در امان نمانده‌اند. کودکانی که به نوعی تبدیل به کودکان کار شده‌اند و مورد استفاده والدین قرار می‌گیرند، تا با اشتراک تصاویر و ویدئو از زندگی روزمره خود در شبکه‌های اجتماعی، درآمدزایی کنند. این کودکان با انواع آسیب‌ها و تناقضاتی روبه‌رو می‌شوند، که ممکن است زندگی آینده آنها را با چالش‌هایی روبه‌رو کند.

حسین روزبهانی، روانشناس بالینی، درباره کودکانی که زندگی‌شان توسط والدین در شبکه‌های اجتماعی به نمایش گذاشته می‌شود، به «آرمان ملی» گفت: ما با مساله‌ای به نام کودکان بلاگر روبه‌رو هستیم، مادران این کودکان که به آنها اصطلاحا اینستا مام می‌گویند، صفحه‌هایی می‌سازند و کودکانشان در مسیر بلاگر شدن و کسب درآمد، اقدام می‌کنند. این مساله آسیب‌های بسیاری به فرزندان وارد می‌کند. فرزندشان اولین مساله‌ای که در آینده برایش اتفاق می‌افتد، این است که شخصیت نمایشی پیدا می‌کند. کودک دوست دارد همیشه خود را به نمایش بگذارد و فکر می‌کند که همه مسائلش را حتی غذا خوردن و فعالیت‌های روزمره‌اش را، باید به نمایش عام بگذارد. مساله دیگر این است که این کودک نمی‌تواند خود واقعی‌اش باشد. زیرا وقتی والدین از کودک فیلم و عکس می‌گیرند، قطعا از قبل به کودک می‌گویند که جلوی دوربین برخی مسائل را رعایت کند. این کار را بکن و این کار را نکن. با این کار اجازه نمی‌دهند که این کودک خود واقعی‌اش را نشان دهد. این سبب می‌شود که فشار روانی به این کودک وارد شود.

این روانشناس بالینی درباره تبعاتی که در آینده این کودکان با آن روبه‌رو می‌شوند، افزود: مساله دیگر این است که این کودکان ممکن است در آینده وقتی بزرگ شدند، ایراد بگیرند که چرا تصاویر و فیلم‌های ما در فضای مجاز پخش شده است. ممکن است خجالت بکشد. این سبب کاهش عزت نفس هم در این فرد خواهد شد.

کسب درآمد برای والدین

روزبهانی با بیان اینکه درآمد حاصل از این نمایش، به والدین این کودکان می‌رسد، بیان کرد: این کودکان که تبدیل به بلاگر می‌شوند، درواقع برای والدینشان کسب درآمد می‌کنند و به نوعی کودکان کار به حساب می‌آیند. درآمد این کودکان به حساب والدینشان می‌رود و به نوعی از این کودکان استفاده ابزاری می‌کنند. اغلب والدین این کودکان هم در جواب این سوال که چرا از کودکانتان استفاده ابزاری می‌کنید، می‌گویند بچه خرج دارد و تصور می‌کنند که خرج کودک باید توسط خودش تامین شود.

وی در ادامه گفت: کودک، احساس ارزشمندی و کفایت و شایستگی را در این گونه موارد، در لایک شدن و دیده شدن می‌بیند و یا لباس‌ها و آرایش قشنگ می‌بیند که این مساله هم می‌تواند سبب الگوسازی نامناسب برای کودک شود. که اولا یک مصرف کننده صرف می‌شود، که لباس‌های زیاد می‌خرد و می‌پوشد و اینکه همیشه جلوی آینه است و در معرض دیده شدن خودش را قرار می‌دهد. شاید در آینده اختلال شخصیتی خودشیفته هم پیدا کند.

روزبهانی درباره حضور این کودکان در فضاهای عمومی افزود: این کودک در آینده که وارد جامعه می‌شود، وقتی شناخته شده‌تر باشد، مثلا کودکی که در اینستاگرام معروف شده است و همه او را می‌شناسند، وقتی وارد مهدکودک یا مدرسه می‌شود، ظرفیت چنین جایگاهی را هنوز از نظر فکری و ذهنی ندارد. این مساله برای کودک آزاردهنده می‌شود، که انگشت نما باشد و هرکسی او را بشناسد. این می‌تواند بار و فشار روانی سنگینی به این کودکان واردکند.

سوءاستفاده افراد سودجو در فضای مجازی

او با اشاره به آسیب جدی‌تری گفت: تمام اینها به کنار، مساله‌ای که می‌تواند آسیب‌های جدی‌تری به دنبال داشته باشد، این است که افرادی را ما در فضای مجازی داریم که هم می‌توانند دزد باشند و هم انحراف جنسی داشته باشند. آنها که دزد هستند، وقتی دنیای این کودک را می‌بینند و از آن باخبرند، می‌توانند یک روز کودک را از همان مکانی که دائم آن را به اشتراک گذاشته است، خانه و یا مهدکودک، می‌توانند این کودک را بدزدند، یا حتی از خانه این کودک دزدی کنند. آن افرادی هم که دچار انجراف جنسی هستند، آنها که پدوفیلیا هستند، این افراد هم گرایش به کودک دارند و وقتی چنین کودکانی را می‌بینند، ممکن است تهدیدشان کنند، یا درخواست داشته باشند که بتوانند به این کودکان دسترسی داشته باشند، که چنین اتفاقاتی هم افتاده است. افرادی بودند که سن‌های بالا داشتند و از مادر کودکان درخواست داشتند، که این کودکان را بخرند.

جریانِ جذابِ دیده شدن

روزبهانی با بیان اینکه برخی والدین ناخواسته کودکانشان را در مسیر نمایش دادن قرار می‌دهند، افزود: یک سری از والدین، ناخواسته این رفتار را می‌کنند، یعنی در یک جریانی قرار می‌گیرند و می‌بینند که این جریان جذاب است و در کنارش دیده شدن کودکشان و لایک خوردنش است و خب طبعا همه دوست دارند که دیده شوند، خصوصا مادران و جنسیت زنان که کمی نمایشی‌تر است نسبت به مردان. وقتی این افراد دیده می‌شوند، خب برایشان جذابیت دارد. غیر از این می‌تواند منبع درآمدی هم برایشان باشد، این جذابیتش را دوچندان می‌کند. آن حس رقابتی که برایشان ایجاد می‌کند هم جالب است. در درازمدت هم این نمایش دادن، باعث اعتیاد به این کار می‌شود. مادران هم وقتی به این سمت می‌روند، دیگر به آن وظیفه مادری خود نمی‌رسند. دیگر فقط به مسائلی که دیگران می‌پسندند، دقت و توجه می‌کنند. یادشان می‌رود که کودک نیاز به محبت و توجه دارد، نیاز به همدلی و حمایت دارد، که این مسائل ریشه‌ای است و در آینده کودک نقش بسزایی دارد.

این روانشناس بالینی با بیان اینکه این کودکان مستعد افسردگی می‌شوند، گفت: این کودکان ممکن است که در آینده دچار افسردگی شوند، یکی از دلایل این افسردگی می‌تواند این مساله باشد که خیلی از افراد، در کودکی چهره زیبایی دارند، اما با بزرگ‌تر شدن، چهره‌شان تغییر می‌کند و آن جذابیت کودکی را ندارد. این افراد وقتی بزرگ می‌شوند، چون در کودکی دیده شدند و معروف بودند، اما با بزرگ‌تر شدن آنها از این معروفیت و دیدن کاسته شده است، این از دست دادن آن جایگاه و اعتباری که در کودکی به دست آورده بودند، می‌تواند یک عامل افسردگی در آینده شود. (منبع : آرمان ملی)

لایحه پیشنهادی محدودیت دسترسی کودکان به رسانه‌های اجتماعی در اندونزی تدوین شد.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما از کوالالامپور، وزیر ارتباطات اندونزی از تدوین لایحه پیشنهادی منع ورود کودکان زیر ۱۶ سال به شبکه‌های اجتماعی خبر داد.

این موضوع با نگاه به تصویب قانون جدید استرالیا که مدیران سکو‌های پیام رسان را مجبور به منع ورود کودکان به فضای مجازی کرده است؛ با استقبال و حمایت کامل رئیس جمهور اندونزی مواجه شده است.

افزایش شکایات والدین اندونزیایی به علت سوء استفاده از کودکان در فضای مجازی موجب شد طرح تحقیقاتی محدودیت دسترسی کودکان به شبکه‌های اجتماعی مطرح و با حمایت دولت به عنوان لایحه پیشنهادی تدوین شود.

این لایحه به گفته رئیس جمهور اندونزی قرار است در صحن علنی مجلس بررسی، اصلاح، نهایی و تبدیل به قانون شود.

معاون وزیر ارتباطات اندونزی هم از افزایش جرائم سایبری با اسوء استفاده از فناوری هوش مصنوعی خبر داد و تصریح کرد؛ متاسفانه کودکان به عنوان بیشترین قربانیان در معرض خطرات برخط همچون اخاذی، سرقت، مسائل جنسی، آدم ربایی و قاچاق انسان هستند.

دولت اندونزی ضمن تاکید بر نقش نظارتی والدین برای کنترل بازی‌ها و برنامه‌های برخط کودکان بر ارتقآء آموزش و سواد دیجیتال خانواده‌ها نیز تاکید کرد.

ظاهرا شبکه های اجتماعی بالاخره می‌خواهند کمی به سلامت روان کاربران خود و آرامش جامعه انسانی اهمیت دهند. به همین‌خاطر تیک تاک فیلترهای زیبایی را برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع کرده است.

به گزارش خبرآنلاین و براساس گزارش گجت‌نیوز، اتحادیه اروپا بالاخره توانست با فشارهای زیاد تیک تاک را مجبور کند جلوی استفاده افراد زیر ۱۸ سال از فیلترهای زیبایی را بگیرد. اینکار می‌تواند یک گام مثبت برای بهبود سلامت روانی نوجوانان و فاصله گرفتن آنها از یک دنیای غیرواقعی قلمداد شود.

نگاهی به شبکه های اجتماعی داشته باشید. همه در آنها خوشحال هستند و همیشه در بهترین سفرها به‌سر می‌برند. همچنین کل جامعه انسانی همیشه پیشرفت می‌کنند و عده‌ای فرازمینی در گوشه‌ای نشسته‌اند و از پیشرفت آنها حرص می‌خورند. همه افراد نیز فوق‌العاده زیبا و خوش‌اندام هستند. گویی تئوری جهان‌های موازی واقعا وجود دارد. چراکه آنچه در شبکه های مجازی مثال اینستاگرام، تیک تاک و … می‌بینیم همخوانی چندانی با رخدادهای جامعه ندارند. البته افراد زیادی از این وضعیت آگاه هستند؛ اما باز هم شبکه‌ های اجتماعی به‌صورت ناخودآگاه روی ذهن آنها تاثیر می‌گذارد.

تیک تاک در پاسخ به فشارهای اتحادیه اروپا و بریتانیا اعلام کرد که می‌خواهد تغییراتی را ایجاد کند. آنها نه‌تنها فیلترهای زیبایی را در اتحادیه اروپا، بلکه برای کلیه کاربران تیک تاک در جهان مسدود خواهند کرد. پژوهش‌های مختلف نشان داده است که کاربران اکثرا متوجه نیستند که ظاهر واقعی خود را با تصاویر به‌شدت ادیت شده مقایسه می‌کنند. همین نیز سبب می‌شود که اعتماد به‌نفس آنها پایین آمده و از زندگی رضایت نداشته باشند.

دکتر جاسمین فاردلی، استاد دانشگاه نیو ساوث‌ولز سال گذشته پژوهشی را در این رابطه انجام داد. نتایج نشان داد که هرچه فیلترها غیرواقعی‌تر باشند، اثرات مخرب بیشتری بر روان فرد خواهند گذاشت. در واقع شبکه‌های اجتماعی در حال ترویج استانداردهایی از زیبایی هستند که برای فرد قابل دسترس نیست. اگر بخواهیم راحت‌تر بگوییم این ایده‌آل‌ها برای هیچکس قابل دسترس نیستند. همین نیز سبب شده که این روزها اکثر افراد ظاهری مشابه پیدا کنند.

در تصاویر موجود در اینستاگرام و تیک تاک همه چشم‌ها جذاب هستند، پوست همه افراد فوق‌العاده صاف و یکدست است و لب‌ها بزرگ به‌نظر می‌رسند. طبیعی است که یک نوجوان باید در آینه حس بدی به‌خود داشته باشد.

خوشبختانه تیک تاک می‌خواهد علاوه بر ممنوع کردن فیلترهای زیبایی برای افراد بین ۱۳ تا ۱۷ سال محدودیت‌های دیگری نیز اعمال کند. آنها در تلاش هستند جلوی استفاده افراد زیر ۱۳ سال از این شبکه اجتماعی را به‌طور کامل بگیرند. این شبکه چینی قصد دارد تا پیش از پایان سال یک سیستم خودکار جدید را آزمایش کند. این سیستم قادر خواهد بود جلوی راه‌های دور زدن محدودیت سن را گرفته و افرادی که زیر ۱۳ سال دارند را شناسایی کند.

کارشناسان تاکید می‌کنند که شبکه های اجتماعی هرگز چندان اهمیتی به سلامت روان کاربران خود نمی‌دهند. چراکه بارها لو رفتن اطلاعات ثابت کرده افرادی مثل مارک زاکربرگ فقط در پی کسب سود بیشتر هستند. برای این افراد اصلا مهم نیست که یک کودک یا نوجوان به‌خاطر محتوای غیرواقعی اینستاگرام به مرز خودکشی برسد. در واقع این قوانین اتحادیه اروپا و بریتانیا هستند که این شرکت‌ها را مجبور به ایجاد برخی تغییرات مثبت کرده‌اند. امیدواریم این روند ادامه داشته باشد.

۸ روز پیش دولت استرالیا اعلام کرد که برای حفاظت از سلامت روان کودکان زیر ۱۶ سال، استفاده آنها از شبکه‌های اجتماعی را ممنوع می‌کند. هفته آینده قرار است این لایحه در مجلس استرالیا بررسی و در صورت تصویب به قانون تبدیل شود.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، به نقل از آسوشیتدپرس، برنامه دولت استرالیا برای ممنوعیت دسترسی کودکان به شبکه‌های اجتماعی شامل ایکس، تیک‌تاک، فیسبوک و اینستاگرام تا زمان تولد ۱۶ سالگی آنها، بین اهالی سیاست پرطرفدار است. حزب مخالف دولت فعلی استرالیا می‌گوید: اگر دولت فعلی این کار را نکرده بود، بعد از انتخابات و در صورت برنده‌شدن در آن، آن ها هم چنین کاری را می‌کردند.

رهبران تمام هشت ایالت استرالیایی و سرزمین‌های مستقل، هر یک به روشی متحد از این برنامه حمایت کرده‌اند؛ البته «تاسمانی»، کوچک‌ترین ایالت استرالیا اعلام کرد که ترجیح می‌داده محدوده سنی تا ۱۴ سال باشد.
یک مجموعه از متخصصان فعال در حوزه فناوری و سلامت کودکان، نوع دیگری واکنش نشان داده‌اند. بیش از ۱۴۰ متخصص، نامه سرگشاده‌ای به نخست‌وزیر استرالیا، آنتونی آلبانیز نوشته و در آن محدوده سنی ۱۶ سال را محکوم کرده‌اند. آنها نوشته‌اند که استفاده از این ابراز برای رسیدگی مؤثر به خطرات، بیش از حد صریح است.
جزئیات زیادی از اینکه این لایحه چیست و چطور اجرا خواهد شد، منتشر نشده است. اطلاعات بیشتر زمانی ارائه می‌شود که هفته آینده، لایحه در مجلس بررسی شود.

نوجوانان نگران
لئو پوگلیسی، نوجوان ۱۷ ساله ساکن ملبورن که خدمات برخط تماشای ویدئو شبکه ۶ اخبار استرالیا را در ۱۱ سالگی بنیان‌گذاری کرده، یک شکایت دارد. او می‌گوید قانون گذاران توجه ندارند که شبکه‌های اجتماعی برای جوانانی که در عصر دیجیتال رشد کرده‌اند، یک چشم‌انداز به وجود آورده.او می‌گوید: «با احترام به دولت و نخست‌وزیر، اما آنها در دوران فضای مجازی بزرگ نشده‌اند. حتی حالا هم برای آنها اینطور نیست و چیزی که بسیاری از افراد متوجه نمی‌شوند این است که چه بخواهید و چه نه، شبکه‌های اجتماعی حالا بخشی از زندگی روزمره مردم است.»
لئو ادامه می‌دهد: «این پدیده بخشی از جامعه شده، بخشی از کار و تفریح مردم است. مردم در آنجا محتوا‌های مختلف تماشا می‌کنند. جوانان دیگر به رادیو گوش نمی‌دهند، روزنامه نمی‌خوانند و برنامه‌های زنده تلویزیون را نمی‌بینند. به همین خاطر نمی‌توان به این موضوع بی‌توجهی کرد. واقعیت این است که اگر این ممنوعیت وضع شود، فقط حل مشکلات شبکه‌های اجتماعی را به تعویق می‌اندازد.»
لئو در فضای مجازی به خاطر این کارش موردتشویق قرار گرفته. او برای جایزه «جوان استرالیایی سال» در ایالت خودش یعنی ویکتوریا نامزد نهایی شده و نتایج آن ژانویه سال آینده اعلام خواهد شد. منتقدان معتقدند که نامزدی او در این جشنواره باعث می‌شود که سکوی مجازی‌اش باعث شود «نسل جدیدی از افراد با دانش بیشتری رشد کنند.»
یکی از حامیان این قانون، سونیا رایان، فعال حوزه امنیت سایبری است؛ او براساس تجربه شخصی‌اش می‌داند شبکه‌های اجتماعی تا چه اندازه می‌توانند برای کودکان خطرناک باشند.
دختر ۱۵ ساله او، کارلی رایان در سال ۲۰۰۷ در ایالت استرالیای جنوبی توسط یک آزارگر ۵۰ ساله که در فضای مجازی تظاهر می‌کرد نوجوان است، به قتل رسید. در این نقطه عطف تلخ در تاریخ دیجیتال، کارلی اولین کسی بود که توسط یک شکارچی مجازی کشته شد.
سونیا رایان می‌گوید: «کودکان در معرض محتوای جنسی مضر قرار می‌گیرند. اطلاعات اشتباه به آنها ارائه می‌شود، با بدن خودشان مشکل دارند؛ در فضای مجازی مشکلاتی مانند تهدید با محتوای جنسی، شکارچیان مجازی و آزار و اذیت وجود دارد. خطرات بسیار زیادی در این فضا وجود دارد که کودکان باید بتوانند آنها را مدیریت کنند، اما چنین توانمندی یا تجربه‌ای را ندارند.»
او اضافه کرد: «نتیجه این می‌شود که ما کودکانمان را از دست می‌دهیم. ماجرا محدود به اتفاقی که برای کارلی رخ داد، یعنی رفتار‌های شکارچیان مجازی نمی‌شود؛ بلکه آمار خودکشی جوانان هم رو به افزایش نگران‌کننده‌ای است.»
سونیا رایان عضو گروهی است که برای تدبیر ملی و جلوگیری یا پاسخ به آزار و اذیت کودکان در استرالیا، به دولت مشورت می‌دهد.
او کاملا از تصویب لایحه محدودیت سنی فضای مجازی در استرالیا حمایت می‌کند.
رایان گفت: «نمی‌توانیم در این موضوع بی‌نقص پیش برویم. باید حتما ساز و کار‌هایی تدارک ببینیم که با نسل جوان مضطرب و معتاد به شبکه‌های اجتماعی، به درستی تعامل داشته باشیم.»
یکی از نگرانی‌های مهم برای کاربران شبکه‌های اجتماعی در تمام سنین، پیامد‌های بالقوه این قانون در حریم خصوصی کاربران است. پیش از این فناوری تخمین سن غیردقیق بوده، بنابراین به نظر می‌رسد تشخیص سن به شکل دیجیتال محتمل‌ترین گزینه برای اطمینان از سن کاربر باشد.
کمیسیون امنیت الکترونیک استرالیا، واحدی که خود را به عنوان اولین کمیسیون دنیا که مسئولیت امنیت برخط مردم را به عهده دارد معرفی می‌کند، در اسناد این برنامه پیشنهاد کرده که نقش مسئول احراز هویت را به عهده بگیرد. یعنی دولت داده‌های هویتی را نگهداری کند و سکو‌ها از طریق این کمیسیون متوجه شوند که سن آن کاربر بیشتر یا کمتر از ۱۶ سال است.

متخصصان اینترنت شکاک
تاما لیور، استاد مطالعات اینترنت در دانشگاه کورتین، از این ترس دارد که دولت وظیفه نگهداری از اطلاعات شخصی کاربران را به سکو‌ها واگذار کند.
دولت پیش از این هم گفته بود که مسئولیت احراز محدودیت سنی در سکو، به جای خود کاربر یا والدین او، به عهده سکو است تا از رعایت محدوده سنی برای همه کاربران اطمینان حاصل شود.
لیور گفته است: «به نظر می‌رسد بدترین نتیجه‌ای که می‌توان انتظار داشت دولت ناخواسته به آن متمایل شود، این است که خود سکو‌ها داور هویت افراد شوند.»
او اضافه کرده: «اگر سکو‌ها اسناد هویتی کاربران را در اختیار بگیرند، اوضاع بسیار وحشتناک می‌شود. زیرا تا به حال این شبکه‌ها، سابقه بسیار ضعیفی در نگهداری اطلاعات شخصی افراد داشته‌اند.»
اگر این لایحه به قانون بدل شود، از آن زمان سکو‌ها یک سال زمان دارند تا در مورد نحوه اجرای ممنوعیت تصمیم بگیرند.
رایان می‌گوید نگرانی‌های مرتبط با حریم خصوصی نباید در مسیر حذف کودکان از شبکه‌های اجتماعی قرار بگیرند.
او در پایان پرسشی را مطرح می‌کند: «اگر این کار را نکنیم، چه هزینه‌ای می‌پردازیم؟ اگر امنیت کودکانمان را به سود مالی و حفظ حریم خصوصی‌مان ترجیح ندهیم چه چیزی در انتظارمان است؟»

استفاده نوجوانان از فضای مجازی و آثار سوء آن چالشی مهم در دنیای مدرن است که با توجه به گسترش دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، اهمیت این مسئله بیشتر از گذشته شده است. 

امروزه فضای مجازی به بخش مهمی از زندگی نوجوانان تبدیل شده است، این فضا به آنها امکان می‌دهد تا با دوستان خود ارتباط برقرار کنند، اطلاعات کسب کنند، سرگرم شوند و حتی مهارت‌های جدید یاد بگیرند. اما به طور کلی حضور نوجوانان در این فضا و آثار سوء آن چالشی مهم در دنیای مدرن است که با توجه به گسترش استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، اهمیت این مسئله بیشتر از گذشته شده است. 

تمایل به تجربه‌های جدید در نوجوانان موجبات سوءاستفاده از آنها را در فضای مجازی فراهم می‌کند 

در همین رابطه لیلی تقربی پژوهشگر حقوق کودکان و نوجوانان، به راهکار‌هایی برای جلوگیری از مورد سوء‌استفاده قرار گرفتن نوجوانان در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: نوجوانان به اقتضای سن به دلیل کنجکاوی، تمایل به تجربه‌های جدید دارند، گاهی به دلیل عدم آگاهی از خطرات، ممکن است ناخواسته اطلاعات شخصی خود را در فضای آنلاین به اشتراک بگذارند؛ و از آنجا که بستر وب بستری است که افراد سودجو می‌توانند از اطلاعات شخصی نوجوانان برای مقاصد نامناسب یا حتی غیرقانونی استفاده کنند این موضوع می‌تواند پیامد‌های غیر قابل جبرانی برای آنها به دنبال داشته باشد.

سادگی دسترسی نوجوانان به اینترنت و عدم آموزش‌های لازم موجبات سوءاستفاده از آنها را فراهم می‌کند

وی به چالش‌های حفظ حریم خصوصی نوجوانان در ایران اشاره کرد و گفت: حفظ حریم خصوصی در فضای مجازی به ویژه برای نوجوانان ایرانی چالش‌هایی را به همراه دارد. یکی از چالش‌ها این است که نوجوانان به سادگی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی دسترسی دارند، در حالیکه به خوبی آموزش ندیده‌اند که چگونه از خود در برابر خطرات پیش رو محافظت کنند. در واقع چالش اصلی این است که اغلب نوجوانان نمی‌دانند که حتی پست کردن اطلاعاتی ساده مثل عکس یا نام مدرسه، می‌تواند به دست افراد نادرست برسد و از آن سوء‌استفاده شود.

 این پژوهشگر حوزه حقوق کودک و نوجوان افزود: گسترش شبکه‌های اجتماعی و اینترنت، نوجوانان نسبت به هر زمان دیگری در معرض اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی و حتی ناخواسته قرار گرفته‌اند. در بسیاری از موارد، آنها ممکن است ندانند که اطلاعاتی که به اشتراک می‌گذارند، می‌تواند توسط دیگران مورد سوءاستفاده قرار گیرد. این مسئله نه تنها به امنیت آنها در دنیای واقعی آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند منجر به مشکلات روانی و اجتماعی نیز شود.

نوجوانان نمی‌دانند در برابر تهدیدات فضای مجازی از چه کسی کمک بخواهند 

تقربی با بیان اینکه در فضای مجازی، نوجوانان به دلایل مختلف ممکن است هدف سوء‌استفاده قرار بگیرند، گفت: سوء‌استفاده‌ها ممکن است از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات شخصی آنها گرفته تا تهدید و باج‌گیری باشد. در بسیاری از موارد، نوجوانان به دلیل عدم آگاهی از حقوق خود، نمی‌دانند چگونه از خود محافظت کنند یا در صورت بروز مشکل، به کجا مراجعه کنند. حتی بسیاری از نوجوانان نمی‌دانند که می‌توانند در صورت مشاهده هرگونه تهدید یا سوءاستفاده در فضای مجازی، با مراجع قانونی تماس بگیرند و از آنها کمک بخواهند.

اجرای موثر قوانین محافظت کننده از نوجوانان در فضای مجازی نیاز به همکاری پلتفرم‌ها و نهاد‌های قانونی دارد 

وی در پاسخ به این سوال که آیا قوانین موضوعه ایران به حمایت از حقوق نوجوانان در فضای مجازی می‌پردازد، گفت: طبق قوانین موضوعه ایران، حفاظت از اطلاعات شخصی افراد (از جمله نوجوانان) در فضای مجازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قوانین ایران، همچون قانون جرایم رایانه‌ای و ماده‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی در قانون اساسی، تلاش می‌کنند تا به نوعی از حقوق نوجوانان در فضای مجازی حمایت کنند. در ایران، برخی قوانین موجود برای حفاظت از نوجوانان تدوین شده‌اند، اما برای اجرای موثر این قوانین، نیاز به آگاهی‌بخشی به نوجوانان و خانواده‌ها و همچنین همکاری بیشتر پلتفرم‌ها با نهاد‌های قانونی است.

با آموزش و فرهنگ سازی نوجوانان می‌آموزند چگونه از خود در فضای مجازی محافظت کنند

تقربی با بیان اینکه آموزش و فرهنگ‌سازی به عنوان راهکار اولیه می‌تواند به حفظ حریم خصوصی نوجوانان در فضای مجازی کمک کند، گفت:یکی از راهکار‌هایی که برای حفظ حریم خصوصی نوجوانان در فضای مجازی پیشنهاد می‌شود، آموزش و فرهنگ‌سازی است. نوجوانان باید بیاموزند که چگونه از اطلاعات شخصی خود در فضای مجازی محافظت کنند ونسبت به اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی خود حساسیت نشان دهند.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان حریم خصوصی نوجوانان در فضای مجازی را حفظ کرد، گفت: والدین باید از اهمیت حریم خصوصی در فضای مجازی آگاه باشند و در این زمینه به نوجوانان خود آموزش دهند. هر شبکه اجتماعی تنظیمات خاص خود را برای حفظ حریم خصوصی کاربران دارد و نوجوانان باید با این تنظیمات آشنا شوند تا بتوانند محتوای خود را تنها برای دوستان و افراد مورد اعتماد به اشتراک بگذارند.

آموزش‌های پیشگیرانه به نوجوانان کمک می‌کند تا در اشتراک‌گذاری اطلاعات خود در فضای مجازی هوشمندانه عمل کنند

تقربی ادامه داد: ایجاد آگاهی درباره مخاطرات فضای مجازی یکی دیکر راهکاری‌های حفاظت از نوجوان در فضای افسار گسیخته مجازی است، درک مخاطرات و مشکلاتی که ممکن است با به اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی در اینترنت به وجود آید، یکی از عوامل مهم در حفظ حریم خصوصی نوجوانان است. آموزش‌های پیشگیرانه در این زمینه می‌تواند به آنها کمک کند تا در اشتراک‌گذاری اطلاعات خود هوشمندانه‌تر عمل کنند.

استفاده متعادل از اینترنت سبب کاهش رویارویی نوجوان با مخاطرات فضای مجازی می‌شود

وی گفت:محدودیت زمان استفاده و نظارت بر فعالیت‌های آنلاین نوجوانان یکی از راهکار‌های مؤثر، تعیین محدودیت زمانی برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی است. این کار می‌تواند به نوجوانان کمک کند تا به طور متعادل از اینترنت استفاده کنند و کمتر در معرض مخاطرات آنلاین قرار بگیرند. البته نظارت والدین بر فعالیت‌های آنلاین نوجوانان نیز بدون دخالت مستقیم در حریم خصوصی آنها، می‌تواند به کاهش خطرات کمک کند.

تقربی افزود: استفاده از نام مستعار و عدم اشتراک‌گذاری اطلاعات واقعی و حساس می‌تواند به نوجوانان کمک کند تا از خطرات احتمالی در فضای مجازی دوری کنند. مثلاً استفاده از یک نام مستعار به جای نام کامل، یا محدود کردن اشتراک‌گذاری عکس‌ها و اطلاعات مکان، می‌تواند از بسیاری از مشکلات جلوگیری کند.

وضع قوانین سختگیرانه مانع از مورد سوءاستفاده قرار گرفتن نوجوانان در فضای مجازی می‌شود

 وی در ادامه به نقش نهاد‌های قانونی و نظارتی در جلوگیری از سوء‌استفاده از نوجوانان در فضای مجازی اشاره کرد و گفت:نهاد‌های قانونی باید با جدیت بیشتری به موضوع حفاظت از حریم خصوصی نوجوانان و مقابله با سوء‌استفاده‌های احتمالی بپردازند. در واقع باید با وضع مقررات سخت‌گیرانه و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، فضا را برای سوء‌استفاده‌گران محدود کنیم و به نوجوانان این اطمینان را دهیم که در صورت بروز مشکل، قانون از آنها حمایت خواهد کرد.

تقربی در مورد مسئولیت پلتفرم‌ها و شرکت‌های اینترنتی نیز گفت:پلتفرم‌ها باید راهکار‌هایی را برای حفظ حریم خصوصی کاربران خود به کار گیرند و با ارائه امکاناتی مثل تنظیمات امنیتی پیشرفته، به نوجوانان امکان کنترل بهتر بر اطلاعات خود را بدهند.

نیاز است قوانین صیانت از نوجوانان در فضای مجازی متناسب با چالش‌های جدید بروز شود 

 ضرورت اصلاح قوانین از دیگر موضوعاتی بود که این پژوهشگر حقوق کودک بر آن تاکید کرد و گفت: ضرورت اصلاح و بروزرسانی قوانین موضوعه در ایران نیز در این زمینه اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت، برخی از قوانین موجود در ایران مربوط به دوران پیش از رشد فضای مجازی است و نیاز به بازنگری دارند تا با چالش‌های جدید هماهنگ شوند. به عبارت دیگر بسیاری از قوانین فعلی با نیاز‌های کنونی همخوانی ندارند و باید بروزرسانی شوند تا بتوانند از نوجوانان در برابر تهدید‌های جدید فضای مجازی محافظت کنند.

تقربی گفت: خانواده‌ها اگر در فضای مجازی کنترلی بر اطلاعات که نوجوان در معرض آن قرار می‌گیرد، نداشته باشد مشکلات زیادی برای نوجوان بوجود می‌آورد. خانواده‌ها باید به عنوان اولین خط دفاعی، نوجوانان را نسبت به خطرات فضای مجازی آگاه کنند و در صورت بروز مشکل از آنها حمایت و به عبور ایمن نوجوان از این برهه و خطرات احتمالی آن کمک کنند؛ که امید است که با تعامل موثر میان خانواده‌ها، نهاد‌های قانونی، و شرکت‌های فناوری، این مهم محقق شود.

متولیان حوزه آموزش، آموزش‌های حقوقی را وارد محتوا‌های درسی کنند 

وی به نقش نهاد‌های آموزشی در پیشگیری از آسیب‌های فضای مجازی اشاره کرد و گفت:سرعت تغییرات در دنیای کنونی به میزانی است که نمی‌توان منتظر ماند و دید تکنولوژی، فضای مجازی با جامعه چه خواهد کرد لذا نیاز است نهاد‌های متولی فرهنگ و آموزش هر چه سریعتر به این حوزه ورود کنند، آموزش و پرورش و نهاد‌های آموزشی آموزش‌های حقوقی را از اوجب واجبات برای دانش آموز در سن نوجوانی بدانند و او را نسبت به حق وتکالیفش، نوع برخوردش در فضای مجازی و پیامدهایش آگاه کند که در این زمینه نیاز است آموزش‌ها به صورت تدریجی وارد محتوای درسی آنها شود.

منبع: میزان