دیتاسنترهای داخلی(مراکز داده) از زمانی که مجوز عملیاتی به آنها اعطا شد با مسایل و چالش‌های متعددی روبه‌رو بودند و میزان موفقیت آنها و اینکه چه اقداماتی برای جذب مشتری داخلی و توان رقابت با دیتاسنترهای خارجی انجام دادند، سوالاتی است که در این مدت از سوی کارشناسان مطرح شده است.
به گزارش (ایسنا)، در تمام نقاط دنیا دیتاسنترها برای اثبات کیفیت کار خود اعلام می‌کنند که فرضا به چند خدمت‌دهنده ارتباط اینترنتی ماهواره‌یی و فیبرنوری متصل و دارای SLA (توافقنامه سطح خدمات) بالا بوده و قطعی ندارند، در حالی که این بحث درباره‌ی دیتاسنترهای داخل کشور صدق نکرده و سرویس‌های مراکز IDC در کشور آنطور که باید رواج نیافته و فرهنگ‌سازی مناسبی نیز در این زمینه انجام نشده است.
راه‌اندازی و تقویت مراکز داده‌ی داخلی با توجه به وجود سابقه‌ی مسدود شدن سایت‌های ایرانی توسط هاست‌های خارجی و این که در صورت هاست شدن سایت تمامی شرکتها و ارگان‌ها در داخل هزینه‌ای برای استفاده از پهنای باند خارجی پرداخت نمی‌شود و به این ترتیب ضمن صرفه‌جویی در هزینه‌ها نیاز به خرید پهنای باند نیز کاهش می‌یابد از مزیتهای وجود دیتاسنترها برای کشور به‌شمار می‌رود.
با وجودی که چندی پیش دبیرخانه‌ی شورای عالی فنآوری اطلاعات کشور اعلام کرد که بر اساس مصوبه‌ی کمیسیون راهبردی دبیرخانه‌ی این شورا و در راستای تدوین سیاست‌های حاکم بر مراکز داده دیتاسنتر از این پس نگهداری اطلاعات پایگاه‌های اینترنتی متعلق به دستگاههای دولتی صرفا در داخل کشور مجاز شناخته شد اما سه شرکت داخلی که مجوز ایجاد و راه‌اندازی دیتاسنتر به آنها اعطا شده از وضعیت موجود ناراضی هستند و نبود حمایت دولت، ظهور رقبای دولتی، هزینه‌ی بالای پهنای باند، قطعی اینترنت، دیربازده بودن سرمایه‌گذاری، نبود زیرساختهای ارتباطی مورد نیاز، کمبود اطمینان برای مشتری به‌ویژه دولتی‌ها و قیمت تمام شده‌ی بالا را از جمله مشکلات خود عنوان می‌کنند.
بر اساس این مصوبه همچنین دستگاههای دولتی هر استان به لحاظ حساسیت ذخیره‌ی اطلاعات و سامانه‌های کاربردی ( APPLICATION) می‌توانند پس از اخذ مجوز نسبت به ایجاد یک مرکز داده دولتی در استان خود و با مسوولیت استانداری اقدام کنند و وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مستقل نیز در مورد چگونگی نگهداری اطلاعات حساس تولید شده می‌توانند نسبت به تاسیس یک مرکز داده دولتی اقدام کنند.
مدیر یکی ازدیتاسنترهای داخلی به خبرنگار ایسنا گفت: مشکلی برای هاست و میزبانی سایت‌های دولتی در داخل کشور از نظر فنی وجود ندارد و از لحاظ امکانات فنی آمادگی کامل آن موجود است و از نظر اجرایی نیز سازمان‌هایی در این زمینه فعالیت‌هایی را آغاز کردند.
محمود صرافی نحوه‌ی خدماتی که مخابرات به IDCها می‌دهد را از جمله مهمترین مشکلات این شرکتها در این زمینه برشمرد و گفت: مخابرات به شرکتهای ISP و ISDP فرم‌هایی را برای دریافت پهنای باند ارایه کرده اما هنوز این فرم‌ها به شرکتهای ارایه‌دهنده‌ی سرویس IDC به صورت رسمی داده نشده است و این خود مشکلات این گونه شرکتها را افزایش می‌دهد.
صرافی گفت: در دو ماه اخیر به دلیل مصوبه‌ی دولت تعدادی از سازمانها برای ایجاد هاستینگ از ما استعلام کردند و یا تقاضای خود را ارایه دادند اما به طور کلی باید ضرورت این کار و از طرفی فرهنگ سازی مناسب نیز در این زمینه انجام شود.
مدیر فنی یکی دیگر از دیتاسنترهای داخلی هم معتقد است که محدودیت خاصی از نظر فنی در مورد میزبانی سایت‌های دولتی در داخل کشور وجود ندارد.
فرزاد پارسی اظهار کرد: این امکان به لحاظ فنی در دیتاسنترها وجود دارد و از نظر فنی محدودیت خاصی در این زمینه وجود ندارد و تجهیزاتی که در این زمینه نیاز است را نیز دارا هستیم.
مخابرات از دیتاسنترهای داخلی حمایت نکرده‌است
هادی قنبری - کارشناس IDC در یکی از دیتاسنترهای داخلی- نیز در این باره با تاکید بر این که متاسفانه مخابرات از دیتاسنترهای داخلی حمایت نکرده است، گفت: ما در صورتی می‌توانیم سرویس‌دهی مناسبی داشته باشیم که پهنای باند با قیمت بهتر و ارزان‌تری در اختیار ما قرار بگیرد زیرا یکی از بزرگترین مشکلات ما در این زمینه این است که پهنای باند با قیمت گرانی در اختیار ما قرار می‌گیرد.
وی با بیان این که مخابرات همزمان با بخش خصوصی شروع به راه‌اندازی دیتاسنتر کرد اما در این زمینه عقب مانده و عملکرد موفقی نداشته است، گفت: به دلیل گران بودن هزینه‌ی پهنای باند قیمت هاست کردن سایت‌ها در داخل کشور بالاتر از پشتیبانی آنها در خارج از کشور است بنابراین هم چنان تمایل بیشتری به هاست سایت‌ها در خارج از کشور وجود دارد.
به اعتقاد او دولت باید با قیمت ارزان‌تری پهنای باند را در اختیار شرکتها قرار دهد تا دیتاسنترها بتوانند در این زمینه به‌خوبی فعالیت کنند زیرا در حال حاضر این پهنای باند با قیمت بالایی به ما داده میشود و می‌توان گفت که چند برابر گران‌تر از کشورهایی مثل آمریکا است؛ از طرفی در این‌گونه کشورها سرمایه‌گذاری مناسب نیز میشود.
وی ادامه داد: مخابرات قرار بود بودجه‌ی 5/1 میلیارد تومانی به شرکتهای خصوصی برای این کار اختصاص بدهد که این بودجه هنوز به ما اختصاص داده نشده و به این دلیل ما هنوز نتوانسته‌ایم دیتاسنتر اصلی خود را راه‌اندازی کنیم.
امکان هاست تمام سایت‌های دولتی در داخل کشور از نظر فنی وجود دارد
مدیر یکی دیگر از دیتاسنترهای داخلی گفت: قرار بود به شرکتهای دارای مجوز IDC تا دو سال، پهنای باند رایگان داده شود اما بعدها مشخص شد که این پهنای باند برای اینترانت رایگان است و نه برای اینترنت، به همین دلیل هزینه‌ی میزبانی سایت‌های ما در داخل کشور بیشتر خواهد شد.
عبدالله فاتح اظهار کرد: امکان هاست تمام سایت‌های دولتی در داخل کشور از نظر فنی وجود دارد و ما نیز مشکلی در این زمینه نداریم و حتی در محاسبه‌ی ظرفیت‌هایمان نیازها را فراتر از چند سایت خصوصی دیدیم و این توان وجود دارد که سایت‌های دولتی البته آن‌هایی که تمایل دارند را میزبانی کنیم.
به گفته‌ی وی متاسفانه دولتی‌ها و سازمان‌های دولتی تمایل چندانی برای میزبانی سایتهایشان در داخل کشور ندارند و علی‌رغم سرمایه‌گذرای‌های عظیمی که در این رابطه انجام شده است، توسط سازمان‌های دولتی رغبتی به این کار نشان داده نمی‌شود.
او با اشاره به بحث هزینه در این رابطه و با تاکید بر این که هزینه‌ی استفاده از این امکان قابل مقایسه با خارج از کشور نیست گفت: به عنوان مثال هزینه‌ی دو مگ پهنای باند در خارج از کشور، 40 دلار است اما همین میزان در داخل کشور به حدود دو میلیون تومان بودجه نیاز دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه یزد گفت: گریزان بودن مشتریان دولتی در همکاری با IDC در حال حاضر همراه با دلایل منطقی امنیتی است، اما در فنآوری اطلاعات با رمزنگاری و مدیریت امنیتی داده‌ها مشکل مرتفع خواهد شد؛ جدید بودن بحث حضور بخش خصوصی در IDC به ایجاد بستر فرهنگی نیاز دارد.
محمد مهران لسان صدق گفت: بیشترین معضل در کشور وجود داده‌های پراکنده و تکراری در سازمان‌هاست که سرباری را ایجاد کرده است اما وجود دیتاسنترهای داخلی باعث تجمیع و حفظ داده‌ها در داخل کشور است.
با قانون نمی‌توان ضعف دیتاسنترها را توجیه کرد
معاون فنآوری اطلاعات دانشگاه شهید بهشتی گفت: دیتاسنترهای یا مراکز داده‌ی دانشگاهی و سازمانی تنها برای رفع نیاز داخل مجموعه است و تعهد رقابت با دیتاسنترهای داخلی را ندارند.
علی‌رضا طالب‌پور با تاکید بر این که دیتاسنترهای داخلی باید خود را با ارایه‌ی سرویس مناسب به اثبات برسانند تصریح کرد: با قانون نمی‌توان ضعف دیتاسنترها را توجیه کرد بلکه با ایجاد فضای مطمئن سازمانها به آنها روی خواهند آورد؛ در فرهنگ ایران بهترین شیوه‌ی جوابگویی ارایه‌ی کار با کیفیت خوب برای اثبات توانایی‌ها است.
وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر توان به حدی نیست که دانشگاه‌ها به راحتی با دیتاسنترهای داخلی همکاری کنند و ترجیح می‌دهند با صرف هزینه‌ی خود به ایجاد IDC اقدام کنند.
وجود دیتاسنتر دولتی برای منابع دولتی ضرورت دارد
مدیر گروه فن‌آوری‌های نوین پژوهشکده‌ی مجلس گفت: عواملی چون تحریم باعث میشود بزرگترین دیتاسنتر داخل کشور تنها سرور تحت سیستم عامل لینوکس را سرویس دهد، در حالی که بیشتر کاربران داخلی از ویندوز استفاده می‌کنند.
رضا باقری گفت: وجود دیتاسنتر دولتی برای منابع دولتی ضرورت دارد و دیتاسنترهای خصوصی اولویت بعدی میزبانی اطلاعات برای ارگان‌های دولتی نسبت به مراکز خارجی است.
باقری ادامه داد: برای ایجاد دیتاسنتر 12 تا 16 میلیارد تومان هزینه صرف میشود که به شرایط فیزیکی و پهنای باند خاص نیاز دارد و توجیهی برای پرداخت این هزینه توسط هر سازمانی وجود ندارد.
اصطلاح عام است و تعریف مرز مشخصی برای آن سخت است
استاد دانشگاه صنعتی شریف معتقد است: مشکل در خصوص دیتاسنترها در مفهوم کلان کشور است و دولت نباید دوباره کاری کند، اگر هدف رشد بخش خصوصی است نباید با بخشی که تازه در حال قدرتمند شدن است رقابت کرد، زیرا نتیجه‌ی این رقابت ناعادلانه همیشه متوجه دولت خواهد بود.
محمد پاکروان با اشاره به این که اگر دولت می‌خواهد سیاستگذاری کلان در IT را توسعه دهد باید تلاش کند از منابع خصوصی در حوزه‌های موجود استفاده کند، اظهار کرد: وضعیت دیتاسنتر یا IDCها در کشور مانند وضعیتی است که سال‌های گذشته در خصوص ارایه‌ی سرویس‌های اینترنت بوجود آمده بود و نهادهای دولتی در عرصه‌ی ارایه‌ی خدمات اینترنتی وارد شدند اما به تدریج عرصه را رها کردند.
هاست کرن تمام سایت‌های دولتی در داخل کشور امری ضروری بود
یک عضو هیات علمی دانشگاه، با تاکید بر این که ایجاد دیتاسنتر و هاست کرن تمام سایت‌های دولتی در داخل کشور امری ضروری بود گفت: با توجه به مصوبه‌ی شورای عالی IT و الزام این موضوع طبیعتا بسیاری از اطلاعات مهم و حساس به ویژه در برخی سازمانها در داخل کشور هاست شده و این خود از بسیاری از مشکلات جلوگیری می‌کند.
ناصر یزدانی اظهار کرد: در دیگر کشورها فعالیت در این حوزه بر اساس مشتری‌مداری است و مشتری خود انتخاب می‌کند که به چه صورتی اطلاعاتش هاست شود و اگر این توانایی را داشته باشد، خود هاستی برای آن ایجاد می‌کند.
در هر حال نظر کارشناسان درباره‌ی لزوم وجود دیتاسنترهای داخلی و بررسی علل عملکرد ناموفق این مراکز در داخل کشور با توجه به این که در ایران تجربه‌ی ایجاد دیتاسنتر با همه‌ی این پشتوانه‌ها وجود نداشته است و شرکت‌هایی که مجوز گرفتند به قوت عمل نرسیده‌اند بر این است که هیچ قانون و قاعده‌ی مشخصی برای ایجاد دیتاسنتر در کشور وجود ندارد و حتی برای کنترل و نوع خدمات، قراردادها و نوع استاندارد جزو آیین‌نامه‌ی مختصر در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درج شده است و در حال حاضر قانون مدونی درباره‌ی دیتاسنتر دولتی وجود ندارد که این مساله باید از سوی مسوولان مربوطه مورد توجه واقع شود.
