معاون سابق امور زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: دولت هرچه سریعتر کارت سوخت را بدون افزایش قیمت احیا کند و بعد از بدست آمدن آمار مصرف، در این زمینه سیاستگذاری کند.
براساس تصمیم شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه قیمت بنزین کمتر از یک ماه آینده افزایش خواهد یافت و نظام سهمیه‌بندی که در سال 94 با تصمیم اشتباه دولت حذف شد دوباره از سر گرفته خواهد شد.
پیشتر خبرنگار فارس از مسئولان کسب اطلاع کرده بود که در کنار بازگشت نظام سهمیه بندی، قیمت بنزین آزاد و سهمیه بندی در کنار هم افزایش پیدا خواهد کرد هر چند که به نظر می رسد این افزایش قیمت قابل ملاحظه نیست. روز چهارشنبه هفته گذشته نیز رئیس دفتر رئیس جمهور اعلام کرد تصمیم گیری در باره افزایش قیمت بنزین در روز پنجشنبه همان هفته صورت خواهد گرفت و تاکنون نتیجه بررسی های دولت اعلام نشده است. روز گذشته نیز توسط شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی اطلاعیه ای صادر شد که در آن اطلاعیه رسما گفته شد کسانی که موفق به ثبت نامه کارت سوخت در مهلت قبلی نشده اند از ساعت 24 شب گذشته می توانند اقدام به ثبت نام کنند. این اطلاعیه نشان می دهد که دولت در حال آماده سازی شرایط برای احیای کارت سوخت و باز گشت نظام سهمیه بندی است.
در همین خصوص با محمدرضا محمدخانی معاون سابق امور زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفت وگو کردیم که در ادامه این گفت‌وگو را ملاحظه می کنید.
فارس: همانطور که مطلع هستید دولت ظاهرا تصمیم به احیای کارت سوخت گرفته است و این سوال مطرح می شود که کدام شیوه اجرا به عدالت نزدیک تر است آیا دولت مانند گذشته به هر خودرو سهمیه بدهد یا اینکه سهمیه را برای هر فرد در نظر بگیرد شما به عنوان کارشناس که سالها در این حوزه فعالیت داشتید نظرتان چیست؟
محمدخانی: من صریح بگویم که مخالف اعطای سهمیه بنزین به هر فرد هستیم و این را گونه ای گدا پروری می دانم. قبل از اینکه مسئولان فعلی این اشتباه را انجام دهند و کارت سوختی را که استفاده از آن یک فرهنگ شده بود به یک باره حذف کنند اماری وجود داشت که نشان می داد 44 درصد از بنزین کشور را وسایل نقلیه عمومی مصرف می کنند.که شامل تاکسی ها و آژانس ها می شد، 9.5 درصد را نیز موتور سیکلت ها استفاده می کردند و مابقی بنزین را نیز ماشین های شخصی و دولتی که شامل ماشین های نظامی، آمبولانس ها، ماشین های سیاسی و برخی ادوات کشاورزی و قایق های موتوری هم می شد مصرف می کردند.
بعد از تفکیک این ارقام متوجه شدیم فقط 38 درصد بنزین را ماشین های شخصی مصرف می کنند. حالا شما ببینید مثلا اگر امروز 80 میلیون بنزین در کشور مصرف می شود رقم استفاده از ماشین های شخصی بالا نیست.
اینکه می گویند بیشتر بنزین را نیز افراد ثروتمند استفاده می کنند باید بررسی کرد که چه مقدار خودروی پرمصرف داخلی داریم که در دورانی که کارت سوخت وجود داشت این آمارها وجود داشت اما با این کار اشتباهی که در سال 94 صورت گرفت این آمار ها از از بین رفت.
در اینجا بحث عدالت را مطرح می کنند که من می گویم در طول 40 سال گذشته که بلیت اتوبوس 2 ریال بود و الان به حدود 1000 تومان رسیده است حال سوال اینجا است که چه کسانی اتوبوس سوار می شوند آیا پولدارها سوار می شوند؟ و این آیا عدالت است که بلیت اتوبوس هزاران برابر شود؟ کجای این عدالت است؟ حالا در این شرایط اقتصادی که داریم گفته شده است مثلا به هر فرد روزانه 1 لیتر بنزین بدهیم، آیا این عدالت است؟ این کار شرایط را بدتر خواهد کرد.
فارس: پس به نظرتان چه کاری باید انجام داد؟
محمدخانی: به نظر من ابتدا باید کارت هوشمند سوخت راه بیافتد و بعد از 2 یا 3 ماه آمارهای مصرف به دستشان بیاید وبعد براساس ان تصمیم گیری کنند.
در گذشته حدود 24 تا 25 میلیون خودرو داشتیم که البته الان آمار دقیق را نمی دانم وقتی می خواهیم برای این تعداد خودرو برنامه ریزی کنیم آیا باید دیگران را هم وارد این برنامه کنیم مثلا به کودکانی که خودرو ندارند هم سهمیه بدهیم؟ این کار اصلا صحیح نیست.
وقتی آمار مصرف بیرون آمد و مشخص شد که کدام گروه از خودروها بیشترین مصرف را دارند انگاه باید سیاست خود را اجرا کنیم و برنامه ریزی کنیم.
این سوال از آقای زنگنه جای خود را دارد که باید پرسید با چه تدبیری کارت سوخت را حذف کرد و کاری کرد که به جای انکه هر فرد از کارت سوخت شخصی استفاده کند الان از کارت جایگاه استفاده می کنند و این کار خسارت هایی را وارد آورد. این اشتباه بزرگ وزارت نفت بود و الان نیز به نظر من که 12 سال در این زمینه فعالیت داشتم و کار تحقیقاتی انجام دادم ابتدا باید کارت سوخت فعال شود هرچه سریعتر و آمارگیری صورت گیرد و بعد براساس آمار تصمیم گیری شود. من معتقدم وقتی کارت هوشمند راه بیافتد مصرف کمتر خواهد شد و هیچ تعللی در احیای آن جایز نیست.
فارس: الان برخی ها معتقدند علت بالا بودن مصرف در آمار ها بحث قاچاق است و دولت برای حذف قاچاق دنبال افزایش قیمت بنزین است به نظر شما این افزایش قیمت چقدر می تواند در کنترل و حذف قاچاق موثر باشد؟
محمدخانی: باید شفاف بگویم که دولت وظیفه اش حذف قاچاق است اما نباید در این خصوص با مردم برخورد کند. من هم می دانم که مصرف بالا است و این مصرف متعلق به مردم نیست اما معتقدم که این میزان مصرف را نمی توان با افزایش قیمت کنترل کرد.
الان قیمت ارز روند صعودی دارد که این موضوع موجب می شود دوباره قیمت بنزین بالا رود پس از دولت باید پرسید که تا کجا باید این بازی را درآود؟ الان داریم مقصر شرایط فعلی را دولت آمریکا معرفی می کنیم و این شرایط موجب شده است تا قیمت دلار را بالا ببریم حالا اگر فردا دلار رسید به 30000 تومان ایا باید قیمت بنزین را 15 هزار تومان تعیین کنیم؟ براین اساس ناتوانایی های خودمان را به گردن دیگران انداخته ایم.
فارس: الان که موضوع افزایش قیمت بنزین مطرح شده است و هنوز اتفاقی رخ نداده بحث افزایش قیمت اجناس مطرح شده است برای کنترل این شرایط باید چه اقداماتی انجام داد؟
محمدخانی: دولت در ابتدا باید بداند که بنزین نه متعلق به دولت است و نه متعلق به حکومت و در قانون اساسی گفته شده است که مواد هیدروکربوری متعلق به مردم است پس دولت حق ندارد به مردم فشار وارد کند.
اما دولت به خاطر بالارفتن هزینه هایش سعی دارد تا از این طریق به مردم فشار وراد کند در صورتیکه دولت باید ساختارش را اصلاح کند و یک نفر باید در این زمینه پیش قدم شود وقتی دولت فربه شد و هزینه هایش بالارفت قطعا به مردم نیز فشار می اورد.
پس این موضوع را دولت باید بداند که هر تغییر قیمتی رو دیگر اجناس تاثیر می گذارد که باید به دنبال کاهش تاثیر باشد.
الان شرایط اقتصادی کشور به گونه ای است که خیلی از افراد از شهرستان به تهران می ایند تا مسافرکشی کنند خب تکلیف این افراد چه می شود؟ برای همین است که میگویم ابتدا باید کارت سوخت احیا شود تا هم میزان مصرف مشخص شود و هم میزان درصد مصرف خودروها که در این صورت می توان برایشان برنامه ریزی کرد به عنوان مثال آن‌گروهی که بیشترین مصرف را دارند باید ازشان عوارض دریافت کرد. خب به تبع آن فردی که بیشترین مصرف را دارد هم آلودگی ایجاد میکند و هم خطرات برای دیگران ایجاد می کند و به ترتیب شرایط را به هم خواهد زد برای همین باید از او عوارض بیشتری گرفت.
الان شرایط اقتصادی به اندازه کافی سخت شده است و شرایط زندگی برای مردم سخت است به همین دلیل باید با دقت رفتار کرد.
فارس: خب با این تفاسیر بالاخره چه کنیم که هم مصرف کنترل شود و هم شرایط اقتصادی بدتر از این نشود؟
محمدخانی: من معتقدم در وهله نخست باید کارت سوخت احیا شود و همه ملزم به استفاده از کارت سوخت باشند که این کار باید هرچه سریعتر انجام شود و از سوی دیگر باید این کارت پیوند بخورد با کارت بانکی زیرا هیچ کس کارت بانکی خود را به دیگران نمی دهد تا از این طریق بتوان میزان مصرف را بدست آورد.
من زمانی که کارت سوخت می خواست راه اندازی شود اعلام کردم باید برای دریافت کارت سوخت شرط گذاشت که کارت سوخت باید به وسایل نقلیه ای اختصاص یابد که اولا بیمه داشته باشد و در ثانی باید معاینه فنی نیز داشته باشد که اینکار موجب می شود تا ساختار شکل گیرد. حتی گفتم افرادی که زیاد جریمه می شوند نیز باید کارت هوشمند سوختشان را بسوزانند تا مجبور شود با کارت هوشمند جایگاه بنزین بزند و جایگاه دار باید قیمت بنزین بیشتری را با او حساب کند.
فارس: پس تا اینجا شما می فرمایید که کارت سوخت احیا شود بدون افزایش قیمت؟
محمدخانی: بله. البته در مرحله نخست
فارس: این کار تا چه زمانی ادامه پیدا کند و مرحله دوم چه اقدامی انجام شود؟
محمدخانی: بعد از آنکه آمار استخراج شد مشخص می شود که کدام دسته از خودروها بیشترین مصرف را دارند. الان گفته می شود مصرف بنزین در ایران بالا است در صورتیکه من با سند و مدرک می گویم قبل از ورود آقای زنگنه به وزارت نفت رتبه ایران در سرانه مصرف بنزین 37 بود اما الان با حذف کارت سوخت ممکن است شرایط تغییر کرده باشد.
بنابراین بعد از بدست آمدن آمار و اطلاعات می توان برای گروه پرمصرف تدابیری اندیشید این موضوع خیلی مهم است وقتی بنزین را دو نرخی می کنید اقتصاد خود را با بنزین قیمت بالاتر تطبیق خواهد داد به همین دلیل من معتقدم قیمت را تغییر ندهیم و کارت سوخت را راه اندازی کنیم.
بعد حتما اعلام کنیم که کارت سوخت خود را در اختیار افراد دیگر قرار ندهید زیرا اگر مصرف بالا رود قطعا به شما عوارض خواهد خورد و کاری انجام دهیم تا مصرف واقعی مشخص شود. و بعد از مشخص شدن وضعیت مصرف می توانیم برای گروه های مختلف سهمیه در نظر گرفت هر چند که من با سهمیه بندی مخالف هستم اما بالاخره باید کاری کرد تا مصرف کنترل شود. البته موضوع ساخت خودروی کم مصرف نیز مطرح است که دولت باید به سمت تولید این خودروها نیز رود.
فارس: برخی از مسئولان دولتی معتقدند که افزایش قاچاق سوخت ربطی به نرخ دلار ندارد آیا شما هم با این موضوع هم نظرید؟
محمدخانی: این صحبت ناشی از عدم آگاهی این افراد است. زمانی که قیمت بنزین سوپر 800 تومان بود قیمت بنزین در فوب خلیج فارس با قیمت دلار 950 تومانی حدود 60 سنت بودکه با این شرایط قیمت سوپر در ایران بالاتر از قیمت فوب خلیج فارس بود این موضوع موجب شد تا قاچاق به طور کلی به کشورهای شرقی و جنوب خلیج فارس قطع شود اما کمی به سمت غرب کشور می رفت. اما وقتی قیمت ارز تغییر یافت و قیمت بنزین ثابت بود چطور می گویند قاچاق ربطی به افزایش قیمت ارز ندارد. واقعا باید به سواد این افراد شک کرد.
در همین رابطه: پاسخ به ۴ پرسش پرتکرار درباره ثبت‌نام کارت سوخت/کارت‌های بانکی کارت سوخت می‌شوند
از ساعت 24 نهم اردیبهشت ماه دور جدید ثبت نام برای دریافت کارت سوخت آغاز شد و این مرحله از ثبت نام مخصوص افرادی است که سال گذشته نتوانسته بودند این کار را انجام دهند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس، از ساعت 24 روز نهم اردیبهشت ماه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران کار ثبت نام از متقاضیان کارت سوخت در یک سال اخیر را برای بار دوم آغاز کرد که این مرحله از ثبت نام مخصوص افرادی است که سال گذشته در جریان ثبت نام کارت سوخت نتوانسته بودند این کار را انجام دهند.
براساس تصمیم شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه به زودی قرار است عرضه بنزین به صورت کارت و در قالب عرضه دو نرخی بنزین صورت گیرد هرچند هنوز از میزان افزایش قیمت ها خبری در دست نیست ولی ظاهرا به نظر می رسد قیمت بنزین در این روش فقط حدود 20 تا 30 درصد بیشتر افزایش نخواهد یافت و اختلاف بنزین سهمیه ای با بنزین آزاد نیز زیاد نخواهد بود.
در این گزارش به برخی از سوالاتی که برای مخاطبان خبرگزاری فارس در خصوص نحوه ثبت نام کارت سوخت مطرح شده است، پاسخ داده ایم:
*دارندگان کارت سوخت ثبت نام نکنند
ابتدا باید تاکید داشت ثبت نام کارت سوخت تنها برای افرادی است که کارت سوخت خودرویشان به هردلیلی در دسترس نیست و احیانا مفقود شده است بنابراین آن دسته از صاحبان خودرویی که دارای کارت سوخت هستند نیازی نیست که در این سامانه ثبت نام کنند.
در دوره ابتدایی ثبت نام کارت سوخت که سال گذشته صورت گرفت حدود 2 میلیون و 200 هزار نفر در این سامانه ثبت نام کرده اند که انتظار می رود در دوره جدید ثبت نام به این تعداد افزوده شود.
*کارت‌های بانکی تبدیل به کارت سوخت می شوند
موضوع مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که افرادی که در سامانه ثبت نام می کنند باید یک کارت بانکی خود را به سامانه معرفی کنند زیرا در این طرح کارت سوخت جدیدی برای این دسته از افراد صادر نخواهد شد و همان کارت بانکی معرفی شده در سامانه، کار کارت سوخت را در جایگاه های عرضه سوخت برایشان انجام می دهد.
این اقدام وزارت نفت، اقدام هوشمندانه ای در راستای مشخص شدن میزان دقیق مصرف بنزین هر خودرو است زیرا عملا افرادی که کارت بانکیشان به عنوان کارت سوخت معرفی شده است هرگز حاضر نیستند که این کارت را در اختیار افراد دیگری قراردهند.
*برای ثبت نام کارت سوخت شماره VIN خودرو نیاز است
اما موضوع مهم دیگری که در اینجا برای مخاطبان فارس مطرح شده است این موضوع است که برای ثبت نام کارت سوخت آیا سند محضری نیاز است یا سند سبزی که توسط نیروی انتظامی صادر می شود که در پاسخ به این سوال باید گفت برای ثبت نام در سامانه ثبت کارت سوخت شماره VIN خودرو نیاز است که این شماره در کارت خودرو و یا سند سبز موجود است.
* کارت سوخت خریداران خودرو جدید صادر می شود
همچنین این نکته را باید گفت که کسانی که اقدام به خرید خودروی جدید می کنند در مرحله شماره گذاری به دلیل اتصال سیستم شماره گذاری این خودروها به سامانه کارت سوخت، کارت سوخت آنها صادر می شود و نیازی نیست که مالکان این دست از خودروها اقدام به ثبت نام در سامانه کنند فقط کافی است منتظر باشند تا کارت سوخت خودرویشان از طریق اداره پست تحویل گیرند.
در پایان نیز یادآور می شود مالکان خودرو و موتور سیکلت که به هر دلیلی کارت سوخت ندارند می‌توانند با مراجعه به سامانه www.mob.gov.ir ، اپلیکیشن دولت همراه و یا کد دستوری *4# به منظور دریافت کارت سوخت، تقاضای خود را ثبت کنند.
