ITanalyze

تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران :: Iran IT analysis and news

ITanalyze

تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران :: Iran IT analysis and news

  عبارت مورد جستجو
تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران

۲۳۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «مرکز ملی فضای مجازی» ثبت شده است

تحلیل


سند افق مطلوب کمیسیون عالی ارتقای تولید محتوا در فضای مجازی با هدف‌هایی چون سیاست‌گذاری، طراحی‌ برنامه‌های کلان و هم‌افزایی ملی کشور منتشر شد.

به گزارش خبرنگار مهر؛ کمیسیون عالی ارتقای تولید محتوای مرکز ملی فضای مجازی، سند افق مطلوب این کمیسیون را به تصویب رسانده است. این سند با اهدافی از جمله برنامه‌ریزی هوشمندانه در امور فرهنگی، اجتماعی و محتوایی فضای مجازی و در دامنه موضوعات حوزه تولید، توزیع، توصیه و مصرف محتوا، مرتبط با ذی‌ربطان حاکمیتی، دولتی، خصوصی و مردمی و با رویکرد مسئولیت‌پذیر نسبت به مسائل مردم و کشور، در نخستین جلسه از دوره جدید کمیسیون، بررسی و تصویب شد.

بر اساس متن این سند، کمیسیون به قرارگاه فرماندهی حوزه فرهنگی، اجتماعی و محتوای فضای مجازی تبدیل و فرآیندهای شناخت صحنه، تنظیم روابط و فرآیندها، هماهنگی، همکاری، هم‌افزایی، برنامه‌ریزی، ارزیابی و اثرسنجی در سه سطح عملیات واکنش سریع، طراحی اقدامات میان‌مدت و طرح‌های کلان و بلندمدت در این کمیسیون پیگیری می‌شود.

این سند همچنین افق دید کمیسیون را ایجاد نهاد پایدار حکمرانی و فناوری حل مسئله در عرصه فرهنگی اجتماعی و محتوایی فضای مجازی توصیف می‌کند و ایده اصلی آن «مسئولیت‌پذیری» نسبت به وضعیت حوزه فرهنگی اجتماعی و لایه محتوای فضای مجازی است.

ضمانت اجرایی مصوبات نیز به عنوان یکی از چالش‌های کلیدی کمیسیون، یکی دیگر از مسائلی است که در متن سند تصویر مطلوب کمیسیون محتوا به آن پرداخته شده است.

بر همین اساس، مواردی چون «گزارش ارزیابی عملکرد دستگاه به رئیس جمهور و رهبر معظم انقلاب»، «گزارش‌های نظارتی و ترک فعل به دستگاه‌های نظارتی و بازرسی همچون دیوان محاسبات و بازرسی ریاست جمهوری و سازمان بازرسی»، «اثرگذاری بر جریان مالی در حوزه محتوا با ابزارهایی همچون صندوق‌های مالی مشترک»، «تعامل نزدیک با سازمان برنامه و بودجه قبل از تصویب برنامه و حین برنامه» و نیز «انعکاس عملکرد دستگاه‌ها در رسانه‌ها»، به عنوان ضمانت‌های اجرایی مصوبات این کمیسیون، در نظر گرفته شده‌اند.

در متن سند مذکور، موضوعات سلبی و ایجابی با مخاطب اقشار مختلف کاربران فضای مجازی در حوزه تولید، توزیع، توصیه و مصرف محتوا مرتبط با ذی‌ربطان حاکمیتی، دولتی، خصوصی و مردمی ذیل موضوعات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محلی، استانی، ملی، منطقه‌ای و جهانی، به عنوان دامنه موضوعات شناخته می‌شود.

این سند همچنین ابزارهای اعمال حکمرانی در اختیار کمیسیون را به دو دسته سخت و نرم تقسیم کرده است که بر همین مبنا، «سیاست‌گذاری»، «تنظیم مقررات»، «تقسیم کار ملی»، «مشارکت در فرآیندهای قانون‌گذاری» و «مشارکت در فرآیندهای پالایش و مسدودسازی»، به عنوان ابزارهای حکمرانی سخت و «پیوست فرهنگی و تنظیم استانداردها»، «رده‌بندی، رتبه‌بندی و اعطای نشان»، «مسئولیت سکو»، «مسئولیت مالک، تولیدکننده و ناشر محتوا»، «مسئولیت اجتماعی»، «رسانه و افکار عمومی» و «حمایت، تعامل و هدایت»، به عنوان ابزارهای نرم حکمرانی اعلام شده است.

بر همین اساس، مصوب شد که اعضای کمیسیون از دانش روز حوزه فرهنگی، اجتماعی و محتوایی فضای مجازی برخوردار، با چالش‌ها و فرصت‌های آن آشنا بوده و از اخبار و اطلاعات آنچه در صحنه فرهنگ کشور و زیست‌بوم محتوا رخ می‌دهد، آگاه باشند. آن‌ها همچنین باید کاربر فضای مجازی بوده و با مردم و کاربران فضای مجازی در ارتباط و از مسائل آنان مطلع باشند.

دستگاه‌های عضو این کمیسیون نیز ملزم به استفاده از ظرفیت فکری و نگاه راهبردی کمیسیون در تنظیم برنامه‌ها و بودجه سالانه هستند و باید کمیسیون را به‌عنوان یک فرصت در رفع چالش‌ها و هماهنگی و هم‌افزایی میان سایر دستگاه‌ها بدانند.

بر مبنای تقسیم وظایف کلی صورت گرفته در متن این سند، معاونت محتوای مرکز ملی فضای مجازی و دبیرخانه کمیسیون تعامل نزدیک و مستمر خواهند داشت و بخش‌های مختلف این معاونت، در زمینه شناخت وضعیت محتوای فضای مجازی، پیشنهاد عملیات واکنش سریع، تنظیم‌گری روابط و فرآیندها و نیز تهیه پیش‌نویس اسناد و طرح‌های کلان، باید با کمیسیون همکاری کنند.

علاوه بر این، پژوهشگاه فضای مجازی نیز باید در پشتیبانی علمی و پژوهشی از مجموعه فعالیت‌ها و مصوبات کمیسیون از جمله در تهیه پیش‌نویس مصوبات کمیسیون همچون طرح‌های کلان و عملیات واکنش سریع، در حوزه مطالعات تطبیقی کشورهای خارجی و نیز ملاحظات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی داخلی، نقش سازنده و فعال ایفا کند.

خبرگان و دانشگاهیان، کنشگران مردمی و فعالین زیست بوم محتوا، مردم، شورای عالی فضای مجازی و رسانه‌ها نیز در زمره سایر ذینفعانی هستند که در متن این سند به روابط آنها با کمیسیون پرداخته شده است.

مصوبه مجلس برای امنیت سایبری کشور

سه شنبه, ۲ آبان ۱۴۰۲، ۰۴:۲۵ ب.ظ | ۰ نظر

نمایندگان مجلس شورای اسلامی به منظور ارتقای ضریب امنیت پایدار و کاهش جرایم امنیتی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی را موظف کردند تا نسبت به تهیه سند راهبردی امنیت و طرح جامع پایش اطلاعاتی کشور اقدام کند.
به گزارش فارس نمایندگان در جلسه علنی امروز(سه‌شنبه،دوم آبان) مجلس شورای اسلامی،  بندهای (ب)، (پ) و (چ) ماده 103 لایحه برنامه هفتم توسعه را به تصویب رساندند و بر این اساس نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به منظور ارتقای ضریب امنیت پایدار و کاهش جرایم امنیتی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی را موظف کردند تا نسبت به تهیه سند راهبردی امنیت و طرح جامع پایش اطلاعاتی کشور اقدام کند. همچنین دستگاه‌های اجرائی مکلفند به‌منظور ارتقای قدرت رایانیکی (سایبری) جمهوری اسلامی ایران به تراز قدرت‌های تأثیرگذار جهانی و همچنین پیشگیری و مقابله با حوادث فضای مجازی و صیانت و حفاظت از امنیت فضای مجازی کشور با مرکز ملی فضای مجازی کشور همکاری نمایند. در ضمن وزارت اطلاعات را موظف کردند تا نیازمندی‌های اطلاعاتی نهادهای امنیتی، نظامی و انتظامی مستقر در مرز را تأمین کند.

بند (ب) - وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است با همکاری وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه نسبت به تمهید شکل گیری کارورهای امنیت تشخیص صلاحیت شده برای ارائه خدمات امنیت رایانیکی (سایبری) برای تأمین نیاز بخش های دولتی و غیردولتی و تقویت طرف عرضه این خدمات اقدام نماید.

 بند (پ) - به منظور ارتقای ضریب امنیت پایدار و کاهش جرایم امنیتی، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی با همکاری دستگاه های ذیربط از جمله وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه موظف است، نسبت به تهیه سند راهبردی امنیت و طرح جامع پایش اطلاعاتی کشور با تقسیم کار ملی با رویکرد مبارزه با اقدامات بیوتروریستی، ناامنی، اختلال و تهدید علیه امنیت کشور اقدام و تا پایان سال اول برنامه به تصویب شورای عالی امنیت ملی برساند.

تبصره -۱ سازمان مکلف است منابع ارزی مورد نیاز اجرای برنامه های مصوب وزارت اطلاعات را در طول سال های برنامه به گونه ای تأمین نماید که سهم منابع ارزی مورد نیاز از سال اول برنامه کمتر از اعتبار ارزی پیش بینی شده در سال ۱۴۰۱ نباشد.

تبصره -۲ سازمان مکلف است نسبت به حفظ ردیف سازمان اطلاعات سپاه در چهارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی و تأمین اعتبارات ارزی ردیف «شهید فنی» در طول سال های برنامه به گونه ای اقدام نماید که سهم منابع ارزی مورد نیاز از سال اول برنامه کمتر از اعتبار ارزی پیش بینی شده در سال ۱۴۰۱ نباشد.

بند(چ)- دستگاه‌های اجرائی مکلفند به‌منظور ارتقای قدرت رایانیکی (سایبری) جمهوری اسلامی ایران به تراز قدرت‌های تأثیرگذار جهانی و همچنین پیشگیری و مقابله با حوادث فضای مجازی و صیانت و حفاظت از امنیت فضای مجازی کشور با مرکز ملی فضای مجازی کشور همکاری نمایند.

بند(ت)- نهادهای نظامی، انتظامی و سایر نهادهای مسؤول مستقر در مرز، با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح موظفند نسبت به ایجاد و پشتیبانی دسترسی وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه به داده های سامانه های مرزی خود و امکان مناسب استقرار سامانه های اختصاصی وزارت اطلاعات در مرز، اقدام نمایند. وزارت اطلاعات موظف است با استفاده از داده های اطلاعاتی موجود و با رعایت کلیه ملاحظات حفاظتی و براساس کارویژه مرز شورای امنیت کشور، نیازمندی های اطلاعاتی نهادهای امنیتی، نظامی و انتظامی مستقر در مرز را تأمین نماید.

دستورالعمل چگونگی نحوه تبادل اطلاعات و وظایف دستگاه ها ظرف شش ماه پس از ابلاغ این قانون، توسط شورای امنیت کشور ابلاغ می گردد.

کمیسیون عالی ارتقای تولید محتوای مرکز ملی فضای مجازی سند افق مطلوب این کمیسیون را به‌منظور برنامه‌ریزی هوشمندانه در امور فرهنگی، اجتماعی و محتوایی فضای مجازی با رویکرد مسئولیت‌پذیر نسبت به مسائل مردم و کشور بررسی و تصویب کرد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، در این کمیسیون بر «مسئولیت‌پذیری در برابر محتوای فضای مجازی»، «ضرورت توجه به نیازها و مسائل مردم»، «بهره‌مندی از ظرفیت خبرگان حوزوی و دانشگاهی» و «ارتباط و تعامل نزدیک با کنشگران مردمی و فعالین زیست‌بوم کسب‌وکار» تأکید شد.
در ادامه این جلسه، با توجه به عملیات غرورآفرین و شجاعانه مردم مظلوم غزه و جنایات اسفناک رژیم کودک‌کش اسرائیل، «برنامه حمایت از فعالیت‌های مردمی در زمینه نقش‌آفرینی ملی و بین‌المللی با موضوع فلسطین» ارائه و به بحث گذاشته شد که براساس آن اعضای کمیسیون ضمن بیان اینکه مسئله فلسطین، مسئله‌ای انسانی است و مختص به جهان اسلام نیست، بر لزوم برنامه‌ریزی جهت همگرایی و هم‌افزایی قوه عقلانیت و احساسات مردم ایران و جهان تأکید کردند.
بنابراین گزارش، استفاده از فناوری‌های تولید تصویر به کمک هوش مصنوعی به‌عنوان ظرفیتی نوین و مقیاس‌پذیر در تولید سریع و خلاقانه محتوا از دیگر موضوعات مطرح شده در این کمیسیون بود.
گفتنی است؛ کمیسیون عالی ارتقای تولید محتوای فضای مجازی با مجموعه‌ای از وظایف «سیاست‌گذاری»، «طراحی برنامه‌های کلان»، «تقسیم کار، هم‌افزایی و هماهنگی ملی» و «نظارت»، در دوره جدید ضمن قدردانی از خدمات جناب آقای خالدی، با دبیری حجت‌الاسلام محمدمهدی تجریشی- معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی برگزار شد.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را موظف کردند تا ظرف شش ماه برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی را تدوین کند.
به گزارش ایسنا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان جلسه علنی نوبت دوم امروز ( دوشنبه) مجلس گزارش کمیسیون تلفیق در خصوص لایحه برنامه هفتم توسعه را بررسی کرده و بند الحاقی ۳ ماده ۶۵ لایحه را به تصویب رساندند.

بر اساس بندالحاقی ۳ ماده ۶۵ لایحه، مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری سایر دستگاه های اجرائی مرتبط، موظف است در راستای حمایت از توسعه زیست بوم تحول آفرین هوش مصنوعی قابل اعتماد و پایدار، ظرف شش ماه از زمان لازمالاجراء شدن این قانون، «برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی» را به منظور تعیین چهارچوب‌ها و ساز و کار تعامل تمامی ذی نفعان، فراهم نمودن دانش و زیرساخت های پایدار فنی، اجتماعی، اخلاقی و حقوقی، ترویج و افزایش آگاهی نسبت به کارکردهای هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلف و همچنین آگاهی نسبت به خطرات بالقوه آن را تدوین و به تصویب شورای عالی فضای مجازی برساند.

 وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف شد با استفاده از ظرفیت سرمایه گذاری و مشارکت بخش خصوصی امکان اتصال به شبکه ملی اطلاعات را از طریق شبکه دسترسی مبتنی بر تار (فیبر) نوری و دسترسی پرسرعت روستاهای بالای بیست خانوار را فراهم کند.

به گزارش ایرنا، در نشست علنی امروز- دوشنبه ۲۴ مهر ماه- مجلس شورای اسلامی ادامه رسیدگی به جزییات لایحه برنامه هفتم در دستور کار مجلس قرار گرفت و نمایندگان با بندهای (الف) و (ب) ماده ۶۵ موافقت کردند.

در بخش شبکه ملی اطلاعات ماده ۶۵ آمده است:به منظور افزایش دسترسی به شبکه ملی اطلاعات اقدامات زیر انجام می گیرد:

الف- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است با استفاده از ظرفیت سرمایه گذاری و مشارکت بخش خصوصی، تعاونی و نهادهای عمومی و با ارتقای مدل اقتصادی و تعدیل تعرفه خدمات ارتباطی کشور، امکان اتصال اماکن اداری، تجاری و مسکونی شهرهای هر استان به شبکه ملی اطلاعات را از طریق شبکه دسترسی مبتنی بر تار (فیبر) نوری و دسترسی پرسرعت روستاهای بالای بیست خانوار فراهم کند.

در بند(ب) ماده ۶۵ آمده است: مرکز ملی فضای مجازی موظف است با همکاری دستگاههای اجرائی ذیربط، ظرف سه ماه از لازم الاجرا شدن این قانون، به استناد ردیف (۱) از جدول بند «د» «سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی» مصوب ۱۴۰۱/۵/۱۱ شورای عالی فضای مجازی، نسبت به بازنگری، تکمیل و روزآمدسازی سند «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» مصوب ۱۳۹۹/۷/۱۶ اقدام نماید و آن را به تصویب برساند.

داود منظور رییس سازمان برنامه و بودجه در تشریح بند(ب) گفت: این حکم در لایحه دولت بدین صورت آمده است که موضوع بازنگری سند راهبردی را باید چه نهادی تعیین کند این باید به تصویب شورای عالی فضای مجازی برسد این سند مصوب شورای عالی فضای مجازی است قاعدتا با توجه به اینکه موضوعات مربوط به این سند عمدتا در وزارت ارتباطات به لحاظ عملیاتی جاری می شود دولت در لایحه گفته این را باید وزرات ارتباطات با همکاری سایر دستگاهها انجام دهد .

با گذشت حدود ۲ ماه از دستور رئیس جمهور برای رسیدگی به کندی اینترنت در راستای رسیدگی به مطالبه و گلایه مردم در این زمینه، وضعیت این موضوع همچنان تعیین تکلیف نشده است.

به گزارش خبرنگار مهر، موضوع اینترنت، کندی و در دسترس نبودن آن، چندماهی است نقل محافل و اقشار مختلف جامعه شده است. از کسب و کارها تا دانشجویان که کار و زندگی شأن به این مهم وابسته است، بهبود وضعیت اینترنت را از مسئولین کشور خواستار شده اند.

در همین راستا رئیس جمهور در تاریخ ۶ تیرماه سال ۱۴۰۲ در جلسه شورای عالی فضای مجازی دستور داد کارگروهی متشکل از مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات تشکیل شود تا گلایه‌های مردمی درباره کندی اینترنت را بررسی کنند.

رئیس جمهور در این جلسه با تاکید بر اقدامات خوب صورت گرفته برای توسعه شبکه ملی اطلاعات و سکوهای ایرانی و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی به برخی گلایه‌های مردمی در سفرهای استانی در رابطه با کندی اینترنت اشاره و کارگروهی متشکل از مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را مأمور کرد تا موضوع را بررسی و حداکثر تا یک‌ماه آینده نتیجه بررسی و راهکارهای رفع دغدغه‌های مردم را ارائه کند.

پس از این جلسه، زمان آغاز فعالیت و جزئیات در مورد چگونگی تشکیل کارگروه رفع گلایه‌های مردمی از کندی اینترنت را از مرکز ملی فضای مجازی پیگیر شدیم و بدین ترتیب امیر خوراکیان سخنگو و معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی در ۱۴ تیرماه سال ۱۴۰۲ در گفتگو با خبرنگار مهر از تشکیل کارگروه و آغاز فعالیت رسیدگی به وضعیت اینترنت خبر داد و گفت: به منظور رسیدگی به وضعیت اینترنت، رئیس جمهور کشورمان در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی دستور دادند تا در کنار گزارشهایی که از توسعه شبکه و تحولات فنی در این حوزه داده می‌شود، کارگروهی به بررسی نگاه عموم کاربران و کسب و کارها به وضعیت اینترنت و نحوه استفاده از آن و کیفیتش اعم از سرعت و کیفیت بپردازد و بتواند گزارشی را در این زمینه برای شورای عالی فضای مجازی تهیه کند که در حال حاضر این کارگروه با محوریت مرکز ملی تشکیل و فعالیتش شروع شده است و امیدواریم به زودی بتوانیم بررسی‌ها و گزارش‌های لازم را در این زمینه تهیه کنیم.

وی در ادامه در خصوص چگونگی بررسی وضعیت اینترنت در کارگروه تصریح کرد: ساز و کار بررسی در همان کمیته مشخص خواهد شد احتمالاً به صورت نظر سنجی های مستقیم و غیر مستقیم از کسب و کارها و از عموم مردم، گزارش‌های فنی از مراکز مرتبط در کشور در اپراتورها و وزارت ارتباطات و از طریقی که این کار گروه تشخیص دهد قطعاً این گزارش‌ها تهیه می‌شود.

خوراکیان در ادامه در خصوص اینکه نتیجه این کارگروه چه زمان به رئیس جمهور و مردم ارائه می‌شود افزود: زمان مشخصی در مصوبه وجود ندارد اما این کارگروه در حداقل زمان ممکن این گزارش‌ها را تهیه می‌کند و به محض تهیه شدن در دستور شورای عالی فضای مجازی قرار می‌گیرد.

 

تمدید مهلت رئیس جمهور

از آنجا که پس از طی مهلت تعیین شده از سوی رئیس جمهور، کار کارگروه نیمه تمام مانده و گزارش نهایی نشده بود، یک ماه بعد و در جلسه بعدی شورای عالی فضای مجازی که در ۳ مردادماه برگزار شد، از سوی رئیس جمهور مهلت بررسی موضوع تا یک ماه دیگر تمدید و مقرر شد کارگروه بررسی کیفیت خدمات شبکه تا جلسه بعدی شورای عالی فضای مجازی به بررسی کیفی شبکه ادامه دهد.

همچنین مصوب شد کارگروه ضمن اخذ نظرات تکمیلی متخصصین جهت حل مسائل فنی به بررسی موضوع ادامه داده و به‌صورت هم‌زمان راهکارهای عملیاتی رفع مشکلات احصا شده را طراحی و تدوین کرده و اجرای این اصلاحات نیز از سوی مسئولین دستگاه‌های ذی‌ربط آغاز شود.

 

ضرب الاجل تمام شد؛ تکلیف اینترنت مشخص نشد

اکنون پس از گذشت دو ماه از دستور اولیه رئیس جمهور، مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات گزارش خود را از بررسی وضعیت اینترنت ارائه نکرده اند. ضمن اینکه به نظر می‌رسد در جدیدترین جلسه شورای عالی فضای مجازی که سه شنبه هفته جاری برگزار شد نیز گزارشی مطرح نشده و یا در صورت مطرح شدن به اطلاع عموم رسیده نشده است.

در جلسه اخیر شورای‌عالی فضای مجازی که به ریاست رئیس جمهور برگزار شد، پس از بحث و بررسی درباره وضع کسب و کارهای اینترنتی، برای توسعه و حمایت از این کسب و کارها تصمیماتی درباره ارائه خدمات جدید به آنها و همچنین پایداری خدمات‌شان برای مردم اتخاذ و مقرر شد این تصمیمات با محوریت معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری پیگیری و اجرایی شود.

پیگیری‌های خبرنگار مهر از مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات دراین باره تا لحظه تهیه این گزارش بی جواب مانده است و در حالی که مهلت تعیین شده به اتمام رسیده است، «اینترنت» همچنان تعیین تکلیف نشده و گزارشی از سوی نهادهای ذیربط ارائه و به اطلاع مردم نرسیده است.

به گزارش مهر، ناگفته نماند که مجلس شورای اسلامی نیز همزمان با جلسه روز گذشته شورا، موضوع وضعیت اینترنت را در دستور کار صحن علنی قرار داده بود و با دعوت از عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات این موضوع را مورد بررسی قرار داد.

موضوع کندی و کیفیت اینترنت فردا در مجلس شورای اسلامی و شورای عالی فضای بررسی می شود.

به گزارش خبرنگار مهر، در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی که ۳ مرداد ماه برگزار شد با دستور رئیس جمهور مقرر شد کارگروه بررسی کیفیت خدمات شبکه تا جلسه بعدی شورای عالی فضای مجازی به بررسی کیفی شبکه ادامه دهد.

حال با توجه به اتمام مهلت بررسی در کارگروه «رفع گلایه‌های مردمی از کندی اینترنت» گزارش نهایی وضعیت اینترنت در جلسه فردای شورای عالی فضای مجازی ارائه خواهد شد.

رئیس جمهور در ۶ تیرماه سال ۱۴۰۲ در جلسه شورای عالی فضای مجازی کارگروهی متشکل از مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات را مأمور کرد تا گلایه‌های مردم درباره کندی اینترنت را بررسی کنند و بدین ترتیب سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی ۱۴ تیرماه در پاسخ به مهر از آغاز فعالیت کارگروه رسیدگی به وضعیت کندی اینترنت خبر داد و پس از یک ماه از دستور رئیس جمهور، در جلسه بعدی شورای عالی فضای مجازی که قرار بود نتیجه گزارش‌ها اعلام شود، مقرر شد بررسی و فعالیت این کارگروه تا جلسه بعد شورای عالی فضای مجازی تمدید شود. همچنین مقرر شد ضمن اخذ نظرات تکمیلی متخصصین جهت حل مسائل فنی، به بررسی موضوع ادامه داده و به‌صورت هم‌زمان راهکارهای عملیاتی رفع مشکلات احصاء شده طراحی و تدوین شده و اجرای این اصلاحات نیز از سوی مسئولین دستگاه‌های ذی‌ربط آغاز شود.

اکنون با توجه به اهمیت موضوع اینترنت برای مردم و کسب و کارها و عدم ارائه کوچکترین اطلاع رسانی و شفاف سازی در خصوص فعالیت ۲ ماهه کارگروه «رفع گلایه‌های مردمی از کندی اینترنت»، بررسی این موضوع در دستور کار مجلس شورای اسلامی نیز قرار گرفته است.

در همین راستا مصطفی طاهری، رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در پاسخ به خبرنگار مهر در خصوص اقدامات مجلس در زمینه بررسی کندی اینترنت گفت: برای بررسی کیفیت اینترنت و شاخص‌های مرتبط با آن با رویکرد چالش‌های ایجاد شده برای شهروندان و کسب‌وکارهای اینترنتی روز سه شنبه در مجلس این موضوع مطرح می‌شود.

وی افزود: در این خصوص متنی نیز آماده کرده ام تا ارائه شود.

این نماینده مجلس گفت: بر اساس دستور کار هفته جاری کمیسیون صنایع و معادن مجلس، عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و سید محمدامین آقامیری رئیس مرکز ملی فضای مجازی فردا در صحن جلسه علنی مجلس حضور خواهند یافت.

مروری بر خروجی رویکرد و کارنامه طرح صیانت

شنبه, ۲۱ مرداد ۱۴۰۲، ۰۴:۳۸ ب.ظ | ۰ نظر

عمادالدین پایندهآنچه امروز در حافظه جمعی تقریبا همه مردم ایران با عنوان «طرح صیانت» به یادگار مانده، بیانگر مسیری پرچالش است که ابتدا با عنوان «طرح ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» (که در آبان ۱۳۹۷ در کمیسیون فرهنگی مجلس تهیه و اعلام وصول شد) و سپس به نام «صیانت» (بعدتر «حمایت») از حقوق کاربران در فضای مجازی (تیر ۱۳۹۹) از کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی آغاز شد و نهایتا پس از کش‌وقوس‌های فراوان در فضای عمومی و نخبگانی جامعه و جلسات پردامنه و مفصل کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت (با عنوان دقیق: «کمیسیون مشترک طرح حمایت از کاربران فضای مجازی و خدمات پایه کاربردی»)، با اعلام نظر رسمی مرکز پژوهش‌های مجلس روی طرح موسوم به «نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» (بهمن ۱۳۹۹)، به کار خود پایان داد. پایانی موقت که البته این ‌روزها بار دیگر زمزمه آغاز آن به گوش می‌رسد.
اما نگاهی دقیق‌تر به متن و حواشی طرح‌های مذکور (یا به بیان‌ بهتر، نسخه‌های متوالی طرح) حکایت از وجود حداقل دو طرح متفاوت دارد که نسخه نهایی طرح نخست در پیش‌نویس موسوم به حمایت از حقوق کاربران و طرح دوم در پیش‌نویس «نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» نمایان شده است؛ به دیگر سخن بررسی این دو نسخه به‌تنهایی می‌تواند دو رویکرد کاملا متمایز (از حیث اهداف و وضعیت مطلوب موردنظر نگارندگان و حامیان) را مشخص کند. با این وجود می‌توان از نقدهایی نیز سراغ گرفت که به‌صورت مشترک به هر دو طرح یا به تعبیر دقیق‌تر به‌طور کلی نسبت به هر نوع نگاه کل‌گرایانه‌ای به قانونگذاری که به دنبال یک نسخه برای همه مشکلات می‌گردد(one-size-fits-all)  وارد هستند.

در ادامه مروری کوتاه بر برخی از مهم‌ترین نقدهای مذکور خواهیم داشت اما پیش از آن لازم است وجوه مشترک یا مواد و بندهای سخت‌جان و مقاوم در برابر تغییر این تجربه ناموفق قانونگذاری را از نظر بگذرانیم؛ بخش‌هایی که از ابتدای این مسیر ۳ ساله تا انتهای آن جای خود را در تمامی نسخه‌ها دست‌کم با کمترین تغییرات محفوظ نگاه داشتند و در ساده‌ترین تفسیر ممکن می‌توان از آنها به‌عنوان شأن نزول اولیه طرح نزد ذی‌نفعان و طراحان آن یاد کرد.

 

تسهیم درآمد حاصل از ترافیک اینترنت

1-  این موضوع از دو منظر در نسخه اولیه طرح مورد توجه قرار گرفته است. نخست، تسهیم درآمد حاصل از تولید و فروش ترافیک میان شرکت ارتباطات زیرساخت و اپراتورهای همراه با پیام‌رسان‌های داخلی. دوم، استفاده از وجوه حاصل از فروش ترافیک خارجی برای توسعه زیست‌بوم تولید محتوا و خدمات پایه‌کاربردی داخلی. اگرچه با گذشت زمان و تغییرات نسخه‌های مختلف طرح، مورد نخست به‌تدریج از دستور کار خارج شد و به‌عنوان دستور جلسه پیشنهادی در سال ۱۳۹۹ در شورای عالی پیگیری شد، بخش دوم که به معنای استفاده از منابع مالی شرکت ارتباطات زیرساخت جهت تامین هزینه‌های حمایت از زیست‌بوم داخلی است تا آخرین نسخه طرح (نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی) باقی ماند و تا حد قابل‌توجهی تقویت شد.

براساس این نسخه، «بخشی از درآمدهای حاصل از تعرفه مصوب فروش واردات پهنای باند بین‌الملل با تصویب کمیسیون عالی و ابلاغ رئیس مرکز ملی فضای مجازی در حساب ردیف مستقل بودجه سنواتی سالیانه کل کشور و به‌صورت صد در صد تخصیص‌یافته به نام مرکز ملی فضای مجازی و نزد خزانه‌داری کل کشور واریز و با پیشنهاد رئیس مرکز ملی فضای مجازی» عمدتا صرف حمایت از توسعه خدمات شبکه ملی اطلاعات و تولید محتوای داخلی خواهد شد. 

 

نظام‌مندکردن مجوزدهی و فعالیت رسانه‌های اجتماعی (Social media) خارجی

2- پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی موجودیت‌های دیجیتالی هستند که دست‌کم تا زمان نگارش اولین نسخه طرح در سال ۱۳۹۷، نوعی بلاتکلیفی و ابهام قانونی و اجرایی نسبت به فرآیند اخذ مجوز و الزامات فعالیت آنها (خواه پیشینی یا پسینی) احساس می‌شد. اگرچه براساس مصوبات شورای عالی فضای مجازی، وزارت ارتباطات و به‌طور خاص سازمان فناوری اطلاعات ایران درخصوص تعیین و ایجاد مکانیسم اخذ مجوز و طراحی (اعمال) الزامات حاکم بر آن برای زیست‌بوم پیام‌رسان‌ها  ملزم شده است اما این اتفاق عملا تا اواسط سال ۱۴۰۰ (دولت سیزدهم) محقق نشد. از این رو، یکی از ارکان ثابت طرح صیانت از بدو نگارش تا آخرین نسخه پیش‌نویس نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی، مشخص کردن اصول حاکم بر رگولاتوری فعالیت رسانه‌های اجتماعی (خارجی و داخلی) در کشور البته با چاشنی برجسته‌کردن نقش مرکز ملی فضای مجازی بوده است.

بر این اساس، در نسخه اولیه طرح نه‌تنها «عرضه و ارائه خدمات پیام‌رسان اجتماعی (اعم از داخلی و خارجی) در کشور مستلزم ثبت در پنجره واحد و مشروط به تایید هیات ساماندهی و نظارت» در نظر گرفته شده است، بلکه هرگونه تلاش اشخاص حقیقی و حقوقی در جهت «نقض تدابیر مسدودسازی» (استفاده از فیلترشکن و VPN) صرف نظر از نوع و نحوه استفاده، جرم‌انگاری شده و وزارت ارتباطات به‌صورت صریح و مستقیم مکلف به کاهش عمدی پهنای‌باند اختصاص‌یافته به پیام‌رسان‌های خارجی شده است. با مرور آخرین نسخه طرح که در اسفندماه ۱۳۹۹ در اختیار عموم قرار گرفت ملاحظه می‌کنیم اکثر محدودیت‌های پیش‌گفته  ولو با جمله‌بندی‌ها و تعابیر قانونی روزآمدشده پابرجا هستند؛ طرفه اینکه، در پیش‌نویس طرح نظام تنظیم مقررات از ابزار مالیات بر محصولات خارجی به‌عنوان جایگزینی برای ابزارهای مرسوم اخذ مجوز و مزیت‌بخشی به زیست‌بوم پیام‌رسان‌های داخلی بهره‌گرفته شده است.

مضافا اینکه در اعمال مجازات‌های حساسی همچون تعرفه‌ترجیحی، خط‌مشی ترافیک و محدودسازی ارائه خدمت دو فیلتر نهادی (کمیسیون عالی تنظیم مقررات مرکز ملی و نظر تنظیم‌گران تخصصی) بر سر راه تصمیمات قرار داده شده است که اقدامی رو به جلو و تحسین‌برانگیز به نظر می‌رسد. به هر روی، تدارک فرآیندهای مبتنی‌بر تصمیم‌گیری جمعی در شرایطی که اصالت و اولویت با نظر نمایندگان نهادهای تنظیم‌گر تخصصی باشد، در مقایسه با واسپاری صِرف تصمیم‌گیری به یک فرد خاص (دبیر شورای عالی) یا تکلیف مستقیم در قانون (مشابه تکلیف اعمال خط‌مشی ترافیک به وزارت ارتباطات در نسخه اولیه طرح)، انعطاف‌پذیری و چابکی تصمیماتی در این سطح را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.  

 

مدیریت گذرگاه ایمن مرزی یا درگاه ورود و خروج پهنای‌باند به کشور

3- تاکید و تصریح بر سپردن مالکیت و اجازه بهره‌برداری از گذرگاه‌های ایمن مرزی به ستادکل نیروهای مسلح، اصلی‌ترین محور درون‌ماندگار طرح صیانت از بدو نگارش تا آخرین نسخه بوده است. در پیش‌نویس ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی تصمیم‌گیری درباره حدود و ثغور اختیارات وزارت ارتباطات در زمینه بهره‌برداری از درگاه‌های ورود و خروج کشور نیز منحصرا به ستادکل نیروهای مسلح سپرده شده است.

درحالی‌که در پیش‌نویس بهمن ۱۳۹۹، «کارگروهی به ریاست دبیر شورای عالی فضای مجازی جهت مدیریت گذرگاه ایمن مرزی» پیشنهاد شده که البته «نظام دسترسی، تکالیف و صلاحیت‌های دستگاه‌های مرتبط در گذرگاه‌های مرزی و آیین‌نامه‌های لازم برای اجرای مصوبات کارگروه، مبتنی‌بر سیاست‌های مصوب شورای عالی فضای مجازی به پیشنهاد ستادکل نیروهای مسلح با هماهنگی کارگروه ظرف مدت ۳ ماه به تصویب کمیسیون عالی خواهد رسید.»

در این بخش، با وجود تعدیل و تشریک اختیارات تام سپرده‌شده به ستادکل در نسخه آخر، کماکان مسئولیت و محوریت تصمیم‌گیری برای این نهاد در نظر گرفته شده است که عملا وزنه تصمیم‌گیری در کارگروه مذکور نیز به نفع نهادهای انتصابی چربش خواهد داشت. 

 

پرده اول‌؛  بحران هویت؛ من این همه نیستم!
با مرور موادی در طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» که به توضیح دامنه اختیارات کمیسیون عالی و ترکیب پیشنهادی جدید آن اختصاص پیدا کرده است، اولین نکته‌ای که به ذهن متبادر می‌شود واکنشی و منفعلانه بودن این بخش بسیار مهم از طرح است. درواقع، کلیه مسائل مورد اختلاف میان مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات دولت دوازدهم و کم‌کاری‌های انجام‌گرفته از سوی این وزارت و بخش‌های زیرمجموعه آن ازجمله‌ شرکت ارتباطات زیرساخت، سازمان فناوری اطلاعات، شورای اجرایی فناوری اطلاعات و سازمان رگولاتوری، نعل به نعل با تفویض مسئولیت متناظر به کمیسیون عالی تنظیم مقررات (متشکل از حداقل 21 نماینده نهادهای مختلف دولتی و حاکمیتی) پاسخ داده شده است.

این موضوع اگرچه در ظاهر ساده‌ترین راهکار برای جلوگیری از تکرار ناکارآمدی‌های پیشین در حوزه حکمرانی فضای مجازی کشور به نظر می‌رسد، در عمل، کمیسیون عالی را از هویت و کارکرد اصلی خود تهی کرده و تکلیف ما‌لایطاقی را بر آن تحمیل خواهد کرد.  دامنه اختیاراتی که به موجب طرح حمایت به کمیسیون عالی تنظیم مقررات تفویض می‌شود طیف متکثری از شئون سیاستگذاری و تعیین خط‌مشی‌های کلان گرفته تا تنظیم گری/نظارت و حتی تسهیل‌گری را شامل شده است.

پیامد این اتفاق در درجه اول تضعیف و اضمحلال تدریجی نهادهای تنظیم‌گر بخشی است که تا پیش از این، نوعی همگرایی و هماهنگی بین آنها از طریق کمیسیون عالی تنظیم مقررات به‌عنوان مرجع یکپارچه‌ساز تنظیم‌گری فضای مجازی وجود داشت. عدم تفکیک میان شأن سیاستگذاری و تنظیم‌گری امکان تمرکز روی وظایف و تخصص‌گرایی در مواجهه با مسائل را از کمیسیون سلب کرده و فرآیند انطباق با این دامنه گسترده اختیارات را زمان‌بر و دشوار می‌کند. از سوی دیگر، سپردن اختیار سیاستگذاری به کمیسیون (تهیه و تصویب ضوابط فعالیت خدمات پایه کاربردی در بسیاری زمینه‌ها!)، کمیسیون را به لحاظ سیاسی تقریبا هم‌سطح با شورای‌عالی فضای مجازی قرار می‌دهد که این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز تضاد نهادی و کارشکنی‌های دوطرفه در انجام وظایف قانونی محول‌شده باشد.

گذشته از این، بسیاری از مسائل نظیر‌ کودک و نوجوان، مالکیت فکری، زیست‌بوم هویت معتبر، صیانت از حریم خصوصی و... که تعیین‌تکلیف آنی و تهیه ضوابط آنها به کمیسیون عالی تنظیم مقررات سپرده شده است، نیازمند قانون در سطح مجلس هستند چه اینکه نه‌تنها برای مدت‌ها کشور در این زمینه فاقد قانون بوده و نمی‌توان یک‌شبه و با تعیین مهلت‌های چندهفته‌ای و ضربتی به راهکار عملیاتی رسید، بلکه دامنه مصادیق شمول آن نیز صرفا به حوزه فضای مجازی محدود نمی‌شود.

بر این اساس، این تفویض هم در حکم دور زدن شورای محترم نگهبان و تصاحب اختیارات مجلس شورای اسلامی در زمینه قانون‌گذاری تلقی می‌شود و هم برخورد مقطعی و خلق‌الساعه با مسائل استراتژیک نظام و کشور را به همراه خواهد داشت که هر دو به یک اندازه نامطلوب هستند.  دست‌آخر، در صورت تصویب، کمیسیون عالی تنظیم مقررات به پشتوانه قانون مجلس از یک سو و جرم‌انگاری‌های گسترده در نظر گرفته شده برای مصادیق تعدی و عدم تبعیت از سوی دیگر، پیامدی جز سلب مسئولیت و انفعال در میان سایر ذی‌نفعان حوزه فضای مجازی نمی‌توانست به همراه داشته باشد.

اختیارات و قدرت اجرایی این کمیسیون روی دیگری نیز به خود می‌گیرد که همانا مقصرتراشی به جای حل مساله است. دور از انتظار نبود که در صورت تصویب همه تقصیرها و کم‌کاری‌ها یکی‌ پس ‌از دیگری بر گردن کمیسیون محول شود. مادامی که مرجع تصمیم‌گیری برای مالکیت فکری، نظارت بر فعالیت پلتفرم‌ها، قیمت‌گذاری و تعرفه‌گذاری و حمایت از تولیدات داخلی همه و همه در کمیسیون عالی تنظیم مقررات خلاصه شود، هر نهادی نیز می‌تواند عملکرد ضعیف خود را به گردن یک کمیسیون بیندازد. بنابراین، کمیسیون عالی تنظیم مقررات پیش‌بینی‌شده در طرح نه‌تنها بر ظرفیت نظام در حوزه حکمرانی فضای مجازی نخواهد افزود، بلکه پیش‌بینی می‌شود به‌سرعت در جهت عکس و نقض نیت قانون‌گذار حرکت کند و بر آتش ناکارآمدی نهادی فعلی بدمد. 

 

پرده دوم؛ پستچی 3 بار در نمی‌زند!
براساس طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی»، کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی راهبرد اصلی خود را برای ارتقای سطح حکمرانی کشور در قبال پلتفرم‌های اثرگذار خارجی در دو سطحِ تعامل (پذیرش شرایط کمیسیون) و مسدودسازی (در صورت عدم پذیرش شرایط) تعریف می‌کند. برای ارزیابی میزان موفقیت و پیش‌بینی پیامدهای احتمالی این سیاست، تجربه تعامل با پیام‌رسان تلگرام در سال 1396 را می‌توان نمونه‌ای از اجرای این سیاست دو‌سطحی در نظام حکمرانی فضای مجازی کشور در نظر گرفت.

سیاستی که با گذشت حدودا 4 سال، دستاوردی جز ناکامی و کاهش اقتدار در زمینه تحقق منافع ملی و برطرف کردن دغدغه حکمرانی فضای مجازی کشور به دنبال نداشته است. از منظر حکمرانی، نکته مهم در تجربه تلگرام این است که اگر سیاست مسدودسازی همانند آنچه در مورد تلگرام رقم خورد، با جایگزین‌سازی مناسب و با کیفیت برای کاربران همراه نشود و در عوض شهروندان را به یافتن راه‌های دور زدن -فیلترشکن و ‌VPN‌‌- و عادی‌سازی این ابزارها در سبد مصرف مجازی آنها سوق دهد، آنگاه مشروعیت و اثربخشی عمومی تصمیمات اتخاذ‌شده توسط نظام حکمرانی کشور با چالش مواجه می‌شود.  از این رهگذر، چشم‌انداز ترسیم‌شده در این نسخه از طرح -‌به دلایلی که در ادامه ذکر می‌شود- نمی‌تواند به ارتقای مشروعیت و اعمال حکمرانی بر فضای مجازی بینجامد و در مقابل، با فرصت‌سوزی و رنگ‌ باختن اعتبار و اثربخشی تصمیمات و سیاست‌های کلان کشور در این زمینه عرصه را برای ترکتازی و بهانه‌جویی پلتفرم‌های خارجی (همانند بیانیه پاول دوروف درخصوص فیلترینگ تلگرام در ایران و چین تیر 1399) و از دست دادن فرصت‌های کنونی برای ترمیم و بهبود تجربیات ناموفق گذشته مهیا خواهد کرد:

الف. انزوا و محروم ماندن از ظرفیت حمایت‌گری و اشاعه گفتمان انقلاب اسلامی (خدمات و محتوای ایرانی-اسلامی) در منطقه به‌ویژه شیعیان عراق، هند، لبنان و... که در‌حال‌حاضر براساس آمار عمدتا کاربران پلتفرم‌های اثرگذار خارجی (همچون: فیس‌بوک) هستند.  

ب. تکرار تجربه حمایت‌گرایی ناموفق دولتی (تجربه صنعت خودروسازی!) برای زیست‌بوم دیجیتال و کسب‌وکارهای نوپا که به‌طور خاص به‌سبب فقدان نگاه بین‌المللی و توزیع رانت دولتی باعث تکرار فسادهای نجومی می‌شود.  

ج. نمایان شدن بی‌نتیجه اختلاف‌نظرها و چالش‌های درونی نظام که همچون آنچه در تجربه تلگرام اتفاق افتاد کاملا بی‌نتیجه و غیرضروری است و می‌تواند بر کاهش قدرت حکمرانی کشور دامن بزند.  

د. صرف‌نظر از اینکه ایده خدمات پایه و کاربردی مبتنی‌بر فرض امکان‌پذیر بودن خودکفایی در اقتصاد دیجیتال است که اجماعی بر سر درستی آن وجود ندارد، صاحب‌نظران درباره فراهم بودن اسباب و مقدمات استقلال کشور نسبت به شبکه جهانی اظهار تردید کرده‌اند.  

برای نمونه، درباره امکان‌سنجی تعداد کاربران همزمان در مقیاس کلان، کفایت ظرفیت فضای رایانش ابری داخلی یا کنترل‌ DNS‌ها، وابستگی به ماهواره‌های‌GPS  و نظایر آن تردیدهای جدی وجود دارد.  و. تجربه تعامل با دولت‌ها و شرکت‌های غیرآمریکایی (چین، روسیه و ژاپن) برای سرمایه‌گذاری و فعالیت در حوزه اقتصاد دیجیتال در دولت دوازدهم که عمدتا با استنکاف مطلق طرف مقابل و عدم‌تامین عزت و اقتدار ملی جمهوری اسلامی ایران همراه بوده است. 

 

پرده سوم؛ یک قانون بد، بهتر از بی‌قانونی نیست!
تجربه‌ فیلترینگ تلگرام و کلاب‌هاوس نشان داد ما با بحران مسئولیت‌پذیری در نظام حکمرانی فضای مجازی کشور مواجه هستیم. نقطه تعادل تصمیمات میزهای متعدد تصمیم‌گیری که -دست‌کم- هر ماه به‌صورت منظم میزبان نمایندگان نهادهای رنگارنگ مرتبط و غیرمرتبط با موضوع فضای مجازی هستند، در وضعیت تراژدی همدارها قرار گرفته است. تصمیماتی اتخاذ می‌شود، اما کسی مسئولیت این تصمیم را برعهده نمی‌گیرد و اساسا ساختار به‌نحوی است که افراد می‌توانند از زیر بار مسئولیت فرار کنند و خودشان را از کاری که کرده‌اند، جدا کنند؛ بدون نگرانی از افشای نام و جزئیات اتفاق.

درباره‌ کلاب‌هاوس جدای از اینکه هیچ‌گاه نحوه‌ و جزئیات تصمیم بر فیلترینگ آن مشخص نشد، حتی پس از شکایت رسمی وزارت ارتباطات وقت به‌عنوان عالی‌‌ترین دستگاه متولی حوزه ارتباطات و زیرساخت در کشور هم تغییر محسوسی در وضعیت حاصل نشد. در این رابطه به‌نظر می‌رسد دو مقوله را نباید با هم اشتباه گرفت؛ بحث پهنای‌باند بین‌الملل به‌معنای عام کلمه و پهنای‌باند خدمات یا سکوهای دیجیتال خاص. حتی برای کاربران عادی و غیرحرفه‌ای اینترنت هم احتمالا شگفت نیست که در سال‌های اخیر (پیش از شهریور ۱۴۰۱) همواره پهنای‌باند اپلیکیشن‌های خاصی در کشور بنا به اقتضائات امنیتی یا ملاحظات سیاسی- فرهنگی کاملا غیرشفاف، به‌ویژه در برخی بازه‌های زمانی معین (برای مثال، ساعات پیک مصرف اینترنت) تغییر پیدا کرده و محدودیت‌هایی بر آن اعمال شده است.

مشخصه این پدیده اما در بن و بنیاد خود با عدم‌شفافیت و طبیعتا عدم‌پاسخگویی در زمینه مسئولیت این اعمال محدودیت گره خورده است. از این منظر، تلاش ستودنی نسخه اخیر طرح «نظام تنظیم مقررات» برای بنانهادن سدی منطقی و مردم‌سالارانه بر سر این قبیل اختیارات بی‌قید و شرط ناشفاف و توسعه قلمرو حقوق سیاسی- اجتماعی کاربران از این رهگذر مشهود و غیرقابل‌انکار است.

در ضمانت اجراهای طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی، اعمال خط‌مشی ترافیک مطرح شده بود که اعمال‌کردن آن هم منوط به دستورالعملی است که توسط وزارت ارتباطات تهیه می‌شود؛ هرچند اقناع و چانه‌زنی در زمین گروه‌های ذی‌نفع پرقدرت و دیرپای این حوزه اساسا مشقت‌بار و شدیدا چالش‌برانگیز در فرآیند تهیه چنین دستورالعملی خواهد بود. اما نتیجه هر چه باشد، نشانه‌ای بر قانون‌مند شدن این اتفاق قلمداد می‌شود به‌نحوی که شاید دیگر پس از این به‌راحتی شاهد تکرار متوسل‌شدن به این قبیل ابزارها برای اعمال محدودیت نباشیم؛ این به معنای هزینه‌تراشی برای تصمیمات سخت و ضرورت‌بخشی به مسئولیت‌پذیری نسبت به این تصمیمات است. 

 

پرده آخر؛ مانور در کوچه خلوت!

هانا آرنت در کتاب وضع بشر می‌نویسد: «تحت شرایط جهان مشترک، آنچه ضامن واقعیت است در درجه اول طبیعت مشترک همه انسان‌هایی که سازنده این جهان هستند نیست، بلکه این امر واقع است که به‌رغم اختلاف مواضع و در‌نتیجه تنوع منظرها، سروکار همه‌کس همواره با شیء یکسانی است. اگر یکسانی را دیگر نتوان تشخیص داد، طبیعت مشترک انسان‌ها، چه رسد به همرنگی با جماعت یا همرنگی‌خواهی غیرطبیعی جامعه توده‌ای، نمی‌تواند مانع از نابودی جهان مشترک شود که معمولا مسبوق به نابودی وجوه بسیاری است که این جهان مشترک خود را در آن وجوه بر تکثر انسانی ظاهر می‌سازد. چنین چیزی تحت شرایط انزوای تمام‌عیار ممکن است رخ دهد که در آن دیگر هیچ‌کس با هیچ‌چیز نمی‌تواند هم‌داستان شود و این وضعیتی است که معمولا در حکومت‌های استبدادی وجود دارد... پایان جهان مشترک زمانی است که این جهان تنها از یک وجه دیده شود و مجالش در آن حد باشد که تنها از یک نظرگاه خود را ظاهر سازد.» ۱
با گذشت بیش از یک سال از پایان موقت پرونده صیانت، مرور دغدغه‌های چهارگانه مطرح شده در ابتدای این یادداشت که به‌نوعی فلسفه شکل‌گیری اولیه طرح صیانت را نمایندگی می‌کنند با نتایج جالبی همراه خواهد بود. از یک‌سو، موضوع تسهیم درآمد ترافیک داخلی (دغدغه تولیدکنندگان عمده و اثرگذار محتوا) در اواخر سال ۱۴۰۱ و پیرو مصوبات شورای‌عالی فضای مجازی و سپس دستورالعمل‌های اجرایی شرکت ارتباطات زیرساخت در بستری مجزا و به دور از هیاهوی علنی مجلس و فضای عمومی- نخبگانی پیگیری شد. از سوی دیگر مصوبه هشتاد‌و‌یکمین جلسه شورای‌عالی فضای مجازی (اردیبهشت ۱۴۰۱) با عنوان «شرح وظایف، اختیارات و ترکیب اعضای کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور» عملا بخش‌های مرتبط با تقویت نقش و دامنه اختیارات مرکز و شورای عالی فضای مجازی در نظام حکمرانی فضای مجازی کشور را در سکوت خبری و با اعمال تغییراتی در مقایسه با آخرین نسخه عمومی طرح صیانت (نظام تنظیم مقررات) تعیین‌تکلیف کرد. موضوعی که البته پس از حدود ۵ ماه و از طریق روزنامه رسمی صرفا به اطلاع عموم رسید. 
اما پیگیری دغدغه اعمال حکمرانی بر رسانه‌های اجتماعی خارجی و چالش دیرینه تسهیم درآمد ترافیک بین‌الملل و موازنه ترافیک داخلی/بین‌الملل به کجا رسید؟ در شهریور ماه ۱۴۰۱ و با نظر شورای عالی امنیت ملی، رسانه‌های اجتماعی خارجی موضوع طرح صیانت، از دسترس کاربران ایرانی خارج شدند و این تصمیم با گذشت قریب‌به ۷ ماه کماکان برقرار است. از این رو می‌توانیم اصلی‌ترین موضوع موردنظر قانونگذار از تدوین این طرح و نسخه‌های پی‌درپی آن را سالبه به انتفاء موضوع بدانیم. جالب اینکه، مصوبه شورای‌عالی فضای مجازی در تبصره‌ای بسیار مبهم و فاقد ضمانت اجرایی تصریح می‌کند: «موارد اعمال انسداد مربوط به خدمات‏دهندگان فضای مجازی با بیش از ۳ میلیون کاربر، پیش از اقدام، به مرکز ملی فضای مجازی کشور اطلاع داده شود.»(منبع:روزنامه فرهیختگان)

انتقاد از تعارض منافع صداوسیما در فضای مجازی

يكشنبه, ۱۵ مرداد ۱۴۰۲، ۰۴:۲۷ ب.ظ | ۰ نظر

عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به بحث مهم این روزها بین وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما درباره صدور مجوزهای صوت و تصویر فراگیر و تبلیغات، تاکید کرد که تعارض منافع در این موضوع باید جدی گرفته شود.

احمد نادری عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا،‌ با انتقاد از برخی موازی‌کاری‌ها و همچنین درنظر نگرفتن تعارض منافع در امر قانون‌گذاری، به مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین مواد ۷۶ و ۷۷ پیش‌نویس قانون برنامه هفتم در خصوص وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیما اشاره کرد و گفت: وقتی در یک حوزه، قانون جامعی وجود دارد، نباید بدون در نظر گرفتن آن، مقرره جدید نوشت و یا به خاطر حمایت از یک سازمان و بدون درنظر گرفتن تعارض منافع، مرجع اصلی فرهنگ و هنر را تضعیف کرد.

نادری با تاکید بر لزوم تعریف درست از «صوت و تصویر فراگیر» برای یافتن مصادیق آن و با اشاره به تعریف مرکز ملی فضای مجازی از این موضوع، بیان کرد: مسئله اصلی در صوت و تصویر فراگیر، پخش زنده و نامشخص بودن مخاطب است که عملا در انحصار سازمان صداوسیما قرار دارد، اما خارج از این بحث، واگذاری همه حوزه‌های صوت و تصویر به سازمان صداوسیما که خود ذی‌نفع و یکی از بازیگران و درواقع رقیب تولیدکنندگان محتوای صوتی و تصویری است، مصداق بارز تعارض منافع بوده که غیر از آن عملا باعث تداخل در حوزه وظایف دستگاه‌های متولی فرهنگ و هنر و بخصوص وزارت ارشاد خواهد شد.

این عضو هیات رئیسه مجلس در ادامه با بیان اینکه در موضوع «تبلیغات» قانون و مصوبه شورای انقلاب به درستی تمام اختیارات را متوجه وزارت ارشاد کرده، از مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی و لایحه ارسالی دولت برای برنامه هفتم انتقاد کرد و گفت: گلوگاه‌های اقتصادی نیازمند نظارت است و بهترین ناظر در حوزه‌های فرهنگ و هنر، وزارت ارشاد است. سازمان صداوسیما در موضوع تبلیغات اولا نیازمند اخذ مجوز از وزارت ارشاد است و ثانیا مجریان بازرگانی در صداوسیما نیز نیازمند اخذ مجوز از وزارت ارشاد هستند.

نماینده مردم تهران، ری، اسلامشهر، شمیرانات و پردیس در مجلس شورای اسلامی افزود: سازمان صداوسیما چه در حوزه صوت و تصویر و چه در موضوع تبلیغات و بازرگانی، ذینفع است و قطعا نمی‌تواند ناظر و یا مرجع صدور مجوز باشد درحالی که وزارت ارشاد هیچ انتفاعی از نظارت بر این موضوعات ندارد و بعنوان مثال در حوزه تبلیغات سالهاست که با کمترین حاشیه و تخلف، تبلیغات در سراسر کشور و همه فضاهای شهری، مجازی و مکتوب را نظارت می‌کند و تجربه همراهی و هماهنگی با دستگاه‌های مختلف از جمله وزارت بهداشت، وزارت صنعت و حتی صداوسیما را دارد.

نادری در موضوع «فضای مجازی» و با اشاره به اینکه صدا و سیما به عنوان رقیب کانون‌های تبلیغاتی، مجاری تبلیغی گسترده در شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی و تولید محتوای ویژه، نمی‌تواند همزمان ناظر این فضا نیز باشد، ابراز امیدواری کرد که «مجلس با دقت ویژه، موضوع صوت و تصویر فراگیر و تبلیغات را در لایحه پیشنهادی برنامه هفتم مورد بررسی قرار دهد».

نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: امیدوارم مجلس با نگاه فرابخشی، نظارت بر این موضوعات را که نیازمند مشارکت تمام بازیگران و دستگاه‌های مسئول و حمایت و اجماع آنها بر نحوه تنظیم‌گری است، تعیین تکلیف کند و در صورت وجود خلاءهای احتمالی، از وزارت ارشاد درخواست آیین‌نامه یا ارائه دستورالعمل‌های جدید و همفکری با سایر سازمان‌ها داشته باشد.

مرکز ملی فضای مجازی متولی فیلترینگ شد

يكشنبه, ۱۵ مرداد ۱۴۰۲، ۰۳:۵۹ ب.ظ | ۰ نظر

سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه گفت: با تصویب کمیسیون، فرماندهی امنیت فضای مجازی و راهبری آن برعهده مرکز ملی فضای مجازی خواهد بود.
به گزارش ایسنا، محسن زنگنه در توضیح جلسه دیروز عصر کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه گفت: با توجه به اینکه همیشه سکوهای فعال در حوزه فضای مجازی از یک نابسامانی و عدم متولی خاص رنج می بردند، کمیسیون با تصویب موادی به دنبال نظم بخشی به فعالیت سکوهای فضای مجازی و اقتصاد دیجیتال بود و بر این اساس، مرکز ملی فضای مجازی ملزم به تصویب سند سیاست ها و الزامات تنظیم گری سکوهای فضای مجازی و اقتصاد دیجیتال ظرف سه ماه و تصویب در شورای ملی فضای مجازی شد.

وی توضیح داد: بعد از تصویب این سند همه تنظیم گران بخشی و سکوهای فضای مجازی (پلتفرم ها) مکلف به رعایت این سند هستند. هرگونه مسدودسازی و پالایش این سکوها تنها برعهده مرکز ملی فضای مجازی است تا دیگر شاهد نباشیم که دستگاه های مختلف بخواهند تصمیماتی خلاف این سند بگیرند.

زنگنه اضافه کرد: باید نظام پیشگیری و مقابله با حوادث فضای مجازی توسط مرکز ملی فضای مجازی تهیه شود.

وی در توضیح مصوبات کمیسیون در بخش هوشمندسازی گفت: قوه قضائیه مکلف شد که همه مزایده هایی که براساس احکام شعب، اجرای احکام و یا دوایر، اجاره ثبت و یا تسویه امور ورشکستی انجام می شود را از طریق مزایده در سامانه تدارکات الکترونیکی دولت و یا همان (ستاد) و یا از طریق سکوهای بازار سرمایه برگزار کند. در حال حاضر قیمت گذاری این اموال از طریق مکانیزم ترازی و یا رضایت مندی دو طرف و همچنین از طریق ارزیاب انجام می شود؛ لذا قوه قضائیه ملزم شد که این موضوع را از طریق سامانه ستاد و بازار سرمایه مدنظر قرار دهد.

سرپرست پژوهشگاه فضای مجازی منصوب شد

شنبه, ۱۴ مرداد ۱۴۰۲، ۰۳:۵۹ ب.ظ | ۰ نظر

با حکم دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی میثم غلامی به عنوان سرپرست پژوهشگاه فضای مجازی منصوب شد.
به گزارش پژوهشگاه فضای مجازی، در این حکم آمده است: انتظار می‌رود با جلب مشارکت حداکثری مراکز تخصصی، دانشگاهی و حوزوی و شبکه‌سازی میان متفکران و اندیشه‌ورزان، اشراف کامل و به‌روز نسبت به موضوعات فضای مجازی در سطح ملی و فراملی ایجاد شده و وفق احکام و فرامین مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) و مصوبات شورای عالی فضای مجازی کشور، پشتیبانی علمی و پژوهشی از شورای عالی و مرکز ملی برای تحول فعالانه و خردمندانه کشور در راستای ارتقای کیفیت زندگی آحاد جامعه و در چارچوب ارزش‌های انقلاب اسلامی تمهید و پیگیری شود؛

تقویت دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی، مشارکت‌جویی از مردم و ارتقای ظرفیت‌های علمی و تحلیلی حکمرانی فضای مجازی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر امتداد مبانی اسلامی از ساحت نظر تا عمل در موضوعات فضای مجازی و نیز آینده‌پژوهی و ترسیم فعالانه تحولات فناوری‌های فضای مجازی و روندهای اجتماعی مرتبط، مأموریت ویژه پژوهشگاه است. توفیق روزافزون شما را از خداوند متعال مسئلت دارم.

گفتنی است، میثم غلامی دانش آموخته خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم و همچنین فارغ‌التحصیل فلسفه اخلاق از دانشگاه قم است و مؤسس و مدیر خانه اخلاق پژوهان جوان بوده که متمرکز بر خدمات دانشی در حوزه اخلاق و فلسفه اخلاق است. از او کتاب "اخلاق، رویکردی کثرت گرایانه به نظریه اخلاقی" به چاپ رسیده است. از دیگر سوابق غلامی می‌توان به عضویت در هیأت مدیره مؤسسه تبیان، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه بنیاد هدایت و همچنین عضویت در شورای راهبردی خبرگزاری ابنا اشاره کرد.

مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی با اشاره به نقش فناوری اطلاعات در جهت دموکراسی مستقیم، تاکید کرد: توسعه فناوری های اطلاعاتی توسعه ای سیاسی است و نیاز به سیاست و سیاستگذار (دولت) دارد.

به گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، این مرکز در گزارشی به موضوع توسعه فناوری های اطلاعاتی در جهت دموکراسی مستقیم پرداخته است.

در بخشی از این گزارش آمده است: در این گزارش دموکراسی مستقیم به عنوان پیشنهاد نهایی فناوری های اطلاعات برای حکمرانی مطرح شده است و فیسبوک، گوگل و بلاکچین به عنوان سه پلتفرم در راستای دموکراسی مستقیم بررسی شده اند.

این فناوری های اطلاعاتی در عین حال که به شکلی مویرگی همه عرصه های زندگی را سلطه پذیر کرده ند، علیه نفوذ دولت عمل کرده و از حدود دولت های رسمی کاسته اند. به بیان دیگر ابعاد قدرت (به معنای عام) را گسترده تر کرده اند، اما از مسئولیت پذیری آن کاسته اند.»

در این گزارش به بررسی نظریات صاحبنظران درباره «دولت به عنوان پیشران و جهت گسترش فناوری های اطلاعاتی» و «گسترش فناوری های اطلاعاتی در جهت استقلال زندگی از دولت» پرداخته شده است.

در بخش نتیجه گیری و ارائه توصیه های سیاستی مرکز پژوهش های مجلس تاکید کرده است:

«امروز مسیر توسعه از طریق اطلاعات برای سیاست، اقتصاد و فرهنگ به پیشنهاد پلتفرم رسیده است. پلتفرم پیشنهادی جامع است و در جهان بازی های آنلاین، دنیاهای مجازی موازی (مثل متاورس شرکت فیسبوک یا همان متا،) سرویس های ارائه ویدئو براساس درخواست (Video on Demand)، اینترنت اشیا، سیستم های کاریابی و سازمان های توزیعی کار و مانند آن درحال بازتولید خود از طریق فناوری های مختلف است.

نه فقط پلتفرم ها در سیاست مداخله می کنند که دولتها صراحتاً از لزوم حکمرانی پلتفرمی و تشبه به فرم پلتفرم در شیوه کارشان سخن می گویند. یکی از مثالهای جالب توجه پیشنهادی است که برای ساختار حقوقی - سیاسی شهر فناوری نئوم عربستان سعودی مطرح شده است. حکومت سعودی وعده داده ساختار حقوقی این شهر از ساختار حقوقی کشور اصلی عربستان جدا باشد به نحوی که یک نظام حقوقی خودمختار که سرمایه گذارانش تعیین می کنند آن را اداره خواهد کرد.

درحقیقت پرسشی که به وجود میآید این است که اگر امروز مجموعه اطلاعات و توان پردازشی که در بخش خصوصی وجود دارد قابل مقایسه با دولت نیست آنگاه چه چیزی برای دولت می ماند؟ آیا دولت دیگر صلاحیت و ابزارهای کافی جهت برعهده گرفتن مسئولیت جامعه را دارد؟ آیا هنوز چیزی برای دولت باقی مانده که اطلاعات نمی تواند همه آن را به دست بیاورد و در خود هضم کند؟ این پرسش اصلی است که پیش روی حکمرانی در عصر اطلاعات قرار دارد.

نمی توانیم به دولتها توصیه کنیم به گسترش اطلاعات کمک نکنند. نمی توانیم همچنین به آنها به سادگی بگوییم در برابر نفوذ الگوی پلتفرمی به سیاست مقاومت کنند. به نظر می رسد هرچقدر دولت در زمینه توسعه زیرساخت شبکه و اینترنت سرمایه گذاری کند بیشتر به پلتفرمی شدن جامعه کمک کرده است. پلتفرم شیوه جدیدی از جمع شدن ما دور یکدیگر و وحدت یافتن ماست.

امروز ارزش علوم به جای توانایی شان در گزارش حقیقت صرفاً از طریق کارکردشان سنجیده می شود؛ این اتفاق وابسته به فاصله ظاهراً امنی است که موقعیت پلتفرمی از جریان اتفاقها برای دولت ایجاد و فراهم کرده بنابراین دولت مسئولیتی در قبال حقیقت برعهده ندارد، دولت صرفاً یک پلتفرم است. حقیقت هرچه باشد صرفاً و نهایتاً کالایی است که باید تولید شود و به سلامت به دست مصرف کننده اش برسد.

امروز این تصادفی نیست که تلاش برای حق رأی و به دست گرفتن سرنوشت به تلاش برای اتصال به شبکه تبدیل شده است. این تغییر ذائقه سیاسی را نمی توانیم دست کم بگیریم، همچنین کاملا رویاپردازانه و ناشی از نشناختن ماهیت دولت است که بخواهیم تحت عناوینی مانند دموکراسی مستقیم یا دموکراسی پلتفرمی همه پیشنهادهای فناوری را بپذیریم و دولت را کاملا به یک پلتفرم تبدیل کنیم.

پیدایش پیشنهاد پلتفرم و فراگیری آن به خوبی نشان می دهد که سپردن انتخاب مسیر رشد فناوری های اطلاعاتی به خود آنها به کجا می رسد. اما اگر پلتفرم در مرکز سیستم اطلاعاتی بنشیند معنایش این است که دیگر این مرکز قصد ندارد لااقل در معنای سنتی کلمه مسئولیت سیاسی پیرامون را برعهده بگیرد.

دموکراسی مستقیم امروز عمدتاً در معنای دموکراسی پلتفرمی پیشنهادی معنادار به شمار می آید. پلتفرم ها در جهت اضمحلال دولت حرکت می کنند و فناوری های شان را توسعه می دهند. مسئله این نیست که پلتفرم ها واقعاً به این هدف برسند، بلکه بیشتر این جهت کلی حرکت آنهاست. حرکت آنها در این راستا گاهی کاملا آگاهانه و عامدانه و گاهی نیمه آگاهانه است.

اما این کشمکش میان دو سرمنشأ مشابه قدرت در جامعه و دو پادشاه به شیوه سنتی نیست، بلکه میان دو ایده است: ایده ضرورت دولت به عنوان تکیه گاه آگاهانه جامعه از سویی، و تکیه بر پلتفرم که نقاط سیاسی مبهم یا حتی پنهانی دارد و مسئولیت کاملا محدودی در قبال جامعه می پذیرد از سویی دیگر.

بدون تشخیص این جهت بنیادین نمی توانیم در قبال مجموعه اتفاقی که امروز در عرصه فناوری اطلاعات درحال رخ دادن است توضیحی داشته باشیم و موضعی بگیریم، مگر آنکه ساده انگارانه مجموعه اتفاقها را به فعل و انفعالات پراکنده و جزیی ابزارها و بازارهایشان فرو بکاهیم.

با این وصف مهمترین کار دولت امروز بازاندیشیدن به آن است که بیش از پلتفرم ها و غیر از پلتفرم ها چرا هنوز باید و چگونه هنوز می تواند به معنای واقعی مرکز باشد، سرنوشت کل را برعهده بگیرد و به کار ویژه اش بپردازد. این مسیر تنها به شرطی پیموده می شود که نوعی بیداری، آگاهی و استقامت در دولت پدید آید که او را از پیروی صرف از پیشنهادهای فناوری های اطلاعاتی باز دارد و موفق به ارزیابی آنها کند.

 

با این حساب:

* توسعه فناوری های اطلاعاتی توسعه ای سیاسی است و البته نیاز به سیاست و سیاستگذار (دولت) دارد؛ نمی توان آن را به پیشآمد روزگار سپرد و برخورد پسینی و انفعالی با آن داشت، ضرورتی که «مرکز ملی فضای مجازی» در ایران براساس آن تأسیس شده است، اما هنوز مقصود از آن حاصل نشده است.

* مواجهه با فناوری های اطلاعاتی نیاز به «سیاست توسعه و تولید» دارد، درحالی که عمده سیاستگذاری ما در این حیطه «سیاستگذاری کنترل و مصرف» است.

* فناوری های اطلاعاتی پدیداری دربرگیرنده همه زندگی و متعاقباً تعیین کننده ماهیت دولت و ابزارهایی برای رسیدن به مقاصد خویش هستند. سیاستگذاری در این حیطه باید امری بنیادین تلقی شود و به جای واسپاری به متخصصان حیطه فناوری اطلاعات یا دستگاه های امنیتی، از مجموعه سرمایه سیاستگذاری در کشور، اعم از اندیشمندان سیاسی، جامعه شناسان و اهل فرهنگ استفاده کند. طبیعتاً رسیدن به سیاستی برای توسعه فناوری های اطلاعاتی، ابتدا نیازمند تقویت و تعمیق گفتگوهای علمی و عمومی درباره طرح و جهت این فناوری ها است.

بر این اساس، سابقه سیاستگذاری فناوری های اطلاعاتی در کشور، از جمله راهی که مرکز ملی فضای مجازی تاکنون طی کرده است، نیازمند مطالعه و ارزیابی و تجدیدنظر است.

انجمن تجارت الکترونیک تهران، در دومین نامه خود به رئیس جمهور، گزارشی ۶۷ صفحه‌ای از مشکلات و وضعیت اینترنت در ایران ارائه کرد.

در متن نامه‌ این انجمن که خطاب به ابراهیم رئیسی، منتشر شده آمده است:

پیرو دستور جنابعالی به شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات در راستای بررسی دلایل تخصصی کاهش کیفیت اینترنت در کشور، انجمن تجارت الکترونیک تهران متشکل از پلتفرم‌های بزرگ اینترنتی کشور، پس از چند هفته بررسی کارشناسی، گزارش تحلیلی خود را به پیوست این نامه‌ تقدیم می‌کند.

کیفیت اینترنت را می‌توان با سه شاخص اختلالات، محدودیت‌ها و سرعت اندازه‌گیری کرد. بررسی‌های ما نشان می‌دهد وضعیت کیفیت اینترنت در کشور در شرایط بحرانی قرار دارد، موضوعی که نه تنها مانع بزرگ رشد اقتصاد دیجیتال و تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه است، بلکه دستاوردهای پیشین کشور در این زمینه را نیز با تهدید جدی مواجه می‌کند. 

در شرایط فعلی، ایران در مقایسه با ۱۰۰ کشور برتر جهان (بر اساس GDP)، بی‌کیفیت‌ترین اینترنت را دارد. ایران از نظر اختلالات اینترنت بالاتر از میانمار جایگاه ۹۹/۱۰۰، از نظر محدودیت‌ها بالاتر از چین جایگاه ۹۹/۱۰۰ و از نظر سرعت بالاتر از سودان، کامرون و کوبا جایگاه ۹۷/۱۰۰ را دارد.

بخش قابل توجهی از وضعیت فعلی اینترنت ناشی از اقدامات سلیقه‌ای دستگاه‌های اجرایی است و به راحتی قابل بررسی و حل است. در نتیجه دستورات قاطع جنابعالی در این رابطه می‌تواند در مدت کوتاهی بهبود چشم‌گیری در وضعیت اینترنت کشور به وجود آورد. 

امیدواریم این گزارش و بررسی تخصصی نگارندگان آن به دقت مورد بررسی قرار گیرد. اینترنت ریشه‌ی درخت اقتصاد دیجیتال است و ما به عنوان گروهی از شرکت‌های فناور بخش خصوصی، وظیفه خود می‌دانیم که اهمیت این موضوع و وضعیت موجود را گزارش کرده و تلاش کنیم قدم‌هایی هرچند کوچک در مسیر پیشرفت کشور برداریم. 

متن کامل گزارش

ضعف‌های حکمرانی فضای مجازی در برنامه هفتم

چهارشنبه, ۲۱ تیر ۱۴۰۲، ۰۷:۱۲ ب.ظ | ۰ نظر

برنامه راهبردی مصوب شورای عالی فضای مجازی نزدیک ترین سند برای انجام برنامه هفتم است. ولی در این برنامه مشاوره درست از شوراهای عالی و مشخصا شورای عالی فضای مجازی گرفته نشده است و این یکی از ضعف‌های مهم برنامه است. اگر به مرکز ملی اعتماد شود، برنامه از منظر فضای مجازی حداقل می تواند اصلاح و ارتقا پیدا کند. 

 

 سخنرانی عزیز نجف پور آقابیگلو در نشست علمی ارزیابی برنامه هفتم

در نظام حکمرانی جمهوری اسلامی، شوراهای عالی بازوان سیاستگذاری تخصصی رهبری هستند. به همان دلیل که رهبری انحصارا وظیفه سیاستگذاری کلان کشور را دارد و دستگاه‌ها اعم از قوه مقننه و مجریه موظف‌اند طبق سیاست‌های کلانی که توسط ایشان ابلاغ می‌شود، اقدام به قانونگذاری، توسط مجلس، و همچنین برنامه‌ریزی و اجرا توسط دولت بپردازند، به همان میزان و دلیل، مصوبات و سیاستگذاری‌های شوراهای عالی باید بالاسر این دو تا مجموعه قرار بگیرد. به همین دلیل مثلا احکام برنامه هفتم باید توسط شوراهای عالی مورد تایید قرار بگیرد.

 

اگر در ساختار برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی کشور این خلأ وجود دارد و این سیستم درست طی نمی‌شود، بالاخره باید اصلاح شود و شوراهای عالی شأن مشورتی صرف ندارند. هر چند ظواهر برنامه نشان می‌دهد در این برنامه مشاوره درست هم از شوراهای عالی و مشخصا شورای عالی فضای مجازی گرفته نشده است و در ادامه مصادیقش را عرض خواهم کرد. اینکه آن سیاست‌های کلان که تدوین و ابلاغ می‌شود و بر اساسش قانون برنامه باید تهیه شود، آیا این قانون برنامه با آن سیاست‌های کلان تطبیق دارد یا نه، وظیفه این شوراهای تخصصی است.

 

مشخصاً شورای عالی فضای مجازی باید از حیث تطبیق این قانون برنامه با سیاست‌های کلانی که ابلاغ شده باید ورود کند و به‌نظر من قبل از این‌که مجلس بررسی کند باید نظر بدهد. در نهایت مهر تأیید این‌که این برنامه در مسیر تحقق آن سیاست قرار دارد. یک محور کلی و مهم است.

 

متاسفانه همیشه در شرایط خطیر و حساس کنونی هستیم. این برای ما خوب نیست. در همین سالن جلسات پژوهشگاه، سه یا چهار سال پیش یک نشستی داشتیم در مورد تجربیات سایر کشورهای پیش‌رو که عمدتا آینده نزدیک‌شان را سایبر- فیزیکی تعریف کرده بودند. خاطر من است که آقای دکتر کریمی قهرودی،  گزارشی از برنامه سوسایتی پنج ژاپن ارائه نمودند، تجربه اینترنت پلاس چین را گفت، تجربه اینداستری چهار اتحادیه اروپا را گفت و سایر کشورها را گزارش مفصل داد. این پرسش مطرح شد که آینده نزدیک ما که نمی‌تواند سایبر فیزیکی نباشد، چگونه است؟ در باب برنامه ششم یک خاطره عرض کنم که من در آن زمان در مرکز ملی فضای مجازی بودم، احکام برنامه ششم را ما با رویکرد ساحت دوم حکمرانی جمهوری اسلامی آماده کردیم و این مقارن شد با تغییر ریاست مرکز ملی و استقرار تیم جدید و ما احکام را خدمت تیم جدید ارائه کردیم که در خلال بررسی برنامه ششم به دولت پیشنهاد بشود. یکی از مسولان مرکز به من گفت: که حوصله داری؟ بیکاری؟ چرا می‌خواهی مسئولیت مرکز را زیاد کنی و از این نوع تعابیر… . ما قبلاً در برنامه ششم دعوا داشتیم که عبارت فناوری اطلاعات و ارتباطات که در یک محور ذکر شده باید اصلاح شود و باید بشود فضای مجازی. چرا که فضای مجازی عام‌تر از فناوری اطلاعات است.

 

نگاه دیگر این بود که، فضای مجازی در تمام حوزه‌های راهبردی جمهوری اسلامی باید دلالت سیاستی ـ برنامه‌ای داشته باشد چرا که فضایی ذوابعاد است و تمامی شوون جامعه را دارد. آن زمان چالش در این حد بود و بزرگواران دولت و مجمع حرف ما را نپذرفتند و در نهایت سیاست‌های کلان برنامه ششم، با عنوان فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات ابلاغ شد و بر آن اساس قانون برنامه تدوین شد. الان برمی‌گردم به برج شهریور سال ۱۴۰۱ که سیاست‌های کلان ابلاغ شده و در این سیاستها عنوان فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات کلا حذف شده است! یعنی ما یک عقبگرد عجیب داریم. فلذا در ارزیابی مشکل برنامه هفتم باید به هشت ماه قبل برگردیم و بررسی کنیم. در سیاستهای ابلاغی، فضای مجازی را در عدمتا در ذیل محور علمی، فنی، آموزشی آورده اند و این اوج فاجعه است که هسته مرکزی مرکزی نظام جمهوری اسلامی، فن‌آوری اطلاعات و فضای مجازی را برده ذیل محور علمی، فنی، آموزشی. ژاپن در جامعه پنج که ارائه میدهد فضای سایبرش مکمل فضای فیزیکی‌اش در یک رفت و برگشت جدی دوطرفه قرار دارد و بر اساس این مدل مفهومی برنامه ریزی می کند و واقعیت‌های میدان هم همین را می‌گوید. کسی نیست حوزه‌ای را مثال بزند که رابطه دوطرفه فضای مجازی و فیزیکی نداشته باشد.

 

هر جا می‌روی از آموزش، دانشگاه، بازار مبل‌فروشی، کشاورزی همه با فضای مجازی درگیری دارند. در تمام این حوزه‌ها رابطه دوطرفه بین فضای سایبری و فیزیکی وجود دارد. ولی ما که در مواجهه روشمند با فضای مجازی جزء کشورهای پیش رو بوده‌ایم در سیاست‌های کلان برنامه هفتم فضای مجازی را اینگونه به محاق می‌بریم. حالا الان چه انتظاری از دولت دارید که برنامه‌ای را بیاورد که نگاه جامع را تامین کند؟

محور بعدی مشکل برنامه هفتم نداشتن نگاه جامع به فضای مجازی است. از سوی دیگر در احکام برنامه هفتم، بسیاری از احکام وجود دارند که تیز نیستند، کلیاتی‌اند که بلد بودیم. فارغ از آن عقبگردی که داشتیم و جای خودش جای بحث است.

 

برنامه باید دقیقا مشخص کند که چه کسی چه کاری را با چه بودجه‌ای باید انجام دهد. جایی که گفته صدا و سیما، مسئول تنظیم‌گری صوتی و تصویری فراگیر، این را که همه می‌دانستیم ثم ماذا؟ برنامه باید تیز باشد تا تکلیف فلان دستگاه را مشخص کند که در ذیل این سیاست کلان دقیقا چه کاری را با چه بودجه‌ای در چه زمان انجام بدهد.

 

این مشکل در احکام برنامه در بخش فضای مجازی که دقت کردم به وفور دیده می‌شود. مواردی هم که وجود دارد عجیب‌اند. مثلاً پیشرفت 99 درصد شبکه ملی اطلاعات که چرا 98 درصد نه؟ یا 97 درصد نه؟ در حالی که برای تحقق بندهای شبکه ملی اطلاعات باید احکام دقیق ذکر می‌شد. آن بحث به حاشیه رفتن شوراهای عالی که در مقدمه عرضم گفتم در این برنامه کلا کاری با مرکز ملی فضای مجازی و شورای عالی ندارند البته جز بحث‌های امنیتی که به‌خاطر مباحث خاصی که امنیتی‌ها خودشان بلد هستند، در برنامه نوشتند که موارد امنیتی‌اش با مرکز ملی فضای مجازی است.

 

جالب اینکه وقتی مجلس محترم مشغول بررسی طرح صیانت بود عده‌ای به جد مدعی بودند که چون وظیفه سیاستگذاری فضای مجازی با شورای عالی مجازی است و مجلس نباید ورود کند ولی الان کاملا خلاف آن رویه را می‌بینیم؛ این خوب نیست. کوتاه اینکه اگر شورای عالی و مرکز ملی را نمی‌خواهیم خب تعطیل کنیم. و این کارهای خوبی که جمهوری اسلامی می‌خواست انجام بدهد می‌دهیم مجلس یا همان شورای عالی انقلاب فرهنگی یا شورای عالی امنیت ملی یا وزارت ارتباطات انجام دهد. خیلی خیال‌شان راحت است که جایی به نام مرکز ملی فضای مجازی و شورای عالی هست که حکمرانی کلان فضای مجازی کشور را سیاستگذاری و راهبری می‌کند، ولی وقتی با برنامه هفتم مواجه می‌شویم می‌بینیم اثر جدی‌ای از مرکز ملی نیست. کمی بیشتر می‌خواهم وارد جزئیات احکام بشوم.

 

در فصل سیزده ماده 64 که 99 درصد شبکه ملی اطلاعات را عرض کردم، می‌دانیم که شورای عالی فضای مجازی مصوب کرده و در برنامه‌اش است، الان برای پیشرفت شبکه ملی اطلاعات آیا دولت نیازمند هیچ حکمی نیست که دقیقا بگوید چه کسی چه کاری باید بکند و با چه هزینه‌ای؟ مثلا تحقق اهداف لایه خدمات پایه کاربردی یا بحث سیستم عامل نیاز به حکم ندارد؟ یا به قول شما اگر بخش خصوصی برای اجرای برخی موارد ورود نکرد، دولت نباید هیچ کاری را انجام بدهد؟ یک گریزی بزنم اینکه نگاه حکمرانی خوب (good governance) به صورت ناشیانه‌ای در برنامه هفتم موج می‌زند! یک اتفاق پنهان و عجیب و غریب در کشور ما افتاده که در یک دهه گذشته خصوصا با یک فرآیند تدریجی و پنهان ادبیات گودگاورننس ذهن غالب مسئولان کشور را تصرف کرده است.

 

بسیاری کلمه خوب (good)  را در عبارت حکمرانی خوب، به معنای صفت این الگوی حکمرانی گرفته‌اند در حالی‌که این یک عبارت خاص است و پسوند خوب به معنای صفت واقعی‌اش نیست. گودگاورننس یک ترکیب یا عبارت خاص است که برای یک نوع از الگوی حکمرانی. پرسش این است که آیا این الگوی حکمرانی متناسب با حکمرانی مطلوب جمهوری اسلامی است؟ دوم این‌که چه تبعاتی دارد که ما حواس‌مان بهش نیست؟ این سوالات بی‌پاسخ است که خیلی راحت از کنارش رد شدیم. گودگاورننس با اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی که بر اساس آن جمهوری اسلامی شکل گرفته است، مغایرت دارد.

 

صریح حرف می‌زنم و با هر کسی می‌توانم در این مطلب مناظره کنم. البته گودگاورننس چیزهای خوبی هم دارد و هیچ نظریه‌ای که صددرصد بد نیست. مثلا فلسفه تکنولوژی مارکس انصافا بصیرت‌های خوبی به ما در مواجهه با تکنولوژی می‌دهد، ولی ما هیچ‌وقت نظریه مارکس را به‌عنوان نظریه و الگوی کشور اقتباس نمی‌کنیم. گودگاورننس چیزهای خوبی دارد که بعضا نیاز امروز کشور ما هست، ولی آیا این می‌تواند چارچوب نظری حکمرانی جمهوری اسلامی و مشخصا فضای مجازی باشد؟ مطمئنا نه.

 

حداقل اشکال الگوی حکمرانی خوب، این است که وابستگی ما به جریان استعمار مجازی را تامین می‌کند و اتفاقا یکی از مهمترین اهداف پنهان و کارکردی‌اش همین است. وقتی شما شأن سیاستگذارانه متولی‌گرایانه خودت را کلا فراموش می‌کنید در برنامه هفتم و فقط شأن تنظیم‌گرانه برای خودت قائل می‌شوی، این یکی از لک و پیس‌های ناشی از نگاه گودگاورننسی به حکمرانی‌ات است. اگر بخش خصوصی حاضر نبود و یا نخواست برنامه‌ها و اولویت‌های شما را به پیش ببرد چه می‌کنید؟

 

در بخش خصوصی ما، یک غول‌هایی از این طرف یا آن طرف آمده‌اند و چنبره زده‌اند بر حوزه خصوصی و آن منویات کلان گفتمان سیاسی ـ اقتصادی خودشان را دنبال می‌کنند و شبکه‌سازی می‌کنند و شما انتظار دارید این شبکه‌ها بیایند منویات و اهداف کلان برنامه تو را توسعه بدهند؟ اگر نکردند چه؟ و شما صرفا می‌گویید که من کلا کنار می‌ایستم و آقایان بخش خصوصی بیایند و برنامه‌ها و اهداف من را انجام بدهید و من بین‌تان می‌ایستم و صرفا تنظیم‌گری می‌کنم. دوباره تکرار می‌کنم که گودگاورننس چارچوب نظری حکمرانی جمهوری اسلامی نیست و متاسفانه آدم‌هایی با چهره‌هایی بسیار موجه و مومن که اکثرا مهندسین باهوشی هستند که رفته‌اند و تکنیک‌های تنظیم‌گری را یاد گرفته‌اند و این تکنیک‌های تنظیم‌گری در کمترین زمان ممکن با بیشترین اشراف، یک تسلطی در سطح به شما ارائه می‌دهد.

 

این خیلی جذاب است برای خیلی از مدیران جمهوری اسلامی. ولی جهتی که شما را می‌برد و سمت و سویی که به فعالیت‌های شما می‌بخشد، یا نظمی که به شما می‌دهد، توسط علم مهندسی و هوش تکنیکی قابلیت ارزیابی ندارد و در دام آن چیزی می‌افتد که آقای دکتر مشایخی در سخنرانی اش اشاره دارد یعنی تکنوکراسی! من اخیرا فیلم سخنرانی‌ای از دکتر مشایخی در امریکا دیدم که می‌گوید که ما در سازمان برنامه و بودجه، مرکزی را ایجاد کردیم برای توسعه نگاه تکنوکراتیک در ایران، بعد دیدیم آنجا ثباتش پایین است، رفتیم به دانشگاه صنعتی شریف و آنجا دانشکده فلان را راه انداختیم. یعنی همان چیزی که من گفتم. مهندسین باهوش را جمع می‌کنند و عموما هم آدم‌های حزب‌اللهی، مذهبی و انقلابی و به آنها تکنیک‌های تنظیم‌گری در سطح را ــ که نظم قدرتمند در سطح را ارائه می‌دهد ــ آموزش می‌دهند بعد سوق می‌دهند به داخل ساختار جمهوری اسلامی و همه‌جا هم می‌روند و الان در اقتصاد، فرهنگ، فضای مجازی‌ و … حضور جدی دارند و دارند تند تند تنظیم‌گری می‌خوانند و تکنیک‌های تنظیم‌گری یاد می‌دهند و یک آدمی پیدا نمی‌شود که بپرسد در تنظیمی که داری انجام می‌دهی، جهت‌گیری اندیشه سیاسی جمهوری اسلامی کجاست؟ و در مقابل این پرسش پاسخی ندارند چون سوادش را ندارند. فراتر از این بحران جمهوری اسلامی این است که از اول انقلاب تا حالا، مراکز سیاستگذاری مهم کشور دست مهندسان و پزشکان داده است.

 

بحثم را ادامه بدهم که در ماده ۶۶ اشاره شده که سند اقتصاد رقومی باید بعد از شش ماه از این برنامه، تدوین بشود. تدوین این سند اگر به همین راحتی بود، چرا انجام ندادند و احکامش را اینجا بیاورند؟ از این موارد الا ماشاءالله در این سند وجود دارد. در سند برنامه نوشته شده “در رعایت سند راهبردی مجازی”… کلمه رعایت یعنی چی؟ یعنی از کنارش رد شویم بهش سلام کنیم؟ نکته این است که اگر رعایت معنایش این است که در ذیل سیاست‌ها و برنامه‌های آن سند باید نوشته بشود، خب صریح بگوییم.

 

اگر قرار است نوشته نشود، آقا تعارف نکنیم. بدون تعارف عرض میکنم که رخدادهای سال گذشته یک مقدار زیادش ناشی از رفتارهای ناکارآمد ما در طی این حکمرانی چهل‌ساله‌مان بوده است. با یکدیگر تعارف کردیم. این رخدادها که رخ می‌داد، هزینه می‌دادیم، شهید می‌دادیم، کتک می‌خوردیم، فحش می‌خوردیم، هنوز هم این اتفاقات دارد می‌افتد. من جایی ‌گفتم به نظر من اینها از یک بعدی فرصت هم هست. فرصت اینکه یک بار از تعارف بیاییم بیرون، مدیری که ناکارآمداست و تعهدی به کلیت انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی ندارد از او خداحافظی کنیم. البته تفسیر انقلاب اسلامی الان از لحاظ سیاست و برنامه رهبری است و نه کس دیگر.

 

الان نهادهای انتصابی ما را که مرور می‌کنید، با افرادی برخورد می‌کنید که یا فهم درستی از موضوع ندارند، یا تعهد کافی ندارند، یا حال انجام ندارند. (خداوند به خارجی‌ها و غربی‌ها لطف نمی‌کند که پیشرفت می‌کنند، خداوند سنتش این است که هر کسی کار کرد و تلاش کرد و شبانه‌روز نخوابید و فعالیت کرد و با خودش تعارف نکرد خدا بهش برکت می‌دهد و توسعه پیدا می‌کند. جامعه‌ای که سستی کند، تنبلی کند خدا می‌گوید خودت خواستی دیگر)

مطلب دیگر اینکه این سند بالفرض آماده شد چرا باید به تصویب هیئت وزیران برسد؟ همین این که موضوع تخصصی است و نهاد صالح برای تصویب آن شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی است. آقای دکتر آقامیری بزرگوار ایشان باید این حرف‌ها را بگوید. آقا بالاخره من اینجا چه کاره هستم؟ شما چرا از من عبور می‌کنی به همین راحتی.

در همان ماده ۶۶ اشاره شده که دسترسی به داده‌ها محدود است به وزارت ارتباطات، خیلی از دستگاه‌های ما هستند که داده‌های بسیار زیادی دارند. اصولا در برنامه هفتم باید برای داده‌های کل دستگاه‌های کشور فکر درستی بشود و محدودشدن به داده‌های وزارت ارتباطات ناقص است.

 

عین بند این است: وزارت ارتباطات، فن‌آوری و اطلاعات مکلف است با رعایت قانون مدیریت داده‌ها، به منظور فراهم کردن و تسریع نوآوری مبتنی بر داده‌ها در خدمات و محصولات دسترسی  کسب و کارهای رقوم داده‌ها و اطلاعات خود را با حفظ امنیت و حریم خصوصی فراهم نمایند. چرا فقط وزارت ارتباطات؟ بقیه دستگاه‌ها این داده‌ها را ندارند؟ آنها هم مشمول این قضیه هستند. وقتی می‌گویم نگاه جزیره‌ای داریم و نگاه جامع به فضای مجازی نداریم، این نمونه‌اش است.

 

یک وقت است ما به مسوولان و نخبگان نقد میکنیم که چرا به سمت گودگاورننس رفتید. این نقد، نقد درستی هم است و بحثی سر آن نیست. ولی چه باید بکنیم را روشن نکرده‌ایم. در سال ۸۹ رهبری در بحث ضرورت تحول علوم انسانی راهکار را گفتند. الان تقریبا ۱۳ سال از آن ابلاغیه ضرورت تحول علوم انسانی گذشته و قرار بوده که برای تحول علوم انسانی و اجتماعی موجود و تولید نظریات متناسب با شاخص‌های بومی اقدامی بشود و مثلا به نیاز امروز دولت پاسخ بدهند که اگر دولت پرسید در باب مواجهه با فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات و بحث حکمرانی مطلوب جمهوری اسلامی به من نظریه و الگو بدهید عده‌ای بدین پرسش پاسخ روشن بتوانند بدهند. واقعیت این است که ما در بعد اثباتی‌اش هم درست کار نکردیم. آن نکته‌ای که عرض کردم وضعیت امروز ما یک مقدار زیادش ماحصل این چند دهه تعارف و کم‌کاری‌اش است. مصداقش اینجاست. الان در اقتصاد، فرهنگ، حوزه حکمرانی، مواجهه با فن‌آوری و سایر حوزه‌ها اندیشه و نظریه علمی که بتواند وضع موجود را تبیین و تحلیل کند و تجویز کند البته با رویکرد و مبنای دینی بسیار کم داریم. این کم‌کاری اول و آخر مسئولین مشخصا حوزه شورای انقلاب فرهنگی و شورای تحول علوم انسانی است. آقایان باید پاسخ بدهند امروز که در طی ۱۳ سال گذشته برای پاسخ به آن جوانان مهندسی که توسط آن امثال دکتر مشایخی تکنوکرات می‌شوند، چه نظریه بدیلی روی میز گذاشته‌اند؟

در بررسی جزئی‌تر بندهای برنامه بیشتر ورود کنم. در ماده ۷۷ گفته شده که “به منظور تقویت کارآیی و اثربخشی رسانه ملی برای گسترش و تعمیم فرهنگ اسلامی ایرانی و مواجه موثر با جنگ روانی و تهاجم فرهنگی و سیاسی دشمنان و ایجاد تحول در محتوا رویکرد و سازوکار یک، الف، سازمان صدا و سیما مکلف است به تولید و پخش محتوای هویت‌محور”… خب این را که می‌دانستیم.

 

می‌گویم تیز نیست و تاثیری ندارد خنثی است، مثالش این است. یا آقایان برنامه‌ای ندارند، که این جوری نوشته‌اند و یا برنامه‌ای دارند و نمی‌خواهند بگویند الان و صرفا یک تایید کلی می‌خواهند بگیرند و بروند کار خودشان را بکنند و مثلا به تربیت و تقویت سلبریتی‌های بی‌هویت اهتمام بورزند. طرف می‌خواهد کار خودش را بکند، یک چیزی می‌نویسد و تصویب هم می‌شود. مجلس ما هم مجلس عوام است و متوجه نمی‌شود. یک اصلاح ساختاری جدی می‌طلبد. من منکر مجلس عوام نیستم. ولی مجلس عوام از آن حیث که عوام است، توان تخصصی کافی برای ارزیابی و تصویب موارد تخصصی را ندارد. من نمی‌گویم که اینها نباید باشند، فکری کنید برای حل این مسئله. غربی‌ها هم بالاخره فکرهایی کردند، تدابیری کردند برای این مطلب. حداقل این است که در این بندها مثلا مصوبه و یا تایید شوراهای عالی تخصصی را بگیرند این مطلب بهتر تامین می‌شود.

 

محور بعدی، در فصل ۱۹ برنامه است که کلیت فضای مجازی تقریبا غایب است. من گفتم که فضای مجازی را اگر ما در تمام حوزه‌های زیستی‌مان واجد دلالت بدانیم، باید در فصل ۱۹ هم اثری از آن پیدا کنیم. فصل ۱۹ در بحث ارتقای نظام آموزشی تقریبا غایب است. مثلا شما مصوبه مهمی داشتید در شورای انقلاب فرهنگی تحت عنوان سکوهای یکپارچه آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، تربیتی، خب این کجاست در حوزه آموزشی؟ بحث تولید محتوا غافل است در این فصل، بحث سواد مجازی نیست. بحث تنظیم‌گری محتوا در مدارس نیست. بعد از دوران کرونا دیگر خصوصا کودکان و نوجوانان به شدت در عالم مجازی زیست می‌کنند. این‌که من برای اینها سکوهای متناسب و قابل تنظیم و دو محتوای متناسب و سه بتوانم در یک اکوسیستم دور هم جمع بکنم و اینها را به آن سمت سوق بدهم، این موضوع اولیت‌دار نظام آموزشی من است.

 

این مسئله خیلی تیز جمهوری اسلامی است که در فصل نوزده باید مورد توجه قرار می‌گرفت که اصلا اثری از آن وجود ندارد. یا بحث توانمندسازی معلمان و والدین در حوزه حضور مجازی‌شان در این بند وجود ندارد. همین مشکل در بحث فصل بیست هم است. در فصل بیست، فضای مجازی به آن جامعیت که عرض کردم غایب است. آنجا که بحث ارتقای نظام علمی، فن‌آوری، پژوهشی می‌پردازد، آنجا باز هم غیبت جدی وجود دارد. مثالش اینکه در سیاست‌های ابلاغی دور اول شورای عالی فضای مجازی یک بند مهمی داریم برای تربیت متخصص در حوزه‌ها و ابعاد فضای مجازی. این موضوع مهم است. الان ما با یک مهاجرت جدی در حوزه برنامه‌نویس‌ها در کشور مواجه هستیم. بحران داریم در آینده نزدیک. در دنیایی که به قول حضرت آقا دوران کوانتوم و هوش مصنوعی است، شما متخصص لازم دارید تا بتواند کوانتوم و هوش مصنوعی را توسعه بدهد. اینها به خاطر فاصله دلار و ریال یا فریلنسری کار می‌کنند یا مهاجرت کردند. شما برای تامین این خلأ چه برنامه‌ای دارید؟ برای حل این مسائله ساده و تیزی که عرض کردم، مهاجرت برنامه‌نویس‌ها را گفتم که بحران جدی داریم و گزارش امنیتی می‌خواندند و من گوش می‌کردم، الان بحران جدی در این حوزه داریم، ولی در این برنامه هیچ اشاره‌ای به آن نشده است.

برای ارتقای نظام علمی، فن‌آوری، پژوهشی که خدمت‌تان عرض کردم در فصل بیست است، آنجا دوباره غیبت سکوهای یکپارچه وجود دارد. مصوبه شورای انقلاب فرهنگی که حضور ذهن دارند که در دوران کرونا چنین سکوهایی را مصوب کرد. بحث آموزش مجازی را هر چه دقت کردم چیز مشخصی که به آن اشاره کرده باشد، ندیدم. بخواهیم یا نخواهیم ما با آموزش آمیخته در کشور مواجهیم. در محور بیستم، یک اشاره کرده و گفته که آموزش بین‌المللی الکترونیکی. اما در بندها هر چه جستجو کردم، اثری از آن پیدا نکردم که بالاخره چه دلالتی در احکام دارد اما پیدا نکردم. در ماده ۱۰۲، نوشته که در باب قدرت سایبری دستگاه‌ها با مرکز ملی همکاری کنند، همین. باید در قانون برنامه بالاخره چه کاری، توسط چه کسی با چه مبلغی؟ فردا وزیر ارتباطات یا وزارت ارشاد و … اعلام می‌کند که می‌خواهد در این موضوع با مرکز ملی همکاری کند. بعد مرکز ملی پاسخ داد که این کار را انجام بدهید. پاسخ خواهد امد که من در این کار جدید ردیف بودجه ندارم!  این بوده‌ها. این بوده مکرر. به وزیر محترم علوم می‌گفتند در شورای عالی انقلاب فرهنگی فلان کار را بکنید، می‌گفت در برنامه بودجه مصوب که ابلاغ من شده است، این وجود ندارد. منبعش پیش‌بینی نشده است.

 

من سعی می‌کنم نظام مجازی کشور را با آن سه لایه‌ای پایه، عملیاتی و ارزش افزوده بررسی کنم اجمالا. در مورد سرویس‌های پایه که تکلیفمان مشخص است ولی آیا در برنامه هفتم توسعه نسبت به شناسایی سرویس‌های اپرشنال کشور و همچنین برای اجرایی‌شدن آن فکری شده است؟ من فکر می کنم نگاه جامع به این معنا وجود ندارد.

در خاتمه عرض میکنم که لازمه تدوین این برنامه این بود که همان طور که وقتی اقتصادی‌ها می‌آیند طبق فهم جامعی از اقتصاد نسبت به تعیین احکام اقتصادی اقدام می‌کنند در حوزه فضای مجازی هم لازم است که جمعی از افرادی با نگاه جامع به فضای مجازی و فهم درست از میدان و تحلیل درست از آینده نزدیک که در دنیا و کشور وجود دارد، و فهم درست از سیاست‌های کلانی که ابلاغ شده، می‌نشستند و با این نظم یک برنامه‌ی مشخصی را منقح می‌کردند و دلالت‌هایش را در احکام و رویکرد جامع تدوین می‌کردند.

 

طبعا برنامه راهبردی مصوب شورای عالی فضای مجازی نزدیک ترین سند برای انجام این مهم بود. این یکی از ضعف‌های مهم برنامه است. اگر آقایان به مرکز ملی اعتماد می‌کنند، این مهم قابل انجام است و دانش آن هم هست و سریعا می‌تواند انجام شود و برنامه از این منظر فضای مجازی حداقل اصلاح و ارتقا پیدا کند.

اعلام روش کار کمیته بررسی کندی اینترنت

چهارشنبه, ۱۴ تیر ۱۴۰۲، ۰۳:۴۹ ب.ظ | ۰ نظر

سخنگو و معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی از تشکیل کارگروه و آغاز فعالیت رسیدگی به وضعیت اینترنت خبر داد.

امیر خوراکیان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص دستور رئیس جمهور در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی مبنی بر تشکیل کارگروه جهت رسیدگی به کندی اینترنت و نارضایتی عموم کاربران از نحوه استفاده از اینترنت گفت: در کنار گزارش‌هایی که از بهبود وضعیت اینترنت یا توسعه زیر ساخت‌ها و شبکه در کشور داده می‌شود اما کاربر و به خصوص کسب و کارها نباید در استفاده از اینترنت که همه جوانب مختلف زندگی به این فضا مرتبط می‌شود، مشکل داشته باشند از همین رو این موضوع دغدغه رئیس جمهور نیز هست.

وی افزود: به منظور رسیدگی به وضعیت اینترنت، رئیس جمهور کشورمان در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی دستور دادند تا در کنار گزارشهایی که از توسعه شبکه و تحولات فنی در این حوزه داده می‌شود، کارگروهی به بررسی نگاه عموم کاربران و کسب و کارها به وضعیت اینترنت و نحوه استفاده از آن و کیفیتش اعم از سرعت و کیفیت بپردازد و بتواند گزارشی را در این زمینه برای شورای عالی فضای مجازی تهیه کند.

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی گفت: از این طریق متوجه می‌شویم اگر بین گزارشاتی که از وضعیت اینترنت داده می‌شود و واقعیتی که مردم و کاربران از این موضوع درک می‌کنند، تفاوت یا اشکالی وجود دارد این اشکال دقیقاً کجاست و با چه تصمیمات و چه اصلاحاتی اعم از اصلاحات فنی و اصلاحات فرایندی مشکل برای مردم حل می‌شود.

وی در ادامه در خصوص چگونگی بررسی وضعیت اینترنت در کارگروه تصریح کرد: سازو کار بررسی در همان کمیته مشخص خواهد شد احتمالاً به صورت نظر سنجی های مستقیم و غیر مستقیم از کسب و کارها و از عموم مردم، گزارش‌های فنی از مراکز مرتبط در کشور در اپراتورها و وزارت ارتباطات و از طریقی که این کار گروه تشخیص دهد قطعاً این گزارش‌ها تهیه می‌شود.

خوراکیان در ادامه به وظایف تشکیل کارگروه اشاره کرد و گفت: می‌توانیم فضایی را فراهم کنیم که حقیقتاً استفاده از اینترنت و انجام امور روزانه و مربوط به کسب و کارها در این فضا با کندی و مشکل مواجه نباشد.

وی در خصوص وضعیت تشکیل این کارگروه گفت: در حال حاضر این کارگروه با محوریت مرکز ملی تشکیل و فعالیتش شروع شده است و امیدواریم به زودی بتوانیم بررسی‌ها و گزارش‌های لازم را در این زمینه تهیه کنیم.

خوراکیان در ادامه در خصوص اینکه نتیجه این کارگروه چه زمان به رئیس جمهور و مردم ارائه می‌شود افزود: زمان مشخصی در مصوبه وجود ندارد اما این کارگروه در حداقل زمان ممکن این گزارش‌ها را تهیه می‌کند و به محض تهیه شدن در دستور شورای عالی فضای مجازی قرار می‌گیرد.

وی در پایان در خصوص اعضای مختلف این کارگروه گفت: مسئولیت این کارگروه بر عهده مرکز ملی فضای مجازی است و اعضای آن تعدادی از اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی، تعدادی از مدیران و کارشناسان مرکز ملی فضای مجازی و تعدادی از همکاران وزارت ارتباطات است.

وزیر ارتباطات: فیلترینگ دست دولت نیست

چهارشنبه, ۱۴ تیر ۱۴۰۲، ۱۱:۴۵ ق.ظ | ۰ نظر

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در رابطه با فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی گفت: این موضوع خارج از چارچوب تصمیم‌گیری دولت است و در این رابطه ما تابع قوانین بالادستی هستیم.
خبرگزاری میزان _ عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در حاشیه جلسه امروز هیات‌دولت در جمع خبرنگاران گفت: رئیس‌جمهور در جلسه هفته گذشته شورای عالی فضای مجازی دستوری مبنی بر تشکیل کارگروه رسیدگی به مشکلات مردم درخصوص اینترنت صادر کرد. 

وی در ادامه افزود: ماموریت انجام امور به مرکز ملی فضای مجازی محول شده است و در همین خصوص وزارت ارتباطات نمایندگان خود را برای عضویت در این کارگروه به این مرکز معرفی کرده است.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: امیدوار هستیم مرکز ملی فضای مجازی از ظرفیت‌های خود در دوره جدید بهره‌مند شود تا نقش موثرتری نسبت به گذشته در این حوزه ایفا کند و از نقش فرا دستگاهی که این مرکز دارد برای حل مشکلاتی که خارج از اراده وزارت ارتباطات در حوزه شبکه است، استفاده کنیم. 

وی در ادامه افزود: در حوزه حاکمیت شرکتی و نقشی که شرکت‌های خصوصی در شبکه دارند، بنا به دلایل مختلفی که در گذشته بوده این شرکت‌ها ماموریت خود را به‌درستی انجام نداده‌اند؛ به عنوان مثال شرکت مخابرات ایران در لایحه تجمیع و شبکه داخل شهر‌ها و استان‌ها در طی سال‌های گذشته وظیفه خود را به‌خوبی انجام نداده است و موجب شده که شبکه اشباع شود و در برخی از ساعات باعث به‌وجود آمدن مشکل در شبکه برخی از استان‌ها شود. 

زارع‌پور همچنین در رابطه با فیلترینگ گفت: این موضوع خارج از چارچوب تصمیم‌گیری دولت است و کمیته‌ای که در این موضوع وجود دارد دولت سهم عمده‌ای در آن ندارد. 

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه افزود: برخی از سایت‌ها و سرویس‌ها از نظر ما بلاوجه بسته شده‌اند و موضوع بازنگری در سیاست‌های فیلترینگ در کارگروه ملی فضای مجازی مورد بررسی قرار خواهد گرفت، اما در رابطه با شبکه‌های اجتماعی باید گفت که ما تابع قوانین بالادستی هستیم و امیدواریم مرکز ملی در این موضوع نقش‌آفرینی داشته باشد. 

وی همچنین در رابطه با اتصال دستگاه‌ها به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند گفت: میزان اتصال دانشگاه‌ها به سامانه‌ها سه رقمی شده است و مابقی دستگاه‌ها در حال انجام امور اتصال هستند. 

به گفته زارع‌پور تمام دستگاه‌ها باید تا پاییز سال‌جاری استعلامات خود را به‌شکل برخط انجام دهند و هیچ مراجعه‌کننده‌ای برای اخذ استعلام نباید به اداره‌ها مراجعه کنند و همچنین دستگاه‌ها باید تمام خدمات خود را از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند ارائه دهند و ۲۰ درصد خدمات خود را هوشمند کنند. 

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی مرکز ملی فضای مجازی از تصویب لایحه قضایی در دولت، با هدف نظارت بیشتر بر محتوای فضای مجازی در سکو‌های داخلی خبر داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مدیرکل فرهنگی و اجتماعی مرکز ملی فضای مجازی، و دو تن از کارشناسان فضای مجازی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری، در خصوص حکمرانی در فضای مجازی در اروپا و آمریکا، به پرسش ها پاسخ دادند.


سؤال: در گذشته بر مبنای خوداظهاری خود بوده است الان وارد می‌شود.
وکیلیان: و نکته دیگر اینکه آن شیوه پیشنهاد تبلیغاتی که وجود دارد برای همه کاربران تقریباً مشابه است، ولی در مدلی که اتحادیه اروپا دنبال آن است، دیگر آن شیوه از تبلیغات مثلاً اینستاگرام به کودک نمی‌تواند ارائه شود. اتفاقی که می‌افتد اینجوری است که اگر بازار تبلیغاتی مثلاً اتحادیه اروپا برای اینستاگرام خیلی ارزشمند باشد اینستاگرام می‌آید یک نوع سرویس جدیدی را تعریف می‌کند برای کاربران اروپایی و اگر که نباشد کلاً حوزه را از خدمات خودش خارج می‌کند یعنی می‌گوید که من رسماً به کاربران اروپایی دیگر سرویس نمی‌دهم حالا اگر کسی با وی پی ان وارد من شد به خودش مربوط است. به نوعی خودش را از حوزه قانونگذاری اروپایی‌ها خارج می‌کند. این بستگی دارد که ارزش بازار آن حوزه برای سکو‌ها چقدر باشد.

سؤال: اینجا اتحادیه اروپا دارد تکلیف می‌کند حالا سؤال اینجا است که یعنی هر کشوری متناسب این شبکه‌های رسانه‌های اجتماعی موظف هستند با قوانین آن کشور‌ها خودشان را تطبیق دهند؟
وکیلیان: هر کشوری که بازارجذابی برای رسانه‌های اجتماعی داشته باشد این قدرت و اهرم را دارد که به آن‌ها تکلیف کند اگر نداشته باشد آن‌ها می‌گویند که ما به این کشور رسماً سرویسی نمی‌دهیم و افراد با وی پی ان وارد می‌شوند و عملاً خودشان را از آن حوزه قضائی خارج می‌کنند که مشمول جریمه نشوند.

سؤال: آقای لسانی در ابتدای بحث هم مطرح شد روز جهانی رسانه‌های اجتماعی، یک مقدار در این خصوص توضیح بفرمایید اینکه الان رسانه‌های اجتماعی که الان در رسانه‌ها در بخش‌های مختلف داریم راجع  به آن صحبت می‌کنیم چارچوب این کجا است منظور کدام فضا، شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های اجتماعی بحث متفاوتی است. در کل اینکه این رسانه‌های اجتماعی بر چه اصول و قوانینی باید عملیاتی و مورد استفاده قرار بگیرند؟
لسانی: خیلی سریع یک گذر تاریخی داشته باشیم که به بحث آقای دکتر وکیلیان هم برسیم. در سال ۱۹۵۴ بود اولین بار که بحث سوشال نت ورک مطرح شد شبکه اجتماعی اصلاً مفهوم در جامعه شناسی مطرح شد. یعنی شبکه اجتماعی افرادی که تعاملات نزدیک با هم دارند، با هم صمیمی هستند با هم مراوده دارند اخبار هم را پیگیری می‌کنند. اما ظهور اینترنت وارد دنیای جدیدی کرد افراد را جایی که ۲۶ سال پیش شبکه سیکس دیگریز شکل گرفت و اولین شبکه اجتماعی بود. جلو آمد تا شبکه‌های دیگری که آمدند ما میکروبلاک‌های کوتاه نوشت‌ها را داشتیم. سایت شبکه‌های اجتماعی، آپ شبکه‌های اجتماعی و اتاق‌های گفتگو، جهان‌های موازی، پس وقتی که از رسانه اجتماعی دارد صحبت می‌شود، رسانه اجتماعی یک چتری است که ذیل خودش سرویس‌های مختلف مثل شبکه اجتماعی، مثل وی کی ها، اتاق‌های گفتگو، کوتاه نوشت‌ها که نسخه ایرانی آن هم چند ماهی است آمده است، همه این‌ها می‌شوند رسانه اجتماعی که امکان رفت و آمد را با جامعه فراهم می‌کنند. اما سیزده سال پیش بود که یک سایت ابداعی را کرد که من جای تقدیر دارد که یک سایت کوچک در جامعه می‌تواند یک روزی را ایجاد کند که ما امروز در ایران بنشینیم راجب به آن روز راجب روز رسانه‌های اجتماعی صحبت کنیم. گفت بخاطر؛ یک اهمیت ایده ها، دو تقویت توانمندسازی جوامع و سه ایجاد تغییرات مثبت، روز رسانه‌های اجتماعی داشته باشیم. نگاه کنید این سه گام بعنوان اینکه حاکمیت ها، پلتفرم‌ها و کاربران این سه لایه‌ای که پیوند بحث من با آقای دکتر وکیلیان است. چون بحث ایشان یک لایه حاکمیت داشت و یک لایه پلتفرم ها. ما در حوزه سواد رسانه‌های اجتماعی، توجه می‌کنیم به لایه کاربران و خانواده کاربران اگر کودک و نوجوان باشد. این آن حوزه مغفول کشور ما است. برای من جالب است که از سال ۱۹۵۰ نیل پست من می‌رفته در امریکا سواد رادیو می‌گفته است بخاطر اینکه رادیو در جامعه امریکا  چقدر زیاد بوده است. ۷۳ سال پیش راجب به سواد رادیو صحبت می‌کرده است در مقطع متوسطه امریکا. امروزه سواد رسانه‌های اجتماعی چارچوب هویت، چارچوب امنیت و ایمنی داده‌ها واطلاعات و تعامل با کاربران به ما یادآور می‌شود که این روز یک فرصتی است که حاکمیت پلتفرم کاربر یک مثلث روابط فرهنگ رسانه‌های اجتماعی را ایجاد کند.

سؤال: یک سؤالی که الان بسیاری از کشور‌ها که خودشان مبدع این فضا بوده اند یا بحث شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های فضای مجازی را ایجاد کرده اند، الان خودشان خیلی دارند سختگیری بیشتری می‌کنند نسبت به سایر کشور‌ها و قوانین و اقدامات ضابطه مندی را دارند انجام می‌دهند در شبکه‌های اجتماعی و خلاصه خیلی سختگیرانه‌تر عمل می‌کنند. دلیل آن چیست؟
لسانی: به نظر می‌رسد لایه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دخیل هستند. در لایه اجتماعی قرار بود سلبریتی نقش میانجی را ایفا کند. محل تبادل گفتگوی حاکمیت ملت باشد پیام ببرد و بیاورد یک حلقه میانجی باشد. یواش یواش سلبریتی‌ها از این حلقه رابط یک هویت مجزا پیدا کرده اند و شده اند جلب توجه اقتصاد توجه را شکل دادند همه مردم حاضر شدند کسب و کار‌ها به آن‌ها هزینه بدهند. پس لایه اجتماعی می‌شود گفت قطور شدن و نقش آفرینی ویژه سلبریتی‌ها در تعامل حاکمیت ملت. لایه اقتصادی خود ترنوور مالی شان است وقتی بررسی می‌کنیم من تعجب می‌کنم اقتصاد هند را نگاه می‌کردم، چه حجم بالایی سلبریتی در هند که در نزدیکی کشور ما است و شما در ترکیه می‌بینید در جا‌های مختلف. یک لایه دیگر سیاسی است در حوزه لایه سیاسی اگر سلبریتی‌ها همسو، هم نظر نباشند می‌توانند بروند به سمت اینکه انسجام ملی را به خطر بیندازند. شما مثلاً در ایالات متحده می‌بینید که سلبریتی‌ها نقش ایفا می‌کنند در تقویت هژمونی ایالات متحده، یعنی سعی می‌شود که احترام به پرچم، احترام به هویت ملی، یا مثلاً در آلمان شما نگاه می‌کنید بحث آنلاین اِمپَتی یا همدلی آنلاین، جوانان آلمانی می‌آیند یک کمپین می‌زنند که برای سالمندان خریدهایشان را در دوره کرونا بکنند و بروند درب منزل شان بدهند. پس این تعاملی که صورت می‌گیرد به نظر می‌رسد از لایه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خیلی مورد توجه کند ورود حاکمیت را برای قاعده گذاری.

سؤال: ضرورت آن احساس می‌شود؟
لسانی: بله و یکی از حوزه‌های مهم، افشای هزینه گرفتن سلبریتی‌ها بابت تبلیغ است. امروز قانونی که می‌گذارند بخاطر این است که به آن می‌گویند تبلیغات پنهان. وقتی تبلیغات پنهان می‌دارم گفتگو می‌کنم یواشکی جوری که شما نفهمید شما را ترغیب می‌کنم به سمتی که یک دستگاهی را بروید و خریداری کنید. این راستگویی و صداقت نیست. امروزه قوانین سختگیرانه‌ای است که می‌گوید افشا کن اگر هزینه گرفته‌ای بگو من یک هزینه‌ای گرفته ام که این را بیایم و بگویم یا یک برچسبی می‌گذارند که امروزه در رسانه‌های اجتماعی ما این برچسب را داریم که تبلیغات پولی و مالی.

سؤال: آقای وکیلیان بحث حاکمیت در فضای مجازی است. ضمن اینکه نظرتان را در رابطه با این موضوع و باید‌ها و نباید‌های این فضا بفرمایید، برای بینندگان مصداق‌های مختلف را اگر سراغ دارید از کشور‌های دیگری که آنجا قوانین چه می‌گوید در این رابطه و اینکه برای فعالیت اقشار مختلف در فضای مجازی مثل کودکان، سلبریتی‌ها و این‌ها چه قوانینی ایجاد کرده اند؟
وکیلیان: یک نکته خیلی مهم این است که ما در جامعه‌ای که زندگی می‌کنیم در هر جامعه ای، افراد مسئولیت حقوقی و کیفری دارند. اینطور نیست که مثلاً یک نفری برود در خیابان و اجازه داشته باشد که بزند زیر گوش همسایه اش. حتماً قانون آنجا ورود می‌کند پلیس ورود پیدا می‌کند و آن فرد در دادگاه مجازات می‌شود به اینکه باید مبلغی را بعنوان جریمه بپردازد. وقتی که سکو‌های رسانه‌های اجتماعی در دنیا فراگیر شد در سال‌های اولیه چنین فضایی وجود نداشت. یعنی اینکه ضوابط حقوقی و کیفری جوامع چندان در این محیط اعمال نمی‌شد و این سبب شد که اشخاص فکر کنند یک محیط رهایی است که قرار نیست ما در آن قانونمند رفتار کنیم. خب طبعاً به تدریج که خسارت‌ها بالا رفت حساسیت‌ها بیشتر شکل گرفت و کشور‌ها سعی کردند که حوزه قوانین و مقررات شان را تا حد امکان به این فضای جدید هم تصری دهند بخصوص در حوزه رسانه‌های اجتماعی آن‌ها را حاکم کنند. مسئله‌ای که به وجود آمد این است که در حوزه فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی، یکسری تفاوت‌هایی وجود دارد ازجمله اینکه اشخاص احساس گمنامی می‌کنند احساس می‌کنند با اسم شخص دیگری دارند فعالیت می‌کنند و نظیر این. این باعث می‌شود که آن‌ها فکر کنند می‌توانند قانون را راحت نقض کنند و تبعاتی برایشان نداشته باشد. کشور‌های مختلف سعی کرده اند با قانونگذاری به این حوزه ورود کنند. مثلاً ایالات متحده امریکا سال ۱۹۹۶ یک قانونی به اسم قانون عفت را در حوزه بحث فناوری اطلاعات و ارتباطات تصویب می‌کند. سال ۱۹۹۹ قانون کپی رایت اش را در یک قانونی موسوم به قانون هزاره بازنگری می‌کند که با این فضا سازگار شود. چین مکانیزم‌ها و قوانین خیلی سختگیرانه تری دارد به این صورت که در چین همه اشخاص وقتی وارد فضای مجازی می‌شوند مشخص هستند به لحاظ هویتی و رفتارشان توسط حکومت کنترل می‌شود که اگر از قوانین خروج کنند با آن‌ها برخورد شود. در ایالات متحده عرض کردم که سکو‌ها عملاً مسئولیت چندانی ندارند و این کاربران و ناشران محتوا یا صاحبان صفحات و رسانه‌هایی که دارند داخل سکو‌ها فعالیت می‌کنند آن‌ها هستند که بار اصلی مسئولیت را بر دوش دارند. منتها، چون نظام قضائی با ضوابط بازدارند قوی وجود دارد، اشخاص چندان جرأت نمی‌کنند که از آن ضوابط تخطی کنند ولو آنکه سکو سختگیری زیادی نکند. در اتحادیه اروپا، از زمانی که جی دی پی‌ها در حوزه حریم خصوصی به تصویب رسید چند سال قبل، به سمت مسدود کردن سکو‌ها پیش رفتند و با این قانون جدید دیجیتال سرویس اَکت، که کشور‌های مخلف ذیل آن مثلاً فرانسه یکی از کشور‌هایی که قانون اش را ذیل همان دیجیتال سرویس اکت وضع کرده است. کشور‌ها سعی کرده اند که حاکمیت هایشان را گسترش دهند و سکو‌ها را هم نسبت به اتفاقاتی که می‌افتد مسئول کنند.

سؤال: آقای مهدی عمرانی کارشناس فضای مجازی هم به جمع ما اضافه شده اند. با توجه به اینکه در حوزه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی پژوهش می‌کنید، می‌شود برای بینندگان درباره قوانینی که کشور‌های دیگر درباره افراد مشهور می‌گذارند یا در رابطه با فعالیت مسئولین در شبکه‌های اجتماعی چه قوانینی وضع کرده اند و چطور با آن‌ها برخورد می‌کنند؟
عمرانی: عرض کنم که نکاتی را کارشناسان محترم برنامه فرمودند، من بیشتر روی بحث ترکیه اشاره می‌کنم، چون برای مردم بیشتر ملموس است. اینطور که مشخص است و وجود دارد در کشور ترکیه در زمان انتخابات در شرایطی که شورش‌هایی در این کشور اتفاق افتاد ما دقیقاً دیدیم که چه اتفاقی افتاد که سلبریتی‌ها و حتی فعالان فضای مجازی در پلتفرم‌های مختلفی که در ترکیه حضور داشتند حق انتشار یک محتوا درخصوص موارد شورش‌ها در ترکیه نداشتند و اگر چنین اتفاقی می‌افتاد رسماً با آن‌ها برخورد می‌شد. مسئله بعدی درخصوص خود کشور فرانسه است. شورش‌هایی که در کشور فرانسه اتفاق افتاد فکر می‌کنم که برای مردم ملموس باشد، در پلتفرمی مثل توئیتر حتی کاربران ایرانی که داشتند آنجا صحبت می‌کردند و حتی اشاره‌ای به بحث شورش‌ها می‌کردند، رسماً اکانت هایشان مسدود می‌شد و این بسیار اهمیت دارد که شخصی در یک کشور دیگر درخصوص شورش‌هایی در کشور دیگر بخواهد صحبتی کند، رسماً وارد می‌شود توئیتر و بلافاصله مسدود می‌کند. درخصوص بحث کارمند‌ها هم مشخص است. ما الان بحث تیک تاک را داریم ما الان تیک تاک را می‌بینیم بالاخره مدیرعامل تیک تاک چه بلایی سرش آمد، محاکمه شد در کشور امریکا و دیدیم که با چه شکلی با او برخورد شد. زمانی که مسدودسازی و فیلترینگ تیک تاک در کشور امریکا اتفاق افتاد از مسئولین این کشور اتفاق افتاد. کارمندان حق استفاده از تیک تاک را نداشتند و این محدودیت برای همه این‌ها اتفاق افتاد. در ادامه در خدمت شما هستم.

سؤال: آقای لسانی این طرف ما در شبکه‌های اجتماعی یا فضای مجازی دولت و حاکمیت را داریم در طرف مقابل کاربر را داریم. این طرف قوانین را می‌خواهد آن طرف سواد رسانه را می‌خواهد برای اینکه بتواند از این فضا به نحو احسن استفاده کند. درخصوص سواد رسانه، با توجه به این محدودیت‌ها و قوانینی که باید در این حوزه وجود داشته باشد، قدری درخصوص سواد رسانه و آنچه که کاربر‌ها باید رعایت کنند بفرمایید.
لسانی: مقدمه کوتاهی اجازه دهید آن سه گانه‌ای که گفتید وظیفه حاکمیت در این حوزه فضای مجازی به شدت پررنگ است در ریل گذاری. نگاه کنید امروز در شرایطی که قرار گرفته ایم، ایجاد جذابیت در رسانه‌های اجتماعی، دیدن سفره‌ای اگر جای خالی دارد رسانه اجتماعی که بیاید هم برای کسب و کار‌ها و هم برای نیاز اقشار نقش آفرینی کند. از آن طرف دیگر هدایت کاربران و فرهنگ سازی آن وظیفه حاکمیت یک لایحه است. چون بعضی وقت‌ها سواد رسانه‌ای که گفته می‌شود بعضی‌ها فکر می‌کنند به معنای چشم پوشی وظیفه پلتفرم و وظیفه حاکمیت است ما این دو تا را داریم اصل می‌گیریم، چون اثری که دارد چندین برابر است و اصلاً قابل قیاس نیست. یک جزوه‌ای را یک مجموعه‌ای منتشر کرده بود به اسم زره را بپوش، می‌گفت که سواد رسانه‌ای یعنی اینکه زره را بپوش حالا هر کس تیر می‌زند چقدر دارد چه می‌شود در این وضعیت، در عین اینکه ما می‌گوییم که حاکمیت اگر به وظیفه خودش عمل کند، پلتفرم اگر نسبت به پالایش محتوا و اهراز هویت بتواند گام بردارد، سواد رسانه‌ای می‌تواند موفق باشد اینجا است که جای پا پیدا می‌کند. اگر برگردیم به سؤال شما، من یک سه گانه مهم می‌خواهم با توجه به رسانه‌ای اجتماعی بگویم از زاویه سواد رسانه، زاویه اول بحث اعتیادآور بودن رسانه‌های اجتماعی است. خیلی مهم است شما وقتی نگاه  می‌کنید یک مسئله‌ای داریم ما در جهان شناخته می‌شود، اما در ایران ما مغفول است به نام اسکرین تایم یا زمان صفحه نمایش، همه جای دنیا سواد رسانه‌ای را می‌گویند مدیریت کن زمان صفحه نمایش ات را، مبادا در طول روز یا طول هفته زیاد شود. یک گزینه حتی برای آن گذاشته اند به معنای دیجیتال ول بی اینگ یا رفاه دیجیتال، در همه گوشی‌ها از منو‌های زیر برداشته اند آورده اند هر روز شما نگاه کنید چند ساعت آنلاین بوده اید چند ساعت کدام اپلیکیشن و نرم افزار استفاده می‌کردید. پس گام اول این است که سواد رسانه اجتماعی بدانیم زمان صفحه نمایش مان چه است، چون رسانه‌های اجتماعی به شدت جذاب هستند. اما نکته دوم ضلع دوم این مثلث برمی گردد به بحث سلامت روان، مشکلاتی و مسائلی ایجاد می‌شود تحت عنوان سندرم‌های فضای مجازی، مثلاً شما فرض کنید سندرم بادی دیس مورفی به این برمی گردد که خود زشت انگاری بدن، افرادی که در رسانه‌های اجتماعی از خودشان سلفی می‌گیرند از عکس اش راضی نیست مخصوصاً بخاطر اینکه فاصله دست تا صورت ممکن است اجزای صورت جوری بیفتد که احساس رضایت از عکس‌ها نکنیم مخصوصاً در بین نوجوانان که در سن بلوغ هستند، این تنفر از بدن و زشت انگاری بدن امروز یک مفهوم جهانی است. کسانی که می‌آیند عکس شان را می‌آورند پیش پزشک زیبایی می‌گویند این را شما را بخدا یک کاری بکن در این عکس‌ها خوب بیفتیم. گرچه امروزه فیلتر‌ها و قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های اجتماعی به کمک ما آمده است که یک پزشک زیبایی در همین گوشی مان داشته باشیم تا بتوانیم دستکاری کنیم اجزای صورت و بدن مان را. پس نکته دوم سلامت روان است. یکی از سندرم‌ها را من گفتم. سندرم‌های مفصلی است که بحث سلامت روان امروز متأسفانه جای آن خالی است هم در رسانه ملی و هم در فضای تشکل‌های اجتماعی. اما ضلع سوم مربوط به اطلاعات و اخبار جعلی و فیک نیوز است. شما می‌بینید ۲۰۱۶ وقتی که انتخابات شکل گرفت برای اولین بار آژانس‌های ایالات متحده آمدند آنجا بحث فک چکین و راستی آزمایی را مطرح کردند ۲۰۲۰ محصورش کردند در چند خبرگزاری که همزمان اگر نامزد ریاست جمهوری در امریکا اطلاعات و آماری را گفته است، رسانه‌ها می‌آیند و می‌گویند اینطور هست یا اینطور نیست. در کشور ما در بستر رسانه‌های اجتماعی، فکر می‌کنید روزانه چقدر داره فیک ساخته می‌شود گفته می‌شود در جا‌های مختلف ممکن است برای خنده و شوخی باشد برای از راه به در بردن رقیب اقتصادی و سیاسی باشد برای همین تمرکز روی بحث راستایی آزمایی و صحت سنجی که آقای دکتر وکیلیان و دوستان شان در شورای عالی فضای مجازی کار جدی‌ای روی بحث تصویب سند مقابله با اغتشاش اطلاعاتی و اخبار جعلی داشتند. به نظر می‌رسد این سه ضلع تا قدری می‌تواند مرهم درد کاربران یا مسائل کف میدان فضای مجازی باشد.

سؤال: سه اصلی که کاربران باید به آن توجه کنند.
لسانی: می‌شود گفت که حوزه اطلاعات و اخبار جعلی نقش حاکمیت در حمایت و راه اندازی آژانس‌های صحت سنجش هم مهم است. گرچه مردم نباید در چرخه شایعه قرار بگیرند آن را تقویت کنند و به دیگران منتقل کنند. اما دو ضلع دیگر آن را می‌توانیم بگوییم کاملاً مردمی است و برای کاربران است.

سؤال: آقای وکیلیان، آقای لسانی معتقدند که اگر که حاکمیت و آن سکوی پلتفرم بتواند به نحو احسن به نحو بایسته و شایسته کار خودش را انجام دهد تازه سواد رسانه‌ای می‌تواند موفق عمل کند. اینجا نقش حاکمیت قدری پررنگ‌تر می‌شود. مثلاً در کشور ما در زمینه حفاظت از کودکان و نوجوان در فضای مجازی ما چه قوانینی داریم تا جه ادازه اجرایی شده اند و اگر اجرا نشده اند مبانی اجرای آن‌ها چه است؟
وکیلیان: عرض شود که من یک تصحیح کنم عنوان سندی که گفتند سند مقابله با اخبار خلاف واقع بود. یکی از دوستان خواستند جستجویی داشته باشند. در مورد بحث کودکان و نوجوان سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی سال ۱۴۰۰ به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده است البته این به این معنا نیست که کار از آن موقع شروع شده است. خب دستگاه‌ها قبل از آن فعال بوده اند پروژه‌های مختلفی را وزارت فرهنگ، پلیس فتا، سازمان فناوری اطلاعات زیر مجموعه وزارت ارتباطات، خود صداوسیما و جا‌های دیگر انجام می‌دادند. منتها این سند با رویکرد ایجاد یک همگرایی و انسجام بخشی در این حوزه مصوب شد. درکنار آن قانون حمایت از اطفال و نوجوانان سال ۱۳۹۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که در آن قانون هم یکسری از رفتار‌ها درخصوص کودکان و نوجوانان در فضای مجازی جرم انگاری شده است. منتها هنوز ما در همان لایه سکو‌ها به نظر من ما ضوابط محکم در حد نیاز را نداریم یعنی یکسری تکالیفی به دستگاه‌ها محول شده است، ولی سکو‌ها در حدی که انتظار می‌رود برایشان شفاف نیست که چه اقداماتی را باید انجام دهند که کودک و نوجوان ایمن باشند. یک جهت آن به نظر من تأخر مقررات گذاری ما نسبت به رشد سکوهایمان است یعنی سکو‌ها به سرعت رشد کرده اند در همه جای دنیا تقریباً اینجوری است. یک چند سال دیرتر معمولاً وضع می‌شود. یک جنبه دیگر آن این است که.

سؤال: چرا فکر می‌کنید خودشان را با قوانین تطبیق نداده اند؟
وکیلیان: نه هنوز مقررات شفاف است اعلام به آن‌ها نشده است یعنی وضع و اعلام نشده است، چون معمولاً مقررات با یک تأخیری وضع می‌شود در همه کشورها. یک مسئله دیگری که هست گاهی تعارض بین مسئولیت اجتماعی و منافع اقتصادی در سکو‌ها شکل می‌گیرد که سکو فکر می‌کند اگر من استانداردهایم را براساس مسئولیت اجتماعی ارتقاء دهم سود من کم می‌شود. مثلاً فرض کنید که اگر رده بند سنی اعمال کنند، چون کودک و نوجوان ممکن است دوست داشته باشند کارتن‌ها یا فیلم‌های بزرگسالان را ببینند مخاطب ریزش می‌کند. این جهت دیگر از مشکل است. یک جهت دیگر این است که به نظر من حکومت بخصوص در بحث بودجه در حوزه‌هایی که نیاز است هزینه کند، مقداری امساک کرده است و ما این را یعنی من به شخصه شاهد بوده ام که هم در بحث لایحه برنامه هفتم و هم در بودجه‌های سالیانه واقعاً جای مشارکت حکومت در حوزه توسعه محتوای مناسب برای کودک و نوجوان و نظام رده بندی مرتبط با آن خالی است؛ و در کنار این‌ها کم توجهی جامعه که مطالبه لازم را ندارد در این حوزه را هم می‌شود اضافه کرد. پدر و مادر‌ها خیلی آنقدر که برای کلاس کنکور بچه شان دغدغه دارند، نسبت به اینکه یک سرویس مناسب دراختیارش باشد، دغدغه ندارند. می‌شود گفت این چهار عامل با همدیگر اثرگذار بوده است.

سؤال: آقای عمرانی در رابطه با بحث قانون و عمکرد حاکمیت در حوزه حفاظت از کودکان و جوانان در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی صحبت می‌کنیم، شما قوانین و عملکرد مسئولان در این حوزه در کشور خودمان را چطور ارزیابی می‌کنید به نظر شما چه چالش‌هایی در این حوزه داریم و راهکار‌های مدنظر شما چه است؟
عمرانی: اگر اجازه دهید من یک پله به عقب بیایم و درخصوص محور حکمرانی نکات ام را عرض کنم، سؤالی که برای مردم اینجا پیش می‌آید خیلی عالی حکمرانی خیلی خوب است و خب باید اتفاق بیفتد همه هم به این واقف هستند. مسئله‌ای که مطرح است این است که در سیستم حکمرانی ما یکسری مواردی در کشور‌های اروپایی داریم می‌بینیم مثلاً جی پی تی‌ها را داریم می‌بینیم حالا موارد دیگر مثلاً در کشوری مثل امریکا. سؤال من از آقای وکیلیان است، چرا محدودسازی گسترده از دولت قبل که حدود چهار پنج پلتفرم بوده است در دولت فعلی ک هدو پلتفرم است، به این شکل، شکل گرفته است ایران و آیا نمی‌شد مدیریتی بهتر برای این قضیه حکمرانی انجام شود؟

مجری: آقای وکیلیان...
وکیلیان: این محدودیتی که اعمال شد در شرایط اغتشاش بود و براساس حکم نهاد‌های امنیتی رخ داد یعنی براساس یک برنامه ریزی قبلی نبود. منتها یک استدلال اساسی وجود دارد اگر ما سکو‌هایی داشته باشیم پلتفرم‌هایی داشته باشیم مثلاً اینستاگرام که اشخاص در این خارج از حوزه حقوقی و کیفری کشور ما رفتار کنند تا به جهت اینکه هویت این‌ها مبهم است، عملاً بار مسئولیتی را احساس نکنند. عملاً شرایط به صورتی خواهد شد که ما نمی‌توانیم از هیچ سکو و پلتفرم داخلی انتظار داشته باشیم که قانون و مقررات سختگیرانه اعمال کند. چون می‌گوید کاربر من مهاجرت می‌کند به آنجایی که در آن ضوابطی نیست. یعنی منطق کلی‌ای که صرف نظر از شیوه اعمال اش است گفتم در شرایط خاصی رخ داد. منطق کلی این است که اگر قرار است ما اعمال حاکمیت داشته باشیم و انتظار داشته باشیم که پلتفرم‌های داخلی ما قانونمند باشند حتماً قبل از آن خارجی هم باید قانونمند باشند. سؤال بعدی این است که چطوری باید خارجی‌ها را قانونمند کرد، خودش به اندازه یک برنامه مستقل می‌طلبد ما صحبت کنیم.

سؤال: آقای عمرانی پاسخ تان را گرفتید؟
عمرانی: بله اینکه باید قانونمند شوند کاملاً درست است مسئله بعدی که خواستم مطرح کنم خدمت بزرگواران این است که ببینید ما الان در مورد حکمرانی صحبت می‌کنیم و تأکید می‌کنیم حتی صاحب مثال از کشور‌هایی مثل امریکا می‌آوریم که مسئولین آن به این حالت منع می‌شوند از حضور در پلتفرمی که آن حاکمیت آن را مسدود کرده است، ولی در کشور خودمان ما این را نمی‌بینیم ببینید مردم واقعاً اینجا این حس تبعیض را دارند می‌بینند برای مردم سؤال پیش می‌آید وقتی شرایطی فراهم است بالاخره پلتفرم‌های داخلی خیلی محکم و خیلی عالی آمدند و خیلی خوب حمایت شدند از سمت وزارت ارتباطات و الان ما حدود ۴۰ میلیون کاربر یونیت داریم در قسمت بستر فضای داخلی. الان وجود دارد همه این چیز‌ها حالا بالاخره نقص‌هایی هم هست و شکی هم درآن نیست همانطور که در پلتفرم‌های خارجی هم چنین چیزی وجود دارد، ولی سؤال من و مردم این است که چرا مسئولین ما برخی شان حضور پیدا نکرده اند در همین داخلی‌ها و چرا یک عده هیاهوی رسانه‌ای راه می‌اندازند که اول باید بستر آزاد شود کامل، همه چیز آزاد شود با اینکه همه این چیز‌ها را شاید بدانند و مسئوله دوم خودشان حضور ندارند و مسئله سوم تبلیغ پلتفرم خارجی می‌کنند این تبعیض اینکه به مردم بگوییم شما بروید در داخلی ها، ولی برخی از مسئولین خودشان هنوز در داخلی‌ها نیامدند و دارند حمایت از خارجی‌ها می‌کنند این را چطور باید پاسخ داد؟

سؤال: آقای وکیلیان واقعاً آقای عمرانی درست می‌گویند، چون این بحث تا الان خیلی از طرف مردم مطرح شده است که چرا مسئول ما که درخصوص محدودیت در شبکه‌های اجتماعی خارجی خودش قوانین ایجاد می‌کند، اما خودش در آن فضا دارد فعالیت می‌کند؟
وکیلیان: یک سندی سال البته دو سه سال روی آن کار شد سال ۱۴۰۱، از طرف مرکز ملی آماده شد و به شورای عالی فضای مجازی ارائه شد، ولی در مورد مفاد آن در شورا هیچ توافقی شکل نگرفت و دوباره قرار شد که بررسی شود و نسخه بازنگری شده اش دوباره به شورای عالی فضای مجازی برده شود.

سؤال: چه زمانی فرمودید؟
وکیلیان: فکر می‌کنم که حول و هوش پاییز بود که در شورای عالی فضای مجازی مطرح شد و دوباره قرار شد بازنگری کلی در آن انجام شود.

سؤال: و هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است؟
وکیلیان: هنوز نسخه جدید به شورا ارائه نشده است.

سؤال: چرا؟ یعنی اینقدر باید زمان ببرد و خیلی طولانی است.
وکیلیان: واقعیت این است که توافق فرض کنید بین نماینده‌های مجلس، بخش مدیران دولتی، سر اینکه چطور در پلتفرم داخلی و خارجی فعالیت کنند شکله توافقی که آن‌ها هم همراهی کنند کار سختی است.

سؤال:، چون سؤال قبل من از شما همین بود. کشور‌هایی که خودشان در حوزه فن آوری سرآمد هستند دارند قوانین خیلی سختگیرانه تری برای چهره‌های مشهورشان برای کارمندان دولتی شان مثل همین بحث تیک تاک که چند وقت پیش مطرح شد، اما چرا در کشور ما این اتفاق نمی‌افتد چرا ما برای کارمندان دولت مان و افرادی که مسئول هستند هیچ قوانینی را نداریم و آن‌ها همچنان دارند در شبکه‌های اجتماعی خارجی فعالیت می‌کنند. آقای لسانی سؤال اینجا است که این بحث سختگیرانه بودن پاسخگو بودن خیلی در فضای مجازی کشور‌های خارجی خیلی پرتکرار است چرا اینقدر روی این موضوع آن‌ها خیلی حساس هستند نسبت به آن توجه می‌کنند قوانین می‌گذارند و بعد هم پیگیری می‌کنند نه اینکه صرفاً روی کاغذ بیاورند؟
لسانی: نکته‌ای که هست بعنوان یک ساخت زیست ساخت سایبری به رسمیت شناخته شده است همینطوری که نمی‌شود در ساخت واقعی هرج و مرج و آشوب و بی قانونی داشت، در ساخت سایبری هم به صورت کامل این اتفاق دارد می‌افتد. خیلی وقت‌ها ما در اقوال همین سلبریتی‌ها و افراد مختلف می‌بینیم با خنده و شوخی می‌گویند فضای مجازی است دیگر یعنی چه یعنی در این فضا گویا این فضا هیچ واقعیتی و از طرف دیگر هیچ اهمیتی ندارد. نقطه اول فهم اهمیت این فضا در بین حکمرانان است نقطه دوم قانونگذاری که شما در حوزه همین اخبار جعلی نگاه می‌کنید قبل از اینکه این سند که آقای دکتر گفتند من رفتم در سایت مجلس و پریزیدنت دات آی آر را مشاهده کردم سند الزامات پیشگیری و مقابله با نشر اطلاعات اخبار و محتوای خلاف واقع در فضای مجازی. قبل از اینکه این سند بیاید ما اصلاً هیچ قانونی نداشته ایم قانون ما برمی گشت به دوره عملاً روزنامه نگاری که با چارچوب‌های روزنامه نگاری می‌آمدیم تطبیق اش می‌دادیم به حوزه فضای مجازی؛ لذا به نظر می‌رسد که به رسمیت شناختن و یک فیلد جداگانه و مسیر جداگانه برای تسریع قانونگذاری قوانین پایه اتفاق بیفتد در کشور ما مثلاً ما بتوانیم نقشه خود رسانه‌های اجتماعی مان را در روز رسانه‌های اجتماعی من به رسانه‌های اجتماعی خارج از کشور را که نگاه  می‌کنم مثلاً حوزه سبک زندگی حوزه فیتنس حوزه‌های مختلف را وارد کرده اند حوزه زندگی دوم زیست مجازی دوم این‌ها را وارد کرده اند ما در کشورمان به نظر می‌رسد که به حداقل‌ها اکتفا کرده ایم و بعد اینکه نظارت بر قانون انجام شده همینطوری که فرمودند همین الان اگر قانون گذاشته شد که نمی‌شود در پلتفرم خارجی مسئول دولتی فعالیت کند آیا حاضر هستند همین الان من نگاه می‌کنم شما مسئولان را می‌گویید مسئولان و دستگاه‌ها و منتسبان به دستگاه‌ها را ببینید. مثلاً همین روزنامه دولت من داشتم نگاه می‌کردم در این پیام رسان‌های داخلی، تعداد کاربران اش نگاه می‌کنید از کاربران ما پایین‌تر است واقعاً در این فضا که هزینه شود تبلیغ شود خود مسئولان دولتی و رسانه ای‌های دولت تحویل بگیرند و ارج بنهند به رسانه‌ها به نظر می‌رسد که آیینه اش برمی گردد و مردم می‌فهمند چه چیزی را باید جدی..

سؤال: قاعدتاً وقتی مسئولی که دارد اطلاعاتی را منتشر می‌کند و من نیاز دارم به دریافت آن اطلاعات در سکو‌های خارجی هست، طبیعتاً دیگر من ترغیب نمی‌شوم به استفاده، ولی اگر آن مسئول بیاید در سکو‌های داخلی طبیعتاً خیلی می‌تواند کمک کند. فکر می‌کنم اینجا جای قوانین و نظارت بیشتر خالی است؟
وکیلیان: یک خبر خوب بدهم همین سندیکه فرمودند ماده ۲ قوه قضائیه را مکلف کرده بود که یک لایحه‌ای را تدوین کند در مورد جرم انگاری انتشار اخبار خلاف واقع که خدا را شکر این لایحه آماده شد در قوه قضائیه و همین اخیراً به هیئت دولت ارسال شد بعنوان لایحه قضائی و رویکرد قوه قضائیه این بود که بدون اینکه جلوی آزادی بیان رسانه‌ها گرفته شود بدون اینکه جلوی فعالیت متعارف کابران گرفته شود، هم سکو‌ها و هم  ناشران محتوا نسبت به محتوایی که منتشر می‌کنند احساس مسئولیت بیشتری داشته باشند و همینطور دولت نسبت به اینکه و حکومت نسبت به اینکه فضای شفاف تری در حوزه اطلاع رسانی  شکل بگیرد مسئولیت پذیری اش را افزایش دهد فکر می‌کنم اگر آن لایحه انشاالله در سالجاری به تصویب دولت هم برسد و به مجلس ارسال شود می‌توانیم به زودی یک قانون خوبی داشته باشیم.

سؤال: فکر می‌کنم در حوزه توسعه سواد رسانه‌ها هم ما نیاز به قوانین داریم؟
وکیلیان: عملاً یک سند اولیه حمایتی به تصویب رسیده است، اما اجرای این اسناد یکی از مهمترین مسائل ما است که اسنادی که در شورا‌های عالی به تصویب می‌رسد سند اجرایی کردن و اجرایی شدن آن چه است. مهمتر این است که سواد رسانه‌ای را ما داریم سواد مرجح و تحمیلی حاکمیت می‌کنیم. در عین اینکه سواد رسانه‌ای همه جای دنیا پدر و مادر‌ها کنار هم جمع می‌شوند افراد و تشکل‌ها کنار هم جمع می‌شوند یک حلقه میانی است به نظر می‌رسد که مردم نقش آفرینی بیشتری باید داشته باشند در ایجاد و تشکیل ان جی یو‌ها و تشکل‌هایی که بتوانند این مهم را پیگیری کنند.

سؤال: آنچه که از صحبت‌های کارشناسان محترم برنامه برمی آید این است که در همه کشور‌های جهان که خودشان سرآمد فناوری هستند و مدعی آزادی بیان در حوزه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، قوانین سختگیرانه‌ای دارند و خیلی توجه دارند به بحث پاسخگویی. امشب از صحبت‌های شما بزرگواران مطالبی بیرون آمد مثل اقتصاد توجه، مثل بیماری بدشکلی یا نظام هویت معتبر، اینها همه شان به ما یک پیام می‌دهد که ما واقعاً در کشورمان نیاز به توجه بیشتری داریم، چون هم بحث اقتصادی است هم بحث اجتماعی است و هم بحث سلامت و بحث‌های پزشکی است فکر می‌کنم اینها نیاز دارد همه دستگاه‌ها دست به دست هم بدهند و در این حوزه توجه بیشتری کنند.

مرکز ملی فضای مجازی متولی امنیت سایبری شد

يكشنبه, ۷ خرداد ۱۴۰۲، ۰۴:۴۶ ب.ظ | ۰ نظر

با انتشار لایحه برنامه هفتم توسعه تکلیف امنیت فضای مجازی بر عهده مرکز ملی فضای مجازی گذاشته شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، رئیس سازمان برنامه و بودجه در همایش رونمایی از سند لایحه برنامه هفتم توسعه اعلام کرد بررسی‌های لایحه برنامه هفتم در سازمان برنامه و بودجه تمام شده و قرار است بعد از آخرین بررسی‌ها در هیئت دولت به زودی از سوی دولت به مجلس ارائه شود.

لایحه برنامه هفتم توسعه برای سال‌های ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۶ تدوین شده که دارای ۲۲ فصل و ۷ بخش است که بخش‌های اقتصادی، زیربنایی، فرهنگی و اجتماعی، علمی، فناوری و آموزشی، سیاست خارجی، دفاعی و امنیتی و اداری، حقوقی و قضائی است.

در همین راستا تکالیف شورای عالی فضای مجازی در این برنامه به شرح زیر اعلام شده است:

* در مواردی که شورای عالی فضای مجازی دستگاه‌های اجرایی را به تهیه برنامه اجرایی ملزم می‌کنند دستگاه‌های مزبور موظفند برنامه‌های مورد اشاره را در سقف اعتبارات ابلاغی در زمانبندی تهیه و تنظیم بودجه کل کشور تهیه و به مرکز ملی فضای مجازی ارسال و مرکز مزبور پس از تأیید آن را به سازمان برنامه و بودجه کشور منعکس نماید.

* مسئولیت انطباق تصمیمات و اقدامات اجرایی با مصوبات شورای عالی فضای مجازی کشور بر عهده بالاترین مقام دستگاه اجرایی است.

* فرماندهی امنیت فضای مجازی و راهبری این حوزه بر عهده مرکز ملی فضای مجازی کشور است و کلیه دستگاه‌های هماهنگ کننده مذکور در سند نظام ملی پیشگیری و مقابله با حوادث فضای مجازی مصوب چهل و چهارمین جلسه مورخ ۱۳۹۶/۰۸/۱۵ شورای عالی فضای مجازی کشور و سازمان پدافند غیر عامل کشور در مأموریت‌های مرتبط با امنیت فضای مجازی کشور در کنترل عملیاتی مرکز ملی فضای مجازی کشور قرار می‌گیرند.

* در تصمیم گیرهای مرتبط با ایجاد ادغام تلفیق یا تفکیک سازمان‌ها و تنظیم گران بخشی و ملی در حوزه فضای مجازی در مراجع تصمیم گیری از رئیس مرکز ملی فضای مجازی با حق رأی دعوت به عمل خواهد آمد.

عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: صحت پیشرفت‌هایی که وزارت ارتباطات درباره پروژه شبکه ملی اطلاعات ارائه می کند در کمیته ای خاص در مرکز ملی فضای مجازی ارزیابی می شود.
به گزارش مهر محمدحسن انتظاری در خصوص ارائه گزارش وزارت ارتباطات درباره شبکه ملی اطلاعات در جلسه شورای عالی فضای مجازی گفت: گزارشی که وزارت ارتباطات در جلسه شورای عالی فضای مجازی ارائه کرد شفاهی بود و در این زمینه چند نکته وجود دارد.

وی با اشاره به تاریخچه مصوبه شبکه ملی اطلاعات افزود: اصل مصوبه شبکه ملی اطلاعات مربوط به دی ماه سال ۹۲ است و در بهمن سال ۹۲ بعد از اینکه به تصویب و به تأیید مقام معظم رهبری رسید به وزارت ارتباطات ابلاغ شد. طبق آن مصوبه، وزارتخانه باید طرح زمان بندی و فازبندی شده با خروجی‌های مشخص را به مرکز ملی فضای مجازی ارائه می‌کرد تا بین مرکز ملی فضای مجازی به عنوان کارفرما و وزارت ارتباطات به عنوان نهاد مجری پروتکل روشنی برقرار باشد.

عضو شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه سرعت عمل وزارت ارتباطات در سالهای ابتدایی تصویب پایین بود، تصریح کرد: طرح تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات در سال ۹۵ به منظور یکپارچه سازی نظرات، تضمین هماهنگی طراحی شبکه، رفع ابهامات و دقیق‌تر شدن پیشرفت کار در شبکه ملی اطلاعات به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید و به وزارت ارتباطات ابلاغ شد که بر اساس آن وزارت ارتباطات باید برنامه زمان بندی شده‌ای برای اجرای طرح و خروجی‌های شفاف اعلام کند.

وی در ادامه با اشاره به تشکیل کمیته خاص برای ارزیابی راستی آزمایی پیشرفت شبکه ملی اطلاعات تصریح کرد: در سال ۹۷ و اواخر سال ۹۸ وزارت ارتباطات اعلام کرد که شبکه ملی اطلاعات ۸۰ درصد پیشرفت دارد گزارشاتی به این منظور به ریاست جمهوری و سایر مقامات کشور ارائه شد که این گزارشات برای ارزیابی و راستی آزمایی به مرکز ملی فضای مجازی آمد.

انتظاری افزود: کمیته خاصی در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شد و این گزارشات را ارزیابی کرد۔ نتیجه ارزیابی آن کمیته خاص در آن زمان این بود که پیشرفت محسوسی در اجرای شبکه ملی اطلاعات و در طراحی‌ها صورت نگرفته است۔

 

  • شبکه ملی اطلاعات در سالهای ۹۲ تا ۹۸ پیشرفت محسوسی نداشت

عضو شورای عالی فضای مجازی ادامه داد: به معنایی می‌توان گفت که از سال ۹۲ تا سال ۹۸ پیشرفت محسوسی در پروژه شبکه ملی اطلاعات احساس نکردیم. به این دلیل دوباره به وزارت ارتباطات ابلاغ شد که زمانی را که از دست رفته جبران کند و این طرح مجدد ارائه شود.

وی با اشاره به پیشرفت واقعی پروژه در دوره قبل افزود: در جلساتی وزارت ارتباطات و کارشناسان آن در دولت قبل قبول کردند که شبکه ملی اطلاعات به جای ۸۰ درصد چیزی حدود ۳۰ درصد پیشرفت داشته که البته کارشناسان مرکز ملی فضای مجازی آن را چیزی حدود ۲۰ درصد تأیید کرده بودند.

انتظاری با تاکید بر تلاش و همت دولت جدید و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بر اجرایی شدن پیشرفت شبکه ملی اطلاعات گفت: تلاش و رویکرد دولت جدید واقعاً این است که طرح شبکه ملی اطلاعات اجرا و پیاده سازی شود. بنابراین ساختار جدید برای پیشرفت این طرح را طراحی و شروع به فعالیت کرده اند.

 

  • شاهد افزایش مشترکین پیامرسانهای بومی هستیم

وی با اشاره به فعالیت و افزایش استفاده مشترکین از پیام رسانه‌ای بومی در دولت جدید گفت: در حوزه پیام رسان های بومی خیلی فعالیت شده چرا که همچنان شاهد افزایش مشترکین پیام رسان های بومی هستیم.

انتظاری در خصوص ابلاغ دولت جدید بر ارائه گزارش پیشرفت شبکه ملی اطلاعات افزود: واقعیت این است که در شورای عالی فضای مجازی البته بعد از اینکه دولت جدید تشکیل شد، رئیس جمهور به وزارت ارتباطات ابلاغ کرد که در هر جلسه گزارش پیشرفت را ارائه کنند از این رو در جلسه اخیر وزیر ارتباطات گزارشی در این زمینه ارائه کرد.

صحت پیشرفت شبکه ملی اطلاعات در مرکز ملی فضای مجازی ارزیابی می‌شود

وی به اظهارات خود در جلسه شورای عالی فضای مجازی اشاره کرد و گفت: همان کمیته خاصی که در دولت قبل در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شد و ادعاها و گزارش‌های وزارت ارتباطات دولت قبل را ارزیابی کرد و گزارش داد، باید گزارشات فعلی وزارت ارتباطات در مورد پیشرفت شبکه ملی اطلاعات را نیز بررسی و صحت آن در مرکز ملی فضای مجازی ارزیابی شود.

عضو شورای عالی فضای مجازی با تاکید بر اینکه ۹ سال از مصوبه شبکه ملی اطلاعات می‌گذرد و حداقل باید طراحی این شبکه، فاز بندی و زمان بندی این پروژه انجام می‌شد، گفت: با وجود اینکه همچنان منتظر ارائه این طرح و زمان بندی ها هستیم معتقدیم برای رسیدن به پیشرفت باید در روش اجرای وزارت ارتباطات تغییرات جدی رخ دهد تا شاهد آن باشیم که این شبکه بعد از ۹ سال به اجرایی شدن نزدیک شود.

وی تاکید کرد: گزارش‌های پیشرفت شبکه ملی اطلاعات با هر میزان از پیشرفت در کمیته خاص مرکز ملی فضای مجازی بررسی می‌شود.

انتظاری افزود: البته شنیده‌ها مبنی بر این است که به کارشناسان مرکز ملی فضای مجازی ارائه شده ولی با مذاکراتی که شخصاً با کارشناسان مرکز ملی فضای مجازی انجام دادم، نظر آنها با نظرات اعلام شده وزارت ارتباطات یکی نیست. از این رو باید در کمیته و با حضور اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی گزارش‌های اخیر وزارت ارتباطات درباره پیشرفت شبکه ملی اطلاعات مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد.

معاون مرکز ملی فضای مجازی از تدوین طرحی برای ضابطه مند کردن حضور و فعالیت مسئولان در فضای مجازی خبر داد.

به گزارش مهر، معاون مرکز ملی فضای مجازی از تدوین طرحی برای ضابطه مند کردن حضور و فعالیت مسئولان در فضای مجازی خبر داد و گفت: مدیران باید به قوانینی که خودشان تعیین و تصویب می کنند پایبند باشند.

قاسم خالدی با اشاره به یکی از طرح‌های جدید مرکز ملی فضای مجازی در ارتباط با ضوابط و الزامات حضور مسئولان در رسانه‌های اجتماعی گفت: ما معتقدیم اگر در جمهوری اسلامی قانونی گذاشته می‌شود باید همه اقشار به آن قانون عمل کنند حتی اگر قرار است استثنایی وجود داشته باشد این استثنا نیز باید در قالب قانون باشد.

وی افزود: بارها گفته شد که اگر سکویی مسدود می‌شود ممکن است گروه‌هایی به هر دلیلی نیاز ویژه به آن سکو داشته باشند و ما باید این نیازها را برطرف کنیم لذا باید برای آن خدمت ما به ازای داخلی داشته باشیم مانند تماس صوتی، تصویری و گروهی، اینترکانکشن یا ارتباط بین پیام رسانها که در حال ارائه و تکمیل هستند. اما به هر دلیلی بخشی از نیازها برای گروه‌های خاصی تأمین نمی‌شود و در نهایت باید به این گروه‌ها خدمات و دسترسی خاص داده شود به عنوان مثال خبرنگاران باید همه سکوهای داخلی و خارجی را در رصد خود داشته باشند و باید این نیاز برای آنها به نحوی مرتفع گردد. این نه طرح صیانت است نه طرح طبقاتی.

معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی گفت: در این بین اگر مسئولی حسب ضرورت بخواهد در فضای مجازی خارجی تعامل داشته باشد و بر اساس ضرورت شغلی اش می‌خواهد در فضای بین الملل پیامی را نشر دهد، ما باید ضوابطی را برای این منظور تعیین کنیم. در مطالعاتی که انجام دادیم دیدیم کشورهای مختلف این موضوع را در دستور کار داشتنه اند بخشی توانسته اند با سیاست‌های توصیه‌ای این کار را بکنند و بخشی این موضوع را به قانون تبدیل کرده اند.

وی افزود: با بررسی‌هایی که انجام دادیم طرح "ضوابط و الزامات حضور و فعالیت مسئولان و دستگاه‌های اجرایی در رسانه‌های اجتماعی" را تدوین کردیم.

خالدی گفت: در این مسیر با چالش‌ها و پرسش‌هایی مواجه بودیم که باید به آنها پاسخ می‌دادیم، برای مثال آیا حساب کاربری یک مسئول، حساب رسمی است؟ آیا یک مسئول با حساب رسمی حقوقی اش می‌تواند رفتار حقیقی داشته باشد یا نه و بالعکس. ما روی سند ضوابط حضور مسئولان در رسانه‌های اجتماعی بیش از دو سال کار کردیم.

وی افزود: این سند توسط کارشناسان مختلف بررسی و یک جلسه هم در شورای عالی فضای مجازی به بحث گذاشته شد، برخی نکات حقوقی مطرح و قرار شد مجدداً توسط مرکز ملی بررسی، اصلاح و عودت گردد.

معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی تاکید کرد: ما مصر هستیم که این سند تصویب شود تا مسئولان ما به صورت بی محابا در سکوهای خارجی حضور و فعالیت نداشته باشند. ضمن اینکه قرار شده است مرکز ملی فضای مجازی با پیگیری از مسئولان دعوت کند تا در سکوهای داخلی فعالیت داشته باشند و برای بستن حساب شأن در سکوهای خارجی در صورت عدم ضرورت نیز اقدام کنند. حداقل همه مسئولان اولویتشان باید حضور در سکوهای داخلی باشد.

وی افزود: برای این منظور پیگیری‌هایی انجام داده ایم و در حال رصد فعالیت مسئولان در فضای مجازی هستیم، یعنی به نوعی گشت ارشاد مدیران در فضای مجازی داشته باشیم تا مدیران به قوانینی که خودشان تعیین و تصویب می‌کنند عمل کنند.

ایران از پلتفرم‌های خارجی شکایت می‌کند

چهارشنبه, ۲۴ اسفند ۱۴۰۱، ۱۲:۵۴ ب.ظ | ۰ نظر

معاون مرکز ملی فضای مجازی با تشریح اقدامات این مرکز درباره ساماندهی پیام‌رسانها گفت: ما خواهان تعامل با پلتفرم‌های خارجی هستیم اما حرفمان این است که با ما رفتار دوگانه نداشته باشند.

به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس احکام شورای عالی فضای مجازی، معاونت محتوای مرکز ملی فضای مجازی، متولی «ترویج هنجارها، ارزش‌ها و سبک زندگی اسلامی ایرانی»، «گسترش و تعمیق اسلام ناب محمدی و گفتمان انقلاب اسلامی» و «ممانعت از رخنه‌ها و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی» از مرحله تولید محتوا تا توزیع و مصرف آن است.

این مأموریت در معاونت محتوا حول ۴ محور سیاست‌گذاری، راهبری، ساماندهی امور فرهنگی و اجتماعی فضای مجازی کشور پیگیری می‌شود و چارچوب مورد استفاده در این راستا به صورت رصد و آینده‌پژوهی محتوا و خدمات، مدیریت تولید محتوا و ساماندهی توزیع محتوا است.

از آنجا که در اهداف تعیین شده برای تشکیل مرکز ملی فضای مجازی از سوی مقام معظم رهبری نقش قرارگاه بودن این مرکز در حوزه سایبری مورد تاکید بوده است و طی ماه‌های اخیر در این حوزه شاهد فراز و فرودهای بسیاری در کشور بودیم، برای مرور و بررسی بیشتر رخدادهای مهم این دوران و اعمال حکمرانی کشور در این برهه به سراغ قاسم خالدی، معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوای مرکز ملی فضای مجازی رفتیم.

در گفتگویی که با وی داشتیم سیر اقدامات مرکز ملی فضای مجازی برای ساماندهی پیام‌رسانهای داخلی و خارجی، نحوه مواجهه با اقدامات و سیاست‌های دوگانه پلتفرم‌های خارجی، آخرین وضعیت فعالیت واقعی در پیام‌رسانهای داخلی و اقدامات مخالفان و معاندان جمهوری اسلامی در فضای مجازی به ویژه در روزها و ماه‌های اخیر تشریح شده است.

متن این گفتگو به شرح زیر است:

 

  • باتوجه به رشد و قدرت روزافزون فضای مجازی در دنیای امروز و نقش مهمی که پلتفرمها در این حوزه ایفا می‌کنند، اقدامات مرکز ملی فضای مجازی طی سال‌های گذشته برای رشد پیام‌رسانهای بومی و نحوه تعامل با پیام‌رسانهای خارجی را چگونه ارزیابی می‌کنید. سند ساماندهی پیام‌رسانهای اجتماعی که توسط این مرکز تهیه شده بود چرا به سرانجام نرسید؟

سند ساماندهی پیام‌رسانهای اجتماعی در سال ۹۶ به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید. در این سند دو محور اصلی مد نظر بود. ۱) حمایت از پیام‌رسانهای اجتماعی داخلی و ۲) مدیریت پیام‌رسانهای اجتماعی خارجی. در بخش اول تاکید شده که پیام‌رسان داخلی باید به ظرفیت ۵۰ میلیونی برسد و در بخش دو هم سکوهای خارجی باید ملزم به رعایت قوانین کشور باشند و دفاتر خود را در کشور راه اندازی کنند.

به دلایل مختلف سند به کندی پیش رفت. انگیزه‌های کافی برای این کار وجود نداشت. تحلیل‌ها و نگاه‌های مختلفی در این زمینه وجود داشت که همین عوامل باعث کندی پیشرفت سند بود. در اواخر دولت گذشته توانستیم بندهایی از سند را عملیاتی کنیم تا زیرساخت‌هایی در اختیار سکوهای داخلی قرار گیرد.

با شروع دولت جدید در همان ابتدا مشخص شد انگیزه‌ها برای اجرای این سند زیاد است. همگرایی خوبی شکل گرفت. برای همین ما طرحی آماده کردیم که این طرح دو محور اصلی سند مصوب شورا را پوشش می‌دهد. یعنی ضمن اینکه باید حمایت جدی از سکوهای داخلی داشته باشیم باید کار مدیریت سکوهای خارجی را نیز به درستی انجام دهیم. به تعبیری ما با این کار می‌خواهیم تا حدودی حاکمیت سایبری خود را اعمال کنیم. تلاشمان این بود که طوری طراحی کنیم که قابلیت عملیاتی شدن را داشته باشد. طرح در رفت و برگشت زیاد با کارشناسان مختلف به تصویب نهایی در کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی رسید و فاز صفر آن کلید خورد. اما با اغتشاشات اخیر مواجه شدیم و مسدود سازی اینستاگرام و واتساپ به ما ابلاغ شد. بنابراین قرار بر این شد که مسیر خودمان را در حمایت از سکوهای داخلی برای افزایش توان سرویس دهی آنان سرعت ببخشیم.

 

  • پیام‌رسانهای بومی چند سال قبل نیز حمایت مالی شده و وام چند میلیاردی نیز گرفته بودند اما در ادامه کیفیت ارائه سرویس شأن با انتقادات زیادی مواجه شد.

فقط ۳ پیام‌رسان وام ۵ میلیاردی دریافت کردند که باید اقساط آن را پرداخت می‌کردند اما به دلیل برخی مسائل توانی که بتوانند به تعهد خود عمل کنند نداشتند. آنها باید هم از نظر مالی و هم از نظر فنی و زیر ساختی حمایت می‌شدند. دولت هم باید حمایت می‌کرد تا کاربری که در پیام‌رسان خارجی زیست می کرده و کسب و کار روی آن شکل داده بتواند حداقل سرویس‌هایی که از سکوی خارجی می گرفته را از سکوی داخلی دریافت کند.

 

  • دلیل این تجربه ناموفق چیست؟

دلایل زیادی داشت مثلاً این ابهام در بین برخی مسئولان بود که آیا اساساً این کار درست است یا نه و آیا نتیجه می‌دهد؟ صرف اینکه از سکوی داخلی حمایت کنیم آیا آنها تبدیل به پیام‌رسان واقعی می‌شوند؟ البته انگیزه‌های کافی هم نبود برای این اتفاق. نگاه‌ها و اختلافات بر سر این موضوع جلوی سرعت را گرفته بود.

اما در دوره جدید و پس از وقوع اغتشاشات، این بحران از یک بعد ما را به تحرک و کار جدی وادار کرد و از این جنبه مثبت بود. از طرفی چون آمادگی نداشتیم نگران بودیم که اگر یکباره با آمار بالای مهاجرت به سکوهای داخلی مواجه شویم آیا آنها توان ارائه خدمت دارند؟ این در حالی است که ما سبقه ذهنی درباره فیلتر تلگرام را هم داشتیم که بعد از فیلترینگ، برخی سکوهای داخلی توان پاسخگویی نداشتند.

اما در تجربه اخیر نه تنها با ناکامی مواجه نشدیم بلکه با همت مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارتباطات و سایر دستگاه‌ها اکنون از مرحله و فاز کوچ به سکوهای داخلی عبور کردیم و در مرحله تثبیت هستیم.

 

  • این یعنی شما معتقد هستید امروز سکوهای داخلی توان رقابت با خارجی‌ها را دارند؟

امروز دیگر نگران اینکه این سکوها می‌توانند خدمات اولیه یک پیام‌رسان یا شبکه اجتماعی را ارائه دهند یا نه نیستیم. دغدغه امروز این است که آیا آنها می‌توانند توان خود را ارتقا دهند و کیفیت خدمات را افزایش دهند و پا به پای رقبای خارجی، سرویس‌های جدید ارائه دهند یا نه. امروز برخی پیام‌رسانها توانسته اند میلیون‌ها کاربر و پیام و حجم تبادل اطلاعاتی چند برابر قبل را مدیریت کنند. همچنین قرار بود پیام‌رسانها از سرورهای قبلی کوچ کنند به سمت زیرساخت ابری تا قدرت و سرعت بیشتری داشته باشند و اکنون این اتفاق افتاده است.

 

  • پیام‌رسانهای بومی باید بتوانند امتیازات و سرویس‌های ویژه‌تری متناسب با آنچه که در سرزمین ما رخ می‌دهد و نیاز مردم است داشته باشند. سرویسی که پلتفرم‌های خارجی با توجه به اینکه نماینده‌ای در کشور ندارد نمی‌تواند ارائه دهند.

این نکته‌ای بود که از روز اول ما در نظر داشتیم و تاکید داریم که سکوهای داخلی باید مزیت رقابتی داشته باشند. مباحثی که در دولت الکترونیک مطرح است را می‌توان روی این سکوها ارائه کرد. ما در حال حاضر خدمات بانکی به سکوی خارجی نمی‌دهیم اما می‌توان آن را روی سکوی داخلی ارائه کرد. در طرحی که تهیه شده است نیز بیش از ۱۰۰ خدمت را برای ارائه روی سکوی داخلی احصاء کردیم اما اینکه اولویت با کدام باشد و کدام یک انگیزه کاربر را برای استفاده بیشتر می‌کند محل چالش است.

در ادامه آئین نامه حمایت از سکوها و کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال در کارگروه اقتصاد دیجیتال مصوب و توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد. در این آئین نامه ما به سکوها اعلام کردیم تعداد دنبال کننده‌های شما را به عنوان دارایی نامحسوس به رسمیت می‌شناسیم حالا امکان دریافت وام بر روی این دارایی وجود دارد. همچنین مصوب شد اگر کاربری کسب و کار خود را از سکوی خارجی به سکوی داخلی انتقال دهد و سکو آن را احراز هویت و ثبت کند همین مجوز کسب و کار تلقی می‌شود. همچنین سایر حمایت‌ها از جمله حمایت‌های مالیاتی، فنی، قضائی و.... که برای سکوهای داخلی در نظر گرفته شده است.

در کل تمام تلاشمان را کردیم که به کاربر این اطمینان را بدهیم که به نفع شما است تا از سکوی داخلی استفاده کنید. حفظ حریم خصوصی کاربران، حفاظت از دادهای آنها از جمله مواردی بوده که بر آن تاکید داشته ایم

اگر اغتشاشات نبود تمام تلاش ما در طرح این بود که کاربر برای فعالیت در سکوها حق انتخاب داشته باشد. در حالی که براساس گزارش غربی‌ها ما با بزرگترین عملیات تأثیر برعلیه جمهوری اسلامی مواجه شدیم. در بررسی‌هایی که کردیم این عملیات تأثیر فراتر از استفاده از بات و اکانت جعلی بود. اینقدر حجم و سرعت تولید و انتشار محتوا زیاد بود که این نمی‌توانست تنها کار ربات باشد. تحلیل کارشناسان داده کاوی این بود که فقط خود صاحب سکو است که می‌تواند تمام ظرفیت سکو را پای کار بیاورد و این عملیات را مدیریت کند.

از سوی دیگر حجم فعالیت‌های گرو های موسیقی پاپ کره‌ای و ژاپنی به صورت سازمان یافته نیز در تولید محتوا علیه جمهوری اسلامی افزایش یافت.

 

  • چه آمارهایی در زمینه فعالیت‌هایی که علیه جمهوری اسلامی در فضای مجازی رقم می‌خورد دارید؟

در تازه‌ترین گزارش‌هایی که از آزمایشگاه‌های مورد بهره برداری ما استخراج شده مطالب مربوط به بد حالی دانش آموزان و فراخوان‌های چهارشنبه سوری در سکوهای تلگرام، واتس اپ، اینستاگرام و توئیتر مقایسه و بررسی شده است و براساس آن میزان انتشار محتوا توسط ربات‌ها در مطالب چهارشنبه سوری ۱۱ درصد بیش از مطالب مربوط به بد حالی دانش آموزان است.

بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد ۶۵ درصد مطالب در موضوع چهارشنبه سوری با الگوی مشابه ربات منتشر شده است

طی هفته گذشته ۷۶ درصد مطالب چهارشنبه سوری که منتشر می‌شود توسط کاربران غیر روزمره نویس نوشته می‌شود. کاملاً سیاسی و توسط معارضین جمهوری اسلامی منتشر می‌شود. اینها حتی کاربران عادی نیستند که تحت تأثیر فضا وارد این جریانات شده باشند.

 

  • سهم کدام پلتفرم در انتشار محتوای مربوط به مسمومیت و چهارشنبه سوری بیشتر است؟

توئیتر بستر نخست فعالیت کاربران در نشر مطالب چهارشنبه سوری است که سهم آن طی هفته اخیر با ۱۰ درصد افزایش به ۹۲ درصد رسیده است

 

  • نقش مسدود سازی سکوهایی نظیر اینستاگرام و واتساپ در کاهش این اثرگذاری و انتشار محتوا علیه کشور چه بوده است؟ عده‌ای بر این باور هستند که میزان فعالیت کاربران ایرانی در سکوهای فیلتر شده همچنان ادامه دارد و فیلتر کردن آنها اقدام اثربخشی نبوده است.

این درست نیست. ما با سکوهایی مواجه هستیم که بیش از ۶۰ درصد از فعالیت‌هایشان رباتیک است. در کنار این سکوهای داخلی داریم که از بات یا ربات به صورت عمومی استفاده نمی‌کنند و اکانت‌ها و آمارهایشان واقعی است.

گزارش استانفورد نقش سنتکام را در زمینه فعالیت علیه جمهوری اسلامی در یک برنامه ۵ ساله به روشنی اعلام می‌کند. از ایجاد اکانت‌های موافق و مخالف نظام برای تفرقه افکنی گرفته تا تولید حجم عظیم شایعه و اخبار جعلی.

این حجم استفاده از بات و ربات نشان دهنده توفیق پیام رسان ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی است. این یعنی سکوهای خارجی تلاش می‌کنند به این وسیله خود را به سطح قبل از مسدودسازی برسانند.

 

  • در حقیقت منظورتان این است که پس از فیلترینگ فعالیت واقعی در سکوهای خارجی کاهش یافته و آنها مجبور به استفاده بیشتر از بات و ربات هستند؟

بله. باید بپذیریم که ما با یک جنگ مواجهیم. جنگی که یک طرف اعمال حاکمیت پلتفرمی می کرده و ما الان این موضوع را به چالش کشیده ایم.

 

  • بله درست است. اما اعمال فیلترینگ چقدر شانس برنده شدن ما را در این جنگ زیاد می‌کند؟

نه فقط با اعمال فیلترینگ. این قطعاً یک جنگ ترکیبی است. در این مدل، از جمع آوری داده دارید تا فرماندهی و حمله و مدیریت افکار عمومی. الان ما شاهد همه اینها هستیم. الزاماً تنها با فیلترینگ نمی‌توان موفق بود. این فقط یکی از ابزارها است. ما قبل از این اتفاقات در طرحی که برای جذب کاربر به پیام‌رسانهای داخلی تهیه کرده بودیم کمترین و آخرین سهم را به فیلترینگ داده بودیم ولی وقتی کشور با این حجم از عملیات مواجه شد، کشور وارد یک جنگ تمام عیار در عرصه مدیریت افکار عمومی، جنگ شناختی و عملیات تأثیر شد. اینجا نمی‌توان دست روی دست گذاشت و تماشاچی بود.

توامندی سکوهای داخلی در ارائه خدمات خوب هم از عوامل دیگری است که می‌تواند شانس برنده شدن را در این جنگ به ما بدهد.

از سوی دیگر بررسی ترافیک شبکه نیز نشان می‌دهد که ما در این بخش نیز با کاهش استفاده از سکوهای خارجی مواجه بودیم. اگر فیلترشکن‌ها موفق بودند نباید با این حجم از کاهش ترافیک روبرو می‌شدیم. این اعمال حکمرانی‌ها نتیجه داده و به واسطه آن دشمن صحنه جنگش را تغییر داده است. بخشی از اختلالاتی که در شبکه یا سکوهای داخلی شاهد هستیم نیز به دلیل حملات وسیع سایبری است که صورت می‌گیرد. به جرأت می‌توانم بگویم طی چند ماه گذشته با شدیدترین جنگ سایبری علیه جمهوری اسلامی مواجه بودیم. سکوهای داخلی اگر توفیق نداشتند و آمارهایشان واقعی نبود پس چرا با این حجم از حمله مواجه می‌شوند.

 

  • بیشترین کاهش حجم ترافیک مربوط به کدام پلتفرم بوده است؟

قطعاً اینستاگرام، به دلیل اینکه اینستاگرام یک شبکه اجتماعی است که تا قبل از مسدود سازی سهم عمده‌ای از ترافیک خارجی ما را به خود اختصاص داده بود.

شکایت بین‌المللی از پلتفرم‌ها کلید خورد/آمار فعالیت مجازی معاندان

  • یکی از انتقاداتی که مطرح شد متضرر شدن کسب و کارها روی این پلتفرم بود؟ آمارهای مختلفی هم اعلام شد. شما چه تحلیلی در این زمینه دارید؟ آیا این آمارها مورد تأیید شما نیز هست؟

حتماً عده زیادی متضرر شدند. برای ما در مرکز ملی فضای مجازی کم این ضرر هم زیاد است ما و دولت خود را موظف کردیم که شرایط را برای فعالیت آنهایی که متضرر شدند در سکوهای داخلی فراهم کنیم. در خصوص آمار واقعیت این است که تقریباً می‌توانم بگویم که اکثر گزارش‌هایی که در این زمینه ارائه شد واقعی نبود. این حجم عملیات روانی که در بحث کسب و کارها شکل گرفت واقعیت نداشت.

شاید بتوان گفت از سهم حدود ۴.۵ تا ۶.۵ درصدی (در این موضوع اختلاف نظر ناشی از تعریف اقتصاد دیجیتال وجود دارد) اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد کشور پنجاه درصد متعلق به اقتصاد شبکه است که یک سوم اقتصاد شبکه، اقتصاد اینستاگرام بود.

همه اینها در حالی است که بعد از مسدودسازی مراجعه به سکوهای داخلی کسب و کار با رشد مواجه بوده است. الان تقریباً همه پیام‌رسانها نیز قابلیت کسب و کار را ایجاد کرده اند.

در برآورد اولیه تقریباً بیش از ۲۵ درصد کسب و کارهای ما که از اینستاگرام به سکوهای داخلی مهاجرت کرده اند فعال و صاحب درآمد شده اند. در این مقطع زمانی و در عرض چند ماه این عدد رشد خوبی است. در حالی که پیام‌رسانهای ما تازه دارند آپشن‌های مخصوص کار فروشگاهی را ارتقا می‌دهند.

 

  • در حال حاضر آمار تعداد کاربران و فعالیت واقعی روی پیام‌رسانهای داخلی چقدر است؟

براساس آخرین آمار دریافتی مورد تأیید ایتا بیش از ۱۳ میلیون، سروش پلاس ۵ و نیم میلیون، بله ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار، روبیکا بیش از ۲۰ میلیون کاربر فعال روزانه دارد. این آمارها نشان می‌دهد سکوهای داخلی به مرحله‌ای رسیده اند که به آن مرحله تثبیت می‌گوئیم.

این قابل نفی نیست که باید این مهاجرت بر اساس انتخاب کاربر شکل بگیرد تا پایداری بیشتری داشته باشد. تجربه ثابت کرده ما هر بار سرویسی راه اندازی کردیم که به کاربر ایرانی خدمت خوبی را ارائه کرده موفق شده ایم و کاربر ایرانی آن را انتخاب کرده. بین سکوی خارجی و ایرانی با کیفیت نزدیک حتماً کاربر ایرانی سکوی ایرانی را انتخاب می‌کند.

 

  • اما همچنان پیام‌رسانهای داخلی با مشکلاتی مواجه اند. آیا ارزیابی از میزان کیفیت ارائه خدمات پیام‌رسانهای داخلی دارید؟

بله مشکلاتی در حوزه‌های مختلف گریبان گیر سکوهای داخلی هست. ما تلاش کردیم در حوزه‌های زیرساختی و فنی به آنها کمک کنیم اما آنها در تمامی حوزه‌ها نیازمند حمایت هستند تا به بلوغ برسند. یادمان نرود که سکوهای خارجی نیز تکاملشان تدریجی بوده، تلگرام در ابتدای فعالیتش چقدر با اختلال مواجه بود. همین فرصت و زمان را باید به سکوهای داخلی نیز بدهیم.

با همه اینها ما امروز دیگر به سکوهای داخلی اطمینان داریم و از مرحله نگرانی عبور کرده ایم و می‌توانیم به آنها اتکا کنیم. اعتقاد دارم که در موضوع بومی سازی رسانه‌های اجتماعی هنوز وارد جنگ اصلی با دشمن نشده ایم. آنها همه توانشان را پای کار نیاورده اند. هنوز قادرند هر گاه اراده کنند سکوهای ما را هدف قرار دهند و ما خود را برای این روز آماده می‌کنیم.

در حین اغتشاشات سرویس‌هایی مثل دیجی کالا، دیوار و کافه بازار و … حتی در افکار عمومی مورد هجمه قرار گرفتند برای اینکه نقطه اتکای ما در شبکه ملی اطلاعات در لایه خدمات و محتوا سکوهای داخلی ما هستند اما با آن حجم از حمله، شبکه ملی اطلاعات در ارائه سرویس به کاربر قطع نشد. کاربر خدمات بانکی، حمل و نقل و… را دریافت کرد و آموزش مجازی قابل اتکایی داشتیم.

 

  • در مواجهه با پلتفرم‌های خارجی چه برنامه‌ای در دستور کارتان است؟ شنیدیم که بحث طرح شکایت بین الملل از آنها مطرح است.

تعامل با دنیا الزاماتی دارد و مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره داشته اند که شرط آن قوی بودن است. چرا باید گوگل شرایط چین را بپذیرد برای اینکه قدرتشان را با سکوهای داخلی شأن اثبات کرده اند. بایدو دارد، گوگل این را می‌داند و حتی برای سهم محدود خود از بازار چین تلاش می‌کند. سکوهای خارجی زمانی جواب نامه ما را خواهند داد که مطمئن باشند ما سکویی داریم که اگر اینستاگرام خودش هم به ما سرویس ندهد، سکوی داخلی نیاز ما را برطرف می‌کند.

ما قطعاً خواهان تعامل هستیم ولی حرفمان مشخص است. با ما رفتار دوگانه نداشته باشند در وهله اول قوانین خودشان را در قبال ما رعایت کنند. قوانین جمهوری اسلامی را به رسمیت بشناسند. در این موارد هر زمان حاضر به مذاکره باشند ما مذاکره خواهیم کرد.

این در حالی است که سکوها طبق قوانین خود هم با ما رفتار نکردند چه در حوزه جرایم عمومی چه در جرایم سایبری، تروریسم و… قوانین خود را هم در کشور ما رعایت نکردند؟

و اما در رابطه با طرح شکایت بین المللی. مستندات اش جمع آوری و طرح شکایت آماده شده است تا بتوانیم در این زمینه حقانیت خودمان را در اینکه سکوهای خارجی با ما رفتار دوگانه دارند در حوزه بین الملل به اثبات برسانیم. ما شکایت خود را از سکوهای خارجی مسدود شده حتماً پیگیری خواهیم کرد.

اما همه اینها نافی اینکه می‌خواهیم تعامل داشته باشیم نیست.

دبیر جدید شورای عالی فضای مجازی تعیین شد

چهارشنبه, ۱۹ بهمن ۱۴۰۱، ۰۳:۱۷ ب.ظ | ۰ نظر

معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان رگولاتوری به عنوان دبیر جدید شورای عالی فضای مجازی معرفی شد.
به گزارش مهر محمد آقامیری در جلسه شورای عالی فضای مجازی با اکثریت اعضای شورا به عنوان دبیر جدید شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی معرفی شد.

لازم به ذکر است که نسبت خانوادگی او با لاریجانی ها در رسانه ها خبر ساز شده است، وی داماد جواد لاریجانی، رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی است.

(به گزارش آی تی آنالیز پدر وی نیز رییس دانشگاه شهید بهشتی است.)

 

سوابق علمی و مدیریت آقا میری به شرح زیر است:

دکترای مدیریت در دانشگاه صنعتی شریف
عنوان پایان نامه شناسایی عوامل اصلی بروز فساد اقتصادی در بانک‌های جمهوری اسلامی
ایران در سال‌های اخیر
در کشور کارشناسی ارشد مدیریت MBA دانشگاه صنعتی شریف کارشناسی
مهندسی برق گرایش رتبه
تخصصی
سوم و دارای مدال برنز المپیاد دانش آموزی فیزیک رتبه ۷۰ (منطقه (۱) و ۱۰۶ (کشوری) در کنکور سراسری کارشناسی رتبه ۲۳ کنکور کارشناسی ارشد در گرایش MBA رتبه ۱۱ کنکور سراسری دکترای تخصصی در گروه مدیریت


سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (۱۴۰۱- تا کنون) معاونت
فناوری و نوآوری وزارت اطلاعات و فناوری اطلاعات (۱۴۰۰-۱۴۰۱)
رئیس کمیسیون تخصصی صنایع، معادن و اطلاعات فناوری و ارتباطات شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (۱۴۰۱
) توسعه اختراعات و بومی کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال (1401) رئیس کارکنان زیرساخت ها وجوه اداره شده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (1401) رئیس پژوهشکده فناوری های راهبردی شهید رضایی (97 – 1100)
کمیته شورای راهبری رویدادهای برگزاری رقابت های موضوعی طرح شهید بابایی بنیاد ملی نخبگان (۹۹- ۱۴۰۰) مشاور قائم مقام بنیاد ملی نخبگان (۹۶-۹۷)
رئیس هیئت مدیره شرکت پیشران الکتریک شریف
نایب رئیس هیئت مدیره شرکت اندیشه گستر مبین
دبیر انجمن علمی نخبگان دانشگاه صنعتی شریف سالهای ۸۵-۸۶ و ۸۶-۸۷
رتبه سوم دانشجویی در هفدهمین جشنواره بین المللی مطبوعات خبرگزاری ها و پایگاه های اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (سال ۱۳۸۹)
عضو شورای فرهنگی دانشگاه صنعتی شریف سالهای ۸۷-۸۸ و ۸۸-۸۹
نماینده منتخب نشریات در کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه صنعتی شریف. سال ۸۹-۹۰ و ۹۲-)

پیشرفت شبکه ملی اطلاعات به ۵۷ درصد رسید

دوشنبه, ۱۷ بهمن ۱۴۰۱، ۰۳:۵۵ ب.ظ | ۰ نظر

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی از پیشرفت ۵۷ درصدی شبکه ملی اطلاعات براساس شاخص های مورد ارزیابی خبر داد.

به گزارش مرکز ملی فضای مجازی، امیر خوراکیان سخنگو و معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی با اعلام این خبر، افزود: باتوجه به بررسی های صورت گرفته طبق شاخص های مورد نظر برای شبکه ملی اطلاعات در کشور، تاکنون ۵۷ درصد پیشرفت در اجرای آن مورد تأیید مرکز ملی فضای مجازی قرارگرفته است.

وی گفت: بررسی‌های فنی و کارشناسی بیانگر ۲۳ درصد پیشرفت این شبکه در ابتدای دولت سیزدهم بوده که برهمین اساس میزان پیشرفت این شبکه در سال جاری بسیار مطلوب و رضایت‌بخش ارزیابی شده است.

خوراکیان با اشاره به وظیفه ذاتی مرکز ملی فضای مجازی برای پیگیری مصوبات شورای عالی و نظارت بر میزان تحقق آن‌، تاکیدکرد: در خصوص شبکه ملی اطلاعات، علاوه بر این وظیفه ذاتی، مسئولیت مرکز ملی در خصوص نظارت و راهبری این شبکه در ابلاغیه‌های مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) نیز ذکر شده است. بر همین اساس طی ماه‌های اخیر با همکاری کامل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موضوع فرایند و چگونگی تعیین میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات و شاخص‌های کمی و کیفی ارزیابی آن مورد بررسی و جمع‌بندی قرار گرفت.

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی افزود: تاکنون برای ۸۶ درصد از اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات بیش از یک‌صد شاخص ارزیابی تدوین و موردتوافق قرارگرفته است که این شاخص‌ها و ارزیابی‌ شبکه بر مبنای آن‌ها با همکاری و مشارکت همه‌جانبه مدیران و کارشناسان بخش‌های مختلف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات طی بیش از ۵۰۰ ساعت جلسات متمرکز صورت گرفته است و علاوه بر بخش‌های فنی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به‌صورت مستقل و مستقیم در خصوص اپراتورها، دیتاسنترها و خدمات ابری و پیام‌رسان‌ها نیز انجام‌شده است.

وی با بیان این که شکل‌گیری و استقرار مدل و شاخص‌های ارزیابی شبکه ملی اطلاعات موجب بهبود فرایند برنامه‌ریزی و طراحی پروژه‌ها و طرح‌ها شده است، تصریح کرد: از این‌ پس می‌توانیم به‌صورت مداوم و بر اساس شاخص‌های توافق شده و گزارشات دقیق و به‌روز میزان پیشرفت این شبکه را نظارت و ارزیابی کنیم که این مهم دستاورد بزرگی است.

خوراکیان اظهار داشت: همچنین شاخص‌های کیفی در این حوزه اهمیت فوق العاده ای دارد که مهم‌ترین آن‌ها میزان رضایت کاربران است که این موضوع عمدتاً به‌سرعت و کیفیت خدمات و سرویس‌ها مرتبط می‌شود. درنتیجه انتظار می‌رود همگام با توسعه شبکه ملی اطلاعات سرعت و کیفیت دسترسی به سرویس‌ها به‌گونه‌ای باشد که همواره میزان بهره‌مندی عموم کاربران و به‌خصوص کسب‌وکارها به صورت مستمر ارتقاء پیدا کند.

خوراکیان اضافه کرد: از مهم‌ترین اقدامات که طی ماه‌های اخیر صورت گرفته است عملیات گسترده برای شناسایی ضعف‌ها و اشکالات و نارسایی‌ها در لایه دسترسی و تجمیع بوده است. نقاط اشباع و عوامل ناپایداری به‌خوبی شناسایی‌شده و هماهنگی‌های لازم برای تهیه طرح‌های عملیاتی و اقدامات لازم انجام‌شده است که با رفع این اشکالات به طور قطع وضعیت شبکه بهبود خواهد یافت.

وی گفت: به‌ موازات این رفع اشکالات، سرمایه‌گذاری خوبی برای سال ۱۴۰۲ در حوزه فیبر، خدمات TD-LTE حوزه نسل پنجم شبکه سیار صورت گرفته است. این سرمایه‌گذاری‌ها و اقدامات وضعیت شبکه و کیفیت و سرعت خدمات و سرویس‌ها را در سال ۱۴۰۲ به‌شدت متحول خواهد کرد و به‌مراتب وضعیت بهتری خواهیم داشت.

لازم به ذکر است در ماه‌های اخیر حملات بسیار وسیع اختلال سرویس به شبکه ملی اطلاعات با منشاء خارجی صورت گرفته و این شبکه توانسته است به صورت نسبتاً پایدار خدمات رسانی مناسب را داشته باشد.

گزارش ارزیابی شبکه ملی اطلاعات آماده شد

شنبه, ۱۵ بهمن ۱۴۰۱، ۰۴:۴۰ ب.ظ | ۰ نظر

براساس اعلام مرکز ملی فضای مجازی گزارش بررسی و ارزیابی پیشرفت شبکه ملی اطلاعات که از سوی وزارت ارتباطات ارائه شده است به زودی و در آینده ای نزدیک منتشر می شود.

به گزارش خبرنگار مهر، قاسم خالدی، معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی از اعلام نتایج نهایی بررسی و ارزیابی گزارش شبکه ملی اطلاعات در آینده ای نزدیک خبر داده است.

وی در همین زمینه اظهار داشت: مرکز ملی فضای مجازی به زودی نتایج ارزیابی خود از پیشرفت شبکه ملی اطلاعات را به طور رسمی اعلام می کند.

معاون مرکز ملی فضای مجازی افزود: نکته مهم این گزارش این است که بخش مهم و تاثیرگذار شبکه ملی اطلاعات لایه خدمات و محتوا است. پیشرفت در این بخش مرهون زحمات تلاشگران در عرصه ایجاد و توسعه سکوهای داخلی است.

این درحالی است که عیسی زارع پور در تازه ترین اظهار نظر خود درباره شبکه ملی اطلاعات از بسیج همه امکانات وزارتخانه به‌منظور تحقق شبکه ملی اطلاعات و توسعه خدمات پایه (پیام رسان و شبکه اجتماعی) خبر داده است.

وی پیش از آن میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات را ۶۰ درصد اعلام کرده بود.

وزیر ارتباطات همچنین بارها بر این موضوع تاکید داشته است که با وجود تلاش‌های بسیار در سال‌های قبل در توسعه این شبکه، تا قبل از استقرار دولت سیزدهم، میزان پیشرفت تنها ۳۰ درصد بوده است.

زارع پور از تلاش‌های مداوم در راستای تحقق شبکه ملی اطلاعات خبر داده و اعلام کرده است تا سال ۱۴۰۳ این پروژه کلان نهایی خواهد شد.

بر اساس اظهارات وزیر ارتباطات، شبکه ملی اطلاعات، شبکه‌ای پرسرعت، با کیفیت و امن است که مطابق با شاخص‌های مورد توافق با مرکز ملی فضای مجازی ارزیابی می‌شود.

به گزارش مهر، از آنجا که پروژه شبکه ملی اطلاعات از مصوبات شورای عالی فضای مجازی است، ارزیابی میزان پیشرفت اعلام شده از سوی وزارت ارتباطات در خصوص شبکه باید مطابق با شاخص‌های مرکز ملی فضای مجازی و مورد تأیید این مرکز باشد.

دستورالعمل «کمیته مبارزه با مواد مخدر در فضای مجازی» در مرکز ملی فضای مجازی نهایی شد.

به گزارش معاونت فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی، به دنبال تلاش‌های صورت گرفته در حوزه مقابله با آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی، جلسه تخصصی به منظور نهایی‌سازی دستورالعمل «کمیته مبارزه با مواد مخدر در فضای مجازی» در معاونت فرهنگی،اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شد.

در این جلسه که با حضور مدیرکل روابط عمومی و کارشناسان ستاد مبارزه با مواد مخدر برگزار شد، متن پیش نویس دستوالعمل نخست کمیته مبارزه با مواد مخدر در فضای مجازی بررسی و اصلاح شد که این اصلاحات با استفاده از نظرات واصل شده از دستگاه ها (سپاه و فراجا) صورت پذیرفته و به تایید نهایی رسیده است.

در این سند یک کمیته ملی با حضور نمایندگان ۱۸ دستگاه تخصصی ایجاد شده که علاوه بر این کمیته، کمیته‌های استانی با حضور نمایندگان مرکز ملی فضای مجازی و ستاد مبارزه با مواد مخدر تشکیل شود.

مرکز ملی فضای مجازی و انفعال در حکمرانی

دوشنبه, ۲۶ دی ۱۴۰۱، ۰۱:۵۳ ب.ظ | ۰ نظر

زمزمه تغییر مدیریت مرکز مرکز ملی فضای مجازی به عنوان بازوی نظارتی شورای عالی فضای مجازی این روزها در حالی شنیده می شود که فعالان حکمرانی فضای مجازی انتقادات زیادی به عملکرد این نهاد دارند.

به گزارش خبرنگار مهر، حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اسفند سال ۱۳۹۰ ضمن دستور برای تشکیل شورای عالی فضای مجازی به ریاست رئیس جمهور، اعضای حقوقی و حقیقی این شورا را تعیین کردند.

رهبر انقلاب آثار چشمگیر شبکه جهانی اینترنت در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، لزوم برنامه ریزی و هماهنگی به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از آن و بهره گیری حداکثری از فرصت‌ها در جهت ارائه خدمات گسترده و مفید به مردم را از دلایل اصلی ضرورت تشکیل شورای عالی فضای مجازی برشمردند و تأکید کردند: «این شورا وظیفه دارد مرکزی بنام مرکز ملّی فضای مجازی کشور ایجاد کند.»

رهبری در حکمی اعلام کردند شورای عالی فضای مجازی کشور با اختیارات کافی به ریاستِ رئیس جمهور تشکیل می‌گردد و لازم است به کلیه مصوبات آن ترتیب آثار قانونی داده شود.

ایشان همچنین تاکید کردند: شورا وظیفه دارد مرکزی به نام مرکز ملّی فضای مجازی کشور ایجاد نماید تا اشراف کامل و به روز نسبت به فضای مجازی در سطح داخلی و جهانی و تصمیم گیری نسبت به نحوه مواجهه فعال و خردمندانه کشور با این موضوع از حیث سخت افزاری، نرم افزاری و محتوایی در چارچوب مصوّبات شورای عالی و نظارت بر اجرای دقیق تصمیمات در همه سطوح تحقق یابد.

 

  • اهداف و سیاستهای مرکز ملی فضای مجازی

شورای‏ عالی فضای مجازی به استناد حکم مقام معظم رهبری در جلسه ششم مورخ ۱۳۹۱/۴/۳۱، اساسنامه مرکز ملی فضای مجازی را به تصویب رساند که براساس آن اهداف و سیاست‌های مرکز ملی فضای مجازی به شرح زیر است:

*مواجهه فعال و مبتکرانه با فضای مجازی در سطح ملی و جهانی و توسعه آن به میزان آمادگی قطعی نظام (از نظر فنی و محتوایی) برای استفاده از فرصت‌ها و مقابله با تهدیدات آن

*به حداقل رساندن اتکای کشور به کشورهای دیگر در استفاده از فضای مجازی و توابع آن در عرصه‌های فنی

*جذاب سازی و غنی سازی محتوا و خدمات بومی جهت پاسخگویی حداکثری به نیازهای داخلی

*آموزش عمومی و فرهنگ سازی در جهت بالابردن سواد اینترنتی، هشیارسازی مردم در مورد مخاطرات فضای مجازی و انگیزه دادن به مردم برای مقابله با مخاطرات آن در زندگی فردی و اجتماعی

*مقدم داشتن محتوا نسبت به زیرساخت‌ها، قالب‌ها و خدمات اینترنتی و سرمایه گذاری بالا و مستمردر زمینه تولید وسیع و زاینده محتوای جذاب بر اساس اسلام ناب محمدی و گفتمان انقلاب اسلامی

*مشارکت حداکثری نیروها و تشکلهای مردمی متعهد در یک فضای رقابتی جهت بهره برداری بهینه ازفرصت ها

*حضور خلاقانه جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی در دو عرصه سخت افزاری و نرم افزاری خصوصاً در جهت ابداع خدمات نو، قوی و جذاب

*ساماندهی تبادل اطلاعات با شبکه جهانی

*فراهم آوردن شرایط لازم برای دستیابی فضای مجازی کشور به بالاترین سطح از امنیت و سلامت برای آحاد مردم، نظام و کلیه نقش آفرینان در فضای مجازی

*در نظر گرفتن شرایط جنگ فرهنگی و به تبع آن حاکم کردن روحیه جهادی و گسترش تعامل و هم افزایی بین کلیه دستگاه‌ها و نیروهای مردمی در عالی‌ترین سطح از هماهنگی و انسجام

*ایجاد آمادگی لازم در عالی‌ترین سطح به منظور صیانت از زیرساخت‌های حیاتی در برابر حملات اینترنتی و دفاع مناسب در برابر هرگونه حمله

*استفاده حداکثری از فضای مجازی به منظور ارتباط و همکاری وسیع و هدفمند با ملت‌ها خصوصاً ملل مسلمان در جهت ترویج و تحقق گفتمان انقلاب اسلامی

*حضور قوی و هدفمند نظام در مجامع و سازمان‌های جهانی و ایجاد ائتلاف‌های قوی مرکب از ملت‌ها و دولت‌ها در جهت کاهش حاکمیت قدرت‌های بزرگ در عرصه اینترنت و بوجود آمدن بستر عادلانه و اخلاقی برای استفاده از این ابزار توسط همه ملت‌ها و دولت‌ها و همچنین تأمین حقوق ملت ایران در این عرصه

 

  • وظایف و اختیارت مرکز ملی فضای مجازی

*انجام وظایف دبیرخانه‌ای شورایعالی

*تحقق بخشیدن به اهداف و سیاست‌های مرکز و نظارت بر حسن اجرای آنها طبق مصوبات شورای عالی

*تحقق بخشیدن به اقدامات و پروژه‌های مندرج در پیوست حکم (بند ه) و نظارت بر حسن اجرای آنها در چارچوب مصوبات شورایعالی

*نظارت و ارزیابی در همه ابعاد فضای مجازی کشور در چارچوب طرح مصوب شورایعالی

*تقسیم کار ملی، هماهنگی و هم افزایی در فضای مجازی کشور در همه ابعاد، طبق مصوبات شورایعالی

*پایش و رصد نظام مند و مستمر فرصت‌ها و تهدیدهای فضای مجازی برای کشور

*برنامه ریزی برای حضور قوی و مستمر در مجامع جهانی مرتبط با فضای مجازی

*مدیریت تشخیص حملات سایبری به کشور و همچنین دفاع از زیرساخت‌های حیاتی در برابر حملات سایبری

*انجام مستمر مطالعات راهبردی و آینده پژوهی در جهت مواجهه عالمانه و پیشتاز با تحولات فضای مجازی ایران و جهان

*تدوین نقشه جامع توسعه فاوا، برنامه‌های پنج ساله توسعه فضای مجازی و تعیین اولویت‌های علمی و فناوری فضای مجازی

*تسهیم و توزیع بودجه طرح‌های کلان یا فرادستگاهی مصوب شورایعالی از طریق ابلاغ اعتبار یا سایر روش‌های مصوب شورایعالی یا قوانین کشور

*تحقق بخشیدن به مصوبات کمیسیون‌های تعریف شده در چارچوب مصوبات شورایعالی و نظارت بر حسن اجرای آنها

با مرور اهداف و وظایف تعیین شده برای مرکز ملی فضای مجازی که مقام معظم رهبری بر «فعال» بودن آن تاکید داشتند و بررسی عملکرد به ویژه در بزنگاههای مهم کشور به روشنی پیدا است که اثربخشی اقدامات این نهاد بر حکمرانی سایبری کشور با ضعف‌های زیادی همراه است.

آنچنان که در مورد اخیر و پس از اقدامات پلتفرمهای زیرمجموعه «متا» در حوادث اخیر کشور، حضور مرکز ملی تنها در قالب نامه‌ای به متا خودنمایی کرد! نامه‌ای انتقادی به عملکرد این شرکت آمریکایی و درخواست برای ایجاد نمایندگی در ایران که نه تنها مؤثر نبود، بلکه کوچک‌ترین واکنش و پاسخی را نیز از سوی متا در بر نداشت.

همچنین در برهه‌های حساسی که برخی زیرساختهای کشور تحت حملات سایبری قرار گرفت از این مرکز جز انتشار اطلاعیه خروجی دیگری دیده نشد.

از سوی دیگر به باور بسیاری از فعالان حکمرانی فضای مجازی، نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی توسط دستگاه‌های اجرایی نیز که جز وظایف ساختاری این مرکز است به درستی انجام نشده است.

حال این روزها که زمزمه تغییر مدیریت این مرکز به گوش می‌رسد، نقد و بررسی عملکرد این نهاد نیز بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و انتظارات برای اصلاح رویکرد آن قوت گرفته است.

 

  • مرکز ملی فضای مجازی از ابتدا تا کنون

یک مقام آگاه و فعال در حوزه حکمرانی فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار مهر در همین رابطه با اشاره به نحوه شکل گیری مرکز ملی فضای مجازی و نسبت آن با شورای عالی فضای مجازی گفت: کشور قبل از تشکیل شورای عالی فضای مجازی تجربه دو شورای عالی امنیت ملی و انقلاب فرهنگی را داشت. این دو شورا دبیرخانه دارند و کارکرد دبیرخانه‌ها هماهنگی جلسات و شفاف سازی دستور جلسات است. این ۲ شورا فاقد بخش تصمیم سازی و نظارت بر اجرای مصوبات بودند. به مصوبات شورای عالی امنیت ملی که جایگاهی در قانون اساسی دارد بیشتر ترتیب اثر داده می‌شود. شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبات خیلی خوبی دارد اما این مصوبات ضمانت اجرا ندارند وقتی بررسی می‌کنیم که علت چیست می‌بینیم ناظری بر حسن اجرای مصوبات وجود ندارد.

وی افزود: از این رو رهبری بخش نظارتی را در ایجاد شورای عالی فضای مجازی دیدند و به جای دبیرخانه یک مرکز ملی فضای مجازی ایجاد شد که کار دبیرخانه‌ای جزئی از کارش بود. اصل کار مرکز ملی که بارها خود حضرت آقا درباره آن فرمودند قرارگاه بودن مرکز است، یعنی اینکه مواردی را برای تصویب ببرد، تصمیم سازی کند و ابعاد مساله را بررسی کند. مثل کاری که مرکز پژوهش‌های مجلس قرار است برای مجلس انجام دهد.

وی با اشاره به حکم مقام معظم رهبری درباره راه اندازی مرکز ملی فضای مجازی گفت: ایشان در حکم اولشان نوشتند «نقطه کانونی برای تصمیم سازی». وظیفه بعدی که به مرکز ملی داده شده نظارت کلان بر اجرای مصوبات است. نظارت کلان نه نظارت همراه با اجرا. رهبری همچنین در حکم دوم در سال ۹۴ بحث مدیریت و راهبری را اضافه کردند غیر از نظارت کلان.

این کارشناس حوزه حکمرانی مجازی افزود: همچنین مرکز ملی باید میزان پیشرفت دستگاه‌های اجرایی درباره مصوبه شورا و اثرات آن مصوبه در جامعه را جمع آوری کند و اگر ضعفی در منابع و مقتضیات وجود دارد آماده و به شورا گزارش کند.

 

  • مرکز ملی فضای مجازی به وظایفش درست عمل نکرد

وی با اشاره به عملکرد این مرکز تا کنون و با توجه به اهداف تعیین شده در ابتدای تأسیس گفت: متأسفانه مرکز ملی فضای مجازی به وظایفش درست عمل نکرد. تقریباً در ۸۰ درصد مواقع دستگاه مجری گزارش خود را به جای اینکه به مرکز بدهد مستقیم به شورای عالی فضای مجازی ارائه می‌داد در حالی که بر اساس مصوبه‌ای که وجود دارد، گزارش باید برای راستی آزمایی به مرکز ملی ارائه شود. متأسفانه به دلیل رودربایستی‌هایی که وجود دارد، مجموعه‌ها یکدیگر را ساپورت می‌کنند و بعضاً حاضر به نقد نیستند.

وی افزود: وزیر ارتباطات در مورد پیشرفت شبکه ملی اطلاعات گزارش می‌دهد در حالی که این گزارش درست نیست. اصل گزارش باید در مرکز ملی فضای مجازی بررسی شود. وزیر سابق نیز می‌گفت «۸۰ درصد پیشرفت داشته و تا پایان سال تمام می‌شود» که آن‌هم درست نبود.

 

  • سرعت بهینه و مناسب اینترنت از الزامات شبکه ملی اطلاعات

این فعال حوزه فضای مجازی گفت: مردم از سویی گزارش‌های پیشرفت شبکه ملی اطلاعات را می‌شوند و از سویی هر روز می‌بینند که اینترنت شأن ضعیف‌تر می‌شود. طبیعی است که فکر کنند شبکه ملی اطلاعات یعنی عدم وجود اینترنت. در حالی که در مصوبات شبکه ملی اطلاعات اصلاً چنین چیزی وجود ندارد و اتفاقاً در مصوبات شبکه ملی سرعت بهینه و مناسب برای اینترنت دیکته شده و حتی در مصوبه آخر که سال ۹۸ در مورد طرح کلان شبکه ملی بود این موضوع تصریح شده بود.

وی با اشاره به وظایف تصمیم گیری، نظارت کلان و مدیریت راهبردی مرکز ملی فضای مجازی گفت: مرکز آنقدر ضعیف عمل کرده است که گویی برخی بنایشان بر این بوده که حاکمیت را به این نقطه برسانند که اصلاً مرکز ملی لازم نبود ایجاد شود.

 

  • حکمرانی را تبدیل به صفر و یک کردیم

وی اظهار داشت: این در حالی است که مردم فکر می‌کنند حکمرانی ما در فضای مجازی تبدیل شده به باز و بسته بودن یک پلتفرم یعنی صفر یا یکی عمل کردن. به عنوان مثال اینستاگرام را باز می‌گذاریم و در آن آموزش همه چیز از جمله فروش اسلحه و … گزارش می‌شود. ما یا باز می‌کنیم و کاری به آن نداریم و طرف هر کاری در کشور خودش نمی‌کند، در کشور ما انجام می‌دهد یا کلاً می‌بندیم. ما حکمرانی را تبدیل به صفر و یک کردیم در حالی که یک موجودیت و فضایی ابری داریم. جلوی فضای ابری را نمی‌توان با صفر و یک گرفت.

این منبع آگاه با اشاره به وظیفه نظارتی مرکز ملی فضای مجازی گفت: براساس مصوبات، ناظر همه مصوبات شورای عالی، مرکز ملی است. همه وزارتخانه‌ها در مصوبات مجری هستند و ناظر کلان اجرا مرکز ملی است.

وی با اشاره به گزارش پیشرفت شبکه ملی اطلاعات و گزارش وزیر سابق در این باره گفت: در سال ۹۸ وزیر ارتباطات وقت پیشرفت شبکه را ۸۰ درصد اعلام کرد. گزارش را هم به مرکز ملی نداد. گزارش را به ریاست جمهوری و بعد به رهبری فرستاد اما از طریق رهبری گزارش به مرکز برگشت. وزارتخانه مسیری که باید انجام دهد را انجام نمی‌دهد و همه به سمت دور زدن می‌روند.

وی افزود: بررسی‌های مرکز همان زمان نشان داد که «۸۰ درصد پیشرفت» مبنای درستی ندارد و وزیر محترم دروغ گفته نه به رئیس جمهور که به رهبر انقلاب و فرد اول کشور هم دروغ گفته است ولی عزل نمی‌شود.

این فعال فضای مجازی با اشاره به نظارت بر اپراتورهای موبایل گفت: اپراتورهای موبایل نامه می‌زنند که ما در بخش اغتشاشات و بستن اینترنت متضرر شدیم و این موضوع و بررسی صحت و سقم آن مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. از طرف دیگر آیا اینترنتی که دست مردم قرار می‌گیرد و به مردم داده می‌شود کیفیت دارد؟ آیا حقیقتاً اپراتورها براساس کیفیت سرویسی که می‌دهند هزینه دریافت می‌کنند.

 

  • انفعال در برابر پیام رسانه‌ای داخلی، اپراتورها و کسب و کارهای مجازی

وی با اشاره به وضعیت پیام رسانه‌ای داخلی اظهار داشت: الان موضوع به روز رسانی پیام رسان های داخلی را داریم. وزارت ارتباطات گزارش می‌دهد که مردم از پیام رسانه‌ای داخلی استقبال کرده‌اند در حالی که گزارش وضعیت پیام رسانه‌ای داخلی به عنوان بخشی از شبکه ملی اطلاعات و همچنین گزارش کسب و کارها باید توسط مرکز ملی فضای مجازی تهیه شود که تا کنون اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.

وی با اشاره به دلیل انفعال مرکز ملی فضای مجازی گرفت: دستور رئیس جمهور سابق به رئیس مرکز ملی فضای مجازی تعطیل شدن این مرکز بود که این وظیفه به درستی هم انجام شد! در دوره فعلی نیز ریاست مرکز در انتظار جابجایی است و به وظایفش عمل نمی‌کند. از سوی دیگر آقای رئیس جمهور از ایشان چیزی نخواسته است، وزرا نیز اهمیتی ندادند برای همین سیستم رها است و چون سیستم رها شده ناظری هم وجود ندارد.

این منبع آگاه با بیان اینکه واقعیت این است که فضای مجازی کشور رها است و مدیریت و حکمرانی در فضای مجازی تبدیل شده به بستن و باز کردن، گفت: این در حالی است که حضرت آقا مرکز ملی را به عنوان قرارگاه مطرح کردند.

وی با بیان اینکه مرکز ملی بدون اثر است و عملاً در فضای مجازی کشور تأثیری ندارد، افزود: امروز حکمرانی در فضای مجازی نیازمند یک سری مصوبات قانونی است. این اتفاق نمی‌افتد چرا؟ چون مرکز ملی وظیفه اش را درست انجام نمی‌دهد. اتفاق دیگری که می‌افتد این است که مجلس محترم ورود می‌کند و دست به تدوین مصوباتی نظیر طرح صیانت می‌زند. در حالی که تصمیمات اینچنینی باید با کارشناسی مرکز ملی تهیه و در اختیار شورای عالی فضای مجازی قرار گیرد.

به گفته این کارشناس به همین خاطر در حکم اول حضرت آقا گفتند مصوبات شورای عالی حکم اثر قانونی دارد. حکم اثر قانونی یعنی همان قانون. اگر نیاز به قانون تکمیلی دارد مجلس می‌تواند ورود کند.

این منبع آگاه با ذکر مثال دیگری در این زمینه اظهار داشت: الان شورای عالی انقلاب فرهنگی ورود کرده به سند هوشمندسازی. هوشمندسازی در ارکان مختلف زندگی جامعه تأثیرگذار است و تنها یک بخش آن به آموزش مربوط می‌شود. نکته جالب این است که این سند را به مرکز ملی هم نداده‌اند برای اعلام نظر!

وی در پاسخ به این سوال که چرا مرکز ملی فضای مجازی آن طور که باید به رسمیت شناخته نمی‌شود، گفت: علت آن این است که ارکان مختلف حاکمیت مرکز ملی را جدی نمی‌گیرند. باید رئیس جمهور کمک کند. باید وزرا کمک کنند، باید سازمانهای بازرسی کننده و نظارتی هم کمک کنند. همه اینها دست به دست هم دهند.

وی افزود: وقتی رئیس یک مجموعه مؤثر نیست و به جای استعفا دادن، ترجیح می‌دهد آنقدر منتظر بماند که برکنارش کنند، باید برای آن مجموعه مجلس ترحیم گرفت چون مسئولین آن می‌خواهند تا وقتی می‌شود پشت میز بشینند.

وی درباره وضعیت فعلی مرکز ملی فضای مجازی گفت: امروز وقتی به مرکز ملی ورود کنید می ببینید که تمام آدم‌های کاربلد از مرکز ملی رفته‌اند. رئیس جمهور قبلی نطفه بی توجهی به مرکز را کاشته است. آقای رئیسی هم با اشتباه استراتژیک اش به جای اینکه وقتی آمد اولین کاری که می‌کند سر و سامان دادن به این مرکز باشد به آن توجه نکرد.

این کارشناس فضای مجازی با بیان اینکه ریاست فعلی کارها را تقریباً تعطیل کرده است، گفت: ایشان وسایلش را هم جمع و از مرکز ملی خارج کرده است اما به دلایل سیاسی ترجیح می‌دهد بگوید این دولت من را کنار گذاشت و من استعفا ندادم. عملاً در جلسات شرکت نمی‌کند و خیلی از امور را تعطیل کرده است تا برکنارش کنند.

وی ابراز امیدواری کرد: ان شاءالله رئیس جمهور تصمیم اشتباه نگیرد و تصمیمش پشتوانه مدیریت رئیس جمهور قبلی نباشد.

به گزارش مهر، شنیده‌ها حاکی از آن است که در جلسه شورای عالی فضای مجازی درباره لزوم تغییر دبیر شورا اجماع نسبی بوجود آمده است و در هفته های پیش رو نسبت به گزینه نهایی جمع بندی صورت خواهد گرفت.

«پروکسی» پاسخ متا به ایران بود؟

يكشنبه, ۲۵ دی ۱۴۰۱، ۰۴:۴۸ ب.ظ | ۰ نظر

سعید میرشاهی – بیش از 3 ماه از مسدودسازی آخرین پلتفورم‌های تحت مدیریت شرکت متا یعنی واتس‌اپ و اینستاگرام در ایران می‌گذرد. سال‌ها قبل اما دیگر پلتفورم متا یعنی فیس‌بوک نیز در ایران فیلتر شده بود.

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی با تشریح مصوبات و اجزای شبکه ملی اطلاعات گفت: قطع اینترنت بین الملل با پیشرفت شبکه ملی اطلاعات شدنی نیست و یک توهم است.

امیر خوراکیان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص شروع گفتمان درباره ایده ایجاد و اجرای شبکه ملی اطلاعات در شورای عالی فضای مجازی و نیز وزارت ارتباطات گفت: اولین مصوبه پیرامون شبکه ملی اطلاعات در دی ماه سال ۱۳۹۲ و در جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی تصویب شد که تعریف شبکه ملی اطلاعات و محورهای الزامات آن دو بخش مهم این مصوبه بودند، اما از آنجا که این الزامات برای اجرای پروژه‌ای جدید با این وسعت کافی نبود، این موضوع مجدداً در سال ۱۳۹۵ در دستور کار شورای عالی فضای مجازی قرار گرفته و الزامات جامع‌تری در حوزه‌های مختلف مشخص شد و به تصویب رسید.

وی در ادامه توضیح داد: این الزامات خود سند بسیار مهمی است به این دلیل که در حقیقت تبیین کننده ویژگی‌ها و اصول حاکم بر شبکه ملی اطلاعات است که باید در این شبکه در حوزه‌های مختلفی از جمله خدمات ایمن، تعرفه و مدل اقتصادی طرح و به تصویب می‌رسید.

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی گفت: این الزامات در ۱۵ صفحه تبیین شد که برای شرح آن مصوبه مختصر راهگشا شد؛ در مرحله بعدی سند دیگری به نام طرح کلان و معماری شبکه اطلاعات در دستور کار قرار گرفت که بر اساس آن الزامات این طرح کلان تهیه شد. سند بسیار مهمی که در شورای عالی فضای مجازی مطرح شده و تقریباً تمام مسائل مهم مربوط به معماری شبکه ملی اطلاعات و اهداف عملیاتی و سایر مسائلی که باید مشخص شود، در این سند به طور کامل به تصویب رسیده است.

 

  • وظایف دستگاه‌ها در لایه خدمات و محتوا در شبکه ملی اطلاعات

وی افزود: پس از این سه مصوبه، مصوبه دیگری در کمسیون‌های مرکز ملی فضای مجازی به تصویب رسید که مسیر را برای تحقق انواع خدمات و محتواهایی که موجب موفقیت و کارآمدی شبکه ملی اطلاعات است، هموار کرد؛ این سند شامل اقداماتی است که غیر از زیر ساخت و شبکه، عمدتاً وظایف سایر دستگاه‌ها در لایه خدمات و محتوا محسوب می‌شود، لذا هر کدام متولی خود را دارد یعنی بر اساس این مصوبه مشخص می‌شود که هر سازمانی چه اقدامی در راستای شبکه ملی اطلاعات باید انجام دهد تا شبکه ملی کارآیی لازم را برای همه کسب و کارها و اقشار و کاربران داشته باشد و مورد اقبال و بهره برداری قرار گیرد.

به گفته سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی در این مرحله دستگاه‌های دیگر نیز به میدان می‌آیند تا بر اساس تقسیم وظایف و نگاشت نهادی اقدامات پیش بینی شده در سند مقوم‌ها را محقق کنند.

 

  • نقش وزارت اقتصاد و کشاورزی در تقویت شبکه ملی اطلاعات

وی افزود: به عنوان مثال در سطح خدمات کاربردی مواردی مانند اصلاح امور گمرکی، صادرات و واردات در حمایت از محصولات داخلی که به اقدامات مقوم شبکه ملی اطلاعات مربوط می‌شود از وظایف وزارت اقتصاد است یا حمایت از شکل گیری سامانه‌ها و سکوهای بومی در حوزه کشاورزی با استفاده از فناوری‌های نوین اعم از اینترنت اشیا و رصد ماهواره‌ای در ظاهر به نظر می‌رسد ارتباطی به شبکه ملی اطلاعات ندارد در حالی که از مقوم‌های شبکه محسوب شده و از وظایف جهاد کشاورزی است.

خوراکیان ادامه داد: در بخشی دیگر حمایت از شکل‌گیری سامانه‌ها و سکوهای داخلی فراگیر گردشگری در حیطه وظایف وزارت گردشگری گنجانده می‌شود. هدف نهایی کمک به شکل گیری شبکه ملی اطلاعات و تقویت آن است تا به بهره وری واقعی برسد، شکل‌گیری این سامانه‌ها می‌تواند به تقویت شبکه ملی اطلاعات کمک کند تا این شبکه مابه ازای واقعی یافته و دیگر در حد شعار نباشد، یعنی به این ترتیب خدمات روی شبکه ملی اطلاعات فعال می‌شوند.

خوراکیان در توضیحاتی تکمیلی در خصوص تصویب چهار مصوبه فوق تصریح کرد: چهار مصوبه اصلی در این باره به تصویب رسیده که سه مورد آن در شورای عالی فضای مجازی و یک مورد که مربوط به مقوم‌ها می‌شود توسط کمیسیون‌های مرکز ملی مانند تنظیم مقررات و یا کمسیون محتوا تصویب شده است.

وی افزود: برای فهم بیشتر شبکه ملی اطلاعات باید بگوییم که این شبکه در چهار لایه در فضای مجازی در نظر گرفته می‌شود: نخست لایه زیرساخت ارتباطی کشور که شامل شبکه ارتباطی، مراکز آی سی تی، خدمات نام دامنه، مراکز تبادل ترافیک بین‌الملل و داخلی و غیره می‌شود؛ لایه بعدی مربوط به خدمات شبکه ملی اطلاعات می‌شود که مراکز داده اختصاصی، مراکز داده عمومی، زیرساخت ابری، مراکز تبادل پیام و اطلاعات که همه در حوزه خدمات شبکه ملی اطلاعات می‌گنجد.

معاون مرکز ملی فضای مجازی گفت: همچنین خدمات میزبانی مراکز داده، خدمات هوشمندی، مخازن و کتابخانه‌ها و ای پی آی‌ها، خدمات پایه مکانی و نقشه، پیامرسان و شبکه اجتماعی، سیستم عامل، رایا نامه، زیست بوم جویشگر، خدمات امن سازی، خدمات مقابله با حوادث از جمله مواردی هستند که باید در خدمات شبکه ملی اطلاعات فعال شوند.

وی افزود: دو لایه دیگر هم مربوط به خدمات کاربردی و محتوا هستند که می‌تواند روی شبکه فعال شود و توسعه یابد.

 

  • قطع اینترنت بین الملل با توسعه شبکه ملی اطلاعات توهم است

خوراکیان در پاسخ به این باور که با توسعه شبکه ملی اطلاعات، ارتباطات بین الملل قطع می‌شود، گفت: این توهم وجود دارد که شبکه ملی اطلاعات یعنی قطع اینترنت جهانی و بین‌المللی که ادعای بی‌ربط و بی‌معنایی است. این موضوع از سوی ما تکذیب و رد می‌شود نه کسی چنین نظری دارد و نه اصلاً شدنی است.

وی افزود: شبکه ملی اطلاعات در واقع زیرساخت ارتباطی کشور است و هدف آن استقلال کشور و وابسته نبودن خدمات عمومی و خدمات پایه به شرکت‌هایی است که هیچگاه پاسخگو نبوده و هیچ اصولی را نمی‌پذیرند، ما نمی‌خواهیم با آن‌ها قطع رابطه کنیم، در واقع هدف این است که خودمان نیز دارای این خدمات و ارتباطات باشیم.

وی با اشاره به این نکته که در فضای مجازی هیچ چیز حذف نمی‌شود، ادامه داد: برخی مسائل مربوط به حریم شخصی می‌شود یعنی لزومی ندارد گفتگوی شما با دوست، همکار یا اعضای خانواده‌تان یا هر کاربر دیگری در فضای مجازی در مرحله نخست به خارج از کشور رفته و بعد به ایران بازگردد؛ در مورد خدمات نقشه و مکان یاب در کشور نیز این موضوع مطرح است، چه لزومی دارد که تمام اطلاعات حمل و نقل و رفت و آمد شهروندان ما در کشورهای دیگر که بعضی از آنها متخاصم هم هستند ثبت شود.

 

  • تداوم ارتباط جهانی و حفظ استقلال

معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی در ادامه با تاکید بر اینکه هدف ما ضمن تداوم ارتباطات جهانی، حفظ استقلال است، یادآور شد: ده‌ها سرویس گوگل در ایران از آن طرف مسدود است، در واقع هر سرویسی که در کارآفرینی و توسعه نقش دارد، از طرف آنها در ایران مسدود می‌شود. اگر این اتفاق مثلاً در مورد سرویس‌های مکان یاب رخ دهد و یک شبه فرض کنید از جانب یک شرکت خارجی که تسلط کامل در این حوزه در کشور پیدا کرده است تمام سرویس‌های مکان یاب مسدود شود، ببینید چه مشکلاتی در رفت و آمد عمومی و امورات روزمره مردم بوجود می‌آید. ما در واقع به دنبال استقلال در این زمینه‌ها هستیم و قصد داریم همزمان با حفظ ارتباطات جهانی، امکانات داخلی خودمان را توسعه دهیم.

خوراکیان تصریح کرد: از آنجایی که موضوع گسترش شبکه ملی اطلاعات با مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی به دنبال اتفاقات اخیر، مصادف شد، این شبهه تقویت شد که شبکه ملی اطلاعات یعنی قطع ارتباط جهانی و محدودیت دسترسی به منابع بین‌المللی، در حالی که مطلقاً چنین نیست.

وی اظهار داشت: ما در حال حاضر هم از شبکه ملی اطلاعات استفاده می‌کنیم؛ استفاده از پیامرسان‌ها و سکوهای داخلی، برنامه‌های مربوط به تراکنش‌های مالی، برگزاری کلاس‌های درسی و آموزشی به صورت مجازی و غیره از جمله اتفاقاتی است که بر بستر شبکه ملی اطلاعات در حال انجام است.

متا پاسخی به ایران نداده است

يكشنبه, ۴ دی ۱۴۰۱، ۰۲:۵۳ ب.ظ | ۰ نظر

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی گفت: عدم همکاری و پاسخگویی شرکت متا به نامه ایران به بهانه تحریم، قطعا در سرنوشت اینستاگرام و واتس‌اپ در ایران تاثیر خواهد داشت.

امیر خوراکیان در گفتگو با مهر در خصوص نامه این مرکز به شرکت متا مبنی بر ایجاد نمایندگی در ایران برای تداوم فعالیت دو پلتفرم اینستاگرام و واتس اپ این شرکت اظهار کرد: مکاتبه با شرکت متا در این برهه زمانی با محوریت تداوم فعالیت دو پلتفرم اینستاگرام و و اتس اپ بوده و مبنای آن تعامل و انتقال موارد نقض قانون توسط این پلتفرم‌ها در بسترسازی برای فعالیت‌هایی است که امنیت کشور و کاربران را تهدید می‌کند. بنابراین باید این نامه در این زمان ارسال می‌شد چرا که با عبور از اتفاقات اخیر در کشور، تداوم فعالیت یا عدم فعالیت این پلتفرم‌ها نیازمند یک تصمیم قانونی و مداوم است.

معاون حقوقی و مرکز ملی فضای مجازی تاکید کرد: هدف اصلی از ارسال این نامه مسئله دریافت اراده طرف مقابل است مبنی بر اینکه آیا ادامه فعالیت این پلتفرم‌ها در ایران مشابه سایر کشورها مشروط به رعایت یکسری از اصول و اولویت‌های مهم و به صورتی قانونمند ادامه داشته باشد یا همچنان قرار است به عنوان یک ابزار بی‌چون و چرا در اختیار دشمنان تاریخی و درجه یک ملت ایران باشد، در نتیجه مهم‌تر از مهلت و سایر جزئیاتی که در ارتباط با این مکاتبه ممکن است مطرح شود، مسئله اراده طرف مقابل است که باید مشخص شود و این اراده و جهت گیری قطعاً در تصمیم گیری نظام در این باره از عوامل تعیین کننده خواهد بود، بنابراین باید این مکاتبه صورت گرفته و این موضوع به صورت رسمی مشخص می‌شد.

 

  • هیچ پاسخی از سوی متا دریافت نکردیم

وی در ادامه درباره اطمینان از دریافت نامه ایران توسط شرکت متا تصریح کرد: ما از وصول این نامه به شرکت متا مطمئن هستیم و پاسخی هم تاکنون به صورت رسمی و غیررسمی دریافت نکرده ایم و تا زمانی که کشور برای این موضوع تصمیم قطعی نگرفته باشد، پاسخگویی یا عدم پاسخگویی به این مکاتبه می‌تواند در این تصمیم‌گیری بسیار مؤثر باشد.

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه مواجهه نظام در برابر اینستاگرام و واتس‌اپ در شرایط کنونی یک مواجهه ثانویه است، تاکید کرد: مواجهه اولیه نظام همکاری و همراهی و در اختیار قرار دادن شبکه ارتباطی کشور به صورت رایگان و استفاده از ظرفیت‌ها بوده است، آنچه تا کنون اتفاق افتاده این بوده است، اما آنچه امروز در نحوه مواجهه کشور در برابر این دو پلتفرم شاهدیم، یک مواجهه ثانویه برگرفته از رفتار این دو پلتفرم است، رفتاری که در آن حتی ضوابط و اصول خود اینستاگرام نیز رعایت نشده است، در چند ماه اخیر شاهد انتشار هزاران تصاویر و پست‌های خشونت آمیز در اینستاگرام بودیم، صفحات بسیاری در این پلتفرم فعالیت می‌کنند که رسماً به آموزش ساخت مواد منفجره و بمب‌های دستی و مسائلی از این قبیل می‌پردازند.

تاثیر عدم پاسخگویی متا در سرنوشت اینستاگرام و واتس اپ

  • ۳ میلیون و ۵۰ هزار صفحه خرید و فروش سلاح در اینستاگرام

خوراکیان افزود: همانطور که رئیس مرکز ملی فضای مجازی پیش از این اشاره کرد، بیش از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار صفحه خرید و فروش و استفاده از سلاح و مواد مخدر در این پلتفرم‌ها ترویج و بدون هیچ محدودیتی مطرح می‌شوند. بیش از ۱۱ میلیون محتوا و صفحات غیراخلاقی در اینستاگرام وجود دارد که عمده آن‌ها با مقررات و قوانین خود اینستاگرام در تضاد است، درنتیجه این مسئله مهم است که مواجهه اولیه نظام با این پلتفرم‌ها و حتی با سایر پلتفرم‌هایی که قصد ادامه فعالیت در کشور را دارند، مواجهه مثبت است که بر مبنای آن این پلتفرم‌ها از شبکه ارتباطی و زیرساختی کشور استفاده می‌کنند اما اگر رفتاری خلاف قانون از این شرکت‌ها سر بزند، مواجهه جمهوری اسلامی، یک مواجهه ثانویه‌ای خواهد بود که دلیل آن رفتار غیرمنطقی، بدون پاسخگویی و با عبور از مقررات و اصول و ضوابط خود و حرکت جدی علیه منافع ملی است.

بهانه شرکتها به دلیل تحریم مضحک است

معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی در ادامه بهانه تحریم مطرح شده توسط امثال این شرکت‌ها را مضحک خواند و تصریح کرد: برخی می‌گویند علت عدم همکاری اینگونه شرکت‌ها تحریم است، اما همه میدانیم این یک بهانه مضحک است زیرا همانطور که می‌دانیم اولاً این دو پلتفرم هیچ ربطی به مسائل هسته‌ای ندارند، در گذشته بسیاری از شرکت‌ها در دوران تحریم وجود داشتند که با ایران همکاری می‌کردند و محور فعالیتشان مرتبط با مسائل هسته‌ای نبوده است، این دو پلتفرم خارجی هم هیچ ارتباطی به مسائل تحریم و مذاکرات هسته‌ای ندارند اما اگر واقعاً این عدم تعهد و مسئولیت پذیری به دلیل مسائل هسته‎‌ای است پس بهتر است تا به نتیجه نرسیدن مذاکرات هیچ فعالیتی در ایران نداشته باشند در غیر اینصورت نمی‌توانند از وظیفه پاسخگویی، هماهنگی و رعایت حداقل مقررات جهانی و انسانی شانه خالی کنند، بنابراین مسئله تحریم بهانه جالبی نیست، لذا از رسانه‌های داخلی نیز درخواست می‌شود مطالب را به گونه‌ای واگویه نکنند که بهانه تحریم را منطقی جلوه دهند، قطعاً این بهانه منطقی و قابل قبول نیست و می‌توان این اقدام را صرفنظر از مسائل مربوط به مذاکرات و بحث‌هایی از این دست ادامه داد.

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی در خصوص تصمیم نهایی در صورت عدم پاسخگویی شرکت متا به نامه مرکز ملی فضای مجازی نیز بیان کرد: در این باره در کلان نظام و از سوی نهادهای مرتبط از جمله شورای عالی فضای مجازی، شورای امنیت ملی و یا کارگروه تعیین محتوای مجرمانه رایانه‌ای تصمیم‌گیری خواهد شد اما قطعاً یکی از مهمترین عوامل در این تصمیم گیری نحوه پاسخگویی به این مکاتبه است چرا که این پاسخگویی یا عدم پاسخگویی، اراده این شرکت را در برابر ملت ایران روشن می‌کند، آیا اراده آن‌ها این است که این پلتفرم‌ها ابزاری در اختیار دشمنان ملت ایران برای ضربه به امنیت و مصالح عمومی مردم ایران باشد و یا این شرکت قصد دارد رسالت حرفه‌ای خود را بدون جهت گیری خاص ایفا کرده و مطابق مقررات و ضوابط خود در سایر کشورها به فعالیت خود در ایران ادامه دهد؟ این قطعاً در تصمیم گیری برای تداوم حضور این دو پلتفرم مؤثر خواهد بود، البته عوامل دیگری هم وجود دارد که در تصمیم گیری مورد توجه قرار خواهند گرفت اما این موضوع یکی از مهمترین عوامل است.

خوراکیان در پایان در پاسخ به این سوال که مصوبه مربوط به ایجاد نمایندگی پیامرسانهای خارجی در داخل کشور در سال ۹۶ تصویب شده و چرا مرکز ملی در این زمینه زودتر اقدام نکرده است، اظهار کرد: تصمیم گیری در خصوص تداوم فعالیت اینستاگرام و واتس اپ به عهده نهادهایی است که اختیار قانونی برای این تصمیم گیری داشته باشند. در دولت قبل جمع بندی این بود که زیرساخت‌های شبکه ملی و برخی پیش نیازهای دیگر برای اجرای این تصمیم وجود ندارد لذا بر اساس مکاتبه وزیر و موافقت رئیس جمهور وقت اجرای این بخش از مصوبه به تأخیر افتاد. در خصوص مکاتبات رسمی قبلی من اطلاعی ندارم شاید از طریق ایمیل مطالبی رد و بدل شده باشد، اما این مکاتبه رسمی و تعیین کننده است.

به گزارش مهر، به دنبال اتفاقات اخیر در سه ماه گذشته که در کشور رخ داد، مرکز ملی فضای مجازی با هدف حفظ امنیت ملی و خاموش کردن آتش اغتشاشات و بازگرداندن آرامش دوباره به سطح کشور، به دلیل نقش بسیار پر رنگ دو پلتفرم خارجی اینستاگرام و واتس اپ در ایجاد ناامنی و تهییج افکار عمومی، اقدام به مکاتبه با مدیر شرکت متا کرد که در آن تداوم فعالیت این دو پلتفرم مشروط بر ایجاد نمایندگی در ایران ذکر شده است.

ابوالحسن فیروزآبادی رییس مرکز ملی فضای مجازی گفت: بستن اینستاگرام فعلا به خاطر شرایط امنیتی بوده ولی ادامه آن نیاز به مجوز قانونی دارد. مجوز قانونی یا باید طبق روال در کار گروه تعیین مصادیق مجرمانه صادر شود یا یک قاضی یا یک مرجع عالی ماننده شورای عالی فضای مجازی یا شورای عالی امنیت ملی درخواست آن را بدهد. تا الان چنین مجوزی در هیچ جا به تصویب نرسیده است. آن چیزی که منجر به محدودسازی دسترسی به پیام رسان های متا شده درخواست شورای امنیت کشور بوده و به شرایط خاص امنیتی کشور برمی گردد.

 ابوالحسن فیروزآبادی توضیح داده که تا امروز اینستاگرام و واتساپ با دستور شورای امنیت محدود شده بود ولی ادامه این محدودیت نیاز به مجوز دارد. تکلیف این مجوز را هم سرنوشت مذاکرات با «متا» می تواند مشخص کند.

وی به روزنامه هفت صبح گفت: محتوای نامه ای که ارسال شده، دعوت متا به معرفی نماینده خود در ایران بوده است. در این نامه به موارد قابل بحثی که بین ما و متا وجود دارد اشاره شده، به آنها اعلام کرده ایم که ما حتی بر اساس اصولی که خود متا دارد، شاهد تخطی های اینستاگرام هستیم. در هفته اول بعد از حادثه مهسا امینی، هزاران عکس خشونت آمیز در اینستاگرام منتشر شد. در همین اینستاگرام تعداد خیلی بالایی از صفحات با محتوای ساخت مواد انفجاری وجود دارد. طبق آنچه شمارش شده است و در نامه هم به آن اشاره شده، بیش از سه میلیون و 500 هزار پست با محتواهایی در حوزه های خرید، فروش و آموزش استفاده از سلاح و مواد مخدر وجود دارد. همچنین تعداد صفحه های غیراخلاقی اینستاگرام فارسی به حدود 11 میلیون می رسد. ما دنبال راهی هستیم که منجر به ادامه فعالیت پایدار سکوهای خارجی از جمله اینستاگرام شود.

اگر متا نماینده معرفی نکرد چه خواهد شد؟

فعلا تصمیمی درباره آن نگرفته ایم. این نامه را بر اساس مصوبه سال 1396 شورای عالی فضای مجازی فرستادیم که پیام رسان های خارجی را ملزم به داشتن نماینده در کشور می کرد.

 

تلاشی هم که در دولت قبل برای مذاکره با تلگرام شده بود به همین بند برمی گشت.

بله ما انصافا به خاطر این که احساس می کردیم بخشی از نیازهای مردم از راه اینستاگرام تامین می شود، در دولت قبل قرار شد به دلیل عدم آمادگی زیرساخت های شبکه ملی روی آن مصوبه غمض عین داشته باشیم و این بخش از مصوبه را عملا اجرا نکردیم. و گرنه اگر می خواستیم آن را اجرا کنیم، باید از سال 1396 این کار را می کردیم. همچنین این مصوبه شورای عالی را باید برای پیام رسان هایی که در آن شبه انحصار وجود دارد عملی می کردیم که اطلاعات کاربران ایرانی را باید در کشور خودمان نگه دارند. این روزها بسیاری از کشورها دارند همین کار را می کنند و این موضوع هم پذیرفته شده است. متا در همه کشورهای مشابه ما دفتر نمایندگی دارد و نیازهای آن کشور را برطرف می کند. ضمن اینکه متا در کشور ما اقدامات دیگری هم داشته که هیچ وقت با مردم کشورهای دیگر نکرده است. بستن بدون تذکر صفحات مردم، سایت های خبری (مانند جماران)، صفحات مردم عادی، سلبریتی ها، استانداران، رئیس مجلس و وزرا رفتار خارج از اصولی بوده که قبلا انجام داده است.

حقایقی درباره نامه ایران به شرکت مالک اینستاگرام و واتساپ و سرنوشت فیلترینگ پلتفرم‌ها از زبان رییس مرکز ملی فضای مجازی/ فیروزآبادی: اگر جواب ندهند مقدمه‌ای برای مجوز قانونی انسداد اینستاگرام است/ از الان 10 روز وقت دارند نماینده معرفی کنند

پیشاپیش خیلی از افراد مطمئن هستند که متا نماینده نمی فرستد. یک دلیل آن تحریم است که اگر بخواهد نمی تواند نماینده بفرستد و دلیل دیگر هم این است که شرایط ما با بسیاری از کشورها فرق دارد. یعنی متا فکر می کند محدودیت ها و بند و تبصره هایی که باید در ایران رعایت کند، از ترکیه هم بیشتر است. با این حساب پیش بینی خود شما چیست؟ چه اتفاقی می افتد؟

این موضوع و بندهایی که به آن اشاره کردید که شرایط ما را با کشورهای دیگر متفاوت کرده، قابل بحث است اما آموزش انفجار، نحوه ساخت بمب در همه جا ممنوع است. بستن صفحاتی با میلیون ها کاربر از طرف خود اینستاگرام هم در هیچ کشوری پسندیده نیست حداقل می شود در مورد این ها توافق کرد. اما در جواب به این سوال که حالا چه اتفاقی می افتد، بستن اینستاگرام فعلا به خاطر شرایط امنیتی بوده ولی ادامه آن نیاز به مجوز قانونی دارد. مجوز قانونی یا باید طبق روال در کار گروه تعیین مصادیق مجرمانه صادر شود یا یک قاضی یا یک مرجع عالی ماننده شورای عالی فضای مجازی یا شورای عالی امنیت ملی درخواست آن را بدهد. تا الان چنین مجوزی در هیچ جا به تصویب نرسیده است. آن چیزی که منجر به محدودسازی دسترسی به پیام رسان های متا شده درخواست شورای امنیت کشور بوده و به شرایط خاص امنیتی کشور برمی گردد.

 

یعنی اگر به نامه جواب ندهند می تواند مقدمه ای برای صدور مجوز انسداد دائمی اینستاگرام باشد.

اگر جواب ندهند در حقیقت مقدمه ای برای مجوز قانونی انسداد اینستاگرام است.

 

چرا 10 روز فرصت دادید؟

ما موضوع مان کمک به مردم است و می خواهیم کسی که فعالیت خبری، اقتصادی یا فعالیت های دیگر دارد مطمئن باشد که می توان از جرم در این فضا جلوگیری کرد. در همین رسانه هایی مانند متا مواردی داشتیم که منجر به خودکشی ها و مرگ شده، افشاگری های ناپسندی رخ داده که نامشان را ذکر نمی کنم و خیلی از آنها مربوط به سلبریتی ها بوده است. بنابراین متا دارد به ما لطمه وارد می کند. نامه ما به صورت الکترونیکی هجدهم اکتبر ارسال شده اما ما ارتباطی نداریم و مقام های رسمی آن اکانت و ایمیل رسمی ندارند یا حداقل در اختیار ما نیست که مطمئن باشیم آن زمان به دستشان رسیده، اما مطمئنیم که نامه به صورت فیزیکی بیست و سوم نوامبر به دستشان رسیده و ده روز فرصت ما همین حالا هم تمام شده با این حال من همین جا اعلام می کنم که از الان 10 روز وقت دارند نماینده معرفی کنند.

 

مطمئن هستید که نامه تحول داده شده؟

بله رسیدی که ما از طریق پست به دستمان آمده تایید می کند که تحویل آنها داده شده است.

 

همین سه روز پیش رایتل برآوردی از خسارت مسدودسازی دسترسی به اینستاگرام اعلام کرد. پیش از این هم همراه اول گزارش مشابهی داده بود. همچنین گزارش مرکز ملی فضای مجازی هم به ضرر و زیان محدودسازی اینستاگرام اشاره داشت. این خسارت رای مرکز ملی فضای مجازی را عوض نمی کند؟

قطعا این ضرر و زیان اپراتورها در تصمیم گیری ها موثر است؛ این پیام رسان برخلاف قوانین کشور ما فعالیت می کند و اگر خسارتی در میان نبود که ما مقابلش احتیاط نمی کردیم. احتیاطات ما به این دلیل است که می خواهیم همه تبعات قضیه را در نظر بگیریم و کمترین خسارت مادی و معنوی برای مردم داشته باشد.

 

می خواهم ببینم که بستن اینستاگرام ارزش از دست دادن این درآمد بزرگ را دارد؟

این را دیگر مسئولان باید تصمیم بگیرند. الان از لحاظ امنیتی به این نتیجه رسیده اند که به دلیل زیان های امنیتی، همان بهتر که فعلا بسته باشد چرا که بین چیزی که در واتساپ و اینستاگرام اتفاق می افتد، ارتباط مستقیمی با خشونت دارد.

 

شما بار اصلی این اعتراض ها را بر روی پلتفرم ها می اندازید. تحلیل یا پژوهشی داشتید که تایید کند واقعا اعتراض ها از پلتفرم ها تاثیر گرفته اند؟

در فضاسازی تاثیر گرفته اند. مثلا بی بی سی و ایران اینترنشنال نقش مداخله گرایانه دارند که عامدا در این زمینه فعالیت می کنند اما اینستاگرام در بخش اکسپلورر، به صورت غیرمستقیم سعی می کنند حباب منفی را برای کاربر فراهم کند.

 

راه مذاکره برای شما ولی باز است؟

بله تا زمانی که مجوز شورای امنیت به پایان نرسیده یا مصوبه و ابلاغ قانونی برای انسداد نیامده باشد، باز است.

 

این مجوز تاریخ انقضایی هم دارد؟

فعلا ندارد و بستگی به شرایط خیابان دارد.

 

شما اولویت های خاصی در مسیر مذاکره دارید؟ مثلا بگویید اولویت اولمان این است که صفحات طرفداران نظام را نباید ببندد. اولویت دوم بسته شدن صفحات غیراخلاقی است و به همین ترتیب اولویت های دیگر؟

ما مسائل زیادی داریم که بخواهیم بر سر آن گفت و گو کنیم ولی مهمترین بحث این است که سیاست های آنجا در تعارض با جمهوری اسلامی بوده و جهت گیری دارد. ما مشکلی با پیام رسانی که فقط می خواهد به کارش برسد نداریم حتی استقبال می کنیم که پلتفرم های خارجی در کنار ایرانی ها فعالیت کنند ولی اینستاگرام که پست های تشییع جنازه را حذف می کرد، الان تصاویر خشونت های خیابانی را منتشر می کند. فقط در دو هفته اول پنج هزار و 600 فیلم خشونت آمیز که در آن خون، آتش و سلاح وجود دارد منتشر شد. این تصاویر نه تنها برداشته نمی شوند بلکه به کاربران پیشنهاد داده می شوند.

 

مذاکره یعنی شما باید امتیازی بدهید تا امتیازی بگیرید. آیا مثلا این گزینه روی میز هست که متا نمایندگی نداشته باشد اما مثلا محتواهایی که مردم براساس اعتقادهای خود می گذارند حذف نکند؟

ما در فاز اول می خواهیم که آنه استاندارد دوگانه نداشته باشند و دوم اینکه الگوریتم هایشان را علیه ما دستکاری نکنند. موسسات بخش خصوصی که کار داده کاوی را انجام می دهند اطلاع داده اند که 83 درصد از هشتگ ها در توییتر مربوط به کسانی است که در ماه بیش از دو هزار توییت دارند و این رفتاری است که ربات ها انجام می دهند.

 

اگر این مذاکره به جایی نرسد، انتظار این است که افراد سراغ پلتفرم های داخلی بیایند اما چیزی که در این پلتفرم ها برای بسیاری از مردم آزاردهنده بود، روش های احراز هویت است. موضع مرکز ملی فضای مجازی درباره حق ناشناس ماندن چیست؟

گاهی این حق ناشناس ماندن برای جامعه است و گاهی برای حکومت. اولی را می شود به رسمیت شناخت اما ناشناس ماندن برای حکومت معنی ندارد. یعنی برای حکومت فرد باید مشخص باشد. پلتفرم های خارجی در همه کشورها این سرویس را به دولت ها می دهند اما از همکاری با ایران خودداری می کنند.

 

مردم جایی که احراز هویت اجباری است وارد می شوند؟

در کشورهایی مانند آمریکا، هند و چین و اروپا وارد می شوند، به عبارتی اکثریت ابناء بشر.

 

در کدام اپلیکیشن ها؟

همین اینستاگرام با ترکیه و هند همکاری کامل دارد. واتساپ امکانی را در اختیار هند قرار داده که خود دولت می تواند مطلبی را در کانال و گروه پاک کند.

 

این قابلیت که به آن الان اشاره داشتید یکی از درخواست های مرکز ملی فضای مجازی است؟

هر چه که در قوانین ما هست باید رعایت شود. آیا در پلتفرمی که اقتصاد ما شکل می گیرد، اقتصاد بدون هویت و با گمنامی معنا دارد؟ قطعا چنین اقتصادی معنا ندارد. در کنار ضرر و زیان اپراتورها، ضرر و زیان استارتاپ ها هم مسئله مهمی است. بسته ای برایشان تهیه شده اما دولت ممکن است برای پرداخت حقوق و دستمزدها هم به کسری بودجه بخورد.

 

این ضرر چطور جبران می شود؟

در این بسته معافیت های مالیاتی و همچنین وام هایی در نظر گرفته شده و بخشی از آن ابلاغ شده است.

 

این مبالغی که می گویید دولت می پردازد ضرر اپراتورها را جبران نمی کند.

حالا برای این مشکل هم راه حلی گذاشته می شود. سازمان تنظیم مقررات رادیویی موظف است اقتصاد این حوزه را تنظیم کند و این کار را انجام خواهد داد.

 

من می خواستم یکی دو سال هم درباره خود شما بپرسم. فقط درباره خود شما همین اطلاعات وجود دارد که نجف به دنیا آمده اید.

من نجف به دنیا آمدم و ده سالگی به تهران آمدیم. خانواده ام نسل اندر نسل از روحانیون معروف بودند. پدر پدربزرگم در نجف از مراجع تقلید بوده اند. تالیفات پدر و پدربزرگم به اندازه ده ها جلد می شود. مادر پدر من نوه سید کاظم یزدی (سید محمد کاظم طباطبایی 1247-1337) است که خیابانی به نام خود دارد. در شیعه 100 سال اخیر اگر کسی بخواهد بگوید من مجتهد هستم، باید کتابی بنویسد و بر کتاب ایشان (العروه الوثقی) تعلیق بزند. از سمت مادری هم نوه آیت الله بجنوردی هستم که ایشان هم از مراجع تقلید بودند. مادر مادرم هم نوه سید ابوالحسن اصفهانی هستند که امام خمینی (ره) کتاب تحریر وسیله را براساس کتاب ایشان نوشته اند.

 

یعنی شما درس حوزه نخواندید؟

درس حوزوی را نزد پدرم خواندم و سطح را تمام کردم. سواد حوزوی دارم و تحصیلاتم را در مهندسی برق مخابرات، فلسفه و مدیریت تکمیل کرده ام.

مرکز ملی فضای مجازی در نامه ای به مارک زاکربرگ نسبت به سوءرفتار اینستاگرام اعتراض کرد و به شرکت متا اولتیماتوم داد.

به گزارش مرکز ملی فضای مجازی، این مرکز نامه اعتراضی رسمی در رابطه با بستر سازی برای توسعه اغتشاشات اخیر و عدم پاسخگویی و مسئولیت پذیری در خصوص مکاتبات رسمی پیشین توسط نهادهای مسئول ایرانی به شرکت متا (اینستاگرام) ارسال کرد.

این مرکز با ارسال نامه رسمی خطاب به مارک زاکربرگ مدیر ارشد شرکت متا در راستای عدم رعایت قوانین مصوبه کشور ایران و قوانین داخلی پلتفرم از طریق دفتر حافظ منافع کشور جمهوری اسلامی ایران در واشنگتن نسبت به عملکرد سکوهای این شرکت اعتراض کرده است.

بنابراین گزارش، در این نامه اهم اعتراضات مطرح شده توسط جمهوری اسلامی در خصوص انتشار سازمان یافته اخبار خلاف واقع، ترویج رفتارهای تبعیض‌آمیز و نفرت‌پراکنی، ترغیب خشونت و ناآرامی‌های اجتماعی، نقض حاکمیت ملی و نقض حقوق کاربران از طریق اعمال استانداردهای دوگانه و زمینه‌سازی فعالیت تبلیغی و عملیاتی گروه‌های تروریستی بر روی سکو های وابسته به شرکت متا، تعمیق شکاف‌های اجتماعی و تبعیض نژادی و قومی، تجزیه طلبی و زمینه سازی برای جرایم سازمان یافته از جمله نقل و انتقال و معامله سلاح جنگی و موادمخدر مطرح شده است.

همچنین ترویج رفتارهای نامتناسب جنسی در قبال کودکان و نوجوانان و عدم ممانعت از پخش لایوهای جنسی، ارائه خدمات جنسی و روسپیگری و آموزش رفتارهای ناهنجار و خلاق قوانین کشور از دیگر موارد مورد اشاره در خصوص نقض اصول اخلاقی در این سکوها بوده است.

گفتنی است؛ در این نامه، مرکز ملی فضای مجازی به شرکت متا فرصت داده تا به منظور فراهم شدن امکان فعالیت پایدار سکوهای مذکور اقدامات لازم از جمله معرفی نماینده رسمی مسئولیت‌پذیر مستقر در ایران حداکثر تا ۱۰ روز پس از دریافت نامه از سوی آن شرکت وفق سیاست‌ها و مقررات کشور در خصوص نحوه فعالیت شرکت‌های خارجی در حوزه فضای مجازی کشور صورت پذیرد.

اولین جلسه کمیته «مبارزه با مواد مخدر و روان گردان ها و مواد مخدر دیجیتال در فضای مجازی» در مرکز ملی فضای مجازی به منظور بررسی دستورالعمل کمیته و ترکیب اعضای آن برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری مرکز ملی فضای مجازی، در این جلسه که با حضور دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور برگزار شد، هماهنگ سازی اقدامات دستگاه های مسئول در مقابله با مواد مخدر در فضای مجازی، برنامه ریزی در حوزه فرهنگی و پیشگیری، درمان و مقابله با مواد مخدر در فضای مجازی برای جلب ‏مشارکت موثر دستگاه‌های عضو کمیته و ستاد مبارزه با مواد مخدر و تامین، تولید و انتشار محتوا برای پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر، روان گردان و مخدر دیجیتال و ‏درمان از جمله مهمترین دستور العمل های کمیته اعلام شد.

همچنین حمایت های اجتماعی از آسیب دیدگان مواد مخدر با توجه به ضریب نفوذ و سطح فراگیری حداکثری ‏در فضای مجازی، تکمیل و روزآمدی سامانه های مرتبط با امر مبارزه با مواد مخدر، مقابله با آموزش تولید مواد مخدر صنعتی و روان گردان و شیوه مصرف، مقابله با فروش و توزیع مواد مخدر و روان گردان ها و دارونماهای درمان اعتیاد در فضای مجازی و رصد و پایش دارک وب ‏Darkweb‏ به منظور شناسایی فعالیت های شبکه ها و باندهای قاچاق ‏مواد مخدر، روان گردان‌ها، پیش سازها با اولویت مبارزه با پولشویی و انهدام شبکه های توزیع و ‏عرضه ‏از اولویت های دستور العمل این کمیته در نظر گرفته شد.

کمیته فضای مجازی در حوزه مقابله با مواد مخدر و روان گردان ها بر اساس مصوبه ستاد مبارزه با مواد مخدر با مسئولیت معاونت فرهنگی اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی و همکاری دستگاه های اصلی مسئول تشکیل شده است

دبیر شورایعالی فضای مجازی بر تشکیل شورای فضای مجازی در استان ها در راستای توسعه این فضا در کشور تاکید کرد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورایعالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی در مراسم امضای تفاهم نامه همکاری با استانداری مازندران ضمن اشاره بر اهمیت اقدامات موثر برای تحول در فضای مجازی استان ها گفت: با نگاه مردم سالاری اسلامی باید فضایی در کشور ایجاد شود که به بیعت، تعامل و تعهد دو طرفه از سوی حکومت و مردم دست یابیم.

وی با اشاره به اهمیت ترویج این دیدگاه ویژه نظام جمهوری اسلامی و متفاوت با نظام های غربی افزود: در حوادث اخیر اجماع جهانی بی سابقه ای علیه کشور صورت گرفت که خوشبختانه مردم هوشیارانه همراه نشدند اما باید برای جلوگیری از تکرار آن، نارضایتی های به حق شناسایی و سوالات مردم پاسخ داده شود.

وی گفت: سال هاست که بر تهدیدهای فضای مجازی تاکید می شد اما تاکنون در جهان این چنین اتحادی بر علیه یک کشور با تمام ظرفیت های جهانی و نظام فکری سرمایه داری در حوزه فضای سایبر اتفاق نیفتاده بود و این مهم در راستای مشروعیت بخشی بر دخالت در امور کشور و هرگونه فعالیت علیه ما صورت گرفته است.

دبیر شورایعالی فضای مجازی کشور تصریح کرد: باید در حد توان برای مردم شرایط بهره مندی از کارکرد اقتصادی فضای مجازی را ایجاد کنیم و هر چه سریعتر در نظام سازی برای تمامی حوزه های آن تعیین تکلیف صورت گیرد.

در ادامه این مراسم، سید محمود حسینی پور، استاندار مازندران گفت: دشمن بارها از این فضا به عنوان صحنه نبرد برای مقابله با کشور استفاده کرده است و باید بتوانیم در شرایط بحران تهدیدهای این فضا را به فرصت برای نظام تبدیل کنیم.

وی با اشاره به ضرورت تشکیل شورای فضای مجازی استان ها افزود: بعد از این گام باید به لایه های شهرستان ها نیز وارد شویم چرا که میدان اصلی تهدیدهایی که در فضای مجازی پیش بینی می شود در تمامی سطوح جامعه است.

بنابراین گزارش، مرکز ملی فضای مجازی با استانداری مازندران به منظور هم‌راستاسازی دستگاه‌ها و نهادها با مصوبات وتصمیمات شورایعالی فضای مجازی و همچنین تعیین اولویت های اجرایی مرتبط با فضای مجازی دراستان ها تفاهم نامه همکاری امضا کرد.

همچنین تعیین اولویت های اجرایی وبرنامه های اقدام مرتبط با فضای مجازی ، همکاری وکمک به رفع موانع توسعه کسب وکارهای فضای مجازی و تسریع وتسهیل اجرای مصوبات شورایعالی فضای مجازی درسطح استان از جمله محورهای این تفاهم نامه در نظر گرفته شده است.

براساس این تفاهم نامه در خصوص توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز استان، ایجادآمادگی درتمام ارکان ودستگاه های استان درزمینه توسعه دولت هوشمند، همکاری در تعریف، راهبری و پیاده‌سازی پروژه‌های استانی در حوزه فضای مجازی مطابق با اسناد مصوب شورای‌عالی فضای مجازی، بالابردن سطح دانش و آگاهی مسئولین استانی به‌منظور مواجهه فعالانه با تحولات فناوری وافزایش سوادفضای مجازی و نظارت وهماهنگی درایجاد وتوسعه سکوهای بومی و همکاری برای توسعه سکوهای ملی، نیز همکاری و مشارکت صورت خواهد گرفت.

طبق گزارش تفصیلی مرکز ملی فضای مجازی از آمار کسب و کارهای دیجیتال در سکوهای داخلی و خارجی، حجم بازار اینستاگرام در ایران در سال 70 هزار میلیارد تومان است که حداکثر 7.3 درصد از اقتصاد دیجیتال کشور را تشکیل خواهد داد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، مصاحبه تلویزیونی ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورایعالی فضای مجازی در هفدهم آبان ماه سال جاری در خصوص مهاجرت کسب و کارهای خرد به سکوهای داخلی، انعکاس نادرست برخی از رسانه ها را به همراه داشته است.

تاکید فیروزآبادی در این مصاحبه بر «کسب کارهای خرد» بوده که برخی از خبرگزاری‌ها و پایگاه های خبری با حذف عبارت «خرد»، به اشتباه این آمار را به کل کسب و کارها تعمیم داده‌اند.

شایان ذکر است گزارش تشریحی مربوط به آمار ارائه شده جهت تنویر افکار عمومی به ویژه رسانه ها و خبرگزاری به شرح ذیل ارائه می گردد:

1. پس از بررسی، صحت‌سنجی و تطبیق گزارش‌های آماری منتشره از مراجع ذیل در خصوص اقتصاد اینستاگرام و تطبیق این گزارش‌ها با گزارش‌های رصدی مرکز ملی فضای مجازی، ابعاد مختلف وابستگی اقتصاد دیجیتال کشور به این سکوی خارجی احصاء و به اطلاع تصمیم‌گیران رسانده شده است.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
وزارت صنعت، معدن، تجارت
سازمان نظام صنفی رایانه ای
اتحادیه کسب و کارهای اینترنی
گزارشات دوره‌ای ایسپا
گزارش تجاری تکراسا
گزارش بازار تبلیغات تکراسا
کمیسیون دانش بنیان و فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی
مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) (سپهرا)
گزارش‌های منتشره از شرکت‌های بورسی (اپراتورهای ثابت و سیار و...)
گزارش برخی از شرکت‌های بخش خصوصی فعال در زیست بوم فضای مجازی کشور؛

۲. آنچنان که در مصاحبه دبیر شورایعالی فضای مجازی به آن اشاره شده، سکوهای داخلی قابلیت میزبانی از کسب و کارهای خرد را داشته و می‌توانند بستر مناسبی برای خرید و فروش و پشتیبانی از صنوف و مشاغل مختلف باشند. جدول زیر ده سکوی داخلی (که مورد اشاره دبیر شورایعالی فضای مجازی بوده‌اند) را از حیث امکانات کارکردی و تجاری با نمونه مشابه خارجی مقایسه نموده است. امکانات کارکردی به مجموعه‌ای از قابلیت‌های پایه‌ای در سکو اشاره دارد که امکان تعامل، بازخوردگیری، فروش و شبکه‌سازی را برای صاحبان کسب و کار فراهم می‌نماید. امکانات تجاری نیز به گروهی از مولفه‌ها توجه دارد که امکان بازارسازی را برای بازیگران اصلی اقتصاد دیجیتال فراهم می‌نماید:

۳. آنچنان که اقتصاد دیجیتال را در سه لایه‌ «هسته»، «اقتصاد دیجیتال» و «اقتصاد دیجیتالی شده» تقسیم‌بندی می‌کنند، اقتصاد اینستاگرام نیز در این سه بخش مورد بررسی قرار گرفته است. از مجموع گزارش‌های آماری که در بخش قبل ذکر گردید، حجم بازار اینستاگرام در ایران در سال 70 هزار میلیارد تومان است که اگر بخش‌های فاقد آمار را به صورت تخمینی به آن اضافه کنیم حداکثر 7.3 درصد از اقتصاد دیجیتال کشور را تشکیل خواهد داد. تاکید می‌نماید که این 7.3 درصد نسبت حجم بازار اینستاگرام به کل اقتصاد دیجیتال کشور بوده و سهم اقتصاد اینستاگرام نسبت به تولید ناخالص داخلی بسیار کمتر از این مقدار است. مشروح این آمار به شرح ذیل است:

الف) سهم ترافیک اینستاگرام از کل حجم بازار فروش ترافیک توسط کاروران ارتباطی ثابت و سیار 50 درصد بوده و معادل 30 هزار میلیارد تومان در سال جمع بندی شده است.

ب) برآورد میزان حجم بازار اینستاگرام در لایه دوم اقتصاد دیجیتال در حدود 15 هزار میلیارد تومان در سال برآورد می‌شود. حجم بازار در این بخش محصول فعالیت خدماتی همچون خدمات تبلیغاتی، خدمات پشتیبانی مشتریان، خدمات لجستیک، خدمات راهکار جامع و... است.

ج) برآورد حجم بازار "اقتصاد دیجیتال شده" با اینستاگرام (شامل صفحات فروش البسه و پوشاک، هنرهای تجسمی و دستی، لوازم آرایشی و بهداشتی، زیورآلات، خدمات آموزشی و ...) 25 هزار میلیارد تومان در سال تخمین زده می‌شود.

۴. مشاغلی که بر بستر اینستاگرام شکل گرفته یا توسعه یافته‌اند را در سه بخش اصلی می‌توان تقسیم‌بندی کرد:

الف) مشاغل صنفی: این دسته از مشاغل دارای مجوز فعالیت از صنوف مختلف بوده و از شبکه‌های اجتماعی بعنوان بستری برای بازاریابی استفاده می‌کنند. فروش اصلی این دسته از مشاغل در خارج از اینستاگرام و با استفاده از درگاه‌های پرداخت اختصاصی یا بصورت حضوری صورت می‌پذیرد.

ب) مشاغل خرد: این دسته از مشاغل بصورت صنفی فعالیت نمی‌کنند و علاوه بر بازاریابی، از اینستاگرام و دیگر پیام‌رسان‌ها بعنوان ابزار ارتباطی با مشتریان خود استفاده می‌کنند. براساس بررسی‌‎های صورت گرفته حدود 415 هزار صفحه اینستاگرامی متعلق به مشاغل خرد بوده که شامل کسب و کارهای خانگی و مشاغل زیر پله‌ای هستند. پرداخت این گروه از مشاغل عمدتا بصورت کارت به کارت یا پرداخت در محل انجام می‌شود.

ج) مشاغل محتوایی: درآمدزایی این دسته از مشاغل مبتنی بر فروش کالا یا خدمات نیست، بلکه از طریق مدیریت صفحات اینستاگرامی و جذب مخاطب اقدام به جذب تبلیغات و درآمدزایی می‌نمایند. اگرچه حدود 60 درصد از مشاغل ایجاد شده در اینستاگرام در این بخش قرار دارند ولی حجم بازار این گروه 7.5 درصد از کل است.

5. براساس پیمایش‌ ملی که در شهریورماه سال جاری انجام شده، تنها 6.4 درصد از شهروندان خرید اینستاگرامی را ترجیح می‌دهند و دلایلی از قبیل بی‌اعتمادی نسبت به فروشنده و تحویل کالا (39 درصد)، تحویل کالا با مشخصات متفاوت (11 درصد) تاخیر در تحویل کالا (3 درصد) و عدم امکان شکایت و پیگیری تخلفات (8 درصد) بعنوان مهمترین دلایل بی‌اعتمادی به خرید اینستاگرامی ذکر شده است.

۶. وفق گزارش‌های دریافتی از سکوهای داخلی و بررسی و صحت‌سنجی آن‌ها، در حال حاضر بیش از یک میلیون کسب و کار خرد در ده سکوی داخلی (ذکر شده در بند 1) مشغول به فعالیت هستند. پس از تقاطع‌گیری و حذف موارد مشترک مشخص شد که بیش از 60 درصد از کسب و کارهای خرد در سکوهای داخلی مشغول فعالیت هستند.

۷. آنچنان که در مصاحبه رئیس مرکز ملی فضای مجازی تاکید شده و در بند 1 نیز توضیح داده شده، سکوهای داخلی امکانات لازم برای خدمت دهی به کسب و کارهای خرد را دارا بوده و مصوبه کارگروه اقتصاد دیجیتال، تسهیلات مناسبی را برای این گروه از خدمات در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، سکوهای داخلی هیچکدام از نقاط ضعف مندرج در بند 5 را ندارند و می‌توانند با افزایش اعتماد عمومی نرخ فروش کسب و کارهای خرد را به مراتب افزایش دهند.

۸. در حال حاضر 41.8درصد از جامعه کاربران شبکه‌های اجتماعی (معادل 23 میلیون کاربر یکتا) در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی عضو شده و به کاربران فعال این سکوها تبدیل شده‌اند. تلاش این سکوها برای ارتقاء کمی و کیفی خدمات و تامین حداکثری نیازهای کاربران به مرور موجب افزایش کاربران فعال، افزایش جذب کسب و کارهای خرد در سکوهای داخلی و بالتبع رشد و توسعه زیست بوم کسب و کارهای مجازی در سکوهای داخلی خواهد بود.

اعضای شورایعالی فضای مجازی بر استفاده بیشتر از پلتفرم‌های داخلی و تقویت ثبات شبکه به خصوص سرعت و کیفیت اینترنت تاکید و با اشاره به افزایش قابل توجه حضور کسب و کارها در این پلتفرم‌ها مقرر کردند وزارت ارتباطات برای بهبود وضعیت خدمات شبکه اقدام کند.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، در جلسه شورایعالی فضای مجازی که عصر سه‌شنبه به ریاست ابراهیم رئیسی برگزار شد، گزارشی از آخرین وضعیت شبکه ملی اطلاعات ارائه و همچنین وضعیت اقتصاد دیجیتال و چالش‌های موجود در این حوزه مورد بحث و تبادل نظر اعضا قرار گرفت.

صیانت از حریم خصوصی و امنیت اطلاعات کاربران در پلتفرم‌های ایرانی نیز از دستورات جلسه شورایعالی فضای مجازی بود که اعضا پس از بحث و بررسی درباره آن مقرر کردند قوه قضائیه بخشنامه‌ای در این رابطه به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ نماید.

در این جلسه همچنین بر استفاده بیشتر از پلتفرم‌های داخلی و تقویت ثبات شبکه به خصوص سرعت و کیفیت اینترنت تاکید و مقرر شد وزارت ارتباطات برای بهبود وضعیت خدمات شبکه اقدام کند.

براساس گزارش ارائه شده از سوی مرکز ملی فضای مجازی در این جلسه، در حوزه اقتصاد دیجیتال، حضور کسب و کارها روی ۱۰ پلتفرم داخلی افزایش داشته و بیش از ۶۰ درصد از کسب و کارها در پلتفرم‌های ایرانی حضور پیدا کرده‌اند.

براساس این گزارش همچنین میزان تحویل بسته‌های پستی نسبت به شهریور ماه افزایش قابل توجهی داشته که نشان از رونق اقتصاد دیجیتال در حوزه کسب و کارهای خرد در فضای مجازی است.

در این جلسه همچنین حمایت دولت از حضور کسب و کارها در پلتفرم‌های ایرانی مورد تاکید قرار گرفت.

مرکز ملی فضای مجازی چه می‌کند؟

دوشنبه, ۹ آبان ۱۴۰۱، ۰۲:۲۹ ب.ظ | ۰ نظر

مرکز ملی فضای مجازی و مسوولانش در این برهه از زمان که ضد انقلاب داخلی و خارجی در حال گسترش شایعات درباره فضای مجازی یا شبکه‌های اجتماعی هستند، دقیقا مشغول به چه فعالیتی هستند؟

به گزارش فارس کسب و کارهای مبتنی بر فضای مجازی، همواره از مسائل مطرح در جامعه است و مرکز ملی فضای مجازی به عنوان متولی اصلی این حوزه، باید آمارهایی در خصوص فضای مجازی و کسب و کارهای اینترنتی را ارائه دهد. اما آماری رسمی، دقیق، تفکیک شده و مستند، از سوی این مرکز ارائه نشده و همین امر باعث شده است در مراکز و خبرگزاری‌های مختلف، آمارهای متفاوتی ارائه شود.

سکوت مسئولان مرکز ملی فضای مجازی خیلی سوال برانگیز است. چرا هیچ واکنش و اظهار نظر رسمی از سوی این افراد در خصوص این حجم از حوادث که یک سر همه‌شان به فضای مجازی باز می‌گردد، منتشر نشده است؟

با توجه به جایگاه فعلی رییس مرکز ملی فضای مجازی و همچنین عضویت در شورای عالی فضای مجازی، وی مهم‌ترین نقش را در خصوص فضای مجازی کشور ایفا می‌کند. اما با این وجود و در کمال تعجب با مرور خبرگزاری‌های داخلی و خارجی متوجه شدیم، از روز حادثه فوت خانم مهسا امینی تاکنون، در خصوص هیچ کدام از اتفاقات اخیر و نقش و جایگاه فضای مجازی، هیچ اظهار نظری نداشته است و همچنین درباره آمار تعداد افرادی که در این فضا مشغول به کسب و کار هستند نیز، هیچ آماری از سوی این مرکز ارائه نشده است و همین امر، بازار شایعات و آمارهای متعدد را فراگیر کرده است.

به گزارش مرکز پژوهش‌های بتا بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار کسب و کار در اینستاگرام فعالیت دارند که حداقل ۲۰۰ هزار کسب‌وکار بزرگ و متوسط و ۵۰۰ هزار کسب‌وکار استانی و بومی را شامل می‌شود و هر کدام از این صفحات، منبع درآمد ماهانه یک یا چند نفر بوده است. در این بین یک میلیون صفحه هم در اینستاگرام وجود دارد که درآمد حداقلی دارند. بتا مدعی است که 9 میلیون نفر از اینستاگرام کسب درآمد دارند

خبرآنلاین در گزارشی بر اساس گفت‌وگوی شکل گرفته در کلاب هاوس اعلام کرده بود، ۲/۴ میلیون شغل در اینستاگرام ایجاد شده است و در بند دوم همین گزارش، با استناد به گفته رضا الفت نسب، عضو انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه‌‎های اینترنتی، آمده است که از نظر اقتصادی، زندگی ۱۱ میلیون  ایرانی به اینستاگرام وابسته است.

به گزارش مرکز پایش توسعه تجارت الکترونیکی، حدود ۴۰۰ هزار کسب و کار اینترنتی در کشور فعال هستند که این آمار، کسب و کارهایی که فقط روی شبکه‌های اجتماعی مشغول فعالیت هستند را شامل نمی‌شود.

در ادامه گزارش آمده است که در پایگاه سامانه نظام صنفی رایانه‌ای کشور نیز اطلاعاتی درباره کسب و کارهای اینترنتی منتشر شده است و به گفته محسن عامری, دبیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی اتاق بازرگانی، دو میلیون و  ۴۰۰هزار کسب‌وکار در اینستاگرام حضور دارند.

گمانه‌زنی در خصوص میزان کسب و کارهای وابسته به اینستاگرام در ایران حتی به رسانه‌های خارجی هم رسیده است.

BBC، شبکه وابسته به سازمان اطلاعاتی MI6 انگلیس در گزارشی مدعی شده بود ۴۷ هزار فروشگاه ایرانی در اینستاگرام فعالیت می‌کنند. همچنین گفته بود تعداد کلی صفحات بالای ۵ هزار دنبال کننده در ایران حدود ۴۰۰ تا است.

این آمارها و اعداد و ارقام متفاوت با اختلاف میلیونی، نتیجه این است که مرکز ملی فضای مجازی ایران به عنوان متولی این کار، آمار رسمی، دقیق و مستند ارائه نداده است.

نکته مهم دیگر، خرید و فروش‌هایی است که در  فضای مجازی و اینستاگرام جریان دارد و مستقیما بر جان و امنیت مردم اثرگذار است. از فروش انواع سلاح سرد، گرم و جنگی گرفته تا فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی؛ از فروش کالاهای قاچاق گرفته تا فروش انواع مدارک جعلی شامل کارت ملی و کارت خودرو.

مرکز فضای مجازی چه اقدام مناسبی در خصوص صفحات این چنینی و افراد آن داشته است؟ آیا اصلا آمار و گزارشی از تخلفات این چنینی در دست دارد؟ مرکز فضای مجازی می‌داند روزانه چه تعداد سلاح گرم و مواد مخدر از طریق فضای مجازی قاچاق می‌شود؟ آیا برخوردی با صفحاتی که به اصطلاح شوتی بوده و همراه با سلاح جنگی، اجناس قاچاق را جابجا کرده و تصاویر آن را در فضای مجازی به نمایش در می‌آورند، صورت گرفته است؟

و سوال مهم‌تر اینکه چرا مسئولان مرکز فضای مجازی ایران در خصوص اتفاقات یک ماه گذشته هیچ اظهار نظر رسمی نداشته و کاملا سکوت کرده‌اند؟

حملات سایبری انانیموس تکذیب شد

دوشنبه, ۴ مهر ۱۴۰۱، ۰۳:۳۷ ب.ظ | ۰ نظر

مرکز ملی فضای مجازی به اطلاع می‌رساند ادعاهای اخیر گروه انانیموس در خصوص حملات سایبری به سایت‌های دولتی کشور صحت ندارد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، اخیرا گروه انانیموس مدعی شده که برخی از سایت های مراکز دولتی از جمله مجلس شورای اسلامی، وزارت امور اقتصاد و دارایی، وزارت نفت و اپراتور همراه اول را مورد حمله سایبری قرار داده است که پس از بررسی های کارشناسی به عمل آمده، به اطلاع هموطنان عزیز می رساند این اخبار صحت نداشته و قویا تکذیب می شود.

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی از تدابیر لازم جهت خنثی کردن حملات سایبری خبر داد.

امیر خوراکیان در گفتگو با خبرنگار مهر با اعلام این خبر گفت: با توجه به اینکه در شرایط کنونی بسیاری از خدمات عمومی در فضای مجازی به مردم ارائه می شود ، دشمنان ملت ایران از هر فرصتی سوء استفاده می کنند تا با ایجاد اختلال در این سرویس ها و خدمات از طریق حملات سایبری زندگی روزمره مردم رو دچار اشکال کنند.

وی با اشاره به اینکه جدای از اقدامات عملی بیشتر تلاش می شود با ایجاد نگرانی در جامعه از احتمال اشکال در این خدمات به نارضایتی عمومی دامن زده شود و مردم را نگران کنند، افزود:  با تدابیری که اندیشیده شده و با هماهنگی و همکاری بسیار خوب و تلاش بی وقفه ای که بین دستگاههای مربوطه وجود دارد ، اکثر قریب به اتفاق این حملات به سرعت رصد شده و خنثی می شود.

خوراکیان تاکید کرد: مواردی که بعضا برای مدت کوتاهی موثر واقع می شود در کوتاه ترین زمان ممکن برطرف شده است لذا در حال حاضر تقریبا همه مواردی که دچار اختلال شده بود مشغول ارایه خدمات هستند.

سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی گفت: با پیش بینی ها و تلاش هایی که انجام شده و تداوم نیز دارد جای هیچگونه نگرانی در این رابطه برای مردم عزیز نیست.

اعضای کمیسیون فاوای اتاق ایران، سند راهبری فضای مجازی را مورد بررسی قرار دادند. دعوت نکردن از بخش خصوصی در فرآیند تدوین این سند، نکته‌ای بود که مورد انتقاد اعضای این کمیسیون قرار گرفت.

در ابتدای این نشست محمدرضا طلایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق ایران با بیان این مطلب که شورای عالی فضای مجازی به تازگی سند راهبردی فضای مجازی را ابلاغ کرده است، گفت: دعوت نشدن بخش خصوصی در زمان تدوین سند راهبردی، موضوعی است که مورد انتقاد فعالان حوزه فناروی اطلاعات قرار گرفته است.

او همچنین به لزوم پرداخت مالیات عادلانه از سوی کسب‌وکارها اشاره کرد و ادامه داد: اگر قوانین مربوط به حوزه تجارت به‌‎روز  و مانند کشورهای منطقه، امکان تاسیس شرکت توسط یک نفر نیز فراهم می‌شد، اینفلوئنسرها می‌توانستند شرکت خود را تشکیل داده و حساب‌های شخصی را از تجاری جدا و به راحتی مالیات خود را بپردازند.  

این فعال اقتصادی در ادامه هرگونه اعمال محدودیت در استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های فعال در این حوزه را برای تولیدکنندگان ایرانی که اهداف صادراتی دارند، آسیب‌زا توصیف کرد و گفت: فضای مجازی و پلتفرم‌های خارجی، ابزار مناسبی برای تبلیغات محصولات و خدمات تولیدی به ویژه در دوران تحریم هستند. رسانه‌هایی چون تلویزیون و حضور در نمایشگاه‌ها راهکارهای دیگری هستند که بخش خصوصی می‌تواند از آنها برای تبلیغات استفاده کند؛ اما به دلیل گران بودن و از سویی محدودیت‌های موجود، در دسترس نیستند. بنابراین فضای مجازی جایگاه ویژه‌ای در این حوزه دارد.

طلایی حمایت و تقویت پلتفرم‌های داخلی را وظیفه اتاق و کمیسیون فاوا دانست و ادامه داد: در عین حال که باید از پلتفرم‌های داخل حمایت کنیم، امکان استفاده از پلتفرم‌های خارجی را مطالبه می‌کنیم چون درحال حاضر پلتفرم‌های داخلی به دلیل نداشتن کاربر، توان رقابت با نمونه‌های خارجی خود را ندارند.

در ادامه قاسم خداوردی‌لو، کارشناس محتوا و مدیرکل تشکل‌های معاونت محتوای مرکز ملی فضای مجازی در تشریح آنچه در سند راهبردی فضای مجازی آمده، گفت: این سند از چند بخش تشکیل می‌شود و به نظر می‌رسد چشم‌انداز تعریف شده در آن جامع و کامل باشد. آنچه در سند راهبردی مورد توجه بخش خصوصی است به اقدامات کلانی مربوط می‌شود که در ۳۹ بند دیده شده است.

او تصریح کرد: رویکرد جامعه و مسئولان به فضای مجازی در ۴ طیف خلاصه می‌شود؛ قانون‌مند کردن این فضا، قاعده‌گریز بودن این فضا، نگاه تصدی‌گرایانه نسبت به فضای مجازی و در نهایت لزوم تنظیم‌گری فضای مجازی.

مدیرکل تشکل‌های معاونت محتوای مرکز ملی فضای مجازی با بیان این مطلب که طرح صیانت را شاید یک طیف قبول داشتند اما ۳ طیف دیگر با آن مخالف بودند، تصریح کرد: در تدوین سند راهبردی تلاش شد تا هر ۴ رویکرد درباره فضای مجازی مورد توجه باشد. البته باید گفت اختلاف نظر دستگاه‌های مختلف در این حوزه موجب شد طراحی نظام در ۲۵ بند از ۳۹ بند آمده در سند راهبردی مورد توجه قرار بگیرد؛ به این معنا که به وظایف هر کدام از دستگاه‌ها نسبت به فضای مجازی، اشاره شد. در واقع سند، تقسیم وظایفی بین دستگاه‌ها انجام داده که در رسیدگی به ابعاد مختلف فضای مجازی اثرگذار خواهد بود.

خداوردی‌لو در ا‌دامه به ساماندهی فضای مجازی در قالب ۴ حوزه اشاره کرد و مهم‌ترین حوزه را ساماندهی تبلیغات در فضای مجازی دانست. بر اساس اظهارات او رویکرد سند راهبردی در ساماندهی به هیچ وجه بعد نظارتی ندارد.

او ادامه داد: در بخش ساماندهی تبلیغات به دنبال آن رفتیم که تولیدکنندگان با شرایط بهتری از ظرفیت‌ فضای مجازی بهره ببرد.

مدیرکل تشکل‌های معاونت محتوای مرکز ملی فضای مجازی به بند ۲۰ سند راهبردی که می‌تواند موضوع مهمی برای بخش خصوصی باشد، اشاره و تصریح کرد: این بند به توسعه محتوا و خدمات در فضای مجازی اشاره دارد که یکی از ویژگی‌های خاص سند راهبردی و مورد تاکید بخش خصوصی است. در این بخش نگاه سند، تبدیل دارایی‌ها به ثروت و در نهایت رسیدن به سرمایه از طریق ثروت است. این توسعه الزاماتی را نیاز دارد که بخش خصوصی می‌تواند در این رابطه نقطه نظرات خود را اعلام کرده و الزامات آن را از منظر خود در اختیار مرکز ملی فضای مجازی قرار دهد. همچنین اتاق ایران باید جایگاه خود را در شبکه ملی اطلاعات که در سند راهبردی طراحی شده، پیدا کند. طرح تحول ساختار نظام حکمرانی فضای مجازی نیز مورد توجه سند راهبردی است که بخش خصوصی در این حوزه نیز می‌تواند اظهارنظر کند.

خداوردی‌لو خاطرنشان کرد: در تدوین سند، مرکز ملی به طرح صیانت توجهی نداشته است. هرچند ممکن است تشابه‌هایی بین این دو سند وجود داشته باشد؛ اما سند راهبردی همان طرح صیانت نیست.

درادامه فرصتی فراهم شد تا اعضای کمیسیون نظرات پیشنهادی خود را درباره سند راهبردی فضای مجازی ارائه دهند.

حمله سایبری ایران به آلبانی بی‌اساس است

چهارشنبه, ۲۳ شهریور ۱۴۰۱، ۰۳:۵۶ ب.ظ | ۰ نظر

در پی طرح اتهامات بی‌اساس و دروغین درباره ارتکاب حملات سایبری از سوی ایران به کشور آلبانی، مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران، جزء بزرگ‌ترین قربانیان حملات سایبری مخرب بوده که حملات سایبری به شبکه توزیع سوخت، سامانه‌های بنادر و راه‌آهن، صداوسیما، مدیریت شهری و تأسیسات هسته‌ای از جمله آن است.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، در پی طرح اتهامات بی اساس و انتساب دروغین حملات سایبری از سوی کشور آلبانی، مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران، جزء بزرگ‌ترین قربانیان حملات سایبری مخرب بوده که از جمله آنها می‌توان به مواردی چون حملات سایبری علیه شبکه توزیع سوخت، سامانه‌های بنادر و راه‌آهن، سازمان‌های رسانه‌ای مانند صداوسیما، سامانه‌های مدیریت شهری و حملات سایبری مخاطره آمیز علیه تأسیسات هسته‌ای اشاره کرد.

این حملات تماماً به دنبال ایجاد بی‌ثباتی، تضعیف نظم و امنیت عمومی و اخلال در فرآیند ارائه خدمات عمومی به مردم بوده است.

علی‌رغم اینکه پس از طرح اتهامات بی‌اساس با جوسازی‌های سنگین سیاسی و رسانه‌ای مواجهیم، در خصوص حوادث و حملات سایبری مخرب به زیرساخت‌های حیاتی کشورهای مستقل شاهد سکوت مرگبار مدعیان هستیم.

بدین‌وسیله رفتارهای دوگانه در قبال حملات سایبری به زیرساخت‌های حیاتی کشورها محکوم می‌شود و انتظار می‌رود کشورهای دیگر با واکنش‌های مناسب، این‌گونه اقدامات مخرب را محکوم ‌کنند.

جای تعجب آنکه این هجمه سیاسی و رسانه­ای ازسوی کشورهایی صورت گرفته که خود میزبان مجرمان سایبری و گروه­های تروریستی جنایتکار بوده که علناً با افتخار نقش و مسئولیت خود در اقدامات مخرب سایبری علیه ملت ایران را اعلام کرده‌ و به عهده گرفتند. شواهد و قرائن بیانگر یک سناریوسازی سیاسی بین‌المللی با هدایت و راهبری کشورهایی است که خود دکترین و راهبرد تهاجمی سایبری دارند، برنامه‌های شنود عظیم در مقیاس جهانی تدارک دیده‌اند و امپراتوری هک و نفوذ ایجاد کرده‌، و اولین حمله سایبری را علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز در سال‌های گذشته رقم‌زده‌اند.

مرکز ملی فضای مجازی این اقدام را در چارچوب سناریوسازی باهدف تخریب وجهه بین‌المللی کشور، اعمال فشار و توجیه و زمینه ساز اقدامات یکجانبه ظالمانه و غیرقانونی ارزیابی می‌کند و این قبیل اقدامات را یک جریان سازی سیاسی مبتنی بر شواهد و ادعاهای ساختگی و جعلی می‌داند و بر این امر تاکید می کند که بر اساس هنجارهای بین المللی، انتساب هر عملی به دیگر کشورها باید بر اساس ادله کافی صورت پذیرد و در صورت بروز حوادث در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، کشورها باید همه اطلاعات مرتبط از جمله زمینه گسترده رویداد، چالش­های انتساب در محیط فناوری اطلاعات و ماهیت و میزان پیامدها را مد نظر قرار دهند. همچنین طیف گسترده­ای از عوامل باید قبل از تعیین منشا حوادث بررسی شود.

این امر که تا کنون شواهد و ادله فنی و حقوقی کافی و معتبر از سوی کشورهای مدعی ارائه نشده، اعتبار ادعاهای آنها را مخدوش می­سازد. با توجه به اینکه در فضای سایبر این امکان وجود دارد که کشور یا گروه‌های ثالث حملات را به‌صورت ساختگی و با آدرس دهی­ دروغین به گونه­ای صورت دهند که به کشور دیگری منتسب شود و همچنین با عنایت به تجارب گذشته در خصوص سناریوسازی‌های کشورهای متخاصم و گروه‌های معارض تحت حمایت آن‌ها، احتمال دست داشتن گروهک تروریستی منافقین و رژیم صهیونیستی در حملات سایبری وجود دارد.

لذا روایت سازی‌های جعلی مذکور در چارچوب ایران هراسی سایبری و زمینه‌سازی برای اقدامات خصمانه سایبری و غیر سایبری ارزیابی می­شود.

ضمن تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران به دنبال پیگیری اهداف و استفاده‌های صلح‌آمیز در فضای سایبر و فناوری اطلاعات و ارتباطات از سوی همه کشورها است، اتهامات بی‌اساس علیه کشور در ارتباط با حملات سایبری ادعایی علیه کشور آلبانی را مردود دانسته، و آمادگی خود را برای هماهنگی در خصوص اعزام هیئت فنی جهت بررسی موضوع و تبادل اطلاعات فنی میان گروه های واکنش به حوادث سایبری (CERT) طرفین را اعلام می‌کند.

این مرکز تشدید روند ایران هراسی سایبری از طریق انتساب‌های ساختگی و اتهامات بی‌اساس را قویاً محکوم می‌کند و از دستگاه‌های ذی‌ربط انتظار دارد با اتخاذ رویکردی فعال و تدابیر مناسب در سطوح سیاسی، حقوقی، فنی و رسانه‌ای با این جریان مقابله کند.