مجری طرح تامین برق رمز ارزها در شرکت توانیر گفت: تا امروز نزدیک به ۲۲۲ هزار دستگاه استخراج رمزارز کشف کردیم که برق مصرفی آنها ۷۲۴ میلیون کیلووات ساعت یعنی معادل دو سال مصرف برق تبریز بوده است.
به گزارش تسنیم، بحث رمز ارزها و مسائل قانونی پیرامون آن از جمله مواردی است که امروزه در دنیا مطرح است. ایجاد زمینه قانونی و کنترل این بازار نیز به صورت جدی در کشور ما و بسیاری از کشورهای جهان مورد بحث قرار گرفته است.
در کشور ما موضوع تولید غیرمجاز رمزارزها به دلیل مصرف برق بالای ماینرها و پایین بودن تعرفه برق در ایران به نسبت قیمت‌های جهانی، مورد توجه قرار گرفته؛ به طوری که یکی از دلایل بروز خاموشی‌های تابستانه، فعالیت تولیدکنندگان غیرمجاز رمزارزها اعلام شده است.
برای برخورد با تولیدغیرمجاز رمزارز و نحوه تعامل با تولیدکنندگان رمزارز که به دنبال فعالیت قانونی هستند، دولت با محوریت وزارت نیرو درحال بررسی و تصویب آیین‌نامه‌هایی است که در برخی موارد، فعالان بلاکچین نسبت به رویکردهای دولت انتقاد دارند و در برخی موارد نیز مسئولان وزارت نیرو نظراتی دارند که قابل طرح و بررسی است.
از اینرو، در خبرگزاری تسنیم با همکاری رادیو گفت و گو، مناظره ای با عنوان "بررسی راهکارهای مقابله با استخراج غیرمجاز رمز ارزها" با حضور محمد خدادادی مجری طرح تامین برق رمز ارزها در شرکت توانیر و محمدرضا شرفی رئیس کارگروه بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق ایران و عضو هیئت رئیسه کارگروه استخراج انجمن زنجیره بلوک برگزار شد که آنچه در ادامه می‌آید مشروح این مناظره است.
* ماینرهای غیرمجاز کشف شده معادل 2 سال برق مصرفی تبریز مصرف داشتند
محمد خدادادی مجری طرح تامین برق رمز ارزها در شرکت توانیر گفت: تا امروز نزدیک به 222 هزار دستگاه استخراج رمزارز کشف کردیم که برق مصرفی آنها 724 میلیون کیلووات ساعت یعنی معادل دو سال مصرف برق تبریز بوده است.
وی افزود: رمزارزها موضوعی تازه و پدیده ای جدید است، بسیاری از کشورهای دنیا هم هنوز به قانون گذاری صریحی نکردند و بسیاری از کشورها هنوز به دنبال آشنایی با این پدیده است. سرعت سریع تغییرات در این حوزه باعث می شود، 6 ماه پیش یک برآورد از تهدیدات این حوزه داشته باشیم و 6 ماه بعد برآوردها تغییر کند.
خدادادی گفت: تقریبا از اواخر بهار سال 1399 درک کردیم که این پدیده به خاطر قیمت انرژی در کشور می تواند برای تامین برق و گاز کشور تبدیل به تهدید شود. استفاده از برق یارانه ای برای تولید رمزارز هیچ فرقی با قاچاق سوخت ندارد و دزدی انرژی است، و موجب ضربه زدن به اقتصاد کشور و زیرساخت‌های انرژی کشور است. این جنس استخراج رمزارز به بروز خاموشی ها دامن می زند.
وی افزود: میزان استخراج رمزارز به صورت مجاز 325 مگاوات است که نزدیک به 210 مگاوات آن به بهره برداری رسیده، استخراج مجاز رمزارز از برق یارانه ای استفاده نمی کند و چون رویت پذیر است در زمان پیک قابل محدودسازی و توقف تولید است.
*صنعت رمزارز در کشور بالاترین نرخ انرژی را نقدا پرداخت می کند
محمدرضا شرفی رئیس کارگروه بلاکچین کمیسیون فاوا اتاق ایران نیز در این نشست گفت: اگر واقع بینانه به موضوع نگاه کنیم یک دلیل بگویید که چرا باید تولیدکننده رمز ارز به صورت مجاز فعالیت کند.مهندس خدادادی اشاره کردند که 211 مگاوات به بهره برداری رسیده، این 211 مگاوات 3 ماه در سال می توانند فعالیت کنند. با صنعتی مواجه هستیم که بالاترین نرخ انرژی را نقدا پرداخت می کند. وقتی صحبت از منافع ملی می کنیم باید توجه کنیم که این صنعت اشتغال زا هست و درحال پرداخت فراتر از قیمت انرژی در کشور است. ارزآوری برای کشور دارد.
وی افزود: بحث اصول اولیه علم اقتصاد اینجا نادیده گرفته شده و شرایط را برای فعالان این صنعت هموار نکردیم و فعالیت قانونی آنها را هم تعطیل می کنیم. هر وقت وزارت نیرو می خواهد می گوید تعطیل کنید که این برای سرمایه گذار توجیه پذیر نیست. قیمت تمام شده به اضافه یک مقدار سود را باید قیمت واقعی بدانیم. ما در تولید رمزارز قانونی داریم. هزینه برق صادراتی را پرداخت می کنیم که این منطقی نیست و به صورت پیش پرداخت پول برق را از فعالان مجاز می گیرند.
شرفی گفت: تا امروز یک دلیل منطقی برای خاموش کردن 211 مگاوات برق مصرفی تولید رمزارز پیدا نکردیم. ما سه سال پیش روش های برخورد را پیش بینی کردیم و به وزارت نیرو ارائه کردیم، تازه الان میبینیم بعد از سه سال فرصت سوزی برخی موارد را دولت دارد در نظر می‌گیرد.
وی افزود: ما یک شبکه توزیع برق سراسری در کشور داریم که از نظر وسعت قابل کنترل کامل نیست. راه درست این است که کسی که فعالیت قانونی می کند شرایط بهتری برای آن برقرار باشد اگر اینگونه باشد همه فعالان ریسک فعالیت غیرقانونی را نمی پذیرند و به فعالیت قانونی می پردازند.
* پدیده رمزارز در همه کشورها چالش ایجاد کرده است
خدادادی در ادامه این نشست گفت: یکی از چالش های ما با انجمن بلاکچین، بر سر استدلال های آنهاست. این پدیده رمزارز در همه کشورها چالش ایجاد می کند.
مثلا دولت چین در تابستان امسال تولید رمزارز را به کلی غیرقانونی کرد. کانادا نیز اخطار داده بود به ماینرها که مصرف بیشتر آن ها موجب می شود نتوانیم نیاز منازل را تامین کنیم. همین الان در کشورهای اسکاندیناوی بحثی هست که دادن برق به ماینرها درست هست یا خیر.
وی افزود: قیمت واقعی اگر به معنای قیمت تمام شده برق بدون احتساب هزینه سوخت است بالغ بر حدود 600 تومان می شود، اما اگر 600 تومان به ماینر بدهیم ما باید 13 هزار مگاوات ظرفیت داشته باشیم که به تمام ماینرهای مشتاق از سراسر جهان برق بدهیم .
خدادادی در ادامه گفت: کل خاموشی هایی که به منازل دادیم امسال حدود 3 هزار مگاوات بود که نیاز ماینرها 3 تا 4 برابر این مقدار است.
* ماینرهای دارای مجوز از وزارت نیرو هم اجازه فعالیت ندارند
شرفی در پاسخ گفت: قیمت برق را به قیمت صادراتی و به صورت پیش پرداخت از ماینرها می گیرند و سه ماه هم نمی توانیم فعالیت کنیم، و این منطقی نیست. بلایی سر تولیدکنندگان رمزارز آمده که کسانی که مجوز گرفتند و دستگاههایشان را وارد کردند، 5 - 6 ماه هست خاموش اند و به آنها مجوز بهره برداری نمی دهند. ما در قبال سرمایه مردم مسئولیم اما تمام کسانی که وارد این فعالیت شدند با مشکلات عدیده مواجه شده اند.
وی افزود: وزارت صمت وظیفه هموار کردن مسیر سرمایه گذاری را دارد. یا نباید جواز بدهند یا وقتی مجوز می دهند بگذارند سرمایه گذار فعالیت کند، حتی به کسانی که مجوز از وزارت نیرو گرفتند هم اجازه فعالیت نمی دهند.
خدادادی گفت: ما اگر بخواهیم یک قضاوتی داشته باشیم در خصوص صنعت استخراج رمزارز، یکی از چالش های این صنعت، چالش بی ثباتی قانون است اما این توجیهی نمی شود برای ادامه بی ثباتی ها. باید این بی ثباتی ها ریشه یابی شود. در این فرآیند همه ذی نفعان باید سهم خودشان را بپذیرند.
وی افزود: در چندین جلسه که در بخش های مختلف دولت تشکیل شد، یکبار پیشنهادی نیامد که از محل خلق ظرفیت جدید، برق را تامین کرد. اگر پارسال به طرح های بهینه سازی و توسعه تجدیدپذیرها پرداخته می شد به جای آنکه فعالان صنعت رمزارزها به دنبال برق یارانه ای باشند، با دنبال اجماع سازی برای خلق منابع جدید برای تامین برق مورد نیاز استخراج رمزارز می رفتند، این بحران امروز به این اندازه نبود.
خدادادی گفت: وقتی برقی در تابستان در کشور وجود ندارد یعنی برقی نداریم به تولیدکنندگان رمز ارز بدهیم و اگر بخواهیم به تولید رمزارز بدهیم باید برق صنایع یا خانه مردم را قطع کنیم. در قانون این مسئله هست که وزارت نیرو مکلف هست برق استخراج کنندگان رمزارز را در شرایط بحرانی شبکه، قطع کند. تا گاز یا گازوئیل نباشد نمی توانیم برق تامین کنیم، یکی از دلایل خاموشی زمستان پارسال هم همین نبود سوخت بود. ما چهار ماه محدودیت پر بودن شبکه برق در تابستان داریم و چهار ماه هم در فصل سرما محدودیت گاز داریم. با همه این شرایط می شود تدابیری اندیشید که تولید غیرمجاز رمزارز کاهش یابد.
شرفی: پیشنهاد دادیم ماینرها اقدام به تولید برق کنند، بعد از 3 سال به فکر افتادند
شرفی در ادامه گفت: در مورد بی ثباتی قانون، شاید در خیلی از کشورها وجود داشته باشد اما ملاک این است که بی ثباتی قانون به چند درصد قوانین بازمی‌گردد. ما در کشورمان ظرفیت های خاصی داریم که ظرفیت های محبوس هستند، ما نقاطی در کشور داریم که مازاد تولید داریم اما به دلیل نقصان شبکه، امکان انتقال انرژی تولیدی را نداریم. ما قبلا پیشنهاد داده بودیم که ماینرها اقدام به تولید برق کنند و در شرایط پیک هم برق به شبکه بدهند و الان شاهد هستیم بعد از سه سال پیگیری، تازه در حال بررسی این پیشنهادات هستند و هنوز کاری صورت نگرفته است.
وی افزود: ما یک سری قوانین بالادستی داریم که وزارت نیرو در دستورالعمل هایش آن قوانین را نقض می کند. قانون بورس انرژی داریم که مفهوم بورس را ندارد . قراردادهای دوجانبه عملیاتی نشده، تازه شاهد هستیم یک دستورالعمل درخصوص قراردادهای دوجانبه تجدیدپذیر ارائه شده است. ای کاش سازمان متولی انرژی در کشور از زاویه دید یک فعال غیردولتی به مسائل نگاه می کرد. پیش نویس لایحه ای که مطرح شده را فکر می کنم بیشتر درخصوص اقدامات تنبیهی است تا پرداختن به مسیر شفاف برای پرداختن به بنگاه اقتصادی، کلا مجازات هست و به دنبال مسیرسازی نیست.
خدادادی گفت: هر طرحی که روی میز وزارت نیرو قرار بگیرد که این طرح باعث افزایش فشار بر شبکه برق و گاز در ایام پیک شود، آن طرح شکست می خورد. پیش نویس لایحه جدید با در نظر گرفتن راه حل ها و محدودیت موجود شبکه هست . پیش نویس لایحه می‌گوید در طرح های بهینه سازی مصرف انرژی کار کنید و به میزان بهینه سازی مصرف، برای تولید استخراج رمزارز استفاده شود.
* سه روش تامین انرژی برای دستگاه های استخراج رمزارز
شرفی در پاسخ به اظهارات خدادادی گفت: ابتدا بایستی راهای متنوعی را برای تامین انرژی ماینرها در نظر بگیریم. یکی استفاده از سوخت های فسیلی در موضوع خودتامینی است که این طبیعتا با توجه به مزیت رقابتی کشور ما که مخازن مشترک داریم، می توانیم اولویت اصلی را روی این قرار دهیم. روش دیگر، این است که از فرصت موجود در دریافت منابع از تولیدکنندگان رمزارز برای توسعه شبکه استفاده کرد و روش سوم، توسعه انرژی تجدیدپذیر است و راهکار بهینه، استفاده ترکیبی از سه روش است.
وی افزود: متاسفانه دستورالعملی هست که نمی توانیم هم انشعاب گاز داشته باشیم و هم انشعاب برق و انگار عامدانه مسیر مانع گذاری شده است. وقتی هر دو صادراتی محاسبه می شود، منطق این رویکرد، توجیه پذیر نیست. در کشورما یک دیسپاچینگ مرکزی داریم و تا وقتی نتوانیم دیسپچینگ را استانی کنیم، پرت انرژی زیاد خواهد بود. همچنین اگر اجازه دهیم از ظرفیت محبوس انرژی برق ماینرها استفاده کنند، روش مناسبی خواهد بود.
شرفی گفت: مدیریت نیروگاه‌ها را به ماینرها بدهند یا اجازه دهند قرارداد دوجانبه با این نیروگاه‌ها انعقاد شود. اگر ماینرها در نیروگاهی مشخص متمرکز شوند، هم پرت انرژی انتقال نداریم و هم امکان مدیریت متمرکز این عرصه وجود دارد. مدیریت هوشمند فقط یک مدیریت بازدارنده نیست، ابتدا باید مسیر قانونی را باز کرد و بعد برویم برای غیرقانونی ها تعیین تکلیف کنیم.
خدادادی در پایان این نشست گفت: در کشور ما برق و انرژی یارانه ای عرضه می شود و انگیزه سودجویانه از سوی تعداد معدودی از افراد برای سوءاستفاده وجود دارد. سه محور دیده شده است. محور اول این است که ورود و خرید و فروش ماینر شفاف باشد و هر کسی خواست زیرزمینی کار کند بلافاصله مشخص شود که این محور را اینک نداریم. محور دوم این است که با شرط اینکه فشار به شبکه زیاد نشود و قیمت دریافتی منطقی باشد، برق فعالان مجاز رمزارز را تامین کنیم. و محور سوم این است که با فعالان غیرمجاز برخورد قاطع و بازدارنده صورت گیرد .
