ITanalyze

طبق رتبه بندی جهانی شاخص آمادگی شبکه‌ای، ایران با اخذ رتبه ۹۰ در استفاده کاربران از فناوری اطلاعات و رتبه ۹۳ استفاده دولت از این فناوری، درمجموع در میان ۱۳۹ کشور جهان، در جایگاه ۹۲ قراردارد.

به گزارش خبرنگار مهر، مرکز برنامه ریزی و نظارت راهبردی فناوری اطلاعات وابسته به سازمان فناوری اطلاعات ایران، گزارش مجمع جهانی اقتصاد در خصوص نوآوری کشورها در اقتصاد دیجیتال را منتشر کرد.

این گزارش که براساس ارزیابی کشورها از شاخص آمادگی شبکه ای (NRI) در سال ۲۰۱۵ به دست آمده است نشان می دهد که کشورمان با ۴ پله صعود، در میان ۱۳۹ کشور جهان، از رتبه ۹۶ در سال ۲۰۱۴ به جایگاه ۹۲ دست پیدا کرده است.

در شاخص آمادگی شبکه ای (Networked Readiness Index) کشورها برای دیجیتالی شدن در ۴ زیرشاخص محیط، آمادگی زیرساختی، استفاده و کاربری و نیز تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات ارزیابی می شوند.

آمارهای منتشر شده از این زیرشاخص ها نشان می دهد که ایران در مجموع با کسب امتیاز ۳.۷ از ۷ در شاخص آمادگی شبکه ­ای رتبه ۹۲ را در بین ۱۳۹ کشور ارزیابی ­شده، کسب کرده است.

در این رده بندی رتبه ایران در زیرشاخص محیط ۸۲، از نظر آمادگی زیرساختی و مهارتها ۸۳، از نظر استفاده کاربران ۹۹ و از نظر تاثیرگذاری ۱۰۲ اعلام شده است. بررسی ها نشان می دهد که قابل قبول ترین جایگاه ایران در این جدول، در بخش استطاعت در پرداخت هزینه های فناوری اطلاعات و ارتباطات است.

جایگاه ایران در بالای جدول استطاعت در پرداخت هزینه های ICT

مطابق با این جدول، بالاترین امتیاز ایران در محور استطاعت در پرداخت (affordability) کسب شده است. در این محور، تعرفه تلفن همراه اعتباری، تعرفه اینترنت پهن­ باند ثابت و همچنین سطح رقابت در حوزه اینترنت و تلفن ارزیابی می­ شود.

ارزیابی انجام­ شده از وضعیت تعرفه­ های ذکرشده مناسب است و به همین دلیل ایران در میان ۱۳۹ کشور رتبه ۳۷ را در میزان استطاعت در پرداخت هزینه ها دارد. اما با این وجود سطح رقابت در این حوزه با کسب امتیاز ۰.۸۵ از ۲، وضعیت مناسبی را از این منظر نشان نمی­ دهد.

اوضاع نامناسب استفاده از کسب وکارهای فناوری اطلاعات

پایین ­ترین رتبه ایران در این محورها، متعلق به ارزیابی انجام ­شده از استفاده کسب و کارها از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. در این ارزیابی، از حیث استفاده از ICT برای تراکنش های بنگاه به بنگاه ( B۲B )، سطح آموزش کارکنان در کسب و کارها و میزان جذب فناوری در سطح بنگاه ها، امتیازهای مناسبی کسب نشده است.

کمترین امتیاز نیز متعلق به محور تاثیرات اقتصادی فناوری اطلاعات و ارتباطات است. در این محور، تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر روی مدل­ های سازمانی و نشانگر تعداد ثبت اختراع در حوزه ICT امتیاز مناسبی نیست.

سنگاپور در رده نخست آمادگی شبکه ای

در رده­ بندی شاخص NRI، کشورهای سنگاپور، فنلاند، سوئد، نروژ و ایالات متحد آمریکا، رتبه ­های ۱ تا ۵ را به خود اختصاص داده ­اند و از منظر این گزارش، این کشورها، کشورهای موفقی در تولید تاثیر اقتصادی از سرمایه­ گذاری­ها در حوزه ICT هستند.

این کشورها، همگی از کشورهای پیشرو و مشتاق در بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده ­اند و موفقیت آن­ها نشان می ­دهد که به ­کارگیری ICT توام با محیط توانمندساز پشتیبان، تنظیم مقررات قدرتمند و صحیح، زیرساخت­ های با کیفیت و نیروی انسانی کافی از فاکتورهای پیشرفت و موفقیت هستند.

گزارش Global Technology Report از سال ۲۰۰۱ توسط مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum) با همکاری INSEAD و دانشگاه کُرنل منتشر می­ شود و پیشران­ های انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهان با استفاده از شاخص آمادگی شبکه­ ای (NRI) اندازه­ گیری می شوند.

شاخص NRI طی زمان متحول شده است و هم اکنون وضعیت آمادگی شبکه­ ای را با استفاده از ۵۳ نشانگر ارزیابی می­ کنند.

این شاخص، برای هرکدام از ۱۳۹ کشوری که تحت پوشش قرار می­ گیرند، امکان شناسایی نواحی اولویت­ دار را برای بهره­ گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای توسعه اقتصادی و اجتماعی می­ دهد.

۴ پیام کلیدی برای توسعه آمادگی شبکه ای

 ۱. نوآوری به میزان زیادی مبتنی بر فناوری ­های دیجیتال و مدل­ های کسب­ و کار است و اگر این نوآوری به ­صورت هوشمندانه هدایت شود، فناوری اطلاعات و ارتباطات تاثیرات چشمگیری برروی توسعه اقتصادی و اجتماعی خواهد داشت.

۲. روش بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط کسب و کارها می­ تواند نقش آن­ها را در توسعه افزایش دهد. بنابراین دولت­ها باید کسب و کارها را به­ منظور استفاده کامل از قدرت فناوری ­های دیجیتال ترغیب کنند.

۳. به ­منظور دستیابی به تاثیرات اجتماعی، بخش خصوصی و دولت باید در راه ­حل­های نوآورانه دیجیتال سرمایه­ گذاری مناسبی را انجام دهند.

۴. یک اقتصاد دیجیتال پایدار به میزان زیادی وابسته به چارچوب ­های حکمرانی چابک و منعطف خواهد بود که بتواند به وضعیت­های درحال تغییر، واکنش­ های سریع و مناسبی را نشان دهد.

به گزارش مهر، ارزیابی آمادگی شبکه ای، سیاست­گذاران را دعوت می­ کند تا با همکاری سایر ذی­نفعان، راهبردهای جامع و بلندمدتی را برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تدوین کنند و در زمینه استفاده از چارچوب­ های حکمرانی و رهبری مناسب برای دستیابی بیشترین منافع از ICT پیشرو باشند. این الگوهای نوآورانه می­‌توانند راهنمای مناسبی برای تعیین اولویتهای سیاست­گذاری و سرمایه­ گذاری باشند.

آخرین وضعیت تلفن همراه که توسط دفتر بررسی‌های اقتصادی وزارت ارتباطات اعلام شده از وجود ۷۷ میلیون موبایل فعال و ضریب نفوذ ۹۷.۵۹ درصدی این فناوری ارتباطی در کشور خبر می‌دهد.

وضعیت ارتباطات و فناوری اطلاعات در کشور از لحاظ شاخص دسترسی به ارتباطات موبایل تا پایان خردادماه سال جاری توسط دفتر بررسی‌های فنی اقتصادی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام شد.

آمار اعلام شده از آخرین وضعیت اپراتورهای موبایل در کشور حاکی از آن است که برغم آنکه ۹۳۸ میلیون و ۴۷۵هزار و ۱۵۰ خط موبایل تا پایان خردادماه سال جاری در کشور واگذار شده که البته کمی عجیب به نظر می رسد، اما در مجموع ۷۷ میلیون و ۷۷۴ هزار و ۲۷۵ خط تلفن همراه دایر و فعال است. همچنین ضریب نفوذ موبایل در ایران ۹۷.۵۹ درصد اعلام شده و اپراتور همراه اول با داشتن ۴۴ میلیون و ۶۴۳ هزار و ۸۴۳ مشترک فعال، بیشترین سهم را از بازار تلفن همراه به خود اختصاص داده است.

میزان مکالمات موفق در شبکه همراه اول ۴۶.۱۶ درصد است

آمارهای به دست آمده نشان می دهد که اپراتور همراه اول ۱۸ میلیون و ۲۰۸ هزار و ۳۲۴ سیم‌کارت دائمی و ۴۴ میلیون و ۱۳۲هزار و۷۴۳  سیم‌کارت اعتباری واگذار کرده اما از این تعداد ۴۴ میلیون و ۶۴۳ هزار و ۸۴۳ مشترک فعال هستند. با این وجود ضریب نفوذ این اپراتور در کشور ۵۶.۰۲ درصد اعلام شده است.

براساس بررسی ها، میزان مکالمات موفق در شبکه همراه اول ۴۶.۱۶ درصد و متوسط میزان برقراری موفقیت آمیز مکالمه در شبکه این اپراتور ۹۸.۷۶ درصد است. استانهای خراسان جنوبی، یزد و تهران بیشترین ضریب نفوذ سیم‌کارتهای همراه اول و سیستان و بلوچستان و خراسان شمالی کمترین ضریب نفوذ را به خود اختصاص داده‌اند.

۵۰ میلیون سیم‌کارت فروخته شده ایرانسل، غیرفعال است

طبق آمارهای اعلام شده از سوی دفتر بررسی های اقتصادی وزارت ارتباطات، اپراتور ایرانسل تا پایان خردادماه سال ۹۵ بالغ بر ۷۵۹ هزار و ۲۰۰ سیم‌کارت دائمی و ۸۰ میلیون و ۱۱۸ هزار و ۳۹۸ سیم‌کارت اعتباری فروخته است که در مجموع ۸۰ میلیون و ۸۷۷ هزار و ۵۹۸ سیم‌کارت از سوی این اپراتور واگذار شده اما از این تعداد تنها ۳۰ میلیون و ۹۵۳ هزار و ۲۴۵ خط فعال است.

ضریب نفوذ اپراتور ایرانسل در کشور ۳۸.۸۴ درصد اعلام شده و متوسط میزان برقراری موفقیت آمیز مکالمه در شبکه ایرانسل ۹۸.۶۷ درصد و میزان مکالمات موفق این اپراتور ۴۷.۵۱ درصد است. براساس بررسی های انجام شده، استانهای قم و البرز بیشترین ضریب نفوذ موبایل را در شبکه ایرانسل دارند.

رایتل از مرز ۲ میلیون نفر گذشت

به گزارش خبرنگار مهر، بررسی ها نشان می دهد که تا پایان خردادماه سال جاری، اپراتور رایتل ۱۲۰ هزار و ۲۲۲ سیم‌کارت دائمی، ۶میلیون و ۵۹۶ هزار و ۳۴۲ سیم‌کارت اعتباری و ۵۴۰ هزار و ۷۰۹ سیم‌کارت دیتا فروخته است که در مجموع تعداد واگذاری خطوط این اپراتور ۷ میلیون و ۲۵۷ هزار و ۲۷۳  سیم‌کارت اعلام شده است. این درحالی است که از این تعداد، دو میلیون و ۱۷۷ هزار و ۱۸۷ سیم‌کارت در شبکه اپراتور رایتل فعال است و ضریب نفوذ این اپراتور ۲.۷۳ درصد اعلام شده است.

براساس این بررسی ها، میزان برقراری موفقیت آمیز مکالمه در شبکه رایتل ۹۹.۵۳ درصد و درصد مکالمات قطع شده در این شبکه نیز ۰.۴۵ درصد اعلام شده است. همچنین تهرانی ها بیشترین مشترکان این اپراتور هستند و ضریب نفوذ رایتل در خراسان شمالی و لرستان از سایر استانها کمتر است.

سهم بازار ۵۷ درصدی برای همراه اول

به گزارش مهر، آمارهای اعلام شده نشان می دهد که همراه اول بیشترین درصد ضریب نفوذ سیم‌کارتهای دایری و فعال را در کل استانها به خود اختصاص داده و کمترین میزان ضریب نفوذ دایری، مربوط به رایتل است. در همین حال از لحاظ خطوط واگذار شده، ایرانسل بیشترین تعداد سیم‌کارت را در کشور فروخته است.

براساس اعلام دفتر برنامه ریزی اقتصادی وزارت ارتباطات، اپراتور همراه اول ۵۷ درصد سهم بازار، ایرانسل ۴۰ درصد و رایتل ۳ درصد این بازار را از آن خود کرده اند. این درحالی است که سایر اپراتورها و ارائه‌کنندگان سرویس‌های همراه، درصد بسیار کمی از سهم بازار موبایل در کشور را در اختیار دارند.

برای مثال شرکت گسترش ارتباطات تالیا با ۵۹۲ هزار سیم‌کارت فروخته شده، تنها ۴۹ هزار و ۹۳۵ مشترک فعال دارد. شرکت مشارکتی سیار اصفهان به عنوان اپراتور محلی اصفهان ۳۳ هزار و ۶۰۰ سیم‌کارت فروخته که از این تعداد تنها ۱۰ هزار سیم‌کارت فعال است. اپراتور سازمان منطقه آزاد کیش که در استان هرمزگان، سرویس می‌دهد نیز با ۱۶ هزار و ۹۰۵ سیم‌کارت واگذار شده، ۹ هزار و ۲۳ مشترک فعال دارد.

براساس آخرین آمارهای منتشر شده، ظرفیت پهنای باند اینترنت کشور به ۵۶۴ گیگابیت بر ثانیه رسیده و تا پایان خردادماه امسال بیش از ۵۷ هزار کیلومتر فیبرنوری در کشور نصب شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، دفتر بررسی های فنی اقتصادی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، آخرین وضعیت شبکه زیرساخت ارتباطی کشور را تا پایان خردادماه سال ۹۵ اعلام کرد.

براساس این گزارش ۵۷ هزار و ۹۳۶ کیلومتر فیبرنوری بین شهرهای کشور نصب شده است و ظرفیت شبکه اینترنت داخلی (IP داخلی) به ۴ هزار گیگابیت بر ثانیه رسیده است.

بررسی های انجام شده نشان می دهد که ظرفیت پهنای باند اینترنت بین الملل ۵۶۴ گیگابیت بر ثانیه است و ظرفیت مسافت شبکه انتقال ارتباطات کشور ۱۳ میلیون و ۳۲۷ هزار گیگابیت بر کیلومتر برآورد می شود. وزارت ارتباطات پیش از این نیز از ۶ برابر شدن ظرفیت شبکه پهنای باند اینترنت بین الملل خبر داده بود.

طبق این بررسی ها میزان دسترسی در مدت اندازه گیری در شبکه انتقال ۹۹.۹۶ درصد و میزان دسترسی در مدت اندازه گیری در شبکه ارتباطات داده ۹۸.۴۹ درصد اعلام شده است.

تا پایان خردادماه امسال ۱۸ درصد سامانه مدیریت امنیت اطلاعات در فاز ۴ (ISMS ) استقرار یافته است و میانگین تاخیر در ارسال بسته های اینترنتی در شبکه ارتباطات داخلی کشور ۱۰.۱۸ میلی ثانیه است.

براین اساس میزان ترانزیت ارتباطات بین الملل نیز ۳۶۰۰ لینک STM۱ برآورد می شود. هر لینک STM۱ به میزان ۱۵۵ مگابیت بر ثانیه ظرفیت دارد.

با وجود پیشرفت‌های اخیر در شبکه‌های 3G و 4G اینترنت موبایلی کشور به نظر می‌رسد ایران کماکان هم در زمینه سرعت و هم دسترسی اینترنت موبایلی وضعیت نامناسبی در میان کشورهای جهان دارد.
در گزارش جدیدی که سایت OpenSignal منتشر کرده، شاخص های مهمی در رابطه با اینترنت موبایلی از جمله دسترسی کاربران، سرعت متوسط و استفاده از آن به‌جای وای‌فای مورد بررسی قرار گرفته است. این گزارش آماری از بیش از 822 هزار کاربر تهیه شده و مربوط به ماه‌های سوم تا ششم سال 2016 است.به‌طور خلاصه به گفته OpenSignal از میان 95 کشور مورد بررسی، 93 کشور به اینترنت 3G یا بهتر دسترسی داشته و بیش از 75 درصد کاربران نیز به آن دسترسی دارند.

به گزارش فارنت،همچنین اختلاف سرعت‌ها در کشورهای مختلف چشمگیر بوده و کماکان وای‌فای اتصال عمده را تشکیل می‌دهد. نسل چهارم ارتباطی یا همان LTE نیز هنوز با سرعت خوبی در حال پیشرفت است.ابتدا در دسترس‌پذیری و پوشش شبکه 3G یا 4G بررسی شده تا مشخص شود چند درصد کاربران کشورهای مختلف به این اتصال دسترسی دارند.

در صدر این نمودار کره‌جنوبی با 98.54 درصد جمعیت قرار دارد و5 کشور انتهایی نیز ترینیداد و توباگو، عراق، هند، اوکراین و گینه هستند. ایران در این رده‌بندی از میان 95 کشور با درصد دسترسی 61.4 در رتبه 88 قرار گرفته است.از نظر سرعت کلی یا میانگین شبکه‌های 3G و 4G این اختلاف میان کشورها شدیدتر بوده و OpenSignal علاوه بر فاکتور سرعت ،پوشش را نیز در این نمودار تأثیر داده است. به این ترتیب کشوری با سرعت بالای 4G اما دسترسی و پوشش کمتر رتبه پایین‌تری از کشوری با سرعت متوسط 4G اما با دسترسی و پوشش بالاتر کسب می‌کند.

در این رده‌بندی کره جنوبی مجدداً با اختلاف زیاد و با سرعت میانگین 41.34 مگابیت بر ثانیه در رتبه اول بوده و پس از آن سنگاپور با 31.13 مگابیت بر ثانیه، مجارستان با 26.15 مگابیت بر ثانیه و استرالیا با 25.01 مگابیت در ثانیه در رتبه‌های بعدی قرار دارند. رتبه‌های پایانی نمودار نیز مربوط به الجزیره، عراق، اتیوپی، کاستاریکا و سرانجام افغانستان با سرعت 2.17 مگابیت بر ثانیه است.

ایران در این رده‌بندی با سرعت 5.13 مگابیت بر ثانیه یعنی 0.64 مگابایت بر ثانیه در رتبه 73 قرار گرفته است. شاخص بعدی زمان استفاده از وای‌فای است که نشان‌دهنده درصدی است که در هر لحظه خاص کاربران به‌جای استفاده از اینترنت دیتای موبایل از وای‌فای استفاده می‌کنند. در این نمودار هلند با 70.05 درصد در صدر بوده و پس از آن چین با 63.16 و نیوزیلند با 62.96 درصد قرار گرفته‌اند.

رتبه‌های آخر مربوط به افغانستان، میانمار و سرانجام اتیوپی با 15.55 درصد بوده و کشور ما نیز با 36.88 درصد در رتبه 78 است. در این گزارش‌ آمده که وای‌فای محبوب‌ترین نوع ارتباطات است. در بیشتر مناطق، اینترنت بی‌سیم سرعت بیشتری نسبت به شبکه‌های موبایل دارد و به همین دلیل، کاربران به سمت استفاده از ارتباطات بی‌سیم می‌روند.

با وجود این که در ایران تنها 36.88 درصد از ارتباطات با اینترنت وای‌فای است، شهروندان کشورهایی مانند هلند، چین و نیوزیلند بیشتر از وای‌فای استفاده می‌کنند که می‌تواند به دلیل گستردگی زیرساخت‌های ارتباطات وای‌فای عمومی در مناطق مختلف شهرهای این کشورها باشد.

به این ترتیب به نظر می‌رسد میزان دسترسی کاربران به وای‌فای‌های عمومی و اغلب رایگان در کشور ما بسیار پایین است و بسیاری از کاربران مجبور به استفاده از اینترنت کندتر و گران‌تر دیتای موبایلی هستند. به این ترتیب به نظر می‌رسد با وجود ادعاهای اپراتورهای موبایلی ایران در زمینه استفاده از جدیدترین فناوری‌های 4G LTE شبکه موبایلی اینترنت کشور چه از نظر سرعت و چه پوشش در سطح بسیار پایینی قرار دارد و امیدواریم در ماه‌های آینده وضعیت از نظر پوشش و همچنین قیمت بهبود پیدا کند.

نتایج آمارگیری دسترسی خانوارها به فناوری اطلاعات و ارتباطات تا پایان سال ۹۴ از دسترسی ۴۵ درصد ایرانیان بالای ۶ سال به اینترنت و وجود رایانه در ۵۷ درصد خانه ها حکایت دارد.

به گزارش خبرنگار مهر، نتایج سرشماری دسترسی خانوارها به فناوری اطلاعات و ارتباطات تا پایان سال ۹۴ که توسط سازمان فناوری اطلاعات ایران به عنوان مجری نظام پایش شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور انجام شد، اعلام شده است.

این طرح چهارمین دوره آمارگیری دسترسی خانوارها و استفاده افراد از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور محسوب می شود که با نمونه‌گیری وضعیت ۲۵ هزار خانواده ایرانی تا پایان اسفند ۹۴ انجام شد.

هدف از اجرای طرح سرشماری و آمارگیری دسترسی به ICT ، جمع آوری آمار و اطلاعات مرتبط با توسعه فناوری اطلاعات در کشور براساس ۱۶ نشانگر توصیه شده توسط اتحادیه بین المللی مخابرات (ITU) بوده است که در آن، سازمان فناوری اطلاعات ایران به همراه مرکز آمار ایران، نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیرساختهایی مانند اینترنت را، در دستیابی به اهداف توسعه پایدار تدوین شده توسط سازمان ملل متحد ، در میان خانوار ایرانی ارزیابی کردند.

جامعه آمارگیری در این طرح، همه افراد عضو خانوارهای معمولی ساکن، گروهی و موسسه ای در مناطق شهری و روستایی تا پایان سال ۹۴ بوده و شاخص دسترسی به اینترنت نیز به گونه ای تعریف شد که در هر خانوار مورد نظر، یکی از اعضای خانوار در ۳ ماه گذشته از اینترنت استفاده کرده باشد.

براساس نتایج به دست آمده از این طرح، ۵۵.۵ درصد خانوار ایرانی که معادل ۱۳ میلیون و ۴۷۹ هزار و ۸۱۵ خانوار می شوند، به اینترنت دسترسی دارند. در همین حال شمار خانوارهای دارای دسترسی به رایانه ۵۷.۴ درصد معادل ۱۳ میلیون و ۹۳۸ هزار و ۹۴۳ خانوار برآورد شده است.

دسترسی ۴۵.۴ درصد ایرانیان بالای ۶ سال به اینترنت

برمبنای این آمارگیری، کاربر اینترنت به فردی اطلاق شده است که در ۳ ماه گذشته، از اینترنت استفاده کرده باشد. براین اساس مشخص شد ۴۵.۴ درصد کاربران ۶ سال به بالا در ایران به اینترنت دسترسی دارند.

نتایج آمارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور نشان می دهد که تا پایان سال ۹۴ ضریب نفوذ کاربران اینترنت در کشور بیش از ۴۰ درصد است.

ضریب نفوذ اینترنت به ۵۰ درصد می رسد

براساس نتایج ارائه شده از طرح نمونه گیری دسترسی خانوارها و استفاده افراد از فناوری اطلاعات و ارتباطات، برآورد دفتر بررسی های فنی اقتصادی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات حاکی از آن است که تا پایان سال ۱۳۹۵ ضریب نفوذ اینترنت در کشور به ۵۰ درصد می رسد و دسترسی خانوارها به اینترنت تا پایان سال جاری از ۵۵ درصد فراتر خواهد رفت.

افزایش ۱۰ درصدی دسترسی خانوار ایرانی به اینترنت

آمارگیری از وضعیت دسترسی خانوارها به اینترنت و سایر ابزارهای فناوری اطلاعات، در سال های ۸۷، ۸۹ و ۹۲ نیز انجام شد. براساس آماری که از آخرین سرشماری انجام شده در سال ۹۳ منتشر شد، میزان دسترسی خانوارهای ایرانی به اینترنت ۴۴.۷۳ درصد، ضریب نفوذ کاربر اینترنت ۳۹.۳۵ درصد و نسبت دسترسی خانوارهای ایرانی به رایانه ۵۲.۴۷ درصد اعلام شده بود.

براین اساس آمار سرشماری جدید از افزایش بیش از ۱۰ درصد دسترسی خانوار ایرانی به اینترنت و بیش از ۵ درصدی به رایانه حکایت دارد.

منصور اولی - محسن قادری، مدیرعامل شرکت شاپرک که مجموعه تحت مدیریت اش در اصل مسوولیت پرداخت‎های کارتی و الکترونیکی بانکی کشور را بر عهده دارد، در مصاحبه‎ای با روابط عمومی این شرکت به بیان آماری از عملکرد این شبکه در یک سال گذشته پرداخته است. به طور کلی آمار ارایه شده نشان دهنده پیشرفت های خوبی در این حوزه است؛ اما نکات مهمی در دل آن وجود دارد که نشان دهنده نیاز شدید شبکه پرداخت الکترونیکی کشور به پوست‎اندازی جدی است. کاهش شدید پرداخت‎های موبایلی و سهم بسیار اندک اینترنت بانک در پرداخت‎ها ازجمله نکاتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

 کاهش شدید استفاده از ابزارهای موبایلی 
در آمارهایی که قادری به آن پرداخت، یک نکته مهم وجود دارد که به نظر می‎رسد بهتر است مورد توجه بیشتر دست‎اندرکاران پرداخت در کشور قرار بگیرد. به گفته قادری در مقایسه نقطه به نقطه با تیر 94 تعداد ابزار پذیرش موبایلی دارای کاهش شدید بوده و دو ابزار دیگر یعنی کارتخوان و اینترنت  با افزایش در تعداد همراه بوده اند. 
کاهش شدید استفاده از ابزارهای موبایلی در عصری که بانکداری همراه به عنوان یکی از مهم‎ترین رویکردهای آینده بانکداری با توجه به هزینه‎های کم و سهولت بسیار زیاد در دنیا در حال گسترش است، باید مسوولان پرداخت و بانکداری کشور را به این فکر وادارد که دست از لجبازی صرف با گسترش خدمات بانکی همراه به بهانه ضعف امنیتی بردارند و با رفع حفره‎های امنیتی هرچه سریع‎تر طرح‎های جدی را برای گسترش استفاده از خدمات بانکی همراه در کشور اجرایی کنند.
مدیرعامل شاپرک توضیح داده است: کاهش شدید استفاده از ابزارهای پرداخت همراه با توجه به اعمال محدودیت ها برای ایمن سازی بستر ابزار پذیرش موبایلی (USSD  ) در مهر ماه 94 از سوی بانک مرکزی قابل توجیه است.
منظور قادری از «قابل توجیه بودن» احتمال این است که علت کاهش تراکنش های موبایلی اعمال این محدودیت‎هاست، وگرنه به اعتقاد کارشناسان حوزه پرداخت الکترونیکی با توجه به رشد فزاینده بانکداری همراه در دنیا و همچنین استفاده‎های متنوعی که از ابزارهای موبایل بانک در حوزه گسترش الکترونیکی شدن پرداخت‎های خرد و راه‎اندازی کیف پول الکترونیکی می توان انجام داد، کاهش تراکنش‎های موبایلی به هیچ وجه و با هیچ بهانه‎ای قابل توجیه نیست. پیش‎تر مقامات بانک مرکزی وعده داده بودند که محدودیت‎های اعمال شده روی پرداخت‎های همراه پس از امن‎سازی شبکه پرداخت رفع خواهد شد؛ اما روند موضوع به گونه‎ای است که نشانه‎ای از رفع این محدودیت‎ها نمی توان دید.
قادری  با بیان اینکه تعداد تراکنش‎ها از حدود 873 میلیون تراکنش در پایان تیر ماه سال قبل به بیش از 979 میلیون تراکنش در پایان تیر ماه سال جاری رسید که رشد 25.17 درصدی را نشان می دهد، گفت: در مبالغ تراکنش ها طی یک سال گذشته رشد 31.19 درصدی را شاهد بودیم. به این ترتیب که سال گذشته در پایان تیرماه مبلغی بیش از 80 هزار میلیارد تومان از طریق سوییچ شاپرک تبادل شد؛ اما در پایان تیر ماه امسال این رقم به 104 هزار میلیارد تومان رسید.
 وی با بیان اینکه در سال 94 نسبت به سال 93، میزان افزایش نقدینگی شدیدتر از افزایش ارزش تراکنش های شاپرکی بوده و همین امر موجب کاهش شاخص نسبت ارزش تراکنش های شاپرکی به نقدینگی در سال 94 نسبت به سال 93 شده است، توضیح داد: ارزش اسمی تراکنش ها در تیرماه سال قبل حدود 805 میلیون بود که این نسبت با 30.19 درصد رشد در پایان تیر ماه امسال به 1048 رسید همچنین ارزش حقیقی تراکنش ها هم طی یک سال گذشته از حدود 3.583 به 4.317 رسید که نشان دهنده 20.48 درصد رشد است.

 کارتخوان‎ها همچنان پیشتاز 
 قادری در ادامه با بیان اینکه همانطورکه مشخص است بیشترین تعداد ابزار پذیرش در تمام دوره ها مربوط به کارتخوان فروشگاهی بوده است، گفت:  در تیرماه 95 سهم تعداد این ابزار از کل ابزار های پذیرش شبکه شاپرک 99.58 درصد بوده است. 
در بخش ابزار پذیرش اینترنتی تیرماه سال گذشته تعداد کل 15.318 بود که با 18.05 درصد رشد در پایان تیر امسال به 18.083 رسید.
 وی افزود: در بخش کارتخوان فروشگاهی از بیش از 3میلیون و ۸۰۰ هزار دستگاه در پایان تیر سال 94 در شبکه تعریف شده و فعال بودند که در پایان تیرماه امسال به حدود 4میلیون و 610 هزار دستگاه دستگاه رسید که رشد 18.89 درصدی داشت.
اما در ابزار موبایلی تیرماه سال قبل 2452 پورت تعریف شد که با محدودیت‎های قانونی اعمال شده در پایان تیرماه امسال با کاهش 49.59 درصدی این تعداد به 1236 پورت رسید. همچنین میزان انطباق با الزامات و استانداردهای PCI در سال 1392 از 36درصد به 97درصد در سال جاری رسیده است.
آمارهای ارایه شده از سوی مدیرعامل شاپرک هرچند حاوی نکاتی مثبت و پیشرفت های خوبی است؛ اما نگاهی اجمالی به آن نشان می‎دهد که شبکه پرداخت الکترونیکی کشور نیاز به تحول جدی در راستای متمایل شدن به سمت استفاده از ابزارهای نوین مانند همراه بانک و اینترنت بانک دارند. (منبع:فناوران)

وزیر کشور با تاکید بر ضرورت افزایش اقدامات ایجابی در زمینه فضای مجازی گفت: سایت‌هایی که مسائل اخلاقی را رعایت نکنند فیلتر می‌شوند.

عبدالرضا رحمانی فضلی در هشتاد و دومین جلسه شورای اجتماعی کشور به بحث فضای مجازی اشاره کرد و با تاکید بر اینکه سایت هایی که واقعا مسایل اخلاقی در آن ها رعایت نمی شود، بدون هیچ ملاحظه ای باید بسته شود، اظهارداشت: اقدامات مثبت و ایجابی در فضای مجازی کم است که باید دستگاه های متولی، گروه های علاقه مند، جوانان و سازمان های مردم نهاد در این فضاها ورود پیدا کنند.

به گزارش مهر همچنین در این جلسه سید سلمان سامانی قائم مقام وزیر در امور مجلس و هماهنگی استانها و سخنگوی وزارت کشور درباره یکی از مصوبات جلسه امروز شورای اجتماعی کشور گفت: برابر آمارهای ارائه شده، ایرانیان به لحاظ زمانی ۱۳ برابر میانگین جهانی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی حضور دارند که این امر مستلزم نگرش محتوا محور با رویکردی دقیق و عالمانه در این مقوله است و بر این اساس در جلسه امروز مقرر شد آسیب شناسی جامع و علمی از وضعیت فضای مجازی و تاثیرات آن در حوزه آسیب های اجتماعی در شورای اجتماعی کشور انجام و نتایج آن به شورای عالی فضای مجازی ارائه شود.

رییس پلیس فتا ناجا از دستگیری کلاهبرداران 6 میلیارد تومانی در تهران، پیوستن مرکز سایبری اینترپل به ائتلاف ضد داعش و پیگیری پرونده هکر عربستانی توسط پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات ناجا خبر داد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پلیس فتا (www.cyberpolice.ir)، سردار کمال هادیانفر در حاشیه دیدار مردمی در دفتر نظارت همگانی (197) با اشاره به اینکه طی دو هفته اخیر پرونده های زیادی در پلیس فتا کشور مورد رسیدگی قرار گرفته است ، از کشف دو پرونده شاخص به ارزش بیش از 60 میلیارد ریال معادل 6 میلیارد تومان خبر داد.

وی در تشریح این خبر اظهار داشت: در این خصوص بالغ بر 209 هزار اطلاعات حساب بانکی مشتریان توسط تعدادی از کارمندان دو شرکت متوالی تراکنش و امنیت سرقت شده بود که 4 نفر از متهمان این پرونده دستگیر و جهت سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی تحویل داده شده اند.

افزایش 62 درصدی کل جرایم سایبری

سردار هادیانفر در ادامه با اشاره به اینکه کل جرایم سایبری نسبت به مدت مشابه در سال قبل 62درصد افزایش داشته است؛ بیشترین جرایم را به ترتیب اولویت شامل برداشت های غیر مجاز از حساب های بانکی، مزاحمت های اینترنتی، موضوعات اخلاقی، نشر اکاذیب و کلاهبرداری برشمرد.

وی افزود: با تلاش های جدی که توسط پلیس سایبری کشور در حوزه های اطلاع رسانی و آموزش عمومی شهروندان انجام شده، شاهد کاهش برداشت های غیر مجاز بوده ایم ولیکن در این خصوص باید همکاری و تعامل سازمان ها، بانک ها و مردم با این پلیس بیشتر گردد.

پیوستن مرکز سایبری اینترپل به ائتلاف ضد داعش

این مقام ارشد انتظامی در ادامه در خصوص جدیدترین عملیات بین المللی پلیس سایبری کشور بیان داشت: در آخرین نشست روسای پلیس‌های سایبری اوراسیا که در ماه جاری برگزار شد؛ پلیس فتا با ارایه گزارشی در خصوص فعالیت گسترده گروه های تروریستی مانند داعش، القاعده و النصره در فضای مجازی و انتقاد به مستندات ارایه شده در نشست مبنی بر باز بودن پوروفایل های توییتر، فیس‌بوک و برخی پیام رسان های تلگرام جهت فعالیت های گروه های تروریستی به منظور جذب، آموزش و به کارگیری نیروهایی برای انجام فعالیت های تروریستی در دنیا ارایه گردید که خوشبختانه با حمایت چند کشور دیگر از ایران منجر به ایجاد سیستم جدید مرکز سایبری اینترپل در جهت پیوستن به اعتلاف ضد داعش گردید.

رئیس پلیس سایبری کشور ابراز امیدواری کرد که سازمان اینترپل ضمن پیوستن به ائتلاف ضد داعش عزم جدی تری در برخورد با گروهک های تروریستی که باعث نا امنی و نگرانی مردم جهان شده اند با همکاری پلیس سایبری سراسر جهان داشته باشند.

این مقام مسوول افزود: در نشست روسای پلیس های سایبری اوراسیا از تلاش های پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با جرائم سایبری تروریستی قدردانی شد.

پیگیری پرونده هکر عربستانی توسط پلیس فتا ناجا

سردار هادیانفر در ادامه ضمن اشاره به پرونده هکر عربستانی با تاکید بر این نکته که این هک ارزش مالی زیادی ندارد و هیچگونه اطلاعاتی از سایت های دیفیس(deface)  شده برداشت نشده و اساسا هکر قادر به سرقت اطلاعات نبوده است، گفت: در این خصوص کلیه مستندات فنی و قانونی به پلیس کشور عربستان از طریق مجاری بین المللی پلیسی ارسال گردیده و منتظر اعلام پلیس عربستان در خصوص شناسایی و برخورد قانونی با هکر مذکور هستیم.

رییس پلیس فتا ناجا در خاتمه تصریح کرد: پلیس عربستان می بایست بر اساس تعهدات و همکاری پلیسی پاسخ مستند، قانونی و فنی در این خصوص به پلیس سایبری ایران ارایه دهد.

رئیس مرکز رسانه‌های دیجیتال با بیان اینکه ۵۳ درصد مردم ایران حداقل در یکی از شبکه اجتماعی عضو هستند، گفت: میانگین روزانه ساعت حضور ایرانی ها در فضای مجازی ۵ تا ۹ ساعت است در حالی که میانگین جهانی ۱۶ ساعت در ماه است.

به گزارش فارس، سید مرتضی موسویان در همایش فرصت‌های سرمایه گذاری و کسب و کار در فناوری اطلاعات و ارتباطات، اظهار داشت: روند تغییر بازار حرکت به سمت  تولید محتوای بیشتر است.

رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد افزود:‌ ضریب نفوذ اینترنت در کشور 80 درصد است و 43 میلیون نفر کاربر اینترنت هستند. همچنین 40 میلیون گوشی هوشمند در کشور وجود دارد.

وی با اشاره به آماری از حضور مردم در فضای مجازی گفت: 53 درصد مردم ایران حداقل عضو در یکی از شبکه اجتماعی عضو هستند و 72 درصد جوانان 18 تا 29 سال حداقل در یکی از شبکه های اجتماعی عضویت دارند. همچنین میانگین روزانه ساعت حضور ایرانی ها در فضای مجازی 5 تا 9 ساعت است در حالی که میانگین جهانی  16 ساعت در ماه است که پیش بینی می شود تا سال 2020 به به 120 ساعت در ماه افزایش یابد.

موسویان از وجود 20 میلیون کاربر گیم در کشور خبر داد و گفت: این افراد سالانه 14.6 میلیارد ساعت صرف بازی می‌کنند.

رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال گفت: هم اکنون پربازدیدترین وبگاه ها در ایران داخل میزبانی می شوند و سایتهای ایرانی که در آمریکا میزبانی می شوند در رده دوم قرار دارند.

وی همچنین با اعلام آماری از علاقمندی کاربران ابرانی در فضای مجازی، گفت: به ترتیب وبگاه‌های ارائه کننده خبر، تبلیغات، بازی و نرم افزار، شبکه های اجتماعی و محتوای آموزشی مورد استقبال ایرانی‌ها است که نشان از ارتقای سواد رسانه ای دارد.

موسویان افزود: علاوه بر استفاده از گوگل و یوتیوب، ایرانی ها بیشترین عضویت را در شبکه های اجتماعی تخصصی دارند و برای مثال بیشترین عضویت در شبکه اجتماعی لینکدین در منطقه به ایرانی‌ها اختصاص دارد. ایرانی‌ها همچنین بیشترین مراجعه به نرم افزارهای کاربردی و نقشه در سرویس های خارجی را دارند که نشانه علاقه آنها به محتوای فرهنگی است.

سردار منتظرالمهدی در نشست خبری امروز خود گفت: شهروندان تا پایان آذرماه فرصت برای پرداخت جریمه هایی که دو برابر شده اند دارند.

سخنگوی ناجا از افزایش 47 درصدی جرایم رایانه‌ای در 3 ماه نخست امسال خبر داد و خاطرنشان کرد: بیشترین جرایم رایانه‌ای مربوط به کلاهبرداری‌های مالی است که 81 درصد جرایم رایانه‌ای را به خود اختصاص داده است و بیش از 60 درصد جرایم در حوزه وب و سایت انجام می‌شود. در بسیاری از کشورهای پیشرفته بیش از 25 درصد بودجه خود را برای این فضا اختصاص می‌دهند.

بر این اساس، برآوردها حاکی از آن است که تا پایان سال ۱۳۹۵ ضریب نفوذ اینترنت در کشور به ۵۰ درصد می‌رسد و دسترسی خانوارها به اینترنت تا پایان سال جاری از ۵۰ درصد فراتر خواهد رفت

نتایج به‌دست‎آمده از طرح آمارگیری دسترسی خانوار ایرانی به ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات از ضریب نفوذ ۵۰ درصدی اینترنت و میزان دسترسی بیش از ۵۰ درصد خانوارها تا پایان سال خبر می‌دهد.

مهر- چهارمین طرح آمارگیری دسترسی خانوارها و استفاده افراد از فناوری اطلاعات و ارتباطات با نمونه‌گیری وضعیت ۲۵ هزار خانواده ایرانی اواخر بهمن تا پایان اسفند ۹۴ انجام شد.

این طرح با هدف جمع‎آوری آمار و اطلاعات مرتبط با توسعه فناوری اطلاعات در کشور براساس ۱۶ نشانگر توصیه‏شده توسط اتحادیه بین المللی مخابرات (ITU) اجرایی شد که در آن، سازمان فناوری اطلاعات ایران به همراه مرکز آمار ایران، نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیرساخت‏هایی مانند اینترنت در دستیابی به اهداف توسعه پایدار تدوین‎شده توسط سازمان ملل متحد را در میان خانوار ایرانی ارزیابی کردند.

جامعه آمارگیری در این طرح، همه افراد عضو خانوارهای معمولی ساکن، گروهی و موسسه‌ای در مناطق شهری و روستایی تا پایان سال ۹۴ بوده و شاخص دسترسی به اینترنت نیز به گونه‎ای تعریف شد که در هر خانوار موردنظر، یکی از اعضای خانوار در ۳ ماه گذشته از اینترنت استفاده کرده باشد.

ضریب نفوذ اینترنت به ۵۰ درصد می‌رسد

براین اساس، برآوردها حاکی از آن است که تا پایان سال ۱۳۹۵ ضریب نفوذ اینترنت در کشور به ۵۰‌درصد می‌رسد و دسترسی خانوارها به اینترنت تا پایان سال جاری از ۵۰ درصد فراتر خواهد رفت.

طبق این بررسی‌ها درحال‌حاضر ضریب نفوذ کاربران اینترنت در کشور ۳۹ درصد اعلام شده و خانوارهای دارای دسترسی به اینترنت ۴۴ درصد هستند.

آینده فناوری اطلاعات ایران مطابق با اهداف ITU

این درحالی است که طبق چشم‌انداز مدنظر از سوی اتحادیه جهانی مخابرات که تا سال ۲۰۲۰ را هدف قرار داده است، کشور ما در کنار کشورهای درحال‎توسعه باید تا سال ۲۰۲۰ دسترسی ۵۰۰ درصد خانوار را به اینترنت فراهم کند و ۵۰‌درصد افراد نیز بتوانند از اینترنت استفاده کنند که به نظر می‌رسد رسیدن به این هدف تا پایان سال ۹۵ محقق می‌شود.

اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) به‌عنوان بالاترین نهاد سیاستگذاری در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، هر ۴ سال با حضور نمایندگان همه کشورهای عضو برگزار می‌شود که در آخرین اجلاس جهانی خود تصمیم‌گیری درباره نظام پایش شاخص‎های ICT کشورها را در سال ۲۰۱۵ به‎عنوان «برنامه جهانی شکل‎دهی به آینده بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات کشورها» در دستور کار قرار داده است.

این چشم‎انداز که با عنوان «Connect۲۰۲۰» شناخته می‎شود، چشم‌انداز مشترک، اهداف و مقاصدی را مشخص می‌کند که کشورهای عضو در همکاری با تمامی ذی‎نفعان در اکوسیستم فناوری اطلاعات و ارتباطات، متعهد به دستیابی به آنها در سال ۲۰۲۰ میلادی (۱۳۹۸ شمسی) هستند.

در این برنامه از همه کشورهای عضو دعوت شده است تا با طرح‌ها، ‌پروژه‌ها و اقداماتی که در نظر می‌گیرند، در پیاده‌سازی موفق برنامه CONNECT۲۰۲۰ مشارکت داشته باشند. همان‌گونه که در چشم‌انداز این برنامه بدان پرداخته شده، موضوع اصلی فناوری اطلاعات و ارتباطات، توسعه پایدار است که در چهار محور اصلی توانمندسازی و دسترسی به ICT، از بین بردن شکاف دیجیتالی، پایداری و نوآوری و مشارکت تعریف شده است.

کاهش مشترکان تلفن ثابت

برآوردهای اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) در گزارش اندازه‌گیری جامعه اطلاعاتی ۲۰۱۵ حاکی از آن است که تا پایان سال ۲۰۱۵ میلادی  ۹۵ درصد از افراد جهان تحت پوشش شبکه‎های تلفن همراه قرار گرفته‌اند که تعداد مشترکان موبایل از ۲.۲ میلیارد نفر در سال ۲۰۰۵ به ۷.۱ میلیارد نفر در سال ۲۰۱۵ افزایش یافته است. با‎این‎وجود اگرچه تعداد مشترکان موبایل به جمعیت جهان نزدیک شده اما هنوز کشورهای درحال‎توسعه، برای دسترسی و استفاده جهانی از تلفن همراه باید راه زیادی را طی کنند.

در همین حال طبق برآوردها تعداد مشترکان خطوط تلفن ثابت کاهش مستمر دارد به نحوی که از ۱.۲۵ میلیارد نفر در سال ۲۰۰۵ به حدود ۱.۰۶ میلیارد نفر در سال ۲۰۱۵ کاهش یافته است.

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعداد مشترکان جهانی پهن باند موبایل از ۰.۸ میلیارد نفر در سال ۲۰۱۰ به ۳.۵ میلیارد نفر در سال ۲۰۱۵ افزایش یافته است.

از سوی دیگر براساس این بررسی‎ها مشخص شده که تعداد کاربران اینترنت به‎سرعت در حال افزایش است و برآورد می‎شود که ۴۰ درصد از جمعیت جهان، کاربر اینترنت باشند. با وجود این آمارها اما هنوز اختلاف زیادی در دسترسی و استفاده از ICT در کشورهای پیشرفته و درحال‎توسعه و کشورهای کمتر توسعه‎یافته وجود دارد.

کشورهای درحال‎توسعه با تاخیر بعد از کشورهای توسعه‎یافته در دسترسی به فناوری اطلاعات قرار دارند و کشورهای کمتر توسعه‎یافته در دسترسی به ICT و اینترنت ضعف دارند که به‎ویژه این ضعف در کشورهای آفریقایی مشهودتر است.

در بین این کشورها، شکاف دیجیتال به‎ویژه بین مناطق شهری و روستایی به‎وضوح مشاهده می‌شود و نیز شکاف دیجیتال معناداری بین زنان و مردان در بسیاری از کشورها و شکاف گسترده‎ای بین افراد با درآمد بالا و پایین وجود دارد.

چندی‌پیش قاسم خورشیدی، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز از کاهش 10 میلیارد دلاری قاچاق کشور در سال‌های 93 و 94 خبر داد و سه عامل مسایل کلان اقتصادی کشور، انجام اقدامات پیشگیرانه و اقدامات مقابله‎ای را از دلایل کاهش 10 میلیارد دلاری قاچاق در دو سال اخیر اعلام کرد.

در این ارتباط و با هدف تشریح روش‎های برآورد میزان قاچاق و همچنین فرآیند تهیه برآوردها به‌ویژه در گروه‌های کالایی که بیشترین سهم را در قاچاق کالا دارند، خبرگزاری ایرنا با سید محمدرضا عبادی، معاون فرهنگی و پژوهش ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت‎و‎گو کرده است که می‎خوانید.

میزان قاچاق چگونه و براساس چه روش‎هایی برآورد می‎شود؟

برای محاسبه اقتصاد پنهان که قاچاق به‌عنوان بخشی از اقتصاد پنهان تلقی می‌شود، 24 روش ذکر شده است. برای اینکه بدانیم کدام روش متقن‌تر است، در سال گذشته پروژه‎ای با دانشگاه تربیت مدرس منعقد کردیم که براساس نتایج آن کار تحقیقاتی، به سه روش شکاف عرضه و تقاضا، دلفی و کشفیات (برای محاسبه اقتصاد پنهان) رسیدیم.

علاوه‌براین، به دستور معاون اول رییس‌جمهوری برای برآورد حجم قاچاق، اواخر سال گذشته کارگروهی با عضویت برخی وزارتخانه‌ها‎ تشکیل شد.

براساس این مطالعات و همفکری‎ها، بهترین و قابل اتکاترین روش، شکاف عرضه و تقاضا بود. برای این منظور، ابتدا کالاهای هدف مشخص می‌‎شد؛ یعنی اینکه کدام کالاها بیشتر در معرض قاچاق قرار دارند. سپس فرمول به‌دست‌آوردن اقتصاد پنهان اجرا می‌‎شد؛ یعنی تفریق عرضه کل از تقاضای کل. عرضه کل از جمع کل تولید داخل به اضافه واردات منهای صادرات به دست آمد و تقاضای کل را هم از دستگاه‌های مربوطه دریافت کردیم.

به دنبال این اقدامات، کالاها در کارگروه برآورد حجم قاچاق مشخص شد. برای هر گروه کالایی یک دستگاه متولی تعیین شد؛ به‌طور نمونه برای دریافت تقاضای کل در حوزه گوشی همراه و لوازم خانگی به وزارت صنعت مراجعه شد. دریافت اطلاعات از دستگاه‎ها در یک دوره فشرده از اسفندماه سال گذشته آغاز و تا اواسط خردادماه امسال ادامه پیدا کرد.

بر این اساس برآورد قاچاق در سال 1394 چقدر بود؟

ارزش کل قاچاق در سال گذشته، 15.5 میلیارد دلار برآورد شده است، از این میزان 14.5 میلیارد دلار مربوط به قاچاق ورودی و یک میلیارد دلار مربوط به قاچاق خروجی است.

بر این اساس، حجم کل قاچاق در سال 94 نسبت به سال 93 حدود 22 درصد کاهش یافته است. همچنین حجم قاچاق ورودی در سال 94 نسبت به سال 93 حدود هشت درصد و حجم قاچاق خروجی در سال 94 نسبت به سال 93 حدود 76 درصد کاهش داشته است.

این حجم از قاچاق چقدر از نظر اقتصادی به کشور آسیب وارد می‌‎کند؟

این آسیب در بخش‎های مختلف قابل توجه است. فقط در بخش فقدان وصول درآمدهای دولت (سود ناخالص قاچاقچیان) ناشی از عدم پرداخت عوارض گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده در 15 کالای مورد‌بررسی که حجم قاچاقی معادل 11 میلیارد دلار را دارند، حدود چهار میلیارد دلار برآورد می‌شود.

آیا حجم قاچاق به تفکیک کالاها وجود دارد؟ کدام گروه‎های کالایی سهم بیشتری در قاچاق دارند؟

بله، فراوانی قاچاق کشور مربوط به پوشاک، مواد غذایی، گوشی تلفن همراه، شمش طلا و انواع لوازم خانگی است که حدود 41 درصد از حجم قاچاق را به خود اختصاص می‌‎دهد.

برآوردی که شما از قاچاق هر کدام از این گروه‎های کالایی دارید، چقدر است؟

این آمار مربوط به سال گذشته است؛ به‎طور مثال حجم قاچاق گوشی تلفن همراه یک میلیارد‌ و 271 میلیون دلار، انواع لوازم خانگی یک میلیارد‌ و 88 میلیون دلار، رایانه و قطعات آن 927 میلیون دلار و تجهیزات پزشکی 375 میلیون دلار است.

به‎عنوان نمونه حجم قاچاق کالا در تلفن همراه چگونه محاسبه می‌‎شود؟

سالانه 14 میلیون دستگاه گوشی همراه در کشور خریداری می‌‎شود. اگر واردات رسمی ‌2 میلیون و 300 هزار دستگاه سال گذشته را از این عدد کم کنیم، رقمی‌ حدود 11 هزار و 700 دستگاه باقی می‌‎ماند که این گوشی‎ها به‌طور قاچاق وارد کشور می‌‎شود.

ارزش‎گذاری تلفن‎ همراه و تبدیل واحد از دستگاه به دلار چگونه انجام می‌‎شود؟

برای این منظور سراغ گمرک رفتیم. آنها رقم دقیق تعداد و ارزش کل تلفن‌های همراه وارداتی را به ما اعلام کردند که از این طریق، قیمت هر دستگاه گوشی وارداتی با هزینه حمل‌ونقل و مالیات حدود 110 دلار تخمین زده شد. از حاصل‌ضرب این عدد در تعداد برآوردی گوشی‌های قاچاق‌شده، ارزش قاچاق تلفن همراه یک میلیارد‌ و 271 میلیون دلار برآورد شد.

سخن آخر؟

در بحث مبارزه با قاچاق، یکی از بخش‎های مهم و قابل‌توجه حمایت از تولید داخل است. در این زمینه باید بدانیم نیاز داخل کشور باید از طریق تولید داخل یا واردات قانونی تامین شود؛ زیرا در غیر این‎صورت آن کالا برای ورود مجاری غیرقانونی را پیدا می‌‎کند.

هم‌اکنون عزمی ‌جدی در دولت یازدهم برای حمایت از تولید داخل شکل گرفته است و این عزم به‌طور حتم در حوزه قاچاق کالا اثربخش خواهد بود.