ITanalyze

اینستاگرام لایک، فالوئر و کامنت های جعلی در حساب های کاربران خود را حذف می کند. این شبکه اجتماعی از ابزارهای یادگیری ماشینی حساب های کاربری با لایک و فالوئر جعلی را حذف می کند.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ان بی سی نیوز، اینستاگرام اعلام کرده فرایند حذف لایک ها، فالوئرها و کامنت های جعلی را آغاز کرده است.

حساب های کاربری با استفاده از اپلیکیشن های مختلف لایک، فالوور و کامنت های جعلی را به کار می  گیرند تا محبوبیت خود را به طور غیر واقعی زیاد نشان دهند.

اینستاگرام پیام هشداری برای افرادی می فرستد که از این اپلیکیشن ها استفاده می کنند تا مشخص شود فعالیت های جعلی آنها در اینستاگرام حذف شده است. این درحالی است که شبکه اشتراک گذاری عکس از کاربران خود می خواهد پسوردهای خود را که با این اپلیکیشن ها اشتراک گذاشته اند، تغییر دهند. به این ترتیب امنیت اطلاعات حساب های کاربری حفظ خواهد شد.

درهمین راستا اینستاگرام در یک پست وبلاگی اعلام کرد: ما ابزارهای ماشین یادگیری ساخته ایم که به ما کمک می کند حساب های کاربری را شناسایی کنیم که از این خدمات استفاده می کنند. فعالیت های غیر واقعی آنان حذف خواهد شد. این نوع رفتار قابل قبول نیست و اپلیکیشن های طرف سومی که لایک ها، فالوئر و کامنت های جعلی تولید می کنند، قوانین این پلتفرم را  زیر پا می گذارند.

 

تصمیم جدید توییتر درباره فالوورها

توییتر نسخه iOS اپلیکیشن خود را بازطراحی کرد تا تعداد فالوورها از اهمیت کمتری برخوردار باشند.

به گزارش ایسنا، در مدت‌های اخیر که شبکه‌های اجتماعی همچون توییتر، فیس‌بوک و گوگل به شدت تحت فشارهای شدیدی از سوی نهادهای نظارتی و دولتی و همچنین بسیاری از منتقدان و کاربران قرار گرفته‌اند، حالا شبکه اجتماعی توییتر اعلام کرده است که به منظور مقابله با  انتشار اخبار کذب و دروغین، قصد دارد که با بازطراحی نسخه iOS اپلیکیشن توییتر وجود فالوورهای تقلبی را کاهش دهد و بدین ترتیب تاثیر کمتری بر روی مخاطبان این شبکه اجتماعی داشته باشد تا کاربران بتوانند بدون توجه به تعداد فالوورها و دنبال کنندگان خود و دوستانشان بر روی پلت‌فرم توییتر، به فعالیت‌های خود در این شبکه اجتماعی بپردازند.

این تغییر به دنبال اعلام جک دورسی، مدیرعامل توییتر بوجود آمد که گفته بود به دنبال اولویت دادن به مکالمات معنادار و محتوای مناسب بجای صرفا لایک و فالوو کردن است.

وی بارها گفته بود که تعداد فالوورها تنها بخش کوچک و بی‌معنایی از اهداف و برنامه‌های توییتر بوده است اما متاسفانه تبدیل به یکی از بزرگترین اولویت‌های این شبکه اجتماعی شده است.

به گفته سخنگوی توییتر، این اقدام می‌تواند بدون شک به پاکسازی محیط این شبکه اجتماعی کمک بسزایی کند و بستر مناسبی برای کاربران و علاقمندان به انتشار اخبار در شبکه‌های اجتماعی فراهم بیاورد.

به نظر می‌رسد در صورتی که این بازطراحی در نسخه iOS اپلیکیشن توییتر موثر واقع شود، این شبکه اجتماعی به زودی تغییرات مذکور را بر روی پلت‌فرم‌های اندرویدی نیز به وجود خواهد آورد تا نظر بسیاری از منتقدان و کاربرانش را به سمت و سوی خود جلب کند.

الکس استیموس یکی از مدیران سابق فیس بوک معتقد است، انتشار اطلاعات دروغین از طریق شبکه های اجتماعی دموکراسی آمریکایی را به خطر انداخته است.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از ورج، وی که به تازگی پست خود به عنوان مدیر امور امنیتی فیس بوک را ترک کرده با انتشار مقاله‌ای در روزنامه واشنگتن پست تصریح کرده که فیس بوک می توانست زودتر در برابر دخالت روسیه در انتخابات امریکا از طریق این پلاتفورم واکنش نشان دهد. هر چند این موضوع بسیار فراتر از فیس بوک است.

وی افزوده است: کنگره امریکا باید قوانین خود را در زمینه تبلیغات سیاسی به روز کند و کاربران شبکه های اجتماعی هم باید خود را با این محیط جدید رسانه ای تطبیق دهند؛ محیطی که در آن کنترل آنچه که ارزشمند است، دیگر ساده نیست و دروازه بانان خبری متعدد حضور دارند.

استیموس با اشاره به برخی اشتباهات فیس بوک و دیگر شبکه های اجتماعی در ارتباط با دخالت های دیجیتالی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 روسیه افزود: آنها بسیار شیفته توانمندی محصولات ارائه شده از طریق شبکه های اجتماعی بوده‌اند و لذا دیدن سوءاستفاده از این ابزار برایشان بسیار دشوار بوده است.

به گفته وی مدیران ارشد فیس بوک ابتدا به شدت تلاش کردند تا این موضوع را ناچیز جلوه دهند و اگر این کار را نکرده بودند می توانستند واکنش مناسب تری داشته باشند. البته باید توجه داشت که دولت آمریکا و دستگاه های اطلاعاتی امریکا هم در این زمینه عملکرد خوبی نداشته اند و برخی رسانه های آمریکا هم با نحوه پرداخت به این موضوع عملا به انتشار اطلاعات غلط کمک کرده اند.

این مدیر سابق فیس بوک خواستار توجه کنگره آمریکا به این موضوع و وضع قوانین جدیدی در زمینه تبلیغات سیاسی شد تا این قوانین بتوانند تحولات ناشی از شکل گیری پلاتفورم های جدیدی مانند فیس بوک را نیز به خوبی دربربگیرند.

ایرنا - 'ریچارد گینگراس'، معاون بخش 'گوگل نیوز' موتور جستجوگر گوگل با اشاره به پیشنهاد بروکسل برای وضع مالیات بر لینک مقالات خبری مورد استفاده، تعطیلی بخش نیوز را در کشورهای عضو اتحادیه اروپا منتفی ندانست.

به نوشته روز دوشنبه روزنامه گاردین انگلیس، گینگراس گفت، گوگل به شدت نگران پیشنهاد بروکسل است.
طبق پیشنهاد بروکسل، هر کسی که بخواهد از بخش هایی از مقالات و اخبار آنلاین استفاده کند، اول باید از ناشر آن مجوز بگیرد.
به گفته گینگراس، آینده گوگل نیوز به اراده اتحادیه اروپا برای تغییر این پیشنهاد به قانون بستگی دارد و تا تصمیم گیری نهایی در این باره کاری نمی توانیم انجام دهیم.
وی خاطرنشان کرد، آخرین مورد تلاش یک دولت برای وضع مالیات بر لینک های گوگل مربوط به سال 2014 در اسپانیاست که گوگل با تعطیلی بخش گوگل نیوز به این کار واکنش نشان داد. البته، مایل نیستیم که شاهد چنین اتفاقی در اروپا باشیم و همکاری با سهامداران، کاری است که باید الان انجام دهیم.
اعضای پارلمان اروپا در ماه سپتامبر به اتفاق آرا از این پیشنهاد حمایت کردند اما، گوگل امیدوار است که قبل از تصویب این پیشنهاد اعمال نفوذ کند و نظر کمیسیون اروپا و اعضای اتحادیه اروپا را تغییر دهد.
اتحادیه اروپا از معدود سازمان های بزرگی است که از قدرت واداشتن شرکت های بزرگ فناوری مانند گوگل و فیس بوک به تغییر رویه های شان برخوردار است.
کمیسیون اروپا نیز به شرکت های فناوری مانند گوگل و فیسبوک هشدار داده بود در صورتی که تا پایان اکتبر امسال تلاش برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی در شبکه های اجتماعی را افزایش ندهند، با اقدامات سختگیرانه و قانونی اتحادیه اروپا مواجه خواهند شد.

شبکه اجتماعی فیس بوک دوباره تعداد زیادی حساب کاربری را به دلیل ظن مداخله آنها در جریان برگزاری انتخابات کنگره این کشور تعطیل کرده است.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از اسین ایج، شبکه اجتماعی فیس بوک دوباره تعداد زیادی حساب کاربری را به دلیل ظن مداخله آنها در جریان برگزاری انتخابات کنگره این کشور تعطیل کرده است.گردانندگان حساب های یادشده متهم به تلاش برای تاثیرگذاری نامطلوب بر این انتخابات هستند و فیس بوک ادعا کرده اطلاعاتی در دست دارد که نشان می دهد حساب های مذکور با دولت روسیه مرتبط بوده اند.

یکی از مقامات امنیتی فیس بوک در این مورد گفته است: تحقیقات مداوم ما نشان می دهد که حساب هایی در فیس بوک و اینستاگرام به دنبال دخالت در انتخابات اخیر کنگره بوده اند و به همین علت مسدود شده اند.

بخش زیادی از این حساب ها مرتبط با آژانس تحقیقات اینترنت دانسته شده اند که یک شرکت روسیه ای است. فیس بوک قبلا هم تعدادی حساب کاربری را به ظن ارتباط با آژانس مذکور تعلیق کرده بود.

در عصر روز برگزاری انتخابات میان دوره ای کنگره نیز فیس بوک 30 حساب کاربری در این شبکه اجتماعی و 85 حساب کاربری را در اینستگرام تعطیل کرده بود. تعداد این حساب ها در روزهای بعد به ترتیب به 36 و 99 حساب افزایش یافت.

شرکت فیس بوک، سرویس شبکه اجتماعی برخط، از ترس احتمال دخالت در انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا که امروز سه شنبه در این کشور برگزار می شود، 115 حساب کاربری را مسدود کرده است.

به گزارش خبرگزاری رویترز، فیس بوک بعد از اطلاع از رفتارهای مشکوک در این شبکه اجتماعی که به گفته مسئولان این شرکت ممکن است با دشمن خارجی در ارتباط باشد، اقدام به مسدود کردن حساب کاربری این گروه از کاربران کرده است.
این شبکه اجتماعی اعلام کرده که به ارزیابی بیشتری برای تصمیم گیری درباره این که آیا این حساب های مشکوک ارتباطی با «سازمان تحقیقات اینترنتی روسیه» یا گروه دیگر دارند یا نه، نیاز دارد.
آمریکا، این سازمان وابسته به دولت روسیه را به دخالت در سیاست های این کشور از طریق پیام های ارسالی از شبکه های اجتماعی و با هدف اشاعه اطلاعات غلط یا ایجاد تفرقه متهم کرده است.
به نوشته رویترز، فیس بوک روز دوشنبه دربلاگی که فقط چند ساعت قبل از انتخابات درآمریکا منتشر کرد نوشت: 85 حساب از میان حساب های مسدود شده مطالبی را به زبان انگلیسی در اینستاگرام فیس بوک منتشر می کردند. 30 کاربر هم درصفحه خود فیس بوک و صفحات مرتبط با آن به زبان های فرانسوی و روسی پیام هایی را منتشر می کردند.
در این بلاگ آمده است: برخی از این حساب ها «با تمرکز بر افراد مشهور یا سلبریتی ها» و بقیه بر«مباحث سیاسی» متمرکز بوده است.
«ناتانیل گلیچر»(Nathaniel Gleicher) رئیس بخش سیاست امنیت سایبری فیس بوک در پیامی نوشت: اطلاعات درباره اقدامات مشکوک را پلیس آمریکا یکشنبه شب در اختیار این شبکه اجتماعی گذاشته است.
وی روز دوشنبه گفت، با توجه به این که تنها یک روز تا انتخابات مهم کنگره در آمریکا باقی مانده است، اقدامات خود را قبل از انجام تحقیقات اعلام کردیم.
رویترز نوشت: انتخابات امسال کنگره در آمریکا ازسوی جمهوری خواهان و دمکرات ها مهم ارزیابی شده است زیرا در این انتخابات برای کنترل هر دو مجلس آمریکا (مجلس نمایندگان و سنا) ومقابله با دستور کار«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا و یا تایید آن رقابت می شود.
مقام های فدرال روز دوشنبه اعلام کردند که آمریکایی ها باید در مقابل فعالان خارجی و به ویژه روسیه هوشیار باشند که به تلاش برای اعمال نفوذ در احساسات عمومی آمریکایی ها و درک رای دهندگان از طریق اقداماتی با هدف ایجاد تفرقه ادامه می دهند.
شرکت های رسانه های اجتماعی می گویند آنها اکنون در برابر دخالت احتمالی در انتخابات هوشیار هستند. آنها می گویند در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در دو سال پیش این آمادگی را نداشتند.
به گزارش ایرنا، تحقیقات دستگاه های اطلاعاتی آمریکا حاکی است که روسیه در انتخابات ریاست جمهوری 2016 آمریکا مداخله و اعمال نفوذ کرده است.
دستگاه های اطلاعاتی آمریکا تاکنون گزارشی 28 صفحه ای تهیه کرده اند که می گوید نهادهای اطلاعاتی روسیه اطلاعات کذب بیشتری را در رسانه های روسی انتشار می دهند تا دیدگاه های ضد آمریکایی را رواج داده و باعث شکاف های سیاسی و اجتماعی در آمریکا شوند.
ترامپ چندی پیش با جانبداری از «ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در رد ادعای دخالت مسکو در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سال 2016، نتایج تحقیقات دستگاه های اطلاعاتی در مورد این مساله را مورد نکوهش قرار داد اما اندکی بعد پذیرفت که روسیه در این انتخابات دخالت کرده است.
انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا ازساعت حدود 14:30به وقت روز سه شنبه ایران با توجه به مقررات گوناگون در 50 ایالت آمریکا آغاز خواهد شد.
در این انتخابات، تمام 435 عضو مجلس نمایندگان آمریکا برای دوره ای دو ساله، 35 عضو مجلس سنا برای دوره ای شش ساله و ٣٦ فرماندار برای دوره ای 4ساله (به جز ایالات اورگون، ورمونت و نیوهمپشایر که فرماندار منتخب به مدت 2 سال امور اجرایی ایالت را بر عهده خواهد داشت.) انتخاب می شوند.

برنامه گپ واتس اپ در حال آزمایش قابلیت جدیدی است که شناسایی و مقابله با اخبار جعلی را ساده تر می کند.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از واتس اپ، در شرایطی که بسیاری از دولت ها به شرکت های سازنده برنامه های گپ موبایلی و مدیران شبکه های اجتماعی برای مقابله با انتشار اخبار جعلی فشار می آورند، واتس اپ به فکر افتاده تا در این زمینه وارد عمل شود.

واتس اپ به همین منظور در حال آزمایش قابلیت تازه ای است که به کاربران کمک می کند سایت های منتشر کننده اخبار جعلی را بشناسند و از آنها بازدید نکنند.

قابلیت مذکور شناسایی لینک های مشکوک یا Suspicious Link Detection نام دارد و موجب تشخیص و شناسایی لینک هایی می شود که حاوی اخبار دروغین هستند و در سایت های غیرمعتبر میزبانی می شوند.

واتس اپ خود با تحلیل اطلاعات موجود در این لینکها کاربر را از تعلق لینک ارسالی به سایتی غیرمعتبر و دروغ پرداز مطلع می کند. در ادامه خود کاربر تصمیم می گیرد که آیا به سایت یادشده مراجعه کند تا از این کار اجتناب کند.

قابلیت Suspicious Link Detection به طور خودکار عمل می کند و خود واتس اپ لینک های ارسالی کاربران را اسکن کرده و در صورت غیرمعتبر بودن آنها را با برچسب Suspicious Link مشخص و متمایز می کند.

به گفته واتس اپ خدمات جدید موجب انتقال هیچ گونه اطلاعاتی به سرورهای خارجی نمی شود و داده های خصوصی و حریم شخصی کاربران به علت ارائه این خدمات به خطر نمی افتد.

با افزایش سریع تعداد اخبار جعلی در فضای مجازی و دشوارشدن شناسایی اخبار دروغین از خبرهای صحیح، روش های جدیدی برای کمک به مخاطبان و کاربران اینترنت ابداع شده است.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اسین ایج، شرکت فناوری Eyeo برای کمک به حل این مشکل یک افزونه اینترنتی به نام اخبار قابل اعتماد یا TrustedNews ابداع کرده که از طریق آن جدا کردن اخبار جعلی از واقعی تسهیل می شود.

Eyeo برای طراحی این افزونه از برخی سایت های بررسی کننده صحت و درستی اخبار در وب مانند Snopes  و  Politifact استفاده کرده است و کاربران با نصب افزونه مذکور از مراجعه به این وب سایت ها و کنترل کردن خبرهای مختلف بی نیاز می شوند.

افزونه یادشده تنها با مرورگر اینترنتی کروم سازگار است و البته شرکت سازنده قصد دارد در آینده نزدیک نمونه های جدیدی از آن را که با مرورگرهای فایرفاکس و سافاری سازگاری دارند، تولید و عرضه کند.

بعد از بارگذاری این افزونه، آیکون اختصاصی آن در گوشه سمت راست و بالای پنجره مرورگر نمایش داده می شود و اگر محتوای خبری در حال مطالعه در یک سایت صحیح باشد یک علامت نشانه گذاری سبز رنگ بزرگ به علامت تایید ظاهر می شود و توضیحات مختصری نیز در این زمینه قابل مشاهده خواهد بود.

گوگل قصد دارد از فناوری هوش مصنوعی به طور گسترده برای ارتقای بخش اخبار خود استفاده کند. هدف از این کار انعکاس دیدگاه های مختلف و مقابله با انتشار اخبار غیرمعتبر اعلام شده است.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دیجیتال ترندز، گوگل برای مدیریت بخش اخبار خود بر خلاف دیگر مجموعه های رقیب مانند فیس بوک از نیروی انسانی استفاده نمی کند و قصد دارد با تقویت الگوریتم های هوش مصنوعی و همکاری با تعدادی سازمان فعال در این زمینه تنها اخباری معتبر و قطعی منتشر کند.

گوگل مدعی است هوش مصنوعی این شرکت قادر به بررسی هزاران منبع خبری و انتخاب اخباری از طریق این منابع است که بیشترین اعتبار را داشته باشند و محتوای آنها هم در مقایسه با رقبا به شیوه بهتری تنظیم شده باشد.

این شرکت با بهره گیری از فناوری هوش مصنوعی برنامه همراه گوگل نیوز را هم به روز کرده و این فناوری به محض شناسایی یک روند خبر دروغین و فریبنده تمامی اخبار مربوط به آن را از فید خود حذف می کند تا جلوی گمراه شدن کاربران گرفته شود.

همچنین بخشی به نام پوشش کامل در این برنامه همراه وجود دارد که در صورت وقوع وقایع خبری مهم به ترسیم تصویری کامل و بی طرف از رویدادهای مذکور کمک می کند. برای دسترسی به این خدمات باید بر روی دکمه کوچکی که در زیر اخبار داغ دسته بندی شده هر موضوع وجود دارد، کلیک کنید تا سپس طیف گسترده ای از اخبار موثق با دیدگاه های مختلف در برابر دیدگان شما قرار بگیرد.

اخبار جعلی تاریخی به بلندای قدمت بشر دارند. با این حال، پیچیده شدن روابط انسانی، پیشرفت فناوری و کثرت رسانه ها موجب شده که امروزه این امر به مسئله ای بسیار مهم تر از همیشه تبدیل شود. نگرانی های روزافزون درباره اخبار جعلی، به تشویق مخاطب برای آموختن دانش و مهارت هایی برای مقابله با آن، از جمله سواد خبری، در مقام انتخابی شخصی و مسئولیت اجتماعی فردی منجر شده است. هر چند آموختن این سواد نوین برای مواجهه با مشکل اخبار جعلی لازم است، اما برای حل آن کافی نیست. لذا در این مقاله، در عین حال که به برخی راهکارها از جنس سواد خبری برای تشخیص اخبار جعلی اشاره می شود، روح حاکم بر مطلب، به مسئولیت دولت ها در بعد سیاست گذاری و نظارت، به منظور برخورد با این معضل اشاره دارد.

در پی انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا، موضوع اخبار جعلی به‌گونه‌ای فزاینده در رسانه‌های خبری جهان برجسته شد، تا جایی که ناشران دیکشنری آمریکایی «کالینز» اعلام کردند، از سال 2016 میلادی، رشد استفاده از عبارت «خبر جعلی» 365 درصد افزایش داشته؛ طی سال 2017 هم ده‌ها هزار بار استفاده شده و به همین دلیل در دیکشنری مزبور، در جایگاه عبارت سال قرار گرفته است. مخالفان ترامپ، حامیان او، از جمله دولت روسیه را متهم کردند که در زمان انتخابات به‌منظور حمایت از کاندیدای خود، به تولید و انتشار اخبار جعلی دست زده‌اند. در نتیجه این مهم، ترامپ نیز نخستین بار، زمانی که از سوی برخی رسانه‌ها از جمله NBC و CNN برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری به ارتباط با روسیه متهم شد؛ واژه اخبار جعلی را به کار برد (شارا، 1396) و در یک مصاحبه تلویزیونی مدعی شد که حق ابداع عبارت اخبار جعلی از آن اوست! (انتخاب، 1396).

ترامپ خود به کرّات از این اصطلاح استفاده کرده است و می‌کند تا نشان‌‌دهد ادعاهایی که در جهت بی‌اعتبار کردن او مطرح می‌شوند، برگرفته از اخبار و رسانه‌هایی می‌باشند که به تعبیر او جعلی هستند. اگر صفحه توییتر ترامپ را دنبال کنید، می‌بینید روز و هفته‌ای نیست که در میان توییت‌های او عبارت خبر جعلی نباشد. در شش ماه اول سال 2017 رئیس جمهوری آمریکا و رسانه‌ها بر سر موضوعات مختلف با هم اختلاف داشته‌اند که ترامپ به همین دلیل بارها از عبارت اخبار‌جعلی بهره برده است (شارا، 1396).

البته این تنها ترامپ نیست که از اصطلاح خبر جعلی استفاده می‌کند. ترزا‌می، نخست‌وزیر، و جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر بریتانیا هم در سخنرانی‌های خود به این اصطلاح اشاره کرده‌اند. البته مشکل اخبار جعلی در انگلستان تا حدودی کمتر مشهود است. ترتیب‌دهندگان کارزار تبلیغاتی حامیان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا برای تحت‌فشار قرار دادن کوربین فراوان تلاش کردند و مسائلی مشابه مسائل رخ داده در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را پیرامون تمایل رسانه‌ها به مخالفت با رویه خروج از اتحادیه اروپا، جهت به اشتباه افکندن افکار عمومی، طرح نمودند. ممکن است اخبار جعلی درباره برگزیت در انگلستان محدود و معدود باشد، اما در دیگر حوزه‌های سیاسی،‌ اقتصادی و فرهنگی این کشور، نمونه‌هایی کثیر از مواضع رسانه‌ها و سیاستمداران یافت می‌شود که در قلب کردن وقایع اهتمام می‌ورزند.

خطرات و مضرات اخبار جعلی بدیهی است. فرایند سیاسی دموکراتیک به گردش اطلاعات قابل اطمینان بستگی دارد. اگر اطلاعات قابل اعتماد نباشند، مردم مستمسک کافی را برای اخذ تصمیم صحیح در حوزه‌های گوناگون نخواهند داشت. در میان اکثر قریب به اتفاق دولت‌های جهان، نگرانی در مورد اخبار جعلی وجود دارد تا جایی که باراک اوباما،
رئیس جمهوری وقت آمریکا، اخبار جعلی را تهدیدی برای دموکراسی می‌دانست. در ایالات متحده، به‌طور خاص، پژوهشی جالب توجه در موضوع «ظرفیت آموزش سواد رسانه‌ای برای مواجهه با اخبار جعلی» انجام شد و در آن دشواری برخی از مسائل مورد توجه قرار گرفت، از جمله: میزان اعتماد مخاطب به منبع، اعتبار منبع،  جایگاه معرفتی موضوع (دروغ چیست؟ واقعیت چیست؟)، نقش معلمان سواد رسانه‌ای و در سطحی گسترده‌تر میزان دانش ‌عمومی ملت درباره اخبار جعلی (دفترمطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، 1396).

مسئله اخبار جعلی تنها به رسانه‌های نوین محدود نمی‌شود، بلکه در مورد رسانه‌های قدیمی و رفتار سیاستمداران نیز صدق می‌کند. سیاستمداران در اکثر اوقات ادعاهای دروغین و پر‌سروصدا مطرح می‌کنند کما اینکه کسب شهرت و مقام توسط افرادی مانند دونالد ترامپ،
نایجل فراژ و بوریس جانسون نشان می‌دهد که آن‌ها توانمند‌انه قادر به کنار آمدن با این شیوه کژ‌کارکردی ارتباط هستند.

اخبار جعلی در عصر دیجیتال شکلی جدید به خود گرفته‌اند. به یمن وجود رسانه‌های اجتماعی، انتقال دروغ و اطلاعات مجعول از فردی به فرد دیگر، با حذف دروازه‌بانان و تنظیم‌کننده‌هایی که فرایند تولید و انتشار خبر را در رسانه‌های قدیمی کنترل می‌کنند، بسی سهل‌‌تر شده است، به نحوی که شاید بتوان اظهار داشت که، مخاطب در «مارپیچ باز نشر» خبر- البته نه به قرائت نئومانی آن- گرفتار آمده است.

 

اخبار جعلی

درباره اخبار جعلی تعاریفی گوناگون ارائه شده‌اند. دیوید باکینگهام اخبار جعلی را اخباری می‌داند که برای گمراه کردن یا فریب دادن مخاطب، به عمد، ساخته می‌شوند. از نظر وی مهم است که مخاطب این اخبار را از اخبار طنز‌آمیزی که در تارنماهایی مانند «Onion» منتشر می‌شوند، تمیز دهد؛ هر چند بسیاری از خوانندگان مطالب تارنماهایی از این دست، شاید تفکیک میان موضوعات واقعی و طنز برایشان مهم محسوب نشود. (Buckingham, 2017).

دیکشنری کالینز که از مآخذ معتبر است، در مدخل مربوط به این اصطلاح، آن را چنین تعریف کرده است: « گزارش مجعول و غالباً جنجالی که در پوشش گزارش خبری منتشر می‌شود» هلن نیوزتید، مسئول محتوای زبان دیکشنری کالینز، می‌گوید: «اصطلاح خبر جعلی فارغ از اینکه برای بیان واقعیت یا اتهام مورد استفاده قرار گیرد، در سال 2017 قابل بررسی بود. این اصطلاح در تخریب اعتماد جامعه در گزارش کردن اخبار نقش داشته است.» (شارا، 1396). سلطانی‌فر، سلیمی و فلسفی اخبار جعلی را اخباری بر پایه اطلاعات جعلی می‌دانند که مغرضانه، به ‌منظور جهت دادن به افکار عمومی، در جهت کسب منافعی خاص، به واسطه رسانه‌های فردی و ارتباط جمعی تولید و منتشر می‌شوند. (سلطانی‌فر، سلیمی و فلسفی،‌1396).
اخبار جعلی به‌طور معمول در لابه‌لای اخبار تارنماهایی که خبرهای واقعی را پوشش می‌دهند، منتشر می‌شوند و اغلب رسانه‌های جریان اصلی نیز آگاهانه یا ناآگاهانه آن‌ها را باز‌نشر می‌کنند.

خبر جعلی غالباً ابعاد سیاسی دارد و برخی جریان‌های سیاسی، استفاده از اخبار جعلی را برای پیشبرد اهداف خود حق مسلم تلقی می‌کنند. این اخبار به شکل اطلاعات ناراست و در قالب تبلیغات برای اعمال نفوذ و هژمونی سیاسی طراحی می‌شوند. این امر ممکن است حتی شکلی از جنگ سایبری را بین دولت‌ها به خود بگیرد. (نگاهی به تاریخ جنگ سرد، مؤید آن است که عملیاتی این‌چنین، خیلی هم نوین محسوب نمی‌شوند.)

در برخی موارد، روح اقتصاد بر تولید و نشر اخبار جعلی سایه می‌افکند. این قبیل اخبار، غالباً کاربر را به کلیک کردن ترغیب می‌کنند و شرکت‌های جمع‌کننده اطلاعات، از طریق فروش اطلاعات جمع‌آوری شده حاصل از علاقه‌های کاربر، به درآمد‌های مکفی دست می‌یابند. شبکه‌های اجتماعی و شرکت‌های رسانه‌ای، به‌ویژه فیس‌بوک، از این شیوه بسیار منتفع می‌شوند، چرا که مدل کلی کسب‌وکار آن‌ها وابسته به این قبیل داده‌هاست. لذا پدیده اخبار جعلی را باید از منظر رابطه با گستره اقتصاد سیاسی، به‌خصوص در بستر اینترنت، مورد توجه جدی قرار داد.

 گاهی انگیزه‌های فردی، فارغ از جهت‌گیری‌های کلان سیاسی و اقتصادی، به تولید اخبار جعلی منجر می‌شود، کما اینکه در جریان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2016، گرچه گمانه‌زنی‌ها درباره نقش دولت روسیه در تولید اخبار جعلی علیه
هیلاری کلینتون وجود داشته و دارد، اما بخشی بزرگ از خبرهای جعلی که در حمایت از ترامپ در طول این انتخابات تولید شدند، از مجموعه تارنماهایی که عده‌ای از جوانان اهل شهر ولس در مقدونیه طراحی و اداره می‌کردند، نشئت گرفت. جوانانی که ادعا می‌کنند از طریق تولید اخباری که طرفداران ترامپ دوست داشتند بشنوند، به سادگی، درآمدهایی خوب کسب کردند.

در حال حاضر، نمونه‌هایی بسیار از اخبار جعلی و تارنماهای منتشر‌کننده آن‌ها وجود دارد (ویکی پدیا فهرستی جالب در این خصوص دارد) که شناسایی و جداسازی آن‌ها از مطالب واقعی دشوار است. البته بسیاری از آن‌ها هم آشکارا نامربوط و خلاف واقع‌اند. به‌طور نمونه، می‌توان به خبر جعلی انتخاب کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، در جایگاه محبوب‌ترین مرد جهان اشاره کرد. این خبر در سال 2012 در تارنمای Onion منتشر شد و روزنامه رسمی  China People's Daily آن را باز‌نشر کرد. این موضوع با توجه به ارزش خبری آن برای روزنامه چینی، در پیوست بر خط این رسانه، با شرح و تفصیل فراوان در 55 صفحه مطلب و تصویر بازتاب یافت! و البته پس از چندی و مشخص شدن جعلی بودن خبر، تمامی صفحات مزبور از تارنمای مذکور حذف شد^. به‌نظر می‌رسد، حدی بر گستره اخبار جعلی نمی‌توان متصور شد.

برای اثبات این مدعا می‌توان به ادعاهایی عجیب و در عین‌حال خنده‌دار که در طول مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری سال 2016 آمریکا با عنوان «پیتزا گیت» در فضای رسانه‌ای دنیا مطرح شد، اشاره کرد. در پاییز سال 2016، پست الکترونیکی شخصی مدیر کارزار انتخاباتی هیلاری کلینتون هک و نامه‌های الکترونیکی او توسط ویکی‌لیکس افشا شد. در پی آن حامیان ترامپ به دروغ ادعا کردند که نامه‌های مذکور شامل پیام‌هایی کد شده بوده که به قاچاق انسان و گرایش جنسی به کودکان توسط تعدادی از اعضای حزب دموکرات مربوط می‌شده است.

آن‌ها در ادامه مدعای خود از برخی رستوران‌ها در ایالات متحده نام بردند که محلی برای سازمان‌دهی و ارتکاب این اعمال خلاف قانون بودند که شخص هیلاری کلینتون هم به مکان‌های مزبور آمد و شد داشته است. البته کذب بودن این اخبار پس از بررسی‌های گسترده سازمان‌های مرتبط، از جمله پلیس محلی کلمبیا، اعلام شد. موضوع آنجایی بیشتر جنبه طنز به خود گرفت که در همان ایام، یکی از حامیان مالی ترامپ، در یک پیتزا‌فروشی با سلاح خودکار، بی‌هدف به سمت مشتریان آتش گشود!

با گذشت بیش از یک سال از ریاست جمهوری ترامپ، همچنان نسبت به استفاده گسترده از اخبار جعلی در حمایت از وی تردید‌هایی وجود دارد، اما حزب دموکرات آمریکا کماکان بر این اتهام پای می‌فشرد. در مقابل این ابرام حزب دموکرات، تارنمای Return of  King نمونه‌ای از یک تارنمای منتسب به جمهوری‌خواهان افراطی حامی ترامپ در آمریکاست که مدعی است اخبار جعلی رسانه‌های وابسته به حزب دموکرات را فاش می‌کند. از جمله افشاگری‌های این تارنما در ایام انتخابات ریاست جمهوری سال 2016، گرفتن انگشت اتهام به سمت سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا بود، مبنی بر اینکه آن‌ها تمام تلاش خود را برای پخش اخبار دروغ در مورد سوء‌استفاده جنسی ترامپ از خدمه روسی یکی از هتل‌های محل اقامتش در مسکو مصروف داشته‌اند. البته ممکن است این آزار جنسی اتفاق افتاده باشد، اما در مجموع آنچه مسلم به نظر می‌رسد، آن است که در آینده‌ای نزدیک، مخاطب مجبور است برای درک ابعاد اخبار جعلی، به تحلیل‌های جعلی نیز رجوع کند!

حامیان فناوری شبکه‌ای که معتقدند اینترنت به افزایش مشارکت مدنی و روند دموکراتیزه شدن جوامع انجامیده است، در پی آن‌‌‌اند که ابعاد منفی اخبارجعلی را به موضوعاتی چون کلاه‌برداری اینترنتی فرو کاهند؛ در حالی که دیگرانی چون تیم وو استاد دانشکده حقوق و مدیر مرکز پولیاک در دانشکده روزنامه‌نگاری کلمبیا و همچنین مجلاتی چون Wired که از جمله علاقه‌مندان و حامیان اولیه مقوله فناوری محسوب می‌شوند؛ با کمی تأخیر، در علاقه‌های خود به فناوری شبکه‌ای تشکیک و پیرامون صحت نقش سازنده اینترنت در توسعه جامعه مدنی تردید‌هایی جدی روا داشتند.

در حالی که فناوری شبکه‌ای ممکن است منبعی ارزشمند و پیش برنده برای فعالان سیاسی دموکراسی‌خواه محسوب شود، مشاهدات و تحقیقات حکایت از آن دارند که این ابزار هم‌زمان وجوهی کژکار‌کردانه دارد و به تبع، ابزاری حائز اهمیت و غیر قابل چشم‌پوشی برای نیروهای تمامیت‌خواه، واپس‌گرا، سرکوبگر، تروریست، منادیان نژاد‌پرستی و سایر سوء‌استفاده‌کنندگان محسوب می‌شود. افراط‌گرایان در دنیا با طراحی بازی‌هایی برگرفته از الگوهای رفتاری، بهینه‌سازی موتورهای جست‌وجو، وب‌گردی توأم با برچسب‌گذاری و انتشار ویروس‌های اینترنتی، نشان داده‌اند که در این امور بسیار بهتر از حامیان دموکراسی عمل می‌کنند!

 

چاره‌اندیشی‌های سخت‌افزارانه

به‌طور بالقوه، راهکار‌هایی برای مقابله با مشکل اخبار جعلی وجود دارد؛ همانند سایر جنبه‌های مسئله‌‌دار محتوای برخط،  برخی خواستار شناسنامه‌دار شدن تارنماهای مورد اعتماد از طریق استقرار یک نظام برچسب‌گذاری شده‌اند. برای تحقق این امر، تارنماها باید ترغیب یا حتی ملزم شوند گواهی‌نامه‌‌های رسمی مصوب را که نشان‌‌دهنده مشخصات واقعی‌ آن تارنما در ابعاد گوناگون است، اخذ‌ کنند. سپس فهرستی از تارنما‌های قابل اعتماد ایجاد شود. به‌ مظنونان و تبهکاران  اینترنتی نسبت به تشدید عواقب عملکردشان هشدار داده شود و ارائه‌‌دهندگان خدمات اینترنتی در مسیر مواجهه با این مجرمان، به‌طور حداکثری تجهیز و حمایت شوند. اقداماتی از این دست، در سطح جهان مستلزم همکاری شرکت‌هایی چون فیس‌بوک و گوگل است که در حوزه فناوری‌های ارتباطی فعال‌اند. مارک‌ زوکربرگ در ابتدا هر گونه ارتباط و نقش فیس‌بوک را حوزه اخبار جعلی انکار می‌کرد، ولی کمی بعد و بر اثر فشار افکار عمومی، از موضع خود عقب نشست. زوکربرگ متعهد شد مانع از تبلیغ شرکتش از طریق تارنما‌های جعلی شود. او به‌طور متقابل با تارنماهایی مانند Snopes ،Politifact، و Factcheck  که در بررسی صحت محتوای برخط ابتکار عمل را در دست دارند، همکاری کرد تا تنها نسبت به انتشار مطالبی اقدام کند که حقیقت آن‌ها از نظر تارنماهای مزبور «متقاعد‌کننده» تشخیص داده می‌شود. در تأسی از فیس‌بوک، گوگل نیز ادعا کرده است که این کار را از طریق سرویس ‌Adsense انجام می‌دهد. لازم به ذکر است، با وجود دشواری کار تشخیص فیلم‌های برخط جعلی، شرکت‌های مزبور و همچنین دیگر شرکت‌ها از جمله ادوب، نیز در این راه گام‌هایی برداشته‌اند. لازم به ذکر است، در حال حاضر روش معمول تشخیص فیلم‌های برخط جعلی در دنیا، علاوه بر بهره‌گیری از برخی نرم‌افزارها، بررسی فریم به فریم کلیپ‌ها و ویدئوهاست (اکبر‌پور، 2017).

با توجه به شرایط حاکم بر فضای پیرامون اخبار جعلی، هرگونه اقدامِ هر‌چند خُرد در مسیر پالایش اخبار و نزدیک کردن آن به امر واقع را باید مبارک دانست. اقداماتی نظیر آنچه فیس‌بوک، گوگل و توییتر انجام می‌دهند، حاکی از آن است که این شرکت‌ها نه فقط شرکت‌هایی فناورانه، بلکه شرکت‌هایی رسانه‌ای محسوب می‌شوند و البته رسانه‌ای بودن واجد الزاماتی است که این قبیل شرکت‌ها را از انتساب این اطلاق به خود ناخرسند می‌کند، چرا که الزام آنان به پذیرش مسئولیت محتواهای منتشر شده، مدل کسب و کار پایه آن‌ها را آسیب‌پذیر می‌سازد. بر همین اساس، این شرکت‌ها و نظایر آنان مدعی‌اند که حوزه فعالیت‌ آنان به‌طور صرف به ارائه خدمات فناورانه اختصاص دارد. بنابراین، کاربران به هر نحوی که می‌خواهند، در استفاده از خدمات اینترنتی آزادند!

 

پیشنهادهایی برای تشخیص اخبار جعلی

1. متن نگاشته شده با حروف بزرگ یا تصاویری که با فتوشاپ به منظور سرپوش گذاشتن بر واقعیت دستکاری شده‌اند. جست‌وجوی تصویر در تارنماهایی مانند «Izitru» ملاک و معیاری برای تشخیص واقعی یا جعلی بودن تصویر است.

2. آمدن خبر در تارنمایی پر از پنجره‌های اضافی تبلیغاتی و آگهی نیز علامت خوبی است که نشان دهد به احتمال زیاد موضوع فقط حول «کلیک خوردن» مطالب دور می‌زند.

3. به دامنه‌های اینترنتی دقت کنید، چرا که تارنماهای جعلی غالباً پسوند «co.» دارند یا این پسوند را به نشانی منابع خبری مورد اعتماد اضافه می‌کنند تا کاربران را برای کلیک‌ کردن این نشانی‌ها تحریض کنند (abcnews. com. co). فهرست کامل‌تر این نشانی‌ها را می‌توانید در ویکی‌پدیا ببینید.

4. اگر وارد تارنمایی ناشناخته شدید ابتدا صفحه «درباره» آن را بررسی کنید. می‌توانید نشانی آن تارنما را به همراه واژه «جعلی» در گوگل جست‌وجو کنید تا اطلاعاتی بیشتر نسبت به آن دریافت کنید.

5. اگر گزارشی حاوی پیوند بود، آن را دنبال کنید تا نسبت به صحت مطلب اطمینان یابید. خبر بدون لینک، نقل قول یا منبع، پیرامون اخبار جعلی به شما زنهار می‌دهد.

6. صحت هر خبر غیرمعمول را با پیدا کردن منبعی معتبر که همان موضوع را روایت می‌کند، بررسی کنید.

7. به تاریخ آخرین مطالب بارگذاری شده در تارنماها توجه کنید. رسانه‌های واقعی مطالب و گزارش‌های خود را به ‌روز‌رسانی می‌کنند.

8. ضمن مرور عناوین قبلی موجود در تارنماها، متن خبر مندرج در ادامه تیترها را بخوانید. بیشتر تیترها به توضیحاتی که در زیر آن‌ها آمده‌اند ربطی ندارند.

9. اگر تاریخ، مشخصات و شرح بسیاری از عکس‌ها مخدوش است، با استفاده از موتور جست‌وجوی TinEye و دیگر موتورهای جست‌وجوی مشابه، از واقعی بودن خاستگاه و مشخصه‌های تصویر مدنظرتان اطمینان حاصل کنید.

10. هنگام مواجهه با خبر، اعتقادات و احساسات خود را دخالت ندهید. اگر گزارشی تعصبات شما را تحریک می‌کند، به احتمال زیاد، عامدانه به همین منظور طراحی شده است و درصد جعلی بودن آن افزایش می‌یابد.

11. اگر از صحت مطلبی مطمئن نیستید، لطفاً اصلاً آن را به اشتراک نگذارید (Baker,2017).

 

 

کلام پایانی

با اینکه سیاستمداران اندکی دیر دریافتند که رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی به شهروندان و ترویج دموکراسی عملکردی مناسب ندارند و واسپاری مسئولیت در این زمینه به آن‌ها به غایت دشوار است، در نهایت، بار مسئولیت را از فرستنده به مخاطب منتقل کردند، کما اینکه بسیاری از دولت‌ها و دستگاه‌های نظارتی از چنین رویکردی بهره می‌برند. ظاهر امر چنین به نظر می‌رسد که برنامه‌ها و عملکردها در مسیر توانمند‌سازی مصرف‌کنندگان طراحی و اجرا می‌شوند. اما به واقع دولت از مسئولیت خود در مواجهه و برخورد با مشکل اخبار جعلی در یک چشم‌انداز رسانه‌ای که به‌طور فزاینده قواعد بازار آزاد آن را هدایت و کنترل می‌کند، شانه خالی می‌کند.

چارلی بکت که 20 سال تجربه روزنامه‌نگاری ارشد داشته و اکنون مدیر بخش رسانه‌ها و ارتباطات در دانشکده اقتصاد لندن است، در این‌باره استدلال می‌کند در زمانه‌ای که غبار غلیظ اخبار جعلی، فضای ارتباطی و افکار عمومی را بیش از پیش تیره و تار کرده، نیاز روزافزون به خبرنگاران و روزنامه‌نگاران حرفه‌ای برای شفاف‌سازی حداکثری، کتمان‌ناپذیر است. به‌ویژه در دوران
 رهبرانی چون ترامپ که روزنامه‌نگاری جریان اصلی، نسبت به انجام نقش سنتی خود در «گفتن واقعیت به اصحاب قدرت» مسئولیتی بیشتر دارد
(Buckingham, 2017).

چالشی گسترده‌تر از روزنامه‌نگاری غیرحرفه‌ای در رسانه‌ها، خاصه رسانه‌های اجتماعی، نیز وجود دارد. ایوگنی مـاروزوف، نویسنده و محقق اهل بلاروس که حوزه فناوری را از منظر سیاسی و اجتماعی بررسی می‌کند، معتقد است ادامه حیات  خبر جعلی، به‌دلیل وجود مدلی از کسب و کار است که وی آن را سرمایه‌‌داری دیجیتالی می‌نامد؛ بازار اقتصادی بسیار پرسود، با گردش مالی هنگفت از طریق تملک داده‌های الکترونیکی شخصی. یکی از اشکال سرمایه‌داری دیجیتال این است که گوگل و فیس‌بوک در حال حاضر بیش از 70 درصد از کل هزینه صرف شده برای تبلیغات برخط در آمریکا را به خود اختصاص داده‌اند و این سهم به تدریج در حال افزایش است. در کنار گوگل و فیس‌بوک نام‌هایی دیگر هم وجود دارند که به کمک پلتفرم‌های مختلفشان، به‌طور تقریبی می‌توانند تمام فعالیت‌های برخط افراد را کنترل کنند.

هر شرکت اینترنتی بر دو اصل استوار است: اول اینکه مخاطب و کاربرانی بسیار زیاد جذب کند که به خدمات این شرکت وابسته شوند و دوم اینکه از این کاربران درآمد‌زایی کند. درآمدهای کلان به‌طور معمول از زیر پا گذاشتن قوانین رایج تجارت، سوءاستفاده از نقاط ضعف این قوانین و حتی امتناع از اجرای قوانین به دست می‌آیند. بسیاری از شرکت‌های اینترنتی از حفره‌ها و خلأ‌های قانونی اینترنتی استفاده می‌کنند و از این راه‌ها برای جلب‌نظر کاربران و درآمد‌زایی بیشتر بهره می‌جویند. این شرکت‌های اینترنتی با ایجاد تأثیر شبکه‌ای  می‌توانند کاربران بیشتر و در نهایت درآمد بیشتر به چنگ آورند (اقتصاد آنلاین، 1396).

ماروزوف می‌گوید که اگر بنا بر به چالش کشیده شدن معضل اخبار جعلی است، در بدو امر باید قدرت عظیم تبلیغات دیجیتال و ابر‌شرکت‌هایی که بر بستر آن رشد می‌کنند، به چالش کشیده‌شود. این صاحب‌نظر حوزه فناوری مانند پاول میسون روزنامه‌نگار و استاد مدعو دانشگاه ولور همپتون، و کثیری دیگر از فعالان حوزه رسانه، خواستار تنظیم مقرراتی کارا از سوی دولت‌ها، توأم با حضور جدی‌تر و مسئولانه‌تر دولت‌ها برای از بین بردن انحصار شرکت‌هایی هستند که در صنعت اطلاعات‌عمومی اشتهار دارند. بعضی‌ها اما اصلاح و تغییر قوانین را کاری پیچیده‌تر می‌دانند.

داگلاس راشکوف، تحلیل‌گر رسانه، که یکی از اولین افرادی است که پتانسیل فضای برخط اینترنت را در اوایل دهه 1990 تشخیص داد، در این باره می‌گوید: از زمانی که اینترنت به وجود آمده، قوانین هم بوده‌اند، اما بسیار ضعیف. افراد ضد اجتماعی  که از رایانه در مقام ابزاری برای عملکردهای مخرب استفاده می‌کنند، قانون و مقررات را دشمن خود می‌پندارند. آن‌ها بهترین و باهوش‌ترین افراد را برای انجام عملیات پیچیده هک در اختیار گرفتند. بسیاری از نوجوانان به همین دلیل به زندان افتادند و محکوم شدند، اما دولت‌ها اجازه دادند فضای وب و اینترنت به شکل یک منطقه آزاد شکل بگیرد و براساس قوانین خاص خود پیش رود. این چیزی بود که در سال 1996 بنیاد پیشروان علم الکترونیک به شکل سند منتشر کرد که نشان می‌داد اینترنت مکانی فراتر از درک قانونی است و دولت‌ها در مورد وضع قانون برای اینترنت و شرکت‌های اینترنتی هیچ حق اخلاقی ندارند!

در آن زمان، دولت بیل‌کلینتون رئیس‌جمهوری وقت آمریکا از اینکه به شکوفایی ایده اینترنت که راهی جدید برای توسعه تجارت است، کمک کرده، رضایت داشت. آن‌ها فکر می‌کردند اینترنت به یک منطقه آزاد تجاری آن هم بدون نیاز به پرداخت مالیات بدل می‌شود. (اقتصاد آنلاین، 1396) در نهایت عدم ورود دولت‌ها به فضای اینترنت جهت وضع قوانین و مقررات، این دنیای گسترده را به مکانی برای بروز و ظهور تمام اشکال سرمایه‌داری دیجیتالی و سوء‌استفاده‌های برخط از جمله تولید و انتشار اخبار جعلی بدل کرد.

 

منابع

1. اقتصاد آنلاین (1396). عزم جهانی برای فیلترینگ در اینترنت

https://goo.gl/dUVqgK

2. اکبرپور، نیما (2017). اخبار جعلی. کلیک (بی‌بی‌سی فارسی). قسمت 912.

www.youtube.com/watch?v=pDLZ5XALTMk&feature=youtube

3. سایت انتخاب (1396)، ترامپ: حق ابداع عبارت «اخبار جعلی» برای من است!

https://goo.gl/yNgpyw

4. دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها  (1396). نخستین نشست تخصصی رسانه، منابع نامعتبر و اخبار جعلی.

https://goo.gl/J3afpW

5. سلطانی فر، محمد؛ سلیمی، مریم؛ فلسفی، سید غلامرضا (1396). اخبار جعلی و مهارت‌های مقابله با آن. فصل‌نامه رسانه، دوره 28، شماره 3، شماره پیاپی 108، صفحه 43-69.

6. شارا (1396). فیک نیوز «عبارت سال» شد.

 www.shara.ir/view/31719/%D9%81%DB

7. عصر ایران (1396). دیکشنری آکسفورد «پساحقیقت» را کلمه سال خواند.

https://goo.gl/o7yiVt

8. Baker, Frank (2017), Fake News Edition,

http://frankwbaker.com/mlc/fake-news-recommendations

9.Buckingham, David (2017), Fake news: is media literacy the answer?,

https://davidbuckingham.net/2017/01/12/fake-news-is-media-literacy-the-answer/?blogsub=confirming#blog_subscription-3

(منبع:سازمان پژوهش وزارت آموزش و پرورش)

یک استاد دانشگاه با بیان نقش مهم فضای مجازی در اطلاع رسانی بحران ها گفت: مسئولان باید فضای مجازی را به عنوان رسانه مکمل باور و درک و برای استفاده از آن در بحران ها برنامه ریزی و استفاده کنند.

به گزارش تسنیم، اکبر نصراللهی در نشست نقد و بررسی پوشش خبری زلزله که در دانشگاه تهران برگزار شد با بیان نقش مهم فضای مجازی در اطلاع رسانی بحران کار گفت: مسئولان باید فضای مجازی را به عنوان #رسانه_مکمل باور و درک و برای استفاده از آن در بحران ها برنامه ریزی و استفاده کنند.

این استاد دانشگاه گفت: اگر اراده ای برای شناخت درست فضای مجازی باشد و از آن به عنوان رسانه مکمل استفاده شود به نفع مردم و کشور خواهد بود ولی اگر مسئولان و رسانه های سنتی از نقش و اهمیت و کاربرد آن در بحران غفلت کنند خود درمقابل آن قرار بگیرند، قطعا عرصه را خواهند باخت.

نویسنده کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران با اشاره به ضعف های اطلاع رسانی در پلاسکو گفت: سخنگوی ستاد بحران و سایر مسئولان در آتش سوزی پلاسکو و زلزله های اخیر به
صراحت و مستمر از مردم درخواست می کردند: "اخبار را فقط از صدا و سیما دنبال کنند" بدیهی است وقتی رسانه های رسمی از جمله رسانه ملی به هر دلیلی درون و برون رسانه ای نمی توانند اخبار را با سرعت و جامعیت انتشار دهند، مردم به فضای مجازی روی خواهند آورد و نتیجه این درخواست و اصرار محروم‌کردن دستگاههای متولی بحران از ظرفیت فضای مجازی و رهاسازی و واگذاری آن است.

به گفته دکتر نصراللهی، در زلزله ازگله اگر چه شبکه خبر به لحاظ شاخص سرعت نسبت به قبل، خوب پخش کرد و اخبار 22.30 شبکه دوم سیما در اولین بخش خبری بعد از زلزله، آن را در اولویت اول پوشش داد و روزنامه محلی خراسان و شبکه استانی کرمانشاه به لحاظ برخی شاخص ها، پوشش درخور قدردانی داشت اما  هفده روزنامه سراسری از جمله روزنامه دولتی ایران و جام‌جم در روز بعد از زلزله این موضوع مهم را پوشش ندادند ، رادیو پیام در اطلاع رسانی آن 40 دقیقه تاخیر داشت و اخبار 22 شبکه سوم سیما آن را در آخرین خبر خود پخش کرد.

وی افزود: شبکه خبر و شرق، کیهان،همشهری و شهروند محل وقوع زلزله 21 آبان را اشتباه اعلام‌ کردند و سخنگوی ستاد همیشه در بحران کشور در بخش خبری 22.30 رادیو پیام اعلام کرد خوشبختانه زلزله 7.3 ریشتری ازگله تلفات نداشت.

 نصراللهی با اشاره به اطلاعات مصداقی فوق و عملکرد ضعیف مسئولان و رسانه های رسمی افزود: اگر مسئولان نیاز مخاطبان به خبر را در بحران ها بموقع و جامع پاسخ ندهند و شبکه های مجازی را مقابل و دشمن خود بدانند و به آنها اطلاعات ندهند،آنها خبرهای شان را از مجاری غیررسمی تهیه و منتشر می کنند و در این صورت احتمال انتشار اخبار جعلی و شایعات افزایش می یابد؛ پدیده ای که در زلزله های سال قبل شاهد بودیم.

نصرالهی افزود: باید بپذیریم که فضای مجازی نیاز و و بخش مهمی از زندگی مردم است و قبول کنیم سلایق و منابع خبری مردم عوض شده است، مردم در آرایش رسانه ای جدید ،فقط مخاطبان رسانه های سنتی و رسمی نیستند و میزان وقتی که در تمام دنیا در فضای مجازی صرف می شود از رادیو و تلویزیون پیشی گرفته است؛ بنابراین در چنین شرایطی نباید فضای مجازی را مقصر دانست ، باید بپذیریم که مسئولان و رسانه های رسمی مقصر هستند که این ظرفیت را درک و به درستی از آن استفاده نکرده اند.

به گفته نویسنده راهنمای پوشش خبری ، بسیاری از مسئولان در فضای ایزوله هستند و نمی دانند در بیرون از دفتر و اداره شان چه می گذرد؛ تا وقتی که اینگونه باشد و نخواهند از ابزارهای جدید رسانه ای استفاده و تغییرات پیرامون خود را درک کنند و خود را با ان انطباق دهند ، یقینا در اطلاع رسانی بویژه در شرایط بحران بازنده خواهند بود.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: سرعت پوشش اخبار رسانه های رسمی داخلی در بحران ها بهتر و فاصله بین زمان وقوع خبر تا زمان انتشار نسبت به قبل کمتر شده است ولی در مقابل دسترسی ارزان و کامل مردم به انواع رسانه ها و توقع آنها از مسئولان و رسانه ها هم برای پوشش بموقع و جامع اخبار در بحران ها افزایش یافته است؛ بنابراین در اطلاع رسانی بحران ضروری است مسئولان متناسب با رشد تکنولوژی و بالا رفتن سطح توقع و دسترسی مخاطبان اقدام کنند و خودشان را با این وضعیت جدید تطبیق دهند و اگر تطبیق ندهند مردم صبر نخواهند کرد که نیازهای خبری شان را مثل گذشته با تاخیر چند ساعته و یک طرفه از خبرگزاری ،تلویزیون یا رادیو و مطبوعات تامین کنند.

 نصراللهی برخورد رویدادی، بی توجهی یا توجه ناکافی به ظرفیت فضای مجازی، تعارض اماری، مکانی و محتوایی ، بهره برداری سیاسی، شروع دیر هنگام و خروج زودهنگام از پروسه اطلاع رسانی و بی توجهی به پدیده سلبریتی ها و بی اعتمادی یا اعتماد پایین مردم به متولیان رسمی مدیریت بحران و تحلیل محور نبودن اخبار بحران را از مهمترین اشکالات اطلاع رسانی زلزله های سال گذشته اعلام کرد.

مدیران شبکه اجتماعی فیس بوک که به علت ناتوانی در زمینه مقابله با اخبار جعلی به شدت تحت فشار هستند، می گویند قصد دارند به طور جدی با این پدیده مقابله کنند.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از مشبل، مارک زاکربرگ مدیرعامل فیس بوک می‌گوید برنامه‌های جدیدی برای کاستن از میزان نمایش اخبار دروغین در فید خبری کاربران فیس بوک دارد و امیدوار است بتواند این رقم را به صفر برساند.

برای شناسایی این اخبار، میزان دقت اخبار ارسالی در فیس بوک توسط اشخاص ثالث و کارمندانی که به همین منظور استخدام شده‌اند، کنترل می‌گردد و اگر دقت این اخبار پایین تشخیص داده شود، اخبار یاد شده به عنوان اخبار غیر قابل اعتماد علامت گذاری می‌شوند و در نهایت از فیدهای خبری حذف می‌شوند.

قرار است از فناوری هوش مصنوعی هم برای شناسایی بهتر این نوع اخبار استفاده شود، اما تکمیل فرایند شناسایی و حذف اخبار جعلی تنها بر مبنای بررسی تک تک آنها توسط نیروهای متخصص انسانی صورت می گیرد.

فیس بوک این روزها به علت نقض حریم شخصی کاربران خود توسط موسسه دانشگاهی کمبریج آنالیتیکا هم به شدت تحت فشار قرار گرفته و حتی کنگره آمریکا شخص مارک زاکربرگ را برای بررسی موضوع احضار کرد و وی طی دو روز پاسخگوی سوالات طرح شده بود.