ITanalyze

بیش از پنج ماه از تشدید فیلترینگ در کشور گذشته است و امیدی به رفع محدودیت‌های اینترنت نیست. دولت برای حمایت از کسب‌وکارها، پلتفرم‌های بومی را پیشنهاد داده اما شواهد نشان می‌دهد هم صاحبان کسب‌وکار هم خریداران همچنان تمایل بیشتری برای حضور در اینستاگرام فیلتر شده دارند.

فرارو - کمتر از ۱۰ سال قبل اگر کسی به ما می‌گفت قرار است کسب‌وکار‌های سنتی فعالیت خود را به‌صورت آنلاین و از بستر پلتفرم‌های گوناگون آغاز کنند و ما به‌عنوان خریدار با دسترسی به کالای موردنظرمان تنها یک کلیک فاصله داریم، سخت باور می‌کردیم. اما این اتفاق با حضور پلتفرم‌های نوپای فروش محصولات و ارائه خدمات در کشور ما رخ داد و دنیای دادوستد را وارد فاز جدیدی کرد. دنیایی که همه چیز در آن مجازی است و می‌توانی کالا یا خدمتی که نیاز داری را در یک فضای مجازی انتخاب و آن را دریافت کنی.

سال ۹۲ درحالی‌که بنا بر آمار سازمان رسمی تعداد کاربران فعال اینترنت ۴ میلیون نفر در کشور بود، برخی کسب‌‎وکار‌هایی که الان بیش از ۵۰ میلیون کاربر فعال دارند، کار خود را در فضای مجازی آغاز کردند. افزایش ضریب نفوذ اینترنت در دنیا و به‌تبع آن در ایران، کسب‌وکار‌ها را به سمت اینترنتی شدن سوق داد.

از چند سال قبل در کنار کسب‌وکار‌های بزرگ و صاحب‌نام، مشاغل خرد و نوپا وارد فضای مجازی شدند. اولین مقصد کسب‌وکار‌های ایرانی پیام‌رسان تلگرام بود. ساخت کانال، ارائه فیلم و عکس، پاسخگویی به سؤالات مطرح شده و ادامه‌دادن ارتباط تا فروش محصول همگی در این شبکه انجام می‌شد. در کنار این امکان، مردم با اینستاگرام نیز آشنا شدند.

اردیبهشت ۱۳۹۷ که این پیام‌رسان برای همیشه فیلتر شد، کاربران تلگرام به شبکه اجتماعی اینستاگرام مهاجرت کردند. فضایی که بیش از تلگرام می‌توانست پاسخگوی نیاز آن‌ها باشد و کسب‌وکارشان را بدون دریافت هزینه به دیگران معرفی کند. اینستاگرام در کنار مزیت‌هایی که برای کسب‌وکار‌ها ایجاد کرده بود، شغلی به وجود آورد به نام اینفلوئنسر. افراد تأثیرگذاری که در ازای دریافت هزینه، کسب‌و‌کار افراد را تبلیغ می‌کردند.

تعداد کاربران اینستاگرام از ۲۴ میلیون کاربر در سال ۹۶ به ۴۸ میلیون کاربر در سال ۱۴۰۰ رسید (بر اساس پژوهش‌های بتا) و رشد ۲ برابری ظرف مدت چهار سال نشان می‌دهد این شبکه اجتماعی توانسته موفق عمل کند.

شهریور امسال با فیلترشدن اینستاگرام و واتس‌اپ و محدودیت‌هایی که در دسترسی به اینترنت ایجاد شد، تمام تلاشی که کسب‌وکار‌های بزرگ و کوچک برای برندینگ و تبلیغات در اینستاگرام انجام داده بودند به یکباره از بین رفت.

فیلتر این شبکه اجتماعی پرطرفدار در کشور، مانند آب سردی بر بدنه کسب‌وکار‌هایی بود که تمام توان مالی خود را برای تبلیغ و بالابردن پیج خود در این شبکه اجتماعی گذاشته بودند. در بستری که فیلتر هر روز ابعاد گسترده‌تری به خود می‌گیرد و دسترسی به فیلترشکن‌ها نیز چند ساعت بیشتر اعتبار ندارد، کسب‌و‌کار‌های خرد هر روز کوچک‌تر و کم‌توان‌تر شدند و بسیاری از آن‌ها عطای کار را به لقای آن بخشیدند.

اواخر مرداد ۱۴۰۱ «ابوالحسن فیروزآبادی» دبیر شورای‌عالی فضای مجازی کشور در نشست شورای اداری استان مازندران اعلام کرد: ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار واحد صنفی مجازی در کشور تنها در اینستاگرام فعال است. اگر به همین آمار رسمی نیز استناد کنیم، می‌توانیم دریابیم که باگذشت حدود پنج ماه از فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ چه آسیبی به بدن نحیف کسب‌وکار‌های خرد و خصوصاً مشاغل خانگی وارد شده است.

بسیاری از مادران سرپرست خانوار، دانشجویان و تمام کسانی که سرمایه اولیه برای راه‌اندازی مغازه نداشتند، در این فضای فیلتر شده صاحب‌کار شده بودند و می‌توانستند معاش خود را تأمین کنند. اما اکنون نه‌تن‌ها کسب‌و‌کار‌های خرد، بلکه پلتفرم‌های بزرگی مانند صباایده اعلام کردند مجبور به تعدیل ۵۰ نیروی بازرگانی خود شدند.

بسیاری از فعالان حوزه امنیت، برندینگ، بازرگانی و تولید محتوا اکنون بیکار هستند تعدادی از کسب‌وکار‌های حوزه فناوری اطلاعات مجبور به خداحافظی شدند که این مسئله با هدف‌های کلان دولت برای حمایت از کسب‌و‌کار‌های دانش‌بنیان منافات دارد. آمار دیگری که نشان می‌دهد فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی چقدر می‌تواند بر زمین‌زدن کسب‌وکار‌های خرد و نوپا، تأثیرگذار باشد گزارش عملکرد تجارت الکترونیکی است که مدتی قبل توسط مرکز توسعه تجارت ارائه شد.

در این گزارش منتهی به سال ۱۴۰۰ ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی کشور ۱۲۳۷هزار میلیارد تومان برآورد شده است. ۸۰ درصد از کالا یا خدمات واحد‌های تجارت الکترونیکی از طریق شبکه‌های اجتماعی، ۲۸ درصد از طریق پیام‌رسان‌ها و ۲۴ درصد از طریق نرم‌افزار‌های تلفن همراه ارائه شده است. این آمار نیز مهر تأیید دیگری بر تأثیرگذاری شبکه‌های اجتماعی در فروش کسب‌وکار‌های خرد دارد.

آمار دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد و بر وخامت تأثیر فیلترینگ به کسب‌وکار‌ها صحه گذاشت مربوط به‌نظام صنفی رایانه‌ای تهران درباره تأثیر محدودیت‌ها و قطع اینترنت بر کسب‌وکار‌ها است که نشان می‌دهد از زمان قطع اینترنت تا ۱۷ مهرماه، بیش از ۴۱ درصد شرکت‌ها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را از دست داده‌اند و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند.

اکنون که بیش از پنج ماه از آغاز فیلترینگ در کشور می‌گذرد و صحبت‌های مسئولین نشان می‌دهد امیدی به رفع فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ نیست، کسب‌وکار‌های خرد به این یقین رسیده‌اند که باید به دنبال راه چاره‌ای برای تأمین معاش خود باشند. دولت برای حمایت از کسب‌وکارها، پلتفرم‌های بومی را پیشنهاد داده و آیین‌نامه‌ای برای حمایت از آن‌ها تدوین کرده است. اما شواهد نشان می‌دهد هم صاحبان کسب‌وکار هم خریداران همچنان تمایل بیشتری برای حضور در اینستاگرام فیلتر شده دارد. دلیل آن نیز زیرساخت مناسبی است که در این پلتفرم برای نمایش قابلیت‌های کسب‌وکار و تعامل با کاربر وجود دارد.

بررسی میدانی در بازار موبایل نشان می‌دهد که امیدی به کاهش قیمت‌ها در آینده نیست. فیلترشکن هم‌چنان در صدر است و مردم اعتمادی به پیام رسان‌های داخلی ندارند.

به دنبال مسدود شدن پیام رسان‌های واتس‌آپ و اینستاگرام از انتهای شهریورماه، رجیستر نشدن گوشی اپل ۱۴، افزایش حق گمرکی گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار از ۱۲ درصد به ۱۵ درصد در لایحه سال آینده بودجه کشور و افزایش نرخ ارز در چند ماه اخیر، بازار گوشی و تعمیرات موبایل با نوسان زیادی همراه بوده و مشکلاتی را برای مردم بوجود آورده است.

موضوعی که موجب نصب و استفاده چشمگیر از فیلترشکن‌ها، استفاده مجدد کاربران ایرانی از تلگرام و به گزارش خبرآنلاین و فرارو، موجب ایجاد شوک‌های قیمتی، دوبرابر شدن قیمت آیفون ۱۳ (افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصدی نسبت به سه ماه گذشته) و کمیاب شدن آن در بازار، رشد قیمتی ۱۰ تا ۳۰ درصدی پرچمداران سامسونگ، افزایش یک تا دو و نیم میلیون تومانی گوشی‌های میان رده و اقتصادی و افت پرچمداران شیائومی در بازار موبایل ایران شده است.

قیمت‌های ارزی

قیمت دلار میدان فردوسی در روز پنجشنبه ۴۳ هزار و ۷۰۰ تومان بود، دلال‌ها می‌گفتند که صبح ۴۳ هزار و ۵۰۰ تومان بوده و تاکید می‌کردند که شنبه بالای ۴۴ هزار تومان است. یکی از دلال‌ها در پاسخ به اینکه چرا همه می‌گویند که شنبه قیمت‌ها بالاتر می‌رود گفت «چون قرار است دوباره تحریم شویم». اشاره به تحریم اروپا که جمعه اعلام شد و قیمت دلار هم طبق پیش‌بینی‌ها بالاتر رفت.

بررسی انصاف نیوز از قیمت‌های پنجشنبه ۲۹ دی در پاساژ چارسو و علاالدین حاکی از تغییر چندین باره قیمت‌ها در این روز است. امیر یکی از فروشندگان نمایندگی شیائومی، در رابطه با حباب بازار موبایل و احتمال کاهش قیمت‌ها می‌گوید: مدتی است که قیمت‌ها مرتب افزایشی است و به نظر می‌رسد که در آینده گوشی گرانتر هم می‌شود؛ مطمئن باش که اگر امشب بگیری، ارزان‌تر گرفته‌ای، از مدیریت به ما اعلام کرده‌اند که شنبه قرار است لیست جدیدی بدهند، که این به معنی افزایش قیمت است.

وحید که در فروشگاه دیگری کار می‌کند، قیمت امروز پنجشنبه‌ی آیفون ۱۲ مشکی که بعدازظهر همان روز ۴۲ میلیون تومان شده را ۳۷ میلیون تومان عنوان می‌کند و می‌گوید: چون مغازه ما کنار ورودی است، خیلی وقت‌ها کسی آمده قیمتی گرفته و رفته تا چرخی بزند، اما در همین بین قیمت‌ها بیشتر شده است. امروز ردمی نوت ۱۱ پرو را به یکی از مشتری‌ها ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان قیمت دادم، اما بعد که برگشت، ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بود!

او در رابطه با احتمال کاهش قیمت در ماه‌های آینده می‌گوید که از ۱۳ سالگی تا حالا که ۳۰ ساله است در بازار موبایل بوده و تاکنون به یاد ندارد که قیمت‌های زیاد شده، کاهش پیدا کرده باشند و در ادامه تاکید می‌کند که قیمت گوشی با قیمت دلار بالا می‌رود، اما پایین نمی‌آید.

 وحید در ادامه می‌گوید: این موضوع تنها وقتی رخ می‌دهد که دولت دلار واردات گوشی را تأمین کرده باشد، که با تأمین دوباره ارز و شروع واردات، قیمت‌ها به حالت قبل برمی‌گردند.

اما نسترن که در دیجی لند کار می‌کند، از کاهش قیمت‌های چهارشنبه خبر می‌دهد و با اشاره به زمان چاپ لیست‌های قیمت پنجشنبه می‌گوید: برخلاف بازار کاهشی دیروز، این سومین لیست قیمت افزایشی است که امروز به ما داده‌اند.

او که کاهش قیمت گوشی را با توجه به افزایشی بودن قیمت دلار بعید می‌داند، در پاسخ به اینکه قیمت گوشی با دلار چند تومانی قیمت گذاری می‌شود می‌گوید: من که وارد کننده نیستم تا این چیزها را بدانم، اما فکر می‌کنم که بر اساس قیمت بازار آزاد باشد.

تعیین‌کننده‌های بازار

حمید که از تعمیرکاران زبردست بازار موبایل است در پاسخ به اینکه آیا بازار موبایل دارای مافیای خاصی است که قیمت‌ها را تعیین می‌کند می‌گوید: من یک تعمیرکار جز هستم و از چند و چون چیزی که در بالا اتفاق می‌افتد خبر ندارم. حداکثر ارتباط من با شبکه‌ای از عمده فروش‌هاست.

وحید نیز هم‌چون حمید، ابراز بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: تنها انقدر می‌دانم که وقتی قیمت‌ها بالا می‌رود، عمده فروشان و وارد کنندگان اصلی دیگر قیمت‌های خود را پایین نمی‌آورند.

اما احسان که از فعالین بازار موبایل و کامپیوتر و پشتیبان برخی از شرکت‌ها و دفاتر است، درباره‌ی تعیین‌کننده‌های بازار موبایل ایران معتقد است: کسی که در این بازار کار کرده می‌داند که ابریشمچی‌ها که قبلاً وارد کننده عمده نوکیا بودند، امروز هم وارد کننده عمده سامسونگ، اپل و برندهای دیگراند. بیشترین درصد گوشی‌های کشور توسط این گروه وارد کشور می‌شود و دیگر وارد کنندگانی که نامشان مطرح است، تأثیر چندانی بر بازار موبایل ندارند.

حسن نیز که یکی دیگر از تعمیرکاران است، با اشاره به طرح ریجستری سامانه همتا می‌گوید: تا قبل از اجرای این طرح، اکثر گوشی‌ها به صورت قاچاق وارد کشور می‌شدند و تعداد وارد کنندگان زیاد بود. اما حالا سهم بیشتر واردات دست یک یا چند شرکت است.

حسن در ادامه می‌گوید: در واردات قانونی هم انحصار وجود دارد و برخی از این شرکت‌ها برای سود بیشتر، اقدام به وارد کردن گوشی‌های «های‌کپی» به عنوان گوشی اصلی می‌کنند و چون این گوشی‌ها به شیوه قانونی وارد شده‌اند، رجیستری شده و وارد بازار می‌شوند. این مساله بیشتر در گوشی‌های نوکیای ساده و دوربین دار دیده می‌شود.

فیلترشکن هم‌چنان در صدر

حمید مهم‌ترین خواسته نرم افزاری مردم را نصب و تعویض فیلترشکن می‌داند و می‌گوید: چون فیلترشکن‌ها بر روی گوشی‌های با اندروید کمتر از ۵ کار نمی‌کنند، بسیاری به ناچار گوشی‌های خود را عوض کرده‌اند.

به گفته حمید، با فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی، کسب و کارهای مردم سخت و مختل شده است و در پاسخ به اینکه امکان استفاده از پیام رسان‌های داخلی نیز وجود دارد می‌گوید: کسی در پیام‌رسان‌های داخلی نیست و مردم علاقه‌ای به استفاده از آنها ندارند.

احسان هم از نصب فیلتر شکن و سپس برنامه‌های پیام رسان و شبکه‌های اجتماعی به عنوان اصلی‌ترین خواسته امروز مردم در بازار یاد می‌کند و در خصوص نصب و استفاده از پیام رسان‌های داخلی می‌گوید: تنها ادارات دولتی و برخی دفاتر و شرکت‌های خصوصی که برای ارتباط کاری خود ناچار به استفاده از پیام رسان‌های داخلی هستند، اقدام به نصب آنها کرده‌اند، اما عموم مردم اقبال و اعتمادی به پیام رسان‌های داخلی ندارند.

او ادامه می‌دهد: یکی از دفاتر خدمات الکترونیک شهری که آن را پشتی‌بانی می‌کنم، یک خط را برای ایتا و ارتباط کاری خود قرار داده‌اند، اما هیچ یک از کارمندها، پیام رسان‌های داخلی را بر روی گوشی خود نصب نکرده‌اند.

حسن نیز نرم افزار اول این روزهای بازار ایران را فیلترشکن می‌داند و می‌گوید: بنا به خواسته معلمان و برای شرکت در کلاس و انجام تکالیف، برخی از والدین به دنبال نصب نرم افزارهای داخلی هستند، اگرچه تمایلی به انجام این کار ندارند و طبق گفته خودشان با نصب این برنامه‌ها، اطلاعات شخصیشان امنیت ندارد.

اما او دلایل استفاده از فیلترشکن را متفاوت می‌داند و اضافه می‌کند: گروهی به دنبال سرگرمی درشبکه‌های اجتماعی هم‌چون واتس‌آپ و اینیستاگرام و … هستند و به دلیل عادت و جالب بودن، این برنامه‌ها را دوست دارند تا روزمرگی خود را بگذرانند. اما گروهی دیگر به ویژه از طریق تلگرام و اینیستاگرام کسب درآمد می‌کنند که نصب فیلترشکن برای حفظ کسب و کارشان است. گروه دیگری هم هستند که برای ارتباط با فرزندان خود در خارج از کشور و یا تماس‌های صوتی و تصویری، به صورت روزانه از این پیام رسان‌ها استفاده می‌کنند.

این تعمیرکار موبایل در رابطه با تأثیر فیلترینگ بر روی انتخاب گوشی‌های تلفن همراه می‌گوید: فیلترینگ هیچ تاثیری بر بازار برندهای مختلف ندارد، چون برای همه گوشی‌ها و سیستم عامل‌ها فیلترشکن وجود دارد، تنها به دلیل وجود تحریم‌ها، محدودیت‌هایی در برند اپل برای نرم افزارهای داخلی که نیاز به گسترش و تبلیغ دارند وجود دارد.

او در ادامه نیز می‌گوید: باتوجه به پیشرفت تکنولوژی و اینکه نرم افزارها مرتب به روزرسانی می‌شوند، بسیاری از فیلترشکن‌ها بر روی گوشی‌های قدیمی کار نمی‌کنند؛ به همین خاطر صاحبان این دست از گوشی‌ها، ناچار به خرید گوشی‌های جدید می‌شوند.

رونق تعمیر و بازار دست دوم

حمید در رابطه با رفتار اقتصادی مردم نسبت به شرایط کنونی می‌گوید: برخلاف گذشته که با ایجاد شوک به بازار، مردم برای خرید هجوم می‌آوردند، با خالی شدن دست مردم، بازار از رونق افتاده است. از طرفی مشتری گوشی‌های اپل و پرچمدار، به گوشی‌های ارزان‌تر و اقتصادی روی آورده‌اند.

این تعمیر کار موبایل ادامه می‌دهد: اتفاق مهم دیگری که افتاده رواج بازار گوشی‌های دست دوم و تعمیری است. چندین ماه است که مشتری به امید آنکه قطعه‌ای را گیر بیاوریم و گوشیش را تعمیر کنیم، موبایلش را به ما سپرده است، در حالی که در گذشته اغلب به سراغ خرید گوشی جدید می‌رفتند.

حسن در این رابطه می‌گوید: قشرهای کم درآمد جامعه تلاش می‌کنند تا با موبایل‌های قدیمی خود سازش کنند یا مشتری بازار دست دوم می‌شوند و در صورتی که نیاز شدیدی به خرید گوشی نو داشته باشند، ازشیوه اقساطی استفاده می‌کنند. قشر متوسط جامعه نیز که اغلب موبایل به روز دارند و یا توانایی خرید آن را دارند، با توجه به وضعیت اقتصادی نامناسب امروز، این موضوع برایشان اولویت ندارد. گروه دیگر هم قشر مرفه هستند که هیچ محدودیتی برای آنها وجود ندارد و همیشه به دنبال بهترین برندها و گوشی‌های لوکس هستند، که اکثراً از گوشی‌های اپل استفاده می‌کنند.

متیو پرینس، مدیرعامل شرکت کلادفلر در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس گفت با وجود اینکه یکی از مقامات ارشد کاخ سفید از شرکت آنها درخواست کرده است تا به دور زدن سانسور اینترنت در ایران کمک کنند اما تحریم‌های آمریکا مانع از انجام این کار است.
طبق گزارش سی‌ان‌ان، پرینس که شرکتش نرم‌افزاری را می‌سازد که از کاربران در برابر حملات سایبری محافظت می‌کند و به دور زدن فیلترینگ در کشورهای استبدادی کمک می‌کند، گفت: «تماسی از یک مقام ارشد در کاخ سفید داشتم که ازمن پرسید که آیا می‌توانیم همان کاری را که در روسیه انجام می‌دهیم در ایران انجام دهیم؟»

وی گفت که پاسخش به این مقام منفی بوده است. چراکه تحریم‌ها مانع از ارسال تجهیزاتمان در ایران شده است.

ایران در اعتراضات ماه‌های اخیر اقدام به ایجاد اختلال‌های گسترده در اینترنت کرده‌اند.

از سوی دیگر مقامات ایالات متحده تلاش کردند تا با شرکت اسپیس ایکس ایلان ماسک در تعامل باشند تا همانگونه که ارتباطات ماهواره‌ای مهمی را برای نیروهای اوکراینی در طول جنگ فراهم کرد، این خدمات ماهواره‌ای را در ایران فعال کند.

شرکت کلادفلر در سانفرانسیسکو مستقر است. پرینس گفت که مقام کاخ سفید پیشنهاد کرده است که این شرکت می‌تواند «مجوز» فعالیت در ایران را دریافت کند اما پرینس پاسخ داد که برای این کار «خیلی دیر شده است.»

پرینس، نامی از این مقام کاخ سفید نبرد.

دولت بایدن در ماه سپتامبر برای برخی از شرکت‌های فناوری را از تحریم‌ها علیه ایران مستثنا کرد تا امکان دور زدن فیلترینگ و دسترسی آزاد به اینترنت فراهم شود.

طبق گزارش سی‌ان‌ان به نقل از کارشناسان این اقدام دیرهنگام بوده است چراکه تحریم‌های ایالات متحده به‌طور ناخواسته باعث شد تا توسعه شبکه ارتباطات داخلی ایران تسریع پیدا کند.

علیرغم تحریم‌های سنگین ایالات متحده علیه مسکو با این حال وضعیت روسیه با ایران فرق دارد. به طوریکه آقای پرینس گفت که شرکت کلادفلر پیش از این در روسیه حضور داشت و مردم در آن کشور می‌توانند از فناوری کلادفلر برای دور زدن سانسور استفاده کنند. پرینس مدعی شد که حدود ۱۰ درصد از خانواده‌های روسی از فناوری ضد سانسور کلادفلر استفاده می‌کنند.

منبع: یورونیوز

وزیر ارتباطات در حاشیۀ جلسۀ هیأت دولت امروز اعلام کرد که پنج میلیون گیمر ایرانی از شب گذشته از سامانۀ رادار بازی استفاده کردند.
خبرگزاری برنا - عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، امروز (چهارشنبه) در حاشیه جلسه هیئت دولت و در جمع خبرنگاران از راه‌اندازی سرویس جدیدی برای کاربران بازی‌های رایانه‌ای خبر داد و گفت: در راستای تحقق وعده ریاست محترم جمهوری در ایام انتخابات برای کاهش پینگ و افزایش سرعت بازی‌های آنلاین از روز گذشته سرویس جدیدی برای گیمرها فعال شده است.

وی افزود: یک کاری را با همکاری بخش خصوصی، گیمرها و بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای انجام شده است تا هم شاهد افزایش سرعت بازی و دانلود و کاهش پینگ یا کاهش زمان رفت‌وبرگشت بین دستگاه فرد ازجمله کامپیوتر و موبایل به سرور ارائه‌دهنده بازی باشیم که این سرویس تحت عنوان «رادار بازی» و به آدرس radar.game راه‌اندازی شده است.
زارع پور ادامه داد: گیمرها می‌توانند برای بازی‌های پرکاربردی که در کشور وجود دارد، پینگ بازی را قبل و بعد از ارائه این سرویس ارزیابی کنند. به مرور به این سرویس بازی‌های بیشتری هم اضافه خواهد شد. در این سرویس ابزارهایی طراحی‌شده است که گیمرها می‌توانند با دانلود آن تجربه کاربری خودشان را بهبود ببخشند.
وی تصریح کرد: از شب گذشته که این خبر را در صفحه شخصی خودم در شبکه‌های اجتماعی اعلام کردم، تا الان نزدیک 5 میلیون نفر از آن استفاده کردند که 400 هزار نفر هم به‌طور هم‌زمان از این ابزار استفاده کردند که این نشان می‌دهد تا چه اندازه این سرویس در کشور موردنیاز بوده است و این مسیر ادامه خواهد داشت و برای حوزه‌ها دیگر هم تدابیری می‌اندیشیم تا بتوانیم تجربه کاربری اقشار مختلف که در حال بهره‌مندی از خدمات فضای مجازی هستند را بهبود ببخشیم.
وزیر ارتباطات در ادامه درباره دستور رئیس‌جمهوری برای بهبود سرعت و کیفیت اینترنت نیز گفت: ریاست محترم جمهوری یکشنبه گذشته در جلسه هیئت دولت دستوری را صادر کرده‌اند تا ما برای تسریع دسترسی مردم به فضای مجازی مشکلات را بررسی و برای رفع آن تدابیری بیندیشیم که بلافاصله کارگروه ویژه ای تشکیل شد تا بررسی کنیم که در چه لایه‌هایی مشکلات وجود دارد و آنها را رفع کنیم.
وی افزود: بخشی از مشکلات که پیش‌ از این نیز اشاره ‌کرده بودم، مربوط به مباحث فنی و زیرساختی است و دارای ریشه قدیمی است همچون موضوع عدم توسعه ارتباطات ثابت در کشور که البته برای رفع آن احداث پروژه فیبر نوری منازل و کسب‌وکارها در این دولت کلید خورد و  انشالله در سال 1402 شاهد اتفاقات خوبی در این حوزه خواهیم بود.
زارع پور با بیان اینکه تا الان این پروژه در 10 استان آغاز شده است و به‌سرعت در حال پیشرفت است، خاطرنشان کرد: در حوزه ارتباطات همراه نیز با افزایش ظرفیت شبکه با واگذاری فرکانس‌های جدید به اپراتورها در حال برنامه‌ریزی برای توسعه شبکه هستیم تا شاهد افزایش سرعت و کیفیت اینترنت در کشور باشیم.
وزیر ارتباطات بابیان اینکه بخش‌هایی از مشکلات هم مربوط به خارج از وزارت ارتباطات است و از حوزه اختیارات ما خارج است گفت: ازجمله مشکلات، محدودیت‌هایی است که در طول سالیان گذشته اعمال‌شده و ما نیز در تلاش هستیم تا آن‌هایی را که قابل برطرف کردن است را برطرف کنیم. بعضی از علل این محدودیت ها در طول یک یا دو دهه گذشته از بین رفته است و می‌توان اکنون بازنگری تازه‌ای داشت تا نیاز مردم به فیلترشکن را کم کنیم.
وی افزود: بارها به این موضوع اشاره‌کرده ام که یکی از دلایل کندی و تجربه کاربری بد هم‌وطنان عزیز ناشی از روشن کردن فیلترشکن است و طبیعی است با روشن کردن فیلترشکن، سرعت دسترسی و کیفیت اینترنت کاهش پیدا می‌کند. غیرازاین فیلترشکن‌ها مخاطرات امنیتی دارد که همگی به آن اذعان دارند. تلاش ما این است که بسته پیشنهادی هم در حوزه کاری وزارت ارتباطات و هم برای حوزه‌هایی دیگر تهیه کنیم تا بتوانیم در نهایت شاهد بهبود کاربری هم‌وطنان در استفاده از فضای مجازی باشیم.
زارع پور با بیان اینکه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه مسوول فیلترینگ است که شش عضو از 13 عضو آن از دولت هستند، خاطرنشان کرد: تلاش ما این است که سرویس هایی که مورد نیاز مردم است که مشکل ویژه ای ندارند مثل گوگل پلی که تا شهریور ماه باز بود و استفاده می شد و با توجه به شرایط امنیتی کشور و بنا به نظر مراجع امنیتی، محدودیت هایی روی آن اعمال شد، باز شود و این نظر تخصصی ماست و منتظریم تا این کارگروه در این مورد تصمیم بگیرد و به ما ابلاغ کند.
وزیر ارتباطات با تاکید بر اینکه در زمان برگزاری کنکور شاهد قطع سراسری اینترنت نخواهیم بود، گفت: همان‌طور که هفته گذشته هم اعلام کردیم وزارت علوم درخواستی برای قطع سراسری اینترنت در زمان برگزاری کنکور داشت که در شورای امنیت کشور مطرح شد و ما با قطع سراسری اینترنت مخالفت کردیم و در این جلسه هم با آن موافقت نشد.
وی افزود: آنچه فردا اتفاق می‌افتد این است که از ساعت 7 و نیم تاحدود ساعت 11 و نیم در محدوده حوزه‌های امتحانی کنکور آن‌هم بااطلاع قبلی سایت‌های ارتباطی (BTS) نزدیک حوزه های امتححانی قطع خواهد شد و این قطع ارتباطی هم شامل اینترنت ثابت نمی شود.

بر اساس گزارش کاربران از ساعاتی قبل فروشگاه اپلیکیشن گوگل ( Play Store) روی برخی اپراتورهای موبایل رفع فیلتر شده است. 

فردای اقتصاد - بر اساس گزارشها گوگل پلی روی اپراتورهای ایرنسل و رایتل باز شده و این گمان می‌رود که به زودی در سایر اپراتورها هم در دسترس قرار گیرد.

بزرگترین فروشگاه اپلیکیشن جهان که بسیاری از سرویسهای دستگاه‌های هوشمند را پشتیبانی می‌کند از ۶ آبان در ایران کاملا فیلتر شده بود. 

از یک ماه پیش آن یعنی از مهرماه سال جاری هرچند این فروشگاه اپلیکیشن مسدود نشده بود اما کاربران ایرانی بدون فیلترشکن امکان دانلود اپلیکیشن را نداشتند. 

طی ماه‌های اخیر سرعت اینترنت در ایران به شکل قابل توجهی کند شده و از سوی دیگر فیلترینگ گسترده عملا موجب عدم دسترسی ده‌ها میلیون کاربر ایرانی به بسیاری از سرویس‌های ضروری شده است. 

گروه اقتصادی:فیلترینگ را از هر جهت نگاه کنیم باعث مختل شدن زندگی مردم شده است، از مشکلات آموزشی که برای دانشجویان و دانش‌آموزان به‌دلیل عدم دسترسی به منابع آموزشی به‌وجود آورده تا تعدیل نیرو در استارتاپ‌ها و ضرر مالی به کسب وکار‌های خرد.
 به گزارش خبرآنلاین، در جهانِ مسئولان ارزش زمان چه‌قدر است؟ چون ما زمان‌هایی را از دست می‌دهیم که دیگر جبران نمی‌شود، جوان ایرانی که دغدغه‌اش باید آموزش دیدن و یادگیری باشد حالا به‌دنبال یک وی‌پی‌ان است که به حداقل‌های آموزش وصل شود، یعنی صرفا به دریافت نمونه سوالات یا حذفیات امتحانات دسترسی یابد؛ داستان فیلترینگ سر درازی دارد حالا علاوه بر مردم، زائران و گردشگران هم با این مشکل مواجه شده‌اند.چندی پیش عکسی از خیابان امام رضا در مشهد، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نکته‌ی جالب آن فروشگاه‌هایی است که وی‌پی‌ان به زائران می‌فروشند.مهمانان خارجی به ارتباطات از طریق فضای مجازی نیازمند هستند، اما متاسفانه با توجه شرایط جدید ایران و عدم اطلاع‌رسانی به آن‌ها هنگامی که وارد ایران می‌شوند به‌مشکل برمی‌خورند و اعتراض دارند. این موضوع برای آن‌ها مشکل‌ساز شده است، زیرا دفعات قبل فیلترینگ گسترده وجود نداشته است.
 

• دغدغه گردشگران برای ارتباط با خانواده‌هایشان

یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها در سفر، امنیت گردشگر و ارتباط فرد با خانواده و دوستانش است. علاوه بر این دسترسی به اطلاعات از کشور خودش یا جهان، ساده‌ترین نیاز یک گردشگر تعریف می‌شود.دست‌کم هر گردشگری که به ایران می‌آید مشتاق است که عکس‌هایش از بنا‌های تاریخی و زیارتی را برای خانواده‌اش بفرستد و با آن‌ها گفتگو کند. اما هر بار که پیام‌رسانی را باز می‌کند به نتیجه‌ای نمی‌رسد، یک ارتباط تماس تصویری ساده هم نمی‌تواند با خانواده‌اش داشته باشد. گاهی این گردشگران در سفر دورکاری می‌کنند، اما این ناپایداری اینترنت برای‌شان مشکل‌ساز می‌شود.
 
گردشگران و زائران خارجی تجربه‌ی تلخ مشابه‌ای در آبان ماه سال ۱۳۹۸ هم داشتند سه روز اینترنت به‌طور کل قطع شده بود که یک ضربه سنگینی به‌صنعت گردشگری وارد کرد. آن‌ها سرگردان در شهر‌های ایران بودند و هیچ ارتباطی با خانواده‌های‌شان نداشتند، این مسئله مشکلات فراوانی برای آژانس‌های هواپیمایی و سازمان‌های گردشگری بخش اقامتی پیش آورد، این روز‌ها هم به‌مشکل جدید در شمایل فیلترینگ مواجه شده‌اند.
 فرشید صدیقی، فعال حوزه‌ی گردشگری و هتل‌داری می‌گوید: «ما در ماه‌های اخیر بسیار با این مشکل مسافران مواجه شده‌ایم که می‌خواهند از طریق اینترنت تماس بگیرند، اما نمی‌توانند و ما تنها کمکی که می‌توانیم بکنیم سرویس بین المللی در اتاق‌ها است که بتوانند با کشور مد نظر ارتباط برقرار کنند و تماس تلفنی بگیرند یا اگر مهمان تمایل داشته باشد شبکه‌های اجتماعی‌ای را که فیلتر نیست معرفی می‌کنیم.
 اگر بخواهند به وی‌پی‌ان وصل شوند باید به بیرون از هتل مراجعه کنند و وی‌پی‌ان بخرند که این روز‌ها بسیار زیاد شده است. تقریبا ۹۰ درصد مهمانان خارجی در یکی دو روز اول اقامت با بحران ارتباط مواجه می‌شوند. یکی از ارکان گردشگری برای مهمانان خارجی امنیت است. این گردشگران روز اول و دوم اقامت کمی این اتفاق برای‌شان سلب امنیت می‌کند و باعث نگرانی و بی‌قراری می‌شود، چون با خانواده‌های خود ارتباطی ندارند.»
 محمود مادرشاهیان، رئیس جامعه هتلداران خراسان رضوی درباره این مسئله می‌گوید: «یکی از مشکلات برای زائرانی که به مشهد مقدس می‌آیند عدم دسترسی به اینترنت بین‌الملل است، واقعا در این قضیه مشکل وجود دارد و نتوانستیم نگرانی آن‌ها را حل کنیم، چون مدیریت اینترنت در دست ما نیست. ما اعلام کردیم به سازمان‌ها که پیگیر باشند و کاری انجام دهند تا این مشکل حل شود. آن‌ها با خانواده‌های خود نمی‌توانند تماس بگیرند، ولی ما امکاناتی در اختیارشان گذاشته‌ایم و سعی می‌کنیم از طریق هتل‌ها ارتباط تلفنی با خانواده‌هایشان برقرار کنند. این مشکل باید به طور اساسی حل شود.»
 

• خیابان امام رضا از عکس‌های یادگاری تا فروش وی‌پی‌ان

خیابان امام رضا که از گذشته محفلی برای عکس‌های یادگاری با حرم مطهر بوده است و مغازه‌هایی برای خرید سوغاتی دارد اکنون نوع سوغاتی‌اش تفاوت پیدا کرده و بر سر در مغازه‌ها برگه‌ی فروش وی‌پی‌ان زده شده است. صدیقی درباره آشنایی بعضی از مسافران با وی‌پی‌ان افزود: «از اواخر تابستان با مشکل سراسری اینترنت دست و پنجه نرم کرده‌ایم. مهمانان خارجی که می‌آیند متاسفانه به اینترنت ملی فقط وصل می‌شوند و شبکه بین‌المللی را از دست می‌دهند و تنها راه حل آن‌ها این است که از فیلترشکن استفاده کنند.
 در کشور‌های حوزه خلیج فارس همچون کویت، بحرین، عربستان، امارات و عراق به این علت که بعضی شبکه‌های اجتماعی برای مثال تیکتاک فیلتر است در نتیجه آن‌ها با پدیده‌ای به نام فیلترشکن آشنا هستند و بعضا روی تلفن‌های همراه فیلترشکن‌هایی را که ما استفاده می‌کنیم، دارند. اما با توجه به این فیلترینگ شدیدی که اکنون در کشور موجود است خود ما شاهدیم که وی‌پی‌ان‌ها امروزه پاسخگو نیستند.»
 این فعال گردشگری درباره‌ی صحت فروش وی‌پی‌ان در مشهد و به‌ویژه خیابان امام رضا در پاسخ چنین می‌گوید: «بله این اتفاق افتاده است. مثلا در راستای خیابان امام رضا اکثر مغازه‌هایی که خدمات موبایل دارند و حتی مغازه‌های آجیل و خشکبار و به‌طور کل فروشگاه‌هایی که رفت‌وآمد زیادی دارند در حال فروش فیلترشکن هستند و مهمانان و گردشگران به آن‌ها مراجعه و فیلترشکن نصب می‌کنند..»
 

• فروش وی‌پی‌ان به دلار یا ریال؟

در کنار عکس منتشر از مغازه‌های وی‌پی‌ان فروشی در مشهد این مسئله در ذهن پیش می‌آید فروش به دلار و دینار است یا ریال؟ صدیقی در این‌باره عنوان می‌کند: «خرید و فروش به دلار و دینار نیست، به همان قیمت یا کمی بالاتر که سرویس دهنده وی‌پی‌ان را ارائه می‌کند به فروش می‌رسد دلیلش هم این است که بسیاری از گردشگران عراقی که در مشهد هستند، گردشگران کثیر السفراند و با حدود قیمت‌ها، قوانین آشنایی دارند حتی بسیاری از آن‌ها از جمله تجار، دانشجویان بین‌الملل و کسانی که دنبال اقامت هستند، کارت بانکی دارند.
 در حوزه‌ی وی‌پی‌ان من بعید می‌دانم کسی بتواند با قیمت‌های عجیب و غریبی به گردشگران بفروشد، اما قطعا اگر باجه‌ای باشد برای ساماندهی زیر نظر حوزه فناوری و رسانه‌ی شهرداری که به گردشگران ارائه دهد، خیلی بهتر و شکیل‌تر است. اما اینکه قیمت‌ها نجومی باشد و گردشگران ناراضی باشند موردی پیش نیامده است.»
 

• تمهیدات لازم هتلداری برای رفع مشکل زائران

مادرشاهیان بیان می‌کند: «این مشکل از خسارت‌های فیلترینگ است. این نگرانی را به‌گوش مسئولان هم رساندیم. امیدواریم این قضیه با پیگیری‌هایی که می‌کنیم در آینده نزدیک حل خواهد شد. جامعه هتلداران و بخش اقامتی زیر نظر وزارت گردشگری و میراث فرهنگی است که ما از طریق وزارتخانه و نماینده وزارت گردشگری و فرهنگی در خراسان رضوی پیگیری می‌کنیم. باید برنامه ویژه‌ای در هتل‌ها برای ارتباط زائران فراهم کنند.»
 صدیقی تاکید کرد: «ما به‌عنوان متولی و یکی از رکن‌های اصلی در میزبانی از گردشگران، چون تابع قوانین وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی هستیم، نمی‌توانیم چنین خدماتی را ارائه دهیم، ولی مهمانان خودشان می‌توانند خریداری کنند. ما مجری تهیه وی‌پی‌ان نیستیم و وظیفه‌ای هم قانون‌گذار به گردن ما نگذاشته است.
مهمانی که ارتباطش با دنیا قطع است مسئولیتش به سازمان‌های مربوطه است که شرایط جامعه را اطلاع رسانی کنند، مثلا سازمان هواپیمایی کشوری و مدیریت فرودگاه‌های کشور در مبانی ورودی فرودگاه یک سازوکاری برای مهمانان بین‌المللی تشکیل دهند یا عراقی‌هایی که زمینی می‌آیند، در آنجا اطلاع رسانی لازم مبنی بر اینکه این محدودیت‌ها وجود دارد، انجام شود.»

یک عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس گفت: بنده معتقدم که راهگشاترین مسیر پیش روی ما تبیین مسائل است و بهترین بستر برای انجام این کار فضای مجازی است.

جلال رشیدی کوچی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وضعیت اینترنت در سطح کشور، بیان کرد: در شورای عالی امنیت ملی تصمیم گرفته شد که تا آرام شدن فضای جامعه دو پلتفرم مسدود شود؛ از نظر من اکنون زمان آن رسیده است که رفع مسدودیت شود چرا که فضای جامعه آرام است.

وی ادامه داد: در دیداری که مقام معظم رهبری در سالروز قیام ۱۹ دی با جمعی از این مردم داشتند به این نکته تاکید کردند که ما باید مسائل را تبیین کنیم، یعنی جوانی که وسوسه شده است با باتون اقناع نمی شود.

وی در ادامه اظهار کرد: این تبیین باید کجا صورت گیرد؟ از نظر بنده مهم ترین فضا برای تبیین مسائل جامعه، بسترهایی است که در فضای مجازی شکل می گیرد. بنده موافقم که امروز فضای مجازی نوعی فضای جنگی است اما ما باید در آنجا حضور داشته باشیم. مهم ترین و راهگشاترین راه پیش روی ما فرمایش حضرت آقا است، یعنی ما باید مسائل را تبیین کنیم.

نماینده مردم مرودشت در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: بنده در خیلی موارد زمانی که با افراد معترض صحبت می کنیم، متوجه می شویم که نقاط مشترک زیادی داشته و زبان یکدیگر را به خوبی می فهمیم، این تبیین کردن است. ما باید اقدامات را بگوییم و اصلاحاتی که باید انجام دهیم را مطرح کنیم، خطاهای موجود را بپذیریم، راهکار ارائه دهیم.

رشیدی کوچی در ادامه تاکید کرد: تعبیر بنده این است که فیلترینگ به شیوه کنونی، همان باتون در فضای مجازی است. اینکه ما می گوییم شبکه های اجتماعی خارجی را فیلتر کرده و در پلتفرم های داخلی تبیین انجام می دهیم، خوب است اما در پلتفرم های داخلی برای چه کسی می خواهیم تبیین انجام دهیم؟

این عضو کمیسیون امورداخلی کشور و شوراها افزود: آیا افرادی که انتقاد و نقد دارند در پلتفرم های داخلی هستند یا اگر ما در فضای بین الملل حرفی برای گفتن داریم می توانیم در پلتفرم های داخلی بیان کنیم که حرف ما به خارج کشور برسد؟ این سوالات کلیدی است.

وی گفت: نگاه بنده این است که باید به این مسئله نگاه دقیق مبتنی بر اقتضاهای امروز جامعه داشته باشیم. گذشته و عقبه فیلترینگ به این شیوه نشان داده که موفق نبوده است و جز نارضایتی چیزی به دنبال ندارد. ما باید مسیر خود را اصلاح کنیم. الان که شرایط آرام شده علی رغم اینکه عده ای فکر می کنند بهترین فرصت برای بستن شبکه های اجتماعی خارجی است بنده معتقدم بهترین فرصت برای سامان دادن درست و دقیق است.

رشیدی کوچی در پایان تصریح کرد: حتی بنده معتقدم که توییتر و یوتیوب نیز باید رفع فیلتر شود، وقتی این پلتفرم ها رفع فیلتر شود جمعیتی که در اینستاگرام تجمیع شده است سرشکن می شود. از نظر بنده ما باید به این سمت برویم و این اراده باید در بین خیلی از مسئولان شکل بگیرد.

تقریبا این روزها کمتر کسی را پیدا می‌کنید که روی گوشی خود از یک VPN یا به‌اصطلاح خودمانی‌تر فیلترشکن استفاده نکند؛ ابزاری که به دلیل تصمیمات اخیر در فیلترکردن سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی و محدودیت دسترسی به اینترنت، روزبه‌روز با رونق بیشتری هم روبه‌رو می‌شود.
با این حال علاوه بر انتقادی که کاربران همه‌روزه به کیفیت اینترنت و اعمال محدودیت در دسترسی دارند، مشکل دیگر به اختلال در اتصال آنها به ابزارهای VPN به‌خصوص در اینترنت همراه مربوط می‌شود که باعث نارضایتی کاربران و تلاش برای پیداکردن مسیرهای جایگزین شده است.

شرق نوشت:در هفته‌های اخیر افزایش موج اعتراضی کاربران به گسترده‌شدن فیلترینگ و انتقاد از محدودیت در سطح دسترسی‌ها به این دلیل است که آنها با مورد جدیدی مواجه‌اند و این سؤال را مطرح می‌کنند که چرا فیلترشکن وصل می‌شود؛ اما برنامه‌ای را باز نمی‌کند؟

کاربران بسیاری در شبکه‌های اجتماعی این موضوع را مطرح می‌کنند که فیلترشکن‌شان با وجود اینکه به نظر می‌رسد وصل شده و گزینه کانکت آن فعال است؛ اما برنامه‌های فیلترشده‌ای مانند اینستاگرام و تلگرام را باز نمی‌کند.

در چنین مواقعی نخستین اقدامی که کاربر انجام می‌دهد، تغییر اپراتور اینترنت و پس از آن تغییر VPN مدنظر است؛ اما در شرایط فعلی این ترفند هم جواب نمی‌دهد و اپراتور مدنظر سرویس‌دهی ندارد.

شاید در شرایط عادی بتوان یکی از دلایل اصلی اختلال فیلترشکن‌ها را سرعت و ترافیک بالای VPN دانست که به سرور فشار می‌آورد و عملا اتصال کاربر را سخت و دشوار می‌کند؛ اما در شرایط فعلی کشور و محدودیت‌هایی که روی شبکه اپراتورها ایجاد شده، دیگر مشکل از سمت VPNها نیست.

این وضعیت را می‌توان این‌گونه تعبیر کرد که «اینترنت به ظاهر قطع نیست؛ اما دستکاری شده است»؛ وضعیتی که در آن اتصال به اینترنت برقرار است؛ اما نمی‌شود کاری از پیش برد و پایدارماندن هر اتصال، یک گرفتاری بزرگ است. دستکاری‌ها در دسترسی به اینترنت در این روزها به اوج خود رسیده و به‌دنبال اعمال تغییرات روی زیرساخت اینترنت کشور، اختلال دسترسی برای کاربران بسیار مشهود است.

به نظر می‌رسد هدف اصلی این اختلالات، فیلترینگ و محدودسازی دسترسی‌ها به سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی و کاهش استفاده از فیلترشکن‌هاست؛ اما این تصمیم نه‌تنها کاربران، بلکه همه‌ کسب‌وکارهای اینترنتی را هم تحت تأثیر قرار ‌داده و باعث بروز اختلال گسترده در زیرساخت‌های مورد استفاده آنها شده است.

در راستای این محدودیت‌ها، آنچه کاربران در اتصال اجباری به VPN مطرح می‌کنند، تفاوتی است که در نحوه و کیفیت اتصال به VPN در شبکه اپراتورهای مختلف دیده می‌شود. در هفته‌های اخیر کاربران بیشتری می‌گویند اختلال VPN روی شبکه اپراتور ایرانسل افزایش یافته و بیشتر از دیگر اپراتورهاست.

هرچند برخی گلایه‌ها هم از نحوه اتصال به فیلترشکن در همراه اول مطرح شده؛ اما آنچه کاربران در شبکه‌های اجتماعی نقل می‌کنند و برایند نظرات درباره اپراتورهای ثابت و این اپراتور در اتصال به VPN مثبت بوده است.

گزارشی که در ماه‌های اخیر از طرف یکی از سرویس‌دهنده‌های ابری کشور منتشر شده نیز بر این ادعا صحه می‌گذارد که مدل سرویس‌دهی ارائه‌دهندگان اینترنت در شرایط فعلی کشور یکسان نیست و به نوعی شاهد تفاوت اعمال فیلترینگ میان اپراتورها هستیم. در این گزارش با تحلیل وضعیت دسترسی کاربران، به‌خصوص کاربران فنی و مدیران شبکه، به دلایل این تفاوت اشاره و گفته شده که برای مثال یک اپراتور به‌ صورت مجزا به فیلترینگ هوشمند روی آورده و مسیریابی IPهایی را که روی VPN هستند، مورد فیلترینگ قرار می‌دهد. همچنین پروتکل‌های VPN که از آنها می‌توان برای دورزدن فیلترینگ استفاده کرد، در آن بلاک می‌شود.

شواهد نیز نشان می‌دهد که نسبت به روزهای ابتدای قطع سرویس‌های اینترنت خارجی در کشور، وضعیت ایجاد محدودیت‌ها به‌ گونه‌ای دیگر شده و دیگر با پیگیری مکرر مشتری و تماس با مراکز پاسخ‌گویی اپراتورها، حل‌شدنی نیست.

باید توجه داشت که این تصمیمات تنها باعث تحمیل هزینه‌های اینترنت و به تبع آن هزینه خرید متعدد فیلترشکن به کاربرانی می‌شود که عموما چاره‌ای جز تغییر مکرر آدرس‌های IP ‌ایران و خارج خود ندارند.

مسئله فیلترینگ یکی از مهم‌ترین چالش‌های فعلی است که برای افراد نابینا به صورت خاص‌تر موانع بی‌شماری ایجاد کرده است. فضای مجازی باعث شد برخی اتفاقات تلخ در حوزه‌های افراد دارای معلولیت و به طور ویژه نابینایان پیگیری و در رسانه‌ها به مسئله مهمی تبدیل شود.

از کودکی با نابینایی دست‌و‌پنجه نرم کرده و محدودیت‌ها را به جان خریده است. چند سال در فضای اینستاگرام آنلاین‌شاپ کوچکی برای افراد دارای معلولیت به راه انداخته بود که حالا با فیلتر‌شدن این فضا، کسب‌وکار کوچکش را از دست داده است. «مریم» می‌گوید: «لباس‌های باکیفیت بچگانه و زنانه می‌فروختم. تولیدی‌ها با مجموعه من همکاری خوبی داشتند. افراد نابینا بیشتر از کار و محصولات‌مان استقبال می‌کردند؛ اما با فیلترشدن اینستاگرام میزان فروش مجازی به صفر رسید. اگر در گذشته چند مشتری در طول روز داشتم، حالا در ماه به تعداد انگشت‌شمار هم مشتری ندارم. اصلا نمی‌توانم وارد اینستاگرام شوم. باز هم شکر خدا تولیدی کارها را پس گرفت؛ وگرنه با این‌همه جنس و لباس مانده چه می‌کردم؟ دوستانی دارم که محصولات‌شان را داخل مترو و کنار فروشگاه‌ها بساط می‌کنند و می‌فروشند؛ اما من به خاطر محدودیت بینایی چنین فرصتی ندارم. از طرف دیگر دلم نمی‌خواهد مسافرها و مشتری‌ها از روی ترحم یا دلسوزی خرید کنند. ما نابینایان هم مشکلات زیادی داریم. با وجود یک عصا که نمی‌توانیم کار دست‌فروشی کنیم. امرار معاش سخت شده و از زمان بسته‌شدن اینستاگرام راه درآمدی دیگری پیدا نشده است...».
 
 

• محدودشدن فضای مطالبه‌گری

تبعات هر اتفاقی که در سطح جامعه رخ می‌دهد، برای افراد با نیازهای ویژه، شدید، پرحاشیه‌تر و مشکل‌ساز‌تر است. مثل بحران کرونا که افراد دارای معلولیت بحران‌های بیشتری را تجربه کردند. سایر افراد راه‌هایی برای برطرف‌کردن مشکلات و نیازهای‌شان پیدا می‌کنند؛ اما افرادی که با معلولیت دست‌وپنجه نرم می‌کنند، با محدودیت و موانع بی‌شماری مواجه هستند.

مسئله فیلترینگ یکی از مهم‌ترین چالش‌های فعلی است که برای افراد نابینا به صورت خاص‌تر موانع بی‌شماری ایجاد کرده است. فضای مجازی باعث شد برخی اتفاقات تلخ در حوزه‌های افراد دارای معلولیت و به طور ویژه نابینایان پیگیری و در رسانه‌ها به مسئله مهمی تبدیل شود. اخباری مانند سقوط و فوت نابینایی در یکی از ایستگاه‌های مترو و... باعث شد مسئله ضرورت مناسب‌سازی فضاهای شهری برای افراد با نیازهای ویژه و سایر مطالبات‌شان در جامعه مطرح و افکار عمومی در این زمینه حساس شود که با فیلترینگ این فضا برای انعکاس مشکلات، نیازها و مطالبات‌شان و عمل به قوانین از دسترس خارج شد.
 
 

• نامناسب‌بودن فضای اپلیکیشن‌های داخلی برای نابینایان

«فضای اینستاگرام، تلگرام و واتس‌اپ از‌جمله فضاهای مورد استفاده برای نابینایان بود که به واسطه فعالیت در آنها فضای کسب‌وکار و فعالیت اقتصادی کوچکی فراهم شده بود؛ اما با فیلترینگ آنها، این فرصت و امکان برای درآمدزایی و استقلال نابینایان از بین رفت. بسیاری از افراد می‌توانند با دور‌زدن فیلترینگ، اقدام به نصب فیلترشکن جدید، مناسب و... کرده و مثل قبل از این فضاها استفاده کنند؛ اما این امکان به‌سادگی برای افراد نابینا فراهم نیست». این نکات را «ابوذر سمیعی» متخصص سیاست‌گذاری فرهنگی با گرایش مطالعات معلولیت که خودش با مسئله نابینایی نیز مواجه است، به خبرنگار «شرق» می‌گوید: «افراد دیگر علاوه بر استفاده از فیلترشکن می‌توانند از راه‌های دیگری مثل استفاده از اپلیکیشن‌های داخلی و ایرانی امرار معاش کنند، دست‌فروشی، رانندگی یا مشاغل دیگری را انجام دهند؛ اما به دلیل محدودیت‌های فیزیکی و نامناسب‌بودن فضاهای شهری، چنین فرصت‌هایی برای نابینایان فراهم نیست. اپلیکیشن‌های داخلی مثل «ایتا» یا «شاد» برای نابینایان مناسب‌سازی نشده و زمینه‌های لازم برای حضورشان فراهم نیست. با آنکه بیش از سه سال از طراحی و بهره‌برداری اپلیکیشن شاد می‌گذرد؛ اما هیچ امکانی برای آموزش در حوزه مدارس برای افراد نابینا تولید نشده است».

•  نابینایان؛ محصور در فضای اجتماعی فیلتر‌شده

«سمیعی»، کارشناس فرهنگی حوزه معلولان، تأثیر فیلترینگ بر اشتغال معلولان از‌ جمله نابینایان را بسیار منفی و چالش‌زا می‌داند و یادآور می‌شود: «هزینه زندگی و معیشتی نابینایان، مسائل و مشکلات درمانی یا توان‌بخشی آنها و... بالا است و آن دسته از نابینایان که در فضای مجازی کسب‌وکاری فراهم کرده بودند، با مشکلات زیادی روبه‌رو شدند. آنها برای راه‌اندازی کسب‌وکار و رسیدن به استقلال در فضاهای فیلتر‌شده فعلی بسیار بیشتر از سایر افراد تلاش کرده بودند و حالا آسیب‌های ناشی از این محدودیت برای نابینایان بسیار شدیدتر است، امکان مهاجرت آنها به پیام‌رسان‌های داخلی و استفاده از فیلترشکن یا وی‌پی‌ان‌های متنوع برای نابینایان بسیار دشوار است».
این فعال حوزه اجتماعی افراد با نیازهای ویژه، کندی سرعت اینترنت را مسئله چالش‌زایی در زندگی نابینایان دانسته و یادآور می‌شود: «نرم‌افزارهایی که نابینایان در گذشته استفاده می‌کردند، مثل «چشمان من باش» و نرم‌افزارهای کاربردی دیگر برای جهت‌یابی و مسیریابی، برای حفظ استقلال، انتقال تجربه و کسب آموزش کمک زیادی به افراد نابینا می‌کرد که با کند‌شدن سرعت اینترنت امکان استفاده از آن مثل گذشته فراهم نیست. با کندشدن سرعت اینترنت نمی‌دانیم که برنامه و اپلیکیشن‌ها در گوگل‌پلی فیلتر هستند یا نه. حتی نمی‌دانیم که گوگل‌استور هم فیلتر شده یا مثل قبل فعال است. کندی سرعت اینترنت، دسترسی به این فضای مهم برای نابینایان را بسیار دشوار کرده است».
 
 

• انزوا و افسردگی نابینایان را تهدید می‌کند

«سمیعی»، متخصص سیاست‌گذاری فرهنگی، با انتقاد از تأثیرات روحی و روانی محدود‌شدن فضاهای ارتباطی برای نابینایان و افراد با آسیب بینایی می‌افزاید: «با این محدودیت‌ها دسترسی به فضای مجازی برای نابینایان بسیار غیرممکن شده است. امکان حضور در گروه‌های تخصصی یا متفرقه واتس‌اپی- تلگرامی که امکان گفت‌وگو و آموزش‌های مؤثری را برای افراد دارای معلولیت از‌ جمله نابینایان و ناشنوایان فراهم می‌کرد، وجود ندارد؛ بسیاری از این افراد به‌سختی فضایی امن برای ارتباط و آموزش مفید به دست آورده بودند، فضایی برای به اشتراک گذاشتن مشکلات، پرس‌وجو درباره مسائل مشترک اجتماعی و... که تمام این ارتباطات و فضاها با محدودیت‌های اعمال‌شده اخیر از بین رفت؛ این محدودیت‌ها در کنار مشکلات اقتصادی و ناامنی‌های مالی، برای بسیاری از افراد با نیازهای ویژه باعث ایجاد چالش‌های فراوان و مضاعفی از جمله انزوا و افسردگی شده است. بسیاری از افراد عادی امکان حضور فیزیکی و برقراری ارتباط حقیقی بعد از فیلترینگ نیز برایشان فراهم است؛ اما با توجه به برخی ناامنی‌ها این امکان به صورت خاص برای نابینایان وجود ندارد».

•  محدودیت در اطلاع‌رسانی درباره نیازهای معلولان

گروهی در اینستاگرام برای اطلاع‌رسانی در حوزه افراد دارای معلولیت فعال بود. ادمین پیجی درباره راه‌های کمک به افراد نابینا در فضاهای مجازی اطلاع‌رسانی می‌کرد. به سایر افراد آموزش‌های کاربردی ارائه می‌داد تا مثلا بدون کسب اجازه از فرد عصا به دست یا ویلچرسوار، برای کمک اقدام نکنیم. باعث دردسر یا ناراحتی افراد دارای معلولیت نشویم یا سؤالات شخصی و خصوصی از افراد با نیازهای ویژه نپرسیم. آنها را با دست و اشاره نشان ندهیم. با ترحم و دلسوزی به آنها خیره نشویم و اطلاعات مفید دیگری که دانستن و آموزش آنها برای همه ما لازم است.

گروهی دیگر با ساختن صفحه‌ای مجازی درباره چگونگی تولید یا بهره‌برداری برخی از اطلاعات برای افراد نابینا محتوایی می‌ساختند و افراد دیگری به اندازه توان و اطلاعاتشان در این حوزه فعالیت داشتند که حالا با فیلترشدن اینستاگرام، امکان تولید محتوا و دسترسی به آموزش‌های این‌چنینی هم از بین رفته است...
درعین‌حال «امید هاشمی»، کنشگر حوزه افراد دارای معلولیت نیز با انتقاد از عملکرد صدا‌و‌سیما و رسانه‌های دیگر در حوزه افراد با نیازهای ویژه به خبرنگار «شرق» می‌گوید: «رسانه در حوزه افراد با نیازهای ویژه و اطلاع‌رسانی یا فرهنگ‌سازی در حوزه مسائل معلولان مسئولیت‌هایی دارد اما در شرایطی که رسانه در این زمینه به وظایفش عمل نمی‌کند، فضای مجازی مثل واتس‌اپ، اینستاگرام و... حدود یک دهه در این راستا فعال بوده و کمبود یا خلأهای زیادی را جبران می‌کرد، فعالان زیادی در حوزه نابینایان و سایر گروه‌های معلولان در توییتر، اینستاگرام، فیس‌بوک و... تریبون‌هایی برای اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی داشتند که متأسفانه دسترسی و امکان استفاده از تمام این فضاها محدود شد».
 

•  پیگیری ضعیف مطالبات با فیلترشدن فضای مجازی

«امکان تشکیل کمپین و پیگیری بسیاری از مطالبات و حقوق اساسی و مهم‌تر از همه ضرورت پاسخ‌گویی مسئولان در حوزه مشکلات افراد دارای معلولیت با فیلترشدن فضای مجازی از بین رفت. این فضاها بزرگ‌ترین امکان و شانس برای افراد با آسیب بینایی و دارای معلولیت بود که در مواقع نقض قوانین مثل بدرفتاری با نابینایان که نمونه آن در یکی از پروازهای داخلی هم صورت گرفت یا حواشی یکی از ویژه‌برنامه‌های نوروزی شبکه سوم سیما که در حوزه نابینایان محتوای اشتباهی تولید شد که امکان مطالبه‌گری و پیگیری حقوق از‌دست‌رفته را فراهم می‌کرد، همگی از بین رفتند». این نکات را «هاشمی» فعال حوزه نابینایان مطرح کرده و یادآور می‌شود: «وقتی درباره آسیب‌های فیلترینگ بر نابینایان صحبت می‌شود، عده‌ای انتقاد کرده و اعتراض را وارد نمی‌دانند که می‌توانید از پلتفرم و اپلیکیشن‌های داخلی استفاده کنید در‌حالی‌که این اظهارنظر پایه علمی ندارد و این فضاهای داخلی هیچ دسترسی و امکاناتی برای افراد دارای معلولیت از جمله نابینایان و ناشنوایان فراهم نکرد‌ه‌اند، در‌حالی‌که پلتفرم‌ها و اپ‌های خارجی با استانداردهای دسترس‌‌پذیری ارتقا پیدا کرد‌ه‌اند».
 

•  بهزیستی   از   اشتغال   و  بی‌کاری   نابینایان  حمایت  نمی‌کند

این فعال اجتماعی که خودش نیز نابیناست، با اشاره به از بین رفتن ثمره تلاش و فعالیت چندین‌ساله افراد دارای معلولیت در فضای مجازی برای تولید محتوای مؤثر و انجام خدمت اجتماعی - فرهنگی به نفع افراد با نیازهای ویژه و ابهام در شرایط دسترسی به اینترنت پر‌سرعت تصریح می‌کند: «حدود 10 سال عمر، زمان و هزینه برای تولید محتوا در حوزه‌های مورد نیاز معلولان صرف شد، کسب‌وکارهای مورد نیاز شکل گرفت. آموزش‌هایی در این حوزه ارائه شد و حالا هیچ مسئولی هم در این حوزه پاسخ‌گو نیست.
سازمان بهزیستی به عنوان متولی امور و مسائل افراد دارای معلولیت در حوزه اشتغال این افراد اقدام قابل دفاعی نداشته و در راستای محدودیت‌های فیلترینگ برای معلولان و نگرانی‌های آنها موضع‌گیری و اطلاع‌رسانی نداشته است. این سازمان حتی سراغ افرادی را نمی‌گیرد که می‌داند بقا و زندگی‌شان به اینترنت وابسته بوده و هیچ دغدغه یا راهکاری برای آنها ندارد؛ بهزیستی از شاغلانی که به صورت خودجوش و با خون دل خوردن اقدام به برپایی شغل و بازاری کرده و جایگاهی برای خودشان به دست آورده‌اند، حمایتی از نظر روحی یا مادی نمی‌کند؛ شخصا به فراخور شغلی که دارم نگران آینده و سرنوشت اینترنت هستم که با ملی‌شدن به چه وضعیتی منجر می‌شود، دسترسی به منابع و سایت‌های خارجی با چه شرایطی امکان‌پذیر است و تمام این ضرورت‌ها مبهم است».
 

•  نابینایان بی‌بهره از خدمات و امکانات درآمد‌زایی و توانبخشی

«هاشمی»، روزنامه‌نگار و مترجم با بیان اینکه اینترنت برای افراد نابینا حکم ابزار توان‌بخشی را دارد و از ابزارها یا امکانات مفید برای این قشر محسوب می‌شود، ادامه می‌دهد: «نابینایان زیادی در این مدت بدون حضور در خیابان‌های نامناسب شهری از نظر عمرانی و فضای اجتماعی با تمام محدودیت‌ها و موانع بی‌شمارش، در فضای مجازی مشغول کسب دانش، مهارت، امرار معاش، انتقال تجربیات مؤثر به‌صورت رایگان و... بودند، ارتباطات گسترده‌ای با نابینایان سایر کشورها داشتند، آخرین یافته‌ها و نتایج علمی را از آنها به دست می‌آوردند و مطلع می‌شدند تا زندگی و کیفیت زندگیشان تا حدی متحول و به‌روز شود اما حالا معلولان از این گنجینه بزرگ برای برقراری ارتباط و کسب دانش یا مهارت محروم شده و از مبهم‌بودن سرنوشت اینترنت، کاهش سرعت و فیلترینگ آسیب می‌بینند. نابینایان حالا باید به شیوه دیگری و از صفر شروع کنند؛ د‌رحالی‌که نه امکاناتی موجود است و نه امید و انگیزه تازه‌ای دارند».

«هاشمی» کنشگر حوزه افراد دارای معلولیت در ارتباط با کمبودهای پیش‌روی نابینایان به دلیل کاهش سرعت اینترنت و فیلترشدن اپلیکیشن‌های کاربردی و استاندارد برای افراد با نیازهای ویژه می‌گوید: «افراد دارای معلولیت با ازدست‌دادن ابزار تسهیلگری مثل فضای مجازی، در شرایط فعلی فضای امیدوارکننده و مشخصی ندارند، شغل ثابت و منبع درآمد پایداری نداشته و با توجه به گرانی و مشکلات اقتصادی دلسرد شدند. در درجه بعدی و خطرناک‌تر دچار یأس، خشم و ناامیدی شدند. مثل اینکه یک فرد با داشتن قدرت بینایی یک وسیله مهم زندگی‌اش را از دست می‌دهد و بدون آن به سختی می‌تواند ادامه دهد. نداشتن فضای ارتباطی و امرار معاش برای نابینایان نیز به همین اندازه چالش‌زا شده است. به جای آنکه نابینایان امکان سفر به شهر یا کشورهای دیگر را داشته و بتوانند از یافته‌ها و آخرین تحولات به‌روز کشورهای دیگر در حوزه‌های مختلف علمی، درمانی و مسائل تخصصی‌شان استفاده کنند، گرانی دلار، ارز و...آنها را خانه‌نشین کرده و در صورت توانایی تنها می‌توانند از فیلترشکن‌های متعدد استفاده کرده و با کندی سرعت اینترنت، زمان بیشتری را به بطالت تلف کنند».

منبع: روزنامه شرق∎

طبق تصمیمات اخذ شده در کشور، قوه قضائیه موظف شده با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعاتی و سایر دستگاه‌های ذیربط، با فروشندگان فیلتر شکن‌ها و وی پی ان های غیرمجاز برخورد قانونی و متخلفین را مجازات کند.

به گزارش ایسنا، طبق تصمیم جدید قرار است تولید کنندگان، فروشندگان و توزیع کنندگان  وی پی ان ها و فیلتر شکن‌های غیر مجاز از این پس مشمول مجازات ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی گردیده و در مورد اشخاص حقوقی علاوه بر مجازات مندرج در ماده ۷۵۳،  نسبت به شرکت تجاری یا موسسه متخلف، لغو امتیاز و تعطیلی نیز رقم خواهد خورد.

همچنین وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات مکلف است به طور مستمر نرم افزارهای موضوع این مسئله را شناسایی و از دسترس خارج کرده و متخلفین را به دستگاه قضائی معرفی نماید و قوه قضائیه نیز با متخلفین طبق مجازات پیش بینی شده در ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی برخورد خواهد کرد.

در ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی آمده است که هر شخصی که مرتکب تولید یا انتشار یا توزیع و در دسترس قرار دادن یا معامله نرم افزارهای غیر قانونی شود به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

سعیده علیپور - دوشنبه هفته گذشته بود که ایلان ماسک، مدیرعامل «اسپیس ایکس» خبر از فعال شدن 100 اینترنت استارلینک در ایران داد. رقمی که منابع داخلی آن را هشت برابر بیش از عدد اعلام شده در توئیت ایلان ماسک ارزیابی کردند. امکانی که گفته می‌شود در ایران غیرقانونی است؛ اما زیر سایه فیلترینگ شدید خدمات داخلی اینترنت، با سرعت فوق‌العاده و به شکل تصاعدی مورد اقبال قرار گرفته است. اقبال روزافزونی که ضربه نهایی را بر پیکر اپراتورهای داخلی که بوی ورشکستگی آنها بلند شده نیز خواهد نواخت.

• فعالیت 800 استارلینک در ایران

تا این لحظه منابع رسمی عدد 800 استارلینک فعال در کشور را اعلام کرده‌اند. اما شاید تا زمانی که شما این گزارش را بخوانید چند صد دستگاه دیگر هم فعال شده و این رقم مرز هزار استارلینک فعال را رد کرده باشد. به نظر می‌رسد این اینترنت پر سرعت ماهواره‌ای که محدودیت‌های برخی کشورها ازجمله ایران مانع استفاده از آن نمی‌شود، به لطف فیلترینگ به سرعت در کشور رو به رشد است. روز یکشنبه رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی به نقل از مقام مسئول، از فعال شدن‌ 800 دستگاه استارلینک در ایران خبر داد. به گفته محبی تجهیزات استارلینک به‌صورت قاچاق وارد ایران شده است و خرید و فروش می‌شود.

او در گفت‌و‌گو با تسنیم، فروش تجهیزات اینترنت ماهوارهای استارلینک در تهران را تأیید کرد و گفت: «خرید و فروش این کالا غیرقانونی است».

او با بیان اینکه جلوگیری از فعالیت دستگاه‌های استارلینک در حوزه وزارت ارتباطات است، از دستگاه‌های مربوط خواست تا ورود این تجهیزات به کشور را مدیریت کنند.

محبی اواسط مردادماه سال گذشته که نام این اینترنت ماهواره‌ای بر سر زبان‌ها افتاد، نیز هشدار داده بود؛ اگر دولت تجهیزات استارلینک را وارد نکند، قاچاقچیان این کار را می‌کنند. حال این پیش‌بینی او تحقق یافته است و این ماهواره با رقمی حدود 500 تا 600 دلار از طریق مرزهای غربی به متقاضیان فروخته می‌شود.

با این حال وزیر ارتباطات چندان دغدغه‌ای در خصوص قاچاق این محصول ندارد و در بند دستورات پشت میزی خود است. عیسی زارع‌پور‌ هفته گذشته در حاشیه جلسه هیأت دولت درباره اینترنت ماهواره‌ای و فعالیت آن در ایران، با تکرار سخنان پیشینش، اظهار داشت: «از فعال‌شدن اپراتورهایی که اینترنت را به‌صورت ماهواره‌ای ارائه می‌کنند، استقبال می‌کنیم. منتهی هر‌ اپراتور اینترنت ماهواره‌ای که طبق قوانین بین‌المللی بخواهد در ایران فعالیت کند، باید لندینگ رایت یا قواعد کشور را رعایت کند».

هرچند به نظر نمی‌رسد که ایلان ماسک و گرفتاران در چنبره فیلترینگ و کندی سرعت اینترنت در ایران منتظر طی مراحل بروکراتیک بی‌سرانجامی باشند که زارع‌پور بدان اشاره دارد. در این میان به اعتقاد صاحبنظران این حوزه، رویکرد حاکمیت در خصوص محدودیت شدید در اینترنت داخلی و غیرقانونی کردن اینترنت ماهواره‌ای، ضربات جبران‌ناپذیری بر فعالان این صنعت در ایران می‌زند و حتی آنها را به ورشکستگی می‌کشاند.

دیروز یک فعال رسانه‌ای از احتمال ورشکستگی قریب‌الوقوع تمامی اپراتور‌های تلفن در ایران خبر داد.

مهدی نیکخواه در توئیتر خود نوشت: «‌به زودی تمامی اپراتور‌های تلفن در ایران ورشکست خواهند شد. به گفته مقامات رسمی نزدیک به ۱۰۰۰ دستگاه استارلینک در ایران فعال شده که این رقم تصاعدی بالا خواهد رفت و هزینه قانونی و مالی را کاهش خواهد داد. شما می‌مانید و مخاطب، پلتفرم و زیرساختی که از دست رفته و حاکمیت عقلانی سایبری!».

• پلتفرم‌های گوش ‌به فرمان

تایید فعالیت این اینترنت در ایران از سوی مقامات رسمی، خوف و رجای حصول کسب و کارهای اینترنتی را بدل به بیم و امیدی حقیقی کرد؛ چرا که عده‌ای امیدوار شدند کسب و کارهای زمین مانده‌شان در سایه اینترنت نامحدود و پرسرعت دوباره رونق بگیرد و گروهی دیگر خود را به واقع در آستانه ورشکستگی کامل دیدند.

با این وجود و در حالی که اینترنت پرسرعت ماهواره‌ای آن هم بدون محدودیت در بیخ گوش ما در حال رشد است، مسئولان داخلی همچنان به دنبال گوش به‌فرمان کردن بی‌چون و چرای پلتفرم‌های خارجی هستند و از سوی دیگر وعده بهتر و ارزان‌تر شدن خدمات‌ اینترنتی‌ را می‌دهند.

چندی پیش بهروز محبی نجم‌آبادی، نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایلنا گفت: «قرار است که به روبیکا پهنای باند سه برابری نسبت به استارلینک بدهند و قیمت آن نیز کاهش خواهد یافت. مردم می‌خواهند کسب و کار داشته باشند، کار دیگری که نمی‌خواهند انجام دهند». این نگاه تقلیل‌گرایانه از خواست مردم از اینترنت البته موضوع جدیدی نیست.

پیشتر هم مسئولان کشور در مواجهه با شبکه‌های ماهواره‌ای چنین رویکردی را در پیش گرفتند؛ به طوری که وقتی صدا و سیمای ملی کشور هر روز بیش از روز قبل بر محدودیت‌های خبری خود می‌افزود و اقشار و صداهای بیشتری را در جامعه فیلتر می‌کرد، شهروندان اقبال قابل توجهی به شمار نامحدودی از شبکه ماهواره‌ای نشان دادند. اقبالی که بی‌شک نتیجه سیاست‌های رسانه ملی بود!

• اپراتورهای ورشکسته

به تازگی یک گروه هکری موسوم بهZZA نامه‌هایی را از سوی اپراتورهای ارائه‌دهنده اینترنت به وزارت ارتباطات منتشر کرد. این نامه‌ها خبر از ضررهای هنگفت اپراتور‌های داخلی در پی تشدید محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ می‌داد.

روزنامه فرهیختگان که روزنامه‌ای اصولگرا و حامی دولت است هم در این شرایط نتوانست چشمش را ببندد و در گزارشی به محتوای این نامه‌ها اشاره کرد و نوشت: «براساس این اسناد ایرانسل از ۲۹ شهریور تا ۷ آبان حدودا متحمل ۸هزار میلیارد ریال ضرر شده، شاتل ۶۰درصد ترافیک و ۴۰ درصد کل درآمد خود را از دست داده و مبین‌نت نیز ۱۰میلیارد تومان در ماه ضرر دیده است».

در حالی که گفته شده محتوای این نامه‌ها در نتیجه هک به دست آمده بود؛ بسیاری انتظار تکذیب آن از سوی وزارت ارتباطات و اپراتورها را داشتند اما ساعت‌ها پس از انتشار این نامه‌ها، اپراتور‌ها هیچ واکنشی نشان ندادند و می‌توان گفت تلویحا آن را تایید کردند.

مدیرعامل شاتل که یکی از این اپراتور‌های داخلی است نیز در گفت‌وگو با رسانه دیجیاتو اصالت نامه مربوط به شرکت خود را تایید کرده است.

براساس آنچه فرهیختگان گزارش داد: «انطباق ارقام ذکر شده در این نامه‌ها با صورت‌های مالی یکی از مهم‌ترین اپراتور‌های کشور یعنی همراه اول (که به لطف حضور در بورس و وجود دسترسی به داده‌های مالی‌اش در سامانه کدال یا همان پایگاه اطلاعات جامع شرکت‌های فهرست شده در بورس)، می‌تواند صحت این نامه‌ها را تا حد زیادی تایید کند».

در نامه‌های افشا شده مدیرعامل ایرانسل به وزارت ارتباطات نوشته شده که از تاریخ ۲۹ شهریور تا ۷ آبان درآمد از‌دست‌رفته این اپراتور حدودا ۸۰۰۰ میلیارد ریال یا ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است.

کما اینکه طبق نامه آبان ماه مدیرعامل رایتل به وزیر ارتباطات، ترافیک سرویس دیتا در این اپراتور از ۳۰ شهریور به بعد ۵۰ درصد و درآمد کل این شرکت 43 درصدی کاهش یافته بود و در واقع این اپراتور، رایتل را در شرف ورشکستگی قرار داده است.

 با این حال عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در واکنش به نامه مدیرعامل رایتل گفته بود: «این نامه مبنای تخصصی ندارد و عده‌ای تلاش دارند ضعف‌های مدیریتی خود را گردن اتفاقات اخیر بیندازند».

در حالی اپراتورها از وضعیت رو به وخامت خود در چهار ماهه اخیر می‌نالند و وزیر مربوطه آن را نمی‌پذیرد که اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به سرعت در جهان و با سرعت افزون‌تری در ایران فراگیر می‌شود. موضوعی که موج رویگردانی از اینترنت لاک‌پشتی داخلی را بیشتر و امکان وضع مقررات حداقلی را هم در اینترنت از میان می‌برد. (منبع: توسعه ایرانی)

«کاهش سرعت اینترنت» سه کلمه تکراری است که در طول سال‌های اخیر بارها و بارها از سوی روسا و وزرای وقت به گوش‌مان خورده است. اما این سه کلمه زمانی بیشتر مورد توجه قرار گرفت که از اواخر شهریورماه دو اپلیکیشن خارجی و بسیاری از سایت‌ها با دستور مقام‌های امنیتی فیلتر شد و سرعت اینترنت به شدت کاهش پیدا کرد. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در این باره گفت، پهنای باند کاهش پیدا نکرده و این موضوع را به صورت مستمر رصد می‌کنند و به خاطر مسائل امنیتی و برخی از بحث‌ها، ممکن است گاهی محدودیت‌هایی توسط دستگاه‌های امنیتی تصمیم‌گیری و اعمال شود، ولی در کل ما هیچ کاهش پهنای باندی نداشته‌ایم و پهنای باند مورد نیاز کشور را به صورت روتین تامین می‌کنیم.

اما بر خلاف گفته‌های وزیر ارتباطات در۱۰۰روز اخیر ما در اکثر مواقع  برای بارگذاری و ارسال یک فایل چند مگابایتی بارها وبارها با گزینه‌ی «یک بار دیگر تلاش کنید روبه رو می‌شویم»، اما از سوی دیگر در برگزاری کلاس‌های آنلاین دانش آموزان به دلیل سرعت پایین اینترنت چند ساعت باید منتظر باشند تا بتوانند ویدیویی حاوی مطالب درسی خود را دانلود کنند. این کندی به حدی محسوس است که بسیاری از کارهای ساده بر بستر اینترنت قفل شده است.

امروز تنها راه دسترسی مردم به اینترنت آزاد فیلترشکن‌ها هستند و این در حالی است که وزیر ارتباطات در یک برنامه تلویزیونی استفاده از فیلترشکن را اصلی‌ترین دلیل تجربه ناخوشایند مردم در استفاده از اینترنت دانست اما چرا که عده‌ای از کارشناسان معتقدند استفاده از فیلترشکن‌ها، سرعت بهتری را در اختیار کاربران می‌گذارد حال این کندی را می‌توان در آمار سایت اسپید تست که شاخص‌های جهانی اینترنت را در کشورها بررسی می‌کند نیز مشاهده کرد؛ آمار اخیر این سایت حاکی از آن بود اینترنت موبایل دو پله و اینترنت ثابت سه پله افت کرده است.

اما برخلاف شاخص‌های جهانی زارع‌پور چندی پیش در واکنش به خبرگزاری ایسنا گفت: «چرا می‌گویید که سرعت اینترنت پایین آمده است؟ بر چه اساسی می‌گویید سرعت پایین آمده است؟! حتی وی در این برنامه تلویزیونی بازهم مانند همیشه تاکید کرد که محدودیت ایجاد شده روی برخی پلتفرم‌ها در اختیار این وزارتخانه نیست و این محدودیت‌ها به دستور مراجع امنیتی صورت گرفته و همین مراجع هم باید دستور به رفع این محدودیت‌ها دهند، چون در این زمینه وزارت ارتباطات فقط یک مجری است».

حال این سلب مسئولیت تنها به وزیر دولت سیزدهم برنمی‌گردد بلکه ابراهیم رئیسی هم قبل از اینکه وارد پاستور شود گفت: دولت مردمی وعده‌ای نمی‌دهد که‌ نتواند عمل کند؛ اینترنت و فضای مجازی مانند برق و تلفن از مهم‌ترین ساخته‌های دست بشر است که زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است، برخی اقشار در جامعه امکان پرداخت هزینه اینترنت را ندارند و ما برای تأمین نیازها و تسهیل دسترسی آنها به اینترنت و فضای سایبر، یک میزان حداقلی از اینترنت را به صورت رایگان ارائه می‌دهیم.

وی با اشاره به فقدان زیرساخت‌های لازم برای توسعه و تقویت فضای مجازی گفت، «دولت آینده تأمین زیرساخت‌ها و اجرا طرح‌هایی چون تخصیص اینترنت تخصصی به اقشار خاص را پیگیری می‌کند»، اما در شهریورماه قبل از شروع موج اعتراضات در ایران رییس دولت سیزدهم درباره ی کاهش سرعت اینترنت گفت، «پایین بودن سرعت اینترنت به خاطر مشکلات زیرساختی به جا مانده از دولت پیش است!»

• از نظر ما دولت و وزیر ارتباطات در این حوزه پاسخگو هستند
   
  در این خصوص غلامرضا نوری قزلجه از اعضای کمیسیون ویژه طرح صیانت مجلس در خصوص رد مسئولیت وزیر ارتباطات و دولت از سرعت پایین اینترنت در کشور به «جماران» گفت: دولت مقداری کوتاهی کرده است؛ حداقل در شورای عالی فضای مجازی خود دولت با مصوبه‌ای که از دست خود خارج می‌کند می‌توانست جلوی آن را بگیرد نه اینکه بگوید دست من نیست و این می‌تواند ناشی مسئولیتشان باشد. وقتی در آن جلسه‌ای که رئیس جمهور حضور دارد و اختیارات را واگذار می‌کردند باید فکر امروز را می‌کردند. بالاخره از نظر ما دولت و وزیر ارتباطات در این حوزه پاسخگو هستند. اگر جایی می‌خواهند اختیارات را بگیرند باید محکم سرکار بایستند چون این اختیارات اجرایی برای دولت است نمی‌توانند که هم سکوت کنند و هم رضایت داده و اختیارات را از دست بدهند و بگویند دست ما نیست! این قابل قبول نیست.

نوری تاکید کرد: ما که نمی‌توانیم ارتباط خود را با دنیا قطع کنیم و اسم آن را اینترنت ملی بگذاریم و البته از لحاظ تکنولوژی این قابل قطع کردن و ممکن نیست و تنها هزینه‌ها افزایش پیدا می کند و عده‌ای از طریق فیلترشکن‌ها به سودهایی می‌رسند. امروز نیز امکان بسته بودن وجود ندارد.

این نماینده مجلس یادآور شد: بسیاری افراد در دولت سیزدهم در مقابل پاسخگویی به رسانه‌ها در خصوص کاهش سرعت اینترنت به دولت یازدهم و دوازدهم حسن روحانی می‌پردازند؛ اما گفته می شد حسن روحانی به خاطر مخالفت اکید با فیلترینگ تلگرام به دستگاه‌های ذیربط فشار می‌آورد تا جایی که حتی به وزیر ارتباطات خود دستور داد که خیلی در این حوزه ورود نکند!

همه این کشمکش‌ها درحالی رخ می‌داد که تبلیغات پیام‌رسان سروش به‌طور جدی در کشور شیوع یافته بود و حتی برخی نهادها مانند آموزش و پرورش به زیرمجموعه‌هایشان دستور داده‌ بودند که از پیام‌رسان سروش استفاده کنند. پیام‌رسانی که تقریبا هر روز سیلی از انتقادات به تیم پشتیبانی آن برای عدم حفظ حریم شخصی کاربران وارد می‌شد و حتی حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفته بود، من اطلاع دارم که روحانی سفت و سخت مقابل فیلترینگ تلگرام ایستاده و حتی برای این مسأله گوش بعضی‌ها را هم پیچانده است!

در همان زمان موضوع «پهنای باند» محل مناقشه‌ سیاسی بین دو قوه مجریه و قضاییه کشور شده بود، این مناقشه از زمانی شروع شد که روابط عمومی وزارت ارتباطات خبری را منتشر کرد که آذری جهرمی جهت پاره ای از توضیحات به دادسرا احضار شده است. روحانی هم در دفاع از وزیر ارتباطات خود در هیئت دولت، گفت: کسی را به خاطر پهنای باند نمی‌توانند محاکمه کنند. این دستور من بوده است. اگر می خواهید کسی را احضار کنید باید من را احضار کنید. وزیر من را نمی توانید احضار کنید.

• میلیاردها تومان خرج کردند تا مردم را به اپلیکیشن‌های داخلی ببرند و آن هم جواب نداد

 
جلیل جهان آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در مورد وضع اینترنت در دولت سابق به «جماران» گفت: در زمان حسن روحانی هم در بحث ارتباطات ایراداتی بود، اما نه در این حد! ولی در مقطعی که حوادثی رخ داد اینترنت برای یک یا دو هفته قطع و سپس وصل و به سرعت قبل برگشت و فضا برای بازگشت سایت‌ها و برنامه‌هایی چون اینستاگرام واتس‌اپ فراهم بود و تنها تلگرام فیلتر شد که آن هم به خواست دولت نبود، بلکه به خواست یک قاضی بود که کشور را دچار مشکل کردند و سپس میلیاردها تومان خرج کردند تا مردم را به اپلیکیشن‌های داخلی ببرند و آن هم جواب نداد.

وی ادامه داد: زمانی که وزیر ارتباطات اعلام می کند من در قطع ارتباطات اختیاری ندارم و شورای امنیت کشور تصمیم می‌گیرد، به نظرم این ضعف او و کابینه رییسی است؛ مردم به رییسی رأی دادند که از حقوق‌شان حمایت کند! یکی از حقوق رییس‌جمهور اجرای قانون اساسی و نظارت بر آن است. شما که نمی‌توانید به هر بهانه‌ای اجازه دهید که شورای امنیت کشور و هر نهاد دیگری در کشور حقوق مسلم در قانون اساسی را نقص کنند، آن هم به این بهانه اینکه شش نفر در خیابان یا دور میدانی جمع شده اند! ما کشوری مبتنی بر دموکراسی و رأی مردم هستیم و مردم حق دارند راه پیمایی و اعترض کنند؛ شاید ۱۰ یا ۲۰ سال بعد دیگر هم در هر خیابان و شهری چهار نفر شعار دادند؛ این دلیل نمی‌شود که اینترنت مردم را قطع کنید و وزیر ارتباطات هم خود را بی‌مسئولیت نشان دهد و نسبت به هزینه‌ی سنگینی که به زندگی مردم وارد می‌شود بی‌اعتنا باشد

• طرح صیانتی که در این روزها مطرح است ما نماینده‌ها آن را ندیدیم و صحبتی هم در مجلس نشده است
   
  یکی از مسائل مهم دیگری که امروز اینترنت را تحت تاثیر خود قرار داده طرح صیانت است طرحی که در مجلس شورای اسلامی توسط یک کمیسیون مشترک در حال بررسی بود متوقف شد و به تصویب مجلس نرسید. اما همان رویکردی که در طرح صیانت دنبال میشد این  بار از طریق شورای عالی مجازی به تصویب رسید‌ حال می‌گویند ابن به معنای تصویب طرح صیانت نیست، بلکه به معنای به روزرسانی قوانین داخلی شورای عالی فضای مجازی است. اما به همین اندازه به شفاف سازی و اطلاع رسانی از این طرح بسنده کرده‌اند  و در فضای فعلی هر احتمالی می‌تواند درست باشد که شاید علت کاهش سرعت اینترنت به طرح صیانت برمی‌گردد؛

آرا شاودریان عضو کمیسیون عمران مجلس هم به «جماران» گفت: در کشور بستر و زیرساخت اینترنت کامل نیست و این موضوع به دولت فعلی مربوط نیست، بلکه در دولت‌های گذشته هم به همین صورت بوده و البته مسائل اجتماعی نیز در این موضوع دخیل بوده است، در دولت گذشته ما با مسائل و بحران اجتماعی رو به رو نبودیم، وزرای مختلف به سرکار می‌آیند و هر ساله بودجه‌های سنگین لحاظ می‌شود اما در آخر عملکرد مناسبی ندارند.

طرح صیانتی که در این روزها مطرح است ما نماینده‌ها آن را ندیدیم و صحبتی هم در مجلس نشده است. متاسفانه این روزها هر اتفاقی که در کشور میفتد همه به مجلس ربط می‌دهند و می‌گویند نمایندگان انجام دادند و یا در مجلس مطرح شده است. گاهی برخی نمایندگان اظهارات شخصی خود را  بیان می‌کنند و این به معنای اینکه باید در دستور کار مجلس باشد و یا خواهد بود نیست و نباید اینطور برخورد شود که عملکرد یک دستگاه یا نهاد را زیر سوال ببریم. باید در این شرایط ملتهب فضا تلطیف کنیم. بیایم با تمام کسانی که از لحاظ تفکر با مجلس یا دولت همسو نیستند کشور و ارکان نظام را در نظر بگیریم و در راستای آن تلاش کنیم تا مجلس بتواند بر عملکرد دولت ناظر باشد نه اینکه به حواشی بپردازد.

وی تاکید کرد: به این صورت نیست که ما در مجلس بگوییم سرعت اینترنت را بالا یا پایین بیاورید اگر روند فضای مجازی درست طی شود فکر نمی کنم کسی مخالف آن باشد؛ فضای مجازی، کسب وکار، سامانه‌ها، سایت‌ها در حالی که تاکید بر دولت الکترونیکی است همه این‌ها احتیاج به اینترنت مناسب است و این به بستر زیرساخت‌ها مربوط است که دولت‌ها در این موضوع کوتاهی کردن.د

• وزیر باید بیاید فضا را اقناع سازی کند
   
  عیسی زارع‌پور جایی دیگر در خصوص عملکرد پیام‌رسان‌های داخلی اظهار کرد: استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی می‌تواند هم فرصت و هم تهدید باشد. از این جهت می‌تواند یک فرصت باشد که تنوع زیادی دارد و هر کاربری این امکان را دارد که با سلیقه خود یکی از آنها را برای فعالیت انتخاب کند، اما از این نظر که نمی‌توان مانند شبکه‌های اجتماعی همه کاربران را در یک محیط مشترک تجمیع کرد، تهدید محسوب می‌شود.

حسن محمدیاری عضو کمیسیون اجتماعی در همین زمینه به «جماران» گفت: در موضوع اینترنت من در مجلس به عنوان مخالف صحبت کردم؛ اینترنت توانسته بستر خود اشتغالی را فراهم کند، اما باید نظام‌مند و هدف‌مند در اختیار افراد باشد و البته در همه جای دنیا نیز این چنین است و یله و رها نیست که کسی صحبتی کند و پاسخگو نباشد. ما دوره اغتشاشات را پشت سر گذاشتیم و نیروهای امنیتی صلاح دانستند اینترنت محدود شود و نظر دولت رییسی هم همین بود. من اعتقاد دارم باید سازوکاری را تهیه کنیم، زیرا اینترنت دو لبه است از یک طرف خانواده‌ها نگران فرزندان خود هستند از یک طرف فضای کسب و کار دچار مشکل شده است. در ماه‌های اخیر در مورد کسب وکار بیشترین مراجعه به نمایندگان میشود و انتظار داریم فضا بهبود بیابد.

وی تصریح کرد: ما باید اول زیرساخت‌‌ها را آماده کنیم بعد هرکاری که خواستیم انجام دهیم و انتخاب را به عهده مردم بگذاریم. من فکر میکنم اعتماد عمومی تا امروز ایجاد نشده است من با نصب اپلیکیشن‌های داخلی به زحمت می‌توانم استفاده‌کنیم و هنوز تبیین نشده است.تصمیم شورای امنیت مقطعی است و وزیر باید بیاید فضا را اقناع سازی کند، زیرا این فضا سوال برانگیز شده و باید شفاف سازی کنند که در آینده چه می‌خواهند انجام دهند.

• ما قبل از اعتراضات وزیر را به مراجع قضایی به عنوان استنکاف از قانون معرفی کردیم

 
درحالی‌که وزیر ارتباطات بارها اعلام کرده تصمیمات مبنی بر محدودیت یا فیلتر اینترنت در دست این وزارتخانه نیست و آن‌ها در این حوزه صرفاً مجری هستند. وی در یک گفت و گوی تلویزیونی تأکید کرد، وزارت ارتباطات تکالیف متعددی دارد و اینترنت تنها ۲ درصد از وظایف این وزارتخانه است و در حاشیه جلسه هیات دولت نیز تصریح کرد که اینترنت دارای اختلال نیست و مشکلی نداریم

در این راستا در روزهای اخیر نامه‌هایی از سوی شرکت‌های ایرانسل، شاتل و مبین‌نت توسط یک گروه هکری منتشر شده است که همگی از آسیب به این اپراتورها در نتیجه محدودیت‌های اعمال‌شده برای اینترنت و فیلترینگ خبر می‌دهند.

مدیران عامل این سه شرکت در نامه‌هایی جداگانه خطاب به رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با بیان مشکلات خود پس از اعمال تغییرات در وضعیت اینترنت کشور، به کاهش درآمدشان اشاره کرده‌اند. تاریخ نگارش این نامه‌ها نشان می‌دهد که دست‌کم از اواخر مهرماه تا اوایل آذرماه این مشکلات برای اپراتورهای مختلف وجود داشته است

خلیل بهروزی فر عضو کمیسیون اجتماعی به «جماران» گفت: ما هم از وزیر ارتباطات به دلیل شرایط موجود گله‌مند هستیم، زیرا سرعت اینترنت پایین و پایین‌تر می‌آید. امروز شرایط کشور به ثبات رسیده است و مشکلی از این بابت وجود ندارد که بهانه‌ای برای کاهش سرعت اینترنت باشد. ایشان قول دادند وضعیت بهتر بشود و نسبت به گذشته وضعیت بهتر شود ما چه بخواهیم و چه نخواهیم دنیا رو به جلو است و ما نمی‌توانیم از آن عقب بیافتیم بلکه باید به آن‌ها برسیم زیرا امروز ارتباطات در همه امور حرف اول را میزند.

وی خبر داد: باید اعتماد مردم جلب و پلتفرم‌های داخلی تقویت شود و زارع‌پور هم اعلام کرد ما پلتفرم‌ها داخلی ایتا، بله و سروش و ... تقویت می‌کنیم و اگر شرایط مهیا باشد می‌توانند اعتماد مردم را جلب کنند. ما قبل از اعتراضات وزیر را به مراجع قضایی به عنوان استنکاف از قانون معرفی کردیم، ایشان وظایف و مسئولیتی دارند که خود باید پاسخگوباشد.

به گفته کارشناسان اقتصادی حدود یک میلیون شغل در ایران وابسته به اینستاگرام است و بازاری بالغ بر ۴۰ هزار میلیارد تومان را در سال ایجاد می کند و بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تقریبا یک میلیون و ۷۰۰ هزار کسب و کار در فضای اینستاگرام به وجود آمده است و درآمد ۱۰ میلیون نفر وابسته به اینستاگرام است و این اعداد و ارقام را قطعا روی میز دولت است اما با وجود اینکه ۳ ماه از فیلتر شدن پیام‌رسان‌ها و کاهش سرعت اینترنت می‌گذرد تا امروز مسئولان تنها به اطلاع از اوضاع بد کسب و کار مجازی بسنده می‌کنند و در عمل هیچ اقدامی را شاهد نیستیم.

 نوری قزلجه هم در این باب به جماران، گفت: هفته‌ قبل که از نقاط مختلف بازدید می‌کردم آثار محدودسازی‌ها را در مشاغلی دیدم که من در طول یک سال و خورده‌ای که با اساتید و کارشناسان در این حوزه در ارتباط هستم به عمق موضوع پی نبرده بودم که زندگی مردم تا این اندازه به اینترنت و اپیکیشن‌های متعارفی که مردم با آن کار می‌کنند وابسته است. واقعا نباید با اقتصاد مردم اینگونه برخورد کرد و اکثرا با اقتصاد مردم در طبقات پایین جامعه است و این را نباید دستاویز مسائل دیگری قرار داد و حتما تاکید دارم وضعیت اینترنت را حداقل به قبل از ۳ ماه برسانند. در حالی که روزانه اتفاقات جدید رخ میدهد دوست داریم دسترسی‌ها آسان و کم هزینه‌تر شود و امیدواریم به وضعیت قبل برگردیم..

یکی از دلایلی که به گفته برخی از فعالان حوزه فناوری منجر به کندی اینترنت شده، کاهش پهنای باند بین‌الملل است که وزیر ارتباطات از ابتدای سال چندین مرتبه آن را رد و اعلام کرده است، «برای تأمین پهنای باند بین‌الملل نیز هیچ مشکلی نداریم و افزایش پهنای باند بر اساس نیاز مردم و کشور انجام می‌شود و کاری خواهیم کرد که طعم شیرین سرعت‌های چند صد مگابیت بر ثانیه‌ای را مردم تا پایان دولت سیزدهم بچشند! این در حالی‌ست که کشوری چون سوئیس با اینترنت 230 مگابیت بر ثانیه، پنجمین اینترنت سریع جهان را دارد و با وعده چندصد مگابیت بر ثانیه وزیر ارتباطات، باید منتظر سبقت ایران از سوئیس باشیم!»

امروز بیش از یک سالی که از روی کار آمدن عیسی زارع‌پور بر مسند وزارت ارتباطات می‌گذرد نه تنها کیفیت اینترنت براساس وعده‌های او بهبود پیدا نکرده است بلکه وضعیت دسترسی به اینترنت برای کاربران بغرنج‌تر هم شده است. تجربه نشان داده ایجاد محدودیت در دسترسی کاربران به سرویس‌های اینترنتی فقط آمار استفاده از فیلترشکن‌ها در کشور را بالا برده است، استفاده از فیلترشکن‌های مختلف باعث شده تا مردم دست به هر اپلیکیشن و روشی بزنند و حتی امنیت خود و خانواده‌های‌شان را به مخاطره بیندازند تا بتوانند چند دقیقه از اینترنت استفاده کنند که این بسیار نگران کننده است.

او در اولین نشست خبری خود در ۲۷ آذرماه ۱۴۰۰ گفتید: سیاست دولت ایجاد محدودیت در دسترسی به اینترنت و ترافیک خارجی کاربران نیست. اینترنت حق‌الناس است.

بیش از صد روز از فیلترینگ اینستاگرام در ایران می‌گذرد. بسیاری از مردم در این شرایط با صرف هزینه و خرید فیلترشکن، فیلترینگ را دور می‌زنند و برخی هم عطای استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به لقایش بخشیده‌اند اما حالا برایشان سوال است که نمایندگان مجلس و سران قوا در شبکه های اجتماعی چه می‌کنند.
ایسنا - دریافت تیک آبی رییس‌جمهور از سوی اینستاگرام یکی از خبرهای داغ این روزهاست. در فضای مجازی این سوال مطرح می‌شود که چرا در شرایطی که با یک فیلترینگ سفت و سخت مواجه‌اند،‌ رییس دولت در این شرایط از اینستاگرام تیک آبی دریافت کند؟

اغلب نمایندگان مجلس و مسئولان نظام در شبکه‌های اجتماعی حضور فعال دارند؛ از توییتر همیشه فیلتر بگیر تا اینستاگرام که هم سابقه فیلتر شدن دارد و هم خیلی وقت‌ها به صورت آزاد از آن استفاده کرده‌اند. البته به نظر می‌رسد حتی برخی مسئولین هم برای ورود به شبکه‌های اجتماعی با مشکل فیلترینگ روبرو هستند. یکی از نمایندگان در خصوص وضعیت دسترسی به شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: «نمایندگان در حال حاضر مانند خبرنگاران امکان ورود بدون فیلتر به شبکه‌های اجتماعی را دارند اما این امکان محدود به شبکه‌های اجتماعی است و البته همه نمایندگان از این امکان استفاده نکردند.» او در پاسخ به این سوال که تا پیش از اختلالات اخیر چطور در توییتر و دیگر شبکه‌های اجتماعی حضور داشته؛ می گوید: «از ابتدای مجلس تا چند وقت پیش ما هم با مشکل فیلتر توییتر روبرو بودیم و من هم مانند بقیه از فیلترشکن‌های رایگانی که در دسترس بود استفاده می‌کردم تا بتوانم در توییتر حضور داشته باشم.»

اما به نظر می‌رسد وضعیت برای سران قوا اندکی متفاوت است و آنها در این ایام رویه دیگری در پیش گرفتند. هرچند که تقریبا همه این قانون نانوشته را می‌دانیم که در این سطح از مسئولیت دیگر خبری از فعالیت مستقیم در شبکه‌های اجتماعی نیست و این ادمین‌ها هستند که مسئولیت نگهداری و تولید محتوای مسئولین را بر عهده دارند. اما نحوه فعالیت سران سه قوه در ۱۰۰ روز اخیر در فضای اینستاگرام چگونه بوده است؟

• ابراهیم رئیسی و تیک آبی پرحاشیه

تیک آبی به معنای اصالت داشتن یک صفحه در اینستاگرام است و دریافت آن روال خاص خودش را دارد. ممکن است برای یک فرد مشهور چندین صفحه در اینستاگرام ساخته شده باشد که شما در این میان نتوانید، صفحه واقعی را پیدا کنید؛ تیک آبی کمک می‌کند که شما به یک صفحه و واقعی بودن آن اعتماد کنید. دولتی‌ها هم همین مساله را اصلی ترین انگیزه برای گرفتن تیک آبی می‌دانند چون معتقد هستند این تیک آبی می‌تواند جلوی انتشار پست در صفحات جعلی را بگیرد و مخاطبین فریب دیگر صفحات فرعی را نمی‌خورند.

حالا خبر پر حاشیه این روزها این است که صفحه سید ابراهیم رییسی با بیش از ۲.۸ میلیون نفر دنبال کننده بالاخره این تیک آبی رنگ را دریافت کرده است. صبح امروز صفحه منتسب به پایگاه اطلاع رسانی دولت در پاسخ به انتقاداتی که در خصوص تیک آبی رئیس جمهور مطرح شده بود؛ گفت: «با توجه به صفحات متعدد منسوب به رئیس‌جمهور در شبکه‌های اجتماعی خارجی و انتساب مطالب مخدوش، اقداماتی به منظور تشخیص اصالت برای کاربران از ماه ها قبل انجام شد که اخیراً یکی از شبکه‌ها به آن ترتیب اثر داد.» تصویری هم که این صفحه از ایمیل به اینستاگرام منتشر کرده نشان می‌دهد ادمین این صفحه تیرماه درخواست تیک آبی را داده که این درخواست حالا در روزهایی اجابت شده که رئیسی تقریبا بعد از اختلال در اینستاگرام دیگر فعالیتی در این صفحه نداشته و فعلا آن را به حالت نیمه تعطیل دراورده تا ببینیم در روزهای آتی آیا مشکل اینستاگرام حل می شود یا این صفحات بلااستفاده باقی خواهند ماند.

• غلامحسین محسنی‌اژه‌ای و صفحه ۲۰۰ هزارتایی

غلامحسین محسنی اژه‌ای هم‌اکنون رئیس قوه قضاییه و عضو تشخیص مصلحت نظام است. صفحه اینستاگرام اژه‌ای که در حال حاضر ۲۴۳ هزار دنبال‌کننده دارد، تا امروز فراز و فرودهای زیادی داشته است. اژه‌ای مردادماه سال ۱۴۰۰ در فضای اینستاگرام اعلام حضور کرد اما حساب کاربری رئیس قوه قضاییه در اینستاگرام تقریبا یک روز پس از راه‌اندازی از دسترس خارج شد. او در اولین پست خود کلیپی درباره عدالت منتشر کرد و از مردم خواسته بود با او در ارتباط باشند.

مرکز رسانه قوه قضاییه پس از تعلیق حساب اژه‌ای در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «این صفحه آغاز به فعالیت نموده بود تا امکانی برای ارتباط مستقیم با مردم شریف و فعالیت فضای مجازی باشد و با استقبال بسیار گسترده کاربران روبرو شده بود اما به دلایل اعلام نشده از سوی اینستاگرام از دسترس خارج شده است.»

با این حال چند روز بعد مرکز رسانه قوه قضائیه اعلام کرد: «صفحه اینستاگرام رئیس قوه قضاییه دوباره در دسترس قرار گرفت و شناسه‌های کاربری رییس قوه قضاییه در دیگر شبکه‌های اجتماعی نیز به زودی آغاز به کار می‌کنند.»

مرکز رسانه قوه قضاییه همچنین با اعلام ادامه‌دار بودن حضور اژه‌ای در شبکه‌های اجتماعی از دو سویه بودن ارتباط حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای با مخاطبان و فعالان فضای مجازی خبر داده بود و اعلام کرد که قصد دارد، صفحات دیگر رئیس قوه قضاییه در پلتفرم‌های مختلف را راه‌اندازی و به مخاطبان معرفی کند.

اما عملکرد صفحه اینستاگرام اژه‌ای در ۱۰۰ روز اخیر چگونه بوده است؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که آخرین پست اینستاگرامی صفحه منصوب به غلامحسین محسنی اژه‌ای مربوط به ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲ مصادف با ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ بوده است و می‌توان گفت که در ایامی که دسترسی مردم به اینستاگرام مختل شده، ادمین صفحه رئیس قوه قضائیه نیز فعالیتی در این صفحه نداشته است.

• محمدباقر قالیباف و یک صفحه تعلیق شده!

رئیس مجلس جز آن دسته از افرادی است که توجه زیادی به شبکه‌های اجتماعی دارد. محمدباقر قالیباف تا همین چند وقت پیش در صفحه‌ای به آدرس mbghalibaf فعالیت گسترده داشت و به پست گذاشتن در اینستاگرام مشغول بود. او معمولا تصاویر دیدارهایش را منتشر می‌کرد و در یکی از آخرین پست‌های  اینستاگرامی‌اش، بخشی از اظهارات خود در افتتاحیه نهمین دوره مجمع تشخیص مصلحت را منتشر کرده و همچنین در پستی دیگر، بخشی از نطق پیش از دستور خود در مجلس با تیتر « اعتراض اصلاح خواهانه به تغییر تصمیم ها منجر می‌شود» را منتشر کرده بود.

صفحه قالیباف برخلاف دیگر روسای قوا از چندی قبل تیک آبی داشت و به اصطلاح مورد تایید اینستاگرام بود ولی با وجود این تایید باز هم از گزند اینستاگرام در امان نماند و این صفحه اوایل آبان‌ماه امسال توسط اینستاگرام تعلیق شد. فعلا این صفحه برنگشته و فعالیت های رئیس مجلس به همان صفحه توییتر و کانال تلگرامی محدود شده است.

به گزارش اعتماد، کارنامه «عیسی زارع‌پور» اما مشخص است و دست‌کم در حوزه حکمرانی داده و امنیت اطلاعات ایرانیان که از شعارهایش بود، بررسی‌ها می‌گوید که در میان 50 برنامه محبوب این روزهای ایرانیان در فروشگاه‌های معتبری مانند گوگل تا چشم کار می‌کند فیلترشکن هست و برنامه‌های فیلترشده. کشاندن مردم به سمت استفاده از فیلترشکن آن‌هم با شدت و حدت شرایط کنونی از این جهت کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه فناوری اطلاعات را نگران می‌کند که اختیار اطلاعات مردم به دست صاحبان و سازندگان این فیلترشکن‌ها می‌افتد.

این موضوع اگرچه ممکن است بعضی از کاربران عادی را چندان نگران نکند اما در سطح کلان یک ابربحران امنیتی است و تقریبا در هیچ کشوری از این کره خاکی چنین وضعیت حاکم نیست. سپردن اطلاعات مردم به صاحبان و سازندگان فیلترشکن‌ها درحالی است که شعارها و برنامه‌های وزیر و دولت کنونی دقیقا در جهت عکس این رویداد بود اما به گفته یک کارشناس این حوزه و یک نماینده مجلس که با «اعتماد» سخن می‌گویند، باید بین حرف‌های خوب و عملکرد شفاف تفاوت قائل شد. شرایط امنیت اطلاعات ایرانیان اما دقیقا چگونه هست و چرا عملکرد وزیری که مدام از عباراتی مانند «لندینگ رایت» استفاده می‌کند مردم مرا تا این اندازه به فیلترشکن‌ها و برنامه‌های فیلترشده کشانده است؟ به عبارتی ساده‌تر تجربه فیلترینگ تلگرام که نتوانست 80درصد کاربران ایرانی را مجاب به کوچ به برنامه‌های ایرانی مشابه کند، تا چه اندازه مقابل چشمان وزیر و دولت کنونی است؟ 

•  دریافت بی‌سابقه فیلترشکن و برنامه‌های فیلتر ازسوی ایرانیان

تاکید بر کوچاندن ایرانیان به برنامه‌های داخلی و همچنین اصرار به ایجاد دفتر شرکت‌های صاحبنام حوزه فناوری در ایران، از برنامه‌های جدی و شعارهای پرتکرار دولت کنونی است و کار تا جایی پیش رفته که همین اواخر چندین نامه تهدیدآمیز مسوولان این دولت به شرکت‌هایی مانند «متا» خبرساز و حتی سوژه واکنش طنزآمیز کاربران شبکه‌های اجتماعی هم شده است. کارنامه و نتیجه عملکرد اما چیز دیگری می‌گوید. بررسی فروشگاه‌های برنامه‌های موبایلی و در راس آنها فروشگاه گوگل یا همان گوگل پلی، نشان می‌دهد که در فهرست محبوب‌ترین و پردانلودترین برنامه‌های نصب شده روی گوشی ایرانیان، تا چشم کار می‌کند فیلترشکن و برنامه‌های فیلترشده در داخل کشور دیده می‌شود. اگرچه این فهرست‌ها مدام تغییر می‌کند اما کلیت 50 و 100 برنامه قرار گرفته در این فهرست تا حد زیادی ثابت است.

به عنوان مثال در ساعت 20 روز 9 دی و در فهرست فروشگاه گوگل، 10 برنامه نخستین یا فیلترشکن است یا پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی فیلترشده مانند تلگرام، واتساپ و اینستاگرام؛ یعنی در کنار فیلترشکن‌ها، سه برنامه هم دیده می‌شود که اولی اردیبهشت 97 فیلتر شد اما فرآیند طی شده پس از آن درس عبرت نشد و حالا در تابستان 1401 هم دو برنامه دیگر به همان سرنوشت تلگرام دچار شدند. علاوه براین نتایج همین بررسی می‌گوید که در میان 50 برنامه محبوب ایرانی‌ها در گوگل‌پلی بیش از 40 مورد فیلترشکن است و تنها ۳ تا ۴ برنامه عادی هستند. بقیه موارد هم پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده‌ است.

البته به این نکات هم باید توجه داشت که برخی برنامه‌های محبوب در بین ایرانیان هم از سوی خود گوگل از این فروشگاه حذف شدند؛ موضوعی که تاثیر چندانی البته در این فهرست ایجاد نمی‌کند و حتی در صورت قرار دادن این برنامه در چنین فهرستی باز هم شرایط نگران‌کننده خواهد بود. اهمیت این فهرست و موارد مشابه اما زمانی بیشتر و جدی‌تر می‌شود که این عملکرد را در کنار شعارهای مطرح شده ازسوی این دولت و نمایندگان حامی این وضعیت قرار بدهیم؛ کسانی که همواره دغدغه و نگرانی حاکمیت داده و امنیت داده‌های ایرانیان را داشته‌اند حالا خود دودستی اختیار گوشی ایرانیان را به افراد و شرکت‌های ناشناس و در مواردی هم شناس و با کارنامه نه چندان امن تقدیم کرده‌اند. پرسش جدی در این باره اما شاید این باشد که چرا با آن همه شعار، نتیجه چنین شده است؟ آیا ریشه ماجرا به برنامه‌ها و نوع نگاه این افراد برمی‌گردد یا اینکه در عمل نتوانستند برنامه‌ها را به درستی اجرا کنند؟ 

•  اعمال بدون اعلام؛ «حتی نمی‌دانیم چه سیاستی دارند»

«محمد کشوری» کارشناس حوزه فناوری اطلاعات و «مدیر اندیشکده طیف» درباره این شرایط و کارنامه‌ای که در جهت عکس شعارها و برنامه‌ها پیش رفته به «اعتماد» می‌گوید که حتی نمی‌دانیم برنامه چه هست و تنها براساس عملکرد و کارنامه این مدیران می‌شود سخن گفت. او در این باره می‌گوید: «آنچه الان در فروشگاه‌هایی مانند گوگل می‌بینیم نتیجه طبیعی سیاست فیلترینگ است. البته ذکر این توضیح هم ضروری است که فروشگاه‌هایی مانند گوگل یک‌سری استاندارد را مطرح می‌کنند که هر برنامه ایرانی امکان قرار گرفتن در این فضا را ندارد، یعنی کسانی که امنیت برای آنها مهم است سراغ گوگل‌پلی و موارد مشابه می‌روند.»

اما قرار گرفتن این همه فیلترشکن و برنامه فیلترشده در فهرست برنامه‌های محبوب ایرانیان دقیقا به چه معنا است و چه اطلاعاتی به ما می‌دهد؟ کشوری در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «اولین چیزی که نشان می‌دهد این است که نیاز کاربران به این برنامه‌ها زیاد است و چون در فروشگاه‌های داخلی هم وجود ندارند پس کاربران سراغ این موارد می‌روند؛ یا اینکه به فیلترشکن نیاز دارند که در فروشگاه‌های داخلی وجود ندارد و کاربر سراغ موارد مانند گوگل پلی می‌رود.» این همه استفاده از فیلترشکن اما چه نگرانی کلی برای امنیت یک کشور دارد و مقصر کیست؟ او در پاسخ به این پرسش هم می‌گوید: «من اطلاع دقیقی ندارم اما می‌دانم برخی جاهای مشکوک با اهداف خاص برای مردم فیلترشکن تولید می‌کنند. وقتی سیاست این است که 40-30 میلیون نفر مجبورند از فیلترشکن استفاده کنند نتیجه آسیب به امنیت و داده‌های این افراد است. ممکن است بگویند استفاده نکنند، ولی این منطق درست نیست. نتیجه محدودیت غیرمنطقی در معرض آسیب قرارگرفتن حدود 40 میلیون نفر است.»

این شرایط اما نتیجه عملکرد کسانی است که برنامه و شعارشان امنیت داده‌های ایرانیان بوده است؛ چرا نتیجه چنین شده است؟ کشوری در این باره می‌گوید: «ما اقدام عملی موثری ندیدیم و تنها بحث فیلتر است. لازمه موفقیت هر سیاستی این است که بخش عمده کاربران مخصوصا قشر فعال حوزه از آن استقبال کنند و وقتی سیاستی تعریف می‌شود که اکثریت با آن مشکل دارند دیگر ربطی به حرف‌های قشنگ ندارد. وقتی همراهی بدنه جامعه این فعالان حوزه نباشد هر سیاستی شکست می‌خورد. می‌گویند حاکمیت داده و فلان و بهمان اما چیزی که ما و عموم مردم می‌بینند، فیلتر کردن است و این نتیجه‌اش مخالفت بدنه جامعه و این حوزه با موضوع است. مثل اینکه سیاستی در حوزه اقتصاد شکل بگیرد که عموم اقتصاددان‌ها و فعالان حوزه با آن مخالفت کنند. در شرایط مخالفت ذی‌نفعان حتما هر سیاستی شکل می‌خورد حتی اگر سیاست خوبی باشد.»

او همچنین می‌گوید که سیاست‌های مسوولان کنونی حتی مشخص نیست که بشود آن را بررسی کرد: «طرح صیانت روی کاغذ مشخص بود و می‌شد شفاف درباره آن نظر داد، اما الان کارهایی انجام می‌شود که نمی‌دانیم چیست؛ فقط اعمال می‌کنند و ما تنها بر اثر نتایج می‌توانیم نظر بدهیم. سیاست را اعلام نمی‌کنند و ما فقط می‌توانیم آثار را ببینیم و براساس آن نظر بدهیم.» 

 «جلیل رحیمی جهان‌آبادی» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم یکی از منتقدان شرایط کنونی و سیاست فیلترینگ است؛ او درباره نتیجه سیاست‌های کنونی و یکه‌تازی دانلود فیلترشکن در بین برنامه‌های محبوب ایرانی هم به «اعتماد» می‌گوید: «سیاست فیلترینگ یک اشتباه راهبردی و خطرناک است؛ چه تلگرام باشد و چه شرایط کنونی که هرچه به دست‌شان می‌رسد فیلتر می‌کنند. وقتی شما برنامه‌های کاربردی برای مردم را -‌چه برای کار و چه ارتباطات‌- بدون جایگزین مطمئن فیلتر می‌کنید مردم را به سمت استفاده از فیلترشکن‌ها سوق می‌دهید. هرقدر که فیلترشکن در دسترس هست و آسان نصب می‌شود به همان اندازه دسترسی به داده‌های کاربران را هم آسان می‌کند که هم برخلاف امنیت و مصالح کشور است و هم برخلاف شعارهای دولت. عملا فضا را برای دسترسی دشمن و سرویس‌های امنیتی فراهم می‌کنند. با دست خودمان داده‌ها را به سرویس‌های دشمن می‌دهیم.»

اما در چنین شرایطی چه می‌شود کرد و تا چه اندازه به وزیر کنونی ارتباطات و مسوولان این دولت می‌توان امید بست؟ این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به این پرسش هم می‌گوید: «فعلا که ما هر چه داد زدیم و فریاد کشیدیم کسی در مجلس همراهی نکرد اما باورم این است که در بخش امنیتی و سیاستگذاری کشور باید کاری در این زمینه انجام داد. ما نمی‌توانیم دست روی دست بگذاریم که همین‌طور اطلاعات مردم از بین برود و مردم را به سمت فیلترشکن‌ها سوق بدهیم؛ این همه تبعات امنیتی و جاسوسی خطرناک است اما انگار نگاه عاقله‌ای در مجلس و دولت دیده نمی‌شود یا برجسته و غالب نیست.»

اما وزیر کنونی ارتباطات در این زمینه صاحب پژوهش است و به گفته حامیانش در دانشگاه استرالیا هم کارنامه برتری داشته است؟ فردی با چنین سابقه چرا به چنین کارنامه‌ای رسیده است؟ رحیمی جهان‌آبادی در پاسخ به این پرسش هم می‌گوید: «شفاف بگویم که در قیاس با آذری جهرمی، وزیر کنونی نسبت به امنیت کشور بسیار ضعیف‌تر است هرچند که شعارها متفاوت بود. وزیر جدید همان دیدگاه متوسط و ضعیف اکثریت نمایندگان را دارد؛ در صورتی که فیلترینگ مردم را به سمت آسیب‌پذیری و نفوذ دستگاه‌های امنیتی کشانده است. برخی اوقات بین ادعاهای دوستان اصولگرا و عملکردشان تفاوت زیاد است. تا دوستان متوجه این همه آسیب نشوند شرایط همین فیلترینگ گسترده است اما وظیفه من به عنوان نماینده مردم هشدار دادن این شرایط است ولی اینکه تا چه اندازه تاثیرگذار باشد نمی‌دانم؛ برای 5درصد اثرگذاری هم ما تلاش می‌کنیم چون الان جز روشنگری و بیان موضع کار دیگری از عهده من برنمی‌آید.»

سعید میرشاهی – کیور استارمر، رهبر حزب کارگر در تلاش است خود را به عنوان یک جایگزین مترقی و شایسته برای دولت محافظه‌کار فعلی که در چند ماه گذشته در رسوایی و هرج‌ومرج فرو رفته، نشان دهد اما شکاف‌ها در برخی زمینه‌ها، از قبل خود را نشان می‌دهند. وقتی نوبت به آزادی‌های آنلاین می‌رسد، مواضع سیاست‌های اخیر آنها، به‌گونه‌ای است که حتی دولت دونالد ترامپ در ایالات متحده را لیبرال جلوه می‌دهد!

• لایحه ایمنی آنلاین

این موضوع، چندی پیش در مجلس عوام مطرح شد زیرا نمایندگان مجلس بار دیگر با لایحه پرچالش ایمنی آنلاین مواجه شدند. دولت بحث‌برانگیزترین بخش لایحه را که در آن تهدید به پیامدهایی برای محتوای «قانونی اما مضر» شده، حذف کرده؛ عبارتی که جعبه پاندورا را باز می‌کند و پیامدهای منفی زیادی برای آزادی بیان آنلاین دارد.

اکنون از تصمیم برای برداشتن این بخش بحث‌برانگیز بسیار استقبال می‌شود اما هنوز موارد بیشتری در لایحه وجود دارد که مشکل‌ساز است و پیامدهایی فراتر از محدودیت‌های تنگ‌نظرانه محافظت از جوانان آنلاین، که در آن لحاظ شده، خواهد داشت.

با این حال، حزب کارگر به جای اینکه اجازه دهد دولت، خودش با  این مشکل سخت مواجه شود، تصمیم گرفته سیاست خود را به نقطه اختلاف تبدیل کند. سارا چمپیون، نماینده مجلس مقصر این بحث بود. وی که نماینده روترهام و همچنین رئیس کمیته توسعه بین‌المللی است، اصلاحیه‌ای ارایه کرد که اگر به قانون وارد شود، به طور بالقوه منجر به سرکوب VPNها از سوی دولت بریتانیا می‌شود؛ مانند مواردی که تا کنون فقط در چین، روسیه و ایران قابل مشاهده است.

اصلاحیه او، مربوط به بند 54 لایحه است و وزیر امور خارجه را ملزم می‌کند که ظرف شش ماه پس از تصویب این لایحه، گزارشی درباره تاثیر استفاده از VPN بر توانایی آفکام (سازمان تنظیم‌کننده مقررات رسانه‌ای بریتانیا) برای اجرای الزامات مندرج در بند 112 منتشر کند.

• دلایل سرکوب VPN در بریتانیا

سارا چمپیون در مجلس عوام توضیح داد که نگران است کودکان بریتانیایی از VPN برای دور زدن کنترل‌های تایید سن جدید که در لایحه دولت گنجانده شده، استفاده کنند. از برخی جهات، او کاملا حق دارد. قبلا درباره بی‌معنی بودن برنامه‌های قبلی برای معرفی تایید سن در سایت‌های بزرگسالان در بریتانیا صحبت شده، زیرا به راحتی می‌توان آن را با VPN دور زد.

اما اکنون دولت بار دیگر تلاش می‌کند تا این موضوع را تحت لایحه بسیار گسترده‌تر ایمنی آنلاین انجام دهد.

با این حال، یک بار دیگر نقشی را که VPNها در دور زدن این بخش بیهوده ایفا می‌کنند، نادیده گرفته است. این بخش، بوروکراسی ایجاد می‌کند. بنابراین وقتی چمپیون می‌گویدVPN ها می‌توانند برای دور زدن طرح‌های تایید سن استفاده شوند، حق با اوست.

چمپیون حق دارد بگوید شواهد حاکی است تعداد زیادی از نوجوانان می‌دانند چگونه از VPN استفاده کنند، به این معنا که می‌توانند از کنترل‌های تایید سن اجتناب کنند اما جایی که او اشتباه می‌کند برنامه‌اش برای تصویب قانونی سرکوب احتمالی VPNهاست. اگرچه وی یکی از اعضای کابینه در سایه کارگر نیست اما آنها اصلاحیه او را تایید کرده‌اند.

الکس دیویس جونز، وزیر در سایه دیجیتال و نماینده پارلمان گفت: حزب کارگر احساس می‌کند لایحه اصلاح‌نشده دارای شکاف‌هایی است که باید مرتفع شود.

وی افزود: من خوشحال شدم که سارا چمپیون، بند جدید 54 را ارایه کرده است؛ بندی که از دولت می‌خواهد رسما تاثیری را که استفاده از شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN) بر توانایی آفکام برای اعمال اختیاراتش خواهد گذاشت، بررسی کند.

او ادامه داد: این موضوع به اثبات آینده می‌پردازد که حزب کارگر بارها در بحث‌های مربوط به این لایحه مطرح کرده است.

• چرا سرکوب VPN جواب نمی‌دهد؟

مشکل این است که طرح حزب کارگر برای سرکوب استفاده از VPN در بریتانیا، ترفندی است که مستقیما از کتاب راهنمای دیکتاتوری دولت مطلقه گرفته شده و میلیون‌ها نفر از افرادی را که به طور کاملا قانونی از VPN برای محافظت از خود به صورت آنلاین استفاده می‌کنند، مجازات خواهد کرد.

این امر، در عمل نیز کاملا غیرقابل اجراست، زیرا تعداد کمی از VPNها در بریتانیا مستقر و مشمول قوانین بریتانیا هستند. همان‌طور که در چین، روسیه و سایر کشورها مشاهده شده، قوانین ممنوعیت یا محدودسازی دسترسی فقط برای افزایش استفاده از VPN است. اکنون سوال این است که حزب کارگر برای کمک به محافظت از جوانان آنلاین در بریتانیا چه اقدامی باید انجام دهد؟

اولا به دور از ممنوعیت یا محدودسازی دسترسی به VPNها، آنها باید VPNها را تبلیغ کنند تا اطمینان یابند تا حد امکان افراد زیادی از محافظت‌هایی که ارایه می‌کنند، بهره‌مند می‌شوند. تنها چند ماه است که بوریس جانسون، روس‌ها را تشویق می‌کند تا از VPNها برای دسترسی به حقیقت درباره تهاجم کشورشان به اوکراین استفاده کنند. اگر این موضوع به اندازه کافی، برای آنها خوب باشد، مطمئنا برای ما در بریتانیا نیز به اندازه کافی خوب است.

نمی‌توان انکار کرد خطراتی برای جوانان آنلاین وجود دارد اما باز هم راه‌حل، محدودیت‌های خودسرانه نیست.

در مقابل، پارلمان باید به دنبال ارایه دانش و ابزار به والدین و مدارس، برای کمک به محافظت از جوانان آنلاین و آموزش آنها درباره خطرات موجود و نحوه ایمن ماندن جوانان باشد. این امر، قبلا اتفاق افتاده اما به اندازه کافی، موثر نبوده است. این رویکرد، بسیار موثرتر از تلاش برای ممنوعیت و محدودیت دسترسی خواهد بود. بارها و بارها دیده‌ایم این کار، فقط بچه‌ها را تشویق می‌کند تا  به سراغ چیزهایی بروند که نباید امتحان کنند.

مهم نیست سارا چمپیون و همکاران حزب کارگر او، چقدر تمایل داشته باشند VPNها را از معادله خارج کنند، چرا که این فناوری اینجا باقی می‌ماند.

این اصلاحیه برای رای‌گیری در مجلس عوام طی روزهای گذشته فراخوانده نشد اما بسته به تصویب این لایحه، می‌تواند در مرحله بعد در مجلس عوام و مجلس اعیان بازگردد. حتی ممکن است خود حزب کارگر در آینده، آن را تحت فشار قرار دهد. به هر حال، نمایندگان مجلس باید آن را رد کنند و به جای اینکه به دنبال شیطان جلوه دادن فناوری‌ها باشند، در پی آموزش درباره مزایایVPN هایی باشند که به طور گسترده و مثبت استفاده می‌شوند. (منبع:عصرارتباط)

احسان تاکی – طی هفته‌های اخیر، تصاویری از مردم چین در خیابان‌ها، به‌وفور در اخبار مشاهده می‌شود. موج تظاهرات سراسری علیه سیاست‌های سختگیرانه صفر کووید (Zero-Covid)، بزرگ‌ترین موج از زمان کشتار میدان تیان‌آن‌من در سال 1989 است. با این حال، این موضوع، به خیابان‌ها محدود نمی‌شود. اینترنت نیز یک میدان جنگ است. معترضان دیجیتالی از نرم‌افزارهایی مانند بهترین خدمات VPN، برای شکستن فایروال بزرگ چین و انتشار اطلاعات در خارج از مرزهای این کشور استفاده می‌کنند.

کیارا کاسترو در مقاله‌ای در تک رادار نوشت: هرچند ممکن است چین از پیشگامان سانسور باشد، اما سانسور آنلاین در جهان در حال افزایش است. در ایران نیز دولت، اخیرا اینستاگرام و واتس‌اپ را فیلتر کرده است. پس از انفجار استانبول در ترکیه نیز همین اتفاق افتاد.

بر اساس آخرین گزارش Freedom House، در سال 2022، دوسوم کشورها به قطع دسترسی ساکنان خود از جریان اخبار و اطلاعات در سراسر مرزها اقدام کردند. در عین حال، دولت‌ها به طور فزاینده‌ای در حال مسدود کردن، جرم‌انگاری یا تحمیل الزامات نظارتی بر ابزارهای دور زدن هستند. سرکوب VPNها، دقیقا همان چیزی است که در حال حاضر، در چین اتفاق می‌افتد.

با توجه به اینکه مقامات به طور فزاینده برنامه‌های VPN را هدف قرار می‌دهند، در این شرایط، یک شرکت فناوری ابزاری را توسعه داده که برای کمک به مردم بر دور زدن سانسور متمرکز است. یکی از توسعه‌دهندگان به TechRadar مدعی شد این شرکت، هرکاری که برای دستیابی به محتوای سانسورشده نیاز دارد، انجام می‌دهد.

به عبارت دیگر صنعت عبور از فیلترینگ، به شکل لحظه‌ای و به سرعت در حال بزرگتر شدن است.

• تقابل دولت‌ها و VPNها

لوکاس یکی از توسعه‌دهندگان VPN می‌گوید: محصول این شرکت هنوز در چین عالی کار می‌کند. این نرم‌افزار، صرفا بر نحوه انتقال ترافیک به داخل و خارج، از کشورهایی با سانسور فراوان، متمرکز است. افرادی که در محیط‌های خارج از سانسور شدید زندگی می‌کنند ممکن است هرگز درباره چنین نرم‌افزاری نشنیده باشند اما این شرکت از حدود سال 2013 به مردم کمک می‌کند تا سانسور را شکست دهند. کاربرانی که به دنبال فرار از فایروال بزرگ بودند، زمانی که VPN چین برای آنها کافی نبود، اولین کسانی بودند که رو به دانلود این محصول آوردند. به گفته لوکاس، «ما تا حد زیادی مسیر خود را در چین پیدا کردیم و در آنجا چیزهای زیادی یاد گرفتیم.»

چند سال بعد موج اعتراضات در سال 2016، باعث محبوبیت این محصول در بین ایرانیان شد. البته تا سپتامبر سال جاری، افزایش مشابهی صورت نگرفت اما حوادث اخیر بار دیگر موجی از ناآرامی‌ها را در ایران برانگیخت.

لوکاس می‌گوید: «من فکر می‌کنم اوایل، خصوصا در چین، واضح بود که نبردی بین ابزارها و سانسورچی‌ها در جریان است. بنابراین ما فکر کردیم که نقش مفیدی داریم. برخی از ایده‌های مفید، تخصصی و فنی باید پیچیده‌تر انجام شود.

سازندگان این VPN با استفاده از تغییرات پروتکل‌ها، ترافیکی را که دولت قصد سانسور آن را دارد، از طریق چندین پیکربندی سرور که قادر به فرار از بلوک‌های دولت‌ها هستند، دور می‌زند.

به گفته لوکاس، «ما در برخی کشورها، بهینه‌سازی‌های کوچک انجام داده‌ایم زیرا متوجه شدیم، می‌توان از برخی حفره‌ها سوءاستفاده کرد. قطعا چیزهای مشترکی برای انجام دادن وجود دارد. با این حال، ممکن است یک پروتکل که در یک کشور کار می‌کند، در کشور دیگر کار نکند یا فقط زمینه، کمی متفاوت باشد.»

در این رابطه، رویدادهای سیاسی، عامل مهمی هستند که باید لحاظ شوند، زیرا اکثر کشورها در لحظات حساس سیاسی، کنترل دقیق‌تری را اتخاذ می‌کنند.

این فیلترشکن دسترسی بدون محدودیت را بیش از سقف داده روزانه 256 مگابایتی فراهم می‌کند. همچنین به کاربران، امکان دسترسی به مراکز داده ویژه را می‌دهد. اکثریت قریب به اتفاق افرادی که این ابزار را دانلود می‌کنند، کاربران رایگان هستند. با این حال، در پی آخرین رویدادها در چین، این شرکت شاهد افزایش 400 درصدی در خرید نسخه پولی این VPN بود.

به گفته مدیرعامل این شرکت، وی‌پی‌ان وسیله‌ای برای تقویت حریم خصوصی آنلاین است و مکان واقعی کاربر را جعل می‌کند. این امر، بدین معنی است که آنها از نظر تئوری می‌توانند به محتوای سانسورشده بدون توجه به اینکه در کجای جهان هستند، دسترسی داشته باشند.

متاسفانه با افزایش استفاده از وی‌پی‌ان‌ها از سوی افرادی که با آزادی محدود اینترنت مواجهند، دولت‌ها سخت‌تر و سخت‌تر مانع کار آنها می‌شوند. این امر، عمدتا امکان‌پذیر است، زیرا ارائه‌دهندگان از پروتکل‌های وی‌پی‌ان خاصی برای رمزگذاری ترافیک استفاده می‌کنند و در این بستر، تکنیک‌هایی مانند بازرسی بسته عمیق می‌توانند شناسایی و مسدود شوند.

آنها معمولا فقط چند آدرس IP در هر کشور دارند که به راحتی قابل شناسایی است. با وجود اینکه وی‌پی‌ان‌ها، اکنون از تاکتیک‌هایی مانند فناوری مبهم‌سازی برای فرار از چنین بلوک‌هایی استفاده می‌کنند، لوکاس مدعی است تفاوت بین محصول آنها و سایر VPNها هنوز قابل توجه است.

به گفته وی، با این محصول، شکاف بزرگی در بسیاری از تکنیک‌ها ایجاد شده و افراد با استفاده از آن، قادرند آنچه سانسورچی‌ها اقدام می‌کنند، پیچیده‌تر سازند.

• نوآوری‌های جدید در صنعت VPN

با گذشت تقریبا 10 سال تجربه، کاربران این VPN در سال گذشته، چهار برابر افزایش یافته‌اند.

لوکاس می‌گوید: «متاسفانه با بدتر شدن جهان، کاربران ما افزایش می‌یابند. از آنجایی که انتظار می‌رود سانسور در آینده نزدیک، بیشتر شود، این شرکت در حال کار روی برخی ویژگی‌های جدید است تا اینترنت را برای همه در سراسر جهان آزاد کند.»

در این زمینه، یک شرکت آرشیو محتوای عمومی مقاوم در برابر سانسور و محافظت از حریم خصوصی را ارایه می‌کند، در حالی که مسیر آسانی برای یافتن و اشتراک‌گذاری محتوای سانسورشده یا احتمال سانسور ارایه می‌دهد و با استفاده از فناوری همتا به همتا، همه کاربران این VPN می‌توانند به طور ناشناس و ایمن، ویدئوها و محتوا را برای مشاهده جهانیان آپلود کنند.»

به گفته لوکاس، ایده این است که این نرم‌افزار یک فضای رایگان برای توزیع داخلی محتوا در داخل کشور باشد. این ویژگی که در زمان نگارش این مطلب، فقط برای اندروید و دسکتاپ در دسترس بود، در ماه‌های گذشته در بین ایرانیان مورد استفاده قرار گرفته است. البته ویژگی چت آن هنوز منتشر نشده و یک پیام‌رسان امن و خصوصی است. این سیستم، بسیار شبیه سیگنال است اما پیش‌فرض‌های آن امن‌تر و برای دور زدن سانسور داخلی مناسب‌تر است و برای ناشناس ماندن بیشتر، نیازی به شماره تلفن، ثبت‌نام شخصی و سیم‌کارت ندارد.

همچنین یک پروژه پروکسی وب در دست انتشار است که انتظار می‌رود تا پایان سال منتشر شود. این، به عنوان یک ویجت کار می‌کند که می‌تواند در هر وب‌سایتی، یکپارچه شود و به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد روی آن کلیک کرده و از آن به عنوان یک پروکسی، برای دسترسی به اینترنت باز استفاده کنند.

این شرکت سازنده VPN همچنین قصد دارد چه از طریق پروتکل‌های موثری که تحت آن اجرا می‌شود و چه افرادی که در مناطق بدون سانسور با آدرس IP و پهنای باند خود فعالیت می‌کنند، ابزاری برای آزادتر ساختن اینترنت در سطوح اساسی به روش مشارکتی باشد. با استقرار این نوع شبکه هم‌پوشانی در اینترنت، امیدواری برای دستیابی به سانسور، به امری بسیار دشوار تبدیل می‌شود.(منبع:عصرارتباط)

۱۰۰ روز از اتفاقات و اعتراضات در کشور گذشته است و امروز فضای کشور  تقریبا آرام شده است، اما با این وجود تا این لحظه خبری از برداشتن فیلتر پیام‌رسان‌های خارجی به گوش نمی‌رسد، اما موضوع تنها به فیلترشدن اپلیکیشن‌ها برنمی‌گردد، بلکه سرعت اینترنت هم هر روز یک پله پایین‌ و پایین‌تر می‌آید و در کمال تعجب عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات در این باره می‌گوید، سرعت پایین به دلیل استفاده از فیلترشکن‌ها است!

در خصوص جلیل رحیمی جهان‌ آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت و گو با خبرنگار جماران،  با بیان اینکه استفاده از ارتباطات در جهان یکی از حقوق مسلم مردم است، یادآور شد: اگر در اسناد حقوق بشری در جهان مراجعه کنیم، این امر در زمره حقوق بشر و انسانی تعریف شده است. ارتباطات دسترسی حق نشر افکار و ارتباط با دیگران است. زندگی امروزی ما برای کار، تحصیل، پژوهش، فعالیت اقتصادی و اجتماعی به اینترنت و افزایش سرعت و بهبود زیرساخت‌ها ارتباط مستقیم پیدا کرده است. از پیدا کردن پزشک، یک آدرس، دارو و یا خرید از یک سایت تا ارتباطات شخصی به اینترنت با سرعت و کیفیت مناسب احتیاج داریم. به دلیل اتفاقات اخیر عده‌ای اغتشاشات را بهانه قرار دادند و نقص آشکار حقوق مردم را در حوزه ارتباطات انجام می‌دهند.

وی ادامه داد: زمانی که وزیر ارتباطات اعلام می کند من در قطع ارتباطات اختیاری ندارم و شورای امنیت کشور تصمیم می‌گیرد، به نظرم این ضعف او و کابینه رییسی است؛ مردم به رییسی رأی دادند که از حقوق‌شان حمایت کند! یکی از حقوق رییس‌جمهور اجرای قانون اساسی و نظارت بر آن است. شما که نمی‌توانید به هر بهانه‌ای اجازه دهید که شورای امنیت کشور و هر نهاد دیگری در کشور حقوق مسلم در قانون اساسی را نقص کنند، آن هم به این بهانه اینکه شش نفر در خیابان یا دور میدانی جمع شده اند! ما کشوری مبتنی بر دموکراسی و رأی مردم هستیم و مردم حق دارند راه پیمایی و اعترض کنند؛ شاید ۱۰ یا ۲۰ سال بعد دیگر هم در هر خیابان و شهری چهار نفر شعار دادند؛ این دلیل نمی‌شود که اینترنت مردم را قطع کنید و وزیر ارتباطات هم خود را بی‌مسئولیت نشان دهد و نسبت به هزینه‌ی سنگینی که به زندگی مردم وارد می‌شود بی‌اعتنا باشد.

وی یادآور شد: امروز کسب و کار مردم در بستر اینترنت دچار مشکل شده است؛ ارتباطات فردی، دسترسی به فعالیت آزاد، سایت‌ها و مراکز پژوهشی دچار مشکل شده است. ما امروز در باز کردن یک ایمیل هم دچار مشکل هستیم، برخی سایت‌ها بدون جهت فیلتر شده است. مثل این می‌ماند که به خاطر چند تصادف کل خیابان را ببندند! بر چه اساسی وزیر یا هر مقامی در کشوری حقوق مردم را محدود می‌کنند؟!

 اقدام وزیر ارتباطات نشانه‌ی ضعف مدیریتی شدید در حوزه نظارتی خودش است

 این نماینده مجلس تاکید کرد: من به عنوان یکی از نمایندگان مجلس معتقدم اقدام وزیر ارتباطات نشانه‌ی ضعف مدیریتی شدید در حوزه نظارتی خودش است؛ نقص آشکار حقوق مردم در حال وقوع است. اگر ما در مجلس همراهی پیدا کنیم در مقابل وزارت ارتباطات به دلیل پایین بودن سرعت اینترنت و محدود کردن حقوق مردم اقدام نظارتی شکل می‌دهیم. من طرح سوال از وزیر کرده بودم که هنوز در کمیسیون مربوطه است و به صحن نیامده که بپرسم چرا سرعت اینترنت پایین است و چرا ایشان اقدامی نمی‌کند، ولی متأسفانه هنوز این سوال از سوی هیئت رییسه و کمیسیون مربوطه به صحن نیامده است.

وی در مورد وضع اینترنت در دولت سابق گفت: در زمان حسن روحانی هم در بحث ارتباطات ایراداتی بود اما نه در این حد! ولی در مقطعی که حوادثی رخ داد اینترنت برای یک یا دو هفته قطع و سپس وصل و به سرعت قبل برگشت و فضا برای بازگشت سایت‌ها و برنامه‌هایی چون اینستاگرام واتس‌اپ فراهم بود و تنها تلگرام فیلتر شد که آن هم به خواست دولت نبود، بلکه به خواست یک قاضی بود که کشور را دچار مشکل کردند و سپس میلیاردها تومان خرج کردند تا مردم را به اپلیکیشن‌های داخلی ببرند و آن هم جواب نداد.

 وزیر ارتباطات وظیفه دارد به بهبود ارتباطات در کشور کمک کند و از نقص حقوق مردم جلوگیری کند
 جهان‌آبادی در پایان افزود: نمی‌دانم چرا ما ساز را از سر گشادش فوت می‌کنیم و فکر می‌کنیم عقل کل هستیم و با تکنولوژی و پیشرفت و هر چه بشر در طول قرن‌ها تا امروز آموخته خود را ‌درگیرمی‌کنیم؟! ارتباطات برای خود تعریف، زیرساخت و نیاز دارد که این نیاز در کل جهان به سمت ارتباطات و در عین حال با آموزش به مردم پیش می‌رود، ولی در اینجا ما فکر می‌کنیم با بستن و مصمون سازی فضای اینترنت خود را مصون کنیم یا خود را از معرض انتقاد مردم خارج کنیم. این شیوه اشتباه است و اثر عکس داده و حاصلی هم نداشته است. وزیر ارتباطات وظیفه دارد به بهبود ارتباطات در کشور کمک کند و از نقص حقوق مردم جلوگیری کند.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه استفاده از فیلترشکن‌ها باعث کُندی سرعت اینترنت می‌شود، گفت: قابلیت‌های پلتفرم‌های داخلی قابل دفاع است و اکنون این پلتفرم‌ها قابلیت تماس صوتی دارند.

به گزارش ایرنا، «عیسی زارع‌پور» در یک برنامه تلویزیونی شایعه قطع اینترنت را تکذیب کرد و اظهار داشت: کُندی اینترنت به دلیل استفاده کاربران از فیلترشکن‌ها است.

وی افزود: ما طیف مختلفی از خدمات را به مردم ارائه می‌دهیم، از فیبرهای نوری ته دریا گرفته تا مدار ۳۶ هزار کیلومتری فضا؛ اما مردم بیشتر وزارت ارتباطات را با اینترنت و سرعت آن می‌شناسند که نتایج این خدمت تنها ۲ درصد از حجم وظایف ما را در برمی‌گیرد، البته تهیه زیرساخت‌های آن جز عمده تکالیف ما است.

• مشکلات حوزه ارتباطی کاربران را بررسی می‌کنم

وزیر ارتباطات گفت: سعی می‌کنم به صورت حضوری و در شبکه‌های اجتماعی مشکلات حوزه ارتباطی کاربران را بررسی می‌کنم. فارغ از گزارش‌های روزانه، شخصاً و بی‌واسطه هر زمان فرصت کنم به صورت حضوری و مجازی در کنار مردم هستم.

وی درباره پنجره ملی خدمات هوشمند دولت بیان کرد: ایجاد این پنجره یک آرزو در کشور بود و اولین قدم بزرگی بود که امسال برداشته شد و اکنون بیش از ۹۰ درصد دستگاه‌ها به اینترنت متصل شده‌اند و دستگاه‌های باقیمانده نیز تا پایان دی ماه امسال متصل می‌شوند.

• استفاده از هوش مصنوعی در دولت هوشمند

زارع‌پور با اشاره به اینکه پنجره ملی خدمات دولت هوشمند با همکاری سازمان امور اداری و استخدامی کشور راه‌اندازی شده است، تصریح کرد: امسال هر دستگاهی باید حداقل یک خدمتش را هوشمند کند و این فرایندی است که در نهایت منجر به چابکی دولت می‌شود. در قدم بعدی تلاش داریم از هوش مصنوعی و داده‌های دستگاه‌های دیگر بدون مراجعه حضوری و مداخله انسانی به دستگاه‌ها بهره ببریم.

وی درباره مقاومت‌هایی که در برخی دستگاه‌ها در مقابل هوشمندسازی خدمات وجود دارد، بیان کرد: یکی از دلایل عمده آنها مسئله امنیت داده‌ها است، البته دستگاه‌ها متولی امنیت داده‌های خود هستند و قرار نیست پنجره واحد، جایگزین سیستم آنها باشد.

زارع‌پور درباره حمایت از کسب و کارهای دیجیتال افزود: دولت بهمن ماه سال قبل کارگروه اقتصاد دیجیتال تشکیل را داد و هدف این بود که موانع سر راه توسعه کسب و کارهای دیجیتال برداشته شد. وظیفه ما حمایت از پلتفرم‌هایی است که اکنون بسیاری از کارهای روزمره مردم با سکوهایی که داخل کشور توسط نخبگان کشور راه‌اندازی شده است، انجام می‌شود.

وزیر ارتباطات تصریح کرد: در جلسات کارگروه به دنبال مزیت‌بخشی برای پلتفرم‌های بومی خصوصاً پیام رسان و شبکه‌های اجتماعی بودیم و ۲ کار انجام دادیم تا بتوانند با نسخه‌های خارجی برابر کنند.

• مزیت بخشی و مزیت‌سازی برای پیام‌رسان‌های داخلی

وی افزود: نخستین گام این بود که بتوانند قابلیت‌های خود را ارتقا بدهند و در کارکرد پیام‌رسانی با نسخه‌های خارجی رقابت کند. همچنین مزیت‌هایی بسازیم که در نسخه‌های خارجی وجود ندارد. تا اگر روزی این محدودیت‌ها برداشته شد بتوانند با نسخه‌های خارجی رقابت کنند. معافیت مالیاتی، استقرار در پارک‌های علمی و فناوری و مجموعه حمایت‌ها از کسب‌وکارهایی که قرار است روی این سکوها فعالیت کنند از جمله تسهیلاتی است که در قالب این آیین‌نامه برایشان مهیا شده است.

وزیر ارتباطات تاکید کرد: در حوزه خرید و فروش اینترنتی، اعتماد مقوله بسیار مهمی است. ممکن است خریدی انجام شود، اما جنسی ارسال نشود. بسیار مهم است که کاربران و خریداران فضای مجازی بدانند که چه فردی پشت اکانت حضور دارد و در صورت بروز مشکل بتوانند این مسئله را پیگیری کنند.

وی با تاکید بر اینکه محدودیت ناخواسته اینترنت در اثر تصمیم برخی نهادها بوده و تصمیمات دیگر را نیز خودشان باید ابلاغ کنند و وزارت ارتباطات مجری است، تاکید کرد: تلاش ما در وزارت ارتباطات در این مدت این بود که فعالیت مردم دچار اختلال نشود. سال ۹۷ زمانی که تلگرام فیلتر شد، مردم وارد پیام‌رسان‌های داخلی شدند، اما آن‌ها پاسخگوی نیاز مردم نبودند. در این مدت شخصاً و حتی در روزهای تعطیل پیگیر رفع مشکلات و ارائه زیرساخت مناسب برای فعالیت پلتفرم‌های داخلی بودم.

• قابلیت‌های پلتفرم‌های داخلی قابل دفاع است

زارع‌پور تصریح کرد: در شرایط ناخواسته‌ای قرار گرفتیم و می‌توانستیم بگوییم پیام‌رسان‌ها پاسخگو بودند که هستند، اگر چنین نبود مردم سراغ پلتفرم دیگری می‌رفتم اما بنده و همکارانم تمام قد در کنار این پلتفرم‌ها ایستادیم و به آن‌ها کمک کردیم تا بتوانند پیشرفت کنند.

وزیر ارتباطات ادامه داد: تلاش کردیم در این سه ماه که محدودیت‌ها به وجود آمده، سازوکاری ایجاد کنیم که کسب‌وکار مردم تسهیل شود. اختلال‌هایی در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و واتساپ نیز در گذشته داشتیم، اما روند کلی و قابلیت‌های پلتفرم‌های داخلی قابل دفاع است. اکنون پلتفرم‌های داخلی قابلیت تماس صوتی دارند که در سفرهای خارجی نیز از آن استفاده کردم.

وی با بیان اینکه تنوع پیام‌رسان‌ها و تهدید و فرصت را در کنار یکدیگر دارد، افزود: واتساپ جزو ضعیف‌ترین پیام‌رسان‌هاست و محدودیت‌های زیادی دارد. تعدد پیام‌رسان‌های داخلی فرصت است، چرا که تنوع دارد و هر کسی می‌تواند با سلیقه خود انتخاب کند؛ اما تهدیدش این است که پیشرفت آن منوط به حضور تمام مردم است. تلاش کردیم که رقابتی بین پیام‌رسان‌های داخلی ایجاد شود؛ اما برنامه داریم تا دهه فجر یا نهایت پایان امسال کار ویژه‌ای انجام دهیم تا تمام پیام‌رسان‌های داخلی به یکدیگر متصل شوند.

• رقابت با پیام‌رسان‌های خارجی

زارع‌پور اضافه کرد: اتحادیه اروپا قانون خدمات دیجیتال و بازار دیجیتال را تصویب کرده و از ابتدای ژانویه ۲۰۲۴ در اروپا اجباری می‌شود که هر پلتفرم فعالی که ۴۰ هزار کاربر و ۱۰۰ هزار کسب و کار دارد، این امکان را داشته باشد تا به پلتفرم‌هایی مانند فیس‌بوک و اینستاگرام متصل شوند. جهت گیری دنیا به این سمت است و ما نیز آن را دنبال می‌کنیم. آرزوی بنده این است که ظرفیت‌های داخلی ما زمانی این‌قدر پیشرفت کند که اگر یک پیام‌رسان قوی نیز وارد کشور شد بتوان با آن رقابت کنند.

وی در خصوص استفاده از فیلترشکن‌ها و تمایل مردم برای استفاده از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی گفت: تعدادی از کاربران تمام فعالیت‌های خود را به سمت پیام‌رسان‌های داخلی هدایت کردند، برخی در هر ۲ شبکه داخلی و خارجی حضور دارند و تصمیم محدودیت‌ها شفاف نیست که چه اتفاقی رخ نداده است و عده‌ای از مردم دل نکنده‌اند تلاش ما این است که با ایجاد مزیت‌های خارجی اگر محدودیت‌ها برداشته شد به پلتفرم‌های داخلی مهاجرت کنند. برنامه ما در وزارت ارتباطات از ابتدا همین بوده و اکنون به دلیل محدودیت‌ها سرعت گرفته است.

• استقرار شبکه ملی به معنای قطع اینترنت نیست

زارع‌پور درباره شبکه ملی اطلاعات گفت: برخی استقرار شبکه ملی اطلاعات را به معنای قطع اینترنت می‌دانند که بارها اعلام کرده‌ام چنین موضوعی صحت ندارد. این شبکه پرسرعت، با کیفیت و در گستره جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران است که در آن خدمات با کیفیتی ارائه می‌شود. هرچقدر سرعت این شبکه بیشتر باشد، اینترنت نیز با کیفیت بیشتر ارائه می‌شود.

وزیر ارتباطات تاکید کرد: اگر خدمتی را در داخل کشور می‌توانیم به مردم بدهیم، لزومی ندارد از ترافیک بین‌الملل استفاده و هزینه زیادی پرداخت کنیم. اکنون تمام خدمات دولتی و خدمات پرکاربرد دولتی در داخل کشور میزبانی می‌شود و سرعت افزایش پیدا می‌کند.

وی درباره سرعت اینترنت اظهار داشت: در این ایام برخی از هموطنان از سرعت اینترنت گلایه دارند که بخشی از آن به دلیل استفاده از فیلترشکن‌ها است. اثری که آنها روی دستگاه خود دارند کُندی سرعت اینترنت است، چرا که با واسطه اطلاعات را ارسال می‌کند. استفاده از فیلترشکن‌ها امنیت را نیز به مخاطره می‌اندازد، گاهی از این طریق ممکن است باج‌افزارهایی روی تلفن همراه نصب شود و مشکلاتی را ایجاد کند.

وی درباره سرعت اینترنت گفت: رتبه اینترنت ایران بر اساس رتبه‌بندی سایت اسپیدتست در یک سال گذشته ۳۴ پله ارتقا پیدا کرده و در این ماه نیز ۲ پله افت داشتیم.

عضو مجمع نمایندگان استان کرمان با اشاره به سرعت اینترنت و وضعیت پلتفرم‌های داخلی، گفت: وزیر ارتباطات باید فکر اساسی در این خصوص داشته باشد در غیر اینصورت بعد از تعطیلات مجلس، طرح سوال خواهم داشت و قطعا امضا هم به اندازه کافی برای این سوال جمع آوری خواهد شد.

ذبیح الله اعظمی ساردویی در گفت‌و‌گو با خبرنگار شفقنا در خصوص وضعیت اینترنت در کشور، اظهار کرد: سرعت اینترنت به شدت پایین است به طوری که حتی کار کردن با ایمیل و یا پلتفرم های داخلی هم با مشکل مواجه است. زمانی هم که از وزیر ارتباطات در خصوص زمان افزایش سرعت اینترنت و یا رفع فیلترینگ سوال می پرسیم، توپ را به زمین سایر وزارتخانه‌ها از جمله وزارت کشور می اندازد که قابل قبول نیست.

وی ادامه داد: من فکر می کنم یا وزیر از این وضعیت خبر ندارد و یا اطلاعاتش کافی نیست. شما حتی اگر به بقالی ها هم مراجعه کنید، در کنار تبلیغات ماست شیرین، تبلیغات فروش فیلتر شکن را هم می توانید ببینید. فیلترینگ پلتفرمی مانند اینستاگرام با اینکه باعث کاهش آمار بازدیدکنندگان شد، اما الان این تعداد رو به افزایش است زیرا همه مردم به دنبال نصب فیلترشکن هستند؛ بنابراین وزیر ارتباطات باید فکری به حال این مساله بکند.

آقای اعظمی ساردویی با بیان اینکه راه حل مسایل کشور، فیلتر کردن نیست، گفت: کسانی که به هر دلیلی به دنبال استفاده از پلتفرم‌ها هستند، راه آن را پیدا می کنند ضمن اینکه اگر هدف، تقویت پلتفرم ها است، غیر از یکی یا دو مورد، بقیه آنها سرویس دهی بسیار ضعیفی دارند. توصیه ما این است که پلتفرم های داخلی خصوصا آنهایی که 5 سال پیش یارانه های زیادی گرفتند، باید به فکر تقویت زیرساخت ها باشند در غیر اینصورت به محض رفع فیلترینگ پلتفرم‌های خارجی، مردم قطعا به سراغ استفاده از آنها خواهند رفت.

وی ادامه داد: هوش و ذکاوت ایرانی ها بسیار بالا است و نخبگانی که توانستند پهپاد آمریکا را زمین بنشانند، یعنی قدرت ساخت پلتفرم‌های بسیار بهتر از انواع خارجی را هم دارند؛ اما عدم انجام این کار نشان می دهد که این یارانه‌های که به پلتفرم های داخلی دادند، در جای دیگری هزینه شده است.

آقای اعظمی در پایان خاطرنشان کرد: برای فعالیت صفحه اینستاگرام مجلس، از فیلترشکن استفاده می‌شود و یا وقتی خبرهای کمیسیون را بارگذاری می کنیم، یعنی برای اطلاع رسانی، همه مجبور هستیم از فیلترشکن استفاده کنیم. بنابراین وزیر ارتباطات باید فکر اساسی در این خصوص داشته باشد در غیر اینصورت بعد از تعطیلات مجلس، طرح سوال خواهیم داشت و قطعا امضا هم به اندازه کافی برای این سوال جمع آوری خواهد شد.

مهمترین تبعات دولتی شدن فضای حاکمیتی شدن پلتفرم‌های خارجی این است که کنشگری فضای مجازی به فضای جامعه تسری پیدا می‌کند و این بسیار خطرناک است.افزایش فیلترینگ و کاهش آمار فعالیت حدود ۴۰ میلیون کاربر اینستاگرام و واتساپ به شکل محسوسی، این زمزمه را به‌وجود آورده که شرکت «متا» به‌عنوان مالک این دو پلتفرم شرایط ایران را برای ادامه فعالیت خود در ایران و شرایط ایران را پذیرفته است.

هفته گذشته بود که مرکز ملی فضای مجازی طی نامه‌ای خطاب به مارک زاکربرگ، مدیر ارشد شرکت متا، «مهلتی ۱۰روزه برای معرفی نماینده رسمی مسئولیت‌پذیر مستقر در ایران تعیین کرد.» این التیماتوم در شرایطی داده شده که مذاکره با شرکت‌های خارجی برای تاسیس نمایندگی و رابطه با حاکمیت، موضوع جدیدی نیست و پیش از این هم، مذاکراتی  چه در قالب نامه‌نگاری و چه مذاکرات حضوری انجام شده بود، اما فقط این مذاکرات به غیر از جنبه خبری آن، دستاورد دیگری نداشت. نمونه بارز در سال ۹۶ بود که تلگرام فیلتر شد. با پذیرش ضمنی و شفاهی مالک این پلتفرم (پاوِل دورُف) تلگرام برای مدتی رفع فیلتر شد، اما با درخواست دولت قبل و به پشتوانه ۴۰ میلیون کاربر تلگرام، آنها اعلام کردند که باید سرورهای تلگرام به ایران بیاید، اما دورف هیچوقت این امر را نپذیرفت و تلگرام برای همیشه در سال ۹۷ فیلتر شد. هر چند که فروش وی پی ان، سبب شد که درصد کمی از کاربران، از تلگرام کوچ کرده و به واتساپ بروند، اما ظاهرا با کم کردن حجم اینترنت اینستاگرام، عملا با فیلترشکن‌های و وی پی ان‌ها نیز امکان استفاده از آن برای کاربران وجود ندارد.
یکی از روزنامه های دولتی چندی پیش و در گفت وگو با محمدصالح مفتاح، فعال حقوق رسانه نوشت: «بسیاری از این خدمات در دوره‌ای ارائه شد که تحریم‌ها وجود داشتند و در گزارش‌های شفافیت که شرکت‌هایی مانند توییتر و فیسبوک ارائه کرده‌اند، نام ایران هم به چشم می‌خورد. با این حال، در شرایط کنونی و در بازه زمانی کوتاهی که مشخص شده، نمی‌توان انتظار داشت که شرکت متا اقدام به معرفی نماینده رسمی کند.»

• اظهار نظرهای بدون پشتوانه بازهم از سوی نمایندگان

اما چند روز پس از این اولتیماتوم ایران، یک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام کرد: «اینستاگرام و واتس‌اپ به اجمال شرایط ایران را پذیرفته‌اند و به احتمال زیاد به ایران می‌آیند.» جواد نیک‌بین که مستنداتی از این صحبت ها ارائه نکرد، افزود: «طبق گزارش‌های داده شده، احتمال زیاد اینستاگرام و واتس‌اپ به ایران می‌آیند و تا جایی که مطلع هستم به اجمال شرایط ایران را قبول کردند.»

اما بار دیگر این اظهار نظرهای فردی و به دور از نظر کمیسیون مربوطه، با رد وزارت ارتباطات مواجه شد. یک روز پس از این اظهار نظرها و بازتاب گسترده در رسانه ها و شبکه های اجتماعی، وزیر ارتباطات اعلام کرد: «مرکز ملی فضای مجازی هنوز پاسخی از متا دریافت نکرده است» بنا به گفته عیسی زارع پور، در واکنش به این سخنان نماینده مجلس گفت: «ما چنین خبری نداریم و چیزی به ما واصل نشده است. صحبتی که این روزها از سوی یکی از نمایندگان مجلس مطرح شده بود، ظاهراً حدس و گمان است.»

همچنین شرکت «متا» مالک فیسبوک، اینستاگرام و واتس آپ نیز اعلام کرد: «تحت هیچ شرایطی با مقامات ایران گفت‌وگو نخواهد کرد؛ همچنین، وقت خود را برای بررسی درخواست تلف نمی‌کند و تعیین یک نماینده برای حضور داشتن در خاک این کشور، جایی در برنامه‌های شرکت متا ندارد.» این گفته ها در شرایطی مطرح می شود که چندی پیش نیز علی‌اصغر عنابستانی نماینده مجلس از پیام اینستاگرام و پرسش این شرکت در مورد شرایط ایران خبر داده بود اما وزارت ارتباطات اعلام کرد که از ماجرای این پیام بی‌خبر است!.

• تبعات اجتماعی نظارت دولت‌ها بر پلتفرم‌های خارجی

یک کارشناس کسب‌وکار‌های اینترنتی در رابطه با این موضوع به «آرمان امروز» می‌گوید: «طی سال‌های گذشته چندین مرتبه و به‌خصوص در زمان‌های اعتراض‌ مردمی، زمزمه‌هایی از سوی نمایندگان مجلس در رابطه با مذاکره و حتی پذیرش پلتفرم‌های پیام‌رسان خارجی به میان آمد و صحبت عضو کمیسیون فرهنگی مجلس تازگی نداشته و همانظور که در روزهای بعد از این‌اظهار نظر شاهد بودیم، وجه عملیاتی نیز پیدا نکرد. همیشه این اظهارنظرها از سوی یک یا دو نماینده بیان شده و هیچوقت این موارد در یک کمیسیون بررسی نشده یا آن کمیسیون واکنشی به این امر نداشته است.»
سینا تفنگچی در ارتباط با مبحث دولتی شدن پلتفرم‌های خارجی نظیر واتس‌آپ و اینستاگرام معتقد است: «حتی اگر شرکت‌هایی نظیر  «متا» که مالک فیسبوک، اینستاگرام و واتس‌آپ است، پروتکل‌ها و قوانین کشور ما را بپذیرند، بازهم این پلتفرم‌ها دولتی نخواهند شد. به طور مثال در کشور آلمان سایت‌های پرکاربردی نظیر فیسبوک، گوگل، توییتر، مایکروسافت و ... ملزم به ایجاد دفتر محافظت حقوقی هستند و به صورت 24 ساعته در تمام 365 روز سال باید فعال باشند. پس در نتیجه این گفته‌ها به معنای دولتی شدن نیست. هرچند که مسئولان کشور ما بیشتر برروی محتوا دغدغه دارند تا بخواهند نظارت‌های دیگری داشته باشند. در ممنوعیت‌ها و فیلترینگ نیز به همین شکل است و این موضوع یک امر جهانی به‌حساب می‌آید، به‌عنوان مثال مهمترین رقیب اینستاگرام، یعنی شرکت تیک تاک در بخش عمده‌ای در کشور آمریکا فیلتر شده، پس نمی‌توان گفت که تنها مسئولان کشور ما در این حوزه سیاست‌های سخت‌گیرانه ‌دارند.
اما سوال اینجاست که در صورت تحقق این عوامل، چه تبعاتی برای جامعه دارد.

تفنگچی در پاسخ به این سوال می گوید: « اگر نظارت بیش از اندازه برروی شبکه‌های اجتماعی صورت بگیرد، مانع از آزادی بیان و کنشگری‌‌هایی که باعث فروپاشی‌ها اجتماعی در ساختار فیزیکالی جامعه است، می شود، یعنی این نوع فروپاشی‌ها سبب می شود آن تخلیه انرژی و کنشگری که در فضای اجتماعی (به خصوص اینستاگرام) صورت می گیرد، با مسدودشدن آن برای افراد، وارد فضای واقعی شود و این بسیار خطرناک است. ضمن اینکه مهمترین بستر برای ایجاد ارتباطات بین المللی نابود می شود. به عنوان مثال سبک‌های زندگی که می تواند انتقال داده شود یا در بعد دیپلماسی فرهنگی که بسیار راحت‌تر در فضای مجازی قابل دریافت یا انتقال است، به محاق می رود. مثلا نامه مقام معظم رهبری به جوانان اروپایی از طریق توئیتر بازتاب مطلوب‌تری شد و کنشگری‌های عدیده‌ای را نیز پدید آورد که جمله این عوامل نشان می‌دهد که انتقال فرهنگ و دغدغه ها خیلی راحت‌تر از طریق شبکه‌های اجتماعی صورت بگیرد تا اینکه الزاماً به آنجا سفر شود و این ارتباط به صورت حضوری ایجاد شود، در حقیقت شبکه‌های اجتماعی مهمترین بستر برای حذف مرزهاست.
پلتفرم خوب، پلتفرم بد
این کارشناس فضای مجازی در ادامه صحبت هایش می افزاید: چند روز پیش آقای «تام اکمن»، از بنیانگذاران شرکت Nord در مقاله‌ای به اعمال حاکمیت اینترنتی کشورها پرداخت و از فروپاشی اینترنت آزاد به نوعی خبر داد که این مقاله در فضای مجازی طی چند دقیقه بیش از 100 هزار بازدید داشت و این چالش بزرگی برای مردم سراسر جهان است. محدود کردن دسترسی به اینترنت، از زمانی اتفاق افتاد که سیاستمداران، کنشگری و محبوبیت سابق‌شان را از دست دادند. همه چیز خوب است تا زمانی‌که به سود مسئولان هم باشد و هیچگاه سود مردم در این رابطه دیده نشده است، به‌عنوان مثال دنبال کنندگان وزیر فعلی ارتباطات کم است و او کامنت‌هایش را می بیندد و برعکس آذری جهرمی (وزیر ارتباطات سابق) کنشگری اجتماعی نمی‌کند؛ پس این فرد از نگاه کاربران شبکه‌های اجتماعی، مسئول مهمی در فضای مجازی نیست. پس از دید آنها، اینستاگرام محلی بدی می‌شود چون وزیر ما نمی‌تواند در این فضا کنشگری کند. سایر شخصیت‌های سیاسی نیز به همین شکل است و تا زمانی‌که فضای مجازی برای اهداف آنها اثربخش است، آن پلتفرم خوب است، اگر اثر بخش نباشد، آن پلتفرم‌ بد می‌شود. از سوی دیگر ما باید به این مهم توجه داشته باشیم که همین حالا نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در حال تدوین قانونی برای مبارزه با نشر اطلاعات نادرست و اکاذیب هستند، اما سوال اینجاست که این گفته عضو کمیسیون فرهنگی مجلس مبنی بر اینکه اینستاگرام و واتس‌آپ به‌طور اجمالی شرایط ایران را پذیرفته‌اند، بر اساس چه داده‌ها و مستنداتی است؟ ایشان در حال نشر شایعه است؟ آیا او با این شایعه می‌خواهد کنشگری‌های اعتراضی مردم را در فضای مجازی محدود کند؟ یا کمک به تلطیف فضای جامعه کند؟ اگر اینگونه باشد با عنایت به این اصل، ما شاهد اعتراضات مجازی خواهیم بود؟ پس ایشان هم طبق قانون مجلس باید به دلیل نشر شایعه، پاسخگو باشد. چراکه وزیر ارتباطات هم در فردای این اظهار نظر، موارد را تکذیب کردند.
وی به‌عنوان یک نماینده مجلس صحبتی کرده و الان تمام رسانه‌ها و مردم در شبکه‌های اجتماعی درباره اظهارنظر ایشان صحبت می‌کنند چون دغدغه مردم بازگشایی و رفع محدودیت شبکه‌های اجتماعی است. از کجا معلوم که این نماینده برای برندینگ یا انتخابات سال آینده مجلس این حرف را نزده؟ ‌همان‌طور که چندی پیش نیز علی‌اصغر عنابستانی نماینده مجلس از پیام اینستاگرام و پرسش این شرکت در مورد شرایط ایران خبر داده بود اما وزارت ارتباطات اعلام کرد که از ماجرای این پیام بی‌خبر است!. با این حال معتقدم که مهمترین تبعات دولتی شدن فضای مجازی این است که ما کنشگری را از فضای مجازی به متن جامعه می‌آوریم و این بسیار خطرناک است. زمانی‌که فضای مجازی را از شخص بگیرید و فرد نتواند کنشگری حداقلی را در آنجا انجام دهد، این فضا را به سمت فضای میدانی ‌کشیده می‌شود و در نتیجه کمکی به تلطیف شدن فضای جامعه نمی‌کند.(منبع: روزنامه آرمان امروز)

باشگاه خبرنگاران - نیک بین، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: فیلترینگ باعث شده تا فروش VPN در فضای غیررسمی آنقدر زیاد شود که بخش زیادی از هزینه‌های مردم و پول این کشور خرج VPN شود.
وی گفت: تصمیم جدی برای جلوگیری از فروش VPN بعد از اغتشاشات گرفته خواهد شد و جلوی شرکت‌های VPN فروش گرفته می‌شود.
این نماینده مجلس ادامه داد: طبق گزارش‌هایی که داده شده احتمال زیاد اینستاگرام و واتساپ به ایران می‌آیند و تا جایی که مطلع هستم به اجمال شرایط ایران را قبول کردند.
 

بیش از دو ماه از قطعی اینترنت و فیلترشدن اپلیکیشن‌های اینستاگرام و واتس‌اپ در ایران می‌گذرد و مردم بیش از پیش به استفاده از فیلترشکن‌ها روی آورده‌اند. در همین رابطه، هزینه خرید فیلترشکن برای مشترکان تلفن همراه در کشور را بررسی کرده‌ایم.

فیلترینگ و قطعی اینترنت در بیش از دو ماه اخیر باعث شد دسترسی بسیاری از مردم به اپلیکیشن‌های روزمره و پیام‌رسان‌‌های خارجی قطع شود. ازاین رو مردم به فیلترشکن‌ها روی آوردند، در این میان برخی از مردم حتی برای تهیه فیلترشکن مجبور شدند هزینه‌های زیادی پرداخت کنند. 

بر اساس گزارشی که شرکت آلمانی استاتیستا با استفاده از اطلاعات مجموعه Top10VPN منتشر کرد میزان استفاده از فیلترشکن ها و VPN ها در اولین ماه شروع فیلترینگ در ایران حدود 3 هزار درصد رشد پیدا کرده است؛ به گونه‌ای که برخی از آمارها از سود 1000 میلیارد تومانی دلالان از فروش فیلترشکن ها در ایران حکایت دارند.

استفاده نیمی از مردم از اینستاگرام

 طبق نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا در خرداد ۱۴۰۱ که با جمعیت مورد مطالعه شهروندان ۱۸ سال به بالای ساکن در مناطق شهری و روستایی کل کشور و نمونه ۱۵۴۱ نفر به شیوه تلفنی اجرا شده است، ۷۸.۵ درصد مردم حداقل از یک پیام‌رسان یا رسانه اجتماعی استفاده می‌کنند. این میزان بین جوانان ۱۸ تا ۲۹ سال ۹۶.۹ درصد، ساکنین مراکز استان‌ها ۸۶.۲ درصد و افراد با تحصیلات دانشگاهی ۹۵.۳ درصد است. 

میان رسانه‌های اجتماعی مورد مطالعه، استفاده از واتس‌اپ با ۷۱.۱ درصد بیش از سایر برنامه‌ها است. بعد از واتس‌اپ، اینستاگرام توسط ۴۹.۴ درصد مردم ایران استفاده می‌شود.

افزایش خرید فیلترشکن توسط مردم

سیدسعید نقوی‌الحسینی، بازرس هیات مدیره اتحادیه فناوران رایانه تهران در گفت‌وگو با اکوایران درباره قیمت فیلترشکن گفت: براساس شنیده‌ها فیلترشکن‌ها حتی تا 300 هزار تومان هم فروخته می‌شوند. 

او درباره برآورد مالی هزینه خرید فیلترشکن‌ها در کشور اظهار کرد: تعداد مصرف کنندگان VPN به صورت چشمگیری افزایش یافته، باتوجه به اینکه براساس قانون جرایم یارانه‌ای خرید و فروش فیلترشکن جرم است واحدهای صنفی حق فروش ندارند و مخفیانه این کار را انجام می‌دهند.

بازرس هیات مدیره اتحادیه فناوران رایانه تهران با بیان اینکه برخی افراد نیز از خارج از کشور VPN را تهیه می‌کنند، تصریح کرد: برخی افراد لینک نرم افزاری از سلیمانیه عراق یا دوبی با واسطه می‌خرند یا با واسطه و به کمک ایرانیان خارج از کشور حساب کاربری تهیه می‌کنند.  

او در پاسخ به این سوال که اتحادیه فناوران یارانه با فروشندگان VPN برخورد می‌کند؟ گفت: افراد با ارائه اسناد به اتحادیه می‌توانند شکایت کنند، قبل از اینکه فرد شکایت کند اتحادیه نمی‌تواند با متخلفان و فروشندگان VPN برخورد کند چرا که مساله حقوقی کیفری است.

آخرین آمار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی

بر اساس آخرین اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تا پایان سه ماهه اول سال 1401، در مجموع سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و رایتل 207 میلیون و 987 هزار و 209 خط واگذار کردند که جمع خطوط فعال دائمی و اعتباری 141 میلیون و 444 هزار و 998 خط است.

بر این اساس ضریب نفوذ تلفن همراه تا پایان بهار امسال 167 درصد است. طبق اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، تعداد مشترکین اینترنت پهن باند سیار تا پایان خرداد 1401، 97 میلیون و 839 هزار و 831 بوده است. براساس برآوردها حدود 10 درصد افرادی که از فیلترشکن پولی استفاده می‌کنند، برای VPN خود هزینه کرده‌‌اند که این هزینه از حداقل 25 هزار تومان تا 100 دلار برای پنج کاربر متغیر است.

طبق این اطلاعات اگر اکنون میانگین تعداد مشترکین اینترنت سیار را 100 میلیون نفر و حداقل هزینه خرید فیلترشکن را 25 هزار تومان در نظر بگیریم، سناریوهای زیر مطرح می‌شود.

براساس سه سناریوی مطرح شده در بالا، حداقل هزینه 25 هزار تومانی فیلترشکن را با دلار و یارانه نقدی مقایسه می‌کنیم:

سناریوی اول: در صورتی‌که 50 درصد مشترکین از فیلترشکن استفاده کنند 

در این صورت حداقل هزینه ماهانه خرید فیلترشکن معادل یارانه 45 هزار و 500 تومانی، 2 میلیون و 747 هزار و 252 نفر خواهد بود. همچنین با احتساب دلار 32 هزار تومانی، این رقم معادل 3 میلیون و 906 هزار و 250 دلار است.  با احتساب دلار 35 هزار تومانی، این رقم معادل 3 میلیون و 571 هزار و 250 دلار است.

این رقم همچنین معادل 625 دستگاه پراید 200 میلیون تومانی است. 

هزینه یک ساله برای این سناریو 1500 میلیارد تومان است که معادل یارانه 32 میلیون و 967 هزار و 33 نفر، 46 میلیون و 875 هزار دلار و با احتساب دلار 35 هزار تومانی حدود 42 میلیون و 857 هزار و 142 دلار  و 7 هزار و 500 دستگاه پراید می‌شود.

سناریوی دوم: در صورتی‌که 30 درصد مشترکین از فیلترشکن استفاده کنند 

در این صورت حداقل هزینه ماهانه خرید فیلترشکن معادل یارانه 45 هزار و 500 تومانی، یک میلیون و 831 هزار و 500 نفر خواهد بود. با احتساب دلار 32 هزار تومانی نیز این رقم معادل 2 میلیون و 604 هزار و 166 دلار است. با احتساب دلار 35 هزار تومانی نیز این رقم معادل 2 میلیون و 380 هزار و 952 دلار است.

این رقم همچنین معادل 417 دستگاه پراید 200 میلیون تومانی است. 

هزینه یک ساله سناریوی دوم 1000 میلیارد تومان است که معادل یارانه 21 میلیون و 978 هزار و 21 نفر، 31 میلیون و 250 هزار دلار و با احتساب دلار 35 هزار تومانی حدود 28میلیون و 571 هزار دلار و 5 هزار دستگاه پراید می‌شود.

سناریوی سوم: در صورتی‌که 10 درصد مشترکین از فیلترشکن استفاده کنند 

در این صورت حداقل هزینه ماهانه خرید فیلترشکن معادل یارانه 45 هزار و 500 تومانی، 549 هزار و 450 نفر خواهد بود. با احتساب دلار 32 هزار تومانی نیز این رقم معادل 781 هزار و 250 دلار است. با احتساب دلار 35 هزار تومانی نیز این رقم معادل 714 هزار و 285 دلار است. این رقم همچنین معادل 125 دستگاه پراید 200 میلیون تومانی است. 

هزینه یک ساله سناریوی سوم 300 میلیارد تومان است که معادل یارانه 6 میلیون و 593 هزار و 406 نفر، 9 میلیون و 375 هزار دلار است. با احتساب دلار 35 هزار تومانی 8 میلیون و  571 هزار دلار و یک هزار و 500 دستگاه پراید می‌شود.

سال 98 آخرین سالی بود که پراید تولید عمده داشت و بر این اساس حدود 171 هزار دستگاه در طول یک سال تولید شد. با در نظر گرفتن سناریوی اول رقم برآورد شده برای یکسال معادل 4 درصد تولید پراید در سال پایانی تولید خواهد بود.

استفاده مردم از فیلترشکن ۳۰ درصد افزایش یافت

انتشار اولین گزارش داخلی برآورد از شرایط فعلی اینترنت ایران از سوی شرکت ابر دراک، یک استارت‌آپ حوزه خدمات ابری از شیراز نشان می‌دهد از تاریخ 14 مهرماه روند فیلترینگ در ایران به صورت فزاینده‌ای رو به گسترش گذاشته است. ابر دراک برای تهیه این گزارش داده‌های ۴ میلیارد لاگ، ۴۶۲ سایت و بیش از ۱۰ میلیون کاربر را بررسی کرده است.

در این گزارش به وضوح آمده است پلتفرم واتس‌اپ و اینستاگرام از ساعت ۱۲ روز جمعه اول مهر تا تاریخ ۱۷ مهر، به مدت ۱۷ روز و ۲۰ ساعت از دسترس خارج بوده‌اند و جالب است که واتس‌اپ به مدت ۴ دقیقه و اینستاگرام به مدت ۱۶ دقیقه فرصت تنفس دوباره در ایران داشته‌اند. 

براساس گزارش ابر دراک برآورد می‌شود حداقل ۳۰ درصد میزان استفاده کاربران به ناچار زیاد شده است، زیرا تعداد کاربران غیر ایرانی که از وب‌سایت‌های بر بستر اَبر دِراک بازدید کرده‌اند، بعد از تاریخ اول مهر ماه حدوداً ۳۰ درصد افزایش داشته است. این افراد اغلب کسانی هستند که برای بازدید از وب‌سایت‌ها و یا پلتفرم‌های فیلتر شده از VPN استفاده می‌کنند که با توجه به همین موضوع احتمال دارد در زمان بازدید از وب‌سایت‌های ایرانی هم از VPN استفاده کرده‌اند. (منبع:اکوایران)

حجت الاسلام والمسلمین منتظری به ترکیبی بودن تهاجم فعلی دشمنان نظام و انقلاب اشاره کرد و گفت: امروز ما با صحنه ای مواجه هستیم که ترکیبی از موضوعات متعدد است؛ جنگ ترکیبی که امروز دشمن برای ما رقم زده و به شدت روی آن کار می‌کند، اتاق‌های فکر، انسان‌های متفکر و دانشمند، هزینه‌های بسیار زیاد، هماهنگی بین بخش‌های مختلف صهیونیزم، آمریکا، اسرائیل، آلمان و فرانسه که موارد اصلی این جنگ هستند.

وی ضمن تبیین موضوعات جنگ ترکیبی اظهار کرد: این جنگ ترکیبی از موضوعات مختلفی تشکیل شده و آمیخته از جنگ سیاسی، جنگ سایبری در فضای مجازی، جنگ خبررسانی جعل و دروغ، جنگ دیپلماسی و بهم زدن ارتباطات بین‌المللی ایران و برخی کشورهای همسو، جنگ فرهنگی (که سال هاست شروع شده و مقام معظم رهبری هم سال‌های گذشته هشدار دادند اما متأسفانه مسوولین توجه کافی نداشتند)، ایجاد تضاد دینی و قومی و مذهبی (دشمن به شدت دنبال ایجاد اختلاف و تضاد بین ادیان و مذاهب مختلف در کشور است.

به گزارش ایسنا دادستان کل کشور تصریح کرد: آن زمانی که حضرت آقا فرمودند شبیخون فرهنگیست، مسوولین فضا را رها کردند، آن زمان که فرمودند فضای مجازی، باز شاهد رهایی بودیم؛ در دولت قبل بزرگ‌ترین خیانت دولت قبل، همین سرپیچی از دستور آقاست. ما فریاد زدیم اما به نتیجه نرسیدیم چون تمام اختیارات به دست بنده نیست. بنده به عنوان دادستان کل، برای مسوولینی که مرتکب این تخلفات شدند، پرونده تشکیل دادم، ثبت هم شد ولی این که رسیدگی نشده، من نمی‌توانم علت این مسأله را عرض کنم.

وی در خصوص تخلفات صورت گرفته در بورس یادآور شد: در مورد فضای مجازی مصوبه‌ها پیگیری برای اجرا می‌شد، ثبت هم می‌شد؛ در مورد بورس هم با توجه به مسؤولیت بنده در شورای عالی بورس باید گفت که اگر عرض کنم که در این شورا چقدر فریاد زدم اما آنجا ترکیب شورای عالی بورس طوریست که اعضای بورس اکثریت هستند و بنده فقط یک رأی دارم و هشدار و تذکر دادم که این خیانت‌ها دارد انجام می‌شود و رونوشت آن پرونده‌های تخلفات را برای مقامات عالی هم ارسال کردم. منتهی شرایط کشور به گونه ایست که گاهی از اوقات اقتضا می‌کند ما دفع افسد به فاسد کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین منتظری اظهار کرد: امروز ما به لحاظ این که با دشمنان خارجی رو به رو هستیم که اینگونه جنگ‌های ترکیبی را برای ما تشکیل دادند، ناچاریم از بعضی مسائل فعلاً بر اساس مصالحی که بزرگان تشخیص می‌دهند، اغماض و چشم پوشی کنیم.

وی در خصوص فیلترینگ گفت: بنده امروز هم پای مسأله فیلتر کردن‌ها ایستادم و خیلی فحش خورده ام؛ ما امروز یک وی پی ان را می‌بندیم، بلافاصله با روش دیگر آن هم از خارج از کشور در اختیار قرار می‌گیرد. یا بایستی کلاً فضای مجازی را ببندیم که نه مورد تأیید مسؤولین عالی نظام هست، نه امروز امکانش هست.

رییس پلیس فتا البرز با بیان اینکه فیلتر شکن ها بدافزارها هستند از کاربران کاست از نصب اپلیکیشن های آلوده مانند فیلتر شکن ها خودداری کنند.
سرهنگ رسول جلیلیان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مجرمان سایبری با اهداف خاص خود اقدام به طراحی و ارسال اپلیکیشن های مختلف جعلی مانند فیلتر شکن ها می کنند که این اقدام زمینه دسترسی غیرمجاز، اخاذی و آلوده سازی گوشی تلفن همراه کاربران و برداشت غیرمجاز از حساب های بانکی آنان را فراهم می سازد.

وی یادآورشد : کاربران اپلیکیشن های فعال مورد نیاز خود را باید به همین طریق دریافت کرده و از نصب اپلیکیشن های آلوده که غالبا لینک آنها توسط مجرمان سایبری از طریق شبکه های اجتماعی برای آنها ارسال می شود، خودداری کنند .

جلیلیان خاطرنشان کرد: مجرمان سایبری با ارسال بدافزار در قالب vpn در شبــکه هـای اجتماعی اقــــدام به کلاهـبرداری از کاربران می کنند که کاربران باید نرم افزار های مورد نیاز خود را فقط از منابع رسمی و معتبر نصب کنند.

رییس پلیس فتا البرز گفت: «وی .پی. ان» VPN ممکن است به‌ خوبی از عهده باز کردن سایت‌های فیلتر شده برآید اما در عین‌حال اقدام به استفاده‌ بدافزاری از دستگاه کاربر خواهد کرد.

وی افزود: این نرم‌افزارها به صورت غیرقانونی ارائه می شود و به هیچ وجه قابل اعتماد نیست؛ با دستیابی آسان به این نرم افزار، اعتماد کامل کاربر را به دست می آورد و سپس اهداف شوم خود را دنبال می کند.

وی ضمن هشدار به کاربران در خصوص استفاده از فیلترشکن ها گفت: فیلترشکن ها محلی برای نگهداری اطلاعات هستند و مجرمان سایبری از طریق این نرم افزارهابه اطلاعات تلفن همراه افراد دسترسی پیدا کرده که کاربران باید دقت لازم را داشته باشند.

جلیلیان یادآورشد: استفاده از فیلتر شکن ها دسترسی افراد به اطلاعات گوشی های تلفن همراه را آسان کرده و سبب سرقت اطلاعات خصوصی و بانکی کاربران خواهد شد.

رییس پلیس فتا البرز از کاربران خواست که در صورت مواجهه با موارد مشکوک و یا نیاز به اخذ مشاوره و راهنمایی تخصصی می توانند از طریق سایت رسمی پلیس فتا و یا شماره تلفن ۰۹۶۳۸۰ اقدام کنند.

ادامه کسب‌وکار بسیاری از زنان با توجه به فیلترینگ اینستاگرام به‌خطر افتاده است و امکان شروع مجدد در پلتفرم‌های داخلی برای آن‌ها وجود ندارد، فاطمه به خبرآنلاین می‌گوید: «برنامه‌­ای برای پیوستن به پلتفرم‌­های داخلی نداریم. مخاطب در پلتفرم‌های ایرانی به دلیل تعدد زیاد، پراکنده شده است و برای ما جذب مخاطب بسیارسخت است. شاید در آینده قصد راه‌اندازی سایت داشته باشیم. که می­‌توانم بگویم متاسفانه برای ما انگار شروع از صفر است و تمام زحمت‌­های پیشین از بین می‌­رود.»

آیدا صالحی: «بعد از شیوع کرونا در مرداد ۱۳۹۹ شروع به فعالیت کردیم. آن زمان فروش اینترنتی شال و روسری زیاد بود، مردم به سمت خرید آنلاین سوق داده می‌شدند تا کمتر در معرض کرونا باشند. به سختی رشد کردیم و خدا رو شکر میزان سوددهی خیلی خوبی داشتیم، اما الان با توجه به شرایطی که پیش آمده میزان سود ما یک چهارم شده است، ترازوی ضرر برای ما سنگین‌تر بود تا سود، شروع فصل پاییز بهترین زمان فروش بود که متاسفانه با توجه به محدودیت‌ها از دست دادیم.»

این صحبت‌های فاطمه ۲۶ ساله است، او کارشناسی معماری دارد، دو سال در بستر اینستاگرام فروش اینترنتی روسری داشته‌ اما حالا کسب‌وکارش با مشکل روبه‌رو شده است، مسئله‌ای که برای زنان شاغل چندان عجیب نیست؛ نگاه سنتی و مردسالارانه به زن، همواره سعی در به حاشیه راندن زنان و پنهان کردن آنان در پستوی خانه‌ داشته است. حالا با گذر از جامعه سنتی وضعیت اشتغال زنان گرچه نسبت به گذشته پیشرفت کرده اما همچنان با نابرابری‌ها و مشکلاتی اعم از حقوق کمتر، ایجاد مانع در سر راه ترفیعات شغلی، تبعیض‌های جنسیتی، سوءاستفاده‌ها، آزارگری‌های جنسی همراه شده و حالا فیلترنگ اینستاگرام مانع از بهره‌مندی آن‌ها شده است، زنانی که هم کار می‌کنند و هم امور خانه را مدیریت می‌کنند تا با «روز مضاعف» روبه‌رو شوند.

شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس در گفتوگو با خبرآنلاین در توضیح «روز مضاعف» می‌گوید: «مردان با کار کردن زنان مخالف نیستند، اگر یک زن در خانه بیست ساعت هم کار کند مخالفتی ندارند، بلکه آن‌ها با کار خارج از خانه زنان مخالف هستند، چون نگرانند چشم و گوش زنان باز شود، ما در سال‌ ۱۳۶۷ تحقیقی انجام دادیم، آن‌جا به این نتیجه رسیدیم که همه مدیران مرد معتقدند زنان بهتر کار می‌کنند، برای همین هم مدیران تمام کارهای کارشناسی را به زنان می‌دهند چراکه زنان، هم دقیق‌تر کار می‌کنند و هم علیرغم خوب کار کردن امکان پیشرفت ندارند و نمی‌توانند بعدا جای مدیر مرد را بگیرند. زنان در بخش‌ اشتغال رسمی بیشترین تلاش را می‌کنند اما آن سقف شیشه‌ای اجازه پیشرفت به آن‌ها را نمی‌دهد.»

اینستاگرام، یاری‌دهنده اشتغال زنان

علیرغم همه مشکلات زنان تصمیم گرفتند برای استقلال شغلی از فضای مجازی کمک بگیرند و کسب‌وکارشان را در خانه و به کمک پلتفرم‌های قابل دسترس توسعه دهند، گرچه اوایل فضای اینستاگرام برای اشتراک‌گذاری عکس بود و جنبه سرگرم‌کننده داشت اما به مرور، علاوه بر حفظ جنبه سرگرم‌کننده خود تبدیل به محل تامین درآمد بسیاری از افراد، به خصوص زنان شد. عده‌ای که سرمایه چندانی برای اجاره یک مغازه و فراهم کردن کالا برای فروش را نداشتند، از این شبکه اجتماعی استفاده کردند و به کسب و کارهای آنلاین روی آوردند تا بدین گونه هزینه خود را به حداقل برسانند. زنانی که به هر دلیلی امکان کار در بیرون از منزل را نداشتند، فروش در بستر فضای مجازی را همچون راهی می‌دانستند برای کسب استقلال و حفظ تعادل میان اشتغال و کارهای خانه، فاطمه هم که جزو همین دسته‌ محسوب می‌شود که از طریق کسب و کار مجازی همزمان سعی در کسب درآمد و رسیدگی به امور دیگرش را دارد، می‌گوید: «از شرایط راضی و خرسند بودیم، می‌خواستیم کارمان را گسترش دهیم که با فیلترینگ مواجه شدیم. فضای کار مجازی باعث می‌شد مدیریت بهتری برای کارهای زندگی شخصی‌ام داشته باشم و بتوانم چند کار را همزمان انجام دهم.»

او در پاسخ به اینکه چند نفر دیگر از طریق صفحه کاری‌اش امرار معاش می‌کنند، می‌گوید: «سه زن هستیم که از طریق یک صفحه‌ی اینستاگرام درآمد داریم. من به عنوان مدیر تا جایی که شده از جیب خودم زده‌ام که تعدیل نیرو نداشته باشیم.»

اما حالا با سنگ‌اندازی دولتمردان که یک روز نام طرح صیانت به خود می‌گیرید و روز دیگر فیلترینگ به نام امنیت، مشکل جدیدی را برای مردم از جمله این گروه از جامعه به وجود آورده است. رضا الفت نسب، عضو هیئت مدیریه اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی در گفتوگو با «خبرآنلاین» در رابطه با آسیب فیلترینگ و تاثیر آن بر آینده کسب‌وکارها می‌گوید: «فروش کسب‌وکارهای اینترنتی خرد نزدیک به صفر شده است و کسب‌وکارهای بزرگ و متوسط هم که به صورت وسیع فعالیت می‌کنند، ۳۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند. امروزه خرید اینترنتی با توجه به شرایط فعلی که در این ۵۰ روز در کشور اتفاق افتاد از رده خارج شده است. وضعیت اقتصادی مردم هم بغرنج شده و قدرت خرید به شدت کاهش پیدا کرده است. به حدی که ما تورم ماهانه داشتیم.»

دستور به کوچ

آنچه در این میان به چشم می‌خورد، راه‌حل‌های یک جانبه مسئولان در خصوص این مشکل است. مسئولان مرتبط به سادگی از کوچ کردن به شبکه‌های اجتماعی داخلی صحبت می‌کنند و حتی مردم را مقصر می‌دانند؛ چندان که معاون وزیر ارتباطات چندی پیش در واکنش به شکایت مردم نسبت به فیلترینگ عنوان کرد: «مردم نسبت به شرایط اینترنت و فیلترینگ اینستاگرام ابراز شکایت کردند که من به آن‌ها گفتم شما خودتان از قبل به این فکر بودید که احیاناً اگر روزی اینستاگرام بسته شود چه اتفاقی می‌افتد؟ خودتان باید به فکر می‌بودید و از ابتدا از ابزاری نظیر اینستاگرام استفاده نمی‌کردید.» آش آنقدر شور شد که حتی صدای رئیس مجلس را هم درآورد؛ او در جلسه‌ مجلس که با حضور وزیر ارتباطات بود، اظهار کرد: «انتقال از یک پلتفرم خارجی به داخلی به شکل دستوری امکان پذیر نیست این باید به صورت یک کوچ توام با تسهیل‌گیری و انگیزه برای این انتقال باشد. این تسهیلگری و انتقال را کم شاهد هستیم موانعی را برخی دستگاه ها می گذارند که سزاوار نیست.»

در مجموع باید در نظر داشت که جدا از اینکه دسترسی آزاد به شبکه‌های اجتماعی جزو حقوق مردم است، با وجود عدم اعتماد مردم نسبت به نمونه‌های داخلی و از سوی دیگر عدم برابری امکانات پلتفرم‌های خارجی با داخلی، بنابر گفته بسیاری از کارشناسان و متخصصان این حوزه، از همان ابتدا باید این امر را شکست خورده بدانیم.

فاطمه در خصوص اینکه آیا برای ادامه کسب‌وکارش قصد پیوستن به پلتفرم‌های داخلی را دارد می‌گوید : «برنامه‌ای برای پیوستن به پلتفرم‌های داخلی نداریم. مخاطب در پلتفرم‌های ایرانی به دلیل تعدد زیاد، پراکنده شده است و برای ما جذب مخاطب بسیارسخت است. شاید در آینده قصد راه‌اندازی سایت داشته باشیم. که می‌توانم بگویم متاسفانه برای ما انگار شروع از صفر است و تمام زحمت‌های پیشین از بین میرود.»

الفت‌نسب هم در واکنش به استفاده از پلتفرم‌های داخلی، بیان می‌کند: «دولت اعلام می‌کند کسب‌وکارهای خرد باید بروند در پیام‌رسان‌های داخلی، آمدند یک بسته‌های حمایتی هم گذاشتند که البته هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است و نمی‌دانیم چطور اجرا خواهد شد ولیکن چیزی که ما می‌شنویم و مشخص است، این است که در این شرایط آنها به دنبال ترافیک و تجمع کاربران در یک پلتفرم هستند که تقریبا با توجه به اینکه که تعداد پیامرسانهای ایرانی زیاد است، کاربران در پلتفرم‌های مختلف پراکنده شده‌اند. در بعضی رسانه‌ها اعلام می‌شود که ۶۰ درصد کسب‌وکارها به برنامه‌های داخلی کوچ کرده‌اند، بعضی می‌گویند بالاجبار آمده‌اند و هر زمان آن برنامه رفع فیلتر شود مجدد به آن بستر بازمی‌گردند.»

وی در این خصوص ادامه می‌دهد: «شما برای جابه‌جا کردن یک فایل به پیام‌رسان نیاز دارید وقتی پیام‌رسان غالب کشور بسته باشد به اجبار می‌روید از یک پیام‌رسان که باز و داخلی است، استفاده می‌کنید. این به منزله استقبال نیست. در این سال‌ها برای پیام‌رسان‌های داخلی زحمت زیادی هم کشیده شده است اما با توجه به این محدودیت‌ها در آزادی بیان، اعتماد از سوی کاربران زیر سوال می‌رود.»

دلایل خوبی برای استفاده از وی پی ان به‌خصوص در هنگام سفر وجود دارد؛ اما ابتدا مطمئن شوید که دقیقاً می‌دانید که این سپر حفاظتی از کجا شروع و در کجا متوقف خواهد شد.
به گزارش سایبربان؛ یک شبکه خصوصی مجازی یا همان (VPN) یا به‌عبارت‌دیگر فیلترشکن می‌تواند ابزار مهمی در روند محافظت آنلاین باشد، اما تنها درصورتی‌که دقیقاً بدانید که یک وی پی ان چه‌کاری می‌تواند انجام دهد و چه‌کاری نمی‌تواند انجام دهد. اگر از وی پی ان به‌درستی استفاده شود، می‌تواند امنیت و حریم خصوصی شما را افزایش دهد، اما این بدان معنا نیست که می‌تواند جایگزینی برای ابزارهای دیگر نیز باشد.

مفهوم اساسی پشت وی پی ان ساده است: نرم‌افزاری که روی رایانه شخصی شما اجرا می‌شود، هر بیت از ترافیک شبکه را قبل از رسیدن به آداپتور شبکه رایانه شخصی شما رمزگذاری می‌کند، سپس آن داده‌های رمزگذاری شده را به یک سرور راه دور که توسط سرویس وی پی ان اداره می‌شود، ارسال می‌کند. آن سرور راه دور نیز داده‌ها را به اینترنت عمومی ارسال خواهد کرد. تونل رمزگذاری شده بین دستگاه شما و سرور وی پی ان چیزی است که شبکه را مجازی و خصوصی خواهد کرد. بسیاری از شبکه‌های شرکتی، اتصال از راه دور را فقط از طریق وی پی ان مجاز می‌دانند. بااین‌وجود، می‌توانید نرم‌افزارهای وی پی ان درجه‌یک را برای اتصال به شبکه‌های غیرقابل‌اعتماد، مانند شبکه‌هایی که در فرودگاه‌ها و کافی‌شاپ‌ها یافت می‌شوند، خریداری کنید.

مزیت این نوع شبکه دوچندان است. اول، از جاسوسی هرکسی در شبکه محلی شما از ترافیک اینترنت شما جلوگیری می‌کند. به‌خصوص اگر از شبکه وای فای استفاده می‌کنید که تحت کنترل شما نیست، این امر بسیار مهم خواهد بود.

دوم، به شما امکان خواهد داد تا مکان خود را پنهان کنید. اتفاقی که از برخی از انواع ردیابی جلوگیری کرده و همچنین امکان دور زدن محدودیت‌های جغرافیایی در برخی از خدمات را نیز فراهم خواهد کرد. اگر در اروپا هستید و می‌خواهید فیلمی را تماشا کنید که محدود به ایالات‌متحده است، ممکن است بتوانید با اتصال به وی پی ان در ایالات‌متحده، سرویس پخش را فریب دهید.

وی پی ان ها منابع فشرده‌ای هستند و می‌توانند افت شدیدی بر پهنای باند شبکه شما تحمیل کنند، به همین دلیل است که باید آن‌ها را فقط در مواقعی که نیاز دارید به کار ببرید.

وقتی در فرودگاه یا هتل هستید، ترجیح را بر آن بگذارید که تلفن همراهتان را به لپ‌تاپ متصل کنید (یا دستگاهی با اتصال سلولی داخلی به همراه داشته باشید) تا از خطرات ناشی از شبکه غیرقابل‌اعتماد جلوگیری کنید؛ اما اگر سیگنال تلفن همراه ضعیف بوده یا در دسترس نباشد و چاره‌ای جز اتصال به وای فای عمومی نداشته باشید، حتماً از سرویس‌های پولی وی پی ان استفاده کنید.

اگر یک نرم‌افزار مخرب را دانلود کنید یا از وب‌سایتی بازدید کنید که حاوی یک اکسپلویت درایو بای (حملات دانلودی که از آسیب‌پذیری‌های موجود در برنامه‌ها، مرورگرها یا سیستم‌عامل‌های قدیمی شما برای استراق سمع، سرقت اطلاعات، نصب کی‌لاگرها و جعبه‌ابزارهای بات‌نت و حتی استقرار باج افزار استفاده می‌کنند) است، خصوصی بودن شبکه شما اهمیتی ندارد. اگر شما یا شخصی در خانه یا محل کارتان توسط یک ایمیل فیشینگ وارد یک لینک مخرب شوید، همین امر نیز مجدداً صادق خواهد بود. شما با نوشتن موارد شخصی و امنیتی خود در یک وب‌سایت جعلی، نتایج ناخوشایندی را عاید خود خواهید کرد و وی پی ان نمی‌تواند شما را از این نوع خطاها محافظت کند.

برای محافظت مؤثر در برابر بدافزارها، به یک نرم‌افزار امنیتی نیاز خواهید داشت که صرف‌نظر از نحوه ارائه یک نرم‌افزار مخرب، به‌طور خاص برای شناسایی آن طراحی شده باشد.

احمد نادری عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی عصر امروز در نشست پرسش و پاسخ دانشجویی که در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد درخصوص فیلترینگ فضای مجازی، گفت: ما در مجلس شورای اسلامی به ریاست آقای قالیباف رئیس مجلس پیگیر هستیم که فیلترینگ برداشته شود.

به گزارش ایلنا، نماینده تهران در مجلس در مجلس از تلاش قالیباف برای رفع فیلتر اینستاگرام خبر داد.

احمد نادری عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در نشست پرسش و پاسخ دانشجویی که در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد درخصوص فیلترینگ فضای مجازی، گفت: ما در مجلس شورای اسلامی به ریاست آقای قالیباف رئیس مجلس پیگیر هستیم که فیلترینگ برداشته شود.

وی ادامه داد: آقای قالیباف به نمایندگی از مجلس پیگیر رفع فیلتر اینستاگرام و واتساپ است و بحث‌های جدی مطرح شده که باید فیلترینگ برداشته شود.

نادری خاطرنشان کرد: ما هم معتقدیم بخشی از کسب و کارها در اینستاگرام است اما بحث ما چیز دیگری است مبنی بر این‌که فیلتر به این شکل جواب نمی‌دهد و باید سیاست جدیدی اتخاذ کرد.