ITanalyze

مدیران پیامرسان‌های سروش، گپ، ایتا و بیسفون در اعتراض به عدم فیلترینگ کامل نسخه‌های غیررسمی تلگرام بیانیه‌ی مشترکی صادر کردند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ دستور قضایی فیلترینگ شبکه پیام‌رسان تلگرام در 10 اردیبهشت از سوی دادستانی تهران صادر شد. آن طور که در دستور قضایی آمده بود، این فیلترینگ باید به گونه‌ای باشد که محتوای پیام‌رسان تلگرام به هیچ نحوی در کشور قابل دسترس نباشد، اما پس از این مسدودسازی شاهد بودیم که نسخه‌های فارسی تلگرام‌ به راحتی فعالیت می‌کنند که این موضوع موجب شده فیلترینگ تلگرام تا حد زیادی با چالش مواجه شود.

مدیران4 پیامرسان داخلی(سروش، گپ، ایتا و بیسفون) در بیانیه‌ای از اجرای ناقص فیلترینگ اظهار گله‌مندی کردند و از مرکز ملی فضای مجازی و دستگاه‌های ذیربط خواستند تا بسیار شفاف سیاست کشور در مورد حضور و یا عدم حضور تلگرام و پوسته‌های غیرسمی (هاتگرام و طلگرام طلایی) را مشخص نمایند.

در ادامه متن کامل بیانیه را مشاهده می‌کنید:

"با تصمیم کشور مبنی بر رفع انحصار از پیام رسان‌های خارجی و جلوگیری از خروج اطلاعات کاربران فضای مجازی از کشور، پیام‌رسان‌های داخلی در جهت تقویت زیرساخت‌ها و ارائه خدمات هرچه بهتر به کاربران تلاش مضاعفی را در دستور کار خود قرار دادند.جریان مهاجرت به پیام‌رسان‌های داخلی پس از خروج کانال‌های پرمخاطب از تلگرام سرعت گرفت و با انسداد تلگرام، روزانه بیش از ۵۰۰ هزار نفر در پیام‌رسان‌های داخلی ثبت نام می‌کردند و در این مسیر وزارت ارتباطات با انجام تکالیف قانونی خود (مندرج در سند مصوب شورای عالی فضای مجازی) در قبال پیام رسان‌ها، با ارائه وام و امکانات تخصصی، در فرآیند شتاب‌گیری این صنعت دانش‌بنیان، با پیام‌رسان‌های داخلی ،همراهی مطلوب و صمیمانه‌ای داشته است.

متاسفانه این مهاجرت با ظهور دو پوسته غیر رسمی تلگرام که مجهز به فیلترشکن داخلی بودند، به شدت آسیب دید. علیرغم تاکید وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات برعدم اجازه فعالیت این دو پوسته و همچنین دستور قضایی برای مسدود شدن کامل فعالیت تلگرام در کشور و مصوبات شورای عالی فضای مجازی، مشخص نیست با کدام مجوز و از چه طریقی این دو پوسته تلگرام ( که مانع رشد پیام رسان‌های داخلی شده‌اند ) به فعالیت خود ادامه داده‌اند.

البته اجرا نشدن تکالیف سایر دستگاهها در مصوبه شورای عالی فضای مجازی در مورد پیام‌رسان‌های داخلی همچون ارائه خدمات پرداخت از طرف بانک مرکزی، جوسازی برخی نمایندگان مجلس در مورد پیام‌رسان‌های داخلی و عدم مهاجرت جدی دستگاه‌ها به پیام‌رسان‌های داخلی نیز از عوامل عدم رشد سریع پیام‌رسان‌های داخلی می باشد.

اکنون که پیام‌رسان‌های داخلی توانمندی و ظرفیت برای پوشش نیاز کشور و فراتر از آن را فراهم نموده‌اند، از مرکز ملی فضای مجازی و دستگاه‌های ذیربط می‌خواهیم تا بسیار شفاف سیاست کشور در مورد حضور و یا عدم حضور تلگرام و پوسته‌های غیرسمی (هاتگرام و طلگرام طلایی) را مشخص نمایند.به نظر می‌رسد وجه المصالحه قراردادن موضوع پیام‌رسان‌های داخلی در مناقشات سیاسی باعث صدمه به مسیر رشد این صنعت دانش‌بنیان می‌گردد و باید از آن به‌شدت پرهیز شود."

معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی معتقد است: بیش از ۳۰ میلیون کاربر ایرانی با علم به داخلی بودن نرم افزار "هاتگرام و تلگرام طلایی" به آنها مراجعه کرده اند و در واقع با یک رفتار معنادار فیلترشکن ایرانی را بر فیلتر شکن خارجی ترجیح داده‌اند.

عبدالصمد خرم آبادی در مطلبی نوشت:

«بسم الله الرحمن الرحیم
 اگر چه اعطای  اینترنت بدون فیلتر به هاتگرام و تگرام طلایی به منظور  دور زدن فیلتر تلگرام ضربه سختی به پیام رسان‌های داخلی وارد کرد اما این واقعیت را نیز اثبات کرد که بیش از ۳۰ میلیون کاربر ایرانی با علم به داخلی بودن نرم افزار "هاتگرام و تلگرام طلایی" به آنها مراجعه کرده‌اند و در واقع با یک رفتار معنادار فیلتر شکن ایرانی را بر فیلتر شکن خارجی ترجیح داده‌اند.

بررسی آمار ترافیک درگاه بین المللی اینترنت کشور بیانگر این واقعیت است که بعد از فیلتر تلگرام تنها ده درصد از حجم داده‌های موجود تلگرام از طریق فیلتر شکن‌های خارجی بازدید شده‌اند.  این آمار نشان می‌دهد که مشکل کاربران ایرانی در مراجعه به پیام رسان‌های خارجی مشکل امنیتی نیست. مردم علیرغم تبلیغات گسترده دشمن به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران کاملا اعتماد دارند و نرم افزارهای داخلی را بر خارجی ترجیح می‌دهند.

 این رفتار مردم یک پیام برای مسئولین فضای مجازی کشور دارد و آن این است که به جای سرمایه گذاری برای دسترسی کاربران ایرانی به پیام رسان‌های خارجی همه تلاش خود را برای بالا بردن کیفیت پیام رسان‌های داخلی به کار گیرید.

اگر سرمایه گذاری که دولت بر روی فیلترشکن هاتگرام و تلگرام طلایی انجام داد، صرف پیام رسان‌های داخلی می شد، امروز به جای اینکه شاهد مهاجرت ۴۰ درصدی کاربران تلگرام به پیام رسان‌های داخلی باشیم شاهد مهاجرت ۹۰ درصدی آنها بودیم. در عین حال دشمن به داده‌های عظیم (big data) ما دسترسی نداشت و از شر استثمار و استعمار نوین شبکه‌های اجتماعی خارجی در امان بودیم.»

بر اساس آماری که مرکز ملی فضای مجازی در تاریخ نوزدهم تیر ماه ۱۳۹۷ اعلام کرده، تعداد ۳۰ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر از طریق فیلترشکن‌های هاتگرام و تلگرام طلایی فیلتر تلگرام را دور می‌زنند.

 عبدالصمد خرم‌آبادی، معاون دادستان کل کشور در صفحه شخصی خود در پیام‌رسان سروش نوشت: بر اساس آماری که مرکز ملی فضای مجازی در تاریخ نوزدهم تیر ماه 1397 اعلام کرده، تعداد 30 میلیون و 100 هزار نفر از طریق فیلترشکن‌های هاتگرام و تلگرام طلایی فیلتر تلگرام را دور می‌زنند و اینترنت بدون فیلتر هاتگرام و تلگرام طلایی را وزارت ارتباطات تامین می‌کند.

این مقام مسئول در دادستانی کل کشور تاکید کرده است: این در حالی است که فعالیت فیلترشکن های داخلی نظیر هاتگرام و تلگرام طلایی برخلاف اهداف و سیاست‌های تعیین شده در مصوبه شورای عالی فضای مجازی است. مصوبه مربوط به «سیاست ها و اقدامات ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی» حدود یک سال پیش ( خرداد 1396) به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده و فراگیر شدن پیام رسان‌های داخلی و جلوگیری از دسترسی بیگانگان به داده‌های عظیم کشور صراحتا جزء اهداف و سیاست‌های مذکور در این مصوبه هستند.

خرم‌آبادی توضیح داده است: از آنجا که فعالیت هاتگرام و تلگرام طلایی هم  مانع از  فراگیر شدن پیام‌رسان‌های داخلی و هم موجب دسترسی بیگانگان به داده های عظیم کشور خواهد شد, لذا فعالیت این دو نرم افزار برخلاف مصوبه شورای عالی فضای مجازی  است. اینکه نهادهای ذیربط منتظر بمانند تا تلگرام وسایر پیام‌رسان‌های خارجی بستر ارتباطاتی مردم در فضای مجازی کشور را فراهم و شرکت‌های داخلی را به عمله تلگرام تبدیل کنند, نهایت تنبلی است.

معاون دادستان کل کشور گفته است: اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی نیاز به عزم جدی دارد. نهادهای ذیربط باید تنبلی را کنار بگذارند و از هرگونه فعل یا ترک فعل که موجب استمرار حاکمیت دشمن بر فضای مجازی کشور می‌شود خودداری کنند. باید ارتباط بین هاتگرام و تلگرام طلایی را باشبکه اجتماعی تلگرام قطع کرد و برای فراگیر کردن پیام‌رسان‌های مستقل داخلی باید کمر همت را محکم بست، انشاء‌الله این اتفاق‌های مبارک بزودی خواهد افتاد.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت: ما مستندات کاملی داریم که نشان می‌دهد وزارت ارتباطات امکانات لازم را در اختیار هات‌گرام و طلاگرام قرار داده است.

دستور قضایی فیلترینگ شبکه پیام‌رسان تلگرام در 10 اردیبهشت از سوی دادستانی تهران صادر شد؛ آن‌طور که در دستور قضایی آمده بود، این فیلترینگ باید به‌گونه‌ای باشد که محتوای پیام‌رسان تلگرام به هیچ نحوی در کشور قابل دسترس نباشد اما پس از این مسدودسازی شاهد بودیم که نسخه‌های فارسی تلگرام‌ به‌راحتی فعالیت می‌کنند که این موضوع موجب شده فیلترینگ تلگرام تا حد زیادی با چالش مواجه شود.

در هفته‌های اخیر برخی رسانه‌ها مطالبی مبنی بر چرایی فیلتر نشدن نسخه‌های فارسی تلگرام مطرح کردند همچنین عبدالصمد خرم‌آبادی معاون قضایی دادستان‌کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه با انتشار مطلبی در کانال شخصی خود درباره دو نرم‌افزار "هات‌گرام" و "تلگرام طلایی" ابراز داشت که هات‌گرام و طلاگرام به‌طور غیرقانونی و خلاف دستور قضایی با امکانات وزارت ارتباطات دسترسی کاربران تلگرام را فراهم می‌کنند.

مسئولان وزارت ارتباطات در پاسخ به این انتقادات ادعا می‌کنند که این وزارتخانه هیچ امکاناتی در اختیار این دو نرم‌افزار قرار نداده است و در رابطه با عدم مسدودسازی آنها هم می‌گویند وزارت ارتباطات تصمیم‌گیر پالایش و فیلتر سایتها و نرم‌افزار‌ها نیست و هیچ دستوری هم مبنی بر فیلترینگ تلگرامهای فارسی از سوی دستگاه‌های مسئول صادر نشده است.

وزارت ارتباطات اقدام لازم را در مسدودسازی هات‌گرام و طلاگرام انجام نمی‌دهد

نصرالله پژمانفر؛ نماینده مردم مشهد و کلات و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در این باره اظهار کرد: با وجود پیگیریهای زیادی که ما انجام دادیم، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اقدام لازم را انجام نمی‌دهد و این عمل کاملاً خلاف قانون است؛ به همین دلیل من سؤالی را از وزیر ارتباطات مطرح کردم که قرار است به‌زودی در کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی پاسخگوی آن باشند.

این‌که می‌گویند دستوری برای فیلترینگ تلگرامهای فارسی صادر نشده، ایستادن مقابل قانون است

وی ادامه داد: روند فعلی در برخورد با نسخه‌های فارسی تلگرام به‌طور قطع خلاف قانون است و وزیر ارتباطات باید نسبت به عواقب این موضوع پاسخگو باشد؛ توجیهاتی که مسئولان وزارت ارتباطات درباره عدم مسدودسازی تلگرامهای فارسی مطرح می‌کنند مانند اینکه دستوری مبنی بر فیلترینگ این ابزارها صادر نشده، به هیچ وجه قابل قبول نیست بلکه ایستادن مقابل قانون است.

اقدام وزیر ارتباطات در عدم مسدودسازی هات‌گرام و طلاگرام یک نوع عمل مجرمانه است و به‌نظر من قوه قضائیه باید با شخص آقای وزیر و وزارت ارتباطات برخورد کند.

عضو کمیسیون فرهنگی در رابطه با ماهیت این دو نرم‌افزار گفت: وزیر اطلاعات در یکی از مصاحبه‌های خود اعلام کرد که این دو نرم‌افزار توسط دستگاه‌های دولتی ایجاد شده‌اند و به همین دلیل نباید منشأ آن دو را در بیرون از کشور جست‌وجو کرد؛ در صورت صحت این ادعا، دولت باید پاسخگو باشد که چرا با دستور صریح قضایی مخالفت کردند؛ اگر هم این دو نرم‌افزار متعلق به دولت نیست باز هم وزارت ارتباطات باید پاسخ دهد که چرا امکانات زیرساختی مانند رکها و سرورها در اختیار این دو قرار گرفته است.

مستندات کاملی داریم که نشان می‌دهد وزارت ارتباطات امکانات لازم را در اختیار هات‌گرام و طلاگرام قرار داده

پژمانفر درباره ادعای مسئولان وزارت ارتباطات مبنی بر اینکه این وزارتخانه هیچ امکاناتی در اختیار تلگرامهای فارسی قرار نداده است، ابراز کرد: این ادعاها به هیچ وجه برای ما قابل قبول نیست؛ این نرم‌افزارها بدون امکانات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نمی‌‌توانند چنین خدماتی را با این حجم و سرعت ارائه کنند؛ پذیرفتنی نیست که بگوییم امکانات را از جای دیگری آورده‌اند؛ به‌طور حتم امکانات زیادی از سوی این وزارتخانه به‌طور مستقیم در اختیار آنان قرار گرفته است.

وی افزود: با این حال ما مستندات کاملی داریم که نشان می‌دهد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات امکانات لازم را در اختیار هات‌گرام و طلاگرام قرار داده است و این کار خلاف مصوبه دستگاه قضایی است.

طبق قانون فیلترشکنها باید به‌طور کامل مسدود شوند و فعالیت آزادانه آنها تخلف از قانون محسوب می‌شود

وی درباره فعالیت آزادانه فیلترشکنها که فیلترینگ تلگرام را دچار چالش کرده است، اظهار داشت: این هم مانند مورد قبلی، تخلف از قانون محسوب می‌شود و طبق قانون فیلترشکنها باید به‌طور کامل مسدود شوند؛ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید این مسائل را مدیریت کند و دسترسی به فیلترشکنها را مسدود کند و نسبت به این مسائل پاسخگو باشد که متأسفانه تا الآن این کار را انجام نداده است.

ادعای وزارت ارتباطات در بی‌اطلاعی از نحوه فعالیت تلگرامهای فارسی یکی از عجایب مملکت

عضو کمیسیون فرهنگی متذکر شد: در موارد بیان‌شده، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مسئول این مسائل است و زمانی که این وزارتخانه از قانون تخطّی می‌کند، قوه قضائیه با توجه به گزارشاتی که در این زمینه به دستشان رسیده، باید با این تخلفات برخورد کند؛ به این دلیل که اقدام وزارت ارتباطات در پشتیبانی از این نرم‌افزارها کاملاً مجرمانه است البته این وزارتخانه ممکن است ادعا کند که ما هیچ امکاناتی در اختیار آنان قرار نداده‌ایم اما باید پاسخگو باشد که چطور در کشور ما یک نرم‌افزار غیرقانونی بدون اینکه وزارت ارتباطات مطلع باشد یا پشتیبانی کرده باشد، می‌تواند چنین امکاناتی را دریافت کند و چنین سرویس بزرگی ارائه دهد؛ این خودش یکی از عجایب مملکت ماست.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

بعد از آنکه آقای ابوالفضل حسن بیگی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به نقل از وزیر اطلاعات اعلام کرد که تلگرام طلایی و هاتگرام مجوز دارد و قانونی است، تمام معادله‌های مجهول درباره تلگرام حل شد. هرچند وزیر اطلاعات بعدها سخنان منسوب به خود را تکذیب کرد اما تقریباً همه آگاهان عرصه مجازی می‌دانستند که دولت نمی‌خواهد از تلگرام دل بکند و اگر دستور قضایی بازپرس دادسرای فرهنگ و رسانه نبود شاید دولت هیچ‌گاه به سمت مسدودسازی تلگرام نمی‌رفت. معاون وزارت ارتباطات نیز دوروز پیش مطالبی بیان کرد که واکنشی به سخنان دبیر کارگروه مصادیق مجرمانه بود.

بعد از مسدودسازی تلگرام وضعیت طوری پیش رفت که مهاجرت کاربران به سمت پیام‌رسان‌های داخلی شتاب گرفت و در چند هفته مردم از این پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کردند اما ناگهان ورق برگشت چرا که دو پیام‌رسان تلگرام طلایی و هاتگرام به‌سرعت به میدان آمدند و در کنار حدود 20نرم‌افزار غیررسمی مردم را به بازگشت به شبه‌تلگرام ترغیب می‌کردند. جالب اینجا بود که وزارت ارتباطات چهارشنبه، دوم خرداد در اطلاعیه درباره شائبه‌های نسخه‌های فارسی تلگرام در پاسخ به این‌که چرا این نسخه‌ها محدود نمی‌شوند، اعلام کرد: این وزارتخانه تصمیم‌گیر پالایش و فیلتر سایت‌ها و نرم‌افزارها نیست.

تلگرام طلایی متعلق به کیست؟

طبق بررسی‌ها تلگرام طلایی متعلق به شرکت راهکار سرزمین هوشمند است که در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران
 ثبت شده است. این شرکت درباره خود می‌گوید: شرکت راهکار سرزمین هوشمند، به‌طور رسمی در سال 84 تحت شماره 266860 در اداره ثبت شرکت‌های تهران به ثبت رسید و فعالیت خود را مبتنی بر سند چشم‌انداز سازمان دنبال نموده است.بنیادی‌ترین کارکرد برند «سرزمین هوشمند» در فضای اطلاعات و ارتباطات، خلق زیرساخت‌های سخت افزاری (BAAS : Backend As A Service) و نرم‌افزاری است که منجر می‌شود یک فرایند سرویس دهی در حوزه فناوری اطلاعات، از ابتدا تا پایان، در هوشمندانه‌ترین حالت خود انجام شود. برندی که با حضور خود، تلاش می‌کند تا فضای تحول از فناوری اطلاعات به بینش را تسهیل کند. 

ادعای خودکفایی!

بعد از مسدودسازی تلگرام و روی کارآمدن تلگرم طلایی ظاهراً مسوولان دولتی به این شرکت وصل شده و طی جلساتی درباره جایگزین کردن این نرم‌افزار ظاهراً داخلی با تلگرام توافقاتی می‌کنند. صاحبان تلگرام طلایی مدعی می‌شوند که می‌توانند ظرف 6ماه کاملاً به یک پیام‌رسان بومی تبدیل شوند و ارتباط خود را با سرور تلگرام به‌طور کامل قطع کنند. امری که با چراغ سبز مسوولان دولتی مواجه شده و به یک‌باره تمام تلگرام‌های غیررسمی از کافه‌بازار حذف می‌شود و فضا برای رشد تلگرام طلایی مهیا می‌شود.

و ناگهان حمایت‌های پشت‌پرده از پیام‌رسان نوظهور

 طبق اظهارات آقای عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه مصادیق مجرمانه در 27‌‌خرداد تیرماه 200‌سرور هم از محل بیت‌المال‌به این پیام‌رسان داده می‌شود تا خود را تقویت کند: وقتی تلگرام در ایران فیلتر شد برخی به سرعت برای کمک به این پیام‌رسان دست‌به کار شدند. وعده پیام‌رسان بومی به مردم داده شد که تلگرام طلایی را مانند دامی بر سر این وعده قرار دادند و به آن 200‌سرور داده شده و به این وسیله تلگرام زنده مانده است.

اگرچه معاون وزیر ارتباطات ارائه امکانات به نسخه‌های فارسی‌شده تلگرام را تکذیب کرد. هاتگرام و طلاگرام پیام‌رسان نیستند. آن‌ها در واقع دو فیلترشکن داخلی با مدیریت واحد هستند که به‌طور غیر قانونی و بر خلاف دستور قضایی با امکانات وزارت ارتباطات دسترسی کاربران ایرانی را به شبکه اجتماعی فیلتر شده «تلگرام» فراهم می‌کنند.

در ابتدای امر قرار بر این بوده که فعالیت کنترل‌شده هاتگرم و طلاگرام موجبات مهاجرت آرام کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی را فراهم کند و به محض اینکه تعداد کاربران آن‌ها به حدود 10میلیون نفر رسید ارتباط آن‌ها با تلگرام قطع و کاربران آن‌ها به یک پیام‌رسان قوی داخلی منتقل شوند ولی به‌رغم اینکه که هم اکنون تعداد کاربران این دو فیلترشکن به بیش از ۲۶میلیون نفر رسیده، تاکنون به این وعده عمل نشده است. 

آیا تلگرام طلایی امنیت دارد؟

تلگرام طلایی البته در روزهایی که تلگرام مسدود شده بود و قرار بود سایر نرم‌افزارهای داخلی مورد استفاده مردم قرار بگیرد؛ روی کار آمد و تبلیغ شد و با توجه به شباهت ظاهری با تلگرام و البته برخی دسته‌بندی‌های داخلی مورد توجه قرار گرفت. این نکته را باید در نظر گرفت که تلگرام طلایی از سوی سرویس‌هایی نظیر گوگل‌پلی عرضه نمی‌شود و فقط در مارکت‌های داخلی عرضه شده است.

در روزگاری که شبهات بسیاری از سوی منتقدان مسدودسازی تلگرام نسبت به امنیت و عدم رعایت حریم خصوصی پیام‌رسان‌های دولتی مطرح می‌شد و روزانه صدها فکاهی و طنز و البته مطلب و مقاله جدی در رسانه‌های موافق دولت در زیرسوال بردن توانایی پیام‌رسان‌های داخلی تولید و منتشر می‌شد ناگهان ظهور تلگرام طلایی و البته حمایت تام و تمام رسانه‌ای از آن نشان می‌داد که تمام حرف‌ها درباره حفظ امنیت و حریم خصوصی درباره پیام‌رسان‌های داخلی بیشتر به شوخی شبیه است چرا که ناگهان تمام عوامل رسانه‌ای منتقد مسدودسازی تلگرام درباره این پیام‌رسان جایگزین موضع سکوت در پیش گرفتند و دیگر کسی نگرانی به خطر افتادن اطلاعات مردم را نداشت.

نگارنده این مطلب نیز در صدد نیست که تلگرام طلایی را متهم به عدم حفظ حریم خصوصی کاربرانش کند اما سیاسی‌کاری در چند مورد مشابه‌‌ این نتیجه را به اذهان متبادر می‌کند که ظاهراً در پشت‌پرده توافقاتی صورت گرفته تا تلگرام طلایی خیلی بی‌سروصدا جایگزین تلگرام شود _که‌شد- و البته حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی هم در حد حرف و لفظ باقی بماند.

در شرایطی که در سال‌های حیات تلگرام امکانات دولتی برای تقویت سرعت تلگرام هزینه می‌شد، باید پرسید با کدام مجوز این کار انجام شده است؟ اگر دولت مجوزی برای این کار داشته است، اعلام کند؟ هم اکنون در شرایطی که پیام‌رسان‌های داخلی اعلام شده درگیر مشکلات خاصی هستند چگونه 200سرور برای تقویت تلگرام طلایی اختصاص پیدا کرده است و این حمایت بر چه اساس و مجوزی انجام شده است؟

سوال دیگر این است که چرا سایر پیام‌رسان‌های داخلی و بومی مشمول این حمایت‌ها نمی‌شوند و حتی از در اختیار داشتن سرور هم محروم مانده‌اند؟ در شرایطی که پیام‌رسان‌های داخلی همچنان چشم‌انتظار حمایت دولت‌اند این‌بار تلگرام طلایی و هاتگرام در مقابل‌شان قدعلم می‌کند و به‌عنوان جایگزین تلگرام مطرح شده و مردم به‌صورت غیرمستقیم تشویق به استفاده از این نرم‌افزار می‌شوند.

آقای رسول سراییان، معاون وزیر ارتباطات روز یکشنبه اعلام کرد: مدیران نسخه‌های فارسی تلگرام یک هفته مهلت دارند نسبت به نوع اطلاعاتی که از مخاطبان نگهداری می‌کنند، شفاف‌سازی کنند. با این‌که چند روز از این مهلت یک هفته‌ای گذشته، هنوز هیچ شفاف‌سازی‌ای صورت نگرفته است. (منبع:صبح نو)

مدیر یکی از پیام‌رسانهای ایرانی در ادامه پرده‌برداری اخیر دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه از ماهیت نرم‌افزارهای هات‌گرام و تلگرام‌طلایی، به افشای ابعاد جدیدی از این مسئله پرداخت.

به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران پویا؛ بعد از پرده‌برداری اخیر دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه از ارتباط تلگرام طلایی و هات‌گرام با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و ارائه سرنخهایی از این موضوع، جزییات جدیدی از اتفاقات پشت‌پرده توسط یکی از مدیران پیام‌رسان داخلی در این باره نمایان شده است.

عبدالصمد خرم‌آبادی؛ دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه روز گذشته در صفحه شخصی خود نوشت: با توجه به سؤالات متعددی که خبرنگاران محترم در مورد ماهیت دو نرم‌افزار "هات‌گرام" و "تلگرام طلایی" مطرح کرده‌اند مطالبی برای آگاهی اعلام می‌شود.

وی افزود: هات‌گرام و طلاگرام پیام‌رسان نیستند؛ آنها در واقع دو فیلترشکن داخلی با مدیریت واحد هستند که به‌طور غیرقانونی و به‌خلاف دستور قضایی با امکانات وزارت ارتباطات دسترسی کاربران ایرانی را به شبکه اجتماعی فیلترشده "تلگرام" فراهم می‌کنند.

دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه خاطر‌نشان کرد: به‌نظر می‌رسد یکی از عللی که مدیر تلگرام به فیلتر آن در ایران اعتراض نکرد، این است که برخی از مسئولان فضای مجازی کشور اجازه دادند هات‌گرام و طلاگرام فیلتر تلگرام را دور بزنند و مانع از مهاجرت 70 درصد کاربران ایرانی به پیام‌رسان‌های داخلی شوند و از این طریق برای تلگرام زمان خریده‌اند.

حال ضمن ارائه این اظهارات کلی درباره این دو ابزار دسترسی به تلگرام، مدیر یکی از پیام‌رسانهای داخلی به تشریح جزییات فنی ماجرا پرداخته است که نکات جالبی را در خود دارد.

بررسیهای فنی این مدیر نشان می‌دهد که یک شرکت ایرانی اقدام به توسعه این بسترها کرده و توانسته مجوز دانش‌بنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اخذ کند! در واقع نقد صریح این مدیر پیام‌رسان داخلی به دانش‌بنیان بودن تولید فیلترشکن در کشور و دانش‌بنیان نشدن کسب‌وکار خودش است.

محمدرسول کاظمی؛ مدیر پیام‌رسان آی‌گپ در سلسله توییت‌هایی با عنوان «چگونه از فیلترشکن بومی شرکت "راهکار سرزمین هوشمند" استفاده کنیم» اقدام به آموزش استفاده از فیلترشکنهای هات‌گرام و طلاگرام که توسط یک شرکت دانش‌بنیان داخلی توسعه داده شده است، پرداخت.

مدیر پیام‌رسان آی‌گپ ضمن اثبات فنی فیلترشکن بودن این دو ابزار، به مزایای استفاده از فیلترشکن و پروکسی بومی پرداخت و گفت: محاسبه تعرفه نیم‌بها (برای اینکه تمامی شرکتهای اینترنتی فکر می‌کنند شما دارید از اینترنت داخلی استفاده می‌کنید) و در دسترس قرار گرفتن تمامی سایتهای فیلترشده از جمله سایتهای پورن.

وی با تأکید بر اینکه "دو سال است درخواست دانش‌بنیانی داده‌ایم که به سرانجام نرسیده است"، ابراز کرد: تولید فیلترشکن بومی، دانش‌بنیان‌تر از تولید پیام‌رسان بومی است! شرکت راهکار سرزمین هوشمند تولیدکننده طلاگرام و هات‌گرام دانش‌بنیان است اما هیچ کدام از شرکتهای پیام‌رسان داخلی دانش‌بنیان نیستند!

او همچنین به‌کنایه نوشت: راستی شرکتهای دانش‌بنیان، آفر خوبی دارند و همین شرکت از سال 84 تا الآن در پارک علم‌وفناوری دانشگاه تهران فعالیت می‌کند!

کاظمی همچنین افزود: با بررسی موضوع به عمق فاجعه پی می‌بریم؛ روتر این شرکت ارتباط مستقیم با روتر اصلی شرکت ارتباطات زیرساخت دارد.

در پایان مدیر این پیام‌رسان بومی خطاب به وزیر ارتباطات عنوان کرد: آقای وزیر! امکانش هست از این زیرساختی که به این شرکت دادید به پیام‌رسانهای داخلی هم بدهید؟! می‌شود توضیح دهید بنا بر کدام مجوز، این شرکت مستقیم به روتر زیرساخت وصل است؟!

عبدالصمد خرم آبادی معاون دادستان کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در به سوالاتی در خصوص دو نرم افزار هاتگرام و تلگرام طلایی در صفحه شخصی خود در پیام رسان سروش توضیحاتی ارائه داد.

خرم آبادی نوشت: با توجه به سوالات متعددی که خبرنگاران در مورد ماهیت دو نرم افزار "هاتگرام" و "تلگرام طلایی" مطرح کرده اند مطالب ذیل جهت آگاهی اعلام می شود. هاتگرام و طلاگرام پیام رسان نیستند. آن ها در واقع دو فیلتر شکن داخلی با مدیریت واحد هستند که بطور غیر قانونی و بر خلاف دستور قضایی با امکانات وزارت ارتباطات دسترسی کاربران ایرانی را به شبکه اجتماعی فیلتر شده "تلگرام" فراهم می کنند. بنظر می رسد یکی از عللی که مدیر تلگرام به فیلتر آن در ایران اعتراض نکرد، این است که برخی از مسئولان فضای مجازی کشور اجازه دادند هاتگرام و طلاگرام فیلتر تلگرام را دور بزنند و مانع از مهاجرت 70 درصد کاربران ایرانی به پیام رسان های داخلی شوند و از این طریق برای تلگرام زمان خریده اند.

بعد ازفیلتر تلگرام حدود 30 درصد کاربران آن فعالیت خود رابه پیام رسان های داخلی منتقل کرده اند. اگر امکانات و پهنای باندی که در اختیار هاتگرام و طلاگرام گذاشته شده به پیام رسان های داخلی داده شود، قطعا آن ها خدماتی بهتر از تلگرام به مردم عرضه خواهند کرد.

در حال حاضر علیرغم اینکه امکان جایگزینی کامل پیام رسان های داخلی به جای تلگرام وجود دارد و با وجودی که پیام رسان های داخلی توان ارایه خدمات به همه کاربران ایرانی را دارند، برخی از مسئولان فضای مجازی کشور نگاه مأیوسانه به توان داخلی دارند ودر نتیجه بجای برنامه ریزی برای قطع ید کامل تلگرام هنوز بدنبال رونق فیلتر شکن های داخلی مانند طلاگرام و هاتگرام هستند.

در ابتدای امر قرار بر این بوده که فعالیت کنترل شده هاتگرم و طلاگرام موجبات مهاجرت آرام کاربران را به پیام رسان های داخلی را فراهم کند و به محض اینکه تعداد کاربران آن ها به حدود ده میلیون نفر رسید ارتباط آن ها با تلگرام قطع و کاربران آن ها به یک پیام رسان قوی داخلی منتقل شوند. ولی علیرغم اینکه که هم اکنون تعداد کاربران این دو فیلترشکن به بیش از 26 میلیون نفر رسیده تا کنون به این وعده عمل نشده است. تبلور شبکه ملی اطلاعات درگرو تحقق یک یا چند شبکه اجتماعی ملی است. اهمیت راهبردی صنعت تولید و بهره برداری از شبکه های اجتماعی ملی به لحاظ نقش آن در غنی سازی ذهنها، اگر مهمتر از صنعت صلح آمیز هسته ای نباشد کمتر از آن نیست.

اجازه ادامه فعالیت به فیلتر شکن های داخلی (هات گرام و طلا گرام) علاوه بر تبعات سوء و آسیب های فرهنگی، امنیتی و اجتماعی ناشی از سلطه بیگانه بر فضای مجازی کشور باعث نابودی پیام رسان های داخلی و از بین رفتن این صنعت و هزاران شغلی است که قرار است در بستر شبکه های اجتماعی داخلی ایجاد شود.

محمد دلیری گل - کوچ میلیون ها ایرانی از تلگرام به پیام رسان های داخلی که هنوز امار و ارقام رسمی در خصوص تعداد آنها فارغ از اعلامیه های تبلیغاتی در فضای جنگ رسانه ای منتشر نشده است در کنار فیلترینگ ناقص تلگرام، یک تهدید بزرگ را بوجود آورده است .

با گسترش شبکه های اجتماعی و تغییر ذائقه های مردم در استفاده از فضای مجازی شاهد رشد روز افزون فعالیت نه تنها نخبگان؛ بلکه مردم عادی بوده ایم. به طور حتم یکی از قدرمشترک های خاطرات این سالهای ایرانیان در هر مهمانی و دورهمی پای ثابت بودن شبکه های اجتماعی و به طبع آن محتوای سیاسی و بیشتر اوقات طنزآلود آن بوده، محتوایی که فارغ از کیفیت تربیتی آن حداقل سرگرم کننده است. قدر مشترکی که صدای طرفداران سنتی دورهمی ها را درآورد و خیلی زود به عنوان یک تهدید در مهمانی ها شناخته شد. در این میان پس از کوچ بزرگ کاربران ایرانی از پیام رسان های وایبر و وات ساپ به تلگرام شاهد یک نوع هم افزایی و گسترش تولید محتوا در شبکه اجتماعی تلگرام بودیم. کوچی که نزدیک به 40 میلیون نفر از ایرانی ها را در بر گرفت و هرگاه سخن از ارتباط و رد و بدل شدن پیام می شد یک اصطلاح ثابت را می توانستیم دریابیم و آن اینکه برایم تلگرام کن!

حالا پس از آن کوچ بزرگ و در پی ناآرامی های دی ماه سال گذشته تصمیم بر آن شد که فکری برای استفاده مردم از شبکه های پیام رسان شود و سازماندهی صحیحی در این خصوص صورت گیرد که علی رغم شکل گیری این دغدغه در بین مسئولان کشور با گذشت شش ماه از این موضوع نه فکر صحیحی برای آن شد و نه سازماندهی درستی .

قطعاً همگان کم و بیش با خطرات و آسیب های پیام رسان خارجی تلگرام آشنا هستند، وقتی فقط ماهانه 13200 کانال مجرمانه ای که خود تلگرام هم بر آن صحه میگذارد مسدود می‌شود باید به عمق فاجعه پی برد. در همین راستا بود که در سال 1395 شورای عالی فضای مجازی، تلگرام را ملزم می کند که در مدت یک سال سرورهای خود را برای ادامه فعالیت و شفاف سازی عملکرد پیام رسان خود به ایران بیاورد . همزمان وزارت ارتباطات رایزنی هایی با شرکت تلگرام برای مسدود سازی کانال ها و گروه های مستهجن و ضد نظام انجام داد و قوه قضائیه لیست بلند بالای 8 هزار کانالی برای مسدود سازی به وزارت ارتباطات ارائه کرد.

در جریان آشوب های دی ماه 96 بود که بارها مسئولان وزارت ارتباطات از مدیران تلگرام خواستند تا برخی از کانال های معاند و محرک آشوب در ایران را مسدود کنند ولی در نهایت هیچکدام از این امور محقق نشد؛ وزیر ارتباطات در اینباره می‌گوید" مسئولان تلگرام دستورات ما را اجرا نمی‌کنند در حالیکه همان منافقینی که 17 هزار شهید از ملت ایران گرفتند امروز به راحتی در کانالهای تلگرام به فعالیت می‌پردازند". بی توجهی به خواست دولت ایران در کنار تجزیه و تحلیل اطلاعات 40 میلیون ایرانی و همراهی و پشتیبانی بی سرو صدا از کانال های معاند همه و همه تنها قطره ای از بدعهدی های تلگرام در خصوص کاربران ایرانی است.

اما در مواجه با این تهدید علی رغم هشدارهای صریح و بی پرده رهبری در سالهای اخیر در خصوص فضای مجازی و تاکید چندین و چندباره بر اهمیت مضاعف فعالیت در این فضا؛ متاسفانه سیاست بازی های دولت برای سوء استفاده از این مساله همواره موجب ایجاد یک شکاف دوگانه حاکمیت-دولت گردیده است. به نحوی که حاکمیت همواره در ذهن مردم مسدود کننده و محدود کننده آزادی های مردم عنوان و دولت بعنوان ناجی و مدافع آزادی های شهروندی معرفی گردیده است همان ترفندی که به وسیله آن از مردم رای گرفته شد.

بارزترین این دوگانه سازی را اردیبهشت ماه در قضیه فیلترینگ تلگرام شاهد بودیم که به دستور قوه قضائیه انجام شد و رئیس جمهور در چندین نوبت موضع گیری های تندی علیه آنچه او به عنوان مقامات عالی کشور بیان داشته ابراز کرده است. حسن روحانی در صفحه رسمی اینستاگرام اش نوشت :" اگر در عالی‌ترین سطح نظام، تصمیمی برای محدود کردن یا مسدودسازی ارتباطات مردم گرفته شده است، باید صاحبان واقعی این کشور که مردم هستند در جریان امور قرار بگیرند."

این شکاف دوگانه ضمن ایجاد دیوار بلند بی اعتمادی بین مردم و حاکمیت منجر به از بین رفتن فرصت اصلاح ساختار استفاده از شبکه های اجتماعی در ایران شده است.

پس از آنکه از اواخر اسفندماه سال گذشته زمزمه هایی مبنی بر فیلترینگ تلگرام به گوش رسید و رفته رفته به طور گسترده در شبکه های اجتماعی بین 40 میلیون ایرانی دست به دست شد کوچ کاربران تلگرام به سمت شبکه های پیام رسان دیگر از جمله شبکه های ایرانی ها گسترش یافت و تا به حال که نیمه اول خرداد ماه است گفته می شود 25 میلیون کاربر وارد شبکه های اجتماعی ایرانی شده است.

فیلترینگ ناقص تلگرام از اردیبهشت ماه به دستور قضایی آغاز گردید و قرار بود به صورت کامل پس از چندی انجام شود و چنین نشد و این مساله تهدید های جدیدی را بوجود آورد که لازم است بدانها توجه جدی شود.

نکته اول نهادینه شدن و اضافه شدن عنصری با عنوان فیلترشکن به خانواده های ایرانی است. زمانی در کشور ما وقتی صحبت از فیلترینگ و از سایت فیلتر شده سخن به عمل می آمد ؛ شاخک های تربیتی پدر و مادر حساس می شد. خانواده های ایرانی حساسیت بالایی داشتند و نظارت جدی بر حضور فرزندانشان و احیانا استفاده از فیلترشکن توسط آنان وجود داشت. موضوعی که کمتر کسی جرات گفتن داشتن فیلتر شکن را در جامعه به خصوص در خانواده داشت ولیکن موضوع فیلترینگ ناقص تلگرام باعث شد که اینبار عدم استفاده از فیلترشکن یک امرغیرعادی و غیرموجه جلوه کند و این موضوع به یک رویه ثابت در تلفن همراه اکثریت مردم حتی بچه های دبستانی تبدیل گردد و دیگر قبح استفاده از آن شکسته شود و هیچ پدر ومادری نمی تواند به خاطر داشتن فیلترشکن فرزند خود را مواخذه کند حالا بگذریم از تهدید امنیتی فیلترشکن های رایگان خصوصاً سایفون که متعلق به دولت انگلستان است و به صورت رایگان به مردم ایران سالهاست که خدمات ارائه می کند!

در نهایت از تهدید تربیتی و امنیتی استفاده از فیلترشکن که بگذریم دور زدن قانون و بی اعتنایی به ممنوعیت های قانونی و به عبارتی نافرمانی مدنی؛ امروزه به صورت یک اپدیمی در بین ایرانیان همانند بی حجابی، استفاده از ماهواره و... تبدیل گشته است و اکنون جامعه شناسان را پیش از پیش با خود درگیر می کند که چگونه باید در مقابل این بی قانونی هایی که دیگر خود تبدیل به یک هنجار و عرف گشته اند سدی ایجاد کرد. اگر یادمان باشد نصاب های ماهواره پنهانی می آمدند و پنهانی می رفتند و کسی جرات گذاشتن ماهواره خود را در منظر عمومی نداشت اما امروز شاهد دهن کجی به قانونی شده ایم که همگان به آن میخندیم و این فاجعه قانون گریزی امروز در مقابل ماست در خصوص خرید و فروش فیلترشکن ها در مغازه های موبایل فروشی آن هم با قیمت های بین 10 تا 100 هزار تومانی!

دومین تهدید مربوط به تهدید محتوایی است که امروزه گریبان استفاده کنندگان از شبکه های اجتماعی را گرفته است. باجدی شدن زمزمه های فیلترینگ تلگرام در اردیبهشت ماه و به بهانه حمایت از پیام رسان های داخلی کانال ها و گروه های بزرگ ارزشی فعالیت خود را در تلگرام متوقف و به پیام رسان های داخلی کوچ کردند. کوچ میلیون ها ایرانی از تلگرام به پیام رسان های داخلی که هنوز امار و ارقام رسمی در خصوص تعداد آنها فارغ از اعلامیه های تبلیغاتی در فضای جنگ رسانه ای منتشر نشده است در کنار فیلترینگ ناقص تلگرام، یک تهدید بزرگ را بوجود آورده است و آن خالی شدن فضای تلگرام از نیروهای ارزشی برای پاسخگویی و تولید محتوای همسو با انقلاب اسلامی در این فضاست.

با نگاهی گذرا به تلگرام امروز می توانید به وضوح مشاهده کنید اکثریت کانال ها و نیروهای ارزشی وقت خود را برای تولید محتوا در پیام رسان های داخلی می گذارند در حالیکه مردم کوچه و بازار که به اصطلاح از آنها به قشر خاکستری یاد می شود همچنان محتوای خود را از کانال های ضد انقلاب و طنز دریافت می کنند که با قدرت و شدت در تلگرام پای کار تولید محتوای غیر همسو با ارزش های انقلاب اسلامی و تبلیغ سبک زندگی غربی هستند.

داستان آشوب ها دوباره در کشور رقم خورد و اینبار در کازرون و به بهانه ای واهی و در این میان دوباره تلگرام نقش خود را به عنوان یک عامل اثرگذار ایفا کرد و کانال های ضد انقلاب با استفاده از فضای اختصاصی ایجاد شده برایشان به تولید محتوای کذب برای به خیابان کشاندن مردم تلاش کردند و حاصل آن شد که مردم کازرون دیدند و دیگران در خبرها خواندند.

این روزها در فضای تلگرام به راحتی بیش از گذشته ترویج بی بندوباری در کانال های طنز، تهمت و تخریب چهره های انقلابی در کانال های اصلاح طلب را بدون آنکه کسی بخواهد و بتواند به شبهات و محتوای آنان پاسخ بدهد را می توان مشاهده کرد.

فتنه سال 88 آنچنان هنوز از یادها نرفته است و حتما دستور هیلاری کلینتون به مسئولان توییتر برای به تاخیر انداختن بروزرسانی های نرم افزاری و تعمیراتی سرورهای این شبکه اجتماعی را در آن بحبوهه به یاد دارید. توییتر در آن سالها خصوصا از خرداد 88 که فیلتر شد فضایی اختصاصی برای مخالفان و معاندان جمهوری اسلامی ایران و اصلاح طلبان شد. تولید محتوا در این فضا که تاثیرگذاری بسیاری زیادی در این سالها در شبکه های اجتماعی دیگر داشته است برکسی پوشیده نیست اما پس از چندی با ورود نیروهای ارزشی به این فضا، شاهد تغییر اساسی در تولید محتوا و گردش اطلاعات در توییتر هستیم و کثرت جمعیت نیروهای خوش فکر و با انگیزه حزب اللهی توانسته است نبض این فضا را در دست بگیرد؛ گرچه که نباید فراموش کنیم مشخصات بازی در زمین حریف را حریف مشخص میکند و مدعای این حرف نوع ترندهای جهانی است که نشان از دخالت آشکار گردانندگان اصلی این بازی است.( البته در بعضی مواقع بلد نبودن بازی توسط نیروهای حزب اللهی کار را از دست آنان خارج کرده است.)

در هر حال تهدید جدی فیلترینگ ناقص تلگرام امروز به شدت بر امنیت ملی و تولید محتوای معاندین و مخالفین در این فضا اثرگذار بوده است و باید فکر جدی شود. اینکه دوباره نیروهای حزب اللهی به فضای تلگرام بازگردند خودش یک معضل و نشان از شکست سیاست های فضای مجازی حاکمیتی است و خالی گذاشتن این فضا هم خودش یک تهدید جدی دیگر و نباید از انتظار دور داشت که تکرار حوادث دیگری شبیه به کازرون و کامیونداران را دامن بزند.

سومین معضل گریبان گیر در این فضا که ارتباط تنگاتنگی با تمامی معضلات دارد نبود ساختار مشخص و گسترده برای جذب و فعالیت 40 میلیون کاربر تلگرام در شبکه های پیام رسان داخلی است که این مساله باعث شده است که فیلترینگ ناقص برای جلوگیری از هجوم یکباره کاربران به این پیام رسان ها که زیرساخت های کاملی ندارند انجام شود. از یک طرف نمی شود به طور کامل تلگرام را فیلتر کرد چون پیام رسان های داخلی توان جذب ندارند و از یک طرف وجود تهدیدات گسترده امنیت ملی در فیلترینگ ناقص تلگرام باعث ایجاد یک دوگانه شده است که حتی نیروهای ارزشی را نیز سر در گم کرده است. سوال اساسی این است که وقتی وزیر ارتباطات می گوید" پیام‌رسان یک فضای درآمدی سه هزار میلیارد تومانی برای بخش خصوصی ایجاد می‌کند" پس چرا دولت تمایلی به حمایت برای کسب و کار ایرانی ندارد؟ در جواب باید گفت اینکه دولت تمایلی به کمک تمام و کمال به پیام رسان های داخلی برای قدرتمند شدن آنها ندارد مساله ای است که بازهم پای سیاست بازی های دولتمردان را برای فرار از پاسخگویی به مشکلات اقتصادی مردم وسط کشیده است. سیاستی که منجر به بی اعتمادی مردم شده است البته نه آنگونه که ضد انقلاب و سیاسیون سیاست باز داخلی بدان اشاره و آن را بزرگنمایی می کنند؛ یعنی نبود اطمینان از حفظ حریم خصوصی افراد؛ بلکه مردم بی اعتماد به نبود ساختار قوی برای کسب و کار و فعالیت در این شبکه ها هستند و این بی اعتمادی تاثیر به سزایی در گسترش کوچ مردم به پیام رسان های داخلی خصوصا قشر خاکستری دارد .

چهارمین معضل پیش روی در فضای پیام رسان های داخلی، عدم ایجاد یک جبهه متحد برای رشد و گسترش دو یا سه پیام رسان قدرتمند جهت ارائه خدمات به مردم است. متاسفانه پس از فیلترینگ تلگرام شاهد این بوده ایم که برای ارتباط با دوستان و خانواده و انجام کسب و کار باید انواع پیام رسان های داخلی را نصب کنیم در حالیکه مردم پیش از این در تلگرام مجتمع بودند و به راحتی می توانستیم پیامی را به صورت گسترده نشر دهیم و به گوش و نظر همگان برسانیم اکنون این فرصت از بین رفته و برای اینکه مخاطبین مختلف را جذب و ارتباط گیری انجام شود، مجبوریم انرژی بیشتری صرف شود که این خود یک ضعف برای تولید و نشر محتواست. در همه جای دنیا این مساله وجود دارد که پیام رسان های مختلفی در عرصه شبکه های اجتماعی حضور دارند اما مردم غالبا در یک یا دو پیام رسان حضور و محل آنرا تجمع خود قرار می دهند. در حال حاضر هیچ سیاستی برای این مساله در نظر گرفته نشده است و تمامی پیام رسان ها در جهت تخریب یکدیگر تلاش مضاعفی دارند.

با وجود تمامی معضلات بالا باید این نکته را در نظر داشت که اجرای سیاست های دوگانه در خصوص فیلترینگ تلگرام و عدم حمایت از پیام رسان های داخلی زمینه ساز خطرات بیشتری برای مردم و نظام است.یادمان باشد در فضای مجازی کشور 66 مصداق مجرمانه اجتماعی وجود دارد، اما برخورد با این مصادیق را در ارتباط با سرویسهای داخلی می‌توانیم اعمال کنیم نه بسترهای خارجی.

پایگاه بصیرت

روزنامه دولت در گزارش نوشت: آمار ها نشان می‌دهد که در روز اعمال فیلترینگ در 10 اردیبهشت ماه آمار بازدید از کانال‌های تلگرامی با کاهش زیاد از نزدیک به 2 میلیارد بازدید از بیش از 900 هزار کانال (در روز 9 اردیبهشت ماه) به 900 میلیون بازدید رسیده است اما بعد از دو روز و در روز 13 اردیبهشت ماه و استفاده فراگیر کاربران از فیلترشکن این رقم به مرز 1.1 میلیارد بازدید بازگشته و در 27 اردیبهشت ماه به اوج خود یعنی 1.7 میلیارد (یک میلیارد و 700 میلیون) بازدیدکننده در روز رسیده است.

وقتی تلگرام 10 اردیبهشت ماه فیلتر شد مسئولان از کاهش تعداد کاربران و بازدید‌کنندگان این شبکه اجتماعی خبر دادند اما بعد از گذشت چند روز با اینکه عده‌ای کماکان بر میزان کاهش کاربران و بازدیدکنندگان از این شبکه اجتماعی خبر می‌دادند، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پستی اینستاگرامی با انتشار نموداری اعلام کرد که بازدید و استفاده کاربران از تلگرام تنها بعد از دو روز بعد از اعمال فیلترینگ به‌دلیل استفاده از فیلترشکن دوباره به روزهای اوج خود رسیده است. این نمودار نشان می‌داد که در روز اعمال فیلترینگ در 10 اردیبهشت ماه آمار بازدید از کانال‌های تلگرامی کاهش چشمگیری پیدا کرده و از نزدیک به 2 میلیارد بازدید از بیش از 900 هزار کانال (در روز 9 اردیبهشت ماه) به 900 میلیون بازدید رسیده است اما بعد از دو روز و در روز 13 اردیبهشت ماه و استفاده فراگیر کاربران از فیلترشکن این رقم به مرز 1.1 میلیارد بازدید بازگشته و در 27 اردیبهشت ماه به اوج خود یعنی 1.7 میلیارد (یک میلیارد و 700 میلیون) بازدیدکننده در روز رسیده است.

در اینجا این سؤال مطرح می‌شود که نموداری که وزیر به آن استناد کرده است توسط چه مجموعه‌ای و چگونه به دست آمده است و تا چه میزان قابل اعتماد است؟ این سؤال‌ها را ابتدا از محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جویا شدیم که وی ما را به آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران به مدیریت «مسعود اسدپور» ارجاع داد. روزنامه «ایران» با اسدپور درباره آمار و ارقامی که درباره شبکه اجتماعی تلگرام از سوی مسئولان منتشر می‌شود، گفت‌و‌گو کرده است.

بازگشت به روزهای اوج با فیلترشکن
مسعود اسدپور رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران، درباره نموداری که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به آن استناد کرد به «ایران» گفت: این نمودار بازدید از کانال‌های عمومی تلگرام را نشان می‌دهد که بوسیله سامانه پایش با عنوان «هشتگ» به‌دست آمده که محصول آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران است.
اسدپور با بیان اینکه به مدت دو سال است که با این سامانه، کانال‌های عمومی در تلگرام را رصد و بازدید کاربران و تعداد مطالبی را که در کانال‌های عمومی منتشر می‌شود  روزانه در کانالی به‌ نام تلگرافی به آدرس (@tlrphy) منتشر می‌کنیم، افزود: تلگرام از آنجایی که یک رابط برنامه‌نویسی (API) را در این شبکه اجتماعی فراهم کرده است از این‌رو می‌توان اطلاعات کانال‌های عمومی آن را رصد و میزان بازدید و مطالب منتشر شده در این کانال را به صورت آمار و اعداد و ارقام روزانه، هفتگی و ماهانه ارائه داد.

مدیر گروه فناوری اطلاعات دانشگاه تهران با بیان اینکه آمارها از منظر بازدید و تولید مطالب تهیه می‌شود، افزود: میزان بازدیدهای تلگرام و میزان انتشار مطلب نسبت به قبل از فیلتر تلگرام در نوسان (کاهش و افزایش) بوده است، به طوری که در روز اعمال فیلترینگ (10 اردیبهشت ماه) آمار بازدید از کانال‌های تلگرامی کاهش چشمگیری پیدا کرد. به عبارتی آمار بازدید از بیش از 900 هزار کانال در تلگرام که در روز 9 اردیبهشت ماه به عدد 2 میلیارد می‌رسید، در روز فیلترینگ به رقم 900 میلیون بازدید رسید. مشاهدات ما نشان می‌دهد این روند کاهش در روز 12 اردیبهشت ماه به کمترین میزان مراجعه یعنی حدود600 میلیون کاربر رسید.
رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران در ادامه به آمارها اشاره کرد و گفت: همان‌طور که گفته شد آمار بازدید و بارگذاری مطالب از روز 13 اردیبهشت ماه افزایش یافت به‌طوری که طبق مشاهدات آمار بازدید در این روز به 1.1 میلیارد و بارگذاری مطالب یک میلیون و 300 هزار رسید. با ادامه افزایش بازدیدها در 19 اردیبهشت ماه آمارها به 1.3 و ارسال مطالب به یک میلیون و 500 هزار رسید تا اینکه در 27 اردیبهشت ماه بازدیدها از تلگرام دوباره به اوج خود یعنی به مرز 1.7 میلیارد و ارسال مطالب به یک میلیون و 600 مطلب رسید. مجدداً با ادامه نوسان‌ها در 19 خرداد بازدیدها کاهش داشت و به 1.01 میلیارد و ارسال مطالب به یک میلیون و 420 هزار مطلب رسیده است. 20 خرداد ماه این رقم 1.31 میلیارد (یک میلیارد و 310 میلیون) بازدید ثبت شد و میزان آمار بازدید‌ها در 21 خردادماه به 1.08 میلیارد و در 23 خردادماه 1.21 میلیارد رسید.-

وی در ادامه با بیان اینکه کاهش انتشار مطالب به اندازه کاهش بازدیدها نبود و ارسال مطالب از 2 میلیون و 200 هزار مطلب به یک میلیون و 400 هزار مطلب کاهش یافت، گفت: علت این موضوع آشنایی ادمین‌های کانال‌ها با فیلترشکن بود ولی وقتی در روزهای بعد کاربران نیز کم کم فیلترشکن‌ها را نصب کردند از این‌رو دوباره بازدیدها و ارسال مطالب افزایش یافت.
رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران با بیان اینکه هنوز آمار بازدیدها به روز 27 اردیبهشت ماه (1.7 میلیارد) نرسیده است، گفت: افت و خیزها در نمودار نشان دهنده کارکرد فیلترشکن‌ها و قدرت شناسایی سامانه ضد فیلترشکن‌ها است. روزهایی که فیلترشکن کاربران توان مقابله با فیلترینگ  ندارد، افت بازدیدکننده وجود دارد. بعد از اینکه کاربران سراغ فیلترشکن‌های جدید می‌روند دوباره مطالب و بازدیدها بالا می‌رود. در مقابل سامانه ضد فیلترینگ با تغییر روزمره با فیلترشکن‌ها مقابله می‌کند و این جنگ به صورت دائم ادامه دارد.
اسدپور با اشاره به اینکه نوسان در میزان بازدیدهای تلگرام دلایل دیگری مانند تعطیلات آخر هفته، رویدادهای مهم مانند جام جهانی، مناسبت‌های مختلف مانند ماه رمضان نیز دارد، افزود: آمارها نشان می‌دهد که وقتی 18 اردیبهشت ماه امریکا از برجام خارج شد بازدید از تلگرام افزایش یافت، به‌طوری که بازدیدها نسبت به‌روز قبل این اتفاق که 1.1 میلیارد بازدید بود، به 1.3 میلیارد و ارسال مطالب از یک میلیون و 400 هزار به یک میلیون و 500 هزار مطلب رسید. یا وقتی 5 خردادماه ناصر ملک مطیعی درگذشت آمار بازدید از تلگرام نسبت به روز قبل از 1.1 میلیارد به 1.2 میلیارد و ارسال مطالب از یک میلیون و 400 هزار به یک میلیون و 500 هزار مطلب رسید.
رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران گفت: تا زمان تنظیم مصاحبه (26 خرداد ماه)، بیش از 191 هزار کانال به روزرسانی شده است. در 24 ساعت گذشته همین روز یک میلیون و 480 هزار مطلب با متوسط 7 مطلب در هر کانال منتشر شده است. تعداد بازدید‌های اصلی از کانال‌های عمومی به روز شده به 1.24 میلیارد رسیده و به طورمتوسط نیز هر مطلب 888 بار بازدید شده است.

دریافت اطلاعات علت مراجعه کاربران به تلگرام
مسعود اسدپور درباره چگونگی محاسبه این آمار و ارقام نیز گفت: با سامانه پایش، مطالب تمام کانال‌های عمومی که در هر روز منتشر می‌شود دریافت شده و آمار بازدید مطالب با هم تجمیع می‌شود. این عدد همان عددی است که روزانه گزارش می‌شود. البته با مکانیزمی که در سرویس تلگرام وجود دارد بازدید هر فرد از یک مطلب فقط یک بار شمرده می‌شود حتی اگر این مطلب در کانال‌های خصوصی یا در چت‌ها بازنشر شده و توسط یک کاربر در جاهای مختلف مشاهده شود، تنها یک بازدید برای آن فرد شمارش می‌شود. البته در مورد تعداد مطالب از آنجایی که اعداد و ارقام گزارش شده فقط کانال‌های عمومی را در نظر می‌گیرد، بنابراین کانال‌های خصوصی و چت‌ها، کل ترافیک تلگرام را دربرنمی‌گیرد پس می‌توان گفت آمار و ارقام بازدید و تولید محتوا در کل بیش از این اعداد است.
اسدپور درباره اینکه وزیر ارتباطات اعلام کرده‌اند که از 40 میلیون کاربر تنها یک میلیون از تلگرام خارج شده‌اند، چگونه محاسبه شده است، گفت: کانال‌های عمومی فارسی زبان قبل از فیلتر تلگرام سرجمع 1.2 میلیارد عضو داشته‌اند. در نتیجه 40 میلیون کاربر فارسی تلگرام هر یک به‌طور متوسط در 30 کانال عضو بوده‌اند. در حال حاضر این آمار 30 میلیون کاهش عضویت نشان می‌دهد. بر این اساس می‌توان به صورت احتمالی گفت نزدیک به یک میلیون کاربر از تلگرام خارج شده‌اند.
مدیر گروه فناوری اطلاعات درباره علت مراجعه کاربران به تلگرام، گفت: آمارها نشان می‌دهد که کانال‌های خبری و سرگرمی در صدر بازدیدها از سوی کاربران قرار دارد به عبارتی طبق بررسی‌های موضوعی، تقریباً یک سوم کانال‌ها به موضوعات خبری، یک سوم به موضوعات سرگرمی و یک سوم دیگر به بقیه موضوعات مانند علمی، ادبی، آموزشی، اطلاعات عمومی و... اختصاص دارد.
وی افزود: کاربران به‌دنبال دریافت اطلاعات و خبر هستند و اگر آنچه جست‌و‌جو می‌کنند را در رسانه‌های رسمی پیدا نکنند به تلگرام مراجعه می‌کنند. بعد از فیلتر تلگرام، به‌دلیل اتفاقاتی همچون خروج امریکا و نوسانات ارزی، بازدید و عضویت در رسانه‌های معاند نظام بیشتر از قبل شده است. حتی آمار عضویت یکی از کانال‌های معاند نظام نشان می‌دهد که قبل از فیلترینگ این کانال یک میلیون و 350 هزار عضو داشت، روز فیلتر تلگرام به یک میلیون و 400 هزار رسید و در آخرین آمار در 28 اردیبهشت عضویت بیش از یک میلیون و500 هزار نفر را نشان می‌دهد. این آمار نشان دهنده نگرانی مردم برای کسب اطلاع از منابع مختلف و کنار هم گذاشتن آنها برای رسیدن به درک واقع گرایانه‌ای از وضعیت موجود است.
رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران در ادامه درباره کاهش رنک جهانی تلگرام که از سوی برخی از مسئولان اعلام شد نیز گفت: از آنجایی که بیشترین کاربران این شبکه را ایرانیان تشکیل می‌دهند طبیعی است که با اعمال فیلترینگ رتبه آن کاهش یابد. رتبه این شبکه اجتماعی در زمان تهیه این گزارش از 507 به 564 نزول کرده و مطمئناً در روزهای آینده پایین‌تر هم خواهد رفت.
اسدپور در پاسخ به این سؤال که آیا این آزمایشگاه آماری از وضعیت بازدیدهای پیام رسان‌های داخلی دارد و در این زمینه نیز پایش انجام می‌دهد؟ گفت: پیام رسان‌های داخلی مکانیزمی که تلگرام برای کسب اطلاعات به‌صورت خودکار فراهم کرده است ، ندارند و شاید به این دلیل باشد که این کار برای پیام رسان‌های داخلی از اولویت برخوردار نیست شاید هم از قصد نمی‌خواهند اطلاعاتی از این فعالیت‌ها منتشر شود. دلیل دیگر آن ممکن است نگرانی از مخاطرات امنیتی ارائه چنین امکاناتی باشد. مهمتر اینکه پایش و رصد و ارائه آمار و ارقام باید دقیق باشد و اعلام این آمار به‌صورت روزانه مسئولیت بالایی ایجاد می‌کند

بررسی‌ها نشان می‌دهد تلاش برای فیلترینگ تلگرام بطوریکه دیگر کسی نتواند در داخل ایران از این پیام رسان استفاده کند در عمل شکست خورده است.
پیام‌رسان تلگرام در ایران ۴۰ میلیون کاربر دارد و ۶۰ درصد از پهنای باند اینترنت کشور صرف استفاده از آن می‌شود. در فرصت حاضر به بررسی میزان بازدید از تلگرام پس از فیلترینگ می‌پردازیم.
پس از اختلالات ایجاد شده توسط دولت ایران برای استفاده از وایبر و لاین، توجه مردم به استفاده از تلگرام جلب شد و به سرعت این مسنجر جای خود را در گوشی‌های اغلب ایرانیان باز کرد. امّا میزان بازدید از تلگرام پس از فیلترینگ تحت تأثیر قرار گرفت که در مطلب پیش رو آن را بررسی می کنیم.

دلایل محبوبیت تلگرام نزد ایرانیان به موارد زیر مربوط می‌شود:
1-    سرعت و امنیت؛
2-    امکان انتقال گروه‌ها از نرم‌افزارهای قدیمی به تلگرام با استفاده از لینک‌های دعوت؛
3-    افزایش تعداد عضوگیری در گروه‌ها از ۵۰ عضو در وایبر به ۵۰۰۰ عضو در تلگرام؛
4-    امکان تبادل فایل‌ها با حجم تا یک گیگابایت در پیام‌ رسان تلگرام؛


روند فیلترینگ تلگرام در ایران
دولت ایران به دلایل خاصی بارها بحث فیلترینگ تلگرام را مورد بررسی قرار داده است و به تکرار دسترسی کاربران به این پیام‌رسان با اختلالات جدی مواجه شده و در نتیجه میزان بازدید از تلگرام تحت تأثیر قرار گرفته است. طی تظاهرات ۸ دیماه سال ۱۳۹۶ تلگرام به مدت بیش از یک هفته از دسترس کاربران ایرانی خارج شد و بالاخره در تاریخ ۲۳ دی ماه ۱۳۹۶ مجدداً در دسترس قرار گرفت.
به گزارش ایتنا فیلترینگ جدی تلگرام در تاریخ ۱۰ اردیبهشت سال جاری رخ داد. به این ترتیب، مجدداً تلگرام در ایران به دستور قضایی از دسترس کاربران خارج شد. در دستور قضایی دادستانی تهران آمده بود: تلگرام باید به گونه ای فیلتر شود که حتی با ابزارهایی شبیه فیلترشکن هم قابل دستیابی نباشد. امّا خواسته دادستانی تهران محقق نشد و ایرانیان با استفاده از فیلترشکن به تلگرام دسترسی پیدا کردند.

سخنان ضد و نقیض پس از فیلترینگ تلگرام
پس از فیلترینگ تلگرام در ایران سخنان ضد و نقیضی درباره آمار عضویت ایرانیان در تلگرام و پیام‌رسان‌های داخلی و میزان بازدید از تلگرام مطرح شد. مثلاً یک عضو ناظر در شورای عالی فضای مجازی مدعی شد که پیام‌رسان‌های داخلی ۲۰ میلیون کاربر دارند. جالب اینکه شواهد نشان می‌دهد که یکپارچگی در سیاست‌های فیلترینگ وجود ندارد، مثلاً رسانه‌های اصولگرا همواره شکوه می‌کنند که دستگاه‌های دولتی همچنان از تلگرام استفاده می‌کنند.
یک نماینده مجلس در گفت و گو با خبرگزاری خانه ملت  تصریح کرد: در جلسه وزیر ارتباطات با نمایندگان گفته شد که بعد از فیلتر شدن تلگرام یک میلیون نفر از 45 میلیون کاربر تلگرام، این اپلیکیشن را از روی گوشی خود پاک کرده‌اند. در همین حال، رسول سراییان، معاون وزیر ارتباطات تصریح کرد: میزان ترافیک بین‌المللی پیام رسان‌ها با کاهش 67 درصدی مواجه شده است.
به گفته نایب رییس فراکسیون مستقلین مجلس،  تولید محتوا 40 درصد و  میزان بازدید از تلگرام بعد از فیلترینگ آن 50 درصد کاهش داشته است.
در این شرایط، سراییان، رییس سازمان فناوری اطلاعات به ایسنا گفت: ترافیک بین‌المللی پیام‌رسان‌ها با کاهش برآوردی ۶۷ درصد مواجه شده است. وی همچنین تصریح کرد: تاکنون ۲۲ میلیون مورد نصب پیام رسان های داخلی داشته‌ایم که از این تعداد ۸.۵ میلیون کاربر فعال هستند. یک نماینده مجلس از چهار برابر شدن مخاطبان پیام‌رسان‌های داخلی و کاهش ۳۰ درصدی کاربران تلگرام در ایران خبر داد.
با وجود سخنان ضد و نقیض مسئولان در زمینه بازدید از تلگرام و استفاده از آن، واقعیت چیز دیگری است. شواهد واقعی نشان می‌دهند که پس از دو بار فیلتر شدن تلگرام در چند ماه گذشته، کاربران ایرانی نه به صورت دسته جمعی به پیام‌رسان‌های خارجی مانند واتس‌اپ مهاجرت کرده‌اند و نه مشتری پیام‌رسان‌های داخلی مانند سروش شده‌اند بلکه در جستجوی یافتن فیلترشکنی برای دسترسی مجدد به تلگرام بوده‌اند.

افزایش آمار استفاده از فیلترشکن ها
آمارها نشان می‌دهد که تعداد مشترکان سایفون به عنوان اپلیکیشن فیلترشکن قابل دسترسی در ایران در مدت فیلتر شدن تلگرام در دی ماه پارسال ده برابر شد. در روزهای اولیه پس از فیلترینگ در ماه اردیبهشت سال جاری نیز به گفته شرکت سایفون، کاربران ایرانی در هر ساعت ۲.۲ میلیون بار از فیلترشکن سایفون استفاده کرده‌اند.
طاها یاسری، استادیار علوم اجتماعی محاسباتی در دانشگاه آکسفورد می‌گوید: در دی ماه و در یک هفته‌ای که تلگرام در ایران کاملا فیلتر شد، کاربرهای سایفون که ۱.۵ میلیون نفر بودند به ۱۳.۵ میلیون رسیدند. بعد از رفع فیلتر تلگرام، تعداد کاربران سایفون در ایران ۲.۵ میلیون نفر شدند. این بدان معناست که حدود یک میلیون نفر از کسانی که قبلاً از سایفون استفاده نمی کردند نیز تبدیل به مشتریان سایفون شدند.

گفتنی است؛ عقیده عمومی بر این است که نصب و استفاده از وی‌پی‌ان برای بسیاری از کاربران تلگرام دشوار است. امّا تحلیل داده‌های کاربران در ایران نشان می‌دهد که بسیاری از مشترکان جدید سایفون جزو کاربران به اصطلاح غیرحرفه‌ای اینترنت به حساب می‌آیند.

روند بازدید از تلگرام پس از فیلترینگ
آمارهای منتشر شده نشان می دهد که همزمان با مسدود سازی تلگرام در روز 12 اردیبهشت سال جاری، تعداد بازدید از تلگرام با کاهش قابل توجه به رقم 850 میلیون رسید. این در حالی است که بازدید روزانه کانال های فارسی در 30 فروردین بیش از دو میلیارد و 400 میلیون بوده است. در آماری دیگر اعلام شد که در این روز بازدید از کانال‌های عمومی تلگرام حدود ۱.۱ میلیون بار بوده که نسبت به روز قبل از فیلترینگ حدود ۴۰ درصد کمتر شده است.
از تاریخ 23 اردیبهشت روند صعودی بازدید های تلگرام آغاز شد و از رقم یک و نیم میلیارد در روز به عدد یک میلیارد و 600  میلیون بازدید روزانه در روز 27 اردیبهشت ( 17 روز پس از آغاز مسدود سازی تلگرام) رسید. سامانه هوشمند جمع آوری اخبار کانال های فارسی این افزایش قابل توجه را به «استفاده گسترده از فیلترشکن ها و نسخه های فارسی تلگرام» ربط داده است.
یک سایت فناوری در همین ارتباط اعلام کرد: روند صعودی بازدید از کانال های فارسی تلگرام پس از فیلترینگ از تاریخ 23 اردیبهشت ماه آغاز و از رقم یک و نیم میلیارد در روز به عدد یک میلیارد و 600 میلیون بازدید روزانه و حتی بیشتر در روز 27 اردیبهشت رسید. بنا بر آمارها در این روز رکورد بازدید از تلگرام پس از فیلترینگ شکسته شد، اما در همین روز هم تقریبا میزان بازدید 800 میلیون مرتبه نسبت به 30 فروردین ماه کمتر بود.
بررسی های «سامانه هوشمند جمع آوری اخبار کانال های فارسی» که یک مرکز تحقیقاتی وابسته به دانشگاه تهران است نشان می‌دهد که بازدید از کانال‌های فارسی تلگرام در روزهای اولیه اعمال فیلترینگ کاهش یافت، امّا دوباره روند صعودی به خودش گرفت. بر اساس آمارها، کاربران ایرانی تلگرام تنها در یک روز 2,3 میلیارد بار از کانال های فارسی دیدن کردند!
گفتنی است؛ سامانه مورد بحث به آزمایشگاه شبکه های اجتماعی دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه تهران وابسته است و در اعتبار آمار آن که در زمینه بازدید از تلگرام منتشر شده است، شکی نیست. از سوی دیگر، مهندس آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز این آمار را در کانال اینستاگرام خود منتشر کرده است.

جمع‌بندی
در جمع‌بندی آنچه در این گزارش گفته شد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
•    فیلتر کردن تلگرام تاکنون باعث مرگ این پیام‌رسان و یا هجرت ایرانیان از این مسنجر به دیگر اپ‌ها نشده است. به عبارت دیگر اگر چه مقامات قضایی ایران دستور داده‌اند که فیلترینگ تلگرام طوری صورت گیرد که دیگر کسی نتواند در داخل ایران از این پیام رسان استفاده کند، امّا این خواسته تاکنون محقق نشده است.
•    موضوع دیگر این است که شاید به دلیل سهولت کاربرد دیگر پیام رسان‌ها و یا حرکت طبیعی کاربران از یک اپلیکیشن به دیگری روند کاهش استفاده از پیام رسان تلگرام اتفاق بیتفد امّا این کاهش بر اثر فیلترینگ نخواهد بود.
•    واقعیات نشان می‌دهد که فیلترینگ تأثیر چشمگیری بر عدم استفاده از تلگرام نداشته است. مثلاً به گفته طاها یاسری، دو هفته فیلتر کردن تلگرام در دی ماه میزان تولید محتوا و بازدید از کانال‌های عمومی این پیام‌رسان را فقط ۲۰ درصد کاهش داد.
•    موضوع دیگر عدم یکپارچگی سیاست‌ها در زمینه فیلترینگ تلگرام است. در حالیکه برخی از نهادهای دولتی در صدد هستند که استفاده از این پیام‌رسان را در داخل ایران محدود کنند، امّا همچنان بسیاری از نهادهای دولتی ایران از آن استفاده می‌کنند.
•    با توجه به تمامی آنچه در بالا گفته شد می‌توان این طور نتیجه‌گیری کرد که افت اولیه استفاده از تلگرام در ایران بر اثر عدم دسترسی ایرانیان به فیلترشکن بوده است. در روزهای بعدی با نصب این فیلترشکن‌ها عموم مردم به تلگرام دسترسی یافته و از آن استفاده کرده‌اند. (منبع:ایتنا)

رئیس پلیس اطلاعات و امنیت عمومی ناجا از اجرای طرح مقابله با عرضه کنندگان ابزارهای دور زدن فیلترینگ در داخل کشور خبر داد.

سردار سرتیپ دوم غلامرضا رضاییان فر رئیس پلیس اطلاعات و امنیت عمومی ناجا گفت: در راستای اجرای طرح "مقابله با عرضه کنندگان ابزارهای دور زدن فیلترینگ" و با توجه به محرز شدن تخلف برخی درگاه های پرداخت بانکی، اقداماتی توسط این پلیس صورت گرفت.

وی در توضیح تخلف برخی درگاه های پرداخت بانکی افزود: برخی از این درگاه ها با سوء استفاده از مجوز دریافتی، در راستای فراهم کردن سرویس پرداخت برای فعالیت برخی از وب سایت های (متخلف) داخلی فعالیت می کردند.

این مقام ارشد انتظامی اضافه کرد: وب سایت های متخلف که زمینه تسهیل و تسریع سازی برای ارتکاب به جرم را (با در اختیار قرار دادن ابزارهای دور زدن فیلترینگ در بستر فضای مجازی) برای کاربران با کسب در آمدهای هنگفت مهیا می کردند، شناسایی شدند.

به گزارش مهر وی با بیان اینکه این ماموریت پلیس با هماهنگی دستگاه قضائی و همکاری دستگاه های نظارتی صورت گرفت، گفت: پلیس، طی چندین مرحله عملیات، نسبت به شناسایی و برخورد قانونی با عوامل این گونه فعالیت ها اقدام کرد.

مرکز مدیریت امداد و هماهنگی عملیات رخدادهای رایانه‌ای نسبت به انتشار بدافزارهای عبور از فیلترینگ تلگرام هشدار داد و اعلام کرد که این ویروسهای مخرب با هدف سوءاستفاده از کاربر، رواج یافته اند.

به گزارش خبرنگار مهر، پس از فیلتر شدن تلگرام بدافزارهای مختلفی تحت عنوان «تلگرام بدون فیلتر»، «فیلترشکن تلگرام» و غیره در فضای مجازی منتشر شده اند. مرکز مدیریت امداد و هماهنگی عملیات رخدادهای رایانه ای با بررسی این برنامه ها هشدار داد که این برنامه های نرم افزاری مخرب با فریب کاربر، اقدام به سوء استفاده از اطلاعات کاربر و یا استخراج ارز دیجیتال می کنند.

در این راستا این مرکز با بررسی فنی ۲ بدافزار «فیلترشکن تلگرام» و «جت فیلتر» اعلام کرد: برنامه «فیلترشکن تلگرام» از جمله برنامه‌های آماده‌ ای است که با توجه به کد آن، در مقاطع مختلف زمانی با عناوین مختلفی و برای سوءاستفاده‌های مختلف منتشر می‌شود. این برنامه توسط ۱۲ ضدویروس به عنوان بدافزار تشخیص داده شده است. این برنامه در تبلیغات گسترده در سطح تلگرام منتشر شده که نمونه ای از آن ۱۳۸ هزار بازدید داشته است.

این برنامه پس از نصب توسط کاربر مخفی شده و دستورات مخرب مختلفی (نصب بدافزار،عضویت در چند سامانه پیامکی و ...) را از طریق برنامه‌های پوش نوتیفیکیشن دریافت می‌کند.

بررسی ها نشان می دهد که نحوه استفاده مخرب این بدافزار از سرویسهای پوش نوتیفیکیشن این است که این برنامه قادر است هر برنامه یا بدافزار دیگری را نیز روی دستگاه کاربر نصب کند.

در همین حال برنامه «جت فیلتر» نیز یکی از بدافزارهایی است که اخیرا با توجه به فیلتر شدن تلگرام، در حال انتشار در کانالهای تلگرامی است. نام این برنامه درواقع Android System Web View است که پس از نصب با نام MainActivity روی دستگاه قرار می گیرد.

این بدافزار بدون آنکه کاربر متوجه شود، در پس زمینه اقدام به استخراج ارز دیجیتال مونرو کرده و از توانایی دستگاه سوءاستفاده می کند. متاسفانه در دستگاه موبایل همانند کامپیوتر، کاربر متوجه تغییرات ایجاد شده یا کندی نمی شود و احتمال اینکه متوجه این سوءاستفاده شود بسیار پایین است.

جزئیات بررسی فنی این دو ویروس مخرب در سایت مرکز ماهر وجود دارد.

معاون قضایی دادستان کل کشور گفت:­مسدود سازی تلگرام بطور موفقیت آمیز طبق برنامه پیش می رود.

به گزارش خبرگزاری فارس، عبدالصمد خرم آبادی در کانال خود در پیام‌رسان سروش خود با ارایه نموداری افزود: آنچه در این نمودار مشاهده می کنید منحنی سقوط ناگهانی و آبشاری رتبه تلگرام است که سایت الکسا آن را ترسیم کرده است.­

وی گفت:فیلتر ومسدود سازی­ قسمتی از تلگرام در ایران باعث سقوط فاحش رتبه این پیام رسان در ایران و جهان شده است. ­ظرف چند روز رتبه telegram.me یکصد پله در ایران و دهها پله در جهان سقوط کرده است.

به گفته وی،​ با وجودی که برای انتقال تدریجی و آرام مردم به پیام رسان های داخلی هنوز برخی از نسخه های فارسی تلگرام مسدود نشده اند و علیرغم اینکه هنوز مبارزه جدی با فیلتر شکن ها انجام نشده است, در مرحله اول مسدود سازی کاهش بازدید کاربران از تلگرام موجبات سقوط فاحش رتبه این پیام رسان را در ایران و جهان رقم زده است.

وی افزود: نظام جمهوری اسلامی هر زمان اراده کند فیلتر شکن ها را بطور کامل مسدود خواهد کرد.­توانایی فنی نخبگان سایبری نیروهای امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران فوق تصور است، هنوز از توانایی این نیروها برای مبارزه با فیلتر شکن ها استفاده نشده است.

کسب‌وکارها و دستگاه‌های اجرایی، نهادها، سفارتخانه‌ها، خبرگزاری‌ها، سایت‌های خبری، روزنامه‌ها و سایر عرضه‌کنندگان خدمات عمومی اگر در اتصال به VPN دچار مشکل هستند، به زیرساخت اطلاع دهند.

به گزارش تسنیم با توجه به بروز برخی اختلالات در ارتباطات VPN، شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرده که علی‌رغم تمهیدات اندیشیده‌شده به‌منظور حفظ پایداری شبکه و جلوگیری از بروز مشکل برای کسب‌وکارها و دستگاه‌های اجرایی، نهادها، سفارتخانه‌ها و سایر عرضه‌کنندگان خدمات عمومی، اما این بخشها در صورت وجود هرگونه اختلال در ارتباطات می‌توانند موارد را به آدرس help@tic.ir ای‌میل کنند.

همچنین به‌منظور تسهیل در ارتباطات خبرگزاری‌ها، سایت‌های خبری، نشریات خبری و روزنامه‌ها، پیرو هماهنگی‌های صورت گرفته با مراجع ذی‌صلاح، پس از دریافت لیست از معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد هماهنگی‌های لازم برای رفع محدودیت‌ها توسط مراجع ذی‌صلاح قانونی به‌عمل خواهد آمد.

بر این اساس درخواست رفع محدودیت باید با حداقل اطلاعات زیر تکمیل و ارسال شود:

·       نام شرکت یا دستگاه
·       IP اختصاصی
·       شرکت اینترنتی سرویس دهنده
·       حوزه فعالیت.

معاون امنیت فضای تبادل اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات ایران مخاطرات امنیتی استفاده از فیلترشکن‌ها در کشور را تشریح کرد و گفت: آلودگی گسترده کاربران و نشت اطلاعات از جمله این مخاطرات است.

به گزارش خبرنگار مهر، موضوع استفاده از ابزارهای فیلترشکن و VPN ها توسط کاربران ایرانی با رشد گسترده ای مواجه بوده و وزیر ارتباطات نیز در آخرین اظهارات خود این موضوع را تایید کرده و گفته است: ترویج استفاده از فیلترشکن‌ها که اغلب باج افزار و بدافزار هستند، تهدید بزرگی برای امنیت زندگی مردم خواهد بود که باید برای آن چاره جدی اندیشید.

سوالاتی که در مورد استفاده از فیلترشکن ها مطرح است

بر این اساس به نظر می رسد بستن و مسدودسازی استفاده از فیلترشکن ها یکی از راهکارهایی است که توسط دولت پیگیری می شود. در این راستا برخی سوالات مهم و کلیدی درباره استفاده از انواع فیلترشکنها و VPNها مطرح می شود که عبارتند از :

•  آیا مسدودسازی و جلوگیری از انواع ارتباطات VPN و پروتکلهای رمزنگاری در لایه های مختلف شبکه و ارتباطات همیشه امکانپذیر است یا خیر؟

•  امنیت سرویس دهنده های داخلی کشور که از پروتکل های مشابه استفاده می کنند، آیا متاثر از این موضوع هستند یا خیر؟

•  آیا امکان شناسایی و ساماندهی سرویس دهنده های مجاز و غیرمجاز VPNها و انواع فیلترشکنها وجود دارد؟

•  آیا تفکیک ارائه دهنده های سرویس VPN و فیلترشکنها به مجاز و غیرمجاز کار درست و منطقی است؟

افزایش غیرمنطقی استفاده از فیلترشکن‌ها

سید هادی سجادی معاون امنیت فضای تبادل اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات ایران در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سوالات، اظهار داشت: زمانیکه افراد جامعه ای به دلایل مختلف با محدودیت دسترسی به منابعی در اینترنت مواجه می شوند، به دلیل ذات محدودیت و عدم قبول آن دست به اقداماتی نظیر استفاده از فیلترشکنها می زنند؛ شاید این اقدام به صورت کوتاه مدت نیازهای آنان را در برقراری ارتباطات و رفع محدودیتها برطرف سازد، اما تبعات فنی و اجتماعی متعددی به وجود می آید.

وی با اشاره به تبعات علمی استفاده از فیلترشکن ها و ابعاد فنی که در کشور بر اثر اعمال فیلترینگ و محدودسازیها رخ داده است، گفت: پاسخ به این نوع سوالات که با تضاد آرا و اثرات مثبت و منفی فراوانی همراه است، نیاز به بحث و بررسی فنی و کارشناسی دقیق دارد. پاسخگویی به این سوالات علاوه بر دانش فنی و تجربه‌ کاری مناسب، نیازمند رفتارشناسی و جامعه شناسی کاربران فضای مجازی در ایران در دهه های اخیر است.

معاون امنیت سازمان فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: متاسفانه پاسخ بسیاری از پرسشها و ابهامات مطرح شده در کشور جالب نیست؛ چرا که زمانی که استفاده از انواع روشها و ابزارهای فیلترشکن در کشور به شیوه غیرمنطقی افزایش می‌یابد، شاهد آن هستیم که آلودگی به انواع بدافزارها نیز رشد چشمگیری پیدا می‌کند.

سجادی با تاکید براینکه نکته‌ای که شاید در بررسی های فنی به آن پرداخته نمی شود، کاهش سن استفاده از فیلترشکن‌ها در کشور است که اثرات سوء بسیاری خواهد داشت، ادامه داد: تعداد بالای استفاده کنندگان از فیلترشکن‌ها در کشور افرادی با سطح آگاهی عمومی امنیت پایین هستند که به راحتی به هر نرم افزار و برنامه به نام فیلترشکن اعتماد می‌کنند.

وی با بیان اینکه اثرات این استفاده غیرمنطقی در محیط پیرامونی دوستان و خانواده به راحتی برای هر شخصی قابل مشاهده است، گفت: اثرات جانبی استفاده بی‌رویه و هیجانی از فیلترشکنها و نرم افزارهای مشابه در کشور، آلودگی گسترده کاربران در سطح کشور و به همراه آن نشت اطلاعات، دسترسی غیرمجاز به اطلاعات کاربران، نقض حریم خصوصی، کلاهبرداریهای مجازی و باج‌خواهیهای اینترنتی و دیگر تهدیدات خواهد بود.

۱۳ مخاطره در استفاده از فیلترشکن ها

معاون امنیت سازمان فناوری اطلاعات ۱۳ مخاطره مهم مرتبط با استفاده از فیلترشکن ها را تشریح کرد و گفت: تجمیع و سوءاستفاده از ترافیک کاربران برای انجام عملیات های داده کاوی، امکان عبور دادن ترافیک کاربران از مسیرهای دلخواه و امکان اجرای حملات امنیتی روی DNS و هدایت کاربران از سرورهای مخرب و آلوده از جمله این مخاطرات است.

وی با اشاره به هدایت کاربران از سرورهای دلخواه برای بالابردن حجم ترافیک و جاگذاری انواع بدافزار و جاسوس افزار در برنامه های فیلترشکن، خاطرنشان کرد: در استفاده از فیلترشکن ها امکان شنود و بدست آوردن اطلاعات حساس کاربران مانند حساب های بانکی، رمزهای ورود، چت های خصوصی وغیره وجود دارد و امکان آلوده کردن کاربر و سوءاستفاده از آن بعنوان یک زامبی برای شرکت در حملات سایبری از دیگر مخاطراتی است که باید به آن توجه شود.

سجادی با تاکید براینکه امکان آلوده کردن مرورگر و هدایت به صفحات و وبسایت های مخرب و نیز سوءاستفاده از سیستم کاربر جهت نمایش ناخواسته تبلیغات از دیگر مخاطرات فیلترشکن ها است، تصریح کرد: فیلترشکن ها به منظور بدست آوردن اطلاعات مالی کاربر، وی را به استفاده از نسخه تجاری (پولی) تشویق می‌کنند و سوءاستفاده از ترافیک کاربر برای اجرای حملات دیداس (DDoS) از دیگر مخاطراتی است که باید به آن توجه شود.

وی ارسال اطلاعات شخصی کاربر مانند کد IMEI ، IMSI و... به خارج از کشور جهت استفاده مخرب یا فروش این اطلاعات به آژانس های تبلیغاتی و نیز امکان بدست آوردن اطلاعاتی مانند شماره تلفن، ایمیل و... جهت سوءاستفاده و حملات بعدی را از دیگر مخاطراتی عنوان کرد که استفاده از ابزارهای فیلترشکن برای کاربران به همراه خواهد داشت.

ایمان بیک - ▫️ وزیر ارتباطات اعلام کرده که فرایند بستن فیلترشکن‌ها آغاز شده است؛ به این دلیل که این ابزارها، مورد حمایت دشمن برای براندازی نظام و گاه، وسیله‌ای برای انتشار جاسوس‌افزارها و در کل، مخل امنیت ملی هستند (نقل به مضمون)
▫️ خب این درست؛ اما هیچ کدام از مسوولان به این سوال ساده پاسخ نمی‌دهند که اگر فیلترشکن‌ها امنیت ملی را به خطر می‌اندازند؛ این ابزارها را چه کسی اشاعه داده است؟ مگر نه این است که با اعمال قواعد سخت و فراگیر فیلترینگ، بر خلاف خواست اکثریت قاطع کاربران، مردم به استفاده از فیلترشکن «مجبور» شده‌اند؟ از این منظر آیا اعمال فیلترینگ سخت‌گیرانه را نمی‌توان مخل امنیت ملی دانست؟ آیا کسانی که این روش فیلترینگ را توصیه و اجبار می‌کنند، در قبال تهدیدی که به امنیت ملی تحمیل می‌کنند، مسوولیت می‌پذیرند؟
▫️ این البته همه مشکل نیست. روش‌های دور زدن فیلتر‌مرتب به روز می‌شود. همین فرداست که روش‌های دور زدن راهکارهای وزارت ارتباطات برای فیلتر فیلترشکن‌ها دست به دست می‌چرخد. مردم انسداد اجباری سرویس‌های اینترنتی دلخواه‌شان را نمی‌پذیرند و این روش‌ها را برای حفظ دسترسی آزادشان به اطلاعات به کار می‌گیرند. باز دولت مجبور است میلیون‌ها و میلیاردها تومان از سرمایه‌های کشور را صرف فیلتر فیلترشکن ضد فیلتر فیلترشکن کند و این چرخه معیوب و دور باطلی که سرمایه‌های مادی کشور را به باد می‌دهد، همچنان ادامه می‌یابد. هم زمان، نارضایتی عمومی از این دور باطل، به از دست رفتن سرمایه‌های اجتماعی هم می‌انجامد و افزایش نارضایتی عمومی، خود تهدید دیگری است علیه امنیت ملی.
▫️ ماجرا به همین سادگی است. 20 سال است که هر چیزی را که خود نمی‌پسندید، فیلتر کرده‌اید: تلگرام، توییتر، فیس‌بوک، وایبر و ... و هم‌چنان مردم با خرید فیلترشکن‌هایی که می‌دانید خطرناکند و گاه معلوم هم نیست که پول‌شان به جیب چه کسانی می‌رود، به آنچه مسدود شده، دسترسی دارند. آیا فهم این موضوع ساده از پس آزمون و خطای 20 ساله آنقدر دشوار است؟
▫️ راه حل هم به همین سادگی است: فیلترشکن‌های خطرناک و مخل امنیت ملی را مسدود کنید؛ اما سرویس‌های مورد علاقه مردم را نیز، هم‌زمان از محاق فیلتر خارج کنید. اعتماد مردم را به سرویس‌های داخلی جلب کنید و جلوی ضرر را از همین‌جا بگیرید.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، با بیان اینکه 'بسیاری از فیلترشکن ها کاربرد ضدامنیتی دارند و نوعی باج افزار به شمار می روند'، گفت، فراگیر شدن فیلترشکن ها تبعات زیادی دارد و به همین دلیل کار بستن آنها را شروع کرده ایم.
به گزارش  ایرنا،محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات روز سه شنبه در حاشیه رونمایی از طرح های جدید همراه اول و در جمع خبرنگاران درباره افزایش استفاده از فیلترشکن ها پس از مسدودسازی این پیام رسان گفت: یکی از دلایل مخالفت دولت با فیلترینگ این است که اگر استفاده از برخی نرم افزارهای پیام رسان اثر مخربی داشته باشد، در کنار آن استفاده و فراگیر شدن فیلترشکن‌ها نتایج به مراتب مخرب تر امنیتی دارند.
وی افزود: بسیاری از فیلترشکن‌ها خدمات ظاهری خوبی به کاربر ارایه می‌دهند و به همین دلیل استفاده از آنها مورد توجه عده زیادی از مردم است اما بنا به گزارش‌هایی که مراکز معتبر منتشر می‌کنند، این فیلترشکن ها استفاده ضدامنیتی نیز دارند و نوعی باج‌ افزار هستند که به جمع‌آوری اطلاعات مشترک اقدام می‌کنند، بنابراین فراگیری و استفاده از فیلترشکن‌ها تبعات بسیار زیادی دارد.
عضو هیات دولت درباره نقش شرکت ارتباطات زیرساخت ایران برای مسدود کردن فیلترشکن‌ها یادآور شد: اقدام این شرکت در چارچوب مصوبه شورای عالی فضای مجازی و با فراگیری و استفاده از فیلترشکن‌ها صورت گرفته و نباید اجازه دهد فضای کشور پر از باج ‌افزار شود و باید جلوی اینها گرفته شود، به همین دلیل حرکت برای مسدود کردن فیلترشکن‌ ها آغاز شده است.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با انتقاد از شیوه مسدود کردن تلگرام گفت: توسعه استفاده از فیلترشکن ها از اهداف دشمنان به خصوص آمریکا برای براندازی نرم نظام جمهوری اسلامی ایران است.
آذری جهرمی به بروز اختلال های اینترنتی هم اشاره کرد و افزود: اختلال اینترنتی موضوع بدی است و از سازمان تنظیم مقررات ارتباطات خواسته شده موضوع پیگیری شود؛ به اپراتورها هم در این باره تذکر داده شده تا رسیدگی کنند و عصر دیروز دوشنبه نیز جلسه‌ای با حضور اپراتورها برای بررسی این موضوع تشکیل شد.
وزیر ارتباطات تاکید کرد: مسدودسازی فیلترشکن‌ ها نباید سبب افت کیفیت اینترنت و یا ایجاد مشکلاتی برای کسب و کارها شود.
وی ادامه داد: قرار نیست با دستور فیلترینگی که صادر شده و با مخالفت های بسیاری از مردم مواجه شده است، به باج‌ افزارها و فیلترشکن‌ها اجازه داد که در کشور توسعه پیدا کنند.
آذری جهرمی با یادآوری ضررهایی که استفاده از فیلترشکن به کشور و مردم تحمیل می کند، ابراز امیدواری کرد: مسئولانی که متصدی فیلترینگ هستند، به این موضوع توجه داشته باشند، زیرا این مسئله یک تهدید بزرگ است و باید مردم را درباره استفاده از فیلترشکن توجیه کنیم تا آنها همراهی کنند.
عضو شورای عالی فضای مجازی تصریح کرد: در هر تصمیمی اگر همراهی مردم نباشد، نتیجه آن گستردگی باج‌افزارها می‌شود.
 وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه فراگیر شدن فیلترشکن‌ ها مطلوب کسانی است که همواره به دنبال براندازی کشور بودند و این صحیح نیست، گفت: وزارت امور خارجه آمریکا در سال 89 جزو برنامه‌هایی که برای براندازی جمهوری اسلامی داشت، توسعه فیلترشکن ها بود و حتی گوشی ‌های اپل را به نوعی در بازار ایران عرضه می ‌کرد که بدون فیلترشکن کار نکنند.

کانال انجمن سواد رسانه‌ای ایران در تلگرام با انتشار بیانیه ای اعلام کرد، از آنجا که در شیوه جدید فیلتر تلگرام از سوی وزارت ارتباطات، امکان دسترسی به تلگرام با فیلترشکن نیز فراهم نیست، لذا کاربران تلگرام در صورت نیاز از فایلهای تلگرام خود یک بک آپ بگیرند.
به گزارش آی تی آنالیز، در ابتدای این بیانیه آمده با توجه به اینکه احتمال فیلتر تلگرام در اواخر فصل بهار از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وجود دارد و از آنجا که طوری برنامه ریزی شده است که در صورت فیلتر تلگرام، به هیچ وجه از طریق فیلتر شکن و وی پی ان نشود از پیام رسان مذکور استفاده کرد، کانال انجمن سواد رسانه ای ایران با نشانی
http://sapp.ir/mliteracy
در پیام رسان سروش ایجاد شده است.

👈 علیرغم احتمال فیلتر تلگرام سایر پیام رسانهای مشابه خارجی نظیر واتس اپ و وی چت در دسترس خواهند بود و احتمال دارد کانال انجمن به طور همزمان در پیامرسان سروش و یکی از پیامرسانهای خارجی ایجاد شود.
✳️ توصیه بسیار مهم ما به شما این است که دقت داشته باشید حتما تا قبل از اردیبهشت ماه از فایل های مهم خود در تلگرام روی تلفن همراه یا رایانه شخصی خود بک آپ بگیرید و دقت داشته باشید که تصمیم بر این است که در صورت فیلتر تلگرام به هیچ وجه از طریق فیلتر شکن و وی پی ان نشود از این پیام رسان استفاده کرد. 
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است، همچنین با توجه به اینکه فیلتر تلگرام فرصتی بسیار مناسب برای سایر پیام رسان‌های خارجی ایجاد خواهد کرد به فعالان کسب و کارهای دیجیتالی که دارای روابط مناسب با سایر کشورهای جهان هستند، پیشنهاد میکنیم از این فرصت برای اخذ نمایندگی پیام رسانهای خارجی در ایران بهره برده و زمینه توسعه کسب و کارهای خود را با همکاری شرکای خارجی فراهم آورند.
✅ هر چند که فیلتر تلگرام ممکن است در ابتدای امر برای بسیاری از ما ناخوشایند باشد اما امیدواریم تحولات آتی در نهایت به نفع تمام مردم ایران و فعالان کسب و کارهای نوپا تمام شود و این امر به خواست پروردگار و درایت مسؤلان دولت و همدلی و همزبانی گروههای مختلف مردم با یکدیگر شدنی است.
✅ مجددا سال بسیار خوب و پر خیر و برکتی را برای همه شما عزیزان آرزو میکنیم.

🌐افزایش سواد رسانه ای، مسئولیت اجتماعی ماست
@MLiteracy

به تازگی گروهی از محققان و پژوهشگران امنیتی دریافته‌اند که سه فیلترشکن یا VPN معروف اطلاعات کاربران و موقعیت آنها را در صورت لزوم، افشا می‌کنند.
یکی از مطمئن‌ترین راههایی که کاربران برای دور زدن فیلترینگ و مسدودسازی برخی وب سایت ها و اپلیکیشن ها در جهان می‌دانند، استفاده از فیلترشکن یا VPNهایی است که در فروشگاههای اینترنتی و آنلاین همچون پلی استور گوگل و اپ استور اپل وجود دارند. این فیلترشکن‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا بدون اینکه مشخص شود از چه کشوری به اینترنت وصل می شوند، به وب سایت، اپلیکیشن و پیام رسان مورد نظر خود دسترسی یابند و از اطلاعات آن استفاده کنند. برخی از کشورها از جمله چین قوانین سختگیرانه ای برای شبکه های اجتماعی و اپلیکیشن‌های مختلف وضع کرده و به همین خاطر هم بسیاری از اپلیکیشن های معروف جهانی در این کشور مسدود و فیلتر هستند. اما این بدان معنا نیست که کسی در چین به آنها دسترسی ندارد چرا که فیلترشکن و وی پی ان VPN هایی توسعه و ارائه داده شده است که امکان وب گردی ناشناس را به کاربران این گونه کشورها می‌دهد. اما به نظر می رسد که نگرانی‌های جدیدی مبنی بر امنیت ضعیف و افشای اطلاعات محرمانه کاربران توسط این فیلترشکن ها وجود دارد.
به تازگی گروهی از محققان و پژوهشگران موسسه امنیتی VPN Mentor دریافته و اعلام کرده‌اند که سه فیلتر شکن و وی پی ان معروف در جهان که میلیون‌ها کاربر از آنها استفاده می‌کنند، دچار ضعف های امنیتی هستند که اطلاعات کاربران از جمله مکان و موقعیت جغرافیایی اتصال به اینترنت، اطلاعات ذخیره شده در دستگاه الکترونیکی متصل و نتایج جستجوهای آنها قابل دسترسی و ردیابی هستند. این مساله به عقیده کارشناسان امنیتی، نگرانی‌های جدی در خصوص استفاده از فیلترشکن‌ها ایجاد می کند چرا که کاربران با گوش سپردن به  شعارهای این دسته از اپلیکیشن ها، با خیالی آسوده وب گردی می کرده و بر این باور بوده اند که قابل ردیابی نیستند.پائولوس ییبلو – یکی از محققان امنیتی و هکرهای سفید فعال در شرکت  VPN Mentor – در این باره می گوید: سه فیلترشکن و VPN شناسایی شده اند که آنچنان که به کاربرانشان قول می دادند، امن نبوده و در مواقعی نیز با پلیس فدرال آمریکا ( FBI ) همکاری‌هایی داشته‌اند.وی اسامی ضمن اشاره به اسامی این سه فیلترشکن، می گوید ک بعنوان مثال، فیلترشکن PureVPN چندماه پیش با پلیس فدرال آمریکا FBIهمکاری کرده و به آنها کمک کرده تا مجرمان سایبری موردنظر را در ماساچوست آمریکا شناسایی کرده و دستگیر کنند.

اسامی این سه فیلترشکن به شرح زیر است:
PureVPN
ZenMate
HotSpot Shield
به گزارش ایسنا با آزمایش‌های مختلفی که این محققان بر روی فیلترشکن های متعدد انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که هر سه فیلترشکن و VPN نام برده شده، اطلاعات و IP آدرس‌های کاربرانشان را افشا می کنند و در صورت لزوم، به قولهای خود مبنی بر حفظ اطلاعات و عدم ردیابی آنها عمل نمی کنند و ممکن است با دولت ها و نهادهای امنیتی همکاری کنند.آنها خاطر نشان کردند که در میان این سه فیلترشکن، وضعیت امنیتی ZenMate نسبتا بهتر است.

مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری نتایج نظرسنجی درباره اتفاقات دی ماه را منتشر کرد که بر اساس آن 58.3 درصد گفته اند از تلگرام استفاده می کنند و 63 درصد هم در آن روزها از فیلترشکن استفاده کرده اند.

به گزارش ایرنا از مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری، به دنبال شکل‌ گیری اعتراضات در سراسر کشور در دی‌ ماه سال 96، به درخواست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌ جمهوری، نظرسنجی‌های مختلفی از معترضان و همچنین سایر مردم درباره علل، راهکارها و برخی مسائل مربوط به کشور انجام شد.
این نظرسنجی درباره تجمعات دی ماه گذشته با عنوان «بررسی دیدگاه مردم ایران در خصوص تجمعات دی ماه 1396» به کارفرمایی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) شده است.
براساس این گزارش شرکت کنندگان در این نظرسنجی در پاسخ به این سوال که آیا از تلگرام استفاده می کنید یا خیر؟ 58.3 درصد پاسخ مثبت و 41.7 درصد نیز پاسخ منفی دادند.
همچنین در پاسخ به این سوال که باتوجه به فیلترشدن تلگرام و اینستاگرام آیا شما طی این چند روز از فیلترشکن استفاده کرده اید؟ 63 درصد از پاسخ دهندگان جواب بله و 35.9 درصد نیز پاسخ خیر دادند.
شرکت کنندگان در پاسخ به این سوال که در تلگرام بیشتر چه مطالبی را دنبال می کنید گفتند که اخبار و مطالب سیاسی 39.4 درصد، مطالب علمی 37.2 درصد، اخبار و گفت وگوهای خانوادگی 35 درصد، طنز و جوک 30.3 درصد، مطالب مربوط به خانه داری و آشپزی 14.2، مطالب ورزشی 14.1 درصد، برای کسب و کار، خرید و فروش و تبلیغات 13.8 درصد را در تلگرام دنبال می کنند.
مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری اعلام کرد که 50.9 درصد از صداوسیما، 29.3 درصد از شبکه های اجتماعی مجازی، 20 درصد از دوستان و آشنایان، 16.1 درصد از شبکه های ماهواره ای، 10.1 درصد از سایت های خبری، 5.4 درصد از مطبوعات، 8.2 درصد اخبار این تجمعات را پیگیری نکردند و 1.1 درصد نیز به این سوال که اخبار و اطلاعات اتفاقات دی ماه اخیر را چگونه پیگیری کرده اند، پاسخ ندادند.

170 نماینده مجلس با امضای نامه‌ای از رؤسای قوای سه‌گانه خواستند از پیام‌رسان‌های داخلی حمایت و فیلترشکن‌ها را ساماندهی کنند.

به گزارش فارس، 170 نماینده مجلس با امضای نامه‌ای از رؤسای قوای سه‌گانه خواستند از پیام‌رسان‌های داخلی حمایت و فیلترشکن‌ها را ساماندهی کنند.

در این نامه که توسط احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیئت رئیسه مجلس قرائت شد خطاب به سران قوا آمده است:

همانطور که مستحضر هستید در چند ماه گذشته بدخواهان و دشمنان ملت ایران با سوءاستفاده از برخی زمینه های داخلی حداکثر بهره را از پیام رسان های خارجی برای ایجاد ناامنی، فساد و آشوب در شهرهای ایران را برده اند.

حمله داعش به مجلس شورای اسلامی، ترویج خشونت، ایجاد آشوب های خیابانی اخیر، فروش مواد مخدر و روانگردان ها گوشه ای از اقدامات دشمنان ملت ایران در بستر پیام رسان های خارجی بوده است.

ما نمایندگان مجلس شورای اسلامی به منظور حفظ و استقلال سیاسی و فرهنگی کشور به پیشگیری ناامنی و تجاوز به حریم خصوصی آحاد جامعه و صیانت از فرهنگ و هویت ایرانی اسلامی و تامین حقوق شهروندی با آزادی های مشروع  و امنیت و آسایش مردم و نیز حمایت از فناوری بومی و توانمندی داخلی از شما روسای قوا خواستاریم ضمن حمایت از پیام رسان های داخلی دستور فرمایید این پیام رسان ها جایگزین پیام رسان های خارجی شود و نسبت به ساماندهی فیلترشکن ها اقدام عاجل  به عمل آید.

حمید مقیمی - این روزها بحث فیلترینگ به خصوص بعد از بسته شدن موقت تلگرام بسیار گسترده شده است، هر دو دسته مخالف و موافق هم دلایل قابل توجهی دارند. نه می شود برخی کانال هایی که با جذب مخاطبان به نسبت زیاد، با مسموم کردن فضا و دروغ پردازی مخاطبان را دعوت به آشوب می کنند نادیده گرفت و نه بخش بزرگی از مردم که برای ارتباطات، کار و تجارت از اینترنت و تلگرام استفاده می کنند، برای همین هم راه حل به سادگی گفتن بله یا خیر، خوب یا بد نیست.

موافقان فیلترینگ از سال ها قبل میانه خوبی با رسانه های اجتماعی نداشتند برای همین فیس بوک، تویتر، وایبر، وی چت یا سایت های اشتراک گذاری محبوبی مثل یوتیوب و غیره از دسترس خارج شدند اما این امر به معنی آن نبود که دسترسی به آنها غیرممکن شود، بلکه فقط سخت می شد و گاهی نیاز به هزینه داشت. فیلترشکن های رایگان و وی پی ان های پولی بازار پیدا کردند و همچنان کسانی که می خواستند از دیوار عبور کرده و به این شبکه ها می پیوستند.

مدعیان خارجی و خارج نشین هم البته از این نمد کلاهی بافتند و به بهانه نبود آزادی بیان، برای ساخت فیلترشکن های اختصاصی دفتر و دستک درست کردند و فیلترینگ را بهانه دیگری برای حمله به سیاست های کشور قرار دادند.

یک دوگانگی ایجاد شده بود که البته هنوز هم هست، دوگانگی سیاست رسمی و رفتار کاربران، سیاست رسمی سایتی را می بست ولی این بستن مانع از دسترسی نبود لذا به جای آن که به صورت کنترل شده، با پیش بینی آموزش های فرهنگی، آگاه سازی خانواده ها و ساخت برنامه های تلویزیونی و رادیویی، جامعه با امکانات و در عین حال مخاطرات سایت ها و شبکه های اجتماعی روبرو شود، کلا کنترل حذف شد (چون ما نمی بینیم پس نیست).

فرض کنید الان می توان کتاب ها در مورد مضرات سیگار نوشت، چه جنبه های اقتصادی و چه جنبه های سلامتی، حال اگر دولت به واسطه این ضررهای غیرقابل انکار واردات و تولید سیگار را متوقف کند چه رخ خواهد داد؟ پیش بینی سخت نیست، قاچاق صد برابر می شود. همان کالا بدون کنترل بهداشتی و استاندارد، بدون پرداخت حقوق گمرکی به داخل منتقل و به قیمت چند برابر به فروش می رسد. سودی هم که باید نصیب دولت بشود به واسطه ها و قاچاقچیان می رسد. گیریم که تعدادی هم کمتر کشیدند.

نکته مهمی هم که نادیده گرفته می شود پرورش روح قانون گریزی از این مسیر در جامعه است. وقتی شخص می داند که شکستن قانون امری خلاف وجدان نیست، در مقابل سایر مظاهر قانون شکنی هم به تدریج نرم می شود.

حال رویکرد ما به اینترنت و فیلترینگ چه باید باشد؟ اول که باید بپذیریم اینترنت مثل برق، مثل گاز و وسایل نقلیه هم اکنون جزئی از اقتصاد و زندگی روزمره مردم شده و نمی توان آن را حذف یا به گونه ای ضعیف کرد که عملا امکان کاربری وجود نداشته باشد. وقتی این موضوع را پذیرفتیم به دنبال راه هایی خواهیم رفت که اگر چه سخت تر هستند ولی سازنده تر، نتیجه بخش تر و نزدیک تر به کرامت انسانی خواهند بود.

در مورد سیگار چه اتفاقی افتاد؟ روی پاکت های آن تصاویر وحشتناکی از ریه های سیاه و سرطانی گذاشتند، نوشتند که سیگار برای سلامتی زیان آور است، آن را در مکان های عمومی، اتوبوس ها و محل های بسته ممنوع کردند، برنامه های پزشکی، اجتماعی و فرهنگی از ضررهای آن گفتند تلاش کردند که قیمت آن بالاتر برود، دستور داده شد که به زیر 18 سال فروخته نشود و ... یعنی جامعه ضمن برقراری مقرراتی آمرانه و سخت گیرانه خود را از کنترل مسیر تولید و توزیع محروم نکرده است، همگان هم نسبت به آن اشراف دارند و می پذیرند، حتی خود مردم در فضاهای بسته با کشیدن سیگار مخالفت می کنند.

اگر نگران ارسال فلان کلیپ چند ثانیه ای باشیم، هزاران هزار از آن در یک لوح فشرده (سی دی) یا حافظه های قابل حمل (فلش دیسک) به راحتی جا به جا و در چند ثانیه کپی می شود. حتی اگر اینترنتی در کار نباشد و اگر بود، همین مطالب قبلا توسط ایمیل جا به جا می شد. پس نمی توان توجیهی داشت بر این مبنا که جلوی فلان خلاف و ارسال فلان موضوع را می گیریم.

در مورد اینترنت و رسانه های اجتماعی هم فیلترینگ کارایی مناسبی نداشته و نمی شود هم سرعت اینترنت را تا هفته ها و ماه ها زیر صفر برد، وقتی هم که سرعت بالاتر آمد فیلترشکن های رنگارنگی که حتی در همین شرایط هم بیش و کم کار می کنند، به خوبی فعال شده و رشته هر چه تصمیم گرفته شده را پنبه خواهند کرد. فقط ما می توانیم خوشحال باشیم که فلان و بهمان سایت را بستیم ولی عملا چنین اتفاقی نیافتاده است.

چاره کار آگاه سازی، رفع ابهامات، پاسخ به شبه افکنی ها و پذیرش اشکالات است. مثلا در مورد تلگرام، وقتی ما کانال های بسیار پر طرفدار و سالمی داریم که مدیران آنها در داخل کشور هستند و به سلامت کار می کنند، از طریق همان ها می توان تبلیغات مسموم ضد انقلاب را خنثی کرد و حتی اگر چاره ساز نبود یا در مواقع اضطرار، پیام رسان های جایگزین داخلی و خارجی را معرفی نمود (نه صرفا یک مورد داخلی) و امکان انتخاب را به مخاطب داد.

مسلما قاطبه مردم خواستار به هم خوردن نظم جامعه نیستند، مسلما همه شکوفایی و امید به آینده را آرزو دارند، پس چرا به آنها امید و شادابی ندهیم؟ وقتی شادابی آمد، وقتی امید طلوع کرد، جایی برای عرض اندام درندگان نخواهد ماند.

اگر برخوردهای ما انفعالی و فرار از رویارویی باشد، اگر به جای پاسخ به شبهات و اتهامات ضد انقلاب سکوت کردیم و فقط سعی کردیم صدای آنها نرسد (که به صد ترفند می رسانند) بعید است که بتوانیم خود را برنده بدانیم. باید از آگاهی مردم و از خود آنها در مقابله با این توطئه ها استفاده کرد.(منبع:الف)

محمد جواد آذری جهرمی در یادداشتی اینستاگرامی به موضوع شبکه‌های مجازی پرداخته و راه حل امروز برای داشتن فضای مجازی سالم را توسعه تکنولوژی توسط جوانان کشورمان دانست با این شرط که کلیه لوازم آن یعنی حریم خصوصی و سهولت ابراز بیان مشروع فراهم باشد.

مشروح این یادداشت را در زیر می‌خوانیم:

زمانی نه‌چندان دور، صنعت وبلاگ در ایران همگام با دنیا در حال رشد و رقابت بود و شبکه اجتماعی بومی ایرانی پا به پای نمونه‌های بین‌المللی رقابت می‌کرد.

اما امروز دیگر نامی از صنعت وبلاگ ایران به جا نمانده و شبکه اجتماعی محبوب آن زمان اعلام کرده به زودی سرویس خود را خاموش خواهد کرد.

در مصاف آزادی و امنیت، داخلی‌ها صحنه رقابت را به برخی نگاه‌های تنگ‌نظرانه واگذار کردند و در کنارش صحبت از پروژه‌هایی با پسوند ملی آغاز شد که بیشتر آنها با تصدی دولت‌ها به سرانجامی نرسید و جز ضرر اقتصادی برخی مجموعه‌ها، نامی به جا نمانده است.

در این میان آمارهای سال ۹۲ خبر از آن می‌داد که بیش از ۲۵ درصد استفاده مردم از اینترنت با فیلترشکن است، اما با رویکرد حمایتی دولت از دسترسی مردم به شبکه‌های اجتماعی، کم کم این سرویس‌ها در زندگی مردم نقش خود را پیدا کردند اما در این میان ظرفیت‌های دولت تا آنجا نبود که بتواند همه موانع پیش روی شبکه‌های اجتماعی داخلی را رفع نماید.

بدون‌شک هر زمان صحبت از توسعه سرویس‌های ایرانی می‌شود، همواره به حجم ریالی حمایت دولت از این سرویس‌ها توجه می‌شود و در این میان فراموش می‌شود که سرویس‌های بومی برای توسعه علاوه بر پشتیبانی مالی، نیازمند امان نامه‌ای در حوزه‌های قضائی و امنیتی هستند که ظاهرا دولت به تنهایی قادر به ارائه چنین تضامینی نیست.

بالطبع در نبود شرایط مناسب برای رشد محصولات ایرانی، مردم منتظر حل مشکلات داخلی نماندند و با استفاده از سرویس‌های بین‌المللی به استفاده از شبکه‌های اجتماعی ادامه دادند و علاوه بر رفع نیازهای روزمره مثل اخبار و...، بخش قابل توجهی از ظرفیت‌های اقتصادی را نیز در این فضا شکوفا کردند و معیشت بخشی از مردم به این فضا گره خورد.

حالا در شرایطی قرار داریم که حاکمیت ما و اکثر کشورهای دنیا امکان اعمال مقررات بر شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی را ندارند و البته ساده‌ترین راه‌حل(!) برای غلبه بر این تهدیدات نوین بستن فضا و به دنبال آن سردادن آواز لزوم توسعه شبکه‌های داخلی، آن هم از جنس صرفا تکنولوژی و بدون توجه به سایر پارامترها از جمله حریم خصوصی و سهولت ابراز بیان مشروع است، غافل از آنکه عقب نگاه داشتن کشور از علم روز خود یک تهدید بزرگ دیگر است.

به عنوان عضو کوچکی از جامعه جوانان کشور یقین دارم همانگونه که رهبرمعظم انقلاب بارها بر کلیدواژه "ما می‌توانیم" تاکید فرموده‌اند، نخبگان ما توان توسعه این بخش از تکنولوژی را هم دارند، مشروط بر آنکه همه شرایط، تاکید می‌کنم همه شرایط فراهم باشد و البته این مهم به عزمی همه‌جانبه و زمان نیاز دارد.

ایمان اسلامیان - متخصص حوزه بانکداری الکترونیک - در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این که شایع‌ترین نوع کلاهبرداری‌های اینترنتی پدیده فیشینگ است، گفت: در این شیوه کلاهبرداری هکرها یک صفحه مشابه درگاه بانک ایجاد می‌کنند و اطلاعاتی را که افراد وارد می‌کنند را ذخیره و بعدا مورد سوء‌استفاده قرار می‌دهند. همچنین بدافزارها با استفاده از ساکس پروکسی یا اینترنت می‌توانند کاربر را وادار به خواندن اطلاعات و ذخیره آن بکنند که با توجه به عطش کاربران برای استفاده از این سیستم‌ها این اتفاق دور از ذهن نیست.

این کارشناس با اشاره به اقداماتی که دولت‌ها برای اختلال در فیلترشکن‌ها انجام می‌دهند، اظهار کرد: دولت‌ها قبلا پروتکل‌های امن را که فیلترشکن‌ها از آن استفاده می‌کنند را هدف قرار می‌دادند که این حتی باعث اختلال در فعالیت پروتکل‌هایی که بانکداری الکترونیکی هم از آنها استفاده می‌کرد می‌شد، اما حالا دیگر این اختلالات به صورت هوشمند صورت می‌گیرد و از این جهت برای بانک‌ها محدودیتی ایجاد نمی‌شود.

اسلامیان با توضیح سازوکار فیلترشکن‌ها و فضایی که برای سوء‌استفاده توسط آنها صورت می‌گیرد، اظهار کرد: شرایط کار فیلترشکن‌ها به این صورت است که در فضای مجازی برای کاربران یک هویت جدید ایجاد می‌کند و کاربر را با یک آی پی جدید و از کشوری دیگر به اینترنت وصل می‌کند که این اتفاق ممکن است کاربران را وارد یک سیکل بکند که در آن علاوه بر کاربران بانک فرد دیگری را از اطلاعات کاربران بانک مطلع می شود.

وی در پایان توصیه کرد: در موقع انجام خریدهای اینترنتی فیلترشکن خود را ببندید، هرچند که در برخی موارد به صرف نصب فیلترشکن بدافزارهایی هم با آن نصب می‌شوند که ممکن است اطلاعات شما را کپی و برای مبدا خود بفرستند. توصیه می‌شود شهروندان از نصب فیلترشکن‌هایی که منبع نامشخص دارد خودداری کنند. همچنین بهتر است برای انجام خریدها و امور بانکی از اپلیکیشن هایی که بانک‌ها طراحی کرده‌اند استفاده شود چرا که امنیت بالاتری دارند.

مرکز ماهر موضوع حمله بدافزاری در پوشش یک فیلترشکن که با سوءاستفاده از ناآگاهی کاربران موبایل در حال انتشار است را تایید کرد.

مرکز مدیریت امداد و هماهنگی عملیات رخدادهای رایانه ای (ماهر) در اطلاعیه ای اعلام کرد: مطالب انعکاس یافته در رسانه‌ها و مشاهدات در فضای سایبری کشور حاکی از آن است که بدافزاری در پوشش یک فیلترشکن با سوءاستفاده از ناآگاهی کاربران سیستم عامل اندروید در حال انتشار است که این موضوع تایید می شود.

مرکز ماهر با تایید این موضوع، درباره مدل این حمله بدافزاری توضیح داد: تحلیل‌های فنی روی کد مهاجم نشان می‌دهند که حمله این بدافزار، با دریافت یک پیامک فریبنده که مدعی ارائه فیلترشکن از طریق یک آدرس وب است، آغاز می‌شود. با کلیک کردن کاربر روی لینک مذکور، بدافزار روی تلفن قربانی دانلود می‌شود.

درهمین حال از کاربر در زمان نصب فیلترشکن، مجوز دسترسی به مواردی از جمله فهرست مخاطبین و خدمات پیامک اخذ می‌شود. در ادامه بدافزار، لینک انتشار خود را برای تمام افراد موجود در فهرست مخاطبان ازطریق پیامک ارسال می‌کند و پس از آن از فهرست مخاطبان حذف می‌شود.

مرکز ماهر به کاربران توصیه کرد که برای پیشگیری از این حمله و حملات مشابه از دانلود و نصب برنامه‌های خارج از بازارهای اپلیکیشن معتبر پرهیز کنند و در زمان نصب برنامه‌ها به دسترسی‌های تقاضا شده از سوی آن‌ها دقت بیشتری داشته باشند.

به کارگیری برنامه‌های ضد ویروس روی تلفن‌های همراه و تهیه پشتیبان از اطلاعات ارزشمند نیز به عنوان یک سیاست کلی در مقابله با بدافزارها توصیه می‌شود.

دو روز از فیلتر تلگرام، پیام‌رسان محبوب بیش از ٤٠ میلیون کاربر ایرانی، گذشته است. روز گذشته یکباره خبری در رسانه‌ها دست‌به‌دست شد که حکایت از فیلترینگ دائمی تلگرام داشت؛ اما کمی بعد وزیر ارتباطات در توییتر که خود از سال ١٣٨٨ فیلتر شده است، این موضوع را تکذیب کرد.
 محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در توییتش این‌طور نوشت: «شایعه‌هایی که درخصوص قطع دائمی شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود، صحت ندارد و به نظر می‌رسد هدف آنها ایجاد نارضایتی‌های اجتماعی و بدبینی عمومی است». بر اساس گفته مسئولان، پیام‌رسان تلگرام به‌ دلیل خط‌دهی به اغتشاش‌گران و نشر اکاذیب از روز گذشته فیلتر شد.
 
خبر اول در‌این‌باره را یک منبع آگاه  اعلام کرد و گفت این پیام‌رسان روسی برای همیشه در ایران از دسترس خارج شده است. او همچنین در ادامه گفت: «مسئولان مجموعه تلگرام با مقامات ایرانی همکاری نکرده‌اند و مشکل، عبور از خط قرمز ایران از سوی یک پیام‌رسان بیگانه با تعداد زیاد کاربر ایرانی است. انتظار بر این است که پیام‌رسان تلگرام با وجود نمونه‌های داخلی مناسب و امن و حتی نمونه‌های خارجی، به صورت دائمی فیلتر و از دسترس خارج شود. توصیه می‌کنیم مردم از شبکه‌های اجتماعی داخلی مانند سروش استفاده کنند».
 
این منبع آگاه که نامش فاش نشده، البته خبر داده بود فیلترینگ اینستاگرام موقتی است و تا هفته‌های آینده برداشته خواهد شد. علاوه بر این، برخی از رسانه‌های جریان اصولگرا نیز که از مدت‌ها پیش ‌دنبال فیلترکردن تلگرام بودند، از این اتفاق ابراز خشنودی کرده و در حمایت از آن مطالبی را منتشر کردند. حتی صداوسیما نیز در همین مدت برنامه‌هایی در دفاع از فیلترشدن تلگرام پخش کرد.
 
دعوت به استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی، در شرایطی است که کسانی که آنها را بررسی کرده‌اند، معتقدند به لحاظ کیفیت اصلا نمی‌توان آنها را با نمونه‌هایی مانند تلگرام مقایسه کرد. یکی از ویژگی‌های مهم و کاربردی تلگرام، البته قابلیت راه‌اندازی کانال روی آن بود. آخرین آمارهای منتشرشده حاکی از فعالیت بیش از ۷۳۰ هزار کانال ایرانی در تلگرام است. بااین‌حال روز گذشته روز واکنش‌ها به فیلترشدن تلگرام بود. کاربران زیادی هرکدام از زاویه دید و موقعیت خود، به این موضوع واکنش نشان دادند.
 
حتی برخی از چهره‌های اصولگرا نیز در این زمینه مطالبی نوشتند؛ مثلا سیدمحمود رضوی، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «ماجرای نیمروز» و از حامیان قالیباف و رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری امسال، با انتقاد از رویکرد صداوسیما در پوشش اخبار اعتراضات اخیر، در توییتر نوشت: «صداوسیما به‌جای کمک به حل ماجرای این روزها، بیشتر عصبی می‌کند. به نظرم جای تلگرام و اینستاگرام و واتساپ باید تلویزیون را فیلتر می‌کردند. اخبار بی‌خاصیت، مصاحبه‌های مدل اول انقلاب، تحلیل‌های پیرمردی». کاربران دیگری نیز از افزایش درخواست استفاده از فیلترشکن خبر دادند. یکی از کاربران در توییتر خود تجربه‌اش را این‌طور با توییتی طعنه‌دار شرح داد: «واسه مامانم فیلترشکن نصب کردم که بره فیلم آشپزیش را از تلگرام با خیال راحت دانلود کنه، اومده میگه این کلیده که اومده بالای صفحه مال روحانیه؟». کاربران زیادی هم به موضوع آسیب‌دیدن کسب‌و کارهای روی تلگرام پرداختند.
 
این توییت یکی از اهالی توییتر در این زمینه بود: «فیلترکردن تلگرام نهادهای کوچک و بزرگ اقتصادی رو با مشکل مواجه کرده و اگه ادامه‌دار باشه، جز نارضایتی عمومی به پتانسیل اعتراضی مسائل اقتصادی دامن می‌زنه».این هم نظر کاربری دیگر در همین زمینه: «فیلتر تلگرام و اینستاگرام بیشتر از هر چیزی، دارد به شمار بی‌کارهای کشور اضافه می‌کند. بی‌کارانی که فضای مجازی بازار جدیدی پیش‌روی آنها قرار داده بود. توییتر مدت‌هاست فیلتر است؛ اما هر روز بر شمار کاربرانش اضافه می‌شود. فیلترشکن هر فیلتری را دور می‌زند. فقط دارید نارضایتی‌ها را گسترش می‌دهید!».یکی از دانشجویان هم خطاب به وزیر ارتباطات در توییتی با لحن طنز این‌طور نوشت: «آقای جهرمی، ما همه جزواتمون رو از گروه تلگرام دانلود می‌کنیم، اگر فیلتر رو برنداری شاخص علمی کشور این ترم به‌شدت افت خواهد کرد».
 
برخی از کاربران هم موضوع را به شکلی جدی‌تر تحلیل کرده‌اند. این نظر یکی از کاربران توییتر است: «عدم توضیح مقامات درباره مدت فیلتربودن تلگرام و انتشار اخبار غیررسمی درباره فیلتر دائم، سه نتیجه داره: ۱. کاهش اعتماد، در روزهایی که اعتماد طلاست. ۲. استفاده بیشتر و عمومی‌تر از فیلترشکن. ۳. رفتن به سمت اپ‌های خارجی دیگه به دلیل آماده‌نبودن اپ‌های ایرانی. بعدا نگید نگفتیدها!».یکی دیگر از اهالی توییتر هم به موضوع طعنه‌های سیاسی به دولت به دلیل فیلتر تلگرام پرداخت و نوشت: «یه عده که انتهای آرزوشون فیلتر تلگرام بود، الان دارن به روحانی و وزیرش تیکه میندازند که گفته بودی دست ما رو دکمه فیلتر نمیره، من شخصا اون‌موقع با حرف روحانی مخالف بودم، الانم که تلگرام فیلتر شده، خوشحالم و به نظرم کار درستیه».
 
در زمینه افزایش استفاده از فیلترشکن هم یکی دیگر از کاربران نوشت: «یکی از رفقا تو کار نصب برنامه‌ برای موبایله. میگه بعد از فیلتر #تلگرام و #اینستاگرام مشتریای فیلترشکن و vpn چندبرابر شدن و تا الان بالای دو میلیون تومن سود کرده. این یعنی رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال!».

این هم توییت یک برنامه‌نویس که کسب‌وکارش روی بستر تلگرام بود: «من یک برنامه‌نویس ایرانی هستم که یکی از راه‌های کسب درآمدم، تلگرام بود! با این فیلترینگ حداقل ۱۰ نفر از مشتری‌های من تابه‌حال درخواست بازگشت وجه زدند! شما بگین من چیکار کنم!  کار انجام شده، ولی رضایت نمیدن و میگن فیلتر شده! کی جواب اینارو میده؟ دو ماه دیگه عروسیمه».(منبع:شرق)

آرمان- مجتبی اسکندری: خبرهای ضد و نقیضی از فیلترینگ دائمی نرم‌افزار تلگرام به گوش می‌رسد. در حالی که رئیس‌جمهور در سال‌های گذشته در برابر فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی مقاومت سرسختانه‌ای از خود بروز داده بود. بعید به‌نظر می‌رسد که رئیس‌جمهور روحانی، به‌رغم مشاهده آثار شبکه‌های اجتماعی در توفیقات سیاسی خود نظیر انتخابات یا بحث برجام، خواهان فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی باشد.

حتی تعریض‌های روحانی به رقبای خود در مناظرات انتخاباتی و یا همایش‌ها و میتینگ‌های گوناگون، بیشتر به پشتوانه همین سر خم‌نکردن در برابر فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بود. فراتر از آن نیز حسن روحانی در مستند انتخاباتی خویش، با شاهد مثال آوردن از اظهارات مخالفان درباره شبکه‌های اجتماعی و همچنین نمایش صفحات توهین‌آمیزی که در فضای مجازی او را به باد اهانت و استهزا گرفته بودند، سند افتخار خود را در نقدپذیری و ایجاد فضای باز اجتماعی یکبار دیگر بازنمایی کرد. اکنون از اطراف و اکناف، همان‌هایی که در تمام این سال‌ها به‌دنبال متوقف ساختن فعالیت شبکه‌های اجتماعی بودند، پیروزمندانه بازهم شایعاتی مبنی بر توقف دائمی فعالیت تلگرام منتشر می‌کنند. گویی تبر به دستان، ظاهرا قصد ندارند که بی‌خیال نهال امید مردم شوند و بازهم با طرح شایعات به‌دنبال به عقب بردن عقبه رئیس‌جمهور هستند.

مقاومت شکننده

به‌رغم اینکه دولت تا جایی‌که ممکن بود در برابر فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام مقاومت کرد، اما ظاهرا تصمیمی برای شرایط خاص امنیتی کشور لحاظ شده است و دولت نیز از حکم قانونی نهادهای امنیتی تبعیت کرده است. اما نکته حائز اهمیت در این میان طرح شایعات ناامید‌کننده است. گویی برخی علت تامه وجودی خود را در کمرنگ ساختن امید مردم و نیز فقدان نظارت اجتماعی مبتنی بر کمپین‌ها و هشتگ‌های برآمده از شبکه‌های اجتماعی می‌دانند. به همین سبب نیز دولت را با طرح شایعات تضعیف می‌کنند تا هم به‌نوعی تصفیه حساب سیاسی با منتخب مردم کرده باشند و هم با تکیه بر فرمول کاهش مشارکت‌ و پیروزی اصولگرایان را، دوباره سرلوحه کار قرار دهند، بدون توجه به اینکه روحانی ایستگاه امیدی ورای اصلاح‌طلبی و اصولگرایی‌های مرسوم است و مردم به اتکای شعارها و اقدامات وی در حمایت از طبقه متوسط، به او رأی داده‌اند. اقلیت اصولگرایان تندرو بهتر است به‌جای تضعیف امید مردم با توقیف شبکه‌های اجتماعی و شایعه‌سازی پیرامون توقیف دائمی آنها، رویکردهای خود در گذشته را اصلاح‌ کند. هرچند رئیس‌جمهور نیز نباید فراموش کند که سوگند خورده بود که وزیر ارتباطات جدیدش آزادی‌های اجتماعی را به مسلخ نخواهد برد و نباید از یاد ببرد که هفته گذشته قول داده بود که انگشت وزیر ارتباطات روی دکمه فیلترینگ نرود.

کارکرد اجتناب‌ناپذیر

در سراسر دنیا شبکه‌های اجتماعی محفلی برای به اشتراک گذاردن تجارب، مشاهدات عینی روزمره و مطالعات مردم است و همواره در افزایش آگاهی اجتماعی نقش بسزایی دارند. از مزایای دیگر شبکه‌های اجتماعی شکستن انحصار خبری است. رسانه‌هایی که به بلندگوی خبری یکسویه جریانی محدود و اقلیتی سیاسی بدل شده و در سالیان اخیر به‌شدت مورد انتقاد نیز واقع شده‌اند، اینک بیشتر از بقیه از فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی ابراز رضایت می‌کنند. در شرایطی‌ که یکی از بهترین فرصت‌های اجتماعی انحصارزدایی است.

شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی در دوره‌ای فیلتر شدند اما با آغاز دولت روحانی، برخی از وزرا در شبکه‌های اجتماعی، حضور داشتند. کم‌کم حضور شهروندان و برخی چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب در این فضا بیشتر و بیشتر شد. اکنون توئیتر علاوه بر حضور فعال اعضای دولت، باعث حضور فعالانه چهره‌های سیاسی اصولگرا هم شده است. اغلب چهره‌های سیاسی اکنون دارای اکانت اینستاگرام، حساب کاربری توئیتر و همچنین کانال‌های تلگرامی هستند. به‌نظر می‌رسد دیوارهای فیلترینگ دائمی شبکه‌های اجتماعی فروریخته و افرادی نظیر حداد عادل، رئیسی، قالیباف، محسن رضایی، ولایتی، احمدی‌نژاد، جلیلی، احمد خاتمی، حمید رسایی هم دیگر از فیلترینگ استقبال نمی‌کنند.

به همین جهت این بار اصولگرایان به شکلی ناخواسته سبب خیر برای جامعه مدنی شده‌اند و قطعا باعث کاهش ایام فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی خواهند شد. در واقع می‌شود به عبارتی بهتر این‌گونه سخن گفت که اصولگرایان خود بیمه‌‌کننده اصلی تداوم فعالیت شبکه‌های اجتماعی خواهند بود. به‌خاطر داریم که محمدباقر قالیباف لیست دارایی‌های خود را در همین فضا منتشر کرد و البته اتهامات علیه روحانی و جهانگیری هم در همین فضا بازنمایی شد. محسن رضایی اخیرا با هشتگ‌ معروف «یعنی یک اشکالی هست» تلاش کرد از دیگران عقب نماند و در نهایت حداد عادل و توئیت‌های همیشگی‌اش که با واکنش‌های کاربران مواجه می‌شد از نمونه‌های فراموش ناشدنی تجربه حضور اصولگرایان در فضای مجازی ا‌ست. ضمن اینکه از یاد نبرده‌ایم که سیداحمد خاتمی نیز کانالی تلگرامی در فضای مجازی به راه‌انداخته بود.

محدودسازی دسترسی مردم به برخی شبکه های اجتماعی در روزهای گذشته، تلاش آنان را برای استفاده از فیلترشکن ها بیشتر کرده است.

دسترسی مردم به برخی شبکه های اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام در روزهای اخیر با مشکلات جدی همراه شد و کاربران نتوانستند مانند گذشته از این شبکه ها استفاده کنند.
گرچه به گفته معاون سیاسی وزیر کشور، این محدودیت ها «موقتی» است و در آینده ای نزدیک برطرف می شود اما در همین فاصله کوتاه، شاهد افزایش استقبال عمومی به فیلترشکن ها برای دسترسی به این شبکه ها هستیم.
برخی مردم برای آگاهی از اخبار و رویدادها به سوی استفاده از فیلترشکن جذب شده اند.
عده ای از افراد کسب و کارهایی مبتنی بر این شبکه ها راه ا ندازی کرده اند و برای آنکه مشتریان خود را از دست ندهند باید از ترفندهای جایگزین بهره گیرند.
شماری دیگر نیز برای بهره گیری کسب و کارهایی که بر بستر این شبکه های اجتماعی برنامه ریزی شده است به استفاده از فیلترشکن مجبورند.
برخی پایگاه های اطلاع رسانی تلاش کرده اند انواع و اقسام فیلترشکن ها را به مردم معرفی کنند؛ بسیاری نیز فیلترشکن مورد استفاده خود را با دیگران به اشتراک گذاشته اند.
بررسی های خبرنگار ایرنا نشان می دهد عده ای نیز برای خرید فیلترشکن ها به بازار عرضه این محصول روی آورده اند.
محدود شدن شبکه های اجتماعی پرطرفدار در ایران کاربران زیادی را با سردرگمی روبرو کرده است و آنان انتظار دارند هرچه زودتر وضعیت به شکل روزهای گذشته برگردد.
بیشتر کسانی که از این شبکه های اجتماعی برای رونق کسب و کار خود استفاده می کردند اکنون با تهدید از دست رفتن درآمد روبرو شده اند که جای دارد مسئولان چاره اندیشی کنند.
امروز محدود شدن شبکه های اجتماعی پرطرفدار در ایران وارد روز دوم شد و ادامه آن می تواند چالش برانگیز باشد؛ البته ممکن است برخی افراد، نظر دیگری در این باره داشته باشند.
با این همه، «محمدجواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، امروز در صفحه توییتر خود قطع دائمی شبکه های اجتماعی را «شایعه ای ناصحیح» دانست.
به نظر می رسد باید برای مواردی که باید نظارت دقیق تری بر تبادل پیام ها در فضای شبکه های مجازی صورت می گیرد، راه دیگری یافت؛ وگرنه رویه کنونی فقط به رونق بیشتر بازار فیلترشکن ها می انجامد.

دو روزی می شود که تلگرام و اینستاگرام فیلتر شده است؛ آن‌گونه که در سایت های خبری آمده ، این اتفاق به دستور مقام های امنیتی ایران و برای کنترل اعتراض‌های مردم رخ داد . این در حالی بود که رییس جمهور در سخنرانی های مختلف خود پیش از روز های انتخابات اردیبهشت 96 گرفته تا همین سخنرانی هفته قبل، وعده داده بود که دیگر در چنین مواقعی برای شبکه‌های اجتماعی و اینترنت محدودیت و فیلترینگ ایجاد نمی‌شود. علت اصلی فیلترینگ تلگرام نیز مربوط به یک کانال تلگرامی بود که در روزهای گذشته اقدام به انتشار اخبار جعلی و تشویق مردم به خشونت می کرد. این کانال در خارج از کشور هدایت می شد و انگیزه‌های مشکوک داشت. در یکی از خبرهای منتشر شده در این کانال، طرز تهیه کوکتل مولوتوف را به مردم آموزش داده و آن‌ها را دعوت به خشونت در خیابان ها می‌کرد.

سرانجام آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات به پاول دوروف توییت نوشت:« تقاضای بسته شدن یک کانال تلگرامی که مردم را تشویق به ساخت بمب های دستی می کند،داریم». دوروف نیز نوشت که بعد از بررسی های لازم این کار انجام می شود و مدتی بعد این کانال به علت نقض قوانین تلگرام و ترویج خشونت بسته شد اما مدتی نگذشته بود که دوباره کانال آمدنیوز اقدام به عضوگیری و با نام دیگری شروع به کار کرد اما این بار دروف در مقابل در خواست برای بسته شدن این کانال نوشت درخواست فیلتر کانال تلگرامی جدید را نپذیرفتیم، این نرم‌افزار ارتباطی را در ایران مسدود کردند.

در ادامه اینستاگرام نیز فیلتر شد. فیلترینگ اخیر تلگرام در حالی افتاد که حسن روحانی در نخستین اجلاس ملی گزارش پیشرفت‌ها و راهکارهای موانع تحقق حقوق شهروندی با یک واکنش صریح نسبت به بحث فیلتر تلگرام گفت: «ما به‌دنبال فیلترکردن شبکه‌های اجتماعی نیستیم. وزیر ارتباطات به مردم قول خواهد داد که دستش روی دکمه فیلترکردن شبکه‌های مجازی نخواهد رفت. خبر دارم افرادی برای شبکه‌های اجتماعی خواب می‌بینند، شب می‌خوابند و تا صبح خواب می‌بینند. به این افراد می‌گویم به خواب‌های‌تان دل نبندید».

دور زدن فیلترها
محدودیت در استفاده از اینترنت و نیز شبکه های اجتماعی، از جمله راه‌های تجربه شده در دیگر حوادث مشابه در ایران است که با وجود نتیجه ندادن مطلوب این شیوه، اما باز هم به‌کار گرفته می شود. فیلترینگ، اتفاقی تلخ در جامعه رو به تکامل اجتماعی ایران است که همواره از نفی آن سخن گفته شده اما بازهم به‌کار گرفته می شود و جالب آنکه بعد از هر فیلترینگ نیز چندین و چند فیلتر‌شکن از سوی کاربران به کار برده می شود تا فیلتر را دور بزنند.

آن‌ها به راحتی و در مدت زمانی کوتاه از فیلترینگ، اقدام به رفع فیلتر با فیلترشکن های مختلف می کنند و این چنین می شود که فیلتر شبکه هایی چون توییتر، فیسبوک و ... نیز در سال های قبل بی نتیجه بوده است. در روز گذشته و با فیلتر عمومی تلگرام، بسیاری از کاربران از طریق فیلتر شکن به فعالیت خود در این شبکه ادامه داده و حتی کانال های خبری وابسته به نهادهای عمومی نیز با فیلتر شکن، اقدام به ادامه فعالیت در تلگرام کردند.

این اتفاق در موارد مشابه فیلتر شبکه های اجتماعی در ادوار مختلف نیز به وقوع پیوست و به طور خاص در موضوع توییتر، با وجود فیلتر این رسانه، بسیاری از مقامات دولتی و ارشد کشور نیز با فیلتر شکن به استفاده از توییتر پرداخته و روزانه نظرات و عقاید خود را توییت می کنند. این یعنی خود مسئولان مملکتی نیز اعتقادی به اثر گذاری فیلترینگ در محدود کردن شهروندان به استفاده از فضای مجازی و دنیای اینترنت ندارند اما در یک پارادوکس حل نشده، همچنان فیلترینگ را اعمال می کنند.

فیلتر، چاره کار نیست
اینکه فیلتر شدن سایت ها و شبکه های اجتماعی می‌تواند اثری بر روابط شهروندان در دنیای مجازی و بهره‌گیری از آن‌ها در زندگی شهروندی داشته باشد یا نه، سوالی است که از سوی بسیاری از کارشناسان و اهل فنون ارتباطی با پاسخ منفی مواجه می شود.

با این حال، مجید رضاییان، دارای دکتری علوم ارتباطات در گفت‌وگو با «قانون» به بررسی وضعیت فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در ایران و اثر گذاری این اقدام پرداخته و می‌گوید:« بخشی از این ماجرا را باید مجلس و وزارت اطلاعات پاسخگو باشد و بخش دیگری هم مربوط به ماجرای اطلاع رسانی و خبر است. در بخشی که مربوط به شبکه های اجتماعی است، اینکه باید فرهنگ استفاده از شبکه ها ی اجتماعی هم ایجاد شود. ما در این زمینه همیشه ضعف داشته ایم؛ چه زمانی که فیلتر بوده‌ایم و چه زمانی که فیلتر نبوده‌ایم».

او با اشاره به اینکه رسانه‌‌های رسمی همیشه به علت سانسور نتوانسته اند‌ آن طور که باید اطلاعات درست و دقیق را به مردم بدهند، افزود:«متاسفانه رسانه های رسمی در انتقال اخبار و اطلاعات موثق دچار مشکل و محدودیت است و مردم تشنه شنیدن خبرهای درست و صحیح هستند. به خاطر همین به کانال‌هایی مراجعه می کنند که خبرها را همراه با شایعه و دروغ برای مردم منتشر می کند. وقتی مخاطب جواب خودش را از رسانه های رسمی نگیرد، به شایعات رو می آورد و آن را به شکل خبر می بیند».

او اشاره می‌کند به اینکه ماهیت خبرهایی که از رسانه های رسمی منتشر می‌شود، دارای مسئولیت های حرفه ای و اخلاقی است و می گوید:«درشبکه های اجتماعی هیچ کدام از خبرها مشروعیت و سندیت ندارد. در این چرخه غلط وقتی یک اتفاقی مانند اعتراضات تهران اتفاق می افتد، می‌تواند بسیار آسیب‌رسان باشد. از طرفی رسانه های رسمی مانند تلویزیون ها باید نقص های‌شان را برطرف کنند و برای پوشش خبرها به طور سلیقه ای برخورد نکنند و اتفاق ها را درست و صحیح نمایش دهند. این باعث اعتمادسازی میان مردم هم خواهد شد».

فیلترینگ، اخبار نادرست را بیشتر می کند
رضاییان ادامه می دهد:« وقتی اطلاعات رسانه‌های رسمی بر اثر فشار سانسور حاکمیت، غلط یا ناقص باشد، میان مردم سردرگمی پیش می‌آید که خبر درست را از کجا باید پیگیری کنند. البته زمانی هم که تلگرام فیلتر نبود، مردم باز خبرهای روزنامه را از همین طریق دنبال می‌کردند و حالا که دیگر دسترسی به آن محدود شده است».

مجید رضاییان، فیلترینگ را فرصتی برای رقابت رسانه‌های رسمی درانتشار اخبار درست دانست و افزود:«البته این در حالی است که فشارها برای محدود کردن رسانه ها از بین برود و بتوان خبرها را از مجرایی سالم و درست به جامعه تزریق کرد». روز گذشته، آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات در یکی از توییت های خود نوشت که «فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام موقتی خواهد بود و بعد از مدتی برداشته می شود».

اینکه اگر فیلترینگ پاسخگویی انتظار مسئولان برای کنترل رفتارهای ساختارشکنانه است ، چرا موقتی است و اگر پاسخگو نیست، چرا اعمال می شود، سوالی است که نه تنها وزیر ارتباطات بلکه بسیاری دیگر از مسئولان از پاسخ آن درمی‌مانند. در دنیایی که پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات کار را به استفاده از ابراینترنتی در برخی جوامع کشانده و به سرعت ثانیه، دنیای ارتباطات تغییر می‌کند، فیلترینگ مهجورترین تصمیم ممکن در قبال رفتارهای با‌نظم و بی‌نظم شهروندی است که هیچ‌گاه مسئولان امر از آن درسی نمی‌گیرند. (منبع:روزنامه قانون)

خوشبین‌ترین افراد هم تصور نمی‌کردند که سید احمد خاتمی به توئیتر فیلتر شده در ایران بپیوندد.

۱- کمی به عقب برگردیم؛ مثلاً به روزهایی که کمی مانده به نیمه‌شب، شنیده شد که قرار است محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی درگیر شود.صادقی خود را به خانه‌اش رساند، فیلترشکن تلفن همراهش را روشن و فوراً ماجرا را در توئیتر منتشر کرد. هنوز نیم ساعت نگذشته بود که تمام رسانه‌ها خبردار شدند. توئیتر و اینستاگرام به جریان افتاد و در نهایت کار به جایی رسید که صادقی اطلاع‌رسانی آنچه در منزل می‌گذشت را از طریق به رسانه‌ها می‌رساند و مردم هم آنچه در مقابل منزل بود. دست آخر هم  با جمله‌ای با این مضمون که همه چیز رو به راه است و مشکل برطرف شد، ختم شد.

۲- به عقب‌تر برویم؛ به روزهای حساس مذاکرات هسته‌ای. ظریف و یاران آن‌سوی دنیا بودند و مردم تشنه شنیدن خبرهای جدید. مردمی که حوصله خواندن پاراگراف‌های مطول مطبوعات را ندارند و می‌خواهند هر چه سریعتر به اصل مطلب برسند.

آن زمان، توئیتر ظریف و همراهانش به منبعی برای اخبار تبدیل شده بود. حتی زودتر از آنکه خبرنگاران روبروی هتل‌های محل مذاکرات از چند و چون داستان باخبر شوند و اطلاع‌ بدهند، این وزیر امور خارجه ایران بود که در لابلای 180 کاراکتر توئیترش، هم خبر می‌داد، هم به طرف‌های مذاکره چیزی را می‌فهماند و هم خوراک خبری خبرنگاران را برای گزارش‌های بعدی فراهم می‌کرد. آن‌جا اما توئیتر فیلتر نبود.

۳- کمی جلوتر بیاییم؛ مثلا به دوره‌ای که توئیتر منسوب به رئیس‌جمهوری ایران فعال‌تر شد. روحانی در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش به گونه‌ای دیگر از آنچه در دولت دوازدهم حرف می‌زند، حرف می‌زد.

شاید حرف‌هایی که آن روزها می‌زد، بیشتر از کام بخش عمده‌ای از آن‌هایی که به او رای داده بودند خوش می‌آمد اما هر چه بود، او راه و روش دیگری را برای دوره جدید ریاست‌جمهوری‌اش در پیش گرفته. حالا شاید آن زبان روحانی را بیشتر از آنکه از سوی خودش و پشت تریبون بشنویم، از لابلای توئیت‌هایی که انجام می‌دهد یا از طرفش می‌نویسند، می‌شنویم. شاید روحانی متوجه شده است که آن دسته از مخاطبانش که با آن لحن او موافق بودند، همین‌هایی هستند که امروز در لابلای خط‌های توئیتر به دنبال رسیدن به آمال و آرزوهایشان هستند.

4- در همین حوالی، اصولگرایان هم از قافله عقب نمانده‌اند. برای اولین مثال می‌توانیم به سراغ حمید رسایی برویم. نماینده دور قبل مجلس شورای اسلامی که اینروزها که بیکارتر شده است، بیشتر دست به توئیت کردن می‌برد.

شاید خیلی‌ها هنوز توئیت او در روز رای‌گیری را یادشان باشد: «یک گله #گوسفند اگر فرمانده شیری داشت، مثل #شیر عمل می‌کند و یک گله شیر اگر #فرمانده گوسفندی داشت، مثل گوسفند عمل می‌کند. #انتخاب_با_خودمان_است» رسایی البته از توئیتر فیلتر شده در ایران، بیشتر برای جواب دادن به این و آن استفاده می‌کند؛ تفاوتی هم ندارد که آن شخص، حسام‌الدین آشنا باشد یا دونالد ترامپ. او هم مثل بسیاری از هم‌طیف‌هایش توئیتر را به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای ابرازنظر استفاده می‌کنند.

۵- «مایه تاسف جهان اسلام است نیروهایی که جان خود را به آسانی فدا می‌کنند، به جای آنکه مقابل اسرائیل باشند، مردم خود را ترور می‌کنند.» این توئیت علی مطهری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی است، بعد از آنکه عوامل داعش به پارلمان ایران حمله کردند.

همان کسی که بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری و پیروزی حسن روحانی که مورد حمایت‌اش بود نوشت: «‌برنده انتخابات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی است که گفت دیگر به خاطر آگاهی مردم، نگران آینده انقلاب اسلامی نیستم.» علی مطهری، شاید بیشتر از خیلی از سیاست‌مداران ایرانی، کار کردن با توئیتر را می‌داند. می‌داند که درست در چه زمانی باید درباره چه چیزی اظهارنظر کند و شاید به همین دلیل هم، این نماینده مجلس که البته از نظر فرهنگی به اصولگرایان سنتی شبیه است و از نظر سیاسی به اصلاح‌طلبان، توئیتری پر بازدید دارد.

۶- مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شاید از آن دست سیاستمدارانی باشد که از توئیتر ضربه خورد. ماجرای توئیتر جنجالی او چندی پیش از درگذشت‌اش شاید ماجرایی باشد که خیلی‌ها هنوز به یاد دارند. همان ماجرایی که باعث شد خودش وارد عرصه شود و مدیریت‌اش بر صفحه توئیتر را تکذیب کند.

هاشمی رفسنجانی، اما توئیتری داشت و البته دارد که بیشتر به سخنرانی‌ها خاطرات او می‌پرداخت. توئیتری که طرفداران او همچنان آن را دنبال می‌کنند چرا که تصور می‌کنند ممکن است حضور مجازی مردی که در زمان اوج فعالیت سیاسی‌اش نه توئیتری وجود داشت، نه اینستاگرام و نه تلگرامی، حالا و در نبود او چیزی را منتشر کند که اطلاعات نهفته‌ای از خاطرات هاشمی باشد.

7- یکی دیگر اصولگرایانی که حالا به جهت دور افتادن از فضای خبری سیاست، توئیتربازی‌اش بیشتر از قبل گل کرده، غلامعلی حداد عادل است. شاید توئیت‌های او برای مخاطبان این شبکه اجتماعی آنچنان که توئیت‌های مثلاً محمدجواد ظریف مخاطب دارد، مخاطب نداشته باشد اما او سعی کرده با همین تعداد مخاطبی که دارد، حرف‌هایش را به گوش جامعه برساند.

حرف‌هایی در یک دایره وسیع موضوعی که از اظهارنظر درباره کودتای ۲۸ مرداد با این توئیت که «کودتای ۲۸ مرداد درس‌عبرتی همیشگی برای ملت ایران است تا بداند آمریکا مدافع دموکراسی نیست بلکه حامی دیکتاتورهای وابسته به آمریکاست» را دربر می‌گیرد تا تشکر از رامبد جوان، بازیگر و مجری برنامه خندوانه با گفتن «‌از رامبدجوان و برنامه خندوانه برای توجه خاصی که به زبان‌فارسی دارد تشکر می‌کنم.

زبان فارسی نیازمند توجه هنرمندان است. سپاس» و حتی دفاع از فعالیت‌اش در فرهنگستان زبان و ادب پارسی با نوشتن «گاهی در رسانه‌ها به فرهنگستان زبان و ادب فارسی جفا می‌شود و برخی لغاتی که مصوبه ما نیست را به طنز مطرح می‌کنند» هر چند در این بین، بعضی از کاربران توئیتر منتظرند تا از او یک غلط نگارشی بگیرند یا در میان توئیت‌هایش یک کلمه خارج از دایره لغاتی که فرهنگستان آن‌ها تدوین کرده.

۸- اینکه شهیندخت مولاوردی درست در روزهایی که بحث حضور زنان در ورزشگاه بحث داغ روز است، در توئیتر می‌نویسد «ماده ۸۹ منشور #حقوق_شهروندی: حق همه شهروندان، به ویژه‌ #زنان‌ است که به امکانات ورزشی و آموزشی و تفریحات سالم دسترسی داشته باشند» نشان از آن دارد که او خوب می‌داند باید از این شبکه چطور استفاده کند.

اینکه او برای آزادسازی زنان زندانی و جمع‌آوری کمک برای آن‌ها توئیت می‌کند، نشان می‌دهد که از قدرت نفوذ این شبکه اجتماعی قیلتر شده در بین مردم آگاه است و البته اینکه او در پاسخ به وحید یامین‌پور که مطلبی در توئیترش نوشته بود که به گفته مولاوردی در اینستاگرام طعنه زده بود، پاسخ می‌دهد، یعنی اینکه به خوبی این فضا را دنبال می‌کند. فضایی که قطعاً او هم مانند بسیاری از مردم، مجبور است با فیلتر شکن به آن دسترسی پیدا کند.

این، هشت پرده از بعضی سیاستمدارانی بود که اینروزها در توئیتر فعالیت‌ زیادی دارند. بسیاری دیگر از سیاستمداران و نمایندگان مجلس هم هستند که از این شبکه اجتماعی برای رساندن پیام خود استفاده می‌کنند و می‌شد آن‌ها را هم به این لیست اضافه کرد. 

آنچه بیشتر از هر چیز می‌تواند در این روزها برای توئیتربازها جذاب باشد، آمدن سید احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران به این شبکه اجتماعی است؛ مردی که نظرات‌اش در خطبه‌های نماز جمعه و سخنرانی‌ها به گونه‌ای است که شاید حتی خوشبین‌ترین افراد هم تصور نمی‌کردند که او به توئیتر فیلتر شده در ایران بپیوندد. اما ویدئویی که از او درباره حضورش در این شبکه منتشر شد شاید جواب بسیاری را به روشنی داد. ویدئویی که در آن با اظهار اینکه «هیچ‌گاه من روحانیون را از ورود در فضای مجازی باز نداشتم که این فضا یک ابزار پیام رسانی است؛ چرا پیام حق در آن نیاید» می‌گوید: «بر اساس احساس تکلیف و وظیفه وارد فضای شبکه‌های اجتماعی شدم مانند ورودم درفضاهای دیگر تدریس، تبلیغ، تالیف و.. »

حالا، آمدن سید احمد خاتمی را اگر در کنار صحبت‌های محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که به گفته خودش با مجوز کارگروه تعیین مصادیق، دسترسی به تمام سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده را دارد و نیازی به استفاده‌اش از فیلتر شکن نیست، بگذاریم که در توئیترش نوشت «‌خبر اعلام حضور علما و ائمه محترم جمعه در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به گشایش فصل جدیدی در این عرصه کمک نماید» و در جایی دیگر از تلاش‌ها برای رفع فیلتر این شبکه اجتماعی سخن گفت، می‌توانیم به این نتیجه برسیم که دسترسی به توئیتر، که حالا ابزاری برای استفاده سیاستمداران ایرانی شده است، ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور، برای حتی آن‌ها که مجوز کارگروه تعیین مصادق را ندارند هم به راحتی مقدور باشد. (منبع:عصرایران)

رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به آمار سه درصدی استفاده از فیلترشکن در ترافیک اینترنت کشور، اظهار کرد: نگاه دولت کنونی به لیست سیاه فضای مجازی، کوچک نگه داشتن آن است و همچنین فضای مجازی برای گروه‌های سنی و شخصیت‌های متفاوت باید سطح‌بندی شود.

ابوالحسن فیروزآبادی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وجود دو نگاه وایت لیست (لیست سفید) و بلک لیست (لیست سیاه) در فضای مجازی، توضیح داد: برخی ممکن است به امکانات و فعالیت‌ها نگاه وایت لیستی داشته باشد. یعنی همه فضا بسته باشد و تنها یک لیست خاص مورد استفاده قرار گیرد، مانند کره شمالی.

وی ادامه داد: اما برخی ممکن است نگاه بلک لیستی داشته باشند، یعنی فضای مجازی تنها برای بخشی که نامناسب است، بسته می‌شود که نگاه جمهوری اسلامی هم همین است. البته بستگی دارد ما این لیست‌ها را چه طور ببینیم. فعلا در کشور ما، دولت‌هایی که می‌آیند نگاه‌شان به بلک لیست متفاوت است. در دولت کنونی نگاه‌شان به بلک لیست این است که اندازه‌اش حتی‌الامکان کوچک باشد.

دبیر شورای عالی فضای مجازی در ادامه خاطرنشان کرد: ما در سالم‌سازی قائل به سطح‌بندی هستیم. اشتباه است که اینترنت ما برای یک کودک شش ساله و یک دانشمند و خبرنگار یکی باشد. همچنین ما فیلتر را تنها راه حل نمی‌دانیم، البته فیلتر باید وجود داشته باشد کما این که هیچ کشوری نیست که فیلتر نداشته باشد، اما لیست سیاه و سفید و سایز آنها مدنظر است.

فیروزآبادی همچنین بیان کرد: البته تلاش می‌کنیم در مرکز ملی این فضا را ساماندهی کنیم. به همین دلیل اخیرا نامه‌ای را به دادستانی کل زدیم و از کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه درخواست کردیم برای رسانه‌های بزرگ کشور و دانشگاهیان اینترنت مناسب‌تری ارائه شود.

وی با تاکید بر اقدام برای ساماندهیVPN  در کشور از طریق مرکز ملی فضای مجازی، گفت: استفاده ازVPN   مقوله پیچیده‌ای است. بسیاری از نظام‌ها از آن استفاده می‌کنند مانند بانک‌ها در فعالیت‌های اقتصادی، مکاتبات اداری و تعیین هویت. بنابراین نمی‌توانیم به سهولت نسبت به تعطیلی یا ممنوعیت قانونی VPN صحبت کنیم. به همین دلیل به دنبال این هستیم که این فضا ساماندهی شود.

رئیس مرکز ملی فضای مجازی در ادامه تصریح کرد: باید شرکت‌هایی که VPN صادر می‌کنند و یا نحوه‌ی استفاده از VPN توسط ارائه‌دهندگان اینترنت را ساماندهی کرد، به نحوی که استفاده از  VPN‌برای کسانی که باید استفاده کنند، مشکلی نداشته باشد و در مواردی که به ضرر است، اتفاق نیفتد. ما نمی‌توانیم عوارض VPN منفی را به صفر برسانیم، اما می‌توانیم آن را کاهش دهیم.

فیروزآبادی در پایان با اشاره به آمار استفاده از فیلترشکن در کشور بیان کرد: طی دو سال گذشته استفاده از فیلترشکن به شدت کاهش یافته و در حال حاضر میزانی که از فیلترشکن استفاده می‌شود، کمتر از سه درصد ترافیک کشور است.

عضو شورای عالی فضای مجازی بابیان اینکه۷۶درصد مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند، گفت: لازم است سواد اینترنتی مردم را افزایش دهیم تا مهارت‌های لازم برای استفاده از این فضا را داشته باشند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین سعیدرضا عاملی امروز در مراسم سومین همایش ملی فضای مجازی پاک که در سالن همایش‌های غدیر دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، با اشاره به ظرفیت گسترده فضای مجازی اظهار داشت: می‌توان از این ظرفیت در راستای تولید محتوای حوزه‌های علمیه و دسترسی اندیشمندان جهان به این محتوا، استفاده کرد.

وی با بیان اینکه فضای مجازی به فضای رقابتی تبدیل‌شده است، افزود: چگونگی ارائه محتوای دینی در این فضا اهمیت بسیاری دارد، که باید موردتوجه قرار گیرد، همچنین لازم است سواد اینترنتی مردم را افزایش دهیم تا مهارت‌های لازم برای استفاده از این فضا را داشته باشند.

عضو شورای عالی فضای مجازی با تأکید براینکه اینترنت تمام شالوده‌های زندگی ما را فراگرفته است، تصریح کرد: تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی‌بر قرار گرفتن در تراز قدرت‌های سایبری جهان، به این دلیل است.

وی بابیان اینکه 76 درصد مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند، افزود: این در حالی است که 70 درصد مردم آمریکا با سانسور اینترنت موافق‌اند، بنابراین باید استیلای سلطه‌گرایان و کفار بر فضای مجازی برطرف شود.

عاملی استعمار سوم را در استفاده از ابزارها دانست و عنوان کرد: دشمن از تمام تجهیزات برای نابود کردن جمهوری اسلامی استفاده می‌کند و این ابزار زندگی ما را در مسیر زندگی آمریکایی قرار می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: گوگل در سال 2016 درآمد 86 میلیارد دلاری داشته است که هشت برابر کل بودجه آموزش عالی ما‌ست، بنابراین چگونه انتظار داریم که به ما تسلط پیدا نکنند.

عضو شورای عالی فضای مجازی بابیان اینکه خصلت‌های جامعه ایرانی باید موردتوجه ویژه قرار گیرد، بیان کرد: پیشرفت‌گرایی از جمله ویژگی‌های جامعه ایرانی است که در صورت مقابله، مقاومت اجتماعی را به همراه دارد.

وی کرامت و آزادگی را از دیگر شاخصه‌های جامعه ایرانی برشمرد و ادامه داد: احترام به این شاخصه‌ها، از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری می‌کند، برای مثال نباید دائماً درباره فیلترینگ صحبت شود.

عاملی با اشاره به‌ضرورت ایجاد پورتال قدرتمند برای ارائه اندیشه‌های اسلامی، اظهار داشت: فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی با توجه به استفاده سران و مسئولان نظام از این شبکه‌ها، اشتباه است.

وی با بیان اینکه محتوای صوتی و تصویری بخش عمده فضای مجازی را به خود اختصاص داده است، افزود: 29درصد داده‌ها در سال 2013، ویدئو، صدا و تصویر بود که این میزان در سال 2018 به بیش از 89درصد افزایش می‌یابد.

عضو شورای عالی فضای مجازی خاطرنشان کرد: محتوای حوزه علمیه باید از نوشتاری به صورت‌های صوتی و تصویری تبدیل شود، تا تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد.

مسدود بودن سایت های غیراخلاقی و سایت های گروه های تروریستی و برانداز مانند مجاهدین خلق، قاعدتا مورد تایید تمام اقشار جامعه است. اما مسدودسازی یک سری سایت ها سبب شده تا بسیاری از مردم، از مقامات رسمی و سیاسی و دانشگاهی گرفته تا بخش خصوصی و مردم عادی، ناچار به خرید و استفاده از فیلترشکن شوند. سایت ها و سرویس هایی که نه تنها در بسیاری از کشورهای دنیا در دسترس هستند؛ بلکه سرویس های مشابه آنها در ایران باز بوده و معلوم نیست چرا سرویسی با همان کارکرد مسدود شده است.
گسترش حد و حدود فیلترینگ به سایت های پرطرفدار و غیر مبتذل، بدون ارایه توضیحی شفاف درباره دلایل فیلترینگ آنها، بازار فیلترشکن فروش ها را حسابی داغ کرده است. استقبال گسترده از فیلترشکن هم سبب شده تا فیلتر سایت های غیراخلاقی کاملا بی اثر شود و با فیلترشکن، همه بدی ها و خوبی های اینترنت در دسترس باشد.

 کمیته ای فقط برای مسدودسازی
کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، مسوول فیلتر یا رفع فیلتر سایت ها در ایران است. اما عملکرد این کمیته نشان می دهد تمام تمرکز آن روی مسدودسازی هزاران سایت غیر مجاز است و به همین دلیل حتی زمانی که فیلترینگ یک سایت با توجه به سیاست های نظام دیگر موضوعیت ندارد، بازهم خبری از رفع فیلتر آن نیست.
چند مثال بارز در این گزارش نشان می دهد سایت های فراوانی با وجود اقبال مردمی بالا و باز بودن سرویس های مشابه، بدون هیچ دلیل شفافی فیلتر هستند.

 سرویس جذاب اگر این، سپس آن
سایت Ifttt.com خلاصه واژه های IF This Then That است. این سایت با پشتیبانی از سرویس های مشهوری مانند Evernote، فیس بوک، پاکت، توییتر، اینستاگرام، اسپاتیفای، تامبلر، باکس، لینکداین، اسلک، فیدلی، ردیت، ویکیپدیا، فلیکر، یوتیوب، جیمیل، دراپ باکس و ترلو این امکان را به مخاطبان می دهد که بتوانند میان این شبکه ها ارتباط ایجاد کرده و در زمان بسیار کم تر و به راحتی، فعالیت های خود را در این شبکه ها سامان ببخشند.این شبکه در ایران طرفداران زیادی داشت و تا همین اواخر نیز امکان استفاده از آن وجود داشت. اما ناگهان و بدون هیچ توضیحی این سایت فیلتر شد تا ایرانی ها برای استفاده از این سرویس کاربردی، ناچار شوند سراغ فیلترشکن بروند.

قیچی کوتاه کننده
شاید شما هم این تجربه را داشته باشید که رییس شرکت تان از قیافه یک نفر خوشش نمی آید و بدون هیچ دلیلی رفتارش با او متفاوت و زننده است.
قضیه فیلتر شدن سایت کاربردی و بی خطر!  tinyurl.com به عنوان یکی از سرویس های کوتاه کننده لینک سایت ها هم شبیه رفتار همین آقای رییس است. در حالی که سرویس های معروف کوتاه کننده لینک، باز و قابل استفاده هستند، اما این سایت مورد پسند کمیته فیلترینگ قرار گرفته است.

 پیام رسان مغضوب
ازبین 10ها پیام رسان فعال در دنیا، WeChat مورد غضب اعضای کمیته تعیین مصادیق مجرمانه قرار گرفته است.
به نظر نمی رسد WeChat  نسبت به دیگر پیام رسان هایی که در ایران فعال هستند، مشکل بیشتری داشته باشد. اما در اوج انتقادات به فعالیت پیام رسان های خارجی، این نرم افزار به عنوان نخستین قربانی فیلتر شد، اما بعدا که فعالیت پیام رسان ها ادامه یافت، کسی برای رفع فیلتر آن تلاش نکرد.

 فیلتر جست وجوگر کشور دوست و همسایه
دو سالی است که وزارت ارتباطات وعده حضور موتور جست وجوگر محبوب روس ها (Yandex) را در ایران می دهد. گاهی اعلام می شود این شرکت در ایران دفتر می زند و وقتی دیگر گفته می شود در حال راه اندازی سرویسی به زبان فارسی است.
با وجود تمام تبلیغاتی که از این خبرها برای یاندکس شده است، سایت انگلیسی این شرکت به نشانی
 yandex.com در ایران فیلتر است و معلوم نیست چرا با وجود باز بودن موتورهای جست وجوگر آمریکایی مانند گوگل و بینگ و یاهو، این سایت روسی مسدود شده است.

 سرویس محبوب خانم های ایرانی
هنگام تهیه اطلاعات این گزارش، بسیاری از همکاران و دوستان خانم از من خواستند حتما نسبت به فیلتر سرویس Pinterest اعتراض کنم.
پینترست یک شبکه اجتماعی با تکیه بر انتشار محتوای تصویری است. اما تفاوت آن با اینستاگرام در این است که جست وجو و مشاهده محتواها، بیشتر براساس موضوع محتوا و علاقه کاربر است نه اشخاص منتشرکننده آن. همچنین این شبکه قدرت برندسازی بیشتری نسبت به اینستاگرام دارد.
با این حال ظاهرا مسوولان فیلترینگ کشور معتقدند پینترست خطراتی دارد که در اینستاگرام این خطرات وجود ندارد.

 شما را با Medium کاری نباشد
سایت medium.com هم از آن دسته سرویس هایی است که رقبای آن در ایران اجازه فعالیت دارند.
Meduim یک پلات فرم وبلاگ نویسی است که برای خواندن اخبار و مقالات و محتواهای گوناگون نیز کاربرد دارد.
 WordPress به عنوان یک پلات فرم مشابه و مشهور، در ایران فعال است اما معلوم نیست چرا قرعه محدودیت به نام Medium درآمده 
است.

عضویت گسترده مقامات در شبکه اجتماعی مسدودشده
رییس جمهور و وزرا و نمایندگان مجلس، نمایندگان طیف های مختلف سیاسی از اصول گراهای تندرو تا اصلاح طلبان رادیکال، برخی از مدیران صدا و سیما و البته نهادهای رسمی مانند دفتر رهبری و شهرداری تهران، نه تنها در شبکه اجتماعی توییتر عضو هستند؛ بلکه مخاطب بسیاری از آنها، صرفا ایرانیان داخل کشور است. با این وجود، این پلات فرم اظهار نظر و گفت وگو در ایران فیلتر است.
 

عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: آموزش و پرورش باید به هر طریقی جلوی ورود پیام‌رسان‌های خارجی به مدارس را براساس ابلاغیه قانونی بگیرد؛ متأسفانه شاهدیم معلم، دانش‌آموز را مکلف می‌کند تا تکالیف خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی دریافت کند.

به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ رسول جلیلی در برنامه‌ای تلویزیونی درباره «الزامات جدید مصوب شورای عالی فضای مجازی برای فعالیت شبکه‌های اجتماعی در کشور» با بیان اینکه آنچه تحت عنوان الزامات فعالیت شبکه‌های اجتماعی در جلسات اخیر شورای عالی فضای مجازی مطرح شده از تابستان مطرح بوده است، اظهار کرد: در واقع این الزامات دنبال مهاجرت از وضع موجود به سمت مطلوب است و و در این فاصله زمانی دنبال ایجاد آمادگی در سطح دولت، دانشگاه‌ها و صنعت بودیم.

امکان تولید و مالکیت پیام‌رسانهای بومی

وی با اشاره به اینکه مالکیت، تولید و میزبانی شبکه‌های پیام‌رسان‌های اجتماعی باید داخلی باشد تا قادر به اعمال سیاستهای تدوین شده برای آنها باشیم، ابراز کرد: گمان می‌کنیم با توجه به صنعت موجود و نخبگان کشور، قطعاً امکان تولید و مالکیت داخلی پیام‌رسانها را داریم؛ با تجربه‌ای که از پروژه‌های مختلف در زمینه خدمات الکترونیکی نظیر کارت سوخت داریم، قطعا می‌توانیم تولید و میزبانی را در داخل کشور داشته باشیم.

این کارشناس فضای مجازی درباره الزامی که شورای عالی فضای مجازی برای ادامه فعالیت شبکه‌های خارجی در فضای مجازی ایران وضع کرده است نیز گفت: این مصوبه در ارتباط با مورد خاصی مطرح شد که همه اعضا به این نتیجه رسیدند اتفاقات خیلی بدی در بستر یک پیام‌رسان می‌افتد و هیچگونه مسئولیتی برای انتقال محتوا در آن وجود ندارد.

جلیلی افزود: در این پیام‌رسان که بسیار فراگیر بین مردم کشور است، گاهی شاهدیم هر کسی شایعه و دروغی نسبت به شهروندان و مسئولان نشر می‌دهد و قوه قضائیه هم که باید صیانت از حریم و حقوق شهروندان را داشته باشد، دستش بسته است.

وی با بیان اینکه در این راستا قرار شد تا هر کسی تولید محتوایی از طریق پیام‌رسان مورد نظر انجام می‌دهد، حداقل مسئولیت تولیداتش را به واسطه سیم‌کارتی که در اختیار دارد بپذیرد، گفت: چنین اقدامی با توجه به وجود بیش از 10 میلیون سیم‌کارت ناشناس و گمنام در کشور، صورت می‌گیرد.

این عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی همچنین در ارتباط با وجود نماینده حقوقی پیام‌رسانها و شبکه‌های اجتماعی خارجی فعال در کشور هم تصریح کرد: این موضوع طرحی است که در دستور کار شورای عالی فضای مجازی قرار گرفت و کلیات آن در جلسه قبل با اجماع اعضاء تصویب شد اما با تصویب جزئیات می‌توانیم قوانین جدید را از طریق روزنامه رسمی منتشر کنیم.

وی با تأکید بر اینکه چهار سالی می‌شود حلقه مفقوده شبکه ملی اطلاعات را داریم، متذکر شد: این شبکه که قرار است تضمینی بر دسترسیهای ما به شبکه باشد و در شرایطی که اگر اینترنت را روی ما بستند، بتوانیم ارتباطاتمان را حفظ کنیم؛ نیمی از پهنای باند خریداری شده کشور در حال حاضر صرف پیام‌رسانهای خارجی می‌شود به این شکل که پیامها ابتدا باید به سرورهای خارج از کشور برود و بعد به سمت مقصد که ممکن است کاربری در فاصله نیم‌متری ما هست، بازگردد.

آموزش و پرورش جلوی ورود پیام‌رسانهای خارجی به مدارس را بگیرد

این کارشناس فضای مجازی با درخواست از وزارت آموزش و پرورش و تمامی دست‌اندرکاران نظام آموزشی کشور نظیر شورای عالی آموزش و پرورش متذکر شد: به هر طریقی شده جلوی ورود پیام‌رسانهای خارجی به مدارس را بگیرید؛ در این زمینه قانون وجود دارد و ابلاغ کردیم که استفاده از پیام‌رسانهای خارجی بین دانش‌آموزان با سیستم تحصیلی، اولیا و مربیان و دانش‌آموزان با دانش‌آموزان ممنوع است اما متأسفانه امروز شاهد هستیم معلم، دانش‌آموز را مکلف می‌کند تا تکالیف خود را از طریق شبکه اجتماعی دریافت کند.

وی افزود: به بهانه تکلیف، کودک را وارد شبکه اجتماعی می‌کنیم و در معرض مخاطرات فضای مجازی قرار می‌دهیم؛ علی‌رغم اینکه زمانی با چنین رویه‌ای برخورد می‌شد و والدین برای اینکه کودکانشان از این فضا به دور باشند هر کاری می‌کردند اما الان به امر معلم این اتفاق می‌افتد و این موضوع فاجعه علمی است.

جلیلی با بیان اینکه کوتاهیهای صورت گرفته در زمینه توسعه پیام‌رسانهای داخلی مدارس با وجود تمامی توانمندیها، موجب شده تا این فضا به وجود آید، گفت: اما ظاهراً عزم و همت توسعه این بخش وجود ندارد.

وی همچنین یکی از بخشهای فعال و صاحب‌نظر در عرصه مقابله با مخاطرات فضای مجاری را کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه دانست که اصلی‌ترین نهاد در این زمینه است اما به نقل از دبیر این کمیته شنیده می‌شود که بعضی اوقات، جلسات این شورا به حد نصاب نمی‌رسد و حتی در برخی جلسات اختلاف‌نظرهایی بر سر موضوعاتی به وجود می‌آید که مقابل هنجارها و مسائل ایرانی اسلامی ماست.

ناحساس بودن ایران به فیلترشکن و VPN

این عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه مسائل بزرگ و پیچیده‌ای در قالب فعالیتهای این کمیته و ارکان ملی فضای مجازی وجود دارد که باید به داد آن برسیم، اذعان کرد: یکی از موضوعات مهم حال حاضر، فیلترشکن و VPNها هستند.

وی با تأکید بر اینکه هیچ کشوری به اندازه ما در دنیا نسبت به فیلترشکن ناحساس نیست و ما آن را رها کرده‌ایم، تصریح کرد: به هر طریقی شده و هرجا توانستیم داد و فریاد خودمان را زده‌ایم؛ اگر بخشهایی نظیر سفارتخانه‌ها و بانکها به آن نیاز دارند باید بیایند و درخواست VPN قانونی دهند.

شناخت کافی از ناامنی شبکه‌های اجتماعی وجود دارد

در ادامه این برنامه رضا تقی‌پور؛ وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز درباره الزامات فعالیت شبکه‌های اجتماعی در کشور اظهار کرد: با وجود ظرفیت و استعدادهای فراوان در کشور می‌توانیم پیام‌رسانهایی بومی داشته باشیم؛ سیاستهای تصویبی شورای عالی فضای مجازی شامل حفظ و صیانت از هویت دینی و ملی، اعتمادسازی و صیانت از حریم خصوصی، توسعه و تسهیل تولید محتوای داخلی، امکان ذخیره‌سازی اطلاعات داخل کشور (داده‌های حجیم) و نهایتا اینکه سیاستها بتوانند قابلیت پیشگیری از جرائم و اعمال قوانین کشور را داشته باشد.

وی درباره ضرورت انتقال داده‌ها به داخل کشور گفت: کاربران در حال حاضر یک بار هزینه اینترنت می‌پردازند در صورتیکه داده‌های آنها در مراکز داده کشورهای کانادا، امریکا و دیگر کشورها ذخیره می‌شود و کاربر باید مجدداً هزینه‌ای بپردازد تا اینکه بتواند داده‌های خودش را دریافت کند.

تقی‌پور گفت: وقتی مراکز داده در داخل کشور باشد، باعث فراهم شدن اشتغال در داخل کشور می‌شود و از نظر اقتصادی هم صرفه‌هایی را به همراه خواهد داشت و پهنای باند به درستی مصرف خواهد شد.

برگزاری کُند جلسات شورای عالی فضای مجازی

وی افزود: خوشبختانه امروز شناخت کافی از ناامنیها و جرایم و تخلفات موجود در فضای شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسانهای خارجی وجود دارد و مدیریت آن در لایه‌های مختلف و با فراهم شدن شبکه ملی اطلاعات و تشکیل زیرساختهای لازم قابل انجام است.

این عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسانهای خارجی تصویری که از خودشان نشان داده‌اند، نقض حریم خصوصی است که در ابتدای ورود به فضای آنها شاهد آنها هستیم و اینکه می‌گوییم نماینده حقوقی این پیام‌رسانها باید در داخل کشور باشد به این دلیل است که بعد از اثبات جرم نماینده حقوقی باید پاسخگو باشد که این مدیریت هنوز هم مبهم مانده است.

وزیر اسبق ارتباطات گفت: بسیاری از مواقع تصمیمهایی که گرفته شده است کارشناسانه و براساس منافع ملی نیست اما اساساً تدبیر مقام معظم رهبری در تأسیس شورای عالی فضای مجازی این بود که مسیر کوتاه و مدیریت یکپارچه اعمال شود.

وی خاطر‌نشان کرد: اما در عمل با کندی روال و اختلاف‌نظرها، تشکیل جلسات در فواصل زمانی طولانی مدت روبه‌رو هستیم که باعث شده بسیاری دستورات کار انجام نشده و پشت نوبت روی هم جمع شود.

تقی‌پور اشاره‌ای هم به وضعیت شبکه ملی اطلاعات داشت و ابراز کرد: شبکه ملی اطلاعات پنج ساله شد در حالیکه براساس قانون برنامه پنجم قرار بود بالای 60 درصد خانوارها را تا پایان این برنامه پوشش دهد؛ اکنون برنامه پنجم توسعه تمام شده و دستگاه‌های نظارتی نظیر مجلس باید گزارشی از تحقق بندهای تکلیفی مواد 46 و 47 برنامه پنجم ارائه کنند.

دادستان کل کشور گفت: گرچه وزارت ارتباطات درخصوص فیلترشکن ها اقدامات خوبی انجام داده اما این اقدامات کافی نیست.

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام محمدجعفر منتظری در حاشیه نشست «پی جویی موثر و کارآمد جرایم سایبری» در جمع خبرنگاران گفت: برخورد با جرایم رایانه ای از وظایف پلیس فتا و دادستان ها است و این دو بخش باید هماهنگی های لازم را با هم داشته باشند.

به گفته وی، این دومین همایش با حضور دادستان های سراسر کشور با موضوع برخورد با جرایم رایانه ای بود که با همکاری پلیس فتا برگزار شد.

وی گفت: با توجه به اهمیت فضای مجازی باید این مهم ساماندهی شود در این خصوص با سردار استری مطالبی که لازم بود را مطرح کردیم و مطالبی را به همکاران در سراسر کشور منتقل کردیم و از دستگاه های ذی ربط به جد خواستیم که ما را کمک کنند و وظایفشان را انجام دهند تا از این فضا به نحو احسن استفاده شود و فعالیت ها در این خصوص سازمان یافته باشد.

منتظری اظهار داشت: بانک مرکزی وظیفه دارد نظارت های خود را افزایش دهد تا جلوی سوء استفاده را بگیرد ما هم در دادستانی با همکاری پلیس فتا اقدامات لازم را انجام می دهیم تا جلوی سوء استفاده های احتمالی را بگیریم.

دادستان کل درباره استفاده از فیلترشکن ها گفت: وزارت ارتباطات کارهای خوبی در این زمینه انجام داده است اما از نظر من فعالیت های این وزارتخانه قابل قبول نیست و الان در مرحله ای هستیم که برخی از وزرا به خاطر فعالیت هایی که در فضای مجازی انجام می شود صدایشان در آمده و خواستار رسیدگی بیشتر هستند.

وی درباره مدلینگ ها نیز گفت: ما تابع قانون هستیم در کارشناسی ها هرچه برای مجرمان رایانه ای انجام می شود همان را انجام می دهیم.

فرمانده نیروی انتظامی: امیدواریم خلاهای قانونی همکاری بین پلیس و دادستانی برای برخورد با مشکلات سایبری حل شود

سردار حسین اشتری نیز در جمع خبرنگاران گفت: این جمع تعامل خوبی را که بین پلیس فتا و دادستانی هست را نشان می دهد و امیدواریم خلاهای قانونی که دراین رابطه وجود دارد برطرف شود.

وی گفت: پلیس وظیفه دارد تا با کسانی که به حریم خصوصی دیگران ورود می کنند برخورد کند. باید فضایی فراهم کنیم که سوء استفاده ها به حداقل برسد. در جلسات متعدد که با کمیسیون مصادیق مجرمانه بوده و با ریاست دادستان کل کشور برگزار شده، موضوعات را دنبال می کنیم تا به نتیجه برسد و مواردی مطرح شده که باید از آنها جلوگیری شود.