مدیراجرایی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با بیان اینکه مشتریان از طریق شبکه‌های اجتماعی جذب سایت سکه ثامن شده‌اند گفت: این سایت پنج ستاره نبود که سطح کاملی از اعتماد را تداعی کند بلکه فقط دو ستاره داشت.
برخی مخاطبان که از مالباختگان شرکت تجارت الکترونیک ثامن معروف به سکه ثامن بودهاند و به دلیل اعتماد به نماد ، اعتماد الکترونیکی سکه ثامن که از توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به این سایت داده شده، اقدام به معامله در این سایت کرده‌اند با طرح سوژه‌هایی با عنوان «لزوم بازخواست وزارت صمت برای اعطای نماد دو ستاره به طلای ثامن»، «کلاهبرداری از طریق سایت‌های مجوز دار اینترنت» خواستند تا علت ارائه این نماد به سایت و فردی که اقدام به کلاهبردای کرده است را پیگیر شود. پیش از این هم مالباختگان این شرکت در سامانه فارس من خواستار پیگیری پرونده و استرداد اموال شده بودند.
در این رابطه گفت‌وگویی با فردوس حاتمی مدیر اجرایی نماد اعتماد مرکز توسعه تجارت الکترونیکی انجام شده که در ادامه می‌خوانید:
فارس: نماد اعتماد الکترونیکی چگونه به سایت سکه ثامن داده شده است؟
حاتمی: نماد الکترونیکی کسب و کار اینترنتی sekehsamen به استناد مجوز اتحادیه زرگران شهرستان بناب آذربایجان شرقی به شماره مجوز 045546570، تاریخ صدور 95.9.13 و تاریخ انقضا 1400.9.13 پس از استعلام اطلاعات هویتی، صلاحیت فردی، عدم سوء پیشینه و تکمیل فرآیند ارزیابی و تایید آن در تاریخ 96.4.7 برای فروش طلا و جواهر اعطا شد. لازم به یادآوری است، طبق دستورالعمل اعطای نماد، فروش طلا و جواهر به صورت اینترنتی منوط به داشتن مجوز از اتحادیه فیزیکی مرتبط است.
اما این سایت علاوه بر فروش طلا، اقدام به فروش سکه نیز در مقطعی نموده بود که به دلیل تخلف فروش سکه در تاریخ 97.6.4 از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی تذکر گرفت و بنا به بررسی انجام شده این سایت در آن مقطع زمانی اقدام به اصلاح موارد مرتبط با فروش سکه نمود و فعالیت کاری خود را با فروش طلای آب شده و انس طلا اصلاح نمود. فروش اینترنتی سکه بنا به مصوبه شورای عالی پول و اعتبار غیر مجاز است.
این در حالی است که همزمان با تخلف سایت مذکور در خصوص فروش اینترنتی سکه برخی سایت‌های دیگر هم این تخلف را مرتکب شده بودند که پس از اخطار، رفع تخلف کردند و دیگر هیچ گاه به آن کار مبادرت نورزیده‌اند.
فارس: یعنی به این ترتیب معتقدید مقصر اصلی خریداران بودهاند؟ و هیچ قصوری متوجه مرکز توسعه تجارت الکترونیکی نیست؟
حاتمی: در پاسخ به این سوال باید گفت، در هر معامله ای که صورت می پذیرد، فرد خریدار باید ریسک هایی که متوجه مورد معامله می شود را شناسایی نموده و بر اساس محاسبه ریسک اقدام به سرمایه گذاری کند.
سرمایه گذاری در طلا به دلیل نوسانات قیمت طلا، علی القاعده ریسک پذیری بیشتری را می طلبد. در این زمینه خرید طلا و امانت گذاشتن آن نزد فروشنده پر ریسک ترین رویه معامله است. این نکته حائز اهمیت است که هیچ کدام از افرادی که وارد معامله با سایت سکه ثامن شده اند، به این نکته که در پروفایل نماد درج شده و از سال 89 تاکنون در منظر دید عموم قرار گرفته توجه ننموده اند که: «مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، با اعطای نماد اعتماد الکترونیکی هویت صاحب و محل فعالیت کسب و کارهای اینترنتی را احراز می‌نماید. مسئولیت صحت فعالیت کسب و کار اینترنتی و کلیه محتوای منتشر شده در وب سایت بر عهده صاحب کسب و کار اینترنتی می باشد. دارنده نماد اعتماد الکترونیکی، تحت نظارت دستگاه های مسئول، ملزم به رعایت قوانین و مقررات مندرج در تعهدنامه نماد می باشد.»
شواهد گویای آن است که تعداد کثیری از این مشتریان از طریق پیام رسان‌ها و یا شبکه‌های اجتماعی به این سایت هدایت شده‌اند و صرفا وجود نماد موجب اعتماد مردم نشده است. در حالی که در متن پروفایل لوگوی نماد اعتماد هر سایت، حوزه مسئولیت مرکز توسعه تجارت الکترونیکی موکدا مشخص شده است.
لازم به یادآوری است نماد اعطا شده به سکه ثامن پنج ستاره نیست که سطح کاملی از اعتماد را تداعی نماید. این کسب و کار نماد دو ستاره داشته که تعریف و جایگاه آن مشخص است.
همچنین، اعتماد تعریف دارد و ما گفته ایم به چه چیزی اعتماد کنید، در نماد اعتماد دو ستاره ما موارد زیر را مورد توجه قرار داده ایم:
۱- اینکه مالک سایت دقیقا شخصی است که اظهار شده است. ۲- مکان تایید شده کسب و کار دقیقا کجاست. ۳- آیا فعالیت سایت بر اساس مجوزهای قانونی است. ۴- محدوده فعالیت این کسب و کار در چه حوزه ای است. ۵- و اینکه تراکنشهای سایت در بستر امن ssl انجام می شود.
این موارد توسط دستگاه های مسئول بررسی و نظارت می شود.
حال در نظر گرفتن سایر موارد خرید و فروش بر عهده خریدار و فروشنده است. مانند تمامی کسب و کارهای دیگری که در کشور فعالیت میکنند. خریدار و فروشنده خود باید تصمیم بگیرند، در معامله باید چه نکاتی را توجه کنند تا ریسک معامله کاهش یابد برای این منظور روش‌های مختلف وجود دارد که شناخته شده هستند.
به عنوان مثال برخی خریداران پرداخت در محل را انتخاب می کنند تا پس از دریافت کالا و اطمینان از دریافت آن، مبلغ را پرداخت نمایند و گروهی دیگر قبل از دریافت کالا پرداخت آن را انجام می دهد. در موضوع کسب و کار سکه ثامن خریداران، پول را پرداخت کرده و بعضا کالا را به امانت نزد این کسب و کار قرار می‌دادند. این روش قاعدتا بسیار پر ریسک است و در اتفاق پیش آمده نیز بخشی از کسانی که از این کسب و کار شکایت داشته‌اند بیان کرده اند که پول یا کالای ایشان مدت‌ها نزد این شرکت به امانت بوده است.
فارس: بعد از مشاهده تخلف در سال 96 چگونه موضوع به مردم اطلاع رسانی شد؟ اگر سندی مبنی بر اطلاع رسانی موجود است را ارائه بفرمایید.
حاتمی: بسیاری از کسب وکارهای اینترنتی ممکن است تخلف داشته باشند، بر اساس نوع و سطح تخلف با آنها برخورد خواهد شد و در صورتی که تخلف سطوح پایین تکرار شود و یا تخلف سطح 4 رخ دهد، نماد اعتماد کسب وکار تعلیق خواهد شد. این تخلفات در سامانه اینماد ثبت شده و قابل انتشار نیست. لازم به ذکر است ایشان اقدام به رفع تخلف نموده است.
فارس: چرا بعد از مشخص شدن تخلف، سایت را فیلتر نکردید؟
حاتمی: همانطور که می دانید فیلتر کردن یک کسبوکار آخرین برخورد قهری است که می تواند با فعالیت آن صورت گیرد.
فیلترینگ توسط کمیته مبارزه با مصادیق مجرمانه انجام می شود و سازوکارهای خاص خود را دارد. لازم به ذکر است فیلتر کردن یک کسب وکار نمیتواند راهکار قطعی برای توقف فعالیت سایت باشد.
فارس: پس اگر به عنوان مثال درجه تخلف 3 رخ دهد چه اقدامی باید صورت بگیرد؟
حاتمی: در صورتی که وقوع تخلف سطح 3 در وب سایت کسب وکار محرز شود اخطار تعلیق ارسال شده و 24 ساعت برای رفع آن فرصت داده می شود.
فارس: شما می‌فرمایید که ردی از معامله سکه مشاهده نشده اما اگر همین الان سایت مذکور را باز کنید در قسمت آیتم «درباره طلای ثامن» می‌خوانید که «تجارت الکترونیک ثامن دروازه تجارت الکترونیکی را در زمینه تجارت و خرید و فروش آنلاین انواع سکه‌های بهار آزادی، سکه امامی 86، سکه نیم، سکه ربع بهار، سکه گرمی و همچنین طلای آب شده به روی تمام هموطنان باز نموده و خدمات مرتبط را در این عرصه به تمام هموطنان بدون هیچ محدودیت مکانی و جنسیتی در راستای کارآفرینی به بهترین شیوه ممکن ارائه می‌نماید» پس چگونه است که می‌فرمایید ردی از معامله سکه مشاهده نشده است؟
حاتمی: برخی از کسب وکارها ممکن است راهنما یا قوانین خود را اصلاح ننمایند. کارشناسان نظارت، بخش خرید و محصولات را کنترل می نمایند. وجود کلمات مربوط به سکه در «درباره ما» نمیتواند به تنهایی ثابت کننده فروش سکه باشد. برای اثبات این مهم لازم است مدارک و مستندات قویتری ارائه شود.
فارس: ظاهرا رفع تخلف نکرده است زیرا بهرحال معاملات انجام می‌شده و همانطور که گفتم در قسمت درباره طلای ثامن در سایت هم این توضیح ارائه می‌شود که این سایت فعالیت در حوزه سکه را دارد و سایت خود را با معامله طلا و سکه معرفی می‌کند پس چرا ناظران شما این موضوع را نادیده گرفته‌اند؟
حاتمی: بر اساس ارزیابی دوره ای ما اقدام به رفع تخلف نموده است و از فروش سکه به طلای آب شده اقدام نموده است.
همچنین صاحب امتیاز این کسب وکار بنظر می رسد از طریق بسترهای دیگر نظیر اینستاگرام و کانال های متعدد تلگرامی اقدام به فروش نموده است. از این رو معاملات صرفا از طریق وب سایت انجام نمی شده است.
فارس: در این باره ناظران شما چه اقدامی انجام می‌داده‌اند؟
حاتمی: در نظارت های دوره ای، کارشناسان اخطار تخلف فروش سکه به این کسب و کار داده اند و این شرکت رویه خود را اصلاح نموده است.
مطابق با دستورالعمل کمیته نظارت بر کسب و کارهای اینترنتی، نظارت ابعاد مختلفی دارد از جمله نظارت بر مدل کسب و کار، قانونمندی فروش کالا و خدمات، نظام پرداخت اینترنتی، روش توزیع کالا و شاخصها اعطای مجوز که برای هر کدام از بخش ها نهادهای نظارتی مختلفی مسئول هستند.
شاخص‌های اعطای نماد بر عهده مرکز بوده است که در فرآیند اعطا و نظارت شاخص‌های هویتی مالک، مکان کسب و کار و مجوز کسب و کار بررسی و تایید شده است.
در رابطه با مدل کسب کار، مسئولیت نظارت بر عهده نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات بوده و همچنین در بخش نظام پرداخت اینترنتی مسئولیت بر عهده بانک مرکزی است.
خاطرنشان می‌کنم، شکایت بدون پاسخ از سوی کسب و کار و یا تخلفات اعلام شده‌ای نیز از سوی مشتریان این کسب و کار تا قبل از شهریور ماه سال جاری و تعلیق به مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ارجاع نشده است.
فارس: بنابراین بر اساس گفته‌های شما هیچ اعتمادی به نماد اعتماد الکترونیکی نمی‌توان داشت بخصوص اگر نماد کم ستاره باشد؟
حاتمی: پاسخ این سوال را باید با سوال داد. اینکه تعریف شما از اعتماد چیست؟ ما چه حوزه‌ای از اعتماد را پوشش می‌دهیم؟ سطح اعتماد اعلام شده توسط ما چقدر بوده است؟ ایا ما ادعا کرده‌ایم که این سایت نماد اعتماد پنج ستاره داشته است یا اینکه نماد ایشان دو ستاره است؟ تعریف ستاره‌های نماد چیست؟ نماد دو ستاره به چه معنی است؟ اصولا در معاملات تجاری جایگاه و مسئولیت‌های طرفین معامله چگونه است؟ خریدار و فروشنده در معاملات تجاری چگونه باید ریسک‌های خود را مدیریت کنند؟ سازمان مجوز دهنده تا چه حد مسئول مدیریت ریسک معاملات میان خریدار و فروشنده است؟ در سایر کشورها اعتماد چگونه تعریف شده است؟
تا زمانی که پاسخ سوالات فوق را نداشته باشید نمی توانید بگویید نماد اعتماد کارکرد خود را ایفا ننموده است. ما در بخش اولیه این گزارش، به صورت مشخص جایگاه نماد و مسئولیت دستگاه های مختلف را تعریف کردیم. همچنین اینکه خریداران و فروشندگان نیز خود می بایست به چه نکاتی توجه داشته باشند.
در نماد کسب و کارهای اینترنتی می بایست به خوبی فرهنگ سازی شود و حیطه مسئولیتها و اعتماد برای مصرف کنندگان تبیین گردد. همچنین با رتبه بندی مناسب کسب و کارها، آگاهی مصرف کنندگان را در خریدهای اینترنتی افزایش دهیم و نیز خریداران می بایست در هنگام خریدهای اینترنتی و معاملات تجاری خود، از قوانین و قواعد تجارت تا حد لازم اطلاع کافی را داشته باشند.
