ناگفته‌هایی از تلکام سیزدهم
پریسا خسروداد - برگزاری نمایشگاه های تخصصی، اصولا یکی از بارزترین نمادهای تبلور در حوزه های مختلف اقتصادی به شمار می رود و در عین حال که فرصت های مناسبی را برای صاحبان صنایع و ارایه دهندگان خدمات فراهم می کند، قادر است، ویترین زیبایی را به منظور کسب بازارهای احتمالی در داخل و خارج کشور را به نمایش بگذارد.
در این راستا، سیزدهمین دوره نمایشگاه بین المللی صنایع مخابرات و اطلاع رسانی(تلکام 2012) به تاریخ 24 الی 27 آبان ماه سال جاری، مصادف با 14 الی 17 نوامبر، در محل دایمی نمایشگاه های تهران و با حال و هوایی بسیار متفاوت برگزار شد. برگزاری سیزدهمین دوره تلکام را مطابق رسم هر سال، شرکت پالار سامانه با مدیریت عاملی لادن ملکی، به عهده داشت و برخلاف خواهرخوانده اش، یعنی همان الکامپ، خبری از کشمکش و سنگ پرانی های مدعیان متعدد برگزاری نمایشگاه که همانا فعالان بخش خصوصی در تشکل های مختلف را تشکیل می دهند، نبود. البته به نظر می رسد که بر خلاف الکامپ، که همواره مدعیان اش بر سر برگزاری آن، آمد و رفت ها به شرکت سهامی بین المللی نمایشگاه های ج.ا.ا می کنند و ساعت های متمادی در پشت درهای بسته و نیمه باز به مذاکراه می نشینند و سرانجام دست پر و شاید هم دست خالی به صنف خود بازمی گردند، شرکت پالارسامانه، قادر است به دور از ضوابط مشخص و شفافی، برگزاری نمایشگاه مخابرات را به عهده بگیرد و البته خم هم به ابرو نیاورد(!)
بر این اساس، سیزدهمین دوره نمایشگاه تلکام، با حضور 185 شرکت ایرانی و 22 شرکت خارجی در بیش از 25 هزار و 600 متر مربع فضای نمایشگاهی برگزار شد. در این نمایشگاه، بیش از 22 شرکت خارجی از هشت کشور آلمان، انگلستان، ایتالیا، چین، سوئیس، کانادا، کره جنوبی و لهستان حضور داشتند. علاوه بر این شرکتهای زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، کارخانجات تولیدی بخش های خصوصی و دولتی، دانشگاه‌های صنعتی کشور، سایتهای خبری مرتبط و نشریات وابسته به صنایع مخابرات نیز بخش دیگری از بدنه نمایشگاه تلکام را تشکیل می دادند.
در این نمایشگاه، 22 گروه موضوعی حضور داشتند که در میان اهم آنها می توان به انواع کابل های مخابراتی و آنتن ها، تجهیزات ارتباطات ماهواره ای، تجهیزات سنجش و اندازه گیری صنعت مخابرات، تکنولوژی اس ام اس، تکنولوژی ارتباطات ماهواره ای و تکنولوژی سوییچینگ اشاره کرد. در این میان، تجهیزات وایرلس، سیستم های دریافت و ارسال ماهواره ای، سیستم های گویای ارتباطی، نرم افزارها و سخت افزارهای مخابراتی، تجارت الکترونیک و سیستم های پیجینگ از دیگر گروه های کالایی تلکام است.
گفتنی است، سیزدهمین نمایشگاه تلکام از ساعت 9 الی 14 میزبان بازدیدکنندگانی بود که می بایست اقدام به خرید بلیت می نمودند. در این نمایشگاه، 27 کارگاه آموزشی برگزار شد که محل برگزاری آنها را به طور عام سالن های 12 و 8 تشکیل می دادند.
• تلکام ایرانی با چاشنی اکو
چنانچه تلکام سیزدهم را تلکامی کاملا متفاوت از دوازده دوره گذشته بدانیم، چندان هم بیراه نگفته ایم. به عبارت دیگر، حتی هوای بارانی و ترافیک 18 ساعته اتوبان چمران در روز افتتاح این نمایشگاه و سرایت آن به روزهای بعدی، بیانگر این واقعیت بود که حال و هوای تلکامی که در حال برگزاری است، از جنس دیگری است.
به عبارت دیگر، تلکام سیزدهم در حالی برگزار شد که در فاصله اندکی از افتتاح این نمایشگاه، بنا به مصوبه دولت، واردات گوشی تلفن همراه و لپ تاپ در کنار سایر اقلام دیگری از لوازم الکترونیکی، ممنوع اعلام شد و به همین منظور، ناگهان بازار جهش قابل توجهی را تجربه کرد که نتیجه آن، وارد آمدن شوک عمیقی به دست اندرکان عرضه و تقاضا بود. ابلاغ این مصوبه، با چنان بازتاب گسترده ای در روزهای برگزاری نمایشگاه همراه بود که به جرات می توان گفت، به پایه اصلی صحبت های رد و بدل شده در میان مردم و مسولان تبدیل شده بود. در این خصوص می توان به اظهارات وحیدصدوقی، مدیرعامل همراه اول اشاره کرد که گرچه از نظر موضوعی تازگی نداشت، اما تعجب اصحاب رسانه را برانگیخت.
وی طی یک نشست خبری، اعلام کرده بود که به زودی اولین گوشی ایرانی با سیستم عامل اندرویید فارسی و نرم افزارهای جانبی داخلی تولید و تا سه ماه آینده به بازار عرضه می شود. اظهارات مرد اول همراه اول، از این روی شگفت انگیز بود که به طور منطقی توقع آن می رفت که ساخت و تولید گوشی و حواشی مرتبط با آن، معمولا توسط تولیدکنندگان تجهیزات ارتباطی و یا کارخانه های مخابراتی به زبان آورده شود و از این روی به میان کشیده شدن پای اپراتور سیم کارت در این حوزه، دارای محلی از ابهام بود.
اما در کنار هم زمانی بروز تحولات اساسی در بازار موبایل و لپ تاپ با نمایشگاه تلکام، می توان به تقارن مناسبت دیگری با تلکام اشاره کرد که البته خالی از لطف هم نبود. بر اثر این رویداد، سران مخابراتی کشورهای عضو اکو که به منظور حضور در اجلاسی سه روزه به تهران آمده بودند در مراسم افتتاحیه حضور پیدا کردند و این قضیه باعث شد، حال و هوای بریدن رمان های آغاز به کار نمایشگاه با حضور مسولان بلند پایه داخلی و خارجی و نیز دبیر کل سازمان همکاری های اقتصادی اکو، همراه با تعدادی از وزرای کشورهای عضو این پیمان، در کنار دکتر تقی پور، وزیر ICT ، کاملا متفاوت از سال های گذشته باشد.
• غول های سیم کارت و نمایش اقتدار
چگونگی آرایش و جانمایی شرکت هایی که در تلکام، حضور پیدا می کنند، هر ساله یکی از اصلی ترین موضوعاتی که هم زمان با برگزاری نمایشگاه مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد.
بر اساس این گزارش، سالن های 6، 7، 8-9، 10-11، 12-13، 27 و فضای باز مربوطه، سالن های تحت پوشش تلکام را تشکیل می دادند. نحوه تفکیک سالن های فوق الذکر به این ترتیب بود که سالن 6 به طور اختصاصی در اختیار شرکت مخابرات ایران، شرکت های مخابراتی استانی، تالیا و گروه مبین و غیره قرار داشت. در این میان حضور تالیا در سالن 6 که تا چندی پیش به عنوان یک پیمانکار ورشکسته از آن یاد می شد، توجه بسیاری از آگاهان حوزه را به خود جلب نموده بود. هم زمانی حضور تالیا در تلکام و نصب بیلبوردهای بزرگ تبلیغاتی در سراسر شهر، باعث به وجود آمدن این شائبه در ایام برگزاری نمایشگاه شد، که پیمانکار مذکور به زودی فعالیت خود در حوزه عرضه سیم کارت های اعتباری را از سر خواهد گرفت.
بدنه دولتی تلکام یا به عبارت واضح تر، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در تلکام سیزدهم تصمیم گرفته بود، سالن 9-8 را به مقر اصلی خود تبدیل کند. این سالن علاوه بر وزارت ICT، محل استقرار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، شرکت ارتباطات زیرساخت، پژوهشکده ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان هایی از این دست بود. به عبارت دیگر، سالن 9-8 در تلکام 2012، به پاتوق اصلی دولتمردان و بازدیدکنندگان شان تبدیل شده بود که البته ناگفته نماند، تراکم بازدیدکنندگان در این سالن ها به نسبت کمتر از سایر سالن ها بود. جالب این بود که اپراتور سوم تلفن همراه، رایتل نیز بر خلاف سایر رقیبان خود، تمایلی برای اخذ سالن مستقل در تلکام از خود نشان نداده بود و ترجیح داده بود در همین سالن به نمایش خدمات خود بپردازد.
اما دو غول اپراتوری تلفن همراه در کشور، تصمیم گرفته بودند در رقابتی تنگاتنگ، سالن های 7 و 27 را به خود اختصاص دهند. در این میان، همراه اول و شرکت های زیرمجموعه اش سالن 7 را به پایگاه اصلی خود تبدیل کرده بودند و ایرانسل نیز در سالن 27 مشغول جولان دهی بود. به یمن اعتقادات خرافی و نیز ماهیت شرکت هایی که این دو سالن را اجاره کرده بودند، سالن های 7 و 27 که هر دو نیز عدد 7 را یدک می کشیدند، در زمره پررونق ترین و پربازدیدکننده ترین سالن های تلکام سیزدهم قرار داشتند. اما شرکت های خارجی که اغلب آنها به طور مستقیم در این نمایشگاه حضور نداشتند و ترجیح داده بودند، جای را برای حضور نمایندگی های خود خالی کنند، در سالن های 11-10 استقرار داشتند. در خاتمه آنچه که از مابقی شرکت های حاضر در تلکام به جای مانده بود که اغلب نیز شرکت های خصوصی کوچک و بزرگ بودند، سالن های 13-12 را به خود اختصاص داده بودند.
• تلکام بدون اسپانسر
یکی از اصلی شاخص هایی که می تواند بر هر رویدادی اقتصادی، اجتماعی، هنری و ورزشی، اعتبار و ارزش ببخشد، قضیه اسپانسر است. این جریان در دنیای پردغدغه کسب و کار امروزی اهمیتی دو چندان یافته است. به طوری هم زمان با وقوع هر مناسبتی، یکی از اصلی ترین پرسش هایی که برای ذینفعان مطرح می شود، این است که اسپانسر کیست؟
تلکام سیزدهم در حالی شاهد برگزاری بدون اسپانسر بود که گفته می شود گردش سرمایه در حوزه مخابرات و صنایع وابسته، سالانه رقمی در حدود یکصد هزار میلیارد تومان را به خود اختصاص می دهد و پس از صنایع پتروشمی، جزو صنایع سودده و کم مخاطره به شمار می رود.
اما با این وجود هیچ شرکتی حاضر نشد، اسپانسری تلکام سیزدهم را بپذیرد. گفته می شود برخی از اپراتورهای تلفن همراه، نسبت به قبول کردن اسپانسری تلکام 2012، ابراز علاقه کرده بودند اما سرانجام هیچ یک از آنها به پای انعقاد قرارداد نرسیدند. بنا به اظهارات لادن ملکی، مدیر اجرایی نمایشگاه تلکام، بی اسپانسری تلکام به دلیل تغییر سیاست شرکتهای تجاری است. به باور وی، وقتی هزینه‌های جانبی شرکت‌ها افزایش پیدا می‌کند، سیاستهای تبلیغاتی آنها نیز دچار تحول می شود و این یک تغییر کاملا طبیعی است. گرچه وی اعتقاد دارد که فقدان اسپانسر هیچ لطمه‌ای به برگزاری باشکوه این نمایشگاه نخواهد زد، اما بدون تردید نخستین سوال بی جوابی که در ذهن هر بازدیدکننده آگاهی پس از بازدید تلکام 2012 شکل گرفت، این بود که چرا هیچ شرکتی حاضر شد، اسپانسری این نمایشگاه را بپذیرد؟
گرچه بسیار تاسف بار و قابل تامل است، اما کارشناسان بر این باورند که شانه خالی کردن شرکت ها از تقبل اسپانسری تلکام، این پیام را به همراه داشت که حیات اقتصادی و کسب و کار شرکت های حوزه مخابرات در معرض خطرقرار دارد و می بایست راهکاری برای برون رفت از وضعیت، اندیشید. گفتنی است در دوره های قبلی تلکام، هر ساله یکی از از شرکت های حوزه، اسپانسر این نمایشگاه می شد و در دوسال گذشته اصولا این اقدام توسط اپراتورهای تلفن همراه صورت گرفته بود. ویترین صنایع مخابرات در حالی سیزدهمین دوره خود را بدون اسپانسر تجربه کرد که در این بازار، شرکت هایی وجود دارند که سابقه داشتن سود 3 هزار میلیارد تومانی در سال به نام خود ثبت کرده اند.
• غیبت بزرگان بازار مخابرات
فرهنگ ایرانیان از گذشته تا کنون، به داشتن ضرب المثل های قوی و تمثیل های زیبا و کاربردی شهرت دارد. یکی از این ضرب المثل ها، نمک خوردن و نمکدان شکستن است که در خصوص وضعیتی مصداق پیدا می کند که فردی توسط میزبان، مورد پذیرایی و لطف قرار می گیرد. اما بدون در نظر گرفتن الطافی که در حق اش شده است، اقدامات ناشایستی را انجام می دهد. حال چگونگی مصداق این جریان در بازار مخابرات و ارتباط آن با تلکام را شرح می دهیم.
بر اساس این گزارش، بیش از 68 میلیون کاربر تلفن همراه در ایران وجود دارد و ضریب نفوذ موبایل در ایران، بالغ بر 2/91 است. از طرف دیگر، سه اپراتور تلفن همراه در ایران وجود دارد و راه اندازی چهارمین اپراتور نیز در حال رایزنی است. از این روی، بازار مخابرات ایران، یکی از پررونق ترین بازارهای خاورمیانه است که تعداد افراد صاحب تلفن همراه در آن، به مراتب حتی بیشتر از جمعیت بسیاری از کشورهای همسایه است. اما متاسفانه هنگامی که زمان نمایش ویترین صنعت مخابرات ایران می رسد، از برندهای گوشی تلفن همراه که پول خوبی نیز از بابت حضور در بازار ایران، نصیب شان شده است، خبری نیست.
البته بی مهری فعالانی که در بازار مخابرات ایران به فعالیت پرداخته اند، سود سرشاری به جیب زده اند و اکنون از حضور در تلکام آن امتناع می ورزند، فقط شامل برندهای تلفن همراه نیست. این قضیه شامل شرکت های ارایه دهنده تجهیزات مخابراتی نظیر zte، هووای و امثالهم که سازنده بدنه اصلی زیرساخت ارتباطی و مخابراتی ایران هستند و از بابت فروش محصولاتشان به ایران، توانسته اند بر بسیاری از افق های تجاری درازمدت خود در طول مدت کوتاهی، جامه عمل بپوشانند، نیز می شود.گرچه تاسف بار است، اما شرکت های چینی در حالی از حضور در نمایشگاه تلکام سیزدهم سر باز زدند که در وضعیت کنونی، سهم قابل توجهی از بازار مخابرات کشور را به خود اختصاص داده و بدون چک و چانه ای، سهامدار غیررسمی بهترین بازار مخابراتی خاورمیانه شده اند.
• کم لطفی تلکام به رسانه ها
به طور کلی رسانه ها، اعم از خبرگزاری ها، روزنامه ها، مجلات، سایت های اطلاع رسانی و غیره دارای بخش های مختلفی هستند که بسته به حوزه فعالیت، بر روی محتوای مشخصی کار می کند. در این میان حوزه ICT، که مشخصا در بسیاری از رسانه های عمومی در سرویس اقتصادی قرار می گیرد، یکی از فعال ترین سرویس های خبری به شمار می رود که به طور روزانه، سهم قابل توجهی در زمینه تولید محتوا را به دوش می کشد. البته رسانه های تخصصی که در این زمینه جای خود دارند و در مدت زمان نه چندان کوتاه حضورشان در حوزه ICT، همواره مخلصانه به وظیفه اصلی خود، یعنی فرهنگ سازی و اطلاع رسانی و تنویر افکار عمومی پرداخته اند و در واقع نقطه ارتباط مردم و بخش خصوصی با مسولان بوده اند.
در تلکام 2012 نیز مانند همیشه، رسانه ها نقش چشمگیری در راستای اطلاع رسانی رویدادهای جاری نمایشگاه را به خود اختصاص دادند، اما شاهد این بودند که نگاه متولیان این نمایشگاه نسبت به آنها، خالی از لطف بود. به این مفهوم که در کنار غول هایی که در نمایشگاه حضور یافته بودند، به راحتی این امکان وجود داشت که فضای رایگان به منظور دایرسازی غرفه به رسانه ها داده می شد و یا حداقل تسهیلاتی به منظورحضور آنها در تلکام در نظر گرفته می شد. چه بسا، بسیار منطقی و عاقلانه به نظر می رسید، چنانچه در شورای سیاستگذاری تلکام(البته در صورت وجود!!) از نظرات و راهکارهای نمایندگان اصحاب رسانه نیز که حداقل سابقه 13 ساله در زمینه حضور دایمی در نمایشگاه تلکام را دارند، به منظور برگزاری هر چه شکوهمندتر این نمایشگاه استفاده می شد.
البته به قول قدیمی تر ها، همه این ها پیشکش! آنچه که در تلکام 2012 واقعا شگفت انگیز و غیرمتعارف بود، این پدیده بود که حتی از خبرنگاران و روزنامه نگارانی که به منظور بازتاب اخبار نمایشگاه و اطلاع رسانی آن با هدف جلب توجه افکار عمومی به این رویداد، حضور یافته بودند نیز مبلغ هزار تومان به عنوان ورودی دریافت می شد.
• بازدیدکنندگان مشتاق، مجازی یا واقعی؟
گرچه روزهای برگزاری تلکام، مصادف با روزهای بارانی و پرترافیک تهران بود و اصولا مردم در این روزها ترجیح می دهند، رفت و آمدهای غیرضروری خود را در سطح شهر به حداقل خود برسانند تا از ترافیک سنگین در امان بمانند، اما نمایشگاه تلکام در مقایسه با سال های گذشته با استقبال خوبی مواجه شد. به طوری که روز جمعه، هجوم بازدیدکنندگان واقعا قابل توجه و چشمگیر بود.
گرچه گفته می شود که تلکام سیزدهم، بخش قابل توجهی از استقبال خود را مدیون دوازدهمین نمایشگاه بین المللی لوازم خانگی بود که طرفداران خاص خود را داشت و بازدیدکنندگان اش را خواسته با ناخواسته به سمت تلکام روانه می کرد. یکی از ضعف هایی که بر نمایشگاه تلکام و خواهرخوانده اش، الکامپ وارد است، این است که هیچ گاه آمار دقیقی از تعداد بازدیدکنندگان و شناسایی آنها به گروه های متخصص و غیرمتخصص توسط متولی، مشخص نمی شود و اصولا به درستی نمی توان قضاوت صحیحی از این جریان داشت که چه میزان از بازدیدکنندگان در راستای هدف واقعی برگزاری نمایشگاه، یعنی ارتقای دانش فناوری و تبادل اطلاعات روز در موضوعات، معرفی آخرین دست آوردها و توانمندی ها و پیشرفت های کشورمان، ارتقای سطح مبادلات تجاری کشور در جهت توسعه صادرات غیر نفتی کشور و آشنایی شرکت کنندگان و بازدیدکنندگان از نمایشگاه با آخرین دست آوردهای علمی و پژوهشی جهان به نمایشگاه آمده است و چه میزان به هوای نمایشگاه لوازم خانگی و یا گرفتن لیوان و ساک و خودکار آمده اند.
• حاشیه ها
- ورود وزیر ارتباطات به سالن 27 و به منظور بازدید از ایرانسل، همراه با به راه انداختن آتش بازی بود. دود ناشی از آتش بازی در کسری از ثانیه به حدی شدت گرفت که چشم، چشم را نمی دید.
- گرچه سایتhttp://www.irantelecomfair.com به عنوان سایت رسمی تلکام معرفی شد، اما متاسفانه جز انتشار یک اطلاعیه و چند خبر در مورد افتتاح، هیچ گونه فعالیت دیگری به منظور اطلاع رسانی رویدادهای تلکام، انجام نداد.
- رویکرد اصلی نمایشگاه تلکام 2012، محتوا و خدمات ارزش افزوده اعلام شده بود.
- مدیر عامل همراه اول از راه اندازی 101 فروشگاه زنجیره ای همراه اول تا پایان سال در کشور خبر داد. در این فروشگاه ها سیم کارت، موبایل و خدمات ارزش افزوده عرضه می شود.
- ایرانسل در راستای روند ارایه خدمات جدید، سرویس پیشرفته "اعلام دسترسی" را به مشترکین خود با تعرفه 130 ریال عرضه کرد.
منبع: ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات
