مریم عسگری - چهره بازار کامپیوتر در ماه رمضان امسال با سال‌های قبل قدری متفاوت است. هرسال با فرا رسیدن ماه رمضان بازار خرید و فروش کالاهای کامپیوتری با رکود توام می‌شد و به تبع کاهش تقاضا، بازار با کاهش قیمت‌ها و افزایش موجودی مواجه می‌شد.
اما امسال بنا به دلایلی، بازار با رشد شدید قیمت‌ها و کاهش موجودی مواجه شده است.
چند دستگی قیمت، مشکلات جدیدی که توسط گمرک جمهوری اسلامی برای ترخیص کالاها واردکنندگان را دچار مشکل کرده است و... نیز از موضوعات دیگری است که بازار کامپیوتر را با خود درگیر کرده است.
فعالان بازار معتقدند در صورت ادامه این روند نه تنها بازار با کاهش بیشتر موجودی مواجه می‌شود، بلکه روند واردات کالاهای جدید نیز به بازار داخلی کندتر می‌شود به این ترتیب بازار مشتریان خود را از دست می‌دهد.
تاثیر افزایش نرخ دلار در بازار کامپیوتر
رشد نرخ دلار مهم‌ترین عاملی است که فعالان بازار برای رشد قیمت‌ها و کاهش موجودی کالاهای کامپیوتری عنوان می‌کنند.
بر اساس اعلام تعدادی از فعالان بازار، افزایش نرخ دلار طی دو هفته اخیر و عدم تحویل حواله‌های ارزی ایران توسط بانک‌های دبی تا حدود زیادی بر بازار تاثیر گذاشته است. تا جایی که واردکنندگان به دلیل ریسک‌پذیر شدن شرایط کسب و کار فعلا دست از واردات کالاها کشیده‌اند و به همین دلیل میزان موجودی کالاها در بازار کامپیوتر تا حدود زیادی کاهش یافته است. فعالان بازار همچنین به رشد قیمت‌ها طی دو هفته اخیر اشاره می‌کنند.
براساس اعلام محمدنیکو، مدیر فروش شرکت رئال یکی از واردکنندگان و عرضه کنندگان قطعات کامپیوتری، به دلیل نوسانات نرخ دلار قیمت‌ها در بازار کامپیوتر دستخوش نوسان شده‌اند و در حال حاضر بازار با کاهش موجودی مواجه شده است، اما علاوه بر اینها گمرک نیز برای ترخیص کالاها تعلل می‌کند و این موضوع نیز تا حدودی باعث شده است بازار با فقر موجودی مواجه شود.
ایمانی، یکی از فعالان بازار نیز در این‌باره می‌گوید: طی هفته‌های گذشته با کاهش دلار و درهم در بازار، فعالیتهای بازار IT کاهش یافت؛ به طوری که روز پنج‌شنبه گذشته این بازار نیمه تعطیل شد.
وی افزود: در پی این اتفاقات بود که شرکتهای تامین‌کننده قطعات IT از پخش گسترده کالا خودداری کرده و در نتیجه موجودی کالا در بازار کاهش یافت. افزایش قیمت‌ها نیز که زاییده کاهش عرضه است حدود دو هفته است در بازار کامپیوتر مشاهده می‌شود. در پی این اتفاقات عرضه‌کنندگان و حتی فروشندگان، کالاهای خود را به صورت محدود و با 4 تا 10 درصد افزایش قیمت در سطح بازار عرضه می‌کنند.
به طوری که بهنامی، یکی از فعالان بازار می‌گوید: طی مدت اخیر شرکت‌هایی نظیر سازگار ارقام از عرضه کالا در بازار خودداری می‌کنند که البته این شرکت در گفتوگو با خبرنگار دنیای اقتصاد، چنین موضوعی را تکذیب کرد.
به گفته بهنامی، طی هفته‌های اخیر قیمت انواع لپ‌تاپ در حدود 30 تا 40 هزار تومان و قیمت سایر قطعات کامپیوتری در حدود 4 تا10 درصد افزایش یافته است؛ به طوریکه طی هفته اخیر قیمت انواع هارد در حدود ده تا 15 هزار تومان و قیمت پردازنده در حدود ده هزار تومان افزایش یافته است. فعالان بازار همچنین از رشد 5 تا 10 هزار تومانی قیمت رم، کارت گرافیک و مادر بورد خبر می‌دهند.
امیدی، مدیر فروش شرکت زیگورات نیز با تایید خبر رشد قیمت‌ها در بازار کامپیوتر و کاهش موجودی گفت: نوسانات ارزی، کند شدن روند ترخیص کالا از گمرکات کشور، سخت‌گیری‌های گمرکات امارات برای صدور کالا به ایران به دلیل بحث تحریم، محدود شدن نقل و انتقالات پول و... دست به دست هم داده تا بازار کامپیوتر را به رکود بکشانند.
به گفته وی، روند واردات کالاها جریان کندتری به خود گرفته و به این ترتیب خواب سرمایه بیشتر شده است.
شرکتهای نقش، سپید تک، پاندا تکنولوژی و... نیز با تایید خبر کاهش موجودی کالا در بازار پیش‌بینی کردند در صورت تداوم این روند در هفته پیش رو شاهد نوسان‌های شدیدتر قیمت و کاهش عرضه محصولات باشیم.
چند دستگی قیمت در بازار کامپیوتر
از آنجا که اکثر معاملات بین فعالان بازار، به صورت چکی انجام می‌شود و فعالان بازار بنابراین باید از عهده تعهدات خود برآیند، ناچارند از جریان صعودی قیمت‌ها در بازار پیروی نکرده و کالاهای خود را با قیمت پایین‌تر از عرف بازار به فروش برسانند.
این موضوع که در اصطلاح بازار زیر فروشی نام گرفته و تهدیدی بزرگ برای بازار تلقی می‌شود طی مدت اخیر در بازار رواج یافته است و برخی از فعالان بازار کالاهای خود را از سر اجبار با قیمت پایین به فروش می‌رسانند که موجبات اعتراض و نارضایتی فعالان بازار را فراهم کرده است. زعیم، مدیر فروش شرکت نقش با اشاره به این موضوع گفت: اگر چه قیمت‌ها در بازار کامپیوتر در حد قابل توجهی افزایش یافته است، اما به دلیل شرایط بازار و با توجه به این موضوع که بخش زیادی از معاملات بین فعالان بازار به صورت چکی انجام می‌شود، دسته‌ای از فعالان بازار برای پاس کردن چک‌های خود کالاهای خود را با قیمت پایین تر از عرف بازار به فروش می‌رسانند که این موضوع باعث بروز پدیده چند دستگی قیمت و به هم خوردن نظم قیمتی در بازار شده است.
سلوکی، یکی دیگر از فعالان بازار نیز در این باره می‌گوید: زیرفروشی بلای جان بازار کامپیوتر است که متاسفانه به دلیل اینکه بر روند قیمت‌ها در بازار نظارت چندانی نمی‌شود هر از چند گاهی بازار با این مورد مواجه می‌شود.
وی معتقد است، انتظار می‌رود با وقوع این اتفاقات در بازار ارز و تاثیر مستقیم آن بر بازار IT ، در هفته پیش رو شاهد نوسان‌های شدیدتر قیمت و کاهش عرضه محصولات باشیم.
اما زمان پور، مدیر فروش شرکت سپید تک در این باره می‌گوید: درست است که میزان موجودی کالاها در بازار کم شده است؛ ولی افزایش قیمت‌ها از نظر من کاذب است. به گفته وی، فعالان بازار با علم به این موضوع که زمانی که کالاها در بازار کمیاب شوند، خریداران برای خرید دستپاچه می‌شوند، قیمت‌ها را افزایش داده‌اند.
عدم ترخیص کالا از گمرکات کشور
علاوه بر مشکلات ناشی از نوسانات نرخ ارز و کمبود دلار و درهم در بازار، فعالان بازار به سخت‌گیری‌های گمرک جمهوری اسلامی برای ترخیص کالاها از انبارهای گمرک خبر می‌دهند. به گفته امیدی، مدیر فروش شرکت زیگورات، گمرک جمهوری اسلامی طی مدت اخیر کالاها را با تاخیر از انبارها ترخیص می‌کند که این موضوع باعث شده است روند واردات کالاها به بازار کندتر از سابق شود. به گفته وی، به دلیل مسائل مربوط به بحث تحریم نیز گمرکات امارات برای ترخیص کالاها سختگیری بیشتری می‌کنند و به این ترتیب کالایی که سابق بر این ظرف مدت دو تا سه هفته وارد بازار داخلی می‌شد، اینک با یک تاخیر دو هفته‌ای، ظرف مدت چهار تا پنج هفته وارد بازار داخلی می‌شود.
زمان‌پور، مدیر فروش شرکت سپید تک نیز در این باره می‌گوید: علاوه براین موضوع، گمرک هزینه‌های ترخیص را تا حدودی افزایش داده است که این موضوع تا حدودی باعث شده است قیمت‌ها در بازار افزایش یابد.
زعیم، مدیر فروش شرکت نقش نیز در این باره می‌گوید: طی مدت اخیر گمرک قوانین جدیدی در خصوص ترخیص کالاها وضع کرده است که اجباری شدن نصب برچسب انرژی روی لپ‌تاپ‌ها یکی از این قوانین است.
به گفته صالحی، یکی دیگر از فعالان بازار، برخی از افراد به منظور پرداخت حقوق گمرکی کمتر، دست به کارهایی زده‌اند که اکنون برای گمرک فاش شده است. کم اظهاری، ورود کالایی در بسته‌بندی کالای دیگر و با اسم کالای دیگر برای پرداخت تعرفه گمرکی کمتر و ... از جمله اقداماتی بوده است که برخی از واردکنندگان انجام داده و به دلیل فاش شدن این امر نزد کمرگ، سختگیری بیشتری هنگام ترخیص کالاها صورت می‌گیرد. گروهی نیز از عدم ترخیص کالا توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران خبر می‌دهند.
گمرک تکذیب می‌کند
پور سیف، معاون دفتر واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران، با تکذیب موضوع عدم ترخیص کالاها از گمرک کشور گفت: طی مدت اخیر گمرک کالاهای وارداتی را بدون هیچ تاخیری ترخیص کرده است و علاوه بر این تغییری در نرخ ترخیص کالاها رخ نداده است.
به گفته وی، ممکن است گمرک به دلیل عدم ثبت سفارش کالا، کم اظهاری و... توسط واردکنندگان مقابل ترخیص کالاها مانع ایجاد کند؛ ولی به طور کلی امکان ندارد گمرک بدون دلیل و برهان از ترخیص کالا خودداری کند.
