ITanalyze

خبرگزاری فارس گفت‌وگوی مشروحی با محمدعلی اسفنانی عضو کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، حقوقدان و نماینده انتخابی مردم شهرستان‌های فریدن،‌ فریدونشهر، چادگان و بوئین میاندشت انجام داده است که بخش‌هایی از آن به این شرح است:

فارس: با توجه به اینکه جنابعالی عضو کار گروه تعیین مصادیق مجرمانه نیز هستید اجازه بدهید گریزی داشته باشیم به بحث شبکه‌های اجتماعی. آقای اسفنانی شنیده می‌شود احتمال اینکه ایران با برخی کشورهای درباره برخی شبکه های‌اجتماعی مانند اینستاگرام همکاری داشته باشد وجود دارد؛‌ این مسئله صحت دارد؟

اسفنانی: در خصوص شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام اینکه ایران با کشورهایی مانند آمریکا همکاری کند یا وارد معامله و مذاکره شویم امری محال است و تصور آن سخت است.

نکته دیگر اینکه برخی‌ها تصور می‌کنند چون برجام در حال به سرانجام رسیدن است شاید بتوان همکاری در حد شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های موبایلی با آمریکا صورت گیرد و یا اینکه توافق کنیم که در انجام تعهداتی مانند برجام آنها نیز در خصوص شبکه‌های مجازی نیز با ما همکاری داشته باشند که این امری محال است و من بعید می‌دانم.

*برخی گمان می‌کنند چون توافق شده می‌توان هر همکاری با آمریکا داشت

با برخی کشورها می‌شود در این زمینه تعامل داشت مثلاً اینکه در زمانی که برخی از شبکه‌های مجازی برخی فیلم‌های خلاف شئون و برخی فیلم‌هایی که به نوعی با اعتقادات مردم تضاد داشت پخش کردند مانند یوتیوب که فیلمی از پیامبر پخش کرد که بسیار مهم و آسیب‌زننده بود و کشور مالزی با کشوری که سرور اصلی این کلیپ را از آنجا تقویت می‌شد و پخش این برنامه را تقویت می‌کرد با آنها صحبت کردند و آنها پذیرفتند که این برنامه را از یوتیوب بردارند و از کشور مالزی پخش نشود. در کشور ما نیز در این خصوص مذاکره کردند اما آنها زیر بار این عهده نرفتند در واقع هدف اصلی از پخش این فیلم و گذاشتن آن در فضای مجازی کشور ما بوده  است لذا حتی  اگر به فرض زمینه مذاکره نیز فراهم شود و بتوان با آنها صحبت یا مذاکره کرد،‌‌ آنها زیر بار نخواهند رفت.

*مذاکره با کسی که هدف او ضربه زدن به جمهوری اسلامی است عقلانی نیست

قطعاً‌ طراحی چنین برنامه‌هایی که محتوای نامناسب دارد جهت ضربه زدن به جمهوری اسلامی است. مذاکره کردن با کسی که هدف او آسیب زدن به کشور ما باشد منطقی، پاسخگو و معقول نیست اما اینکه برخی فضاها مطرح است که در دستور کار کار گروه  است که فیلتر شود بله چنین چیزی صحت دارد و در کار گروه تعیین مصادیق مجرمانه جلساتی در این خصوص برگزار می‌شود. این کار گروه دستور کارهایی مبنی بر فیلتر برخی موارد شبکه‌های اجتماعی دارد و فیلتر کردن برخی فضاها هم ممکن است مطرح باشد. همانطور که برخی موارد چند شبکه اجتماعی از جمله اینستاگرام فیلتر شد.

فارس: آیا در حال حاضر فیلتر شبکه‌ای را در دستور کار دارید؟

همچنین بحث فیلتر شدن ‌بی‌تاک و دیگر شبکه‌های اجتماعی در کارگروه مطرح شده و در دستور کار ما قرار گرفت اما اینکه مسئله‌ای مبنی بر الزام فیلتر آنها وجود داشته باشد چنین برنامه‌ای وجود ندارد مگر اینکه (با توجه به رصد شبانه روزی کارشناسان در کارگروه از شبکه‌های مجازی) واقعاً به این نتیجه برسیم که این فضا به نحوی عمل کند که هیچ راهی برای کنترل آن وجود نداشته باشد.

نکته دیگر اینکه در حال حاضر ما خوشبختانه به فناوری رسیدیم که می‌شود از طریق فیلترینگ هوشمند برخی فضاها را پالایش کرد. ما وقتی بتوانیم به صورت هوشمند فضا را پالایش کنیم لذا دیگر ضرورتی ندارد که همه فضا را فیلتر کرده یا آن را به طور کامل ببندیم.

فارس: با این اوصاف بحث فیلتر به چه میزانی پاسخگو بوده است؟

اسفنانی: بحث فیلترینگ هوشمند تاکنون در دنیا تا 85 درصد پاسخ داده است یعنی 85 درصد فضاهای مجرمانه را که طبق برنامه طراحی شده داده می‌شود بتواند پاسخگو باشد تا آن فضا را فیلتر کنیم. طبیعی است که در این مورد ممکن است زمینه خطا وجود داشته باشد و یک امر عادی است اما اعتقاد بنده این است که کاش به جای اینکه به بحث فیلتر بپردازیم می‌توانستیم در کشور فرهنگ‌سازی کرده که به چه نحوی از این فضاها استفاده کنیم.

فارس: آیا آماری هم از حضور کاربران در شبکه‌های اجتماعی در دست دارید؟

اسفنانی: جالب است که برخی از این شبکه‌ها حدود 7میلیون کاربر در کل جهان را به خود اختصاص داده است و طبیعی است که این تعداد از جوامع،‌  فرهنگ‌ها و اقشار مختلف هستند در کنار اینکه برخی از این فضاها بالای 65 درصد محتوای مستهجن دارند آیا واقعاً تکلیف قانون وتکلیف حاکمیت این نیست که فضاهای به این آشفتگی را مدیریت کند و آیا امنیت اخلاقی جامعه ایجاب نمی‌کند که در این موارد ورود پیدا کند؟

ولی اینکه این اقدام به چه میزان اثربخش است جای بحث دارد به عنوان مثال اگر دریاچه‌ای وجود داشته باشد و کنار دریا تابلو بزنند که شنا کردن در این دریا ممنوع است و حصار هم در اطراف آن بکشند و هشدار دهند که اگر از این  حصار رد شدند باتلاق است و امکان خفگی در آن وجود دارد حال اگر کسی آمد و بدون توجه به این تابلو یا حصارها وارد آن شده و نرده‌ها را هم شکست، از دریاچه استفاده کرده و خفه شد در اینجا چه کسی مسئول است کسی می‌تواند ادعا کند که باید وجب به وجب اینجا را مأمور می‌گذاشتیم که کسی مرتکب چنین خطایی نشود؟

محمدرضا رسولی - توحید بر ما عرضه کن تا بشکنیم اصنام را (سعدی)
یک خبر غیررسمی می‌گوید امروز صبح قرار است کمیته فیلترینگ درباره ادامه کار اپلیکیشن پیام‌رسان تلگرام تصمیم‌گیری کند.

این به آن معناست که یکی از احتمال‌ها «مسدود شدن» این نرم‌افزار است. در مخالفت با فیلترینگ می‌توان از آنهایی که می‌خواهند دسترسی به این نرم‌افزار را قطع کرده یا آنقدر کندش کنند که مردم قیدش را بزنند، باید پرسید آیا با این تصمیم بیش از 15میلیون ایرانی کاربر این نرم‌افزار خوشحال می‌شوند یا ناراحت؟! آیا به این فکر کرده‌اند که بخش زیادی از کارهای جاری مردم با همین نرم‌افزار و نمونه‌های مشابه انجام می‌شود؟ آیا واقعا هنوز فکر می‌کنند محدود‌سازی‌ در دسترسی به تکنولوژی نتیجه خواهد داشت؟ بیش از 40سال قبل یکی از مدیران آژانس اطلاعات آمریکا گفته بود:«تنها راه سانسور کردن واقعی یک شبکه الکترونیکی که با سرعت 648میلیون بیت در ثانیه فعالیت می‌کند، قطع برق کلید اتصال است.»

حالا سرعت انتقال اطلاعات بسیار بیشتر و کارکرد وسایل ارتباط جمعی پیچیده‌تر شده است. شاید دسترسی به این نرم‌افزارها را بشود محدود کرد اما با نمونه‌های دیگر چه می‌توان کرد؟ یک روز «اورکات»از آمریکا آمد، یک‌بار «وی چت» از چین، حالا هم پای «تلگرام» روسی در میان است. حتما هم روز دیگری، نمونه‌ای دیگر از سرزمینی دیگر جای آنچه را ما خالی می‌کنیم، پر خواهد کرد. وابستگی به بیگانگان در خدمات استراتژیکی مانند این نرم افزار‌ها البته جای نگرانی هم دارد. اما همچنان که از قول سعدی علیه‌الرحمه آوردم، باید برای آنچه از مردم می‌خواهیم بگیریم، نسخه‌های وطنی مناسب جایگزین کنیم. آزمون و خطاهای ما در تولید و توسعه نمونه‌های بومی این نرم‌افزار‌ها هرگز آنقدر جدی و قابل تامل نبوده که کاربران ایرانی را به کوچ از ابزارهای غریبه به ابزارهای خودی راضی کند. دیگر اینکه نباید کاربر ایرانی را از فضای مجازی جهانی دور نگه داشت در شبکه‌های اجتماعی و موبایلی فیلترشده، فعالیت کاربران ایرانی نیز محدود شده و به این ترتیب وقتی حضورشان را به‌عنوان یکی از ابزارهای دیپلماسی عمومی و شهروندی لازم داریم، دستمان خالی می‌ماند. تا‌کنون بسیاری در ناکارآمدی فیلترینگ به شیوه فعلی استدلال کرده‌اند و این چند نکته، مختصری از این دلایل بود.

در برابر می‌شود گاهی حتی از فیلترینگ هواداری کرد. واقعیت این است که شبکه‌های اجتماعی و موبایلی همیشه هم قابل دفاع نیستند. کمترین ضرر این شبکه‌ها در این روزها، اتلاف وقت است. جوان‌ها، نوجوان‌ها و حتی کودکان ما ساعت‌ها وقت‌شان را بی هدف در همین شبکه‌ها تلف می‌کنند.

حالا خیلی از ما به جای اینکه کتاب بخوانیم، مطالعه کنیم، حرف بزنیم و استدلال کنیم تنها پیام‌های زیبا را برای هم «فوروارد» می‌کنیم. این البته حالت خوش بینانه ماجراست. میان انواع گروه‌ها و صفحات و کانال‌ها گاهی مطالبی رد و بدل می‌شود که ما حاضر نیستیم فرزند و خانواده‌مان را برای لحظه‌ای در مواجهه با آنها قرار دهیم. برهنگی و خشونت همیشه از آسیب‌های رسانه‌ها بوده‌اند و امروز با این شبکه‌های نورسیده و ناخوانده، زندگی ما را آسیب‌پذیر‌تر از همیشه کرده‌اند. وقتی به این جنبه ماجرا فکر می‌کنیم، می‌توانیم بگوییم که فیلترینگ گاهی بهترین انتخاب است.
پس چه باید کرد؟ آیا راه میانه‌ای وجود ندارد؟ باید قید این شبکه‌ها را زد و از آسیب‌هایشان هم در امان بود یا لذت استفاده از آنها را چشید و البته یکسره در برابر آنچه به ما تحمیل می‌کنند و از ما می‌گیرند تسلیم شد؟ «سواد رسانه‌ای» کلیدی است که این قفل را باز می‌کند.به اعتقاد من باید هم تلگرام و هم همه شبکه‌های اجتماعی و موبایلی را فیلتر کرد اما منظورم فیلترینگ توسط خودمان است. یعنی این کار بیش و پیش از آنکه دولت‌ها این کار را انجام دهند شهروندان باید پیشگام شوند؛ چیزی که ما در خبر از آن به‌عنوان «دروازه بانی» یاد می‌کنیم. «خانواده» در چنین شرایطی باید پیشرو باشد و حکم همان « کمیته فیلترینگ» را ایفا کند.

یعنی در برابر هر آنچه او را تهدید می‌کند، مانند دروازه‌بانی شجاع و البته باهوش بایستد. اینکه پدر و مادر‌ها بدانند این شبکه‌ها چیستند و چه خطراتی دارند، چگونه باید آنها را کنترل کرد، اینکه جوان ما یاد بگیرد سراغ هر محتوایی نرود، اینکه دانشجوی ما یاد بگیرد به جای اتلاف وقت در این شبکه‌ها از آنها به‌عنوان ابزاری برای یادگیری استفاده کند، اینکه یاد بگیریم چگونه از حریم خصوصی خودمان در این شبکه‌ها محافظت کنیم و چگونه به حریم خصوصی دیگران احترام بگذاریم را «سواد‌رسانه‌ای» به ما می‌آموزد. سواد رسانه‌ای البته گاهی به این مربوط می‌شود که حتی چگونه و در چه فضایی از رسانه‌ها استفاده نکنیم. اینکه یاد بگیریم مفاهیمی مانند دوستی، محبت و عشق بهتر از هر جایی در کانون خانواده آموزش داده می‌شوند. اگر می‌خواهیم اعضای خانواده ما این مفاهیم را در شبکه‌های اجتماعی جست‌وجو نکنند، به فرموده شیخ‌اجل باید خودمان جایگزینی برای این بت‌ها به آنها عرضه کنیم؛ چیزی شبیه یک کوهنوردی با فرزندمان.گاهی سواد رسانه‌ای یعنی همین! (منبع:همشهری)

مدیر دفتر تلفن‌همراه خدمات تبیان گفت: در پیام‌رسان قاصدک اعمال کنترل از طریق فیلترینگ هوشمند انجام نمی‌شود زیرا فعال کردن فیلترینگ هوشمند روی پیام، صوت و فیلم باعث کندی می‌شود.

به گزارش فارس، سیدعلی‌رضا حسینی در نشست خبری رونمایی از نرم‌افزارهای ویژه ماه محرم از تهیه نرم‌افزارهای خورشید نینوا، سرایی تبیان، گنجینه تصاویر، تبیان کلیپ و قاصدک به مناسبت این ایام خبر داد.

مدیر دفتر خدمات تلفن‌همراه موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان همچنین از راه‌اندازی دو کانال تلگرام تبیان خبر داد و گفت: در ایام محرم در این دو کانال محتوای مناسب با فرهنگ عاشورایی به کاربران ارائه می‌شود.

وی با اشاره به فعالیت 2 ساله نرم‌افزار پیام‌رسان قاصدک گفت: این نرم‌افزار با بودجه سالانه 100 میلیون تومانی فعال است.

حسینی افزود: این نرم‌افزار با 2 محوریت پیام‌رسان و تالار گفت‌وگو فعالیت می‌کند که بخش پیام‌رسان جنبه ارتباط افراد با مخاطبین را دارد و بخش تالار گفت‌وگو دارای اتاق‌های گفت‌وگو است که در ایام مناسبتی مانند محرم حال و هوای حسینی دارد.

حسینی تأکید کرد: در پیام‌رسان قاصدک اعمال کنترل می‌شود تا فضای پاکی در این پیام‌رسان حاکم باشد اما برای رعایت حریم شخصی، اطلاعات ضبط نمی‌شود.

مدیر دفتر خدمات تلفن‌همراه تبیان یادآور شد: در پیام‌رسان قاصدک اعمال کنترل از طریق فیلترینگ هوشمند انجام نمی‌شود زیرا فعال کردن فیلترینگ هوشمند روی پیام، صوت و فیلم باعث کندی می‌شود. اما برنامه‌هایی داریم که مکانیزم فیلترینگ هوشمند را فعال کنیم.

وی تاکید کرد: پیام‌رسان‌ها احتیاج به زیر ساخت قوی دارند همچنان که پیام‌رسان وایبر پس از اینکه از نظر زیرساخت کمی ضعیف شد کاملاً در ایران حذف شد.

حسینی ادامه داد: علاوه بر این 2 پیام‌رسان ایرانی که با حمایت اپراتورهای اول و دوم تلفن همراه ایجاد شده‌اند علی‌رغم برخورداری از زیرساخت قوی اما در ساعات پرترافیک با کندی روبه‌رو می‌شوند.

سگ هار همیشه تشنه است و هیچ گاه سیراب نمى‌شود و در هر صورت ـ‌چه به او کمک کنند، چه رهایش سازند‌ـ حمله مى‌کند.

از ویژگى‌هاى سگ‌هاى هار این است که معمولا دهانشان باز و زبانشان در حرکت است. این حالت به سبب حرارت زیادی است که بر اثر بیمارى در درون بدن آن‌ها به وجود مى‌آید و همین حرکت زبان به خنکی‌شان کمک می‌کند. سگ هار همیشه تشنه است و هیچ گاه سیراب نمى‌شود و در هر صورت ـ‌چه به او کمک کنند، چه رهایش سازند‌ـ حمله مى‌کند!

برای مهار چنین سگی، به قلاده‌ای محکم و ضخیم نیاز است تا مبادا به انسان آسیب وارد کند. برخی فناوری‌های فرهنگی از قبیل اینترنت نیز این‌چنین هستند؛ اینترنتی که میلیون‌ها صفحه مستهجن و ضد اخلاق در آن به نمایش گذاشته شده و بنابر آمار، آمریکا با داشتن ۴۲۸ میلیون صفحه مستهجن، دارنده رتبه اول در آن است؛ اینترنتی که هزاران سایت در آن با عقاید انحرافی مانند بهائیت، وهابیت و عرفان‌های انحرافی و عقائد کفرآمیز و باطل با جذابیت‌های بسیار، مشغول شبهه‌افکنی و از بین بردن اعتقادات مردم کشورها هستند؛ اینترنتی که شبکه‌های اجتماعی آن، موجب جدایی و طلاق بیش از ۳۰ درصد خانواده‌ها فقط در کشور انگلیس شده و دامنه مخاطرات آن در کشور ما نیز گسترش یافته است، تا جایی‌که بنا به گفته پلیس فتا، بیش از ۲۰درصد کاربران این شبکه‌ها در کشور ما، افراد زیر ۱۸ سال هستند و اکثر مزاحمت‌ها مربوط به دختران است.

همه این شواهد گویای آن است که این سگ هار باید در کشور کنترل شود. اما قلاده نخی چاره آن نیست؛ زیرا مسأله فیلترینگ در کشور ما، به‌سان قلاده نخیِ پوسیده‌ای است که هر کودک ۹ ساله نیز با دسترسی آسان به فیلترشکن، می تواند از آن عبور کند و در معرض آسیب‌ها و خطرهای فراوان قرار گیرد.

آیا رهاکردن اینترنت با چنین فیلترینگی، رهاکردن سگی با قلاده نخی در بین جامعه نیست؟ آیا توسعه اینترنت با چنین فیلترینگ پفکی، به نفع أمنیت فرهنگی کشور و هویت ایرانی اسلامی است؟

به نظر می‌رسد چاره کار، نه چفت و بست بیش‌تر قلاده، بلکه بیرون راندن چنین سگی است تا بتوان با آوردن سگ تربیت‌شده‌ای که دارای منافع بیش‌تر است، از آن برای تحقق اهداف کشور، استفاده کرد. شاید به همین دلیل باشد که از نظر فقه اسلامى، خریدوفروش چنین سگ‌هایى مجاز شمرده شده است ولى سگ‌هاى هار(سگ‌هاى مبتلا به بیمارى) از نظر فقه اسلامى بى ارزش شناخته شده‌اند؛ چراکه کار یکی مراقبت است و کار دیگری مزاحمت. (منبع: ماهنامه فرهنگ پویا)

برخی صفحات ویکی‌پدیا که اطلاعاتی درباره مسئولان نظام را منتشر کرده است، رفع فیلتر شده‌اند.

 مدت‌ها بود که صفحات مرتبط با مسئولان نظام در ویکی‌پدیا فیلتر شده بود.

آنطور که عبدالصمد خرم آبادی، مشاور قضایی دادستان کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در سال ۱۳۹۲ درباره فیلتر شدن صفحه «محمود احمدی نژاد» در ویکی پدیا توضیح داده بود، در این صفحه نسبت‌های ناروایی علیه او مطرح شده بود.

به همین دلیل محتوای این صفحه پس از بررسی‌های کارشناسی، به استناد بند «د-۳» فهرست مصادیق محتوای مجرمانه و ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی علیه مقامات رسمی) فیلتر شده بود.

صفحات افراد دیگری از جمله امام خمینی (ره)، رهبر معظم انقلاب و آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز پیش از این در دسترس نبود.

با این حال هم اکنون مراجعه به این صفحات نشان می‌دهد که امکان دسترسی به آنها وجود دارد. البته به اعتقاد کارشناسان رسانه‌، ویکی پدیا منبع موثقی برای دریافت اطلاعات نیست.

به گزارش آنا،ویکی‌پدیا یک دانشنامه اینترنتی چندزبانه با محتویات آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقالات آن را ویرایش کند

عمده دلایل فیلتر کردن اینترنت در کشورهای مختلف را می‌توان در چهار تقسیم بندی کلی مسائل سیاسی، مسائل اجتماعی، مسائل امنیتی و مسائل اخلاقی گنجاند.

گسترش اینترنت زمینه ای را به وجود آورده که طیف وسیعی از اطلاعات بدون هیچگونه محدودیتی و فراتر از مرزهای جغرافیایی در سراسر جهان منتشر شود و به نحو چشمگیری به یک رسانه ارتباطی و اطلاعاتی تبدیل گردد. ضمن اینکه مخاطبان و کاربران اینترنت هم به همان اندازه افزایش مداومی داشته اند. خصوصیت و ویژگی اینترنت و سهولت انتشار مطالب و اطلاعات وعلاوه بر آن راحتی دستیابی به انواع مختلف اطلاعات در وب اعم از متن، صوت و تصویر و داده های گرافیکی متنوع، به اندازه ای شدت یافته است که در برخی موارد اطلاعات حاوی مطالب مخرب و زیانباری نیز در وب منتشر می شود که زمینه سوء استفاده های مختلف را فراهم آورده است.