علاقه گروه های تروریستی و تبهکاری به تلگرام از ویژگی های فنی آن ناشی می شود. وقتی پای تلگرام در حملات تروریستی سن پترزبورگ، حرم امام و مجلس در تهران دیده می شود باید برای حفظ امنیت کشور در برابر تهدیدات تلگرام تدبیری اندیشید.
به گزارش فارس، تاکنون سخنان زیادی پیرامون امنیت تلگرام و برقراری تماس های رمزنگاری شده و ایمن در این پیام رسان مطرح شده شده است. اما این ویژگی ها چاقوی دولبه‌ای هستند که اتفاقا تلگرام را به خانه امن تبهکاران و تروریستها تبدیل کرده است.
*6 ویژگی فنی که تلگرام را خانه امن تبهکاران و تروریستها کرده است
در سال 4101 یک مقاله پژوهشی با نام «بررسی پلتفرم برگزیده داعش، تلگرام» با عنوان (s’ISIS Navigating Telegram: Platform Preferred) در زمینه جذابیت تلگرام برای گروه تروریستی داعش در مجله «تروریسم و خشونت سیاسی» یا (Violence Political and Terrorism) منتشر شده است. مجله مذکور دارای معتبرترین نمایه های بین المللی از جمله ISI است و توسط ناشر تیلور و فرانسیس (Francis & Taylor) که یکی از قدیمی ترین ناشران تجاری در جهان و یکی از رهبران ناشران آکادمیک است منتشر می شود. مقاله تا این تاریخ بیش از 1400 بار دیده شده است. مقاله توسط محققان دانشگاه ایالتی جورجیا State Georgia University ضمن پژوهشی با حمایت مالی و تحت نظارت وزارت دفاع آمریکا نوشته شده است. نظریه طرح شده در مقاله آن است که تلگرام امنیت و حریم خصوصی را به گونه ای فراهم ساخته که گروه های تروریستی به آن مهاجرت کرده اند.
تلگرام علاوه بر کانال ها، امکان گفتگوی اختصاصی را نیز فراهم میآورد. امنیت و رمزنگاری پیشرفته ویژگی اختصاصی تلگرام است که خصوصاً در چت مخفی یا chat secret خود را نشان می دهد.
* چت مخفی یا secret chat
تلگرام به خودی خود یک نرم افزار ایمن در زمینه پیام رسانی محسوب می شود و به سادگی نمی توان بدون دسترسی مستقیم به گوشی ها، اقدام به هک مستقیم آن کرد. با این وجود، تلگرام برای اطمینان از امن بودن ارتباطات کاربران خود، قابلیتی را در خود به نام چت مخفی گنجانده است که با استفاده از آن می توان امینت داده های خود را چند برابر معمول کرد. جذابیت تلگرام برای گروه های تروریستی و تبهکاری به ویژگیهای فنی آن بازمی گردد.
یکی از ویژگی ها و امکانات تلگرام مربوط به امکان انجام چت مخفی یا گفتگوی مخفی تلگرام می شود. سکرت چت با چت معمولی تلگرام تفاوت بسیاری دارد و بستری فوق امن در راستای رد و بدل اطالعات فراهم میکند. در ادامه به توصیف ماهیت گفتگوی مخفی تلگرام و تفاوتهای آن با یک گفتگوی معمولی می پردازیم. گفتگوی مخفی تلگرام، پنجره چتی را ایجاد میکند که از امنیت بسیار بالاتری نسبت به چتهای معمولی تلگرام برخوردار است. بنابراین از چت مخفی در مواقعی استفاده میشود که نیاز به انجام یک گفتگوی مخفی و فوق امن وجود داشته باشد. در ادامه برخی از ویژگیهای اصلی گفتگوهای مخفی تلگرام را که این سبک از گفتگو را از گفتگوهای معمولی تلگرام متمایز میکند، براساس اطلاعاتی که در وبگاه تلگرام عرضه شده شرح می دهیم.
*رمزگذاری سرتاسری (End to End Encryption)
رمزگذاری سرتاسری به آن معناست که تمام پیام های ارسالی کاربر با کدهای خاصی رد و بدل می شوند که فقط دستگاه گیرنده و فرستنده قادر به استفاده و شناسایی آنها هستند. به این صورت هیچ شخص یا ابزار دیگری نمی تواند به پیام های رد و بدل شده مابین دو دستگاه تحت رمزگذاری سرتاسری دسترسی پیدا کند. تلگرام مدعی است حتی سرورهای خود تلگرام هم ماهیت پیام های رد و بدل شده را درک نخواهند کرد و امکان مشاهده پیام کاربران از این طریق هم وجود ندارد. بنابراین رمزگذاری سرتاسری منجر می شود تا پیام های کاربر به امن ترین شکل ممکن رد و بدل شوند و به هیچ وجه قابل شنود نباشند.
*قابلیت متلاشی کردن خودکار گفتگو (Destruct-Self)
این قابلیت در سکرت چت سبب می شود تا کاربر بتواند برای پیام های ارسالی خود و گفتگوی مخفی تلگرام حالت از بین رونده اتوماتیکی را ایجاد کند. برای مثال کاربر می تواند تنظیمات گفتگوی مخفی تلگرام را به گونه ای بهینه سازی کنید که پس از گذشت 1 دقیقه به طور خودکار از بین برود. تنظیمات اعمالی برای حالت Destruct-Self به طور همزمان در دستگاه مقصد و مبدا اعمال می شوند.
*عدم همگام سازی با سایر دستگاه های در تعامل با اکانت
یکی دیگر از ویژگی های جالب سکرت چت یا گفتگوی مخفی تلگرام مربوط به عدم همگام سازی آن با سایر دستگاه های در تعامل با اکانت کاربر می شود. این موضوع به آن معناست که اگر کاربر یک سکرت چت را از طریق در گوشی ایجاد کند این سکرت چت در دسکتاپ تلگرامی که همان اکانت کاربر در آن فعال است نمایش داده نمی شود. بنابراین سکرت چت یا گفتگوی مخفی تلگرام مخصوص دستگاهی است که کاربر در آن لحظه از آن استفاده می کند.
*عدم امکان فورواردکردن پیام ها در سکرت چت
ویژگی بعدی سکرت چت یا گفتگوی مخفی تلگرام مربوط به جلوگیری از فوروارد کردن پیام ها می شود. هیچ یک از دو طر مکالمه در سکرت چت تلگرام قادر نخواهند بود تا پیام دریافتی طرف مقابل را فوروارد کنند. این موضوع هم از دیگر مزیت ها و ویژگی های امنیتی سکرت چت تلگرام محسوب می شود. این ویژگی یکی از اصل ترین ویژگی هایی است که سکرت چت را از چت های معمولی تلگرام متمایز میکند. رمزگذاری فایل های مدیا در سکرت چت امکان رد و بدل عکس، ویدیو و ویس وجود دارد، اما تلگرام اشاره میکند که اطلاعاتی که به منظور آپلود و ارسال این فایل ها از طری گفتگوی مخفی تلگرام دریافت میشوند به شکل سرتاسری رمزگذاری خواهند شد. بنابراین هیچ فرد یا دستگاه واسطی قادر به شناسایی ماهیت این فایل های مدیا نخواهد بود.
*مشخص شدن ضبط اسکرین شات
گر هر یک از طرفین گفتگو در سکرت چت یا گفتگوی مخفی تلگرام از صفحه چت اسکرین شات بگیرند، طرف مقابل از این موضوع مطلع میشود. چرا که تلگرام ضبط اسکرین شات توسط هر یک طرفین را با نمایش عبارت Took a Screen Shot مشخص می کند. به طور خاصه باید متذکر شد که سکرت چت تلگرام قابلیتی است که توسط آن کاربران می توانند پیام هایی را بصورت رمزنگاری برای دیگران ارسال کنند. در این روش پیام ها به صورت End to End (رمزنگاری سرتاسری) رمزنگاری می شوند و تنها فرد فرستنده و گیرنده قادر به خواندن و بازگشایی آن می باشند. نکته قابل توجه در سکرت چت تلگرام این است که به ادعای تلگرام، این پیام ها حتی در سرورهای تلگرام نیز ذخیره نمی شوند و فقط در دستگاه مبدا و مقصد قابل بازیابی هستند. در این روش پیام ارسالی ابتدا در طرف فرستنده با یک کلید از پیش تعیین شده، رمز شده و سپس ارسال می گردد. طرف گیرنده نیز با همان کلید اقدام به بازگشایی پیام نموده و می تواند محتوای آن را مشاهده کند.
*مثالی واضح از تفاوت تلگرام و واتس‌اپ در اقدام تروریستی پل وست مینستر انگلستان
برای واضح شدن کاربرد چنین امکانی برای اقدامات تروریستی، یک مثال ارایه می شود. در ماه مارس 2017 راننده ای به نام خالد مسعود خودرو خود را به پیاده رو پل وست مینستر در انگلستان هدایت کرد و موجب کشته و زخمی شدن تعدادی از عابران شد. با اقدام پلیس، او در همان صحنه کشته شد. سپس پلیس به دنبال این بود که تشخیص دهد آیا این اقدام خالد مسعود اقدامی انفرادی بوده یا اینکه با تشویق، حمایت یا هدایت گروه های تروریستی انجام شده است. در این راستا پلیس از اپلیکیشن WhatsApp خواست تا سابقه ارتباطات خالد مسعود را در ساعات منتهی به عملیات خرابکارانه او در اختیار پلیس قرار دهد. حال فرض کنید خالد مسعود از اپلیکیشن تلگرام و خصوصاً گفتگوی مخفی آن استفاده می کرد. در این صورت تلگرام هرگونه سرنخی را کاملا کور می کند و امکان تحقیقات پلیسی را برای شناسایی عوامل و پیشگیری از وقایع مشابه از میان می برد.
البته بستر مهیای تلگرام تنها محدود به اقدامات تروریستی نیست. بلکه تلگرام محیط مناسبی را برای عموم اقدامات مجرمانه و تبهکارانه فراهم آورده است که در گزارش های بعدی به تفصیل به این موضوع پرداخته خواهد شد.
تبهکاران جز در بستر امنی مانند تلگرام نمیتوانند اینچنین آزادانه و به دور از چشم نیروهای امنیتی و انتظامی کشور به تبادل اسلحه و مشروبات الکلی و مواد مخدر بپردازند.
* تلگرام خانه امن تبهکاران و تروریستها، ضرورت چاره‌اندیشی در برابر تهدیدات تلگرام برای حفظ امنیت کشور
تلگرام در حال حاضر بسیار فراتر از جایگاه یک پیام رسان عمل میکند. مواردی در سطح جهان و از جمله در ایران، تلگرام بستر مناسبی را برای بره مزدن امنیت عمومی، آشوب و اغتشاش فراهم کرده است. این امر تنها به کشور ما محدود نمانده و دامان غرب را نیز گرفته است؛ تا بدانجا که حتی نخست وزیر انگلستان تلگرام را «خانه امن تبهکاران و تروریستها» دانسته و در این باره ابراز نگرانی کرده است.
جذابیت تلگرام برای گروههای تروریستی به ویژگیهای فنی آن برمی گردد. تلگرام امکان رمزگذاری سرتاسری را برای کاربران خود فراهم میکند، بدین معنا که تمام پیام های ارسالی با کدهای خاصی رد و بدل میشوند که فقط دستگاه گیرنده و فرستنده قادر به استفاده و شناسایی آنها هستند. به این صورت هیچ شخص یا ابزار دیگری نمیتواند به پیام های رد و بدل شده مابین دو دستگاه تحت رمزگذاری سرتاسری دسترسی پیدا کند. تلگرام مدعی است حتی سرورهای خود تلگرام هم ماهیت پیامهای رد و بدل شده را درک نخواند کرد و امکان مشاهده پیام کاربران از این طری هم وجود ندارد.
امنیت تلگرام در بادی امر جالب توجه به نظر میرسد، اما وقتی ارتباطات تلگرامی حتی برای نهادهای امنیتی قانونی نیز در دسترس یا قابل شنود نباشد آنگاه تلگرام به محیط امن تروریستها و تبهکاران تبدیل میشود. هم اکنون این اتفاق رخ داده و پای تلگرام از حمالت تروریستی در سن پترزبورگ روسیه تا حمله به حرم امام و مجلس شورای اسلامی در تهران در میان است. حفظ امنیت کشور اقتضا میکند که در برابر تهدیدات تلگرام برای امنیت ملی تدبیر مناسبی اندیشیده شود.
منابع:
بنابر گزارش رده بندی ISI ،جایگاه مجله از این قرار است:
© 2016 Thomson Reuters, 2016 Journal Citation Reports ® ranks Terrorism and Political Violence 22nd out of 86 in the International Relations category and 52nd out of 165 in the Political Science category, with an Impact Factor of 1.643.
ملاحظه می شود ضریب تأثیر مجله برابر 1.643 است که در مجلات علوم سیاسی رقم قابل توجهی است.
آدرس دسترسی به مقاله: 21https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09546553.2017.1339695
